01 1178 6638 UB AMSTERDAM



■



FANNY VILKE S,
,, 20 goed als
„CII HET ENGE1SCII "VERTAALD."
TWEE BE DEEl.
/
TE AMSTEBJJAM, Bij
JOIAN]STES Ali IAÏT,
MD C CL XXXIX.






ï N H O U D
van
Het TWEEDE DEEL,
VIERDE BOEK,
Welks inhoud en lengte door het voorgaande en volgende Boek geregeld wordt.
I. Hoodft. Een kleen Kapittel van Mademoifelle *** ter Inleiding. Bladz. i-
H. HoofdfL Welk een voorbeeld behelst eener hoopelooze liefde. Mifs heavy verlaat Sir james, leest iet in de koets, *n eindigt het verhaal harer Gefchiedenis, waarbij de Lezer in eene doaling geraakt. 4
Dl. Hoofdft. Welk een bericht behelst van 't gene 'er verder met Mifs heavy, in Colwark, voorviel. Iet omtrend het kusfehen; zijnde een Fragment van een Herders-gedicht. Naricht uit het land Gevaudan. Charakter van tien Europifche Natiéên. Tienduizend Ponden. Een Gek. Een Won' aerdier. Varbaasdheid des Schrijvers — alles in den keurigfien hiftorifchen ■samenhang opgefteld» 27 * IV.



INHOUD.
IV. Hoodft. Het fchij#t., ah of W!J de ganfche
Gefchiedenis hier eindigen zullen. CJaudatur Parenthefis! Bladz. 59
V. Hoofdft. De Schrijver, verzeld van zijne, naar
fland en 'waardigheid, refpeclive en hooggeëerde Lezers, gaat tweemaalen terug, waar zich Onbekenden, bij voorbeeld Mr. doubt, en ook Bekenden bevinden. _ Een zeer leerzaam Hoofd/luk. 75
VI. Hoofdft. Welk nog leerzaamer is, dan het
vorige, en waarin Lezers, die van onze fchalkachtigheicl nog niets weten, dezelve hier zullen heren kennen: doch zij moeten dit Hoofdftuk niet zeiven lezen, maar zich door anderen laten voorlezen. pp
VII. Hoofdft. Welk belangrijke berichten, gelijk
ook brieven behelst, die met oplettendheid dienen gelezen te worden, en op het einde onze Lezers met fchrik vervullen.
VIII. Hoofdft. Eindelijk .' Iet voor Vrouwen, die
zich in het huwelijk willen begeven, of reeds getrouwd zijn. Ver fchriklijke vooruitzichten voor den Heer handsom. 59
IX. Hoofdft. Waarin alles naar wensch gaat. Te¬
dere Brieven. Dartelheid in de Kraamkamer; m.tar nog geene Bruiloft. 186 VIJF-



INHOUD.
V IJ F DE BOEK,
Welk ook in het Eerfte Deel had kunnen ftaan.
I. Hoofdft. E**i n v«, EuRIP. Bladz% m II. Hoofdft. Welk in eenen geheel anderen [maak
is, dan de vorigen. Houding in
de Seconde en Halve Ters 199 HL Hoofdft. Dit zal blijken. In dit Hoofd/luk verdwijnt ook de laai ft e hoop. .218
IV. Hoofdft. Hier komt alles aan den dag, en het
wordt, van regel tot regel, gevaarlijker. Het bejluit behelst eenen brief van Mifs adams. 2/fl
V. Hoofdft. Waarin de Gefchiedenis zich in gec
nen deele ontwikkelt. ~- De Lezer leest bij voorraad wat anders, wordt verbaasd, en, tegen zijnen wil, in zijne gedachten geftoord. 264
VI. Hoofdft. Waarin verfcheiden Lezers niet zullen
bemerken, of de Gefchiedenis voordgaat, dan niet. Een onzer beste Hoofdftukken. 2^
VIL Hoofdft. Een zeer lang, doch ook bejlisfend Hoofd ft uk, 'welk zaaken van het uitterfte gewigt behelst. ^
VIII. Hoofdft. Behelst alleen een vervolg van het
VBrige' 337 <X hoofdft. Wat 'er al verder voorviel. Bladz. 362
* * X.



ï N H ö tJ Di
X. Höofdft. Waarin verfcheiden Lezers zullen denhen, dat de gefchiedenis fpoedig zal eindigen. 374
"XI. Hoofdft. Vervolg van het Dagverhaal van jinny. Jinny legt zich te bed. 395
XII. Hoofdft. Tweede vervolg in den toon van eenen
helderen Morgenftond. 4°5
XIII. Hoofdft. 4"
De Plaateti moeten gefteld worden:
PI. I. tegen over bladz. 144 -II. 348
FAN-



FANNY WILKES,
VIERDE BOEK.
welks inhoud en lengte door het voorgaande en volgende boek geregeld wordt.
.:..:.[..., M .1 EERSTE HOOFDSTUK.
Ben kleen Kapittel van Mademoifelle * * * ter Inleiding.
De Heer C* heeft zijnen Lezeren waarom?
Weet ik niet gezegd, dat ik eenig deel heb
aan deze gefchiedenis. Zijne Lezers derhalven zijn de mijnen, en het kan mij dus.niet kwaalijk genomen worden, dat ik mij eenigen tijd met hun on-. derhoude.
. D» bearbeiding van dit Gefcbrift heb ik, gajitsch en al uit eigen vrije verkiezmg, op mij genomen.. Ik verlangde, dat het eenige goedkeuring zou vinden. Mogelijk zal dit thans plaats hebben. Dit ten minften is vrij zeker, dat het, zonder mijne li. Deel. A n-e-



i FANNY WIL KES.
medehulp, niet zoude behaagen. Misfchien behaagt het nu nog niet dan, dit is buiten mijnfchuld.
De Heer C* verbeeldde zich, zijn ontwerp te kunnen uitvoeren. Ik trok zulks in twijfel. DeiSchrijvers kennen maar zelden zich zeiven. Vrienden zijn ook al partijdig; doch het oordeel van Vriendinnen is juister.
Eindelijk ftond hij mij toe, dat hij alle karakters niet zoude kunnen treffen, welken hij tot zijn plan noodig had. Ik nam dus op mij, om 'er eenigen van te fchetfen. Dit deed ons vreezen , dat onze fchrijfrftijl hier en daar aan elkander ongelijk zoude wezen. Wij hebben dit, zo veel mogelijk, getracht te vermijden. Misfchien wel te vergeefsch; doch wij bekommeren 'er ons ook weinig over. Een konftenaar vervaardigt alleen het naakte beeld, en laat het overige, daar hij minder gelukkig in de teekening van de kleeding is, aan een and^er over. Beiden leeveren zij echter een geheel.
Hij ftemde mij wijders toe, en zijn ontwerp draagt 'er bewijzen van , dat zijn boek ernftig en treurig zoude wezen. Maar, hoe kan een ongelukkige anders fchrijven ? — en mijn Vriend is in de daad zeer ongelukkig geweest. Hij was beducht, dat een geheel treurig boek geen gunftig onthaal zoude ontmoeten. Hij had ook gelijk. De Muziek verveelt, wanneer men niets anders hoort, dan Adagio, Largo en Andante: men hoort ook eens gaarne Allegro en Presto. Indedaad, Richard-
son!



IV. BOEK.
3
son! de naargeestige Richardson, heeftop deze wijze veele Lezers al fraaitjes ontwend. Maar mogelijk zijn 'er al even zo veelen, die in de fchrijfWijze van F iel ding behaagen fcheppen.
Bovendien moesten veele plaatfen overgezien worden. Eene taal , op welke men thands zo kiesch is, behoorde 'er niet bij te lijden. Mijn Vriend hield dikwijls de pen ffil. Nu waren wij 't oneens over de gedachten , dan eens over de fpelling; vervolgends over den naamval: en eindelijk moest mijn vrouwelijk gehoor beflisfchen.
Men gelooft naauwlijks, dat de taal zo moeilijk is; op eene plaats, alwaar de taal zo veele beknibbelingen en uitzonderingen lijdt — en dit is
juist ons geval kost het ongemeen veel moeite,
om goed te fchrijven.
Ik weet niet, of de Heer C* de Gefchiedenis thans zal vervolgen; dan, of hij nog een Kapittel ter Inleiding zal fchrijven. Ik vvensch het eerfle. De Lezer wil aan 't flot niet opgehouden zijn, en gelooft, dat de trouwdag al nabij is. Bovendien verwacht hij nog, ten laatften, verfcheiden anecdoies uit de kraamkamer te zullen vernemen.
Wij zijn misfchien voor menig Lezer, hier en daar, wat al te fpotachtig, niet waar? Ei wat! ik ben een jong gelukkig Meisje. Of zijn wij te treurig? Dit kan ook wel wezen: ik kan het echter niet helpen, dat de Heer C* hier neemt
hij mij de pen uit de hand.
A 2 TWEE-



TWEEDE HOOFDSTUK.
Welk een voorbeeld behelst eener hoopelocze liefde. Mifs Heavy verlaat Sir James, leest iets in de koets, en eindigt het verhaal har er Gefchiedenis, waarbij de Lez'ir in eene doofing geraakt. Rööög' taa
.„ Xk had," vervolgde Jïnnv, „ op-verzoek mijner Vriendin , te Imeresk , eenigen liaren kamers betrokken , welken ik, zo ik haren raad en verlangen gevólgd had,. nimmer had moeten verlaten. Misf Hope is de tederftc Vriendin. Mijn eerfte werk was, om naar London aan mijne'Vrienden te fchrijven. Het andwoord, welk ik van mijne Zuster Charlotte ontving, was allerdroevigst. Vrouw Heavy (*) was, kort nadat zij van hare Dochter was gefcheiden, geftorven, en had, daar zij van den dood harer Mary niets wist, haar huis bij voorraad aan den braaven John afgedaan.. De Heer Kinsman was van verdriet ttbaa -:: tKÉH 3fc Tfifs ■ ifiuit
(*) Zie D. I. Bladz. 397. en 404.



IV. BOEK.
5
uit.Engeland vertrokken, en had het beduur van zijn vermogen, beneffens een derde gedeelte daarvan-, aan C har lotte overgelaten^ Deze had hem willen vergezellen, maar hij was eindelijk geheel- onverwacht verdweenen, en had haar , . in eenen agtergelaten brief, uitdruklijk gezegd, dat zijn hart, alleen door eene geheele afzondering van alle zijne kennisfen, konde Jierdeld worden, en zij dus geene brieven van hem behoefde, te, verwachten. Charlotte zelve was bij aanhoudendheid onpasftlijk; leefde, midden in London, in de allerdrengde eenzaamheid, en verzogt mij zeer erndig, om haar weder gezelfchap te komen houden. Mijn hart is thands nog aan deze geliefde Vriendin gehecht: maar de vrees vpoi' de. groote waereld, en wel voornaamlijk voor London — eene vrees, welke ik ii. niet befchrijven kan — heeft het mij tot hiertoe onmogelijk; gemaakt, om de vuurige wenfchen onzer harten te vervullen. Ondertusfchcn houde ik met haar briefwisfcling, onder den naam van Mifs Heavy, alhoewel hare ziekte het maar zeer zelden toelaat, om mij te andwoorden. Ik gelóovc , dat zij gezond zoude worden , wanneer zij bauwde; maar tot hiertee waren alle mijne voordellen ten dezen aanzien vruchteloos."
„ Alleen het fmartlijk aandenken aan deze ongelukkige Vriendin verbitterde het geluk, welk ik bij Misf ü op je genoot. Ik was nooit op het land geweest, en fmaakte dus, onder de volkomen(le A 3 be-



6
FANNY WIL K ES.
bewustheid van het fchoone, al het bekoorlijke, welk de voortreflijke ligging van Inveresk opleeverde. Indien mijne Constantia niet zo dikwijls met mij over haren Broeder gefproken had , dan zou ik bij hare vriendfchap volkomen gelukkig zijn geweest; want men denkt niet gaarne aan perfoonen, die van ons een geluk verwachten, welk wij hun niet kunnen geven. Toen ik omtrend veertien dagen, of drie weeken, bij haar geweest was, vertoonde zij mij den volgenden brief, welken zij van haren Broeder uit Edinburg ontvangen had:"
* * *
„ „ Geliefde Zuster.
„ „ Ik verheug mij, dat gij in Inveresk zo gelukkig zijt, en dat Jinny ik noem haar nog
fteeds bij eenen naam, welke mij aan de genoegens mijner jeugd doet gedenken deelgenoote van
dit uw geluk is. Dikwijls verbeelde ik mij, dat ik ook gelukkig ben, omdat de beide perfoonen, die mijn geheele hart bezitten, dit zijn : en ik zou mij met dit aangenaam, fchoon bedrieglijk, denkbeeld vergenoegen , wanneer het van duur ware. Maar helaas ! dit is het niet! Het blijft mij naauwlijks oogenblikken bij, en 'er volgen droevige uuren, donkere dagen — en mogelijk zal 'er nog een te lang, ongelukkig leeven volgen.



IV. B O E K.
?
gen. Ik kan de wonden van mijn hart niet meer heelen! Dus draagt een Jongeling het kruipend vergif des doods in de aderen der bloeijende wangen , tot zo lang, dat het zijn binnenfte begint te verteeren, en eene fleepende koorts hem voor 't oog zijner Vriendin ter nedervelt, gelijk bloemen, onder de ftraalen der zon, welke anderen
verkwikken, nederwaarts buigen en verwelken.
Mogt Jinny mij aanfchouwen! Ik zou daardoor wel haar hart niet winnen — in 't bloeijendste van
mijn leeven vond zij in mij geen behaagen
maar ik zou haar medelijden gaande maaken. Zij zoude mij beklaagen , en waarlijk —dit zoude mij vertroosten. Waarom , lieffte Zuster ! waarom zijt gij zo wreed, dat gij mij zegt, dat Jinny op mij niet meer boos is? Ik kan het evenwel niet gelooven l Zij zoude mij immers niet van haar verwijderen! Zij zoude in tegendeel 'er genoegen in (tellen, mij dit zelve te zeggen; en ik geloove haast, dat mijne wenfchen zich niet verder (trekken. Maar fpreek mij niet langer van haar. Ik wil haar niet kwellen. Is haar gevoel zo fijn , als voorheen, dan moet zij juist zo veel fmart gevoelen, als ik. Vergeet gij zelve, dat ik U mijn lijden ontdekt hebbe; want het zij verre van mij, dat iemand ongelukkig zoude worden door den
ongelukkigjlen James. **
A 4 „ Gij



3
FANNY WILKES.
• •' * : ï .
„ Gij kent mijn hart, lieffte Vriendin! Deez' brief konde. geene. -andere, dan de fmartelijkfte, aandoeningen in mij yerwekken. Constantia zeide , terwijl ik haar den brief te rug gaf: „ Ik, zal mijnen Broeder gelioorzaam.cn ; ik zal van hem geen woord meer fprekcn; maar dezen brief moest ik U laten lezen. — Bcaudwoord mij nu maar deze éénjge vraag f-— Wat heeft mijn .ongelukkige Broeder te wachten?" •— „ liet allertederst mededoogen ", , gaf., ik vol aandoeiiin^.ten. andwoord. „ Ik houde U aan uw woord'', vervolgde zij, ,, Sin James zal U nog heden zien: zijt. gij daarmede te vrede?" ^ De wil, van mijne Contsantia, .was mijn antwoord,'' is dp mijne: „ en aanftonds begaf zij zich hierop in een ander vertrek, om aan hem te fchrijven."
„ Zo dra ik mij alleen bevond, .pnderzogt ik den toefland van mijn hart. Sir James was dit
waardig. Wat vond ik ? Een teder hart ,
waarvan Ciiar.lottb en Constantia een groot gedeelte bezaten: een hart, welk het leevendigst medelijden omtrend Lord Hope gevoelde; doch welks groote ledigheid door hem niet konde vervuld worden. Ik kan van deze gefteldheid geene reden geven. Eindelijk nam ik het vaste befluit, om zo veel voor hem te zullen doen, als mij immer mooglijk was.
„ Na



[ IV.: BOEK.
9
„ Na den middag. rceden wij naar . een aangenaam bosch, waar wij ons dikwerf gewoon..waren te -verlustigen. Constantia ontdekte-mijv hier iets, welk ik reeds zedcit cenigen tijd vermoed had; hare liefde-, naamelijk, omtretid Lord Speed. Zij was zeer breedvoerig in het verhaal dezer zeer gelukkige . liefde, en . zeide. mij,., dat zij in den nazomer met hem in den echt zoude tredeu..','
„ ik was nog in gedachten verzonken , wel- ken dit geiprek in mij had.gaande gemaakt, toenS/V Jajurs ;in eene Jagt- chai/"e . bij. /0ns kwam. Ik kan niet ontkennen , dat, mijn hart klopte. Van onifteldtcuis konde ik .hem niet eerder aan-l zien,,, vóór., dat hij naar mij toetrad, en mijne hand kuschte. _ — Ik fpréke niet gaarne, van dit . tooneel, welk één .der allerdroeviglten. was.. Dej Lord zag'er zoo naar . uit,, als . of hij, maanden; agter één, door de heviglte ziekten was' aangetast geweest. Spraakeloos kuschte hij mij "de . hand, en. ik gevoelde , dat dezelve door zijne traaHen befprpeid werd. lk: moest zeive mijne pogen . afwisfehen.; terwijl C o n s. tan t i a mede van.aandoening fchreide. „ O My/ord!" riep ik, „ waarom moest een louter misveriïand mij zo lang verhinderen, om U. op deze wijze, te betuigen , hoe dankbaar ik ben?" —. Dankbaard zeide ■ de .Lord, terwijl hem een bange zugt zijnen boezem, ontflipte. „ Moet ik eenen dank A 5 aan-
\



10
FANNY WILKES.
aannemen, welke mij niet toekomt? En zou ik dat gene moeten derven, welk ik met de daad verdiene ? Zou ik uw medelijden moeten misfen?" —,, Ik bejammer uwen toeftand," was mijn andwoord. „ Geloof mij. Zijt gij... zijt gij ziek geweest?" Hier legde hij de hand op zijn hart, en ging, zonder iets te zeggen, langzaam, boschwaards in.
„ Verfchoon mijn hart, mijn' waardfte , en laat ik alles zwijgen, welk 'er, van dien tijd af aan, tot op het huwelijk van Misf Hopz , voorviel. Sir James was zeer zelden in ftaat, om ons gezelfchap bij te woonen, doch deed gaarne met ons eene wandeling. Het fchee-n % als of bosfchen en beemden hem bijzonder aangenaam waren, naardien hij zich in dezelven, zodra zijn hart te zeer beftormd werd, van mij fteeds konde verwijderen. Hierna kwam hij met een bedroefd gelaat weder bij ons: en, wanneer dan maar alles vermijd werd , wat zijne aandoeningen konde gaande maaken , dan was hij bedaard. Voor 't overige, was hij bij aanhoudenheid droefgeestig; en dikwerf bragt hij dagen agter één in Edinburg door, waar hij, buiten Lord Speed, niemand zag, en aan zijne Zuster de naargeestigfte brieven fchreef. — Ik kan niet nalaten, om U eenigen 'er van mede te deelen. Het fchijnt, als of mijn hart lucht fchept, wanneer ik U den nood klaage , waardoor
het



IV. BOEK.
ii
het hart dezes voortreflijken Mans geprangd wordf "
*
Edinburg, den 15 Augustus. „ „ Liefste Zuster!
„ „ Ik word getroost, wanneer ik mijne klagten voor U uitftorte: want gij hoort dezelven. Zelfs Speed, mijn geliefde Speed,ontwringt ze flechts aan mijn hart; want hij is te gelukkig, om mijn vertrouwling te kunnen wezen. Ook gij zoudt mijn vertrouwen niet bezitten , wanneer gij niet mijne Zuster waart, en 'er nog niet, nu en dan, eene afgelegen ftraal van hoop in mijnen boezem dien akeligen tempel der droefheid — flikkerde. Ik behoor niet tot dat foort van minnaars, die in hunne fmart behaagen fcheppen, en dezelve hierom door herhaalde en vernieuwde klagten voedzel geven ; neen, ik gevoele al het nadeel, welk mijne droefgeestigheid , beiden aan mijne zielen mijn ligchaam, veroorzaakt: dan,
ik kan dezelve niet overwinnen. Hoe vaart
Jinny? Maar waarom vraag ik dit? Ach ! waarom kan ik een voorwerp niet vergeten, dat ik langs zo meer leere beminnen, en welks verlies, van tijd tot tijd, voor mij ondraaglijker wordt.
Gij



u FANNY WILKES.
Gij kunt, geliefde Zuster, gy-alleen..kunt my gelukkig tnaaken. Tot dus verre hebbe ik hieraan, getwijfeld, en juist dit is de reden, waarom ik U om uwen bijftand niet verzogt hebbe. Nu kan ik niet anders. Dring 'er dus op aan, dat zij.. «U. zegge.: of, haar hart vrij is. Is dit zo, dan zal ik het verkrijgen-; doch heeft zij het reeds aan een ander gefcbonkcn,- dan zal ik mij
als een verdandige trooften. Hier worde ik
verhinderd, ö! mogten toch de bekommeringen, in welken ik mijn leeven doorbrcnge , éénmaal ophouden. . Waarom ■ moet ik deu mpnfchen dienen, daar het algeheele menlchelijke gedacht buiten daat is, om ..mij den. geringden dienst te bewijzen: ja, daar men niet eens vatbaar is, om mij en mijn lot te beklaageu! —-" j'
.„ Dikwijls had ik Co.nsta.nt ia gezegd,, dat mijne j verwijdering ..alleen in daat was,,om haren Broeder zijne vorige gezondheid weder te fchenken; doch hare verregaande verkleefdheid aan mij was oorzaak, dat zij tot dus vecre in mijn vertrek iiimmer had gelieven te bewilligen. Thands, eeh- • ter, daar zij boven dien, uit hoofde van haar huwelijk, Inveresk eerlang moest verlaten, begon zij- te begrijpen, dat mijne afwezigheid haren Broeder een wezenlijk , .voordcel zoude aanbrengen:
waar-



IV. BOEK. ï3
waarom zij dan ook op zijnen'bovcnftaanden brief bet vólgende andwoord gaf, waarvan ik alleen dit 'onvolkomen' affchrift in handen hebbe:"
* '■
Inveresk den 16 Augustus.
„ „ Wat zal ik U andwoorden j deerniswaarde Broeder! Ik gevoele uw lijden, maar dit is voor U flechts een' oogenblikkelijke troost. Eén middel
en dit is ook het éénige voor U moet ik' U
nog voorflaan: en hoe hartelijk wenschte ik , 'er één te kunnen vinden, welk U minder hard toe^ fchijnt. Het is dit: Jinny te vergeten. — „ Dat kan ik niét"; zal uw verbroken hart mij andwoorden. Ach! ik geloove het. Ik zal dus iets mo' gelijks van U vorderen: Doe geen onderzoek naar den toeftand van haar hart. Gij verlangt, Van mij te vernemen, of dat hart vrij is? Ik vreeze voor U, lief Me Boeder! Geene dooling is gevaar-lijker, dan die ,• in welke gij U bevindt. Onderftel eens, dat zij, ten aanzien van hare liefde, 'nog vrij is: zijt gij dan verzekerd, dat gij dezelve zult verwerven? O mijn Broeder! de Vriendin •uwer Constantia is geen geftreng Meisje: geloof mij, zij is afkeerlg van eene valfche kieschheid , welke nimmer een trek van haar karakter uitmaakte. Indien haar hart- niet meer vrij ware, dan had zij het U reeds gezegd. -— En wanneethet



14
FANNY WILKES.
het nog vrij, maar voor U niet vrij is , en het U dan, na lang wachten, niet ten deel valt, hoe zult gij U dan troosten, daar gij nu reeds eene fmart gevoelt, welke uw ziel en ligchaam beiden zoo blijkbaar benadeelt ? — Maar, onderftel eens, dat haar hart niet meer vrij is: „ dan", zegt gij, „ zal ik mij — troosten." Gij wilt, ja — mogt gij 'er toe in ftaat wezen! Gij wilt U troosten , als een verftandige ? Maar, waarom niet, zo als gij voorheen gedaan hebt, als Christen ? In de daad, gij hebt hier eene fchrijffout begaan. Hebt gij mij niet dikwerf de overtuigendfte bewijzen gegeven , dat 'er niets ongerijmder is , dan de troostgronden der wijsgeeren ? De Philofophen hebben zich, althands , mijne gramfchap op den hals gehaald. Ik befchouw den zodanigen, die ons, onder de fmarten der liefde, troostgronden aanbiedt, welken uit het verftand zijn afgeleid, met een even verachtelijk oog, als een kwakzalver, die zijn geld ontvangt, en wiens hulp ons alleen eene oogenbliklijke baat fchijnt te geven; terwijl hij, onder eenen anderen naam, naar eene andere plaats reist, om ongelukkigen te bedriegen. Maar de onderwerping aan den Goddelijken wil, welke de Chiisten, aan .zijn woord getrouw, zijnen Hemelfchen Vader beloofd heeft, kan ons alleen troosten, naardien zij •genoegens ten loon ontvangt, welke dubbel waardig zijn, dat men 'er eenige ongelukkige jaaren voor vergeet." "
« » Jin-



IV. BOEK.
*5
„ „Jinny wil ons, uit liefde voor uwe rust, verlaten. Mogt gij zulk een uitftekend blijk van vriendfchap op zijnen regten prijs weten te Hellen! Haar langer vertoeven bij ons kan U uwe rust niet wedergeven. Gelooft gij echter, of liever, kunt gij bewijzen, dat haar verder verblijf alhier de wonden van uw hart zal heelen, dan zal zij mijn verzoek daartoe ongetwijfeld inwilligen; alhoewel ik moet bekennen, niet te gelooven, dat haar hart, na zo veele rampfpoeden, zo fpoedig voor de liefde vatbaar kan worden." "
*
„ Hierop ontving Constantia den volgenden Brief:"
Edinburg, den 18 Aug. 's morgens vroeg. „ „ Mijne geliefde Zuster!
„ „ Gij weigert mij dan het grootfre bewijs
uwer liefde? Daarmede is~ het uit: ik ken
geene andere wenfchen, dan die, om van mijn lot zeker te wezen. Door Speed ben ik met Mifs Fair in kennis geraakt. Gij weet, dat zij eene algcmeene achting bezit, en dat haar zonderling hart dezelve weigert. Ieder wil haar behaagen, en zij fchept in niemand welgevallen. Ik ging met
een



■ i6 FAN-N* WILKES.
een"be;'ngk hart, onder het ftorten vari ;tmnen , naar baar 'toe; verachtte bet oogmerk, om te behaagen, waartoe het'gantfche gczehch'ap ten haren huize •verTcheehèn-'-was; en evenwel bad ik bet'geluk , öm haar te behaagen Mogelijk bragt de 'droefheid, :welke ' uit- mijn gelaat te lezeü was, 'er veel aan toe. ■ Hóe 't zij; ik maakte zulk een diepen -indruk op baar hart, dat zij bet 'gezelfchap verlaten'moest. Sp Eed -was ten uiterften verbrtasd over 'deze ongelooflijke verandering bij zulk eene bejaarde Vrouw, en wenschte mij "geluk met mijnen behaalden triumf. Gelooft gij wel, dat deze gelukwenfcbing mij gevoelig beleedigde? Hij hield ftaande, dat ik der Mifs' had poogen te behaagen. Ik verzekerde hem het tegendeel. De oogen van Mifs ¥ kik, hare ontfteldtenis, hare bevalligheden; alles, met één woord , hoonde mij. Mijn hart zal een offer wezen, welk niemand aan Jinny zal durven te ontrukken. Ik houde mij verzekerd, dat een hart, welk zich zo geheel en al overgeeft, de achting moet verdienen bij allen, die Hechts een greintje gevoel bezitten. Ten' uiteriten misnoegd'op den Lord, op Mifs Fair, en op allen, die'mijn hart voor eene tweede' liefde vatbaar houden , reed ik naar Inveresk. Gij ja,
miemsnd' heeft mij ■ gezien ; maar ik heb Jinny aanfchouwd. Op een verren afftand , heb ik haar door een kijker in het tuinhuis zien zitten. Ik vergeleek haar bij Mifs Fair. Deze zou dè
fchoon-



IV. BOEK. $
fchoonfte Vrouw in Schotland wezen! Ellendige bekoorlijkheden ! Zij verdweenen , zo rasch ik mij van mijn kijker bediende; ja, de duifterlïe trekken dezer Godinne vervloogen op éénmaal. Jinny
was bezig met fchrijven. Aan wien fclirijft zij
toch? Zij befchouvvde eenen ring, welken zij draagt? Ach! voor wien draagt zij denzelven?
Dit alles moet ik weten ik moet dit van U,
mijne Zuster, vernemen! Ik kwam zeer ziek te
huis. Had ik haar maar niet gezien! Maar,
wat praat ik ? Zo lang ik haar aanfcliouwe, ben ik immers gelukkig? Zoudt gij mij dit geluk'willen ontrooveu? Jinny heeft ons willen verlaten! Tracht dit alleen uittevorfchen , werwaards zij ten oogmerke heeft zich te begeven. Ik zal haar toch zo fpoedig niet wederzien — mijn Geneesheer vreest voor eene heete koorts. Ach ! ik gevoele zelf, hoe zeer mijn geitel in wanorde is. Schrijf mij dikwijls , en meld mij alles, wat u mogt ter ooren komen. Uw beminde zal dan, na de voltrekking van uw huwelijk, nog .cenig;n tijd in ons huis zijn verblijf houden? Vriendelijke gedienflighcid zeker! Jinny heeft dus geen voorwendzei , om zich te verwijderen, enz." "
*
Tot hiertoe had ik nog maar weinige brieven van Sir James aan zijne Zuster gelezen. Nu ,11. Deel. b ech.



li
FANNY WILKES.
echter vertoonde zij mij allen, en deed mij omtrend dezelven verfcheide vraagen. Ik gaf haar den brief, welken ik gefchreeven had, en die aan Charlott e hield, In den ring, welken ik befchouwd had, ftond de beeldtenis mijner Moeder: de Heer Kinsman had mij denzelven gefchonken. De vraag, „ of een ander mijn hart bezat?" beandwoordde ik dubbelzinnig , omdat ik den Lord geen verdriet wilde veroorzaaken. Mogelijk heb ik hierin niet wel gehandeld; maar ik wist toen nog niet, dat men eener liefde , welke men met geene wedermin vergelden kan , op geenerleie wijze, eenig voedzel moet geven. Mogelijk hebbe ik op dat oogenblik wel gedagt, dat ik den Lord nog eens gelukkig zou kunnen maaken: men kan toch onmogelijk de wisfelvalligheden des leevens voorzien. Voor het overige, drong ik 'er fterk op aan, om, na het huwelijk van Mifs, haar te verlaten, en zeide, om maar een voorwendzel te hebben, dat ik naar London zou vertrekken."
„ De Lord werd , vóór den trouwdag zijner Zuster, nog herfteld, en kwam te Inveresk. Flij bleef omtrend mij ftandvastig, zodat ik hem mijne vriendfehap niet kon weigeren. Bij het verhaal zijner lotgevallen, poogde hij, meer dan eens, alhoewel van verre, den eigenlijken toeltand van mijn hart uittevorfchen. Dit bekommerde mij niet weinig. Ik gaf hem telkens een onbepaald andwoord, en gedroeg mij, uit medelijden , zo
min-



IV. DOEK. i9
minzaam jegens hem, als mij immer mogelijk was."
„ Weinig dagen vóór de huwelijks plegtigheid, berigtte mij nuj'ne Zuster charlotïe , die mijn' geheelen töeftand kende , dat ik bij Lady shelter, in Sootwill (-*) eene veilige fchuflplaats zou vinden. C har lot te beminde deze Dame, en had, .daar zij wist, dat ik, in 't vervolg, als een onbekend perfoon van geringen ftand, verkoos te lecven, een brief van aanbeveling aan dezelve 'er bijgevoegd. Nu waren mijne wenfehen vervuld. Ik wachtte de huwelijks - plegtigheden af, en maakte mij vervolgends tof mijne voorgevvendde reis naar London gereed. ■ Et had bij mij zelve niet weinig bekommering, dat ik dit klcene bedrog moest pleegen. Het gedrag van den Lord was raadzelachtig. Hij bood mij zijne paarden aan , doch ik had reeds postpaarden befteld. Onze fcheiding' ging van eene dille ftaatigheid vergezeld. Constantia omhelsde mij met da
hartelijkfte blijken harer tederheid, en bleef in de kamer; de Lord geleidde mij, onder een diep Uilzwijgen , tot aan de koets , en oogde 'mij onophoudlijk na , tot zo lang, dat hij mij uit het gezicht verloor." —
„ Zodra ik van postpaarden verwisfelde, betaalde ik voor eenige mijlen van den weg naar London,
O Zie D. I. Eladz. i;3.
B a



to FANNY WILKES.
don, om mijn verblijf met meer zekerheid te kunnen verbergen. Toen de Postillon al gereed en ik in de koets geftcegen was, vond ik het volgend blad, van Sir james hand, op mijne. plaats liggen:"
Hoe volgen U mijn' traanen,
Terwijl gij van mij vliedt, En mijn oneindig lijden,
Zelfs zonder traarfen zie:!
* *
Nu is mijn heil verlooren:
De vreugde ?s mij zelfs pijn 5 Maar 't gene ik heb gezwooren,
Zal bij mij heilig zijn.
* *
• Kondet gij flechts meten,
De fmart, iic ik niet mat! Dan zoude gij noit vergeten
Hem, die U noit vergat.
* *
Dan grievden mijne wonden
IJ, met den zwaarflen druk; Dan waren deze Honden,
Voor mij, een nieuw geluk.
Mija



IV. BOEK.
Mijn hart, dat gij verzaakte,
Mint ü, gelijk weleer, Hij, voor wien ge immer blaakte,
Mint niet zo trouw, zo te£r!
* *
Wilt gij de ruste vinden, Diè mij geheel ontvliedt,
o! Denk dan aan de linden, Die plaats der liefde, niet!
Vergeet die fchoone ftreeken, Waardoor we, zij' aan zij',
Vaak wandelden de beeken —
Vergeet die maar ook mij!
* *
't Geluk verzclle uw' dagen!
Mijn hart, dot om u lijdt, Gevoelt geen wéé, noch plaagen,
Als gij gelukkig zijt!....
* *
Maar ach uw beeld — Geliefde !
Vervolgt mij méér , dan ooit! — U, wie 'k noit bitter griefde,
V, V vergeet ik nooit!
B 3



3A FANNY WILKES.
Ik voele» diep in 't harte,
Dat gij .vtr van mij zijt, Tot mij het graf van fmarte,
Van druk en leed bevrijdt!
,, Zo immer iets eenen krachtigen indruk op mijn hart maakte, dan waren het deze regels. Ik gevoelde een onuitfprceklijk medelijden voor den beminlijken Lord, offchoon hij mij eigenlijk onregt deed; want mijn gedrag jegens hem was zodanig niet , als waarvoor het bij hem gehouden werd. Ik kan, tot op dit oogenblik toe, nog niet begrijpen, hoe mijn hart iet zo teders voor hem gevoelen konde, zonder dat het van liefde klopte. Ik vervolgde mijne verdere reis onder de welmeenendfte wenfehen over zijn geluk."
„ En nu kan ik het verhaal mijner droevige lotgevallen eindigen. Ik fchreef aan Ladij speed, „ dat ik eindelijk die rust gevonden had, welke, zo niet van mijne jeugd af aan, ten minften zekerlijk zinds zeven jaaren, te vergeefsch mijn hoogfte wensch geweest was; dat ik, uit achting voor de rust van haaren Broeder, mijn verblijf moest verborgen houden; doch, door middel van ciiarLotte, op welker geheimhouding ik mij ten vollen verlaten kon , haare brieven zou ontvangen en beandwoorden."
„ Niets,



IV. BOEK. *3
„ Niets, liefde Misf, dan 't geluk, van in U zulk eene oprechte Vriendin te vinden, kan mij eene vergoeding voor de fcheiding van Lady shelter, in HootwiU, opleveren. Het gewoel der waercld moede, was reeds voorlang mijn wensch, om in dille eenzaamheid te leeven. Alle betrekkingen, in welken ik mij door mijne geboorte en ftand geplaatst zag , verdrekten mij ten last. Ik verlangde , dat ik in zulke geringe omftandigheden mogt gefield en zo weinig bekend worden, dat ik nimmer weder in betrekking tot perfoonen van het mannelijk gedacht mogt geraaken. Dit alles gelukte mij naar wensch bij Lady shelter. In 't eerst drong zij 'er derk op aan, om te weten, wie ik was, en geloofde niet, hoe zorgvuldig ik ook mijne geringe voordeden verborgen hield, dat het mij ernst ware, om bij haatte willen dienen. Toen echter alle haare poogingen ten dezen opzichte vruchteloos waren, liet zij mij met rust. Hoe gelukkig was ik in haar huis!"
„ Dan ook dit geluk was van korten duur. Toen ik omtrend één jaar in HootwiU geweest was, fchreef mij charlotte, ,, dat zij'vreesde, dat Sir jam es mijn verblijf zoude ontdekken, of misfchien wel ontdekt had; althans had hij haar niet onduidelijk iet dergelijks te kennen gegeven. Zij voegde 'er bij , dat zij van oordeel was, dat deze perfoon ten vollen mijne wedermin verdiende. „ Kort hierop ontving Lady shelB 4 ter



i4 FANNY WILKES.
ter een brief van Sir ja mes, waarbij hij haar, als een onbekende, op het dringendst verzogt, om hem mijnen naam te willen melden. De* Lady hield hiertoe fterk bij mij aan , doch ik bleef 'etbij, dat mijn naam heavy was. Vervolgends < wisfelde zij nog met hem brieven, welker inhoud niet ter mijner kennis kwam. Ik (telde mij te vreden met hare belofte, om mijn verblijf geheim te zullen houden; welk haar zo lang gelukte, als de Lord, om bijzondere bezigheden , zich in Edinburg moest blijven ophouden."
„ Op zekeren Zondag, zag ik in de^. kerk een perfoon, die agter een bank (tond, en mij met zeer veel oplettendheid befchouwde. Aanitbrids bekroop mij de vrees, dat het Lord hope zoude wezen. Ik ontdekte deze mijne bekommering aan de Lady. die naar de zaak liet onderzoeken, en van één zijner Bedienden vernam, dat mijn vermoeden gegrond ware; zij beloofde mij, den Lord niet bij mij te zullen brengen; terwijl zij, nadat ik onder het gedrang door eene andere deur óntfnagt en naar eene nabuurige Predikants Weduwe gereeden was,'den Lord bij haar ter maaltijd liet noodigen."
„ Ik fprak haar niet vóór den volgenden morgen. De Lord was zo agterhoudend geweest, van haar alleen te zeggen, „ dat ik iemand was, aan welke hij een boodfehap haarer Ouderen moest overbrengen. „ Mylady had hem gezegd, dat ik
on-



IV. BOE K. 25
onmiddellijk na kerktijd een plaifier-togtje genomen had; doch dat zij, daar zij mij lief had, en door en door kende, nimmer vroeg, waar ik heenen ging; 'er vervolgends bijvoegende, dat zij hoopte, dat ik, met zijne goedkeuring, nog langer in haaren dienst mogt blijven. Hij gaf ten andwoord: ,, dat hij mij gelukkig achtte, dat ik mij ten huize van Mylady siielter bevond; doch moest tevens bekennen, dat ik het geluk verdiende, om van niemand, dan van mij zelve, aftehangen."
99 H'j deed hierop , alhoewel echter met eene voorgewendde onverfchilligheid, naauwkeurig onderzoek naar alles , wat mij betrof. De Lady deed het zelfde , fchoon met meer nieuwsgierigheid ; doch hij betaalde haar agterhoudend gedrag met gelijke munt. Hij vertrok tegen den avond, en nam, zo als mij door Bedienden, die hem van verre gevolgd waren , berigt werd, den weg naar Edinburg.'"
„ Van dit oogenblik af aan, viel de Lady mij door hare nieuwsgierigheid zo lastig, dat ik haar om mijn ontflag verzogt. Ik verkreeg dit eindelijk, te gelijk met de vaste verzekering , dat Sir james van mijn verblijf bij Lady foster niets zoude weten. Ik dagt 'er te laat op, om mijnen naam te veranderen, maar geloove evenwel, dat ik, onder de befcherming der Voorzienigheid, voor de laagen mijns Vaders, die, zo als ik in Edinburg van wanton vernam, nog in leeven is, B 5 vei-



»ö FANNY WILKES.
veilig genoeg zal wezen, naardien hij mij onder den naam van heavy niet kent."
„ En nu, mijn' Waardfte! omhels mij. Beklaag uwe ongelukkige jinny, en laat mij in uwe vriendfchap gelukkig zijn. Ik geloof, dat mijn hart, nu cn in 't vervolg, geene andere aandoening zal gevoelen, dan die der ■ vriendfchap. Daar ik te onaanzienlijk cn te weinig bekend ben, om immer een voorwerp van liefde te kunnen worden, zal ik in Cülwark, onder de tederheid der beminnelijke fanny wilkes, onder het vertroostend medelijden mijner lieve Mifs handsom, en in hun.., in het... in het gezelfchap van mijn Heer uw
Br oeder..."
Hier trad een Mansperfoon, in een reisgewaad gekleed, binnen, dien wij, in het volgende Hoofdfttik, wat meer van nabij zullen befchouwen.



DERDE HOOFDSTUK.
Welk een bericht behelst van V gene 'er verder met Mifs heavy, in Colwark , voorviel. Iets omtrend het kusfchen ; zijnde een Fragment van een Herders gedicht. Naricht uit het land gevaudan. Karakter van tien Europifche Natiën. Tienduizend Tonden. Een gek. Een wonderdier. Verbaasdheid des fchrijvers — alles in den keurigften historifchen famenhang opgefteld.
het (lot van het agtfte hoofdftuk des vorigeu boeks, bevond zich de Heer handsom op weg, om jinny af te haaien. (*) De Lezer, en zelfs mijn Vriend, de konstregter, aan wien ik dit alles voorleze, is hierom van gevoelen, dat de perfoon, die aan het gefprek een einde maakte, de Heer handsom zij. Ik voor mij, die alle de perfoonen dezer gefchiedenis even naauwkeurig, als een Jood zijne fchuldenaars, kenne, kom 'er
voor
O Zie D. I. Bladz. <;.<.



FANNY WILKES.
voor uit, dat deez' vreemdeling 'er geheel anders uitziet, als de Heer handsom. Wij zullen eens zien, of zijne fpraak hem ook bekend zal maaken.
,, Verfchoon mij, Mifs"\ zeide hij tegen Mifs handsom, „ dat ik, zonder mij te hebben laten aandienen, binnen trede. Mogelijk zal M//ïstrange wel zo vriendelijk wezen, om mijn verzoek te onderfteunen." Hij kuschte teffens met den diepften eerbied de hand van jinny, die geheel uit het veld geuagen was , en eindelijk ten andwoord gaf: „ In de daad, Mylord, gij behandelt mij niet vriendelijk. Vergun mij, dat ik van mijne ontfteldtenis eerst tot bedaaren kome;" waarna zij opüond, en zich, na eene diepe buiging, fchoon met een knorrig gelaat, naar den tuin begaf.
De Lord oogde jinny op eene wijze na, welke bij Mifs handsom het medelijden omtrend hem gaande maakte. „ Vergun", zeide hij, terwijl hij zich, afgemat, in een armftoel nederzettede, „ vergun den ongelukkigften der Mannen een weinig rust! Ik zie, dat gij mij beklaagt. Ach! mogt gij dezen troost nimmer behoeven, of denzelven zeker vinden, wanneer gij dien eens mogt noodig hebben. Laat mijn weerbarftig noodlot bij U eene genoegzaame verontfchuldigiiig zijn wegens een gedrag , welk anders zoude kunnen mishaagen. Mifs strange' is uwe Vriendin: gij moet dus een onvergelijkelijk hart bezitten een hart vol gevoel , vol aandoening over de kwellingen der liefde



IV. BOEK. »9
de — der hoopelooze liefde, vol van wenfchen voor het geluk uwer Vriendinne, en mogelijk ook wel voor dat van eenen Man , die geen ander doel heeft, als om uwe Vriendin gelukkig te maaken!" Mifs handsom Honden de traanen in de oogen. „ Ik deel met al mijn hart", zeide zij, „ in uw lijden, Mylord! maar, weet gij het wel, dat strange de eigenlijke naam dezer jonge Jufvrouw is ? Bij mij is zij onder eenen anderen naam bekend "...
„ Ik weet het", gaf de Lord met de blijkbaarfte teekenen van droefheid ten andwoord, „ dat zij, misfchien wel uit vrees voor den besten harer Vrienden—want ach! Mifs, dit is de perfoon, dien gij thans voor U ziet — den naam heavy voert." Na een treurig ftilzwijgen van beide kanten, vervolgde de Lord tegen Mifs handsom op deze wijze: „ zou ik U mogen verzoeken , de goedheid te willen, hebben , om uwe Vriendin optezoeken, en mag ik op uwe vriendelijke voorfpraak bij haar hoopen? Laat mij eenige oogenblikken alleen, ten einde mijnen geprangden boezem door traanen te kunnen ontlasten!"
Mifs (handsom ging hierop naar den [tuin, met een heimlijk opzet, om den Lord gelegenheid te verfchalfen, om jinny ten minften eens te kunnen fpreken; dan, hare Vriendin was nergends te vinden. Alle de Huisgenooten werden ondervraagd , doch niemand had haar gezien. Mifs
hand-



3o FANNY WIL KES.
handsom keerde, met eene blijkbaare vrees en ontroering, naar den Lord te rug. „ Ach!" riep hij uit, „ gij behoeft mij niets'te zeggen: ik kan uit uw medelijdend oog de rampzalige beflisfing van mijn lot reeds lezen! Maar, waarom wil zij mij niet fpreken ? Waarom weigert zij mij . na zulk eene moeilijke reis , het geringe loon , van mij Hechts een vierde gedeelte van een uur met haar te mogen onderhouden? Laat U bewegen, MifsX Ik houde mij van uwen veel vermogenden invloed op uwe Vriendin ten vollen verzekerd!" De toon, waarop hij fprak, verwekte in Mifs handsom nog meerder ontroering. „ Wat zal ik
U zeggen ? (want ik geloove toch, dat ik de eer hebben, met Lord hope te fpreken) Wat zal ik U zeggen, ongelukkige Sir j a m e s ! j i n n y is ner-
gends te vinden!" „ Zeg mij niets verfchriklij-
ker," andwoordde de Lord, „ dan dat zij mij niet
wil fpreken dat zij opzettelijk befloten heeft,
om mij niet te fpreken" . . . „ Gij fchijnt", viel Mifs handsom hem hier in de rede, ,, niet te gelooven, dat ik U de waarheid zegge?" Sir james boog zich , en zweeg ffif. „ Doe mij zo veel regt", vervolgde Mifs, „ van te willen gelooven, dat mijn angst buiten twijfel den uwen evenaart." De Lord bedagt zich hier een poos. „ Is liet mij vergund", zeide hij eindelijk, „ zonder U te beleedigen, dat ik naar Mifs strange laat zoeken? Ik heb verfcheiden Bedienden bij mij." „ Ja", andwoord-



IV. BOEK. ji
woordde Mifs handsom, die zo beangst was over de afwezigheid van jinny, dat zij niet eens regt wist, wat zij deed : „ Ja, Mylord; onze Bedienden zullen zelfs de uwen hierin behulpzaam wezen." Zij wilde aanftonds heenengaan, om hiertoe hare orders uittevaardigen , doch de Lord hield haar bij den arm te rug: „ Blijf"! zeide hij; „ ik wil niets verrichten, dat jinny zoude kunnen belee-
digen. Zij ontvlucht mij! Zij fchept
welgevallen in mijn ongeluk! Ik wil dus ook
zo ongelukkig worden, als zij begeert. Ik zal
haar Hechts van verre volgen, tot zo lang, dat ik mijne liefde zal hebben overwonnen , of onder derzelver last bezwceken zijn!" „ Wees zo driftig niet, Sir james"! zeide Mifs;" jinny kan in uw ongeluk geen welgevallen fcheppen: maar mogelijk kan zij U zo gelukkig niet maaken, als gij wel fchijnt te verdienen."
„ Gij vleit mij, Mifs , maar gij neemt niet in overweging, dat deze beide zaken één en het zelfde zijn. Draag echter zorg, dat uwe Vriendin gevonden worde: ik zal aanftonds uw huis verlaten."
„ Blijf nog wat, Mylord, ik zal mijne Vriendin laten zoeken ; maar zeg mij, hoe gij haar verblijf alhier ontdekt hebt?"
„ Ik zal 't U zeggen, alleen om U te doen zien, dat ik mij van geene onbetaamlijke middelen bediend hebbe. Eén mijner trouwfte Bedienden had
zich



o2 FANNY WILKES.
zich ecnige weeken, buiten mijn weten, in don omtrek van HootwiU opgehouden, alwaar ik zelf bij Lady shelter eenige dagen vruchteloos heb doorgebragt. Onlangs berigtte hij mij, dat hij, alle reizende perfoonen naauwkeurig hebbende gadegeflagen , U eindelijk met jinny gezien had : hij wist niet, van waar gij gekomen waart, maar hield zich verzekerd , daar hij uwe koets eenige maaien was voorbijgereeden , dat hij zich in de perfoon niet vergist had. (*) Dit berigt voerde mij herwaards , en een ongefteld hart bragt mij in die ontroering , door welke ik mij thands zo ongelukkig gemaakt hebbe."
Zij fpraken nog eenigen tijd met elkander ; 'terwijl Mifs handsom den Lord poogde gerust te ftellen. Alle de Bedienden kwamen onverrichter zaake te rug; doch zij werden door een' anderen Bedienden gevolgd, aan wien een rijdende Bode, die aanftonds weder te rug gekeerd was, het volgend briefje, aan Mifs handsom houdende, had overgegeven :
„ Ik fmeeke U, bij al wat heilig is, mij niet te willen verraaden. Ik beyinde mij — doch dit briefje mogt in vreemde handen komen: ik kan U
mijn
Zie D. I. Bladz. 373 , 3S>i c" 400>



IV. BOE K. 33
mijn verblijf niet melden. Genoeg is het, dat ik op de zonderlingfte wijze gered ben, en mij thans in veiligheidbevinde. Houd mijn, tot dus verre.genomen, verblijf voor Sir jam es geheim: zeg hem niets van 't geen gij van mij weet — maar zeg hem, dat ik hem met de daad hoogachte, en dat ik hem met al mijn hart wenfche gelukkig te zien.
jan e heavy."
De toen-and van den ongelukkigen Lord trof het hart van Mifs handsom dermaate, dat zij zich niet konde weerhouden, om hem het boveuftaand briefje te overhandigen. Hij las hetzelve herhaalde maaien, en wischte zijne traanen af. „ Ik durve het niet wel ondernemen, » zeide hij, „ om uwe
geheimhouding op de proef te Hellen." „ Gij
zoudt 'er niet gelukkiger door worden," hernam Mifs handsom, „ fchoon ik al deze proef niet mogt kunnen doorftaan." — „ Dat is ook zo," gaf de Lord zugtende ten andwoord, las het briefje nog eens, en gaf het, zonder één woord te fpreken, te rug. Vervolgends aeide hij: „ daar ik zie, dat uw edel hart door mijne rampfpoed getroffen wordt, zo wil ik U niet langer ontrusten. Vaarwel!" Hierop ging hij aanftonds heen, en fteeg op zijn paard: in 't wegrijden haar nog in het Fransch toeroepende: „ Zeg nooit tegen uwe Vriendin, hoe ongelukkig ik ben! " — Mifs handsom was C over



3+ FANNY WILKES.
over het duister bericht, aangaande het verblijf harer Vriendinne, zo ongerust, dat zij toebereidzels maakte, om haren Broeder van dit droevig voorval kennis te geven; gelijk zij dan ook tot dat einde in eigen perfoon naar Colwark op reis ging.
Het doet ons leed, dat deze omftandigheden zulk eene fpoed vereifchen, dat wij, van den eenen kant, onze Lezers in onzekerheid moeten laten , en 'er, aan den anderen kant, genoegen in nemen, wanneer zij ten onzen nadeele op de gedachten mogten vallen, dat wij hier een wonderwerk zullen verrichten, om jinny met dezelfde fpoed te redden. Wij moeten hun zsggen, dat wij ons, bij zulke gelegenheden, niet gaarne met wonderen ophouden, 't Is waar, ons verhaal is nogthands dikwijls zonderling, zo al niet wonderbaar; doch wij kunnen hier niet voor: wij hebben der waarheid hulde gezworen, en moeten dit ook nakomen; het mag dan zo in de war geraaken, als het maar immer kan. Ondertusfchen is dit hier ons geval niet: de redding van jinny gefchiedde op zulk eene natuurlijke wijze, dat wij, zo wij al een Roman fchreeven, misfchien niets natuurlijkers zouden hebben kunnen uitdenken. De zaak droeg zich naamelijk dus toe.
Jinny verliet Lord hope met verbaasdheid, angst, en bijna met verdriet. Naauwlijks was zij, onder zulke gemoeds - aandoeningen, in eene laan gevlucht, welke op de agter-deur van den tuin
uk»



IV. BOEK.
35
uitliep , of zij ontmoette in dezelve een tweede Mansperfoon, die, met verhaastte fchreden, naar huis fpoedde. Doordrongen van, ik weet niet welke, aandoening, wierp zij zich in zijne armen. „ O! mijn waardlte! " riep zij uit, „ red mij! Klopt uw boezem van eenig medelijden: ach! breng mij dan, zonder uitftel, naar Colwark!"" De Heer
handsom want het blijkt immers, uit het tot
dus verre gezegde, genoeg, dat hij het was de
Heer handsom... het fpijt ons, dat wij het zo droog moeten zeggen — had zich bijna eenige kuschjes veroorloofd. „ Stel U gerust, liefde kind!" riep hij, „ het rijdtuig ftaat 'er nog , want ik ben zo aanftonds van Colwark gekomen, om U af te haaien. Maar, mijne waardfte jinny, wat is U toch wedervaren ? " — „ Ik zal U alles verhaaien, ,, was haar andwoord. „ Kom maar, en wees de befchermer van eene ongelukkige, die in U een onbepaald vertrouwen ftelt. „ Hierop vloog zij, door hem gedragen wordende, onmiddelijk in de koets, welke aanftonds den weg naar Colwark nam , waarna zij, op den afftand van eenige Engelfche Mijlen, dat briefje aan Mifs handsom fchreef, welk wij zo even gelezen hebben.
Nu zaten zij beiden, in verwarring van gedachten, en onder een diep ftilzwijgen, in het rijdtuig, en fcheenen de hevige aandoening, aan welke zij zich beiden hadden overgegeven, bij zich zelC a ven



26 FANNY WILKES.
ven te overdenken. De Heer handsom heeft mij naderhand gezegd, dat zijne meening, omtrend het kusfchen, welke wij in het eerfte Boek gevonden hebben, ook zelfs in het aangenaam oogenblik in den tuin,' ééne en dezelfde gebleeven ware ; dat hij zich echter vast verzekerd hield, dat zich een teder minnaar, bij eene overmaatige vreugde, of bij een hevigen angst, onmogelijk van het kusfchen konde weerhouden; en dat de kusch om die reden een uiterlijk teeken fcheen te wezen van zodanige aandoening, als men met geene woorden kan uitdrukken. Of jinny van hetzelfde gevoelen was, kan ik niet zo naauwkeurig bepaalen; maar dat zij overxhet kusfchen iet dergelijks moet gedacht hebben , is waarfchijnlijk uit het volgend fragment van een Herders-gedicht, welk wij onder hare papieren gevonden hebben
Da me et.
Ja, Meisjes! ja, zo zijt gij immer! Een minnaar kan 't gerustlijk waagen, Om u iets teders voor te klaagen;
Maar nimmer maakt'het iemand goed,
Die met een heeten, dricsten moed, Het vrij durft waagen, Zijn' liefde, kusfehend, voor te draasen: Dit fraaakt de Meisjes nimmer.
't Hangt, denk ik, daarvan af, „ of dan
„ Een Meisjen
Doris.



IV. BOEK.
27
Dor is.
„ het verdraagen kan — „ Dat herders, eer wij hun dit vraagen, i> Maar alles, wat hun invalt, waagen." Die wijze lesfcn, odameet! Hoort niemand zo gereed: En wie toch kan het kecren,
Dat wij zo gaarne zien, Dat Herders, bloode en vol van eerbied—
Ons hunne liefde bién,
Onze ongevoeligheid bezweeren:
Nog eens — wie kan dit weeren? De preutschheid blijft ons daarom bij, Op dat de Herder nedrig zij.
Ei — waarom zoudt gij ons bekeerenï' L'vv. taal treft CHLoë ook niet ligt;
Zij doet, als alle Herderinnen: Zij zegt den Herder niet zo aanftonds in 't gezicht,
Dat zij hem waarlijk mint — o neen! i Maar Iaat, van tijd tot tijd, haar hart op 't einde winnen.
Dame et.
Maar wat zijn toch de réén, Dat eerst een Herder, na zoo veele hindernisfen, Gelukkig is?
D O R I s.
Wih; gij dit weten — ei — dit kunt gij nog wel misfen:.
Ja — ja gewis, Het is in allen deele goed,
Dat men, wanneer de Herders waagen,
Ons hunne liefde voor te draagen, Hen bloode en preutsch qntmoet;
O 3 ' Maar ,



38 FANNY WILKES.
Maar echter kunnen zij de reden zeer wel misfen, Waarom we ons hart, tot kusfchen en tot minnen, Zo langzaam laten winnen.
MlR-til.
De reine borst der kuifche Maagd, Zo vatbaar voor het minnevuur, Schikte eens de tedere Natuur, Ten heiligdom der zagte liefde ; Door haar werd ieder lieve blik Een ftille taal, die harten \griefde.
Hoe donker was mij vaak de morgen,
Hoe heb ik, zelfs diep in den nacht, Den avond, met de felfte zorgen, Tot mij mijn Meisjen kuschte, in kommer doorgebragt ? Wij drukten hand in hand: — en wij gevoelden fmarte:
Wij weenden, onbewust, wat aan ons hart ontbrak; Maar bij den eerden kusch gevoelde ons vrolijk harte,
Dat juist ons deze kusch ontbrak. .
Amint aan Doms.
Cat oogenblik, waar in ons dit geluk ervaart,
Is ganfche kudden waard'. Laat U o Herders! onderwijzen: Gij zult gewis mijn' leering prijzen:
Was dat gevoel niet rein, niet teêr? Toen ik voor 't eerst uw mond mogt drukken?
'k Zonk, fpraakloos, op uw boezem neer! Ach do ris! laat mijn wensch gelukken! —
En weiger mij uw hart niet meêr! — Zeg lieve! waarvoor kunt ge fchrikken?
Mijn hart verteert door minnepijn; Hoe heilrijk zullsn de oogenblïkken Van ons geheele leeven zijnl
Gil



IV. BOEK.
39
Gij mint mij, — ja die hand, die ik, verrukt, mag kusfchen, Sneed vaak mijn naam in de elzen- ftam,
Terwijl uw lieve naam, intusfchen, Door mijne hand, een plaats in linde of beuk bekwam!
Ach lieve! kunt gij dan de bron van mijne fmarten, De teerheid, — 't eigendom van groote en edele harten, Nog langer tarten? Mijn hart ilaat gansch voor U — en gij — Ik weet het — ademt ook voor mij. Mijn liefde zal uw mond thans tot erkentnis dwingen f Kom, laat ons deze vaerzen zingen,
Die ik voor U, in dezen fombren nacht, Voor U alleen — heb zaamgebragt.
Doris.
amint —■ gewis — Gij zijt veel listiger, dan menig Herder is: Die fmarte kon ik niet verdragen, Had ik het aan U afgeflagen: —. Welaan, — geef mij Die tedre vaerzen vrij. Ik wil, o Herder', met U klaagen.
Amint.
Schoon zijn des voorjaars avond- zuchtjes.
Doris.
Schoon zijn, des nachts, der bloemen frisfche luchtjes.
Beiden.
Doch fchooner is de kusch, die mij aan U verbindt.
C 4 Amint



4© FANNY WIL K ES.
Amin t.
'k Dank U, o Goden! die mijn kudde bewaarde!
Doris.
'k Loove U, o Goden! voor de vruchten der aarde!
Beiden.
Doch 'k dank ü nog veel meer, wijl gij mij bemint. MlRTIL.
Ei, dat gaat fchoon! — o, dat verkwikt mij regr. Was nog mirtil een jonge knegt, Hoe zou'k die fchoone doris kusfchen?
Doris.
Mirtil, gij hoort het wel, 'k zing maar uit fcherts alleen. — MlRTIL.
GÜ zult mijn argwaan zo niet fusfen;
Gij zijt een looze Meid — neen —< neen'.
Zag ik niet uwe traanen vlieten?
De jonge Meisjes ken ik goed —
Wanneer men zo lang wachten moet,
Tot zij onsnoodigen, om kus;bjes te genieten,
o Hoe zoude ons die tijd verdriettn!
Kom, kom, aanftonds kusfche U amint!
Doris.
Ei, goede Vriend! — dat, gaat niet zo gezwind, De Moeders hebben raare treken..
Mirtil.



IV, BOEK. 41 Mirtil.
Hoor Kind! wij willen ernflig fpreken. Als gij uw Bruigom kuscht, verteerd door liefdegloed, Meent gij dan, dat ge zonde doet ?
* Doris.
't Is nooit gebeurd; dat ik amintas kusfchen liet:
Ook kenno ik zelfs de liefde niet.
Mirtil.
Maar hoor? wij willen emftig fpreken?
Dor is.
Nu ja — 'k bemin en kusci* hem — j»t
Mirtil.
Weet ge ook, of 't Moeder wel behaagt?
Doris.
Mijn Moeder? — zij heeft mij gevraagd;
Mijn Vader was'er bij — gelukkig was 't voor mij, —
Zij had mij anders — o! wie weet waarheên? gejaagd.
Mirtil.
Maar hebt gij ook gezegd,
Dat deze Herder gaarn zich aan U wil verbinden?
Doris.
Om 'i Hemels wille - neen! 'k heb dit;niet blootgelegd; Dat zal ik, me' der tijd, wel vinden.
c 5 Mirtil.



4i FANNY WILKES.
Mirtil.
PJccn! — gaat nu beiden heên, en zegt haar gaat....!
Doris.
'k Denk, dat zich dit van zelfs verftaat,
Dat zij dan niet moet tegenftreeven.
Het buit is ver va» hier en nu
Mirtil.
En uvr amint ftaat digt bij U —■ Wel aan — 't befluite uw echt, gelukkig moet gij leeven; Nu kunt gij, ongeftoord, elkander kuschjes geevan 1
Voor 't overige was jinny van dit gevoelen. De kusch is zelfs der ftrengfte deugd geoorlofd; alleen moet de zekerheid der huwelijks - verbindtenis den kusch, dit allerkrachtigst bewijs van tederheid, billijken, naardien dezelve anders, zelfs wanneer hij geheel en al uit kortswijl gegeven wordt, altijd iet beleedigends in zich bevat. — Zo veel is althans zeker, dat tusfehen haar en den Heer handsom iet dergelijks geene plaats had.
Jinny was thands, ondanks hare eerlte ontroering, op het zien van Sir james, op het tederst getroffen. Een gelaat, waarop eene onbewimpelde droefgeestigheid te lezen was, gepaard met zulk eene fiandvastigheid, als zij in hem ontdekt had, zijn zaaken, welke alleen een ten uitteruen ongevoelig hart wederftaan kan. Zij was zo zeer aangedaan, dat zij haar geval naauwlijks vernaaien konde,



IV. BOEK.
4 3
de, en vertelde, enkel op verzoek van den Heer handsom, 'er zeer weinig van. Zij wist, dat de Heer handsom haar beminde; en zelve droeg zij hem eene vuurige liefde toe: zij koude dus niet wel anders verwachten, dan dat hij, bij zulk eene gepaste gelegenheid, als deze was, met haar over zijne liefde zoude fpreken. Dit bragt haar in verlegenheid. De Heer handsom fprak echter geen enkel woord van zijne liefde, en hierdoor werd hare verlegenheid nog grooter. Hij deed, zo lang zij op den weg waren, niets anders, dan dat hij, op eene geheele bedekte wijze, naar hare genegenheid omtrend Sir ja mes (welke hij echter niet genoeg leerde kennen) onderzogt; dat hij haar poogde gerust te (lellen, en haar raadde, „ om Sir james op geene andere wijze te behandelen, dan op die, welke den (Irengflen toets van haar hart konde doorftaan."
Onder zulk een dubbelzinnig gedrag naderde men Colwark, alwaar Mifs handsom den volgenden dag insgelijks aankwam. Jinny gedroeg zich , onder 't verhaal van 't geen 'er zedert haar vertrek was voorgevallen, op eene wijze, welke zo raadzelachtig voor de Mifs was, dat zij begon te twijfelen, of zij in haar oordeel over de liefde hares Broeders ook misgetast hadde. Vol van verdriet, ging zij naar hem toe, doch zij konde uit hem even weinig wijs worden. Hij zeide haar, „ dat hij Sir james van aanzien kende, en dat men hem
te



44 FANNY WILKES.
te kort deed, zo men 'er aan twijfelde, of 'er nog fchooner, deugdzaamer en verftandiger Man in geheel Schotland ware. Hij had hem op zijne reizen leeren kennen, alhoewel het toenmaalig onderfcheid tusfchen beider omftandigheden hen, in dien tijd, op een te verren' afftand van elkander geplaatst had, dan dat zij eene onderlinge vriendfchap hadden kunnen oprichten. Sir james had dikwijls, inzonderheid in Duitsckland, verfcheiden gelegenheden gehad, om een aanzienlijk fortuin te maakeh, doch had ze allen op zulk eene wijze van de hand geweezen, dat men vrij zeker konde vermoeden, dat zijn hart niet meer vrij was." Na fterk dringen , waarbij tederheid en list te baat genomen werden, bragt zijne Zuster hem eindelijk tot de volgende bekendtenis, welke hij met traanen in de oogen aflegde :• „ Ik biminne jinny. Ik begeer geen grooter geluk , dan met haar veréénigd te zijn. Ik begin echter te vreezen, dat mij nimmer dit geluk zal te beurt vallen, eft* hoe lang ik hier voor gevreesd hebbe, zo grieft mij nogthands dit denkbeeld, op dit oogenblik, op het allerfmartelijkst ! Dit moet zij echter nimmer weten; en fchoon zij Sir james al ongenegen ware, zal mijn geweten mij echter nimmer verwijten, dat ik het ongeluk dezes uitmuntenden Mans, zelfs maar door één en oogwenk, berokkend hebbe. Ik bezweere U eehter, mijn' Waardfie!" voegde hij 'er bij, terwijl hij zijne Zuster, ond*v een vloed van traanen ,



ÏV. BOEK. 4S
nen, omhelsde, 5i ik bezweere U bij. alles, wat van eemg gewicht op uw hart kan wezen, om jinny, op eenigerhande wijze, het allergeringfte van mijhen droevigen toeftand te laten blijken ; vooral, daar ik, na deze ongelukkige ontdekking der liefde van Lord hope, mijn gedrag jegens *aar geheelenal moet veranderen. Ontdekt gij echter, dat zij hem alle hoop beneemt, dan houde ik mij verzekerd, dat gij mij hiervan niet onkundig zult laten. Alsdan is het mogelijk . . ' doch mijn hoogmoedig hart zal zich weder door al te groote verwachtingen in ongeluk dompelen! ... Ik zou wanhoopig worden, wanneer •ik mij zeiven eene wellustige leevenswijze in mijne jeugd te verwijten hadde, en daardoor genoodzaakt was, te gelooven, dat jinny door de Goddelijke regtvaardigheid gebezigd werd, om mij voor deze wanbedrijven te ftrafFen. Dank zij ondertusfcben der barmhartigheid van den Handhaver en Vriend der onfchuld, dat de nevels, welken mijn rampzalig gemoed bedekken, uit dezen hoofde, in geene volflagen duifternfr verwisfeld worden.' Het befluit, om mij, zelfs in deze ftrenge beproeving, aan Hem te onderwerpen, zal mij — maak
hier Haat op, lieffte Zuster vertroosten."
Mifs handsom konde, hoe veel tederheid zij ook bezat; hoe luchthartig zij ook lïeeds fcheen te wezen, echter niet lang eene ledige aanfchouwfter zijn van de wederzijdfche fmarten dezer beide



46 FANNY WILKES.
de Gelieven. Haar Broeder verzweeg de zijnen, ten einde haar niet te bekommeren; alhoewel zijn gelaat, zijn ftilzwijgen, en zijne aanhoudende bezigheden haar reeds niet weinig verdriet veroorzaakten. Jinny, daartegen, zogt hare Vriendin overal op, om hare ldagten in derzelver fchoot uitteftorten. — Eene Vrouw fterft wel niet van verdriet, maar wordt vroeg oud, wanneer zij geenenvertrouweling kan vinden! Het was hierom, dat jinny, zodra hare bezigheden zulks toelieten, zich bij aanhoudendheid in de armen harer Vriendin bevond , en deze om haren raad verzogt , fchoon zij ontelbaare maaien was afgeweezen. Mifs handsom verliet, weinige dagen daarna, dit huis , welk nu een huis van droefheid voor haar geworden was , en keerde naar het Dorp te rug.
Dus bleef de ftaat der zaaken langer dan een jaar. Ondertusfchen had jinny het genoegen, het geluk van Mifs handsom te bekeven, die aan eenen waardigen Vriend hares Broeders huuwde. De Heer handsom had hem, in het laatfte jaar zijner reizen , in een der Duitfche zeelieden, alwaar hij geboren was, en den post van Raadsheer bekleedde, leeren kennen. Hij voerde den naam van G er man. — Tot hiertoe hebben wij van dezen Man nog niets kunnen zeggen, naardien hij eerst, weinige maanden geleeden, uitDwtschlandgekomen was, om in Engeland
dc



IV. BOEK. A7
de oorfpronglijke vrijheid, vaa welke die der Z>«/*fche zee-fteden eene flaauwe, fchoon juiste copij is , te befchouwen. Weldra leerde hij het voortreflijk hart van elizabeth kennen. Haar vermogen kwam bij hem in 't geheel in geene aanmerking, vermits het zijne meer dan toereikende was, om het landgoed Freedom , digt bij Colwark gelegen, te koopen. Elizabeths voordeelige vorm, gepaard met haar fteeds opgeruimd hart, beloofden hem de aangenaamfte Echtgenoote. Zij behoorde echter onder dat foort van lieden, welken in hun gantfche leeven, en dus ook in de liefde, niets bijzonders wedervaart: dus wij van haar ook niets aanmerkelijks kunnen zeggen. — Toen haar Broeder aan haar den voorilag van zijnen Vriend deed, ging zij aan het klavier zitten, en fpeelde eenige Hukken agter elkander, welken hij zo even bekomen had. Hij Hond nevens haar, en wachtte, terwijl hij zich over hare onverfchilligheid verwonderde, haar andwoord. Bij eene moeilijke plaats, welke eenige maaien in de fonate voorkwam, hield zij eindelijk flfl, „ Dat is al eene wanhoo' pige plaats," zeide zij, en trapte intusfchen met haren voet de maat. „Ja ...» vervolgde zij ten laatften, „ nu eens van den Heer German: hoor Broeder! is hij met de daad zulk een
braaf Man, als hij fchijnt te wezen?" „Ja,"
andwoordde de Heer handsom, „ hij fïaat bij mij bekend voor een man van beproefde deugd."
„ Wel



■48 FANNY WILKES.
„ Wel nu," was haar andwoord, „ zeg hem data maar, dat het wel is!" En hierop fpeelde zij even rustig voord, als te voren.
Alleen door dergelijke handelingen, was haar bruidsftand en huwelijk van de gewoone gevallen onderfcheiden. Zij wilde zelfs door jinny bij geenen anderen naam genoemd zijn, dan bij dien van elizabeth. Dus zullen wij haar ook in 't vervolg dezer gefchiedenis heeten: terwijl' wij tenens, daar 'er voor 't overige in dien tijd niets anders voorviel, dan dat Lady foster ht kennis met jinny geraakte, en haar in korten tijd ongemeen lief kreeg , dit tijdvak, zo als het is, onaangevuld zullen laten. Ondertusfchen had elizabeth van Sir james hope eenige brieven voor jinny ontvangen, welken zij, op haar verzoek, ongeopend , aan hem weder had moeten terugzenden. Eindelijk ontving zij den volgenden brief, van jinny:
Colwark.
„ Mijne waardste elizabeth!
„ Van fchrik getroffen, 'Van angst bekneld, eh van hoop doordrongen, fchrijve ik U dezen. Ach! Sir james heeft mijn verblijf ontdekt! Hoe is
het



IV. BOE K. 49
het mogelijk, dat hij 'er heeft kunnen' agter komen ? Doch ik heb U andere zaakm te zeggen. Lees het affchrift eenes briefs, welken ik onder eene vreemde hand en zegel t gister, van hen* hebbe ontvangen."
Marvejols, in V/^Gevaudaw,
den 27 September 17**,
„ Hoog geachte vriendin!
i, „ Mijn hart zal U nooit een anderen naam geven. — Alleen de gedachte, van eens uwe vriendfehap genoten te hebben, vervult mijnen geest. Gij weet, welke aandoeningen dezelve in mij moet verwekken: geene andere, dan dezulken , welke 'swaerelds eerfte ouders, in Edens wijd uitgelekte velden, bezielden! Deze aandoeningen maaken mij ongelukkig: zij benemen mij den troost des verflandigen, maar zij zullen mij de fterkere vertroosting van een Christen' nietontrooven! En evenwel geeft mijn gefolterd hart nog bij aanhoudendheid aan dezelven gehoor, even gelijk de misleidde held , onder het rumoer van den flag, den roem naarjaagt, doch, aan de zijde van duizend zieltoogenden , met den dood worftelt. Ik hebbe aan de ftem der uatuur gehoor moeten verkenen; B. Deel. D ik



5°
FANNY WILKES.
ik heb mijne bediening nedergelegd, en zoeke nu, als een vreemdeling onder de menfchen, al reeds zinds agt of negen maanden, in de verftrooijing van •het reizen, naar de verloren mogelijkheid, om der waereld nuttig te zijn; en ik vleije mij, dezelve te zullen vinden. Dan ik zoeke geene hoven van vorsten of grooten, of befchouwe het gewoel der fïeden — dit alles hebbe ik voorheen, in alle de deelen der waereld, tot walgens toe , gezien. Ik zoeke de natuur — ik zoeke haar zelfs in woeftenijen, en hier is zij — alhoewel door weinigen, ja
mogelijk wel door niet één fterveling, bezogt
voor mijn gefolterd hart verrukkelijk fchoon. Ik ben Poolen, Italië» en Zwitzerland doorgereisd, cn bevind mij thands in Frankrijk. Ik zoeke naaide weinige ftiile oerden der waereld; niet, om mij daar te begraven; o neen! ik kenne mijne pligten; ik zoeke alleen naar rust, ten einde mij voortebereiden, om het meest mogelijke en uitgebreidfte nut te kunnen verrichten: ~ en nog voor
den afloop dezes jaars 6 aangenaame hoop!
zal ik gezond, en ten dienfte des vaderlands toegerust, mij weder in Schotland bevinden."
„ „ Deze voor mij zo nuttige neiging voerd* mij, voor weinig dagen, in de eenzaame valcijen der Sevennifche gebergten. Hier deed ik eene ontdekking, welker omftandigheden ik U,. eens mondeling , meer naauwkeurig zal verhaalen. Ik zal U ;mi maar alken zcggên, dat ik in een kleen dorp,
welk



IV. BOEK. 5,
Welk in den omtrek weinig bekend was, de verblijfplaats gevonden heb van het gelukkigst mensch, welk ik ooit aanfchouwde. Het is een man, dien gij hoogacht, en die, op het bericht van uw leeven,eene oribefehrijflijkë blijdfchap te kennen gaf. Het is de Heer Kinsman uit London. Zie hier eenige regels van zijne hand, benevens zijnen laatften en üiterfteri wil, bij welken hij U in 't bezit Helt van twee derden van zijnen grooten rijkdom. Mifs c h a r l o t t e ii a y had, reeds toen ik London doortrok, door den gelulddgften handel, dit vermogen, waarvan haar het overige derde deel toebehoort, aanmerklijk vermeerderd. Door deze erfgift, welke geheelenal uit eigen beweging, en zonder eenig het minfte toedoen van mijnen kant, gefchied is, bezit gij, mijne hooggeachte Vriendin, ten allerweinigflen, tienduizend ponden. Deze rijkdom was wel waardig, dat U door een Courier, die echter last heeft, om niet tot Colwark toe te rijden, bericht werd. Dit geluk verleevendigt mijne hoop. Uw gevoel is zo fijn en edel, dat mijne bij uitfiek voordeelige omflandigheden, in welken ik geplaatst ben, U misfchien tot dus ,verre verhinderd hebben, om mij uw hart te fchenken: eene denkwijze zeker, welke U tot eer zoude verftrekken. — Is het mij nu geoorlofd, dat ik U mijne liefde nog voor de laatfte maal moge aanbieden? — Ik voege hier niets verders bij, uit vrees, van U te zullen beleeD % <\i-



5*
FANNY WILKES.
digen: ook weet gij alles, wat ik U hieromtrend zou kunnen zeggen. Nu nog eens : mijn hart kan het niet verbergen. Mijne beproefde trouw en llandvastigheid, mijn edelmoedige afdand van alle geluk, welk mij buiten U zoude kunnen te beurt vallen, mijne volharding — dit alles geeft mij regt , om van U een beflisfchend andwoord te mogen verwachten. De Bediende, dien ik aan Uzende, zal, agt dagen na den ontvangst dezes, U komen vragen, of gij zult goedvinden, om hem een andwoord aan mij medetegeven. Weiger, mijn' Waardfie! weiger toch niet dit éénige, en mogelijk allerlaatfte, verzoek van
Uwen altoos onderdaanigen Vriend
James Hope." "
*
„ Zie hier nu een affchrift van den brief des Heere kinsman."
*
„ „ Voor eenige jaaren had ik wel niet gedacht, dat ik ooit weder aan mijne lieve Mifs jane zou fchrijven. Ik hield U eensdeels voor dood, en konde anderdeels niet gelooven, dat ik eenmaal
we-



IV. BOEK. 5j
weder bedaard genoeg van geest zou worden , om iets te fchrijven, welk gij zonder fmartelijke aandoening zoudt kunnen lezen. — En thans kan ik evenwel de aangenaame neiging, om U eenige regels van mijne hand te zenden, niet onderdrukken, te meer daar ik mij verzekerd, houde, dat gij U over mijnen brief zult verheugen. Veel kan ik U echter niet fchrijven: gij weet, dat dit nimmer zo mijn zaak geweest is. Genoeg is het, dat gij TJ met mij over mijn geluk zult verblijden, en dit kunt gij doen, fchoon ik al niets meer hier bijvoegde. Dan, gij zijt een allerliefst Meisje; ik moet nog een weinig met U fnappen, want ik ben weder de oude grappige kinsman, die ik te voren was." "
„ Voor eerst, moet gij weten, dat de droefheid over den dood uwer Moeder, de liefde ,V-
gens U, de zonderlinge begeerte, om mijnen Vader optezoeken, en de fmart, met welke ik de ongelukkige gemoedsgefteldheid mijner Nicht j| charlot te hav, moest aanfehouwen — dit alles dreef mij naar Engeland. Hoor nu, hoe of het met alle deze dringende en gewigtige oorzaaken afgelopen is.
„ „ Ik fukkelde zo omtrend één of anderhalf jaar met deze tedere aandoeningen heen. — Neem het mij niet kwaalijk, dat ik op zulk eenen boertenden trant fchrijve; het is nu maar niet anders. — Ik zag echter al fchielijk, dat de waereld zo vol D 3 zots-



54
FA NNY WIL K £ S,
' zotskappen was, dat zij mij al zeer gevoeglijk misfen konde. In Zweeden warende Menfchente arm; in Rusland te ruuw; in Cour land te omflagtig; in Pruisfen te zonderling; in Duitschland te gemaakt, te bemoeiziek en te flaafsch; in Polen te onkundig en te flordig; in Italien te wantrouwend en te dartel; in Zwitzerland te volgziek en echter te ouderwets; in Holland ut lomp, en of te onkundig, of al te geleerd; in Frankrijk te ongevoelig en te trotsch; in... met één woord, in geheel Europa waren de Menfchen tot niets nuttig." "
„ „ Als het 'er op aankomt, dacht ik, dan zult gij toch wel U zelf kunnen beftuuren? En hiermede keerde ik naar Zwitzerland te rug. In het land Vivarez komende, geviel het mij hier wonder wel, naardien de luidjes aldaar, met een dankbaar en wel te vreden hart, hetweinigje geld aannamen, welk ik verteerde, en mij voor 't overige maar mijn eigen zotte hoofd lieten volgen. Dan, het was mij hier nog niet eenzaam genoeg. Ik draafde dus hierop verder voord, en begaf mij naar Sevennes. In het kleene Dorp, welk thands mijne verblijfplaats is, vond ik een Candidaat van de hervormde Kerk, die zich alleen uit liefde voor eenige honderd, zichfehuilhoudende, Protestanten, welken hierin den omtrek woonen, in dezen oord ophield. De maa geviel mij; hij was een braaf mensch, gelijk boas. Jammer was het, dat mijn Candidaat, na verloop



IV. BOEK.
.AS
loop van ettelijke weeken, in het zes en twintigfle jaar zijnes ouderdoms, overleed. Ik had reeds het befluit genomen, om weder verder te wandelen; maar, toen ik alle aanmerkingen, welke ik geduu'rcnde mijne omzwerving, omtrend de oorzaaken mijner reize, gemaakt.had, bij elkander nam, bevond ik: i. Dat het dwaasheid ware, den dood van Juffrouw living nog langer te betreuren, naardien zij gelukkiger is , dan wij allen zijn.
2. Dat ik de liefde voor mijne Jinn y insgelijks wel vaarwel konde zeggen, naardemaal het ook al eene dwaasheid is, om aan die deur op nieuws aantekloppen, waar men eens op eene befcheidene en deftige wijze is afgeweezen. — In 't voorbijgaan; ik wenschte wel, dat de Heer urias, die U dezen brief zal bezorgen , het hierin met mij eens was: de braave Man lijdt zeer veel — flraks zal ik nog met een kort woord van hem fpreken.
3. Ja, hoe ver was ik?... Ja, aan mijn Vader. — Nu, om hem te vinden, dit was vergeeffche hoop. God geve, dat zijn uiteinde gelukkig zij! 4. Wat charlotte betrof; ik zag,twel, dat ik..haar niet konde helpen, en liet dus ook dit zijnen ganggaan. Zij had een groot vermogen; ik heb haar nog een,derde van het mijne gemaakt — en nu kan zij 'er een knap llag van een man bij nemen. Wil zij dit niet doen , dan kan ik haar , zo als gezegd is, niet helpen. Ik befloot dus, om in 't gebergte te blijven. Dit alles ging ondertusfchen
D 4 flecht*



$6 FANNY WILKES.
flechts trapswijze in zijn werk, doch eindelijk kwam, het toch zo ver, als het thandsis, en ik denk, dat het hier wel bij zal blijven.""
„ „ Ik iprak zo even van mijn vermogen. Wat zal ik met dat tuig uitrichten ? Ik moet 'er thands om lagchen, dat ik in de waereld zo vlijtig gezwoegd en geploegd hebbe, even als of het zo moeilijk ware, om een jaarlijks inkomen van vijftien ponden te verdienen; want zo veel heb ik tegenwoordig voor mijn onderhoud noodig. En ook dit zoude ik zelf niet behoeven, zo niet de jongens uit ons dorpje mij weeklijks een paar fchellingen afbedelden. Doch om voord te gaan. Wel nu, om het maar met één woord te zeggen, ik heb een testament gemaakt. Uit hartelijke liefde jegens U, mijn Kind! hebbe ik het zo gefchikt, dat twee derden van mijnen rijkdom voor U zijn. Gij moet mij de pots niet fpeelen, om het geld niet te willen hebben, of om het mij herwaards te zenden want ik zoude het waarachtig in de valeij werpen. Neen, gij moet dit niet doen; neem het maar." "
„ „ Voor 't overige hou wat! Sir ja¬
mes begint te zugten. Ik had haast om den goeden man niet gedacht. Hoor , hij is een braaf
mensch. Mij dacht, het zoude een goed flag
voor U wezen. Gij moet toch nu zo omtrend vier en twintig jaaren oud zijn; en ik geloove, dat een Meisje, welk een teder hart bezit, en zulk
een



IV. BOEK. 57
een man ontmoet, zal ieder eeuw ten minden
fteeds nog één gelukkig paar opleeveren, moet
Doch, zo als het God behaagt, niet waar? Dit
zijt gij Meisjes immers gewoon te zeggen? -
Nu, Sir james wees maar gerust! " "
" » In ern;t want ik ben waarlijk een
oude zotskap; wat heb ik voor fratfen gefchreeven! Dan, ik ben ook met de daad zeer gelukkig! Om dan eens ernftig te fpreken, zo verzoek ik U mijn Kind! overtuigd te willen zijn, dat ik U regt hartelijk beminne, en dat ik God bidde, dat het Hem behaagen moge, om U, na zo veel lijden, weldra, regt anngenaame en gelukkige dagen te fchenken. Zorasch deze wensch vervuld is, Ichrijf het dan aan den Heer kinsman bij Mendes. De Postmeester weet reeds, waar dit wonderdier te vinden is. Maar fchrijf mij niet eerder; anders zoudt gij maar de gelukzaligheid verftooren van
Uwen
U hartelijk beminnen1 den Thomas Kinsman."" „ „ Nafchrift.
„ „ Schrijf mij toch omftandig, hoe het U gegaan is. Si? james heeft het mij al dikwijls D 5 wil-



5s FANNY WILKES.
willen vertellen, maar hij maakt zulke zonderlinge gebaarden, als hij van U fpreekt, en zugt tusfchen beiden zo dikwijls, dat mij de zaak te omflagtig-wordt." "
*
.„ Ach, mijne waardfte elizabeth! deel mij uwen raad mede ! Dan waartoe dit verzoek? gij hebt mij immers doorgaands dien geweigerd! Ik hebbe mij met het affchrijven der beide bovenftaande brieven zo zeer vermoeid, dat ik de pen moet
nederleggen. Het geluk, welk mij de braave
kinsman fchenkt, maakt op mij geen den minften indruk. Dus kan mij dan niemand gelukkig maaken, en tot nog toe heb ik, even weinig; het geluk van één eenig Mensch kunnen bevorderen. Maar zeg mij toch eens, wat het doeleinde mijnes leevens is? Zij, naar wier gezelfchap ik wenfche, vlieden mij. — Ach! ik ben een zeer ongelukkig fchepzel.
Jinny,
Elizabeth wist,na het lezen dezes brieft...* Maar, wat doe ik? Hemel! welk een vervaarlijk groot hoofdftuk! Ik geloove, dat;ik in ftaat zou wezen, om nog een half jaar aan één rustig doortefchrijven, zonder dat dit derde hoofdftuk ten einde kwam.
VIER-



VIERDE HOOFDSTUK.
Het fchijnt, als of.wij de gantfche gefchiedenis hier eindigen zullen.
Claudatur Parenthefis
Want: het flot des agtften hoofdftuks van ons eerfte Bock, tot aan liet einde van dit vierde hoofdftuk des vierden Boeks , is alles een parenthefis geweest. (*) Het is in de daad eene fchroomlijk lange tusfchenrede, doch onze Lezers behoeven ons flechtste kennen, om te kunnen gelooven, dat Wij ons hieraan niet het minfte ftooren.
Elisabeth kwam, nadat zij den laatften brief van jinny gelezen had, in eigen perfoon te Colwark, ten einde haren Broeder te verzoeken , om harerVriendinne zijnen raad te willen mededeelen. Jinny had echter aan Sir james reeds een andwoord gezonden, waarvan harer Vriendin, na eene lange weigering, eindelijk het volgende affchrift ter hand kwam.
C*) Deel t Bladz. 7$.



6o FANNY WILKES.
*
„ Mijn Heer!
;, Gij hebt volkomen regt, om van mij een beflisfchend andwoord te vorderen , want ik ben ten vollen overtuigd van de gantfche waardij uwer goedheid mijwaards. Gij meent, dat gij door mij"
gelukkig zoudt kunnen worden. God weet ,
dat ik ü zo hoogachte , dat ik zelfs met blijdfchap en innerlijk genoegen aan den toeftand, uit welken gij mij gered hebt, zo dikwijls en met zulk een dankbaar hart gedenke, dat ik geen hooger wensch kenne , dan om U gelukkig te maaken: maar dit heb ik te voren niet kunnen doen, en thands is zulks ook buiten mijne magt."
„ Ik konde uwe onverdiende liefde met geene wedermin vergelden : gij hebt het zeer wel geraden : ik kende te veel ongelukkige huwelijken, dan dat ik mij aan een perfoon zou kunnen verbinden, die door een fchitterend geluk zo ver boven mij geplaatst was."
„ Thands kan ik uwe wenfchen niet vervullen. Waarom zou ik mij fchaamcn, om U te zeggen , dat een ander mijn hart bezit ? Deze bekendtenis doe ik op dit oogenblik voor de eerftcmaal."
„Is 'er dan geene mooglijkheid, dat mijne tederfte wenfchen voor uw welzijn en uwe rust, op de eene
of



IV*. BOEK. &
of andere wijze, vervuld worden! Het fehijnt, of * uw hart zich reeds voor de gelukkigfte gefteldheid begint te openen. Laat ik het genoegen fmaaken, dat gij 'er de proef van neemt, of gij over uw zelf ten vollen kunt zegepraalen! Onder allen, die het geluk hebben van uw uitmuntend hart te kennen, is 'er niemand, die dezen triumph vuuriger Wenscht, dan
Uwe
altoos dankbaare en toegenegens
Johanna Strange."
Elisabeth was van oordeel, dat zij ten voordeele van haren Broeder geen gelukkiger tijdffip, dan dit, konde vinden. Zij nam jin ny minzaam bij de hand. „ Geef toch uw hart lucht," fprak zij, „ en zeg mij , wie de gelukkige perfoon is, die uw hart bezit?» Jinny zeeg met haar hoofd op den boezem harer Vriendinne neder , en zeide met eene zagte item: „ O mijne elizabeth! die U zo lang mijn vertrouwen onttrokken hebt : waarom fpaart gij mij niet voor zulk eene dubbelzinnige vraag?"-,, Zoude dan," vervolgde deze op eenen leevendigen toon, „ zoude dan mijn Broeder zo gelukkig wezen?" - „ Doe mij niet bloozen , mijn'Waardfte!" viel jinnt
haar.



6& FANNY WÏLKES.
haar hier in de rede; „ troost mij liever! Üw Broeder vliedt mij: hij denkt te edel, dan dat hij mijn hart zoude kunnen misleiden. Ach! mijne geliefde! üw Broeder mint niet, althands mij niet. Smoor mijn geheim in dit kloppend hart; in het binnerifte van het mijne, zal het zekerlijk verborgen blijven. Thands gevoele ik de kwelling, de grievende fmart, van Sir james "... „ Gij vergist U, „ zeide elizabeth, terwijl zij vol medelijden de traanen afdroogde, welken hare Vriendin uit de oogen vloeiden : „ geloof mij op mijn woord, dat mijn Broeder U van gantfcher harte liefheeft." . . . Hier maakte Lady poster, die onverwagtsch in de kamer trad, een einde aan dit gefprek. „ Ach!" zeide zij minzaam, „ Ach! mijne lieve Kinderen! Ik herinner mij thands de traanen, welken ik eertijds op dezelfde wijze geftort heb. Wacht, ik zal U eens beluisteren, cn U daarna beiden gelukkig maaken."
Zodra elizabeth met haren Broeder alleen was, verhaalde zij hem alles, wat zij wist, en drong bij hem ten krachtigften aan, dat hij nu niet langer talmen moest. Hij berispte haar echter, dat zij zijne liefde aan jinny ontdekt had. „ Het was juist deze liefde," zeide hij, „ welke ik voor haar wilde verbergen. Is het dan buiten de mogelijkheid, dat zij een waardiger Man kan vinden, dan ik ben? En wanneer 'er zich niet zodanig een opdoet, dan zullen alle omftandigheden van zelve
t«t



IV. BOEK. 6S
tot ons geluk zamenlopen. Haar gedrag omtrend
Sir james moet zich ten minften nog op een» andere wijze ontwikkelen, voor en al eer ik het durve waagen, om de wonden van mijn hart te heelen; want gij moogt gelooven, dat deze fmartelijke dwang— deze vrees van de éénige , die ik kan liefhebben, te zullen verliezen — deze proeven, om de wijze Voorzienigheid geheel ongehoorzaam te
worden dat mij dit alles ongemeen veel kost."
Zijne Zuster fchudde het hoofd, doch konde, hoe wel gevat zij ook anders ware, deze gronden, volgends welken toch ieder edeldenkend hart behoorde te handelen, niet wederleggen.
Op deze wijze verliepen 'er eenige maanden, in welken 'er niets van belang voorviel.
Na verloop van dezen tusfehentijd, ontving jinny van Sir, james den volgenden brief.
Parijs den 5 November 17**,
„ Ik heb uw andwoord op mijn fchrijven van den zjften September (*) nog niet ontvangen, maar de zorgvuldigheid van den Courier, welken ik toen ten tijde aan Ü gezonden heb, heeft mijn
rampen 2-ie d. ii. Biadz. 40,



64 FANNY WIL K ES,
rampzalig lot beflischt. Kort na zijne aankomst, heeft hij van zekere Mamfel du Bois Vernomen4 en aan mij bericht, dat gij uwe liefde aan een waardiger Man, dan ik ben, gefchonken hebt. Ik lieb in vroeger tijd een SchotJandtr gekend, die den naam van handsom voerde. Is dit dezelfde perfoon, zo als ik uit uwe vriendfehap met zekere ongetrouwde Dame, die denzclfden naam draagt, en met hem zeer veel overeenkomst heeft, moet opmaaken : dan kan ik ' mij misfchien gerust
Hellen."
„ Gij nadert dus de gelukkigfte oogenblikken uwes leevens. Alles, wat ooit uw medelijden jegens mij heeft gaande gemaakt, zij U ten waarborge voor het onbe-fchrijflijk aandeel, welk ik in uw geluk neme. Hoe is het mogelijk, dat gij hier aan ooit hebt kunnen twijfelen? Want gij hebt het niet geloofd: anders zoudt gij mij, door uw ftilzwijgen, niet zo ongelukkig gemaakt hebben. Zedert ik heb kunnen gelooven , dat uwe deugd eene volmaakte vergelding zal ontvangen, fchijnt het mij echter toe, dat
mijne fmarten-niet veele zijn. Dit troost mij ■
maar, wat fchrijve ik? Zal ik niet, zelfs de minde fchaduw van troost, vruchteloos , tot in 't graf zoeken?
„ Dan ik wil en mag niet klaagen."
„ Gij moogt mij, ik beken het, alle foorten van aandoening jegens U, in't vervolg, verbieden;—1 maar gij zult en kunt niet weigeren, dat de diepfte
eer-



IV. BOE K
eerbied bij aanhoudendheid zal huisvesten in het aan U toegewijdde hart van
Uwen
onveranderlijk toegenegen James Hope."
„ Nafchrifi"
Vergun mij, dat ik U eene Aria zende, welke de taal van mijn kwijnend hart bevat!"
Laatfle regels aan P h i l l i s.
Reeds in mijne allervroegfte jaaren
Was uwe liefde mijne lust! Toen konde ik mijne deugd bewaaren,
En mijn geweten bleef gerust, 'k Droeg 't kenmerk eener trouwe liefde, Dit zaagt ge; — en, daar 't mijn boezem griefde,
JNaamt gij geheel dien boezem in: O! hadt ge uw hart mij toen gefchonken! 't Verbond, dat mij zoo kan ontvonken,
Waar' nu, o phillis! mij gewin! Dan, ach! gij zwijgt! — dit fomber treuren
Stort mij in knaageml ziels-verdriet; Doch, fchoon 'k door fmart mij voel verfcheuren,
'k Beklaag toch deze fmarte niet. Wees gij gelukkig — mijne zugten, Mijn' traanen moet gij nimmer duchten:
Die traanen zult gij nimmer zien: Tc Zal, zonder hoop, U eeuwig achten, Uw heil niet ftooren door mijn' klagten,
U nooit, om weermin, offers' biên»
E Eli-



FANNY WILKES.
Elizabeth, die zich juist in Colwark bevond, rukte jinny dezen brief uit de hand, ea liep 'er aanftonds mede naar haren Broeder, om hem deszelfs inhoud medetedeelen. Zij voegde 'er bij: „ zo gij nu nog één enkel oogenblik laat verloren gaan, dan moet ik zeggen, dat gij met alle uwe geleerdheid, met alle uwe grondbeginzels, en met alle uwe naauwgezetheid, maar een fchaapshoofd zijt." De Heer handsom and- . woordde op zulk eene wijze, dat zij uit de trekken van zijn gelaat reeds, met een verdrietig ongeduld, konde opmaaken, wat hij zeggen zoude. „ De vrijheid van jinny geeft mij geen het minfte recht"... „ Wel zo!" hernam elizabeth met drift... „ Maar laat mij toch eerst uitfpreken," vervolgde hij; „ 'er is ééne', plaats in dezen brief, welke mij regt geeft, en in ftaat fielt, om haar mijne hand aantebieden: kunt gij die plaats wel vinden ?" Zij las den brief een en andermaal door, maar vond niets. Eindelijk toonde hij haar den regel, alwaar van du bois gefproken wordt, en voegde 'er bij: ,, deze du bois zal niet in gebreke zijn gebleeven, om dit nieuwtje overal te verfpreiden; ik moet dus nu alles doen, wat onze eer vordert. Maar zal jinny mijne hand willen aannemen ?"-—,, Arm mannetje!" riep elizabeth, „ gij ziet 'er uit... waarlijk, gij ziet 'er zó beklaaglijk uit, als de Jongeling te Na'in! Neen! Gij zult, zo
waar



IV. BOEK,
waar als ik leef, aan jinny een blaauwtje lopenI Ik heb deernis met U! Hadt gij dit van te voren niet moeten bedenken? Ei, ei! dat het ons niet ingevallen is, dat jinny een diamanten hart, een boezem van noordfche ijsbergen, en aan de borsten van een tijger gezogen heeft! Daar zitten wij nu te kijken! "... „O dartele Vrouw!" riep de Heer hands oh; terwijl hij haar de hand voor den mond hield. „ Ei wat! " gaf zij ten andwoord, zijne hand weg (lotende; „ is het mijne fchuld, dat gij U met zulke arkadifche twijfelingen ophoudt? Wat doet gij mij dergelijke dingen te zeggen? Gij rnoogt den klaagenden nachtegaal, het eenzaam echo, den bosch-goden, Nijmphen, en aan al zulk gefpuis meer, zo-iets vertellen; maar mij moet gij "er niet mede aan boord komen. Daar! „Vervolgde zij, terwijl zij een pennemes in de hand greep," ga heen, en fnijd uwe klachten in den
eerden lindeboom de beste! Of „ eene pen in
den inkt doopende , " fchrijf een klaaglied aan uwe drenge gebiedller; allom! — „ Wreede galathee"
Dit moedwillig gezwets werd, door de komst Van Lady foster, afgebroken. „ Ik kom wel ter goeder uure," zeide zij. „ Ik ben te vrolijk, om eene lange vooraffpraak te kunnen houden. Gelooft gij dan , mijn Heer de agterhoudende en dubbelzinnige Philosooph ! dat mij uwe hartsgeheimen onbekend zijn? Uw geluk, en dat der E 2 ba.



6&
FANNY WILKES.
beminlijke jinny, ligt mij zo na aan 't hart, dat ik alle mijne poogingen hebbe aangewend, om hetzelve te bevorderen. Door tusfchenkomst van eenige goede Vrienden, die nog al wat invloed hebben, is het mij gelukt, om U de beste bediening, welke 'er in het Parlement te vinden is, te bezorgen. Het is de gevoeglijkfte plaats, welke gij vinden kunt, en aan welke een jaarlijks inkomen van ten minften vijfhonderd ponden verknogt is. In de eerstkomende Maij-maand zult gij dezelve dienen te aanvaarden. Gij weet, hoe ongaarne ik U zoude verliezen; doch het is U teffens ook bekend, hoe veel belang ik in uw geluk ftelle."
Wanneer men onder lieden verkeert, die de waereld kennen, of wanneer men zelf eene genoegzaame waereld - kennis bezit, dan kan men zich gemaklijk alles voordellen, wat de Heer handsom hierop geandwoord heeft. Lady had, zinds hij den predikdienst vaarwel zeide, geen hooger wensch, dan om hem van eene voordeeiige plaats in London te voorzien , naardien zij zich doorgaands aldaar ophield, en 'er niemand kende, wiens gezelfchap haar zo aangenaam, en haren Zoon zo nuttig konde wezen. Zij was dus zo vol van vreugde over de vervulling van haren wensch, dat zij niet eens op zijne dankbetuigingen een bijzonder achtiloeg, maar aanftonds aan jinny het geluk hares geliefden wilde: bekend maaken, waarin zij echter door hem werd tegengehouden.
On-



IV. BOEK. 69
Ondertusfchen was de Lady 7,0 begeerig, om van het wederzijdsch gedrag dezer beide Gelieven ooggetuige te wezen, dat zij nog dien eigen avond, toen jinny juist in de kamer was, de Heer handsom, onder eenen dronk, met zijne nieuwe bediening gelukwenschte. Dat jinny dit gemerkt moet hebben, befluit ik uit de gemaakte onverfchilligheid, welke zij bij deze gelegenheid aan den dag legde. Zij liet niets blijken. De Lady voer voord, en vroeg den Heer handsom, „ of hij ook bedacht had, dat het nu billijk ware, om eene perfoon, die" hem zo hoogachtte, gelukkig te maaken?"-,, Gij hebt een ongemeen gunftig denkbeeld van mijn karakter, Mevrouw!" gaf de Heer handsom ten andwoord, „wanneer gij denkt, dat ik dit kan doen." — „ Wil ik " zeide hier de Lady, „ uwe befcheidenheid eene gepaste vergelding vcrfchafièn ? Zal ik getuigen roepen, die U bewijzen, dat ik uwer verdienden regt doe? Wat zegt jinny 'ervan?" Wij weten niet, welk andwoord jinny, die het bloed in het aangezicht fprong, hier zoude gegeven hebben. De Heer handsom kwam»haar ook trouwens voor. „ Ik behoeve " zeide hij, „ geene getuigen; want ik weet, dat allen, die mij hier kennen, wel zo goed zijn, om mij het geluk, van bij U, Mevrouw, niet in een geheel liegt blaadje te ftaan , gaarne in gunnen, en, zo Mylady zich omtrend mij mogt vergjsfen, hare dwaaling, miet zulE .3 len



70
FANNY WILKES.
lcn' wederleggen." Terwijl dit gefproken werd, koos jinny den weg, dien alle mijne maagdelijke, bloohartige Lezeresfen, in dergelijke gevallen, zouden kiezen, naamelijk den naasten weg naar de deur. Hier ontmoette zij elizabeth, die, ziende, dat hare Vriendin zo onthutst was, haar bij de hand nam, met deze woorden: „ wel, is de zaak klaar? " — „ Zo ? " andwoordde jinny, „ komt gij ook al? Ik weet niet, waardoor ik verdiend hebbe, dat alle getrouwde perfoonen met mij den fpot drijven! " — „ Ja, mijn lieve kind!" was het andwoord van elizabeth, „ gij moet U hier niet over verwonderen. Het is in alle gilden, ja zelfs onder de zoonen der zang-godinnen, een beftendig gebruik, om de aankomelingen zo wat voor 't lapje te houden, en dit duurt zo lang, tot dat deze nieuwelingen, zo als men het noemt, zijn ingelijfd. Maak nu, dat het met U zo ver komt, dan beloove ik U, dat wij U met rust
zullenlaten." „ Wel nu ", zeide jinny al lag-
chende," zeg mij, hoe moet ik dit werk dan beginnen? „ Elizabeth ging, zonder te andwoorden, in de kamer, waar men aanlïonds hierop van tafel oprees. Zij begaf zich vervolgends, met haren Broeder, naar haar vertrek, alwaar zij jinny weder aantrof, „ Ei Broeder!" zeide zij, „ dit Meisje heeft, zo ftraks met mij over het onthaal van een Quafimodogenitm gefproken. Gij aijit haar het best van allen een naauwkeurig ver-



IV. BOE K. 71
flag van zulke plechtigheden kunnen geven; ik zal Ü dus alleen laten:" en oogenbliklijk Roof zij hierop de kamer uit.
De Heer handsom ging naast jinny zitten, die juist bezig was met Mufieknooten te fchrijven. „ Wat, „ zeide hij," mijn liefde ! Wat wil mijnt Zuster hebben ? " — „ Ik weet het niet," andwoordde jinny, „ gij kent immers hare kluchtige kortswijl. .;... „ — Kluchtig!"riep elizabeth, die hier de kamer kwam inftuiven, „ Wel zo ? Klugtig ? Wacht, ik zal aan uwe kluchten wel eens een einde maaken. Geef hier de hand!" Hier greep zij beider handen, terwijl jinny zo rood werd als vuur. ,, Ik vraage U," vervolgde elizabeth met een ernllig gelaat, en op een deftigen toon, „ ik vraage U, uit kracht van mijn huwelijk, of gij beiden voornemens zijt, om in 't vervolg, zo als het U zal betaamen, geluk en ongeluk met elkander te deelen, tot zo lang als U de dood zal fcheiden ? Dit moet gij nu beiden van harten doen: wat andwoort gij? — Nu, dicat ja," vervolgde zij, terwijl zij haren Broeder een duuw ia de zijde gaf. De Heer handsom kuschte hierop jinny de hand, zeggende: „ Is het mij vergund, ©m mijn lot in uwe handen te dellen? Wilt gij, beste Vriendin! mijn geheele hart, welk U reeds lang toebehoorde, als uw eigendom, aanvaarden? O! wanneer de zuiverde liefde, de volkomende bewustheid uwer geheele waarde, de krachtigfte E % ver-



n FANNY WILKES.
verzekeringen* van getrouwheid, welke gij vereent — wanneer dit alles mijne verwachtingen kan onderfteunen: dan... „ zijne Zuster Mond, eh maakte de eene buiging na de andere, „ dan" zeide zij, „ dan ... dan ... nu jinny, nu is't uw beurt." Jinny konde niet andwoorden. „ Wat beteekent dat dan ... dan ... „ riep elizabeth," dat kan geen christen mensen verftaan. Broeder! gij zijt nog maar eerst aan het ctlon.' Wacht (terwijl zij beiden bij het hoofd nam, en tot de tederfte omhelzing bij elkander bragt) ik zal de halve periode aanvullen ... dan (nu omhelsden zij elkander) dan is alles in orde."
Aanvaard , waardigfte der Mannen! " zeide Jinny tegen den Heer handsom, terwijl zij in zijne open armen viel: „ aanvaard mijn -geheele
hart! Ik ben volkomen de uwe!" „Dat is mij
lief", riep Lady foster, die met vreugde - traanen op de wangen uit eene naastgelegen kamer kwam. „ Ik hebbe U al agt dagen beluisterd, om oor- en ooggetuige van dit treffend tooneel te wezen. Laat ik 'er nu ook iets van 't mijne aan toebrengen," vervolgde zij, terwijl zij beider handen in elkander legde. „ Daar, mijne liefde! (zich tot jinny keerende, aan welke zij een paar kostbaare Brillanten ter hand Melde) verdeel deze ringen; en gij, gelukkig Man! (zich tot handsom wendende) aanvaard het Londonfche huis, welk ik in Grosvenorfquare bezitte; maar gij moet mij het genoegen
niet



IV. BOEK.
73
niet weigeren, om zelve, en wel in London , uwe bruiloft te bezorgen. Keurt gij dit goed? mijne Waardde! „ vroeg zij hierop aan jinny, die zij teffens omhelsde. Beiden gaven zij hunne toedemming, en bedankten de Lady op zulke eene wijze, als niet misfen konde, hare goedkeuring te verwerven; terwijl het vertrek naar London in de volgende maand Maij werd vastgefteld. Lady verklaarde hierop, zonder echter van de erf bedelling des Heeren kinsman iets te weten, dat zij jinny in 't vervolg niet langer als hare Bediende zoude aanmerken. Jinny verzogt het tegendeel, en ontfloeg zich alleen van eenigen moeilijken arbeid, ten einde, aan den eenen kant, niet aan nijd of jaloezij bloot gedeld te worden, en, aan den anderen kant, in hare verborgene gedaante, voor haren Vader, voor wien zij nog immer vreesde, onbekend te blijven. Zij verzogt insgelijks, dat de Lady de nieuwe betrekking, in welke zij nu tot den Heer handsom dond, geheim wilde houden; terwijl zij, zo wel als de Heer handsom, den bruidsftand — deze gelukkige oogenblikken des geheelen leevens, wanneer het genot der onfchuldige genoegens , aan dien daat verknogt, door een behoorlijk beduur van het hart en gedrag geregeld wordt — als ten hoogften aangenaam befchouwde.
Ik zoude eene taak op mij nemen , welke verre boven mijn bereik is, wanneer ik de volkomene gelukzaligheid zou willen befchrijven, welke deze i E 5 bei-



74
FANNY WILKES.
beide Gelieven thands, en in het vooruitzicht van hunne reis naar London, genoten. Mylord en Lady vertrokken reeds, met den aanvang des jaars, derwaards, zo dat dit gelukkig paar alleen bleef. 'In dien tijd viel 'er niets van belang, voor, als dat het huwelijk van den Heer handsom, door zeker voorval in het Parlement, tot Juiij verfchoven werd. En juist deze was de ongelukkige maand, in welke hidden, op aanblazing van den ondeugenden Secretaris Setter en Mamfel du Bois, het geluk dezer waardige perfoonen, op zulk eene wreede wij^e, verftoorde. (f).
De Heer handsom heeft, zo als uit het laatfte boek zal blijken, zeer veel deel in deze gefchiedenis ; en, daar zijne lotgevallen met de historie van jinny in zulk een naauw verband fiaan, zo hebben wij de laatfte, zo kort mogelijk, moeten verhaaien; te meer, daar onze Lezers 'er vast op ftaat kunnen maaken, dat wij ten naauwften naar de omltandigheden van den dood van jinny, dien wij alleen uit het verhaal van fanny en de Visfchers konden opmaaken, zullen onderzoeken.
Ct) Zie D. L Bladz. 22, 60, 70 en 71.
VYF-



VYFDE HOOFDSTUK.
De Schrijver, vergezeld van zijne, naar ft and en waardigheid, refpeftive en hooggeëerde Lezers, gaat tweemaalen te rug, waar zich onbekenden, bij voorbeeld Mr. Doubt, en ook be> kenden — bevinden.
Een zeer leerzaam Hoofdftuk,
D e Waardin in Dunbar (*) had haar woord gehouden, en aan Madam known,te London, gefchreeven , om naar den naam van den Heer van 't Slot te vernemen, waaruit fanny had moeten vluchten. Zij wachtte thans op andwoord. Hare poogingen, om den naam van het Slot zelve uittevorfchen, waren tot dus verre vruchteloos geweest, vermits de zaak, door de afwezenheid van den Heer handsom, en de zorgvuldigheid van den Heer setter, geheelenal ware onbekend gebleeven, en fanny de Heer van 't Slot voor haren
<*) Zie D. I. Blidz. 73.



76
FANNY WILKES.
ren Vader hield, en hem uit dien hoofde Lord wilkes noemde.
Fanny wilkes had zich met hare sophia reeds eenige dagen in dit huis opgehouden, toen zij op zekeren avond, beiden in de deur ftaande, een fchepzel zagen binnentreden, welk zich, door zijn hair-kapzel en kleeding, al aanftonds als een fchoolmeester van het een of ander Dorp onderfcheidde. Hij ging in eene zijdkamer, uit welke hij echter nu en dan eens weder ten voorfchijn kwam, en fanny met veel oplettendheid, en vrij zonderlinge gebaarden, befchouwde. De beide Meisjes hadden hierin vermaak, en gingen naar hare kamer, waar de Schoolmeester, volgends alle de regels der menschkunde , beoordeeld werd. Het gelprek liep nog over dezen Man , toen 'er iemand aan de deur klopte. Men riep: „ kom maar binnen!" maar 'er werd weder, en eindelijk op een tweede geroep: „ kom binnen!" nog eens geklopt. fanny deed de deur open — en zie daar! het was de Schoolmeester leevensgrootte. „ Moet gij iemand van ons fpreken?" vroeg fanny. „ Ja," andwoordde de Schoolmeester. „ Ik wilde gaarne, mijne hooggeëerde Juffer, de eere hebben, om U in perfoon te fpreken." „ Kom toch binnen," zeide fanny. „ Ik vraage U wel om verfchooning'■' was zijn andwoord; terwijl hij eene lompe buiging maakte, bij welke hij op één been ftaan bleef, omdat hij het andere geheel agterwaards gefchoven
had.



IV. BOEK.
77
had. „ Hebt gij" vervolgde Fanny, „ mij iets gewigtigs te zeggen?" - „ Zo ik het wel heb," andwoordde de Schoolmeester, „ dan geloove ik, dat gij de eer hebt, mij te kennen." - „Zo? Kom dan maar binnen! " - „ Met fchuldige dankbaarheid!" was al weder zijn andwoord, welk 'er even lomp uitkwam, als het vorige. Sophia greep hem vrij onzagt bij den arm, en duuwde hem in de kamer. „ Met onderdaanig verlof," zeide hij, en trad hierop zo wel gemanierd binnen, als men van een Linnenweever (welk hij indedaad uit zijn voorkomen bleek te wezen) konde verwachten. Hij ging met dezelfde Complimenten voord, wanneer hem een ftoel of iet dergelijks werd aangeboden. Eindelijk kreeg men hem aan 't zitten. Fanny wachtte, of hij ook zoude beginnen te fpreken; maar hij zweeg ftil, totdat hij uit groote verlegenheid zijne verroestte blikken fnuifdoos voor den dag haalde. Hij hong teffens zijnen hoed op een ftoel, zette zijnen wandelftok tegen den hoed aan, en flapte, gelijk een eendvogel, en onder het fpreken der woorden „ mag ik wel zo vrij zijn?" naar de beide Meisjes toe, om heur zijne fnuifdoos te overhandigen. Nadat hij zich weder op zijn ftoel gezet, en hoed en ftok in de hand genomen had, vroeg Fanny, „ wat toch eigenlijk zijne boodfchap ware?" „ Ik wilde" was zijn andwoord, „ U alleen zeggen, dat mijn naam dou b t is, en dat ik in Southwall, een Dorp
bij



78 FANNY WILKES. *
bij Edinhurg, zo veel als Koster en Schoolmees-' ter Loei ben." — „ Southwaltf" zeide fanny," die naam is mij bekend.... „ — Ja," viel Meester doubt haar hier in de reden, „ en daar ben ik nu van daag, van ambtswegen, hier in deze Stad gekomen , om mijn Zoon, die al zo een knaap van twaalf, of dertien jaar is, in het hoogloflijk ambagt van Linnenweever te laten opfchrijven. Ik heb, wel is waar, maar een fober ftukje brood; maar, daar mij de goede God dezen knaap zo veel als gegeven heeft, zo heb ik dan ook bovendien nog dit weinige aan hem moeten befteeden. Nu wilde ik maar alleen, hoog-geêerdeJuffer! U verzoeken , om Uwen naam te mogen weten ; maar gij moet het mij niet kwaalijk nemen." —— „ In 't geheel niet, mijn goede Man ! " andwoordde fanny, die reeds haar geldbeurs uithaalde;
„ maar mijn naam kan ik U niet zeggen."
„ lk wil U derhalven" vervolgde hij, „ nog eens regt vriendlijk verzoeken, dat gij mijne ftoutheid ten beste neemt; overmits ik al zie, dat gij voornemens zijt, om zo veel als incognito, zo als men dat noemt , U hier optehouden. Ik zou evenwel haast gelooven, dat ik U als een klein kind ergends gezien heb, want uwe liniamenten hebben mij al aanftonds, toen ik hier in huis kwam, als een donderflag getroffen." — „ Gij hebt mij dan op ons Slot gezien?" vroeg fanny met veel leevendigheid. „ Kunt gij mij ook zeggen,
of



IV. BOE K. 79
of men de roovers gevat heeft, en of" ...„ Ach!" riep hier de Schoolmeester met verbaasdheid uit, „ dan moet ik U geheel onderdaanig om genadige vergeving bidden. Ik hoor dan, dat gij eene Juffer foster, uit Colwark zijt, waar de Predikant pauls en de Secretaris setter zich bevinden: neen, ik hebbe U op het Slot niet gezien. Naar ik merk, is dit dus een error in perfona, alzo ik mijne genadige Juffer zo veel als voor geheel iemand anders gehouden hebbe." Fanny geraakte hier op met hem in een zeer breedvoerig gefprek , waardoor zij alles vernam, welk de Lezer in het eerde boek reeds bericht is; gelijk ook, dat de Hofmeester van den jongen Heer f os ter naar London vertrokken was. Door de verbaasdheid, in welke zij was, Vergat zij den Schoolmeester te vraagen, voor welke perfoon hij haar gehouden had.
Zij verzogt hem vervolgends , om haar naar het Slot te willen vergezellen, 't geen hij echter weigerde, naardien ambtsverrichtingen, zo als hij het noemde, overmorgen zijne geringe tegenwoordigheid in Southwall vereischten, werwaards hij nog dezen dag moest vertrekken. Fanny befloot dus , om morgen met hare sophia, onder het geleide van hare vriendlijke Waardin, naar Cohvark te reizen; terwijl de Schoolmeester, nadat hij een rijklijk gefchenk had ontvangen, voor's hands, zijn affcheid nam, doch waarfchijnlijk, in deze
ge-



8-
FANNY WILKES.
gefchiedenis , nog als een groot Stylist zal verfchijnen.
Toen alles tot de reis gereed was, kwam de Officier, dien sophia, blijkens het agtfte hoofdftuk onzes eerften boeks, reeds kende (*) met berigt, dat de Commandant haar onverwijld moest fpreken. Sophia poogde zich, door de dringende noodzaaldijkheid harer reize, te verontfchuldigen, doch moest , hoe ongaarne ook, met hem naar de vesting rijden. Zij werd bij den Commandant gebragt, die zich alleen bevond. „ Wel nu, mijn fcho'one Kind! " zeide hij, „ hebt gij nog geen berigt aangaande den Man, naar wien gij zoekt?" Sophia gaf een ontkennend andwoord, waar op hij vervolgde: „ Maar zult gij dan niet wonder wel in uw' fchik zijn, wanneer gij hem vindt? Onder de roos gefproken; men ontmoet maar weinig zulke charmante heden. Was zulk een knap flag van een kaerel, toen ik nog wat jonger was, van mijne Compagnie weggelopen, dan had ik mij, de D haal mij, de eerfte gelegenheid de beste, opgehangen. Wat moet nu eene beminde doen , wanneer haar een dergelijk lot treft?" Sophia andwoordde, dat hij zich vergiste , alzo de Heer, dien zij zogt, haar minnaar niet was. „ Ei wat feldrement!" riep de Commandant, „ gij moet maar zo aanftonds zo
ver-
(*) Zie D. I. Bladz. 65.



rv. BOEK. fcj
wiegen niet worden. Ik denk, (hier opende hij eene deur; dat gij nu wel uit eenen anderen toon zult zingen: he?" Aanlionds trad een welgekleed en zeer fchoon Man in de kamer ten voorfchijn, die sophia met even veel verbaasdheid befehouwde, als zij oP het zie.) van hem fcheen getroffen te worden. Hij keerde zich tot den Commandant: „ Het doet mij leed , mijn Heer ! " zeide hij , „ dat ik U zo veele moeite veroorzaake: deze Juffer is mij geiicel onbekend." — „ Wel zo ! " ffcrak de Commandant, „ ben ik clan verduiveld zot? (tegen sophia) Hoe drommel heet dan die Heer, naar wiens naam gij onlangs in de poort-cedels gezogt hebt?" - ,, Die Heer," andwoordde sophia, „ noemt zich handsom"— „ Daar hebben wij nu 't geval!" fchrecuwde de Krijgsheld, „ ik ge loof waarachtig, dat gij niet weten wilt, wie gij zijt. Maar dit raakt mij ook niet: ik hoop ondertusfehen, dat gij deze zaak met elkander vinden zult. Ik ben uw Dienaar! Ik moet thans mijne bezigheden in het magazijn gaan verrichten: " waarmede de Commandant heenging, en hen alleen liet.
De vreemdeling trad nu, met een minzaam gelaat, [nader tot sophia, die niet weinig ontfteld was, omdat zij zich met hem alleen bevond. „ Mag ik weten," vroeg hij, „ om welke reden gij den genoemden perfoon gezogt hebt ?" — „ Ik kan," andwoorddc sophia, „ Uniets verF ders



FANNY WILKES;
ders zeggen, dan dat ik en Mejuffer dezen perfoon nog zoeken ? " — „ Welke Juffer ? " riep de vreemdeling , die, op het bekomen andwoord, dat zij den naam van fanny wilkes voerde, nog meer ontzettede, dan te voren, en in drift uitriep: „ Ach! fanny wilkes leeft dan nog? Waar is zij ? Mag ik U naar de plaats, alwaar zij zich bevindt, verzeilen? "Weet gij, dat ik de perfoon ben, dien gij zoekt?"
— „ Gij zijt immers de Heer handsom, uit Colwark?" —
„ Ja, en ik fia verwonderd, dat gij van alles zo naauwkeurig onderricht zijt. "
„ O! kom," fprak sophia, terwijl zij hem.onfchul- • dig bij de hand nam," kom, ga met mij, gij zult de ongelukkige fanny op nieuw doen herleeven."
De Officier, die iutusfchen was binnengekomen, had de goedheid , om hun zijne koets aantebieden, in welke de Heer handsom met sophia dan ook aanftonds ging zitten. „ Zie eens!" fchrceuwde de Commandant, die nog buiten op
het balkon ftond, " zie eens , wat dat D
kind doet! Nu kennen zij elkander, gelijk gauwdieven op de kermis. Nu, vaart wel! Deze beide lieden zijn voor elkander gefchapen. Zulk een wijf zoude ik bij mijn ziel ook wel willen hebben: en gij arabelle, (tegen zijn' Dochter fprekende, die bij hem ftond) zoudt gij uw leeven wel met aulk een kaerel willen ikjten? Spreek, wilt gij
niet



IV. BOEK. ga
niet?" De koets reed ondertusfclien voord, en arabelle , die den Heer handsom eerst zeer burgerlijk, oplettend en met een minzaam oog befchouwd had, nam, op de vraag van haren Vader, zulk eene verachtelijke houding aan, dat zich niemand van hare hoogadelijke voorouders over haar zoude hebben behoeven te fchaamen. „ Foei!" fprak zij, terwijl zij naar binnen ging, „ foei! zulk een rekel van een Burger! " De lieer handsom konde niet nalaten, te grimlagchen: ~« iets , waarvan men zich niet gemaklijk kan weerhouden, wanneer men door minderen veracht wordt, ten zelfden tijde, waarop onze meerderen ons hoogfchatten. De koets reed zo fnel, dat hij naauwlijks tijd genoeg had, om Hechts het noodzaaklijkfl-e van sophia' te vernemen, voor dat hij bij fanny kwam.
De Lezer zal hier misfchien eene breedvoerige befchrijving verwachten van deze ianggewenschte bijeenkomst ; maar dergelijke tafereelen fchetfe ik alleen dan, wanneer ik daartoe eens regt gefchikt bert, en met reden kan vermoeden, dat mijne Lezers niet in ftaat zullen zijn , om zo iets goeds en fchoons te zeggen, als dat geen is, wélk ik op dat oogenblik in de punt van mijne pen voor het papier gereed hebbe : of wanneer ik verzekerd ben, dat ik juist die woorden zal ter neder Hellen, welken mijne Helden en Heldinnen zeiven op het tooneel hebben uitgefproken.
F 2 #



ï4 FAN NY WILKES.
Ik zal hier toch evenwel eene korte befchrijving dienen te geven, vermits ik mij geduurig, zo dikwijls als ik het titelblad inzie, herinnere, dat fanny de hoofdperfoonaadje is dezer gefchiedenis. En hoe oud ik ook ben, en hoe veel ik ook' al in allerleie formaat, en onder allerhande voorwendzeis hebbe.laten drukken, zo kan ik echter de jeugdelijke zwakheid nog niet afleggen, om dikwijls den titel te befchouwen. Welk een heerlijk vooruitzicht, welk eene rijke bron van verwachtingen leevert deze titel op! Geheel Engeland (zo denk ik) zal mijne fanny koopen, naardien men, genoegzaam in alle onze Nieuwspapieren, de lotgevallen van den Heer wilkes poogt te vinden. De fchoonfle helft des menfchelijken geflachts zal het werk mijner vingeren aan beur Toilet, met reukflesjes , pomade en blanketzel toegerust, doorbladéren, mij met zo veele fpecerijen balzemen, en alzo der fterflijkheid ontrukken; of mij ten minften in heure brei-en naaizakken, waar geene fchriften, welke nuttiger zijn dan dit, eene plaats vergund wordt, bij zich dragen. Van de jonge Hee-
ren mag ik met regt een gelijk lot verwachten;
dan daar zij niet naaien of breien 't geen -echter te hoopen is, dat eerlang de mode zal worden (*) — zo zal ik alleen in hun boekvertrek pronken;
(*) Toen ik onlangt in Frankrijk was, onderhield ik eint #»me i»»t visktnftifi gefprekken, terwijl baar winnaar 0ép



IV. BOE K. 85
ken; in valies en mantelzak, netjes ingepakt, het leger volgen; de droogfte plaats in de tent innemen ; ja mogelijk gewichtig genoeg zijn, om door den voorzichtigen marketenter voor een paar kommen punch, in plaats van het woord van eer, te worden aangenomen. ■— Eindelijk (dus zullen de geleerde Nieuwpapieren van mij fchrijven) eindelijk kunnen wij het Publiek van fmaak een origineel aankondigen! Alweder — dit vonnis zullen anderen over mij vellen — alweder eene navolging, in plaats van de lang gewenschte oorfpronglijke fchriften: dit zal verfchillende gevoelens, geleerde twisten, nieuwsgierigheid, en vermaak onder de Lezers , en n aardigheid en voordeel bij de Boekvcrkoopers verwekken: want zelfs een zeer toevallig titteltje boven een hebreeuwfchen letter, heeft menig fchrijver reeds de ongenade der geleerden op den hals gehaald... Dit alles komt mij in gedachten, wanneer ik mijnen titel inzie, en ik heb wel duizendmaal de pen gefcherpt^ om dezelve met een „ exegi monumentum are perennius" te verderen, zo niet mijn naauwgezet geweten mij overtuigde, hoe moeilijk het is, om een goeden Roman te fchrijven. Ik gevoel deze zwaarigheid als dan zo fterk in mijne trillende vingeren, dat
ik
U*r loriuurraam *rleidie. Ii hoef d«s met reden, dttt de tijden ven eenen ueublis.» sardanapai. zullen wederleeren.
F3



86 FANNY WILKES.
ik dikwijls geen moed of lust genoeg bezitte, om de pen verder te voeren.
Welle een uitflap ! Ach! hoe ver ben ik van 't
fpoor gedwaald! Welaan, fpoedig aan de be-
fchrijving der bijeenkomst van den Heer handsom en fanny wilkes.
Dit lieve kind zat naast hare goedhartige Waardin , rustte met het hoofd op haren fchouder, en beklaagde zich, dat zij gefcheiden was van allen, die haar hef en waard waren. „ Wat mag toch," zeide zij, „ de Commandant aan mijne lieve sophia te zeggen hebben? Ik hoop evenwel, dat hij een eerlijk Man is , en haar geen kwaad zal doen." De Hospita wilde juist andwoorden, toen de Heer handsom en sophia binnen traden. Fanny fprong van haren ftoel op, en floot zich vast in zijne armen. „ Ach sophia! Het is de Heer handsom! Mijn allerbeste handsom! Zijt gij het? Mijne sophia, waar hebt gij hem, den beminnelijkften der Menfchen, gevonden ? Bemint gij mij nog, mijn getrouwe Leermeester? Ach sophia! bid hem, dat hij mij alles
vergeve " — „ Wat zou ik U vergeven ? "
riep de Heer handsom, terwijl hij haar met volle tederheid omhelsde. „ Lieffte Kind! gij hebt mij immers noit beleedigd." ,, O neen, " hernam fanny, „dat heb ik, God dank! noit gedaan. Ik was flechts buiten mij zelve van blijdfchap, en dacht 'er niet aan, dat het leugens zijn,
wel-



IV. BOEK. 87
welken Mamfel du bois U gefchreeven heeft. Denk maar eens "... en hier verhaalde zij hem alles, wat 'er was voorgevallen.
Wij kunnen alles niet in eens te boek ftellen, en zijn dus genoodzaakt, om met de gefchiedenis te rug te gaan. De Heer handsom had op het Hot vernomen, dat jinny door de roovers was dood gefchoten (t). Hij had hare fchoen aan den oever vinden liggen, welk hem een vrij waarfchijnlijk bewijs voor de waarheid dezer droevige tijding opleverde. Hier kwam bovendien nog bij, dat fanny nergends te vinden was. Dit alles trof zijn hart zo geweldig, dat hij het, eenigermaate verhaast, befiuit nam, om Colwark te verlaten , en naar London te reizen: — eene reize echter, welke, alhoewel onder andere omftandigheden, reeds te voren was vastgefteld. Op den avond na zijn vertrek, toen zijn hart een weinig bedaard was, ontving hij eenen Bode, die hem was nagezonden, met het bericht, dat men de gantfche bende van hidden gevat had, doch niets had kunnen vernemen aangaande het lot, welk fanny wilkes en jinny was overgekomen. Dit deed hem befluiten, om naar Colwark te rug te keeren. Hij ftelde een allerfcherpst verhoor in 't werk; dan daar de moordenaar ontfnapt was, en hidden zelf, uit vertwijfeling, geen enkel woord wilde fpreken, was het onmogelijk, om Hechts het
ge-
tt) Zie d. i. Bladz. 75
F*



IS
FANNY WILKES.
geringde, zo ren aanzien van fanny wilkes en jinny, als niet opzicht tot setter en d u bois, te kunnen ontdekken. Hij liet in den gantfcben omtrek ronzdoeken, voer zelf het meir op, en vond in een fchuitje eenen ring liggen, welken hij aanftonds voor dien van fanny kende; gelijk ook een' koufenband, dien hij wel wist, dat zijne Bruid voor fanny vervaardigd had. — Mijne Lezers zullen zich nog wel herinneren, dat het fchuitje, nadat fanny en sophia aan land geftapt waren, door den wind was weggedreeven; en dit was oorzaak, dat de Heer handsom een' ver-' keerden weg nam, om fanny optezoeken. Nadat nu alle poogingen hiertoe mislukt waren, keerde hij naar Colwark te rug, alwaar hij de noodige bevelen gaf, inzondeiheid ten aanzien van de gevangen roovers, en vervolgends naar Dunbar vertrok, om van daar zijne reize naar London voordtezetten.
Een onverschrokken hart gelooft niet aanftonds het ergfte. Dit heeft menig' ongelukkigen dikwijls voorbereid , om zich naderhand te kunnen troosten. De Heer handsom nu bezat zulk een hart. Hij *was van gedachten,- dat fanny de handen der roovers ontfnapt ware, omdat zij anders haren ring en koufenband , welken zeer fterk in 't oog vielen, in het fpecljirgtje niet zoude hebben laten liggen. Dit deed hem hetzelfde van zijne Bruid hoopen, te meer. daar men, volgends eenpaarige berichten, de geheele bende roovers ag-
ler-



IV. BOEK. s«
fcrhaald, en jinny noch in het meir, noch op eenige andere plaats, gevonden had.
In deze blijde hoop kwam hij te Dunbar, en begaf zich aanftonds naar den' Commandant, om naar den Heer setter te vernemen. Daar deze echter, onder een' vreemden naam, en over 't algemeen onder het llrengfle incognito reisde, zo vernam hij ook niets, dan enkel gisfingen. ,, Maar," zeide de Commandant, ,, zo gij een hups, knap flag van een Meisje zoekt, dan kan ik U helpen." De toon, waarop dit gefproken werd, baarde bij den Heer handsom opmerking. „ Eergisteren," vervolgde de Commandant, „ was het niet eergisteren? Ja! eergisteren heb ik hier een allerliefst ding bij mij gehad, om naar een Heer in de Poort-cedels te zoeken. Gij , mijn Heer, ziet 'er haast zo uit, als of gij de Adonis
zelf waart." „ Mag ik U," zeide de Heer
handsom, „ in uwe boertende rede vallen, en
vraagen, hoe het Meisje 'er omtrend uitzag ? "
,, Wel nu," zeide de Commandant, „ zij had een zeer dun lijfje, welk ik met mijne beide handen zoude hebben kunnen overfpannen; een paar knappe borftcn, daar, zo als die van arabelle zijn; een bekje, welk ik oude rekel zeker met mijn fcherpe baard gekwetst heb, en een paar oo-
gen neen bij mijn ziel, ik heb in geheel
Vlaanderen zulke oogen niet gezien, en pleegde altijd te zeggen, dat het Vrouwvolk in VlaandeF 5 ren



,0 FANNY WILKES.
ren Verduiveld fchoon was. Ouclc gek, daar ik ben , de baard jeukt mij . nog , als ik 'er aan denk. Maar dit Engeltje was ongemeen fchuuw voor menfchen, en, zo mij dunkt, wat al te vroom. — Het
lieve Meisje bad eene zuivere, doch zagte ftem,
cn het was altijd zip, zip, zip , zo dat ik naauwlijks verftaan kon, wat zij zeide. Maar (ziende, dat de Heer handsom, die 'er niet aan twijfelde, of het was jinny, ongemeen verlegen was) mijn Heer moet daarom niet denken, dat haar eenig kwaad gefchied is. O neen, helaas! fttimus Tro'ës! Als de zaak richtig is, zo als ik denke, dan zal ik haar laten haaien. Het onnozele bloedje was niet weinig over den Heer bekommerd. Maar ik moet 'er de grap van hebben , om alles naar mijn eigen zin1 te fchikken. Kom aan, treed maar zo lang in mijn' kamer, tot dat zij komt; ik zal U dan wel op zijn tijd ïoepen."
De Heer handsom verzogt, dat de Juffer mogt gehaald worden; en, daar hij het ernfiig opgezet genomen had, om zijne jinny te zullen zien, kan men ligtelijk nagaan, hoe zeer zijn hart klopte, toen hij in de kamer moest gaan. Zelfe de fpraak van sophia fcheen hem toe, die van jinny te wezen. Ik laat het mijnen Lezeren over, om zich de verbaasdheid te fchetfen, met welke hij, uit het vertrek komende, van zijne dwaaling overtuigd werd.
On-



IV. BOEK. 9t
Ondertufchcn vroeg hij niet, waar jinny zich bevond; terwijl fanny, in het vermoeden, dat hij van alles onderricht was, hem, zonder ecnigen omweg, verhaalde, dat jinny in hare armen dood gefchoten, uit het fchuitje gevallen, en aanftonds gezonken was. „ Hebt gij U ook, lieffte Kind!" vroeg de Heer handsom met eene beevende ftem, „ door den angst, de zaak anders verbeeld, dan zij is?" — „ Ach God!" andvvoordde fanny, „ik weet het maar al te wel. Ik zou U zelfs het geheele geval wel kunnen uitfchilderen, en U dc plaats aanwijzen , waar het fchot van daan kwam. Het was door de toortfen, welken de roovers hadden ontftokcn, zo licht, als klaar dag, en mijne jinny lag op haar' rug, toe» zij nedcrzonk. Ach! mij dunkt, ik zie nog die gebroken oogen"... hier konde de Heer handsom zijne traanen — de traanen van weemoedige
liefde niet langer verbergen. Hij ftond op,
en ging, onder een diep ftiizwijgen, naar 't venfter.
De Heer handsom bleef nu bij zijn eerfte voornemen, om naar London te reizen, ten einde ter agterhaaling van setter, wiens diefital al vrij aanmerklijk fcheen, de noodige fchikkingen te kunnen maaken: en naardien Lord fos ter in uitgebreidde betrekkingen ftond, zo had men geene bijzondere redenen, om aan den goeden uitflag van dergelijke poogingen te twijfelen.
Deez*



9% FANNY WILKES.
Deez' ongelukkige Man leed indedaad zeer veel, geduurende deze rcize; terwijl zijn hart dooide tedere klagten van fanny, en derzei ver geduurige herhaaling van alle omftandigheden, den dood van jinny betreffende, eene nog dieper wonde ontving. Dan, daar hij reeds door veelvuldige tegenfpoeden was heengeworfteld , zo had hij het vermogen op zich zeiven, om zijne aandoeningen, op de best mogelijke wijze, te kunnen verbergen. Zijne fmarten zouden voor hem draaglijker geweest zijn, wanneer hij dezelvén nu en dan in den fchoot 'van een' vriend had kunnen uïtlbrten. Dezen troost echter moest hij misfen; terwijl hét hem niet dan droefheid konde baaren, dat hij naar eene plaats ging, alwaar hij geene vrienden vond.
Hierbij kwam nog, dat het gedrag van sophia 'hem niet weinig ontrustte. Dit Meisje was louter natuur, en had, zedert.haar yierde jaar, in een woud-fpelonk, afgefcheiden van allen omgang met hare kunne, en zonder boeken, geleefd — omftandigheden zeker, welke een zonderling charakter moesten vormen, (t) Zij had te veel gevoel, om niet door alles getroffen te worden, wat in den uiterlijken vorm erf het gedrag van den Heer handsom beminnelijk was. Hij zat in de koets tegen haar over; want men reisde over land naar London.
Cr) Zit r>. i. BUiz. ii.



IV, BOEK. 05
don. Zij befchouwde hctn met een onverzaadlijk oog; en wanneer hij haar aanzag, dan werkte niet de konst — want deze kende zij niet— maar de natuur; dat is te zeggen: zij floeg hare oogea nii1 1 maar hield dezelven op hem gevestigd; terwijl intusfchen hare traanen , welken zij ongemerkt dortte, op den kloppenden boezem rolden. In 't begin der reize, hield zij zich. te vreden, met hem alle bedenklijke dienden te bewijzen. Zij pakte des avonds zijne kleederen uit, wilde hem voldrekt helpen ontkleeden, naardien zij gewoon was, haren Vader deze hulp te bewijzen; ja, haar gedrag was zo weinig met de regels van welvoeglijkheid bedaanbaar, dat de Heer handsom het niet geraden oordeelde , om bij haar te blijven, maar den nacht in een andere" kamer doorbragt. Zij kreeg hem zo lief, dat zij hem op het nederigst om zijne viiendfchap en liefde verzogt, en hem met traanen, met eeden, en onder de vuurigde omhelzingen, van de hare verzekerde. Even zo onopgefmukt waren alle hare gefprekken, onder welken zich dat geen, welk men ««//noemt, tot in hare houding en gebaarden verfpreidde.
Bovendien bezat zij eene uitdekende fchoonheïd: zij was blond, en had oogen, uit welken wel niet dat fchitterend vuur, maar daartegen het zagte, kwijnende en fchuldelooze eener zuivere, oprechte en derk gevoelige ziel draalde. Hare handen, welken zij nimmer tot den arbeid gebruikt had,
wa-



54 FANNY WILKES.
waren blanker, en zagter, dan de Heer handsom ze ooit gezien had; terwijl hare ligchaamsgefialte met geene mogelijkheid beter gevormd konde wezen. Hare fpraak was zeer natuurlijk, en had zelfs niets van dat vreemde, welk Vrouwen, die in de waereld verkeeren, zich ongemerkt eigen maaken; hare item had echter iets bijzonders, welk wonder wel geviel: zij was nu eens luid, dan eens zagt, naardat de natuur haar telkens vormde. Dit alles ging gepaard met de bekoorlijkheid eener onbevlekte deugd, welke van eenen onweerftaanbaaren invloed is , en eene beminlijke geneigdheid heeft, om te behaagen. De Heer handsom was onder alle mannen de minnenswaardigite, althands de eerfte, dien zij kende. Zekere betrekkingen, welken het noodzaaklijk maaken, dat beiderleie genachten zich op eenigen afftand houden, waren haar even min bekend , als de. gevaaren, aan welken men zich, bij eene al te fterke neiging tot de overgaave Van het hart, blootftelt. Dit alles deed den Heer handsom opmerken, dat ook zelfs een ongefteld hart dikwijls maar al te zeer kan getroffen worden — eene ontdekking, welke hij tot dus verre nog nimmer gedaan had: — en indedaad, het was moeilijk, om ftandvas tig te blijven, wanneer sophia fchuldeloos naast hem ging zitten, met haar arm op zijnen fchouder rustte, of hem met eene zusterlijke vrijmoedigheid omhelsde, en al kusfchende ftneekte, om het volle hart te aanvaarden, welk zish noit aan den
boe-



IV. BOEK. >5
boezem van een Vader of Broeder had mogen, noch' kunnen ontlasten.
Ondertusfchen was hij op middelen bedacht, om den indruk te weeren , welken hij , zijnes ondanks , op dit jeugdig en teergevoelig hart gemaakt had. Dit is, dunkt mij , eene der moeilijkfte ondernemingen. Eene geringe vergelding van onfchuldige liefkoozingen kan een jong Mensch gelukkig maaken — en valt het dan niet ten uiterften zwaar, aan iemand een geluk te moeten weigeren, welk wij in onze magt hebben, om te kunnen bevorderen ? Dan fchoon het wel waar is, dat sophia niets meer wenschte, dan dat hij haar gedrag mogt goedkeuren , zo was echter ook dit misfchien reeds gevaarlijk. Was het niet mogelijk , dat 'er langs dien weg wenfchen in haar hart zouden hebben kunnen oprijzen, welken zij te vooren noit gekend had ? Het is een moeilijke plicht, doch telfens een plicht, welken mea. niet van zich kan affchuiven, om nimmer eene vlam te ontfteken, of te voeden, welke wij niet, althands hoogstwaarfchfjnlijk niet, in ftaat zijn, te blusfchen. Evenwel fcheen het onredelijk , om, sophia dat geen te weigeren, welk zij niet zoude gevorderd hebben, wanneer zij één enkelen grond van weigering gekend, of in de gefteldheid der aandoeningen vermoed had. Eene wederzijdfche fcheiding zoude het zekerfte middel zijn geweest; dan deze konde , geduurende de reize, niet ge-
fchif



9Ó
FANNY WILKES.
fchieden. De proef, om zich op den meest mogelijken affbvnd te houden, mislukte insgelijks. Zij was ten fterkften over hem bekommerd, wanneer hij bezijden de koets reed, en vloog hem met eene onbegrijplijke tederheid om den hals, zodra hij weder bij haar in 't rijdtuig kwam, of in de kamer trad. Eindelijk nam hij uit toegenegenheid en medelijden het befluit, om haar, van langzaamerhand, dezen toeftand te doen vergeten. Hij omhelsde sophia, wanneer hij daartoe in de uiterfte noodzaaklijkheid was, doch fteeds met grooten eerbied: hij kuschte haar in dergelijke gevallen, maar altijd met eene koele agterhoudendheid, zonder eenig zichtbaar genoegen, en al bloozende. Bovendien liepen zijne fteeds vriendelijke, doch niet min ernftige, gefprekken, over de wederzijdfche achtingen den onderlingen eerbied, welkenMenfchen aan elkander fchuldi g zijn; over de gevaaren der je ugd; over den plicht eens Christens, om alle banden, welken ons aan nietige eh verganglijke voorwerpen mogten kluisteren, te verbreken, en over het uitftekend geluk van een hart, welk zijne driften en neigingen in toom kan houden. Hij gedroeg zich jegens haar ongemeen beleefd en vriendelijk; — trouwens dit was hij, zelfs bij de geringde gelegenheden, omtrend alje Vrouwen, die hij op den weg aantrof, en bijzonderlijk omtrend tanny.
Sophia, welker oplettendheid dit alles niet ontflipte, vroeg eens aan den Heer handsom,- of hij
fan-



IV. BOE K. 9?
fanny niet grooter liefde dan haar toedroeg? „Ja, mijn Kind!" was zijn andwoord, „ dan ik zou mij nimmer jegens eenige Vrouw zo gedragen, als omtrend fanny; maar zij is ook mijne fchoolierfter. " Sophia verftond dit zijn zeggen, doch konde niet nalaten, op een droevigen toon, uitteroepen: „ ach! dat ik toch ook eene uwer leerlingen ware!"
Op den laatïlen dag zijner reize, bsfchouwde hij, met de uiterfte oplettendheid, en zonder te weten', dat hij zo diep in gedachten verzonken was, eenen ring, waarin het beeldtenis van jinny gefchilderd ftond. „ Zo gij 'er niets tegen hebt," zeide fanny, „ dan zou ik U wel eens iet van' gewigt willen vraagen ; — maar gij moet het mij niet kwalijk nemen. " — „ Welnu, mijn aardig Dochtertje, „ andwoordde de Heer handsom," vraag mij maar wat gij wilt. „ —" Was, „ vervolgde fanny, terwijl zij met haren vinger op den ring
wees, „ was dit niet uwe Bruid ?" „ Ja,
mijne fanny," hernam hij, het beeldtenis kusfchende, „dit was mijne, aan mij reeds verloofde, Minnaares!" — Hierop volgde een diep fiilzwijgeili welk door sophia werd afgebroken. Zij nam hem zeer vertrouwlijk bij zijne beide handen, en zeide, zonder erg, „ die is nu dood, wie zal nu uwe tweede geliefde wezen? ":— „ Niemand , mijne lieve Juffer! " was zijn andwoord, „ want ik heb maaréén hart, om te kunnen wegfchenken. " — sophiaG had



9S FANNY WILKES.
had geene ondervinding, maar een zeer doordringend verftand. Dit andvvoord perftc haar eenige traanen af; doch de lesfen, welken zij op deze reize had ontvangen, werden hierdoor van meer kracht; terv. ijl zij, haar hoofd buiten de koets ftekende, hare traanen afwiste.
Onze Reizigers kwamen zonder ongelukken te London, terwijl in London zelf het ondraaglijkfte ongeval op hen wachtte. Het beliond hierin, dat van het huisgezin van Lord foster geen één enkel mensch meer in London was. Zij waren op denzelfden dag van daar vertrokken, waarop de Heer handsom van Dunbar was gereisd. Hij vond dus alle zijne brieven onopgebroken op het- Slot, welk hem onverwijld naar Colwark deed fchrijven, om ten aanzien van fanny nadere orders te verzoeken ; kunnende hij thands London in perfoon niet verlaten, vermits hij de bekomen bediening eerlang moest aanvaarden. Het is wel waar, dat hij zich nu, daar zijn hart zich ten eenenmaale aan het gevoel van zijn lijden had overgegeven, weinig aan deze'vv kreunde, dan het ftond aan hem niet langer, om te rug kunnen keeren.
ZES-



ZESDE HOOFDSTUK.
*t Welk nog kersmmèr is , dan het vorige, en waarin Lezers, die van onze fchalkachtigheid nog niet weten, dezelve hier zullen leeren kennen: doch zij moeten dit Hoofd/luk niet zeiven lezen, maar zich door anderen laten voorlezen.
zo zeer de welvoeglijkheid — want eene beproefde cn gevestigde deugd vreest de pijlen der lasterzucht niet, — als wel de zorg voor de rust van sophia, en voor die van zijn eigen hart, vorderde van den Heer handsom, om een afgezonderd verblijf voor zich optezoeken. De verkeering met dit Meisje was voor hem dat geen, welk de heldere zomer - avonden voor eenen genezenden kranken zijn; zij herflellen de verzwakte zenuwen , en zetten al het gevoel in beweging; — maar de Geneesheer verbiedt derzelver fiangenaam genot, naardien zij door een fmartelijk gevoel der ziekte, welke nog in de aderen kruipt, gevolgd worden. — Ondertusfchen kende liij nieG 2 mand



ioo FANNY WILKES,
mand in London, aan wien hij zijne beide gezellinnen zoude hebben kunnen toevertrouwen; terwijl hij het bovendien niet waagde, om fanny, zonder de bewilliging der Lady, aan het opzicht van eenen vreemden overtegeven. Hij dacht wel aan Vrouw known; (*) maar deze was nergends te vinden. Er bleef dus niets anders voor hem over, dan een middel uittedenken, welk den verderen voordgang van sopuia's liefde konde fluiten. Na hier over eenigen tijd gedacht te hebben, viel hem niets gemaklijker.
Toen hij, daags na zijne aankomst in London, befpeurde, dat zijne huisgenooten genegen waren, om de ftad te bezichtigen, bediende hij zich van deze gelegenheid. „ Ik zie met blijdfchap," zeide hij, „ dat gij beiden niets van die bloóhartigheid bezit, welke anders zo zeer aan het land-leeven eigen is; maar vermits gij beiden, inzonderheid gij, Mejuffer, (sophia had zich reëds aan hem ontdekt) nog volftrekt geen denkbeeld van de groote waereld hebt, zo moogt gij mij op mijn woord gelooven, dat gij van de ftad een afkeer zoudt hebben, wanneer gij dezelve te vroeg befchouwdet. Gij behoort U vooraf in de kennis van zodanige zaaken te oefenen, als gij hier in luisterrijke gezelfchappen zult ontmoeten. Fanny heeft hiermede reeds een begin gemaakt; terwijl
(*) Zie D. ï. Bladz. 63,



IV. BOE K.
101
■ wijl gij, door naijver aangevuurd, het in korten
tijd ook ver zult brengen." Beiden toonden
zij zich ten uiterften bereidwillig. „ Wel aan dan," vervolgde de Heer handsom, „ nog dezen dag zal ik U alles bezorgen, wat gij tot zulke aangenaame bezigheden zult noodig hebben, en morgen zal het onderwijs eenen aanvang nemen, welk gij in het danfen, naaien , de mufiek, het fchaakfpel, teekenen, in het Italiaansch, met één woord in alles, wat fchoon is, zult ontvangen." De vreugde was op beider gelaat te lezen; cn naardien zij zeiven om een herhaald onderwijs verzogten, bereikte hij langs dien weg zeer gemaklijk zijn voorgemelde doel, om, naamlijk, sophia's tijd, onder zo veele nieuwe bezigheden, zo naauw te vcrdeelen, dat haar geene ledige uurcn konden overfchieten , om zich aan de aandoeningen deiliefde te wijden. Hij heeft mij dikwijls gezegd, dat eene aanhoudende bezigheid het zekerfte middel is, om haren indruk te weeren. „ Men moet maar in 't oog houden, " zeide hij, „ dat men een verliefd perfoon nimmer gelegenheid geve, om of zijne bezigheden in eenzaamheid te verrichten, of om het gezelfchap van zodanige Menfchen bijtewoonen, die met hem over de liefde fpreken. Hoe' meer verftrooiend de aard der verrichtingen zij, hoe meer men zich van een gelukkig gevolg zal kunnen verzekeren. Wanneer', ik dit beweere, dan zegge ik volfirekt niets vreemds, maar G 3 iet,



FANNY WILKES.
iet, welk zeer weinig wordt in acht genomen , • naardien Ouders', Leermeesters en Vrienden, ten aanzien van de vorming van jeugdige harten, dikwijls de liefde met eene Rille gerustheid haren gang laten gaan. Is de liefde eene vonk, is zij eene vlam , dat men dan zelf oordeele , of men aan haar eenen onverhinderden loop moge geven." De Heer handsom bereikte op deze wijze, zo veel de omRandigheden toelieten, bij sophia zijn voorgenomen doel.
'Er bïeeven echter nog uuren over. Aan den eenen kant, konde hij, ten minfien aan den theetafel , en bij den middag maaltijd, haar gezelfchap niet ontwijken ; terwijl de Rrenge toets, waarop hij zijn hart Relde, hem, van den anderen kant, uuren deed ontdekken, waarin sophia, fchoon afwezig, dit hart onledig hield. Men verwondere
zich hier niet over. Van jinny gefeheiden
door den dood gefeheiden en dat wel in een'
tijd, in welken het aangenaamst genot zijner liefde eenen aanvang Rond te nemen — thands in de nabijheid van een Meisje, als sophia was; een Meisje, welk, fchoon bijkans zonder oogmerk,
op hem een gevoeligen indruk maakte: dit
alles waren omRandigheden, welke hem natuurlijker wijze moeRen treffen. Hij hield. zich wel verzekerd, dat sophia zijn hart niet geheel konde innemen, en echter was zijn hart voor de bekoorlijkheden van dit beminnelijk Meisje niet
ten



IV. BOEK. ic3
ten eenenmaale ongevoelig. Ook de ëhbcbxnde liefde blijft liefde. Zij is gelijk aan zulk eenen ongelukkigen, die door een nadruklijk bevel uit dat gedeelte van zijn vaderland gebannen wordt, waaraan bij onmiddelijk toebehoorde. Hij zal en moet de menfehen vlieden, doch vesftigt op zijnen beklaaglijken tocht het oog op kusten, waar menfehen woonen!
De Heer handsom vond ook hier een middel. Hij belteedde de uuren, welken bij tot geene overdenkingen konde bezigen; aan de befchrijving van zijne eigene en zijner Vrienden lotgevallen; terwijl hierdoor de tijd , welken hij anders ledig had, vervuld werd. In het bijzijn van sophia fchroomde hij niet, eene diepdenkende houding aan den dag te leggen, welke waarlijk een gevolg was van de overdenking van waarheden der meer verbeven wijsbegeerte, of wel van het geïoove: — eene overdenking, welke so p h i a nimmer ondernam, te ftooren.
De rust was nu herfteld; want wij zijn van oordeel, dat onvermoeide bezigheden, doch inzonderheid eene getrouwe uitoefening van zijnen pligt, volgends welken de Christen zich met bereidwilligheid aan het magtig, doch wijs, beftuur van zijnen hemelfchen Vader onderwerpt, in ftaat zijn, om de rust in een nog ongelukkiger hart, dan dat van den Heer handsom was, te doen wederkeereii.
G 4 Wij



104
FANNY WILKES.
Wij zullen, zo veel mogelijk is, in allen opzichte , aan de nieuwsgierigheid onzer Lezeren trachten te voldoen. Zij herinneren zich ongetwijfeld nog wel, dat zij in het tiende Hoofdftuk onzes eerften Boeks Misf adams hebben leeren kennen (*), en mogelijk ftellen zij in de gefchiedenis dezer Juffer éenig belang: althands wij zullen hier een paar brieven laten volgen, welken ons teffens gelegenheid ■ zullen geven, om eenige trekken uit het charakter van den Heer handsom te fchetfen. Vooraf moet ik aanmerken, dat de Heer handsom dit huisgezin in Colwark , en ook bij zijne Moeder, zeer dikwijls gezien, en met de Moeder der Mifs, gelijk ook met-Mifs zelve, in eene vertrouwde vriendfchap geleefd had. Beiden beflooten uit het geen in het genoemde Hoofdftuk is aangehaald, dat het hart van den Heer handsom reeds aan een ander toebehoorde: waarom dan ook haar omgang met hem geheel vrij en ongedwongen was. Zij wisten nog niets van de ongelukkige omftandigheden, welke in Colwark waren voorgevallen; maar wel, dat de Heer handsom zich thands te London ophield, gelijk hij dan ook de volgende brieven, daags na zijne komst op het Slot van Lord f os ter, aldaar ontving.
O) Zie d- h Bladz- W.
Brief



VI. BOE K. ioS
*
Brief van de Wed. adams aan den Heer
handsom.
„ Mijn Heek.!
„ Ik vergun mij naauwlijks zo veel tijd, om Hechts eenige weinige oogeblikken , welken insgelijks onder de gelukkigften uwes leevens behooren, voor mij zelve aftezonderen. Omhels echter van mijnentwege uwe beminnelijke Echtgenoote, en verzoek haar, dat zij U een half uurtje voor mij en mijne Dochter vergunne. Ik weet, hoe naauwkeurig gij de waereld en het menschlijk hart kent: gij zult 'er verdrietig om zijn, dat ik dit weet; dan het is voor mij een wezenlijk geluk. Maar houde ik U niet te lang op?"
,, Mijner Dochter zijn voorflagen tot een huwelijk gedaan. De Heer feigned, een Man, van wien wij niets verder weten, dan dat hij oudfte Predikant in Edinburg is, doet aanzoek bij haar. Mijn' Dochter is nooit tegen, maar ook niet zeer fterk voor, het gehuuwde keven geweest. Zij weet, dat zij niets anders, dan raad, van mij te wachten heeft; doch wil teffens een perfoon- raadpleegen, die den Heer feigned nooit heeft gezien, vei mits wij beiden, door het uiterlijk voorkomen getroffen, een verkeerd oordeel zouden kunG 5 nen



io<S FANNY WILKES.
nen vellen. Of dit een voorwendzel is, om tijd te winnen, (welk menige Juffer nog zo al in naren kraam te pas komt) dan of bet aan een bijzonder vertrouwen in U, Mijn Heer, moet worden toegefchreeven, is mij onbekend. Ik wenschte wei, dat het laatfte bij U geloof vond, en dat gij dit fchuldeloos vertrouwen, door de mededeeling van zulk een raad, als gij naar de omftandigheden het best zult oordeelen , mogt erkennen. .Langs dezen weg zult gij, is het mogelijk, nog" naauwer aan U verbinden
Uwe
öprechtfte onderdaanigfe Weduwe adams."
*
Brief van Mifs adams aan den Heer handsom (in den bövenftaanden inge/ioten.)
„ M ïj n W a a r d s t e V ri E n d !
„ Geen enkel woord van uw huwelijk — want gij weet beter, dan ik het kan fchrijven, welke „taal de vriendfehap fpreekt — maar daartegen iets over het mijne. Gij weet, dat gij alleen mijn Vriend zijt. 11c heb nimmer eer.en anderen gezogt, want ik behoeve 'er geen. En misfchien . . . zeg
ik



VI. BOEK. 107
flc misfchien? Neen, zeker zou ik 'er geenen gevonden hebben, wiens aandenken ik zo konde zegenen , als ik het uwe zal doen. Ik was een trotsch, dartel Meisje, toen gij mij de eerftemaal zaagt; maar Hemel! hoe was ik veranderd, toen ik van Colwark terugreisde ! Uw gedrag , mijn Heer! uw uitmuntend gedrag, leverde mij een bewijs op, dat een, in allen opzichte, wel gefield hart, zelfs bij de mogelijklTe vatbaarheid voor, en geneigdheid tot genoegen, ja zelfs bij eene uitftekende gefchiktheid tot het- genot des leevens, de waereld kan vergeten. Ik heb U naderhand nooit gezegd, wat 'er zedert, tot eer van God, in mij omgegaan is, maar ik ben zo gelukkig geweest, dat gij het gemerkt hebt. De fmartelijke bewustheid van menigvuldige gebreken zal mij, gewisfelijk , hier op aarde fteeds bijblijven ; maar ik zou gaarne mijn volgenden leeftijd in eenen toefiand willen doorbrengen , in welken mij zo weinig hinderpaalen, als immer mogelijk is , in den weg ftonden."
„ Hoe zal nu dit doel in het geval, welk mijne Moeder U bericht, bereikt worden? Is het mijn pligt niet, om zo lang bij haar te blijven, als zij leeft? Ach! hoe veele Dochters beklaagen zich, dikwijls maar al te Iaat, over zulk eene fcheiding, als mij wordt aangebooden. — Is het, van den anderen kant, insgelijks geen pligt, de wenfchen eener Moeder te vervullen, die alleen mijn geluk
be-



io8 FANNY WILKES.
bedoelt? Kan het tot verbetering van mijn hart dienen, wanneer ik dezen voorflag aanneme? Of zal mijn toeftand niet veel meer aan nadeelige veranderingen blootgefteld zijn? Deel mij uwen raad mede, waardfte Vriend! zo gij kunt. Ik kan U met geene pen befchrijven, hoe uitftekend gelukkig, door een volkomen vertrouwen op U, geworden is
Uwe
Altoos aan U verpligtie A. adams."
*
Jinny was den Heer handsom door den
dood ontrukt — sophia was nog te jong
Mifs adams had reeds te voren op zijn hart eenigen indruk gemaakt, en bezat thands, naar het fcheen, alle die eigenfchappen, welke hij in eene Vrouw vorderde. — Hij bedacht zich dus niet lang, maar fchreef aan Mifs adams, ontraadde haar het huwelijk met den Heer feigned geheel
en al, ging op reis en
„ nam de Schoone voor zich zelf"
In ernst? Denken mijne Lezers dit? O die goede Lezers ! Wisten zij toch maar, wat eigenlijk liefde is! Mogelijk leeren zij haar eenigzins uit
het



VI. BOEK,
het vervolg van dit Boek kennen; althands kom ik 'er voor uit, dat mijn hoofddoel daar heenen ftrekt, om mijne Lezers hiervan te onderrichten. Wij zullen hun nu de andwoordden van den Heer handsom mededcelen.
*
Andwoord op den eerften Brief.
(Dit is te lang , om het geheel aftefchrijven , waarom ik alleen een uittrekzcl van fommige plaatfen zal geven.)
„ Ik kan U de bijzondere gedeelten van
mijn lijden met geene mogelijkheid befchrijven. Mijne Zuster , deze medelijdende Zuster, weet alles, en zal U alles zeggen. Ik houde mij verzekerd, dat gij als dan uw gebed, tot genezing
van mijn hart, met het mijne zult paaren. Ik
kan mij naauwlijks bedwingen, naardien de dood ons toch gefeheiden heeft: hadden fnoode of gewelddaadige menfehen haar van mij afgerukt; ach! hoe veel moeilijker zoude het mij dan vallen, om mij aan het beftuur der aanbiddelijk Voorzienigheid te onderwerpen. Thands heb ik niets meer te doen, dan ftilzwijgend te berusten in die fcheiding, welke mijn Schepper en Vader, ongetwijfeld om wijze redenen, gewild heeft. Was ik door menfehen in dezen toeftand gedompeld, hoe ^ moei-



xïo FANNY WILKES.
moeilijk zoude het dan wezen, om naauwkeurig te kunnen bepaalen, of ik ter vergoeding van mijn verlies ook iet in 't werk konde Hellen ? Had zij een gelukkiger fterveling boven mij de voorkeur gegeeven, hoe gemakkelijk zou ik dan verleid hebben kunnen worden , om op de regten van een' ander' inbreuk fe doen? Hoe ligt zou ik in verzoeking hebben kunnen geraaken, om haar geluk te ftooren, naardien ik het voor een wezenlijk ongeluk zou gehouden hebben. De liefhebbende God heeft dusj in allen opzichte,' mijn leed zo draaglijk gemaakt, als mogelijk was. De dood, dit bewijs voor betere waerelden, heeft banden losgerukt, welken het keven, ten eenigen tijde, weder aan elkander zal hechten. — Maar op aarde zal niets mijn hart meer vervullen. ■— Ik geloof niet, dat men aan mijnen tegenwoordigen toeftand den naam van hoopeloos kan geven. „ Niets meer te kunnen hoopeu; zonder kommer te zien, dat men op niets meer kan hoopen, naardien de verwachtingen van fteedsduurende gelukzaligheden der ziele voor een voorbijgaand genot geen tijd overlaten;" dit is, geloof ik, de waare toeftand van mijn hart. — Dan, gij kunt U die verregaande onverfchilligheid niet voordellen , welke ik omtrend alles gevoel, wat mij voorheen zo veel vermaak verfchafte. Zij gaat zo ver, dat ik mij zelf geweld moet aandoen, om in het eene of andere gezclfchap te verfchijaen. Het verwondert



VI. E O E K
Ui
•dert mij niet, dat 'er te voren kluizenaars ge., weest zijn: en had ik niet zulke' gewigtige pligten omtrend de waereld, zulke aangenaame pligtcn omtrend vrienden, te vervullen, dan wierd ik . . . ik moet mij nogthands fchaamen, om het U te zeggen — een kluizenaar. — Het is mij lief, dat gij mij nog in ftaat kent, om de belangen mijner Vrienden te kunnen behartigen . . . Maar, wat zeg ik? Gij weet immeers niet, dat ik hiertoe onbekwaam fchijne : geheelenal ben ik het ook niet; maar in zaaken, als de uwe, moet ik fpoed maaken. — Mijn hart durft zich niet lang bij zulke voorwerpen ophouden ! Uwe geliefde Dochter moet geraaden worden: gij niet. Gij weet buiten twijfel alles, wat U als Moeder te doen Maat. Gij hebt, gelijk ik vastftelle, allen dwang en overreding zorgvuldig vermijd; en juist dit moest gij doen. •— Maar hebt gij uwer lieve Dochter, nu en dan, niet wel eens gezegd, dat gij haar eenmaal wenschte gelukkig te zien? Ik zou U raaden, om haar dit niet te zeggen. Zulk een gevoelig hart, als dat uwer Dochter is, mogt daardoor eens te fterk aangefpoord worden, om zich aan de moederlijke wenfchen opteofferen; en ach! hoe dikwerf bepaalen zich dezen alleen tot fcliijngocderen , zonder dat men de waare belangen daarbij in het oog houdt? — Het is bij mij uitgemaakt zeker, dat Ouders flechts de weigerende frem bezitten , en dat nog wel alleen dan ,
wan-



jtz FANNY WILKES.
wanneer de fchranderften der Vrienden insgelijks neen zeggen. -— Gij fchijnt het tijd winnen in de Jufvrouwen aftekeuren: mag ik U verzoeken, om mij hier van de reden te willen zeggen ? — Naar tijdelijke middelen, dit weet ik, zal het hart eener Moeder, zo als gij zijt, niet zien... Maar laat ik mij niet te veel op uw vertrouwen voorftaan ? enz."
Andwoerd aan Mifs adams; 'in den vorigen ingefloten.
„ En nu, mijne geliefde Vriendin! nog in aller ijl eenige weinige regels aan U. In aller ijl. Gij moet het voor lief nemen, dat gij 'thands eenen korten brief ontvangt. Indien ik uwe teêrgevoeligheid niet kende, dan zoude mijn hart het mij ten eenenmaale verbieden , om op dit oogenblik aan U te fchrijven. Ik moet mij zelf fpaaren.. 'Er is, zo als uwe geëerde Moeder U zeggen zal, in mijn hart eene wönde, welke zich aanftonds, bij de minfte aandoening, op nieuws opent. Ik heb het aan mij zelf niet te wijten, dat ik ongefteld — ongefteld Van hart, ben. Ik heb mij, bij tijds, van alle hulpmiddelen des Christendoms bediend — maar, wanneer ik ongeftelder werd, dan zou ik hiervan mij zeiven de fchuld moeten geven. Hierom behoor ik alle aandoeningen te vermijden , welke met dezelve eenige overeenkomst hebben,



IV. BOEK. ri3
ben, waarover ik, God dank! zegepraal. Ik fchrijf, U dit, opdat gij , in plaats van in dezen brief het heldere vuur der tedere vriendfchap ta zoeken , mij veel meer moogt gelukwenfchen met die rust, welke het hart gevoelt, zodra het, met öitflüiting van al het overige, rust, en alleen rust, zoekt."
„ Gij vraagt mij, met betrekking tot den Heer feigned, om raad: dan, waardfte Vriendin! ik kan 'er U bijna geen' geven. Mogelijk is ook alles, wat ik zou kunnen fchrijven, thands niet meer noodig; terwijl ik mijne ftrenge begrippen, aangaande de liefde , zonder bewijzen, hier niet kan ter nederftellen , naardien het vreemd luidt, wanneer ik beweere, dat niets, dan de volflrekte noodzaaklijkheid der gezondheid, gepaard met het belang van den Staat, hem , die zich zelf niet
haat, tot het huwelijk kan overhaalen. (f)
Stort uw hart, wanneer gij hetzelve voor God beproefd, beltraft, opgebeurd, en uit de verftrooijïng verzaameld hebt , in den fchoot uwer braave Moeder uit , en verwaardig ook, zo gij het goedvindt, de mijne met uw vertrouwen; dan zult gij verftandige en getrouwe raadgeeffters hebben. Neigt uw hart als dan tot het huwelijk, zo moet gij trachten, om den Heer'feigned naauwkeurig
te
(t) Na virhop van weinige dagen, muien mijnt Lezert itft Heer handsom neg tem vraagen.
Ik Deel. h



H4 FANNY WILKES.
te leeren kennen. Gedraag U voor 't overige, in zijne tegenwoordigheid , als eene waardige belijderes van Christus godsdienst, doch laat U door uwe houding en gebaarden hier niets op voorMaan , maar toon, dat gij eene oplettende kenster der waereld zijt. Wanneer een deugdlievend Meisje haar gedrag niet op deze wijze inricht, dan kan ieder huichelaar haar bedriegen. Bereekeu alle voordeelen, welken uit uwe tegenwoordige betrekkingen omtrend Mevrouw, uwe Moeder, en haar huis voordvloeijen, beneffens die,welken het huwelijk voor U kan opleveren. Bepaal hiernaar U zelve, en zo gij dit niet kunt doen, bid dan den liefhebbenden God , dat hij de keus van uw hart moge beflisfehen. Laat het de tijd U toe, en is mijn tegenwoordige toeftand voor U geen hinderpaal, ontdek mij dan in vertrouwen den geheelen Maat van uw hart, en dien van uwe gezondheid. Mijne verkreegen ondervinding, en mijne kundigheden aangaande het vrouwelijk hart, leggen mij plichten op , waaraan ik anders niet zou gehouden zijn. Ik denk 'er zelfs dikwijls met genoegen aan , dat ik reeds veele gelukkige huwelijken bewerkt, en veele. ongelukkige verbindtenisfen verhinderd heb."
„ Merk het tijdltip, waarop de liefde uw hart mogt verbinden , niet aan, als een oogenblik van bekeering of verëefliging met God; want dit brengt het hart in wanorde. En daar God weet, hoe
fterk



IV. BOE K.
ri5
fterk de natuur is, zo ziet Hij, volgens zijne onbeperkte goedheid, zeer veel over 't hoofd. Maar gjj moet hiervoor zorgdragen , dat uwe ziel nimmer van Hem worde losgerukt; iet, waarvoor men in dien tijd, waarop onze geheele ziel ongemeen werkzaam is, maar al te zeer moet bevreesd zijn. Doe niets , liefde Vriendin! zonder vooraf van de beginzels uwer daaden en verrichtingen ten vollen overtuigd te wezen. Verbeeld ö niet, dat uwe volgende dagen in alle opzichten vrolijk, maar ook niet, dat zij al te treurig zijn zullen. Gedraag U jegens den Heer feigned geheelenal ernftig , %en waan niet, dat dit hoogmoed is. Alwie God liefheeft, zal het verhevene der deugd, weldra van den hoogmoed, welke op geluk, verftand, of opvoeding gegrond is , onderfcheiden : en wanneer gij maar niet
ftuursch zijt en voor deze foort van zotheid is
Mifs adams toch niet vatbaar dan zal
alles ftrekken, om U de liefde van hem, wiens hart voor U beficmd is, te doen verwerven; in plaats, dat een tegengeftcld gedrag hem eenen afkeer van U zoude inboezemen. Komt het tot
een huwelijk, vermijd dan, zolang gij kunt en,
is het mogelijk, uw geheele keven alles, wat
men familiariteit noemt , en weiger noit de achting, maar floot haar ook nimmer met voeten. "
v H 2 „ Over-



u6 FANNY WILKES.
„ Overhaast U wijders niet. De bruidsftaat moet onder lieden van onze denkwijze zo lang duuren , als immer mogelijk is. Vergun aan geen Meisje , en nog minder aan eene oude Vrouw, om met U over deze zaaken te fpreken , en laat, over 't algemeen, niet toe, dat iemand , die 'er niet rechtsreeks mede noodig heeft, zich met uwe zaaken moeije. Geeft gij uw jawoord, geef het dan op den duur, en bedien U bij die gelegenheid van de gewoone uitdrukkingen niet: „ wanneer het Gods wilis«zz."; want dan komt dit vóórbeding te laat. Eene Bruid behoort zeer wel te weten , hoe zij 'er mede ftaat; anders. duurt de rust en het genoegen van haar hart Hechts zo lang, totdat de zogenaamde witte broods week ten einde is. Ik heb Vrouwen gekend , aan welken dat gene, wat zij bij de overgaave van heure harten, of op het oogenblik, waarop zij het jawoord zouden geven, verzweegen hadden, naderhand veel verdriets baarde — Over 't algemeen, moet de liefde flandvasrig, bedaard, en fterk wezen, gelijk het Amen van een ernftig gebed, Hebt^ gij gelegenheid, om den Heer feigned te hooren prediken, vergelijk dan zijne leerredenen en brieven ten naauwften met elkander: dit is van ongemeenen dienlt, om zijn waar en eigentlijk charakter te kunnen ontdekken. Lees in dezen tijd geene boeken, welken eene al te zinnebeeldige befchrijving van
het



IV. BOEK.
117
het geeftelijk huwelijk der ziele met den Verlosfer geven; maar lees daartegen de Handelingen der Apostelen: een boek, welk eene zeer aangenaame gefchiedenis bevat, die teffens, zonder uwe gedachten al te zeer intefpannen, waarvoor gij thands niet gefchikt zijt, in ftaat is, om U te kunnen ftichten en opbouwen. Gij zult inzonderheid uit dit boek veel leeren aangaande het wezenlijke van den predikdienst. De overzetting der beste Liederen van eenen paul gerhard, welke onder mijne Zuster berust, kunnen U ook van ongemeenen dienst zijn ; want ik ken geen Dichter, die in zijne vermaaningen , ten aanzien van het opfpooren der blijken van den Goddelijken wil, zo ernfïig en teffens zo onderrichtend is, als deze. Lees eindelijk grandison; want het is natuurlijk, dat uw hart
eenige afleiding noodig heeft en grandison
blijft altijd, in zijne foort, het beste boek."
„ Ec had weinig gedachten, dat mijn brief zo lang zoude geworden zijn. Gij ziet 'er uit, hoe de vriendfchap over het onvermogen mijner ziele heeft gezegevierd. Vaar wel, lieve Vriendin, en zijt fteeds zo vast, als thands, verzekerd van de oprechte toegenegenheid van
Uwen Onderdaanigfteu
Tt. handsom."
H 3 Daar



nS FANNY WILKES.
*
Daar wij tocli aan het affchrijven van brieven zijn, zullen wij 'er nog éénen bijvoegen, welken de Heer handsom in dien tijd met den Stuiverspost ontving.
*
„ Mijn Heer!
,, Ik hoor , dat gij naar de woonplaats van Vrouw known onderzoek doet. Ik houd mij vast verzekerd , dat gij die perfoon zijt, met welken ik, met het grootfte ongeduld, verlange , bekend te worden. Is het mogelijk, dan verzoek ik U, om mij nog dezen dag met een bezoek te willen verëeren. Mijn huis ftaat het vijfde aan de linkerzijde van den Tower (f).
Charlotte hay."
I *
De Heer handsom had, tot op den ontvangst van dit briefje , 'er niet aan gedacht, dat deze
Vrien-
(f) De Tower van London is een groet kasteel, met fterke wallen voorzien, waarin ,s Konings kroon, en de verderf Rijksjieraaden, neffens bet groot en klein gefcbut, de wapenen en bet wapentuig\ bewaard worden.



IV. BOEK.
119
Vriendin zijner jinny in Londen woonde. Hij begaf zich onverwijld naar haar huis. Onder den weg dacht hij de gefchiedenis van charlotte na (f); dan daar hij zich niet alles konde herrinneren, wat hij van haar gehoord had, ontzettede hij niet weinig, toen hij, in plaats van eene flukfche Vrouw, van ettelijke twintig jaaren, eene perfoon aantrof, die naauwlijks vijf en twintig jaaren oud, niet zonder treffende overblijfzels eener uitmuntende fchoonheid, maar zo zeer verzwakt was, dat zij hem ter naamver nood tot aan de deur konde te gemoet gaan. ,, Ach!" zeide zij, ,, kunt gij mij van de Juffer, welker beeldtenis onder den fpiegel hangt, ook ecnig bericht geven ? " De Heer handsom floeg maar even zijne oogen op het portrait, en andwoordde: „ Mifs hay
vraagt, buiten twijfel, naar hare jinny?"
„ Ja, mijn Heer! " hernam zij, ,, zij is het; het is mijne waarde jinny, die ik dagelijks en alle 00genblikken verwachte." Hier nam de Heer handsom het beeldtenis, kuschte het, keerde zich teffens naar Mifs hay, en zeide; terwijl heete traanen langs zijne wangen rolden: „ Verwacht uwe jinny niet ach! wij zullen haar noit wederzien !... "
Hier volgde een gefprek, welk wij met flilzwijgen voorbijgaan, vermits wij ons niet in ftaat kennen ,
CO Zie d. i. Bladz. 216.
H4



iso FANNY WILKES.
ncn , cm zulke hart treffende tooneelen, naar behooren, te befchrijven. Nadat de Heer handsom, in de bitterde droefheid, hier eenige uuren had doorgebragt, wilde hij vertrekken, doch Mifs hay hield hem tegen: „ blijf nog," zeide zij; „ alles is voor U nog niet verloren. Gij zijt en blijft bezitter van een aanzienlijk vermogen, welk mijn Oom uwer Bruid gemaakt heeft. (*) Ik verheug mij, dat het in zulke handen komt, en haast mij, om het aan U overtegeven." Hierop opende zij aanftonds een Bureau , uit welke zij papieren kreeg , en die aan hem overhandigde. Hij zag de afgefloten rekeningen na, en zeide: „ hoe ? nog over dé twaalfduizend Ponden ? — Maar ik zal", vervolgde hij, terwijl hij aan haar het pak teruggaf, „ ik zal deze papieren noit weder in mijne handen nemen. Ik geloof niet, dat ik het mhifte regt op deze nalatenfchap' heb; en wanneer ik al zulke regtmaatige effenen op dezelve had, als uwe goedheid verlangt , dan zou ik dezelve echter nimmer doen gelden. Wat zijn de fchatten der geheele waereld, wanneer jinny niet meer in wezen is? Wat is het grootfte geluk, zo jinny 'er niet in deelt ? "
Mifs hay was ten fterkften aangedaan. Zij floot de papieren weder weg. ,, Ik eerbiedig uwe fmart," zeide zij; „ laten wij hoopen, dat 'er nog
eens
(*) Zie Bladz. 56 van dit Deel.



IV. BOEK.
121
eens een tijd zal komen, waarop wij 'er beter toe gcfchikt zullen wezen, dan nu, om hierover te fpreken." Hij andwoordde Hechts met eenen zugt, en fchudde zijn hoofd. „ Thands," vervolgde charlot te, „ heb ik voor de eerftemaal de fmarten vergeten, welke mijn ziekelijk ligchaam, zedert eenige jaaren, gekweld hebben. Ik verzoeke U allerernftigst , om mij dikwijls te komen bezoeken. Behalven mijne Bedienden , heb ik, in een' gcruimen tijd, niemand gefproken! Mogelijk word ik gezond, wanneer ik den vriend mijner jinny dikwi'ls bij mij heb." De Heer handsom gaf zijn woord, en vertrok met de blijkbaarfte tekenen eener inwendige droefheid.
Hij was naauwlijks te huis gekomen, of men overhandigde hem den volgenden brief:
*
„ Mijn Heer!
,, Ik ben van verbaasdheid fchier gevoelloos ! Mijn God! hoe is het mogelijk, dat alle ongelukken zo konnen zaamenloopen! Hoe konde de zwarte boosheid uit den afgrond opftijgen , om hare gevloekte rol hier op aarde te fpelen! Dan, waarom klaag ik? Dit onheil gaat alle verbeelding te boven. Een zo volflagen verlies! Zulk een onherirelbaare, zulk een onverwachtte flag ! En dat H5 in



ïas FANNY WILKES.
in eenen tijd, waarin mijn hart zich met de aangenaamfte verwachtingen vleide! En ó! van hoe veele kanten wordt dit mijn hart van dén ge-
fcheurd."
„ Geloof niet, dat ik mij over het verlies mijner juweelen beklaag: ó neen! Men verhaalt mij dit thans, naar men zegt, reeds ten vierden maale — en bij dit vierde verhaal is dit verlies voor mij nog een nieuws — een niets beduidend nieuws. Maar ik heb haar, die mij op aarde het lieffte was, verloren! — Ach! Mijne fanny is niet meer! Gij misleidt mij in den brief aan uwe Zuster, welke gij bij uw vertrek hebt hier gelaten, en die in de algemeene verwarring hier is blijven leggen, en niet voor heden is befteld geworden. Hoe kan mijn ongelukkig hart gelooven, dat de ringen en de koufenband iet ,het geringtle voor het leeven mijner fanny zouden
bewijzen ? Welk eene droefheid overftelpt
mijne ziel! Mij lord f os ter is even troostloos!"
„ En j i n n y — de onvergelijkelijke jinny •
dan ik wil geen zwaard door uwe ziel ftooten, ongelukkig Man! Is het mogelijk, verlaat dan London. Ik moet troost en onderfteuning ontvangen, en alleen uw grootmoedig hart kan mij opbeuren. ;!k haast mij, om dezen te eindigen. Vertraag uwe komst herwaards geen oogenblik. Mijlord is zints middernacht van huis, om fanny te zoeken. Arme Man! Waarom hoopt uw
hart



IV. BOEK.
123
hart te vergeefsch! Hoe troosteloos zal hij vvederkeeren! Hij verzogt, om IJ van zijne tederfte hoogachting te verzekeren. Ik ben , in verlangen naar uwe komst,
Uwe
Onderdaanigfte Ladij FOSTERi" Nafchrift.
„ Bereid uw hart voor den ontvangst eener
gewichtige tijding voor het genot eener over-
groote vreugde — fanny leeft! jinny leeft! Mijn Man heeft in eene herberg aan de Forth alles ontdekt. De Waardin, die zich windless noemt, was een weinig verlegen geweest, toen hij haar ondervraagd had. Op zijn dreigen, had zij alles bekend, en hem een diamanten ketting van fanny gebragt, welke zij haar des nachts heimlijk ontftolen had. Fanny en jinny zijn van daar door Mamfel du bois naar Fijrth of Forth gebragt: verder heeft men nog niets kunnen vernemen. Alle onze Bedienden zijn uitgezonden. Mijlord meent, dat du bois en set-' ter... doch het verdient maar al te vee: geloof! De bende van hidden verhaalt de ontzet-



ï»4
FANNY WILKES.
eettendfte dingen. — God! welk eene verwarring! Maar kom toch. Buiten twijfel vinden wij intusfchen onze lievelingen weder."
„ Iedele troost!" zeide de Heer handsom, toen hij dezen brief gelezen had; terwijl hij nog ongeruster werd , vermits de verwisfeling der Ladij van de perfoonen jinny en sophia bij hem indedaad verwondering baarde. Hij gevoelde echter het verwijt, dat hij niet van Dunbar naar Colwark eenig bericht gezonden had, en was pas "begonnen , om fanny den bovenftaanden brief voor te lezen , toen hem nog een ander gebragt werd. Dan hoe klopte zijn hart , toen hij het wapen van hope zag. De hand was die van Sir james; terwijl het opfchrift aan Lord f o ster, in London, hield. Naardien 'er op den brief het woord cito ftond, zo was hij van oordeel, denzelven te moeten openen. Zie hier den inhoud:
„My-



VI. BOE K.
Ca/ais.
„ Mylord!
„ Omftandigheden, welken ik Uwer Lordfchap 2011 ontdekt hebben , wanneer ik de eer had, U te kennen, zijn oorzaak, dat ik deel neme in alles, wat uw huis betreft; en juist'deze, fchoon voor mij anderszins droevige, omftandigheden Hellen mij in ftaat, om U van dienst te kunnen zijn."
„ Gister begaf ik mij aan, boord, om mijne te rug reize van Parijs voordtezetten , en ten dien einde naar Douvres over te Heken. Gelijktijdig kwam 'er ten fchip aan, waarop zich eene perfoon bevond, die te Colwark in uw huis geweest is."
„ Mijn knecht meende mij, eenen dienst te bewijzen , wanneer hij deze Juffer bij mij bragt. In 't eerst maakte zij zwaarigheid; doch, mij ziende naderen, liet zij zich, met een ongemeen bevreesd gelaat, bij mij brengen. De angst, welke haar blijkbaar bezielde , deed bij mij eenige gegrond* vermoedens rijzen."
„ Op het zelfde oogenblik ontfnapte een kaerel, die met hetzelfde fchip gekomen was ; doch ik liet hem vatten."
„ Dit Meisje voert den naam van du bois, en de kaerel dien van setter. Zij hebben een kistje bij zich, welk, op het oog, juweelen bevat. Beider gelaat droeg alle teekenen van een
knaa-



125 FANNY WILKES.
knaagend geweten: dit deed mij hen voor dieven houden; en bij een naauwkeurig onderzoek is mij gebleeken, dat zij dit ook indedaad zijn. Ik heb mij zo wel van hunne perfoonen , als goederen en papieren, meester gemaakt, en zal dezelven, tot dat ik bevelen van Uwe Lordfchap ontvange, ten naauwften doen bewaaren."
„ Mijne woonplaats is in mijn huis, in de voorftad St. Pierre gelegen. Wees zo goed, Mylord, om over mijne bereidwilligheid, naar welgevallen, te befchikken, en te gelooven, dat ik met achting ben
Uwer Lordfchaps Gehoorzaamfte
james hope."
Terwijl de Heer handsom de Godlijke regtvaardigheid in dezen bewonderde, en den brief weder toevouwde, werd hem door een' Expresfe de volgende gebragt, welke ten vollen beflisfchend was. — Dan, daar de Lezer, zedert het flot des laatften hoofdtaks, reeds een geheel pak brieven gelezen heeft, zo zullen wij hem daarmede troosten, dat wij den inhoud van dezen in het volgende Hoofdftuk zullen opgeven.
ZE-



ZEVENDE HOOFDSTUK,
Welk belangrijke berichten, gelijk [ook brieven, welken met oplettendheid dienen gelezen te worden, behelst, en op het einde onze Lezers met fchrik vervult.
"Vermeer ik mijnen Lezeren zegge, dat deez' brief van elizabeth is, zullen zij zich gemakkelijk kunnen voortellen, hoe fpoedig dezelve geopend werd. Hij was van dezen inhoud:
„ Mijn Broeder!
„ Ik loop nu al , zedert een half uur , met het geleerdfte gezicht der waereld, door het huis, om eene inleiding te bedenken tot het gene ik U te zeggen heb. Ik had ook al reeds, met zeer veel vernuft, iet uitgedacht, welk in zijn foort voortreflijk was — maar, terwijl ik de pen opvatte, ben ik alles weêr kwijt. Het fpijt mij, dat ik het niet meer weet; het was 'er fraai op gevonden.
Zo



tiS FANNY WILKES.
Zo veel kan ik mij nog herinneren, dat het ernftige befchouwingen waren over het zonderlinge in onze lotgevallen , en over den pligt van een verffandig Man, om zich naar alles te fchikken. Ik weet niet, of gij wel iets zo fchoons zoudt gedacht hebben: gij zult echter ongetwijfeld toch iets dergelijks denken. Overweeg dan hierom, met de uiterfte naauwkeurigheid, deze onderwerpen , en leg mijnen brief zo lang ter zijde: dit zal voor U even zo nuttig wezen , als wanneer ik mijne wel doordachte inleiding, zonder eenig ongeluk, in de waereld geftooten had."
,, Is het dan niet mogelijk, dat het Wijf, zonder den fpot te drijven, fchrijven kan? Zó Broertje? O ja , dat is zeer wel mogelijk. Luister maar toe; mijn brief zal ernftig genoeg worden." • „ Voor eerst. Heden morgen vroeg, ontving ik eerst uwen brief uit Colwark. Ik nam mij voor, om ftijf en fterk te gelooven , dat mijne huisgenooten hier fchuld aan waren , alhoewel mij niets aan den geheelen inhoud gelegen lag, naardien ik alles, wat uw brief inhield, al wist, en 'er mij reeds zedert eenige dagen .van bediend had , om het aandeel te bereekenen , welk ik aan uwe omftandigheden moest nemen. Ik nam ondertusfchen deze gelegenheid waar, om mij eens wakker, als Vrouw van den huize, te laten kijken, en keef zo lustig op alle mijne gedienftige geesten, dat — de Hemel vergeef hun deze fchuld! —
mijn



IV. BOE K* st9
mijn Man met groote deftigheid van zijne ftudeerkamer kwam lopen, en uit eene hooggaande drift goedvond, om zich, naar de keuken te begeven.
De goede ziel wilde hier zijn gezag toonen
Hij was „het hoofd des wijfs!" Maar ik,
„ de kroon van 't hoofd", drong zo mannelijk op hem in , dat hij in de beste orde den aftocht blies."
„ Mij dunkt, dit is toch zo geheel ernftig niet? Evenwel kan ik van daag, hoe bekommerd gij ook zijn moogt, niet ernftig wezen. Dus maar al wederom tot de gefchiedenis van mijn huisge* zin en huwelijk."
„ Ik was zo vlug en glad van tong, dat 'er een koets voor de deur was gekomen , zonder dat ik het hoorde. Zo dra één van mijne Bedienden, toen ik een poosje zweeg, mij de aankomst der koets berichtte, vloog ik de trappen af. „ Ach!" dacht ik, mogt het toch jinny wezen!" En hoe zonderling het ö ook moge toefchijnen, het was... een lief Meisje... het was Misf adams; en wel als Bruid, ten minden kan zij het fpoedig worden althands zij fchijnt 'er zeer genegen toe
te zijn... hoewel, zij heeft toch aan U gefchreeven, en verzoekt door mij ten vriendelijkften om andwoord."
m Hc neb fflet haar over jinny gefprokem Zij twijfelt 'er geen oogenblik aan, of uwe zo zeer betreurde Bruid heeft haar leeven gered, naardien
II, Deel, { mm



iSo FANNY WILKES.
men haar anders in het meir hadde moeten vinden." „Het is maarte hoopen, „ voegde zij'er bij, "dat, wanneer zij leeft, dit bericht aan den Heer handsom, door een verftandig en voorzichtig perfoon, moge bekend gemaakt worden. „ Ik ftemde haar dit ten vollen toe, en doe dit nog. — Dan naardien zich niemand heeft opgedaan, die deze taak op zich zoude, kunnen nemen , zo zou ik , hoe onverftandig en onvoorzichtig ik ook ben, in gevallen van nood, geene zwaarigheid maaken, om mij daartoe aan te bieden."
„ Als dan zou ik U zeggen." ,, Geliefde „ Broeder! uw hart kan geene al te fterke aan-
„ doeningen van droefheid of vreugde dragen
„ Bedwing U dus."...
„ Maar mijn hart brandt van ongeduld. — Ach mijn Broeder! De tijd laat mij niet toe, om U
verder voortebereiden. Met één woord :
onze jinny leeft-, zij bevindt zich op dit oogenblik in mijne kamer, en haar hart klopt alleen voor U. Ik heb haar dezen brief, van woord tot woord, moeten voorlezen, en nu wil zij mij niet veroorloven , om 'er nog iet verders bytevoegen. Ik kan echter voor U niet verzwijgen, dat zij nog ziek is, alhoewel de heelmeester ons belooft, haar binnen weinig dagen weder te zullen herftellen. Drie uuren geleeden is zij eerst henvaards gebragt, vermits de meir-lucht in



VI. BOEK. 131
Dalkeith, waar zij tot heden toe, in eene hevige, ijlende koorts, gelegen heeft, hare tegenwoordige, hand over hand toenemende, herftelling verhinderde. Ik kan U de omftandigheden harer redding met geene mogelijkheid melden. Ik weet 'er zelve nog zeer weinig, althands weinig aan één gefchakeld, van. Zij beveelt mij, te eindigen, welk ik buitendien zou moeten doen , omdat mijn hart op het gevoeligst getroffen is, Ik weet niet, of ik dit aan vreugde, of wel aan medelijden met den aUerijsfelijkllen toeftand, waarin zij zich bevonden heeft, moet toefchrijven. Hoe 't ook zij, ik ben volflrekt niet in ftaat, om hier iet verders bijtevoegen. o Waarom moest gij juist thands zo ver verwijderd zijn van
Uwe getrouwftt
elizabeth. "
\
Nafchrift van de hand van jinny.
Dat mijn Geliefde nog in leeven is —• ach! „•dit kon ik naauwlijks gelooven ! Hoe nabij „ ben ik den deod geweest! Hoe is het mogelijk, „ dat ik denzelven hebbe kunnen ontvlieden ? „ Wanneer zal de Heer des leevens ons met el „ kander veréénigen? — Men verbiedt mij, te „ fchrijven; maar eerlang, eerlang zal men mij Ia „ dit



i3i FANNY WILKES.
„ dit genoegen niet kunnen weigeren. Ik om„ helze "...
Nafchrift van de hand van elizabeth.
„ De titteltjes agter den laatften regel zijn van mijne hand. Gij zult ligt begrijpen, wat onze Zuster wil zeggen. Ik ben maar Schoon-zuster, en evenwel druk ik deze weinige regels, deze bewijzen des dierbaarften leevens, al weenende aan mijne borst. Wat zult gij nu doen? Ach! mogt ik 'er ooggetuige van wezen."
, Zo aanftonds komt hier Ladij foster? 6 Welk eene blijdfchap! Hoe rollen haar, bij het bed onzer herftellende zieke, da traanen der tederheid langs de wangen! Hoe opregt, hoe ongeveinsd bemint zij onze jinny! fanny zal ongetwijfeld bij U wezen; want wij hebben reeds bericht ontvangen, dat zij van ffijrth naar Dunbar vertrokken is. Spaar uwe gezondheid, en bekommer U in 't minfte niet over het keven uwer Vriendin. Het zij gij al, of niet, herwaards komt, 'er zullen echter ieder postdag brieven aan U naar London gezonden worden."
De vreugde en het geheele gedrag van den Heer handsom was onbefchrijflijk; en ik moet beken-



IV. E O E K. 133
kennen, niet in Maat te zijn, om hetzelve naar behooren te fchetfen. Ik weet wel, dat mijne Mede-broeders daartoe konstgreepen gebruiken, en hunne toevlucht tot uitroepingen, en alleenfpraaken nemen; maar hiervoor is in dit deel noch tijd, noch plaats. Alles, wat ik 'er. van zeggen kan, is, dat de Heer handsom, nadat hij dezen brief gelezen had, ecu geruimen tijd in zijne kamer doorbragt, en deszelfs inhoud hierop, na eene gepaste voorbereiding, aan fanny en sophia hidden mededeelde, fanny was geheel buiten zich zelve. Zij had zich nimmer de mogelijkheid van zulk eene blijde tijding kunnen voorftellen; terwijl zij elizabeth befchuldigde, dat zij haren Broeder, in plaats van de befchrijving van hare kijfpartij en het bezoek van Mifs adams, niet alle de omftandigheden, betreklijk de redding van jinny, gemeld had. Sophia fprak niets: de vreugde was wel uit hare oogen te lezen, doch eenige traanen, welken zij heimlijk ftortte , en waarop zij zich buiten het vertrek begaf, toonden den fchranderen Heer handsom duidelijk genoeg, dat haar hart niet vrij was van heimlijke fmarten.
Zodra hij zich van zijne aandoeningen ecu weinig herfteld had, fchreef hij aan zijne Zuster het volgende:
IJS » De



134
FANNY WILKES.
„ De onuitfprekelijke blijdfchap , welke mijn hart thands geniet , zoude mij verhinderen, om U, mijne geliefde Zuster,' fpoedig te andwoorden, zo niet de uitgezogte wending uwes briefs, gepaard met de flaauwe hoop, met welke mijn hart zich nog immer vleide, mij tot deze groote blijdfchap voorbereid hadden. Ik zal hiervan niets meer zeggen, vermits U zelve bekend is, dat ik eene al te hevige aandoening niet kan dragen." —
„ Maar waarom moeten- de bezigheden van mijn ambt hinderpaalen wezen , om bij U te komen — daar ik zo gaarne aan het bed van Mifs heavy zoude wecnen , en hare traanen wegkusfehen ! — Zij rust onder de zorgvuldige liefde mijner elizabeth! Onvergelijkelijke troost! — ó Schrijf mij toch onverwijld , hoe zij zich bevindt! Wie is haar gelukkige redder geweest? Hij zal in mijn ganfche vermogen deden!"
„ Ik moet op mij zelf poogingen • doen , om mijne aandoeningen te maatigen. Kan de dood mij haar niet ontrukt hebben, in hetzelfde oogenblik, waarop mijn hart mijne blijdfchap niet ten vollen kan bezeffen? En, wanneer zij leeft: 61 welk een vooruitzicht! Welk eene reeks van lagchende tooneelen zullen alsdan elkander onafgebroken opvolgen — tot aan het graf!"
„Nog



IV. BOEK.
135
„ Nog wordt mijn kloppend hart,door fmart, van één gereeten, Het fchijnt voor 't blij genot van dit geluk te kleen; En of het al dit heil wel waardig is — 6 neen — Dit kan ik immers neg niet weten?"
„ fanny is hier; hare vreugde gaat alle ver* beelding te boven. — Setter en du bois zijn, te Caiais, met al hunnen roof, gevat geworden. Verbeeld U zelve , lieffie Zuster!
hoe zeer naar uwen volgenden brief verlangt
Uw volkomen gelukkige
EDUARD. " •
Het volgende was voor Mifs heavy in bovenftaanden ingeflooren:
„ Gij knmt te rug — ja hoog,
Hoog, onafmeetlijk ver
Waart gij! — Hoe — zag uw oog Ook over 't licht der morgeufter? Gij waart voor de overtocht, Vriendin! geheel bereid, Gij gingt, o ja, mij voor — en zaagt in de eeuwigheid!"
„ Zoo toog ook Israël, door barre zandwoeftijnen,
Naar 't lang beloofde land, getroost en moedig, voord, En zag van ver den gleor der purpen druiven fchijnen, Hoe melk en honig vloeide in 't rijk gezecgeud oord."
I 4 „ Hoe



ïS6
''FANNY WILKES.
„ Hoe bruischte 't kookend bloed door alle uwe adren heenen ?
Uw oog, dat bij 't gezang het hart kon troos: verleenen, Of zagte liefde fprak, zag wild en hol ons aan; Ken ijslijk fchrikbeeld fcheen door uwe 'ziel te gaan j Door wee, — door 't hevigst vuur der fmarten aangedaan ,
Zwoegde angltig uwe borst, die anders zagt verblijden
Gevoelde bij de vreugd, — bij fmarte — medelijden, Of 't edelst, reinst gevoel befloot: —
Door eiken ader vloog de grievendlle der fmarten,
Die in het edelfte aller harten Met ongeftuime woede vlood."
,, Nu fcheen het kwaad ten hoogden top te Hijgen 3 Gansch afgemat — fcheen uwe ziel te hijgen
Naar 't eeuwig licht, dat zij reeds daagen zag, Reeds had de Dood zijn fikkei opgeheven,
En dreigde 't afgemarteld leeven Den laatlten flag. —"
„ Maar zie — een Engel daalt 'er neder, En brengt de hooggevoerde ziele weder, Verfchrikt den Dood, door de eeuwige almagts-ftem,
En ketent hem1." Zoo fnelt verwoefting op de wolken,
En dondert over veld en meir: Dan werpt de Almagtige, de God der Volken,
Zijn blikfem op de golven neêr!"
„ Vriendin! mij toegevoegd, door *t Goddelijk erbarmen,
Ik was niet waard, te zien, Hoe gij 't geweld des doods zoo moedig,
Zoo lang, kondt wêerftand biên!
Hoe toch kon dit gefchiên? Hoe.kwam 't vernieuwde leeven weder In 't afgemarteld ligchaam neder?
„ Wie



IV. BOEK. -ï3?
Wie floot het gaapend graf? En welk een kracht daalde, uit het eeuwig leeven,
In uwen boezem af? Wat toch gevoeldet gij, toen op het punt van 't fneeven ,
Op Gods geducht bevel, het graf zijn prooi verloor;
Zeg, welk een' zucht brak toen in uwen boezem door ,
En welk een andwoord trof, Vriendin! uw Iuiftrend oor?"
„ Ver van u af klaage ik, gevoel al uwe fmarte,
En fiddere immer voor uw' dood. Geen enkle ftraal van hoop verlicht mijn zwoegend harte,
Zoo lang de pas verwonnen nood,
Of nieuwe fmart,of wee, hier uw gevaar vergroot: En fterft gij — o Vriendin! dan zullen mijne traanen, Aan 't afgeflreeden hart, een weg tot uitkomst baanen,
Dan ijle ik haastig voord, En zoeke U hijgende op, in een gezaligd oord!"
In uwe armen, mijne Waardfte! daar alleen zal ik het durven waagen, om U alles te zeggen , wat ik thands moet verzwijgen! Daar zal ik kunnen begrijpen, hoe gij in het leeven zijt teruggeroepen! Daar alleen, eindelijk, zal het mij vrijftaan, U te mogen befchrijven, wat ik al om uwent wille geleeden heb! O! Dat nu alles mogt zaamenlopen, om uwe genezing te bevorderen! — Dit alleen ontbreekt 'er nog aan de vervulling der beste wenfchen van
Uwen getrouwflen
EDUARD HANDSOM."
I 5 Ver-



d£g FANNY WILKES.
*
Vervolgends fchreef hij nog zeer breedvoerig aan Ladij foster, en eindelijk nog het volgende naar Calah aan Lord hope.
*
London
„ Mylord!"
„ Uwer Lordfch'aps brief heb ik, in .afwezendheid van Lord foster, .wiens zaaken ik hier, geduurende zijn verblijf te Colwark, waarneme, geopend. Eén geval, welk U, Mij lord, voorheen zo veel droefheid baarde, is ook voor mij rampzalig geweest, naardien ik reden had, om te vreezen , dat Uwe Lordfchap het charakter van Mifs heavy en het mijne uit een verkeerd oogpunt mogt befchouwen: en hoe voordeelig is nu dit zelfde geval voor het Colwarkfche huis, daar het door de goedheid van Sir james, voor zulk een aanmerkelijk verlies vergoeding ontvangt! Ik neem de vrijheid, Uwe Lordfchap , uit naam van Lord foster , hartelijk danktezeggen; terwijl ik met denzclfden post, met welken ik de zen afzende , aan een mijner Vrienden in Calais verzoeke , om uwe orders af te wachten."
De



IV. BOE K. 139
„ Pc heb de eer, Mij lord, om U van de meeste achting en eerbied te verzekeren, waarmede ik ben
mijlord'.
Uwer Lordfchaps onderdaa* nige Dienaar.
E d u a r d handsom."
Ondertusfchen bezogt de Heer handsom, dagelijks, Mifs charlotte hay, bij welke ook fanny en sophia meestal heure uuren van uitfpanning doorbragten. Deze verkeering was in allen opzichte van de allcrwenfchelijkfte gevolgen. De Heer handsom werd vrolijker; fan? ny hield zich fchaadeloos voor het afwezen harer Vrienden; het hart en de zeden van sophia werden langs hoe meer befchaafd; en charlotte hay werd uit haren vorigen naargeestigen toeftand gered. De gedachten aan het gezellige leeven, door de gefprekken van haren Vriend wederom bij haar verleevendigd, deeden haar de gevaarlijke bekoorlijkheden der eenzaamheid vlieden. Hij poogde haar hart te heelen, en zijne behoedzaamheid deed hem ook genoegzaam zijn doel be-
rei-



U» FANNY WILKES.
reiken. Het viel hem, uit hoofde zijner ondervinding , gemakiijk, om de oorzaaken van hare ongeIteldheid te ontdekken; en hij was zo gelukkig, dat hij den ftaat harer gezondheid, door de onderfteuning van eenen kundigen Geneesheer, aanmerkelijk verbeterde.
Eenige brieven, welken hij naderhand van zijne Zuster ontving , behelsden zulke droevige berichten, aangaande den toeftand van jinny, dat hij het raadzaam oordeelde, om naar eenen bekwaamen Geneesheer rondtezien. Hij vond 'er gelukkig eenen , die genegen was, om naar Schotland te reizen. Zijne Zuster gaf hem van de aankomst van dezen Arts, gelijk ook van de gelukige gevolgen zijner poogingen, bericht bij den volgenden brief:
,, Mijn geliefde Broeder!"
' „ Tot hiertoe heb ik het niet durven waagen, om U den toeftand van jinny, zo als die was, te befchrijven. Thands kan ik U melden, dat zij, tot op de komst van den Heer plaster, meer dan eens, op den oever des doods geweest is; doch nu is, God dank ! alle vrees voorbij. Haar toeftand is, onder de handen van dezen gelukkigen redder, dien gij gezonden hebt, zo blijkbaar veranderd , dat men duidelijk zien kan, dat haar vorige Geneesheer haar moet verwaar-



IV. BOEK. m
verwaarloosd hebben. Dan, hoe konde ook een Arts van zulk een kleen ftadje, als Dalkeith, zulk een teder en zo zeer ontfteld ligchaatn herftellen.?" "
„ En nu ben ik in ftaat, om U die berichten medetedeelen, welken gij, zo als ik mij ligtelijk kan voordellen, met ongeduld in mijne brieven gezogt hebt. Mijn verhaal zal U onnaauwkeurig toefchijnen — ik kan hetzelve met omhelzingen, handdrukkingen, en andere foortgelijke kleene hemden, niet opfmukken, waarmede uwe jinny het ten eenigen tijd zal verfraaien; te meer,, daar ik hetzelve uit afgebroken gefprekken moet zaamenftellen. Dan ik kan U in uwe verwachtingen niet langer te leur ftellen. Zie hier het verhaal der zonderlinge gebeurdtenis."
Historie der, alhoewel wonderlijke, doch waarachtige, redding van de eer- en deugdzaame, en niet minder verwonderlijk fchoone, Juffer jinny.
„ „ Zodanige jinny, naamlijk, was . . . Doch ik herinner mij, dat gij mijne dartelheid niet altijd verdragen kunt; zodat ik, hoe1 ongaarne ook, den toon eener Ridder-gefchiedenis niet verder zal houden. En dit maal — gij moogt 'er ftaat op maaken —• zal ik geheelenal ernftig wezen." "
9» » Gij



t42 FANNY WILKES.
„ „ Gij weet uit de vernaaien van fanny den aanvang dezer gebeurdtenis: ik behoeve dus flechts hier en daar eene kleene aanvulling te maaken. Jinny was juist bezig, om zich te ontkleeden, toen hare deur werd opengelopen (*). Noch zij, noch fanny, maar eenige horologies, welken ondereen' fpiegel hingen, verdienden het eerst van allen de oplettendheid der roovers. Zij had nog even zo veel tijd, om een mantel te kunnen omflaan: fanny echter was nog meer gekleed, en zofloopen zij beiden de deur uit. Zij hepen den tuin door, om zich in een fchuitje te bergen, welk zij ook reeds van wal hadden geltooten, ten einde zich aan de genade van den wind overtegeven. Hier werden zij door één der bende agtervolgt, die het fchuitje te rug trok. Ik weet niet, of ik U wel durve zeggen, wat zijn doelwit ware? Trouwens, gij kunt het gemaklijk gisfen, wanneer gij in aanmerking neemt, welk een luister aan de bekoorlijkheden van jinny, door den hevigen angst, werd bijgezet. — Op hetzelfde oogenblik kw°amen 'er nog eenige kaerels, van eene nabij gelegen fchuit, toefchieten. Zij waren van fakkels voorzien, en juist bezig, om in deze fchuit den roof te laaden, welken zij uit het Slot geftolen hadden. Bij het licht dezer fakkelen zag zij deze booswichten naderen. De fchrik, waardoor zij getroffen
was,
(,«) Zie I. D. Bladz. 74 en



IV. BOE K. j4J
was, deed haar alle hare krachten verzamelen, met welke zij zich tegen hen verzettede. Deez' tegenftand maakte één van hen zo woedend, dat hij uit de fchuit aan wal fprong, en op haar met een pi, ftool vuurde. Zij viel aanftonds in het water, doch weet van het verdere gebeurde niets, als dat zij naderhand, terwijl zij nog in het water lag, uit eene flaauwte bijkwam, en ontdekte, dat zij op eenen vlakken grond in 't riet lag, en met haar rug tegen eenen, in 't water liggende, balk gevallen was. — Zij zat nog eenigen tijd te kijken, als
een gewasfen hoentje " "
„ „ Ik ben al weder in verzoeking, om te boerten, en zal mij dus liever van de eigen woorden van jinny bedienen:" "
„ Ik zat nog een geruimen tijd, eer ik wist, waar ik was. Het fcheen, of ik in 't geheel geen geheugen meer had. De pijn, welke ik eindelijk aan mijne wonde gevoelde, gaf mij eenig denkbeeld van 't geen 'er met mij gebeurd was. Eensflags bragt ik mij het gevaar, waarin ik mij bevonden had, zo leevendig voor den geest, dat ik rondom mij zag, en van langzaamerhand alle voorwerpen begon te onderfcheiden. Ik befpeurde, dat het riet niet digt genoeg ftond, om mij voor de naarfpooringen der roovers te kunnen beveiligen, voor welken ik, op nieuws, met reden duchtte, vermits ik wist, wat 'er op het Slot was voorgevallen, en bovendien nog een aanhoudend rumoer hoorde,
welk



144
FANNY WILKES.
welk niet ver van mij af fcheen te wezen. Ik befloot uit het getal der roovers, die ik gezien had, dat hunne bende ongemeen talrijk moest zijn. Dit deed mij vreezen, dat zij zich van het geheele Slot mogten meester gemaakt hebben, inzonderheid, daar het te ver. van 't Dorp ligt, dan dat de bewooners daarvan fpoedig genoeg ter hulpe zouden hebben kunnen toefchieten."
„ De maan, welke zich nu en dan vertoonde, werd thans door eene groote, donkere wolk aan mijn oog onttrokken. Ik dacht nu, daar ik geene fakkels meer zag, zo lang verborgen te kunnen blijven, tot dat ik een befluit genomen had. Zo dikwijls, als ik eenige ftilte in het Slot bemerkte, wilde ik derwaards gaan, ten einde mij uit de ijslijke onzekerheid te redden, of mijn geliefde door een der fchoten, welken.ik gehoord had, al of niet ontzield ware geworden. Hoe fterk ook deze neiging van mijn beangst hart ware, zo ontzonk mij echter de moed, op het geringde gerucht, welk ik hoorde. De wolk dreef, voord, zodat de maan, binnen weinig minuuten, weder ten voorfchijn moest komen. Thands dreef mij de angst, gevoegd bij de felle koude, welke ik leed, om dezen oord te verlaten. Mijn eerde oogmerk was, om mij naar het Dorp te begeven; dan, ook dit opzet liet ik varen, naardien mij inviel, dat de roovers zich welligt in het Dorp konden ophouden. Ik geloof, dat de angst, welke mij op dit oogenblik beknelde,



Beea tcgtmiand naakte èen van Wi zo woodcnd.dat hij uit dcScln.it aan ^1 Ip-onge,, of Wmet ecnRsll)oI .„„^
Madz.i^.






IV. BOEK, ,45
de, gepaard met eene ontroering, van welke ik ftraks zal fpreken, oorzaak geweest is van die gevaarlijke toevallen, welken mij naderhand zijn overgekomen.
„ Eindelijk waagde ik het* om deze verfchriklijke plaats te verlaten, met oogmerk, om langs den muur van den tuin wegtefluipen, en op deze wijze het bosch te bereiken, waar ik tot hst aanbreken van den dag meende veilig te wezen. Met dit voornemen flapte ik aan land, waartoe ik maar eenige weinige voetftappen te doen had* Was ik in geene zijden kleederen geweest, dan had ik het met geene mogelijkheid Verder kunnen brengen, naardien ik door en door nat, en door het fterk bloeden zo zeer afgemat was, dat mij ieder voetflap ten uiterflen moeilijk viel, Hier kwam nog bij, dat de weg zeer ongemaklijk was, vermits een harde regen alles zo doorweekt had, dat mijne voeten dikwijls uitgleeden; terwijl 'er, van tijd tot tijd, telkens nog zwaare ftortregens vielen. Bovendien werd ik geweldig getroffen, toen ik ontdekte, dat mijne wond zieh fcheen te openen; want de hand 'er opleggende, ontwaarde ik, daar mijne vingers kleefden, maar al te duidelijk, dat ik op nieuws weder bloedde." —
4, $ Zo ver het verhaal van jinny* want ik heb U nog geene befchrijving dezer wond gegegen. Het is U immers bekend, dat dezelve zeer gelukkig aan 't genezen is| maar ik kan mij toch II. Deel. k nitê.



FANNY WILKES.
niet verbeelden, dat het lidteken, welk dezelve kan agterlaten, U onverfchillig zal wezen. Ik herinner mij nog aan uw zeggen: „ dat eene al te vrije ontblooting van den boezem ftrijdig is met die welvoeglijkheid en achting, welke het eene geflacht aan het andere lchuldig is; doch dat eenè al te zorgvuldige bedekking van denzelven, zoal niet onbillijk, ten minnen niet goedtekeuren is, vermits geen pligt van ons vordert, om onfchuldige fchoonheden geheel te verbergen." Wanneer nu de moordenaar een plaatsje van den hals, welk niet kan bedekt worden, met zijn moordtuig eens getroffen had: hoe zeer zoude U dit fmarten! En echter -— maar ik wil U niet bekommeren. Met één woord, het fdiöt heeft het onderfte gedeelte der rechter [borst getroffen, en den kogel — hoe ellendig zult gij den armen Heelmeester uit Dalkeitk ftriemen! — heeft men eerst eenige dagen naderhand onder den arm ontdekt, en is 'er door eene fneede, alhoewel zonder aanmerklijke pijn, uitgehaald geworden. Gij moogt dus over het borstbeeld van jinny, welk gij in Colwark begonnen hebt, maar voor altoos de kwast haaien. Dit was in het voorbijgaan. — Mifs jinny.kan nu haar verhaal vervolgen.""
„ Ik begon te wanhoopen, toen ik omtrend twintig voctftappen gedaan had. De flaauwte, in welke ik, in het water liggende, gevallen was, ■had alleen den ftroom des bloeds verhinderd; terwijl,



IV. BOE K. i£
wijl, bovendien, de houding, in welke ik gezeten had, die deelen, welke gekwetst waren, eenigermaate konden toegedrukt hebben. Thands ging ik recht op, om van alle kanten rondom mij te kunnen zien, waardoor zich dus de wond opende, en door de beweging van het gaan, geduurig frerker begon te vloeijen. Ik hield zo ftijf, als mijne krachten toelieten, eenen doek onder de borst, en het was op dit oogenblik waarlijk gelukkig, dat ik geen keurslijf aan had, anders zou ik mij dood gebloed hebben. Eindelijk verftijfde mijn arm , en mijne vermoeidheid nam hand over hand toe; doch de angst gaf mij zo veel kracht, dat ik al wel een uur voordgewandeld was-, eer ik ontdekte, dat ik van den regten weg was afgedwaald. De Maan fcheeen nu zêer helder, doch ik zag geen' enkelen boom. Zo bekend als ik nu in den omtrek van Colwark ben , zo vreemd fcheen mij nogthands alles. Ik werd door eenen onbefchrijflijken angst overvallen, en mijne vermoeidheid nam zo fterk toe, dat ik mij op eenen fteen moest nederzetten, in plaats van mijn voornemen te kunnen volvoeren , om, naamelijk, eenen heuvel te beklimmen, ten einde de geheele landftreek, bij het overige Maanlicht, te kunnen overzien.
„ Nu kon ik de pijn in den verflijfden arm niet langer uitftaan. Ik trok de hand te rug en de wond begon fterker te bloeden. Mijne Iaatlïe kloekmoedigheid begaf mij geheelenal; ik kon Ka mij



I4j5 FANNY.WILKES.
mij van de bitterfte, ja, ik moet het bekennen, van de wanhoopigfte traanen niet weerhouden. Eindelijk geraakte ik ten eenenmaale in mijne zinnen verbijsterd: alles, wat ik befchouwde, vertoonde zich, als of het in grootte tot aan de wolken reikte, en werd groenen paars voor mijne oogen; terwijl ik, door het aanhoudend bloeden, tot den dood toe, afgemat, mij ten laatften in eenen toeftand bevond , waarin ik van mij zelve onbewust was. Ik kwam door een geluid, welk ik voor het hinneken van een paard hield, echter weder bij, en moet ook niet lang in dezen toeftand geweest zijn, naardien het nog nacht was, toen ik ontwaakte. Ondertusfchen was het bloeden van zelfs opgehouden."
„ Hoe kan een teder gevoel der Goddelijke goedheid eene lijdende ziel opbeuren! Mijn gantfche hart was doordrongen van de leevendigfte dankbaarheid , wegens het ftelpen van het bloed. Ik gevoelde wel, dat mijn ligchaam geheel ontfteld was, maar ik leed geene fmarten. Niets, dan de kommerlijke onzekerheid aangaande het lot van mijnen Beminden, kon de aangenaame overdenkingen ftooren over een leeven , welk ik thands zou eindigen. — Hoe dikwerf heb ik den naderenden dood reeds toegelagcht ï Mogt toch mijn jongfte oogenblik niet verfchriklijk wezen!" —
„ De overweging des doods hield mijne ziel zo geheel bezig, dat ik aan den fchrikj waardoor
ik



IV. BOEK. I49
ik ontwaakt was, in het minde niet dacht, toen ik het voorig geluid nog eens hoorde. Ik kan niet zeggen, of de zo evengenoemde gedachten, welke mijne ziel vervulden, eensflags ophielden — mogelijk verdwijnt de liefde tot het leeven wel niet zo fpoedig, als men doorgaans denkt — althands heb ik niet kunnen gelooven, dat mijne oplettendheid, in zulke oogenblikken, als dezen waren, door iet van zo weinig beteekenis konde gaande gemaakt worden. Welligt fproot deze opmerkzaamheid voord uit de vrees voor eene andere foort van dood, als ik thands verwachtte; of mogelijk was zij een uitwerkzel dier zwakheid, van welke flechts weinigen onzer Sexe zich hebben kunnen vrijpleiten. Hoe dit ook zij, ik hield den doek weder op de wond, en wilde eenen nabij liggenden ' berg beklimmen. Toen ik denzelven opging, verdween de angstvallige verbeelding der^ roovers, welke ik te voren niet van mij kon weeren; terwijl ik mijne vermoeide fchreden naar den top van den berg richtte, in de ftreelende hoop, dat ik aldaar, zo al geene menfehen, ten minden plaatfen, zou ontdekken, werwaards ik den wijk kon nemen, en mijne wond verbinden."
„ De afhelling van den berg was veel langer, dan mij dit was toegefcheenen. De Maan was reeds aan het ondergaan, zodat ik met reden beducht was, dat zij beneden de kimmen zoude daalen, voor d;.t ik de hoogte bereikte. De vrees K 3 be-



l5o FANNY WILKES.1
beving mij derniaate, dat ik niet dan met de grootik moeite verder den berg kon opklimmen. Dan de Maan fcheen nog, om mij den doodelijkften fcbrik aantejagen."
„ Van verre ontdekte ik iets op den :op des bergs, welk ik in 't eerst voor eenen wilgeboom hield, dien men van zijne takken beroofd had. Terwijl ik mij over het zonderling gezicht van eenen boom verwonderde, welke anders alleen op vlakten en in vogtige gronden groeit, geraakte ik op een ander denkbeeld, en begon te gelooven, dat het een mensch was. Doch dit mensen had de lengte van een reus, alhoewel mijne verbeelding, hoe meer ik 'er mijn oog op vestigde, mij de trekken der menfchelijke gedaante, welken 'er werklijk aan ontbraken, fteeds meer volkomen in hetzelve deed ontdekken. De onbeweeglijke houding van dit ding deed eindelijk ook deze verbeelding wijken — en ik meende nu te befpeuren, dat het een geregtspaal met een rad was."
„ Wanneer ik de laudftreek wilde overzien, dan moest ik volftrekt deze plaats kiezen, vermids de paal juist op den top des bergs ftond. Dit kostte mij eenige overwinning op mij zelve, naardien ik nimmer eene geregtsplaats, zonder ontzetting, kou zien, en mijne aandoeningen thands heviger, dan ooit, waren. De nacht, de eenzaamheid, de ontroering van alle hartstogtcn, welke door den
toeftand van mijn ligchaam veroorzaakt werd
met



IV. BOEK. I5i
met één woord, alles liep te zamen, om mij angst inteboezemen ; terwijl ik mij bovendien verbeeldde , dat ik iet op liet rad zag zitten. Ik had, wel is waar, van een' dood' mensen niets te vreezen; doch dit nam niet weg , dat het evenwel al een zeer vcrfcbriklijk fchouwfpel voor mij opleverde. "
„ Maar nog meer 1 Bij eene naauwkeurige befchouwing fcheen het mij toe, als of de gedaante, welke zich op het rad vertoonde, zich bewoog. Hier ftond ik llil; het kwam mij voor, dat mijn overig bloed zo fchielijk naar het hart terugkeerde, dat ik moest liaan blijven, om mijne verhitte .verbeelding, door onbeweeglijk het oog op den paal te vestigen, weder te doen bedaaren. Ik
deed dit maar ik werd Hechts meer en meer
overtuigd, dat deze afgrijzelijke gedaante zich zeer zeker bewoog.
„ Onmiddellijk fchoot mij te binnen, dat het gene, welk mij zo zeer beangftte, niets dan eene. raaf of een groote nachtuil zoude wezen; en naardien de Maan reeds agter den berg daalde , zo verdubbelde ik mijne nog overige fchreden, in verwachting, dat de vogel, op mijne aannadering, zoude wegvliegen."
„ Niets kan den fchrik evenaaren, welke mij beving, toen ik na genoeg kwam, om mijne oogen
te kunnen gelooven. 't Was wezenlijk het
ligchaam van een' mensch, doch bet welk zich niet K 4 tan*



i5z FANNY WILKES.
langer bewoog! Ik ftond wederom ftil: en hoe groot ook mijn angst ware, zo moest ik mij echter over mijne ontroerde verbeelding verwonderen, welke mij zo lang de onderfcheiden bewegingen van dit doode ligchaam voor mijne oogen gefchilderd had, Ik wilde verder gaan, vermids mijn moed mij reeds zo digt had doen naderen. Maar, dacht ik, welligt is het geene loutere inbeelding geweest; mogelijk is het een misdaadige, die op dit oogenblik den geest gaf, en zedert gisteren de jjzelijkfte folteringen van zijn fchuldig geweten gevoelde. Dit denkbeeld was voor mij zo verfchriklijk, dat mij de tanden van eene koude ijzing op elkander klapten. Ik vestigde mijn oog nog eens op dit akelig fchouwfpel, welk mijnen angs6 verdubbelde: de perfoon, die op het rad zat, bewoog zijne beide armen. Eindelijk riep hij,
met eene zagte ftem: wie is daar? en aan-.
ftonds viel ik van fchrik ter aarde."
„ „ Hier, Broeder! moet ik onze jinny een weinig verpoozen, Elizabeth zal inmiddels voordgaan." "
„ „ Het zoude mij niet vreemd voorkomen, lieffte Broeder, zo gij van gedachten waart, dat ik allerleie gevalletjes voor de gefchiedenis van jinny verzonnen heb, met geen ander oogmerk, dan om U een kleen ftaaltje van mijn vernuft te geven , en dat ik nu, na U pas gekweld te hebben , ahe mijne woorden weder in de keel zal haaien,



IV. BOEK. i5S
len, en U daartegen met eenige ondeugende aanmerkingen over uwe ligtgeloovigheid onderhouden. Te voren was het toch maar al te dikwijls „ dat dartel Meisje ! " Wel nu, zo gij maar min of meer in verzoeking komt, om U van dezen fchilderachtigen toenaam ook thands , zondei' mijne huwelijks waardigheid in acht te nemen, te bedienen, dan wil ik dit kwaad voorkomen, en verzeker U in allen ernst, dat ik de zuivere waarheid gezegd heb. — Ik neem U tot getuige, beminnelijkite jinny , of niet alles letterlijk zo is, als gij het mij hebt verhaalt? „ Ja, alles, mijne elizabeth!" Daar hebben wij 't nu al! o Dichters , wat moeten wij om de hardheid uwer harten niet al doen! — want gij gelooft ons alleen daaróm niet, omdat gij in een trcurfpel alles nog met veel meer kleuren zoudt iu één gewerkt hebben. — Dezen kleenen veeg kunt gij in uwen zak fteken, en nu wijders naar het -verhaal van jinn y luisteren." "
„ Ik bleef ftijf op den grond liggen; want bij ieder fthrik loopt het bloed naar 't hart, en de een' had nu den ander trapswijze opgevolgd. De doodlijke angst deed mij jammerklagten uitboezemen, waarop de Man, die op het rad zat, mij toeriep: „'wees niet beducht; ik zal U in 't minst geen kwaad doen," en te gelijk naar beneden klom. Hij beurde mij op, en beltreek mijn voorhoofd van alle kanten met brandewijn, tot dat ik K 5 we-



i5+
FANNY WILKES.
weder bij mij zelve kwam. „ Juffertje!" vroeg hij, „ hoe komt gij toch in den nacht bier?" Waarop ik hem ten andwoord gaf, dat ik hem dit nu nog niet kon zeggen, maar dat ik hem eene redelijke belooning zou geven, wanneer hij mij bij eenen Heelmeester wilde brengen; er bijvoegende — want mijn gemoed was nog vol van het verfchriklijk
denkbeeld der roovers dat hij aan niemand
moest zeggen, dat hij mij gevonden had. „ Ja" hernam hij, „ ik beloove U in alle opregtheid, dat ik dit niet zal doen; maar gij moet mij ook niet verklappen, dat ik op het rad heb gezeten. Ik heb een ziek paard te huis, en om deze reden heb ik hier uit het rad eene pen, op welke een doode is gehecht geweest, getrokken, welke ik zal affchraapen, en het beest ingeven." Ik vroeg hem niet eens, hoe hij in dit denkbeeld konde komen; wel wetende, dat ik het gewoone andwoord: „ het is een uitmuntend geneesmiddel" — ontvangen zou."
Deez' man betoonde mij een ongemeen zorglijk medelijden. Hij had aan de andere zijde van den berg eenen wagen ftaan, welken hij mij met de uiterfte bereidwilligheid aanbood , en mij beloofde, om mij naar de naastliggende Stad Dalkeith te zullen brengen. Ik vreesde niet zonder reden, dat de weg, waarop wij , volgends zijn zeggen , zes uuren zouden moeten doorbrengen, mij, uit hoofde mijner wond, aan veel gevaar zoude bloot ftellen; doch de noodzaakelijkheid drong mij, om
de-



IV. BOEK. 155
deze reis te ondernemen, en ik verzogt alleen aan mijnen leidsman, cm mij eenigen tijd van verhaal te vergunnen. Onder verfchillende gefprekken, rees de zon boven de kimmen, en het werd weldra ongemeen heet. Ik was zo zeer afgemat , dat ik in onmagt nederzeeg, zodra ik op den wagen was geholpen. Terwijl ik mij in eene foort van gevoellooze fluimering bevond, reed de voerman wakker door, om, zo veel mogelijk, de toenemende hitte te ontwijken."
Naauwlijks moeten wij eenige uuren gereeden hebben , of het hosfen van den wagen opende op nieuws mijne wond; welk ik echter , dooiden zwakken toeftand , waarin ik mij bevond, niet bemerkte. Mijn leidsman hield ftil, en wekte mij, zeggende: „ gij ziet 'er verfchriklijk uit; bloedt gij al weder ?" Ik was nog in groote verlegenheid, of ik mijne wond voor hem ontblooten zou, toen hij mij verzogt, om niet befchaamd te wezen , en mij te gelijk begon te verbinden. Hier viel ik op nieuws in onmagt, terwijl hij een middel vond, om mij weder bijtebrengen, en mij verzekerde , dat 'er nu geen gevaar meer bij was. Ik verwonderde mij niet weinig over de behendigheid, met welke hij zo fpoedig, en in zulk eenen gevaarlijken toeftand, het verband gelegd had. Hij begon eensj te lagchen, en zeide, dat, zo God bedienden van nooden had, het hem gemakkelijk zoude vallen, om 'er eenigen
te



ï56 FANNY WILKES.
te vinden. Voor het overige gebeurde hier geen wonder, want de Man wist met zulke dingen omte gaan; en ik vernam bij deze gelegenheid, dat hij een fchaapherder uit het nabijliggend Dorp, South' wall, was."
„ Tegen den middag kwam ik, in taamelijken welftand , te Dalkeith, aan het huis van eenen Heelmeester, wien de fchaapherder mij ten fterkiten had aangepreezen. Ondertusfchen kan ik met geene zekerheid zeggen, of de onbedreevenheid van dezen Man, die mij bovendien zeer hard behandelde , of wel de al te zeer bedorven toeftand mijner wonde, oorzaak geweest zij van die gevaarlijke ziekte, in welke elizabeth mij heeft aangetroffen. In de eerfle uuren, welken ik toen doorbragt, was ik buiten kennis, half woedend. . ."
,, „ Rust maar een weinig, mijne jinny. Ik zal nu het overige wel vertellen. " "
„ „ Mijn lieve Man, zwaarmoediger gedachtenis ! kreeg den inval, dat ik moest gelaten worden. Hij verbeeldt zich, dat hij ook iets van de konst verftaat! Wel nu, het aderlaaten valt ook
menig een nog-al in genoeg; ik ging naar
Dalkeith op reis. Het gedienftige fchepzel was zo vriendelijk, om mij te willen verzeilen; doch ik liet hem te huis, vermits ik maar alleen op reis ging, om hem te kunnen wijs maaken, dat ik mij indedaad eenige oneen bloed had laten aftappen. " "
» „ O



IV. BOEK.
15?
j, », O mijn Broeder! Het was niet met 'oogen van blijde verbaasdheid, dat jinny het vreugdegeroep over hare onverwachtte ontmoeting beiindwoorddc. Zij hief haren dreigenden arm tegen
mij op, en zeeg in onmagt neder.. Doch ik
wil U niet kwellen. Laten vrij veel eer God danken , dat wij op hare volle herftelling mogen hoopen, welke geen Geneesheer verwacht had." " „ „ Hier moet ik eindigen: ik bevind mij in omftandigheden, welke mij het fchrijven ten uiterflen moeilijk maaken. Is het U dan niet mogelijk , om herwaards te komen? Wanneer het verdrietig tijdftip daar zal wezen, waarop ik het bed moet houden, dan zal het mij niet weinig ontrusten, dat jinny de vereischte oppasfing niet kan hebben. Op mijn' Man, fchoon hij bij cris en bij cras zweert, dat hij zijn best zal doen, — dat hij 'er zich op toe zal leggen — ja, dat hij eens zien zal. . . op dien Man kan ik mij niet verlaten» Zijne overdreevene liefde jegens mij verftrekt mij reeds in gezonde dagen tot een' last: en wat zal het wezen, wanneer ik in 't bed ligge? Mij dunkt, ik zie hem reeds bij aanhoudendheid naast hetzelve zitten, gelijk een befcherm - engel bij een praalgraf — Mijn Man telt nog veertien dagen... hij is verwaand genoeg, om den 'tijd mijner be.
valling uittereekenen. » Ik had gedacht, dat
de vleugels der liefde U wel in agt dagen, over land of zee, tot ons konden overgevoerd hebben.
Ach!



.i53 FANNY WILKES.
Ach! kondt gij eens zien, hoe zeer jinny naar U verlangt! Zij verzoekt U, om hare charlotte van hare onveranderlijke liefde te willen verzekeren. — Indien ik zo goed ware, om haar pen en inkt te geven, dan zoude zij aan U
fchrijven. Ach! die ondeugende Geneeshee-
ren! Is 't niet zo, Broeder? Ondertuslchen ben ik aan 't einde van eenen langen, zeer langen, brief,
Uwe
Freedom"
elizabeth."
Wij hebben het in onze keuze, of wij hier de aandoeningen van den Heer handsom, welke zijne ziel, bij het lezen van dezen brief, vervulden, befchrijven, dan of wij dit hoofdftuk Guiten zullen, en tot beflisfender zaken overgaan. Het laatfte zullen wij echter kiezen, omdat wij gelooven, dat dit met den fmaak van het grootfte gedeelte onzer Lezers het meest zal overeenkomen.
A G T-



AGTSTE HOOFDSTUK.
Eindelijk! fet voor Vrouwen, die zich in
het huweltjk willen begeven, of reeds getrouwd zijn. Verfchriklijke voor uitzie toen voor den Heer
handsom.
i-A omftandigheden, in welken zich de Heer handsom bevond, lieten hem in geenen deele toe, zich van London te verwijderen. Hij begaf zich, niet een kommerlijk hart, naar Mifs charlotte hay, met welke hij eene vriendfehap had opgericht, die hen beiden gelukkig maakte. Hij las haar den brief van elizabeth voor. „ O!" zeide Mifs hay, toen zij hoorde, dat 'er alle hoop was op de volkomene herftelling harer Vriendin, „ hoe verblijde ik mij, van U geleerd te hebben, om den eigendunkelijken wensch naar den dood uit mijn hart te verbannen! Hoe aangenaam is het mij, te mogen hoopen, dat ik het volkomenst geluk van mijne Vriendin zal bekeven!" — Op het einde van den brief, zweeg zij Uil, en zond terftond hierop eenen Bedienden om haren
Ge-



lóo FANNY WILKES.
Geneesheer. Toen de Arts kwam, ging zij rfieti hem in eene naastaanliggende kamer» uit welke zij kort daarna met een vrolijk gelaat te rug kwam. „ Nu moet uw geluk volkomen wezen," zeide zij tot den Heer handsom; „ met-toeflemming van mijnen Geneesheer, reize ik morgen naar Freedom: en al was de afftand tusfchen London én Freedom nog eens zo groot, dan zou ik nog evenwel naar mijne jinny moeten reizen." — De Arts bevestigde dit befluit, en zeide, dat deze reis nog maar alleen aan hare volkomen herftelling ontbroken had. Wat den Heer handsom betreft men kan zich ügtüjk voorftellen, dat hem dit befluit niet dan ten uiterften aangenaam moest wezen.
Het voornémen van charlotte baarde zulk eene algemeene vreugde, dat men alle moeite had, fanny te huis te houden; en het was alleen op het bericht van de, kort op handen zijnde, komst van Lord en Lady foster, welk de Heer handsom eerst dien dag ontvangen had, dat zij zich liet overhaalen, om te London te blijven, en zich alleen vergenoegde, met charlotte eenen brief aan jinny medetegeven.
Sophia zweeg, geduurende dit alles, ftil; en, fchoon zij wel naderhand in de vreugde - betuigingen van fanny deelnam, en bij het vertrek van charlotte ongemeen veele blijken van hare liefde voor jinny gaf, verraadden echter hare
her*



IV. B O E K. i6t
herhaalde zugten alles, wat 'er in haar hart omging.
Nog denzelfden dag, waarop charlotte de reis zoude aanvaarden, ontving zij een bezoek van een' perfoon, welken de Bediende, die voor hem belet vroeg, niet mogt noemen. Een half uur vroeger, dan zij verwacht had, trad deez' perfoon binnen, op het eigen oogenblik, toen handsom zich in hare kamer bevond. De vreemdeling verontfchuldigde zich over zijne flegte kleeding, vermids hij zo even eerst uit Engeland gekomen was. C harlotte, die hem fcheen te kennen, wilde hem aanfpreken, doch hij legde zijne hand op haren mond en geleidde haar in een naastaanliggend zijdvertrek. Na eea kort gefprek, ging hij weder door de kamer, in welke de Heer handsom was, keek hem met een treurig en geheel verwilderd oog aan, cn fcheen hem iets te willen zeggen, doch ging, zonder een woord te fprekeu, weder heen.
„ Kent gij den vreemdeling niet?" vroeg charlotte aan den Heer hAndsom, toen zij weder in de kamer kwam. „ Hij wist evenwel uwen naam! Dan, zijne rampfpoeden hebben hem onkenbaar gemaakt. Het was Sir, james hope." — „ Sir james!" riep de Heer handsom, met eenige ontzetting, uit. „O! is het mij vergund, om U, zonder U lastig te vallen, te mogen vraagen, waarover hij met U gefproken II. Deel. l heeft?" —



i<& FANNY WILKES.
heeft?" 'm, „ Over jinny," andwoordde charlotte met een lagchend wezen; „ doch vrees niets, ik heb, fchoon met veele moeite, haar tegenwoordig verblijf voor hem bedekt gehouden; maar hem over de betrekking gefproken, in welke gij thands tot haar ftaat. Hij hoorde dit met eenen zweem van onverfchilligheid aan, welke ik echter meende te kunnen befpeuren, dat niet natuurlijk was. Hij heeft mij verzogt, U uit zijnen naam te groeten, en te zeggen, dat hij, na den ontvangst van uwen brief, den roof van setter en du bois naar Colwark gezonden, en de voordzetting van het pleitgeding, tegen deze dieven, aan uwen Correspondent in Calais heeft overgelaten."
De Heer handsom konde zijne ongerustheid niet verbergen. „ Bekommer U over niets," vervolgde charlotte; „ ik kan U met volle zekerheid zeggen, dat het hart .van Sir james geheeld is. Het is wel waar, dat hij fterk bij mij heeft aangedrongen op het verblijf van jinny, en dat ik in 'teerst geloofde, dat mijn ftilzwijgen hem-gevoelig zoude beleedigen; doch ik heb mij hierin vergist. Geloof mij, hij ging veel bedaarder heen, dan ik verwacht had. " i— » Ach! " hernam de Heer handsom, „ gij overweegt niet, hoe ten uiterften moeilijk het valt, eene neiging te onderdrukken, in welker involging het hart zijn hoogfte vermaak vindt! Sir james kent de ge»*— ' •' .. : hee«



IV. BOE K. tfj
héele voortreflijkheid van Mifs heavy: hij weet, dat hij haarer waardigis, en kan, indedaad, geene reden geven van hare ongevoeligheid, daar zij hem zo veele blijken van dankbaarheid gegeven heeft, en ik gaarne wil toeflaan, dat hij, ten aanzien van geboorte, opvoeding en rijkdom, boven mij den voorrang verdient. 'Er is geen grond voor, waarom hij van zijne nieuwe aanzoeken
geen goed gevolg zoude hoopem " „ Goed,"
zeide Mifs hay; „ maar heeft hij niet, zo als gij mij zelf hebt verhaald, van het hart van
jinny afffand gedaan? " — „ O!" viel de
Heer handsom haar in de reden, hoe fpoedig, hoe onmerkbaar, herroept men dikwijls zijne beloften, welke men, onder een diep gevoel van fmart, gedaan heeft!" Mifs hay zweeg eenige oogenblikken lui Eindelijk zeide zij: „ nu, dan blijft dit toch ten minften zeker, dat Sir james het verblijf van onze Vriendin niet kan ontdekken. Mijne Dienstboden weten zelfs niet, werwaards mijne reis gericht is. Ik zat hun 'er ook niets van zeggen; maar gij moet mij ook belooven , dat gij U niet meer zult bekommeren. Ik moet jinny, in waarheid , kunnen zeggen, dat ik U in eene gelukkige gemoedsgesteldheid verlaten heb." De Heer handsom beloofde haar, dat hij hare brieven met bedaardheid zoude afwachten , en geleidde haar naar het rijdtuig, welk, door zijne hartelijke wenfchen gevolgd, aanftonds voordreed.
L % Den



,64 FANNY WILKES.
Den volgenden dag ontving hij dit briefje: ik
„ Uwe rust is mij te dierbaar, om dezelve niet op allerleie wijze te bevorderen, en het is hierom, dat ik U moet berichten, dat ik tot hiertoe, zonder ontdekt te worden, heb kunnen reizen: trouwens, ik heb ook zodanige maatregels genomen, welke alle de poogingen van Sir james, fchoon hij mij al had gadegeflagen, ten eenenmaale zouden veriedeld hebben. Ik bevind mij zeer wel, en geloof niet, dat ik op mijne reis rustdag zal houden. Zodra onze Vriendin in ftaat zal zijn, om met mij te rug te kunnen keeren, zal ik haar U te gemoet voeren.'*
Charlotte Hay.
Na het lezen van dezen brief was hij geruster, vermits hij het charakter van Lord hope zo naauwkeurig meende te kennen, dat hij van zijnen ' kant niet dan klaageude brieven aan jinny te vreezen had: — eene vrees echter, die ook nu geheel verviel; doch die hem niet weinig bekommering gebaard had, naardien hij het voor onmenfchelijk hield, het geluk en genoegen eener Bruid
te



IV. BOE K. 465
te fiooren. De ongerustheid van zijn hart had hem tot hiertoe verhinderd, om zijner Zuster te andwoordden. Thands echter, zich meer bedaard bevindende, fchreef hij haar het volgende:
*
„Liefste Zuster!"
„ Mijn brief zal U, buiten twijfel, in omftandigheden ter hand komen, in welken gij behoort opgebeurd te worden. De ziekte mijner jinny veroorzaakt U, daar gij haar altijd voor oogen hebt, misfchien even zo veele fmarten, dan mij: en hoe zeer moet U het denkbeeld van uwe aanfhande verlosfing bekommeren, naar maate dit geduchte oogenblik voor uw gedacht, meer en meer, nadert. Ondertusfchen geloof ik, dat ik U een bericht zal kunnen geven van iets, welk uwe bekommering zal doen ophouden."
„ Binnen weinige dagen • want deze brief gaat
met eenen Courier: in gevallen, als dezen, is mij niets te kostbaar, en veracht ik de gierigheid — binnen weinige dagen, zal charlotte hay bij U zijn. Bewonder deze krachtige werking eener vriendfehap, welke de wisfêlvalligheden van de Fortuin te zeer trotfeert! Zodra zij bij U is,
en mogelijk komt zij reeds morgen want zij
wordt, zo als gij U uitdrukt, op vleugelen L ;5 dor



i66 FANNY WILKES.
der liefde gevoerd,— dan zijt gij ook van alle uwe zorg over de oppasfing van jinny ontheven. Het vrijwillig en fchielijk befluit van charlotte heeft mij doen zien, dat ik onze eeuw uit een al te ongunftig licht befchouwd heb; cn van nu af aan ben ik meer, dan oit, overtuigd, dat de tegenfpoed van twee, met eikanderen overeenftemmende, harten, dezelven veel naamver aan één verbindt , dan de voorfpoed zulks kan doen. Ik moet insgelijks volmondig bekennen, dat het mij even moeilijk valt, om eenen mensch te waardeeren, die geene rampen gekend, of daarmede zijn voordeel gedaaan heeft, als het mij gemaklijk is, om dien man, bij wien de fpooren van inwendige fmart blijkbaar zijn, van anderen te onderfcheiden. De blikken van zulke perfoonen leveren een behaaglijk fchouwfpel op; hunne aandoeningen verftrekken ons tot onderlteuning; hunne woorden
tot opbeuring en troost. De aankomst van
charlotte in Freedom zal ons allen genoegen verfchaffen. Het fchijnt, of hare liefde voor jinny, door hare fcheiding, nog grooter is geworden. — Gewisfelijk, liefde en vriendfchap zijn, even als het oog, welk op een voorwerp, dat zich van ons verwijdert, fterker, dan op eenig ander, fiaart."
lk vinde, in uwen brief, geene de minne blijken van vrees voor het hagchelijk tijdltip, waarin gij U eerlang zult bevinden. Dat gij 'er U onder-
tus-



IV. BOE K.
i67
tusfchen in geenen deele over bekommert, zult gij mij niet gemaklijk wijs maaken. Met dit alles verheug ik mij over uwen moed. De grootde weldaad, welke eener Vrouw, in uwe omftandigheden, kan te beurt vallen, is ftandvastigheid, en ik heb medelijden met allen, die, waneeer het zo ver gekomen is, den moed laten zinken. Gij moet U echter, als het gevaar nader bij komt, aan geene moedeloosheid overgeven, noch immer den pligt vergeten, welken de Schepper met regt van U vordert; maar U, met een volkomen vertrouwen op Zijnen bijftand, aan Zijnen wijzen wil onderwerpen. Bedenk, wat het in deze, en in eene andere waereld zeggen wil, „ Moeder te wezen !" De blijdfchap , dat gij Moeder geworden zijt, zal U eene volle vergoeding voor de gcleeden fmarten kunnen opleveren. Ik weet wel, dat de draf der eerde zonde in eene zeer groote maate op uw gedacht is nedergedaald; dan, het zoude mij, aan den eenen kant, niet moeilijk vallen, om te bewijzen, dat mijn gedacht in eene gelijke maate in die draf deelt, terwijl gij, aan den anderen kant, bij eene geringe overweging, wel eenige redenen zult ontdekken, uit welken duidelijk blijkt, waarom de naam van Moeder zo duur moet gekogt worden. En, wanneer al een van beiden geene plaats had, dan zult gij echter'wel vertrouwen, dat de regtvaardige god alle lijdenden, en dus ook U, eenmaal zal fchaadeloos dellen."
L 4 „ Bo-



FANNY WILKES.
„ Bovendien bezit gij vooiregten boven duizenden , als: eene noodige kennis van zaaken , welken gij behoort te weten; — want om uwent wille, mijne Waarde, leerde ik de noodzaaklijkfte regels der Heelkunde —- het toevoorzicht van eenen tederen Man en oprechten Vriend; de tegenwoordigheid van eenen doorkundigen Geneesheer; eenen middelbaaren ouderdom, waarin waarfchijnlijkerwijze weinig gevaar te vreezen is, gepaard met eene beftendige gezondheid. Doch vooronderftel eens, dat de :gedachte des doods uw hart vermeefterde, dan houde ik dezelve nog in geeuen deele voor een ongeluk. Ik weet niet, of 'er wel een tijdperk in uw leeven is, waarin de dood wenfchelijker zoude kunnen wezen. Uw toeftand is toch geene ziekte! En welke behoorlijke toebereidzels kan hij niet tot eene nabijzijnde reis maaken, welke volkomen gezond is. Het oogenblik, welk het getal der Ieevendigen moet vermeerderen, kan hetzelve zekerlijk verminderen; maar is het niet een oogenblik van onderwerping? En verliest diegene 'er wel bij, die, terwijl zijne gehoorzaamheid beproefd wordt , door Hem, die hem dezelve voorfchreef, wordt geroepen. Het is mij bekend, liefde Zuster, dat gij de dingen dezes leevens uit dat oogpunt befchouwt, waarin zij zich in hare waare gedaante v'ertoonen: en ik verwacht van U, dat gij ook hier U zelve zult gelijk blijven."
» Ik



IV. BOE K. ro>
„ Ik hoop, dat uw Man mij zal fchrijven, zodra als het Meisje 'er is want gij zult toch
eene Dochter willen hebben? Ik ben met
eene fteeds toenemende liefde
Uw getrouwftt Eduard,"
„ Nafchrift"
„ Bijliggende bank-noot is voor den Schaapherder te SouthwalW"
„ Hoe veel bedroeg dezelve wel? " Ach! mijne Schoonen, ik weet het niet; want men vernam noit, hoe groot de fom was, welke de Heer handsom uitreikte, wanneer hij iemand beloonen of onderfteunen wilde. Hij wist zelfs altijd zorg te dragen, dat dezulken, die eenig gefchenk, of eenigen onderftand, van hem ontvingen, nimmer zijne milddaadighcid konden uitbazuinen. Dit weet ik, dat Mr. s alt - dus noemde zich de Schaapherder thans bezitter is van een zeer aanzienlijk landgoed, en dat de Dochters van den Heelmeester te Dalkeith tegenwoordig gekleedde poppen uit Parijs laten komen, daar zij::voorheen met breien de kost moeften winnen , cn de kleeding L 5 van



ï7d FANNY W I L K E S.
van hare Moei, de poortfchrijffter, tot een patroon gebruikten, waarnaar zij hunne kleederen maakten; en ik geloof, dat men uit de kleeding van een Meisje een vrij zeker befhiit, aangaande den vorigen of tegenwoordigen gelukkigen toeftand van een Huisgezin, kan opmaaken.
De volgende Brief aan Mifs jinny heavy was in dien aan elizabeth ingeüooten.
„ De Geneesheer heeft U, mijne Waardfte, tot'hiertoe, het fchrijven verboden, terwijl de al te fterkc aandoeningen van mijn hart mij hetzelve belet hebben. Nu zullen wij ons echter geheelenal aan het verruklijk genoegen, de uitftorting onzer harten voor elkander, overgeven. Maar zal niet de herinnering der droevige dagen/welken zo veele geweest en nog maar pas voorbij zijn - zal niet deze herinnering onze brieven met eene fombere treurigheid vervullen? Zullen zij niet in eenen toon geftemd zijn, die zeer veel overeenkomst heeft met de klaa-ende ftem van eenen herftellenden kranken, welke zo lang door zijne verzwakkende ziekte m de borst gefmoord werd? Welaan! Laten wij ra het vervolg alleen np eenen ernftigen, doch teffens vrolijken en dankbaaren, toon over deze verfchrikEjke dagen met eikanderen fpreken, en met den redenaar op het feest der overwinning verfchijncn. —-



IV. BOEK. 171
Hij bereekent alleen de gevaaren, telt flechts de gefneuvelden; want de Zoon, die als overwinnaar terugkomt, kuscht reeds de traanen weg, welken de onzekere gedachte aan hem zijne Moeder uit de oogen perste. Ik heb al dikwijls ondervonden, dat men zijnen vorigen ongelukkigen toeftand, van langzaamerhand, vergeet, wanneer dezelve door blijde dagen gevolgd wordt. Dus ontdekt
het onderzoeklievend hart waarheid. Zij is zo
duidelijk, dat het naar de fchaduw van het twijfelachtig leerftelzel , welk derzelver volle klaarheid voor verborgenheid hield, niet langer omziet. "
5? Zo gij wilt weten, beminnenswaardige-Bruid, wat ik geleeden heb, dan zal uwe charlotte het U alles verhaalen. Verwachtingen, welke het verlangen naar U in haar hart deed geboren worden, voeren uwe oprechte Vriendin, ondanks den verren afïtand, thands in uwe armen. Het zoude mij veel eer wezen, zo ik tot dit beflisfend blijk van liefde iets had bijgebragt; maar ik moet bekennen, dat uwe charlotte haar befluit geheel uit eigen, vrije, verkiezing genomen heeft. Eerlang, mijne Waardfte, zult gij het voorwerp van de tederfte zorge dezer liefderijke Vriendin wezen; en hoe fpoedig zullen dan de uuren voorbijfnellen, welken ons het gelukkigst oogenblik van ons leeven doen naderen. Ik verbeeld mij thands, te zien, hoe uwe handen de nieuwe krachten beproeven: — met de hartelijkfte liefde drukt
gij



ï72 FANNY WILKES.
gij uwe Vriendin aan uwe borst. Nu rust gij weder eene poos; in uwe oogen fchitteren geliefde traanen; doch uw mond lagcht bij het verhaal uwer charlotte: dan valt gij haar met de bekoorlijkftc leevendigheid in de reden, om nog eens te hooren , welke taal nu de droefheid, dan de vreugd, mij deed voeren: vervolgends fmcekt U de Arts, de tedere borst te willen fpaaren, en nu fpreekt gij op eenen zeer zagten toon, doch met eene beminnelijke vaardigheid, dat gene, welk alle gevoelige harten moesten hooren; maar het ongeduld, waarmede gij het oogenblik van uw vertrek naar London te gemoet ziet, verzamelt eindelijk alle uwe ! krachten. — Dagelijks worden die oogen, waarin ik mijn lot gelezen heb, helderer,- gelijk de hemel, wanneer de zon weder ten voorfchijn treedt. Van dag tot dag krijgen uwe wangen hare vorige kleur terug, gelijk zich de tedere blos over het gelaat van izaak verfpreidde, toen zijn Vader het offermes in de fchecde frak. Uwe flappe leden ontvangen dagelijks nieuwe lievigheid, even gelijk
de daauw de neergezeegen bloemen opricht. •
Dan, nu op, vruchtbaare verbeelding! Gij zult verdwijnen , wanneer de fchoonfte Bruid der waereld zal verfchijnen, en alle verwachtingen overtreffen !"
„ Hier Hoort mij het reikhalzend verlangen, om bij U te zijn! Het verrukkelijkst, wat ik mij kan vooruellen — 6 ik befpeur het — is niet te verge-



IV. BOEK, 2r|
gelijken bij dat gene, welk ik zou gevoelen, zo ik uwe gelukkige Vriendin had kunnen verzeilen. Ach! Waarom moeten bezigheden . . . maar ik fchaam mij over deze gedachte. Moet ik niet aan mijnen pligt, om aan allen zo nuttig te zijn, als
in mijn vermogen is, beandvvoorden? Onder-
tusfchen ben ik zo geheel, als mijne jinny Hechts kan wenfchen,
Uw getrouwfte
5, London,''1
Eduard handsom."
*
Nadat deze brieven verzonden waren, ontving de lieer handsom eenen uit Colwark, in welken Lady foster hem berichtte, „ dat zijveel laater, dan zij gedacht had, te London zoude komen, vermits de Lord door een hevig Podagra was aangetast geworden , welk veroorzaakt was door eene oploopende gramfchap, tot welke midden, door zijn onbefchaamd gedrag, geduurende zijn verhoor, hem gebragt had. Men konde uit dezen booswicht niets wijs worden. Dikwijls fcheen hij volllagen zinneloos te wezen; maar hij gaf ook vaak blijken van groot verftand. Men durfde hem geen mes toevertrouwen, naardien hij reeds verfcheiden poogingen gedaan had,
om



m FAN N Y WILKES. "
om zich zelf van kant te helpen. Uit Vrees, da£ hij de kamer mogt in brand fteken , moest men hem zelfs des avonds in het duister laten zitten. Voor het overige bragt hij het meerendeel van den tijd in eene vcrfchriklrke wanhoop door, in welke hij reeds eenige vellen papier had vol gefchreeven, maar dezelven ook geduurig weder aan ftukkengefcheurd. —- „ Fanny wilkes,"fchreef de Lady verder, „ moest voor het tegenwoordige in London blijven, doch op de best mogelijke wijze opgevoed worden. De Gemaalin van den gezant, uit welker handen zij fanny had ontvangen, had haar, eenigen tijd geleeden, hoop gegeven, dat zij Vrouw nurse, op welke Vrouw wilkes zich beriep, ergends zoude vinden: het geen setter geftolen had, was, op eenige kleenigheden na , door tusfchenkomst van deze zelfde Dame, op last van Lord hope, overgezonden geworden; de Lord echter was reeds te voren, volgends het fchrijven van de zo ftraks genoemde Gemaalin van den afgezant, zeer fpoedig, en zonder van iemand affcheid te nemen, naar Hamburg vertrokken."
Ditlaattte bericht baarde den Heer handsom eenige bevreemding, vermits hij niet konde begrijpen , hoe het mogelijk was , dat Sir james , in zulk een kort bedek van tijd , in Frankrijk , Duitschland en Engeland zoude kunnen geweest , Sïjn,
Ter-



IV. BOE K. f|73
Terwijl deze gedachten hem nog bezig hielden, ontving hij eenen brief voor Mifs charlotte hay, van.welke hij order had, om alle brieven., welken hem, geduurende hare afwezigheid, voor haar mogten gebragt worden , te openen; gelijk hij dan ook dezen opbrak. Hij bevond, dat dezelve van Lady constantia speed, de Zuster van Sir james, en van volgenden inhoud was:
„ Speedhaïï, den 20 O&ober". „ Miss!"
„ De tijd laat mij niet toe, om breedvoerig te kunnen zijn; maar ik hoop, dat uwe vriendfchap voor mijnen Broeder, Sir james , en uwe liefde jegens Mifs jinny strange, mijne beste Vriendin, mij bij U zullen verontfchuldigen wegens de vrijheid, welke ik thands gebruike."
. „ Ik weet, Mifs, dat gij U verbonden hebt, om het verblijf van jinny strange geheim te houden; ik weet, dat de dringendfte fmeekingen van mijnen Broeder vruchteloos zijn geweest. Naar deze proef meet ik de grootheid uwer liefde af, welke gij mijner jinny toedraagt; en juist deze liefde, hoe onbekend ik ook bij U moge wezen, doet mij hoopen, dat gij mij' niet zult weigeren, om mij te berichten, waar
„ de-



i7$ FANNY WILKES.
deze beminnelijke perfoon, die zedert eenen geruimen tijd niet aan mij gefchreeven heeft, zich thands ophoudt. Het is mij niet genoeg, te weten, of zij nog leeft, en of zij mij nog bemint: .ik moet weten, waar zij is, want ik „ wil mijnen ongelukkigen Broeder redden. Zo gij mijne bede niet vervult, dan kunt gij ftaat maaken, dat [gij mij binnen weinige dagen zien zult, want ik ben Hechts zestig mijlen van U verwijderd. Lees den inleggendcn brief, welken ik van mijnen Broeder heb ontvangen."
,, Calais, den i Augustus 17**."
„ Waardste Zuster!"
„ Alle rust, welke mij tot hiertoe in flaap zuste — ane rust, op welke ik mij, met volle blijdfchap, beroemde, is nu mijn lijdend hart ontrukt. Zij was gelijk aan de magteloosheid, in welke een doodlijke kranke fluimert, om naderhand een prooi van nieuwe fmarten te worden. Ik heb mij zelf misleid — en , ach Zuster! gij zijt zo liefdeloos geweest, om aan een bedrog de hand te kenen, welk — en dit wist gij! — vroeg of laat moest ontdekt worden. Lees mijnen brief aan jinny, uit Parys Ct)> lees den
ha-
Cd Zie dit Deel Eladz. 63.



haren, welken ik te laat in andwoord op dien mt Man^s ontving (f;, en bef]is dan ^ tehjk, of de beide gevolgtrekkingen, welken ik o* maakt heb, en die grj goedkeurder, in de daad juist zijn? Jn waarheid, gij moet een omkct]. "end andwoord op deze vraag geven, wanneer gij het volgende in overweging neemt:" t " *• Z°ude Mifi wrange uit mijnen brief mt Parys, niet duidelijk befpeurd hebben, dat dezelve in eene diepe droefgeestigheid, zo ik al met wil 2eg§en, in eene vlaag van misnoegen, gelchreeven is? Zij zag 'er immers uit, dat ik mijn woord kon, intrekken, wanneer de tijd mijne eerde fmarten zoude gefiild hebben cn werd dus daardoor bevestigd in die verheven' ken m-s van het hart, welke zij bezit. h het defi halven niet mooglijk, dat hare gevoelens omtrend mij naderhand eene wenfchelijke verandering hebben kunnen ondergaan? -— Wat is „u onbe dachtzaamer, dan de eigenzinnigheid, met welke ik befloot, alle hoop voordaan te laten varen? Ach! ik geloof, dat het maar al te waarichifnUjk is, dat ik zelf de oorzaak van mijnen ramp, fpoed ben geweest!"
„ * Het kleene vaers , welk ik haar toen | onder den titel: Laatfte regels aan phjllis, m
zond?
Ct) Zie dit Déél, bladz. 49. O Zie dit D«el, bladz, p5.
II. Deel. jyjf



I78 FANNY WILKES.
zond, bevatte, kortelijk, al het merkwaardige müner liefde. Misfchien heeft zij het nog nimmer Hit dit oogpunt befchouwd. Een gelukkig oogenblik, waarin zij deze aria heeft gezongen, kan mooglijk de allergunftigfte verandering in haar hart hebben te weeg gebragt?"
3. Wij gelooven , dat zij verloofd is. Maar, ik vraag U, hoe konden wij daartoe eenigen grond in haren brief vinden ? Hier » de plaats, welke ons in deze droevige misvatting gebragt heeft! „Waarom zou ik mij fchaamen, om U te zeggen, dat een ander mijn hart bezit!" Haar hart, hare uitftekende liefde, hare wenfchen, hare verlangens — dezen allen bezit de Heer handsom. Hij heeft grooter invloed op haar hart, dan ik, die als balling omzwerve, omdat hij altijd bij haar is. Dit alles ftemme ik met volle droefheid toe; dit alles ftaat maar al te duidelijk in haren brief. Doch haar woord, hare hand, heeft hij niet. — Waarom heb ik dit toen niet begreepen? Kan hij zijn hart niet reeds aan een ander gefchonken hebben? Kan niet deze liefde voor den Heer handsom even zo weinig vergolden geweest zijn, als de mijne? — Was het nu niet mijne zaak geweest, om, in plaats van, vol vertwijfeling, den moed te laten zinken, alle bedenkelijke wegen inteüaan, om tot
zekerheid te geraaken? Neen, de fchaade
kan nimmer herfteld worden, welke ik mij zeiven,



IV. BOEK. rm
ven, door eene willekeurige werkeloosheid, heb veroorzaakt. Het grieft mij, dat ik het U zegen moet, — maar, adl , ^ * de rampen vermeerderd, welke mij ter nederdrukken . Ondertusfchen wil ik uw uitmuntend hart gaarne yan alle fchuld vrij fpreken. Wanneer gij geboft , dat gij in mijne brieven verwijten zult vmden, dan beleedigt gij den tederften der Broederen; maar gij zuk -er ,dagten fa _ .
net klaagen toch, waardile Zuster, kunt gij, —
neen — kunt gij mij niet verbieden ! Over
weeg, hoe groot mijn verlies is!"
" V°°r eeni§e dagen heb ik toevallig Mamfel ™ bois hier ontmoet, en „ader leeren kennen. J*J » het godlooste fchepzel van den aardbodem. Ka" dus niet haar bericht, aangaande de liefde van ^JInnv strange voor den Heer handsom, een louter verdigtzel van boosheid, nijd en -ter zlJn? En Z01lde zulk ^ herrenfchimJn.et alle mijne ontwerpen voor het cwerfchot van mijn
leeven kunnen vernietigen ? "
„ Wat denkt gij nu, wanneer ik U zegge, dat de Heer handsom, volgends het eenpaarig getuigenis van den Secretaris setter en d\ bois, 'er nog niet aan gedacht heeft, om jinny e trouwen dat de Heer HAJ
naar een bericht van eenen Vriend uit Londen , -ch in d,e ftad bevindt, een jong Meisje,^ eene mtftekende fchoonheid, dervvaards gebragt
M'* en'



iSo FANNY WILKES.
en, onder den titel van gezelfchaps-JüfTer der kleene Mifs foster, bij zich in huis heeft; —nog meer; dat noch hij, noch Lady foster, weet, waar Misf strange gebleeven is? Wat denkt gij nu, mijne geliefde Zuster, van dit alles?
„ Ik heb - hoe weinig ik mij ook van dezen He'êr handsom kan te binnen brengen - toch altijd van hem de beste gedachten gehad. Dit heeft mij getroost; ik heb jinny eens mijn woord gegeven: „ ik gevocle geene kwelling, wanneer gij Hechts gelukkig zijt." Maar nu - hoe grievend zijn thands mijne fmarten! Hoe? jinny, welke geen fterveling konde verdienen — jinny beklaagt zich thands, verre afgefcheiden van allen, die haar kennen, hare ongelukkige liefde voor den Heer handsom? Ondraaglijke gedachte, en echter kunt gij mijn hart noit genoeg vervullen!"
„ Onder de menfehen, mijne Waardfte, zijt en blijft gij mijne eenige hoop! jinny was te oprecht, om ons te kunnen bedriegen. Zij heeft mij noit gelasterd. Had zij in mij zodanige gebreken ontdekt, welken eenen Vriend ondraaglijk
maaken, dan had zij 'dit was haar charak-
ter dezclven aan U blootgelegd. Zij ontweek
mij; maar, ik durf zeggen, niet uit afteer. Zij ontvlood mij te Inveresk — omdat haar hart, bloedende van de wonden, welken de langduurigc fmarten veroorzaakt hadden, zich aan de involging der liefde niet konde overgeven. Zij ontvluchtte
mij



IV. BOEK. iSi
mij \n]Mifs handsom ■ vermids hare middelen, in vergelijking van mijnen rijkdom, in hare oogen al te gering waren. Zij ontweek mij eindelijk —- naardien de ongelukkige hoop op den Heer handsom ... O! wie is ongelukkiger? Zij, or ik?"
„Maar gij, mijne constantia, gij kunt mijne fmarten doen ophouden. Ik maak 'er ftaat op, dat gij alles — dat gij onmooglijkhed.cn zult beproeven, om het verblijf van jinny optefpooren. Misf hay, Vrouw known, john, Lady shelter, Misf handsom, dén van allen zal" U he; zelve wel weten aantewijzen. Dan zullen vleugels der liefde mij' tot haar voeren; dan zal mijne onwankelbaare liefde en ftandvastigheid . .."
*
»» 01 wat hoor ik maar ik moet geen oogenblik verzuimen. In dit oogenblik aanvaard ik eene reis , welke mijn lot zal beflisfen. Doe alle mogelijke naarvorfchingen wegens haar verblijf, en zend uwe brieven onder het gewoone opfchrift.M
„ james."
» Welke aandoeningen verwekt nu het medeïïjs, den in uw hart, geliefde Mifs! O! kendet gij M 3 ( „ mij



182 FANNY WILKES.
„ mij genoeg, om te kunnen gelooven, dat mijn „ ongelukkige Broeder het verdient, dat zijn ver„ trouwen door U op eene gepaste wijze vergol'99 den wordt! Waar mag bij zijn? En jinny! „ Ach! hoe zeer zal zij misfchien zijne befcher„ ming behoeven! Ik eindige, met de verzeke„ ring mijner volkomenfte achting."
„ Constantia Speed."
*
De Heer handsom zond aan Lady speed het volgend andwoord.
„ Myl ady!"
„ De brief van U Hooggeborene aan Misf hay is heden wel ontvangen. Ik moet echter om ver-
fchooning fmeeken, eer ik durf zeggen dat
ik denzelven geopend heb. Ik heb te veel achting voor Lord hope, dan dat ik het bevel van Mifs hay, om hare brieven optebreken, in dezen, gevolgd zou hebben, wanneer ik het Speedfche wapen gekendhadde. Ik heb de eer, Uwer Hooggeborene dit met alle oprechtheid en rondborffigheid te verzekeren."
„ Den brief vau Sir james heb ik met de vuurigfte aandoening gelezen, met welke mij de
be-



IV. BOE K. 183
befchouwing der lijdende deugd fteeds vervult. Ondertusfchen Mylady, kan ik U fchriftelijk niets meer zeggen, dan dat ik de beide brieven, onverwijld, aan Mifs hay zal zenden, fchoon zij echter zeer ver van Londen verwijderd is."
,, Ik zou het voor U, Mylady, kunnen verbergen, dat het verblijf van Mi ft strange mij bekend is, en ilc houde mij ten vollen verzekerd, dat niemand het kan ontdekken. Dan, ik heb lang gewenscht, om aan zulk eene oprechte Vriendin van Mifs strange, als Uwe Hooggeb. is, een' kennelijken trek van mijn charakter te geven. Thands ben ik hiertoe in de gelegenheid, en doe het met de vrijwflligfte onderwerping. Ik bcloove, dat ik het verborgen verblijf van Mifs strange zal ontdekken, maar — dit toch kunnen alleen onverftandigen — en hier onder behoort Mylady speed niet — mij kwaalijk nemen ik verkies dit geheim, aan niemand anders, dan aan Sir james zeiven, te openbaaren. Men heeft mij gefchreeven, dat zijne Lordfchap zich in Duitschland bevindt; doch men heeft zich vergist; want ik heb hem onlangs te Londen gezien. Uwe Hooggeb. zal dit buiten twijfel reeds weten. Ik verzoeke het, als eene gunst van U, Mylady, om Lord hope te willen overhaalen, dat hij mij zijne woonplaats melde, of mij met een bezoek verëere. Zijne Lordfchap kan alles van mij wachten, zo wel wat de vuurigfte aandoening van zijn hart, M 4 ais



ïS4 FAN N Y W I L K E S.
n!s dc eer van mij vordert. Het hangt alleen van Uwe Hooggebor. af, om daadelijke bewijzen van mij te eirchen van den dienden eerbied, waarmede Ik ben,
„ Mylady!
Uwer Hooggeborene Ootmoedigjï* Dienaar,
eduard handsom/*
Crosvenor -fquare, in het huis van Foster.
Vervolgends zond de Heer handsom den brief "van Lady speed aan den Heer german, naar ■Freedom, onder bijvoeging van de volgende, fchoon weinige, regels:
*
„ Mijn Broeder!"
„ Ik laat het aan uwe voorzichtigheid en uw verdand over , om den inleggenden op eene gevoeglijke wijze aan Mifs hay ter hand te dellen. Mooglijk kent gij haar reeds genoeg, om te vertrouwen,



IV. BOE K.
i85
Wen, dat zij 'er een behoorlijk gebruik van zal maaken. Het bijleggend affcbrift van mijn andwoqsd aan Lady speed zal U meer zeggen enz."
Eduard."
En onze Lezers zullen, wanneer zij meer gelieven te weten, in het volgende Hoofdftuk meer kunnen vinden.-
M 5 N E»



NEGEXNDE HOOFDSTUK,
Waarin «Hes mar wensch gaat. Tedere Brieven. Dartelheid in de Kraamkamer '; maar nog geene Bruiloft.
De heer handsom ontving nu de volgende brieven uit Freedom.
*
Brief van Mifs charlotte hay aan den Heer eduard handsom.
Freedom , den 2 Ocloher.
„ Mijn Heer!
„ Gezegend zij het oogenblik , waarop ik tot de reis befloot, welke ik eergisteren gelukkig volbragt hebbe. Op den langen weg, heb ik niet één enkel onaangenaam toeval ontmoet: mijn reikhalzend verlangen naar mijne Vriendin is beloond;
mij-



IV. BOEK.
187
mijne gezondheid is merklijk beter —- ja, zo zeer bevestigd, dat ik U verzoeke, aan mijnen Geneesheer te zeggen, dat 'er in het vervolg voor
hem niets meer bij mij te doen valt. Be
kan U opmooglijk zeggen, hoe gelukkig wij hier zijn. Onze jinny is genezen, op de gelukkigMe wijze genezen, en morgen zal de Heelmeester haar vrijheid vergunnen, om in den tuin te wandelen. Ik ben noit op het land geweest. -
Misfchien is het aan mijne onkunde — mogelijk ook wel aan de fchoone landftreek van Freedom — wclligt aan het ongewoon gezicht van
een Landgoed of aan de vuurige neiging van
mijn hart, 'om zich aan alle genoegens overtegeven, te wijten, dat ik op zulk een geheel zonderling denkbeeld gevallen ben: met den woord, in Freedom is weleer het Paradijs geweest, en dit laat ik mij door niemand betwisten. Geloof
mij, dat ik hier wanneer jinny haren mond
niet zo vol van Londen had — een geheel jaar zou moeten blijven. Doch tegen dezen wensch
verzet zich hier alles. Zo ihaks kom ik in
de kamer gevlogen ik. zeg gevlogen, want
het valt mij nu eerst weder bij, dat ik al eenige twintig jaar oud ben — en toen fluisterde de Heelmeester jinny in het oor,. „ nu ja; in drie weeken; ja, ik denk, dat zal wel fchikken;
mids gij U dan maar braaf warm kleedt."
•Ik verzekerde haar, daartegen, op het ptechtigst,
„ dat



iSg FANNY WILKES.
„ dat dit niet zou kunnen gelukken; dat de lucht te guur en te koud was," en zo al meer. De Heelmeester, die uit twee pannen bakt, of, zo als men het ook al noemt, een ieder naar den wond praat, ftcmde nu met mijn gevoelen in, en zeide: „ Mifs hay heeft gelijk; ja, ja, het zal ook maar zo wat wezen!" jinny liet hier haar
hoofd hangen, als een riet. „ Fratzenl
riep toen elizabeth uit het kraambed. ,, Fratzen! jinny, kom gij moet voord! „ Wat dunkt gij? Mijn Broeder is evenwel ook geen zotskap!"
Zie eens, zo gaat het hier toe. De jonge
Moeder bedrijft alle bedenklijke moedwilligheid, en drijft bij aanhoudendheid met een ieder den fpot. Waarlijk! Gij hebt eene allerlieffte Zuster!
En de Heer german ó welk een voor-
treflijk Man is hij! Met één woord, de besten der menfehen hebben zich hier bij elkander verzameld ! Ondeftusfchen zal mijn naam geen charlotte wezen, wanneer mijn voorflag, welken ik aan het geheele gezelfchap doen zal, Èiet wordt aangenomen. Alles, wat maar hier is, zelfs ook Mifs adams, de beminnelijke Mifs
adams want deze bevindt zich thands bij
ons de geheele boêl zal ik oppakken , en
naar London voeren. Ik twijfel niet, of de luidjes zullen het mij dank wijten. Binnen twee maanden zal de Caravme door het land trekken. Mogelijk laat ik mij bepraaten , en vertrek nog
vroe*



IV. BOE & ts9
vroeger van hier. Doch iaat ik eindigen. Gij hebt tegenwoordig andere zaaken te verrichten, dan mijne brieven te lezen. Ik noem mij met veele vriendfehap
Uwe oprecht onderdaanige „ Charlotte hay."
„ Nafchrift."
,, Alle menfehen, die ik hier fpreke, zijn ongemeen ingenomen met fanny wilkes. Vraag het lieve Kind, uit mijnen naam, om verfchoohing; ik heb het ongeluk gehad , om den brief te verliezen, welken zij voor jinny heeft medegegeeven. Ik weet niet , hoe het mogelijk heeft kunnen zijn, naardien ik alle brieven in één pak bij elkander meen gelegd te hebben."
Mifs jinny heavy aan den Heer handsom.
„Mijn waardste!"
„ Dus was het dan mnoglijk, om nog meer tederheden te kunnen zeggen, dan in uwen onvergelijklijken brief lagen opgefloten? charlotte is nog niet gereed: zij herinnert zich nog geduurig het een of ander, welk mede tot dat gene be-
hoorta



joq FANNY WILKES.
hoort, waarmede gij haar voor mij belast hebt;
en echter ondervind ik, dat het zo als gij
U eenmaal hebt uitgedrukt geene ,, bedrieglijke verdichtzels eener onderling overeenftcmmendc liefde" zijn! Neen: in alles, wat zij mij aangaande U verhaalt, hcerscht de toon van die zagte blijdfchap, welke alles, wat zij fpreekt of fchrijft , op zulk eene beminnelijke wijze kenfchetst. Waarmede zal ik, ongelukkig Meisje, zo veele liefde vergelden? Kan ik wel iets fchrijven, welk gij niet duizendmaal zult gedacht hebben? Genoeg; wij zullen beiden, eerlang, de gelukkigfte menfehen op aarde wezen. Wanneer ik U, mijn eduard, zegge, dat ik hiervan onwederfpreeklijk overtuigd ben; dat mijne herdenking van voorleeden dagen mij daarvoor, niet dan nieu-
[ we, bewijzen aan de hand geeft: dan heb
ik U alles gezegd. Ik ben nu geheel de uwe, mijn Waardfte! Ja, zo geheel, dat ik mij niet kan begrijpen, hoe charlotte nog zo over mij voldaan kan zijn. Wie heb ik oit vuuriger bemind,
[dan charlotte? En echter kan ik mij dikwijls niet verbeelden, dat zij hier is ! Ik moet mij fchaamen; want ik geloof, dat ik nog geenen tijd gehad heb, om haar voor de reize naar Freedom , voor welke ik haar noit genoeg kan danken, te omhelzen. 6 Wat is toch de liefde! Het is, als of alle onze Vrienden gelukkig zijn, wanneer wij beminnen."
„ Eïn-



IV. BOEK. 19l
„ Eindelijk heeft mijn onverbiddelijke Geneesheer mijne gevangenis met agt dagen verminderd. Agt dagen ! Welk een tijd zijn niet agt gewonnen dagen voor harten, als de onzen! Maar nog moet ik drie wceken hier blijven! Ik heb dezelve reeds dikwerf geteld; o! welk eene verbaazende ruimt©
beflaan deze-drie weeken in mijn almanak'. (
Gewis, laban was een molliter! Eene Bruid
zeven jaaren van haren Geliefden te fcheiden
dit moet hem bij alle de nakomelingfchap tot eenen eeuwige fchande verftrekken. Maar rachel zag
haren Beminden dagelijks! Doch ik wil niet
klaagen. Zijn zeven jaaren, als zeven enkele dagen, voorbijgefneld , dan zal ik toch ook wel eenige weinige wecken kunnen overleeven. Ondcrtusfchen zal ik de menigvuldige blijken der Goddelijke goedheid overwegen , welken ik dezen tijd ontvangen hebbe, en nog ondervinde. Een rijk
voorwerp der aangenaamfte bezigheden zeker ,
En dan zal ik van U, mijnen Geliefden, fpreken; uwe brieven lezen; dezelven beandwoorden ; naar alles vraagen , wat charlotte van U weet; alles weder vergeten, om het nog meer naauwkeurig te hooren; altijd... maar begjn ik niet reeds te beuzelen?"
„ lk zie, dat de Heer german fchrijft, en zal mij daarom met geene befchrijving ophouden van de aanhoudende vreugdefeesten , welken in ons huis plaats hebben. Mifs adams bevindt
zich



ij,» FANNY WILKES.
zich hier: zij heeft den Heer feigned aFgeflagen, en heeft wel gedaan. Haar onfchatbaar hart is, even als het mijne, welk voor het hare in waarde moet wijken, voor een' beter Man beftemd. Zij houdt het met de uiterfte zorgvuldigheid bedekt, dat de Heer feigned hare hand verzogt heeft; en nu fchatten wij haar nog hooger, dan dit; want zij toont daardoor, dat zij, zo al geene grootheid van ziel, ten minften
een edel en fijn gevoel bezet. Omhels mijne
fanny voor mij. Zo ik tijd had, dan zou ik op charlotte knorren, omdat zij den brief verloren heeft. En waar is sophia? charlotte fpreekt van haar met volle verrukking. Ik bemin haar reeds; fchoon ik niet weet, hoe daartoe nog eenige plaats te vinden is in het hart van uwe aaii
U geheeknal toebehoorendt
jinny."
*
Be Heer ger.man aan den Heer handsom
den 2 OEïober.
„ Mijn Broeder!"
„ Gij zoudt het U moeten laten welgevallen, wanneer ik heden niet aan U fchreef. Ik dacht,
dat



IV. BOE K. m
dat men mij zoude verfchoond hebben, omdat ik eerst, zedcrt drie dagen, Vader ben geworden; maar hoe zou ik mijn Vrouwtje, de dartele elizabeth, iet kunnen weigeren? Ondertusfchen ben ik nog noit zo ftomp geweest, als op dit oogenblik. Ik zal tien volzinnen beginnen, en aan geenen enkelen de behoorlijke wending kunnen geven."..
„ o Wee! Nu ziet het 'er waarlijk fraai uit! Totmijne ftraf ontvang ik daar zo aanftonds uit het kraam-bed bevel, om alle de laatfte volzinnen te moeten voorlezen, zodra als ik maar de pen Uil houde! O! had de Hemel mij maar uit de kraamkamer geholpen! "
„ Uw brief aan mijne Vrouw kwam nog net van pas. Wij ontvingen denzelven eenige dagen vóór hare bevalling, toen mijne vrouwelijke Huisgenooten, 3lifs j i N n y h e a v y en Mifs a n n a a d a m s werk genoeg hadden, 0m haar optebeuren; terwijl
ik van mijnen kant — fc moet het bekennen
al den moed liet zinken. Dan, onze kleene moll y — zo heet ons Dochtertje — kwam, onder de gelukkigfte omftandigheden, en genoegzaam geheel onverwacht, ter waereld."
„Van.dit Meisje zal echter niet veel goeds groeien; want mijne Vrouw is 'er veei te maj mede. Ik heb noit gedacht, dat de luchthartige elizabeth, als Moeder, zoo veel... doch ik durf alles niet fchrijven !' De geheele waereld zegt, dat het Meisje op een' prik naar mij gelijkt; maar men zal zich wel wachten, dat men zich dit, II. Deel. n
1N Hl



i94 FANNY WILKES.
in de tegenwoordigheid van elizabeth laat ontvallen. „ Wat?" roept ze, „ ik wil geen
bijgeloof in mijn huis hebben!" Ach, mijn
Broeder! ik zal het heel zagtjes fchrijven
mijne Vrouw is onverdraaglijk. Wanneer het niet om de kleene molly was, dan kon ik het waarlijk hier niet langer uithouden."
„ Mijne elizabeth! ik ben moede! Mag ik hier een poosje rusten?" „Ja, maar eerst gelezen!" „ Nu heb ik haar alles eerst moeten voorlezen! Zij wilde hebben, dat ik door het geheele opftel de pen zou haaien; „ zonder genade; tel est notre bon plaijir ," zegt elizabeth. Broeder! gij moest eens hooren, hoe hier mijne pen krast: ik fchrap met dezelve, zo hard als ik maar kan, over een (luk papier, dat naast mij ligt — én laat uwen brief onaangeroerd. Ik zal denzei ven ftraks fpoedig toelakken; anders zou ik 'er haar nog meer uit moeten voorlezen, en dit was nog erger."
„ De Heer plas ter zal zijn meefterftuk nu haast geëindigd hebben. Hij is zo befcheiden, dat hij niet erkennen wil, in welk groot gevaar hij Mifs gevonden heeft; maar ik weet, hoe veel hem hare genezing heeft gekost, en hoe zeer hem dezelve tot eer verftrekt. Hij is van gedachte, dat zij, binnen den tijd van ééne maand, de reis zal kunnen aannemen. Van daag is zij reeds ftilletjes in den tuin geweest. De herfst is thands
zoo



IV. BOEK. Ipj
zoo fchoon, dat zij het voorfchrift van den Geneesheer heeft overtreden. Ik kan mij verbeelden, hoe zeer U dit bericht zal verheugen; maar m zult U nog meer verblijden, wanneer gij het volgende leest. Ik volgde het lieve Meisje van verre, terwijl zij met een diepdenkend gelaat in den tuin wandelde, en beloerde haar in het boschje, dat aan mijnen hof grenst. Zij fchreef met een potlood op een papier, welk zij op hare knie had liggen, en het gene zij vervolgends in een boek legde, waaruit het op den grond viel Naardien het vaerfen waren, zo begreep ik, dat het mij vrijftond, om hetzelve te lezen. Zie hier den inhoud: gij kunt 'er uit ontdekken, dat zjf nog dezelfde is, die zij te voren was."
*
„ Ontvang mij, gefchokt door leed en kommer,
In uwe fchaauw, o donkre, ftille lommer!
Daar lieve koeltjes, fuislend, z weeven,
En 't lispelend beekje, zagt, in 't dal wordt voordgedreeven. "
„ Waar is hij, die, in verkwikbre ftondcn, Mij in den flaap zo dikwerf heeft gevonden, Waar rust hij? — wil niet op mij daa,en> O zagte flaap 1 Laat vrij de kommer zegepraalen."
5, Zie ik eens hier, mijn Geliefden weder,
Zink ik, verheugd, op zagte bloemen neder,
Dan zult gij, tot hij mij komt wekken,
O ftil, o duister woud! mij met uw' fchaduw dekken.»
N a „ Het



ï96 FANNY WILKES.
„ Het is mij onmooglijk, mijn Broeder! om U te kunnen zeggen, hoe hartelijk gij in 't algemeen bemind wordt. Ik geloof niet, dat 'er vuuriger naar iemand, dan naar U, kan verlangd
worden. Gij moest eens gehoord hebben,
hoe ijverig en bevallig uwe Bruid mèt den Heer plas ter, over den dag van haar vertrek van hier, getwist heeft: zij noemt hem den Heer la.ban en Mifs hay ..."
„ Hier kan ik mij niet onthouden, om over den bijnaam laban eens hartelijk te lagchen. Elizab e t k hoort het, en aanftonds moet ik aan 't fchreeu-
weni , Nu moet ik voordgaan -— O Hemel!"
„ Mifs hay is eene allerlieffte Juffer. Het „ fchijnt, als of zij op mij een goed oog gewor„ pen heeft; en daar zij indedaad zeer beminne„ lijk is, zo heb ik beflooten, om haar , quod "„felix faustuntque fit! wanneer mijne Vrouw, „ zo als ik hoop, in de kraam komt te nerven..."
„ O! uw Dienaar, mijne elizabeth! Dicteer tot'morgen vroeg, zo gij wilt; maar ik kan van bet lagchen niet meer fchrijven. Waarlijk, ik moet eindigen; anders mogt zij het nog eens erger maaken. Troost U in uwe verwijdering van ons, door de overweging van het volkomen geluk van
Uwen oprecht toegenegen Broeder
G. GE r MAN."
Einde van het vierde boek.
FAN-



FANNY WILKES.
VIJFDE BOEK.
EERSTE HOOFDSTUK.
IfUl tl VSOV EURIÏ,
TWEE-






TWEEDE HOOFDSTUK.
Welk in een geheel anderen [maak is \ dan de vorigen. Houding in de Se¬
conde, en halve Ters.
De Heer handsom bad zulk een vol gevoel van de vreugde van dezen dag, dat hij denzei ven onder de gelukkig den van zijn leeven konde tellen. Welk een voorregt is het, niet te weten, wat ons in het vervolg befchoren is! Hoe onzeker zoude de rust van den Heer hamdsom geweest zijn , wanneer hij de omftandigheden, welken ik nog moet befchrijven , en alles, wat hem nog boven het hoofd hing , voorweten had! Den volgenden dag audwoordde. hij zijnen Vrienden in freedom: dan, ik zal deze brieven terughouden. Mooglijk heb ik zedert eenigen tijd, naar het gevoelen van zommigen, al te veel brieven medegedeeld : en echter heb ik nog een dik pak vóór mij liggen.
N 4 Nog



FANNY WILKES.
Nog den eigen avond, toen hij alles herdacht, wat zijn aandoenlijk hart, den geheelen dag, voor zijne Vrienden gevoeld had ; toen hij aan den eenen kant de tederheid van fanny cn aan de andere zijde de ftandvastigheid bewonderde, met welke sophia hare liefde jegens hem onderdrukte, zodra zij ontwaarde, dat alle hoop voor haar verloren was nog denzelfden avond ontving hij
eenen brief met het zegel van Sir james.
Daar mijne Lezers den Heer handsom reeds van nabij kennen, zo twijfele ik niet, of zij zullen wel hebben opgemerkt, dat vrees in geenen deele zijn zwak was. Maar thands — zoo nabij het toppunt van zijn geluk; na zoo veel lijden getroost en opgebeurd; zoo rijklijk voor zijne edelmoedige liefde vergolden, en nu tot een tweegevecht uitgedaagd; — want volgends het laatfte bericht van den toeftand van Sir james konde hij den brief niet wel voor
iet anders, dan voor eene uitdaaging, houden
tot een tweegevecht met een der achtingswaardig-' fte menfehen, die hem en zijne jinny even lief was; tot een tweegevecht met eenen Man, die reeds al te lang het ongelukkig flachtöffèr eener hoonelooze liefde geweest was, om de redenen te kunnen goedkeuren, om welken men eene uitdaaging kan weigeren: dit was eene omftandigheid, welke zijne korte rust geheelcnal moest verftooren. Hij wist, tot welken hoogen trap de zwaarmoedigheid van Sir james geklommen was. Drie wegen
wa-



V. BOEK. 20I
waren 'er Hechts open: hij moest de uitdaaging of aannemen, of weigeren, of hem liet verblijf van jinny openbaaren; en allen waren zij, in de omftandigheden, in welken hij en Sir james zich bevonden , even gevaarlijk.
Befluitloos, wat hij doen zoude, en zich bekommerende , dat hij zich in den brief aan Lady speet C*) niet voorzichtig genoeg mogt hebben uitgedrukt, wilde hij den brief openen, toen hij ontdekte, dat het ópfchrift niet aan hem, maar aan Mifs charlotte hay, hield. Hij vroeg met ontroering , van waar die brief kwam, en hij kreeg ten andwoord, dat dezelve met den Stuiverspost was gekomen, doch dat de brenger verfchooning had verzogt, dat dezelve vergeten, en dus te laat was befteld geworden.
Wij hebben reeds gezegd, dat hij door Misf hay verzogt was, om hare brieven, geduurende hare afwezenheid, te openen; doch hij veroorlofde zich niet, om dezen optebreken: — eene overwinning zeker, welke aan een nieuwsgierig mensch veel zoude kosten. Hij zond denzclven, daags daaraan, met eenige weinige regels aan den Heer german, vermits hij zijn onbefmet geweten, zelfs voor de geringfle verwijten , ten aanzien van den Minnaar zijner jinny, wilde bewaaren. Hij konde in dit geval niet anders handelen. Edelmoedigheid, gevoel
C) Zie dit Deel bladz. 1S2
N5



202
FANNY WILKES.
voel van eer, en achting voor de menschlijkheid beftuurden thands, gelijk altijd, zijne handelingen. Ondertusfchen vvenschte hij wel te weten, of Sir james in London was; want de brief befliste daaromtrend niets, naardien de Stuivers-post ook.de brieven,uit den omtrek van tien mijlen, medebragt.
Den volgenden dag werd hem door eenen Bedienden , in een reisgewaad, een kaarteblad gebragt, waarbij een vreemdeling, die door den Knecht Lord genoemd werd, hem een bezoek aaankondigde. De naam van dezen Lord, welke met potlood was gefchreeven, was genoegzaam uitgewischt, en de Bediende, die zich voor een Huur-lakey uitgaf, was denzelven zo goed als vergeten. „Mooglijk is het Lord hope?" zeide de Heer handsom. „ Ik geloof," andwoordde de Bediende...
„ ja, Lord hope. " „ 't Is wel," hernam de
Heer handsom; „zeg aan uwen Heer, dat ik de eer zal lubben, om hem binnen een half uur te verwachten.''
Op dit oogenblik reezen de vermoedens van gisteren wederom in zijn hart op. Hij begaf zich voor eene poos naar zijne kamer, waapende zich tegen alle mooglijke gevallen, en kwam met zulk een helder gelaat uit dezelve weder ten voorfchijn, als waarmede een Ridder, die zijne driften meester, in de ridderlijke fpelen kundig, en van de billijkheid van zijnen medededinger overtuigd is, zijne tegenpartij kan opwachten.
Op



V. BOEK. 203
Op den bepaalden tijd hield eene pragtig helmannen koets, doch zonder wapen, en gevolgd door Bedienden in reisgevvaaden, voor de deur ftil. Daar 'er geen Knecht kwam toefchieten, zo trad de Heer handsom zelf naar de koets, in welke een onbekende, geheelenal in zijnen pels gehuld, eene beleefde buiging voor hem maakte, en hem verzogt, om hem te verzeilen. Hij wilde hierop in het rijdtuig (lappen, toen de vreemde zagtjes tegen hem zeide: „ wees zo goed, mijn Heer! om uwen degen medetenemen." — „ Welaan," andwoordde de. Heer handsom, op eenen onverfchilligen toon; „ maar, Mylord! dan zal ik mij ook door.eenige Bedienden doen verzeilen." — „ Door zo veelen als gij verkiest," hernam de Lord. ,, George en robbert," riep de Heer handsom-, „ volgt mij te paard, maar zonder geweer; door ieder woord, dat gij in huis mogt fpreken, zult gij U mijn gevoelig misnoegen op den hals haaien! Uw Koetfier, Mylord! kan voordrijden."
— „ Waarom zonder geweer , mijn Heer! Kent gij mij?
„ Zonder geweer, omdat ik geloof, Lord hope te verzeilen."
— „ Gij zoudt in uw gevoelen over mijne denkwijze kunnen mistasten."
„ Dit is mooglijk; maar uw (tand geeft U geene vrijheid, om mij door Bedienden te laten overvallen."
— „ Hier-



i04 FANNY WILKES.
— „ Hiertoe was één Bediende genoeg gegeweest. "
„ Ja, maar ik moest beiden medenemen , onulat 'ze beiden gehoord hebben, dat Mylord mijnen degen heeft gevorderd."
— „ Mag uwe Dame niet weten, dat..."
„ Op zulken verachtelijken toon moet gij niet fpreken, Mylord!"
De Lord zweeg ftil. De Koets was nu op een brug. De Heer handsom, in ieder hoek derzelve eene piftool ziende fteken, nam dat gene, welk aan zijnen kant zat, en wierp het in 't water.
- „ Beleedig mij niet mijn Heer!.. .
L- „ ik beleedig niemand. Gij hebt mijn' degen geëischt, Mylord!
— „ Gij vertrouwt mij niet —
„ Mijne ongewapende Bedienden bewijzen het tegendeel; maar ik ken de kracht der liefde."
— .„ Weet gij dan zeker, dat ik Lord hope ben?"
■ „ Ik heb reden, om dit te vermoeden, en hoop, dat mijn vermoeden gegrond is; doch ik vrees U niet, zo gij het niet mogt wezen."
Hier werd het gefprek voor eene poos geftaakt. Eindelijk hield de Koets ftil. Beiden ftapten zij 'er uit, en werden door eene ongemeen pragtig gekleeddetodn eene groote zaal geleid, welke vrij
donker was. „ Wij zijn geheel alleen," zeide
de



V. BOEK. ao5
de Lord, terwijl hij zijnen pels uittrok, waaronder de Heer handsom reeds een ordensband en eene Her had zien fchitteren.
„ Ben ik in uw huis, Mylord?"
35 Ja j"
De Heer handsom nam nu zijnen degen, welken hij op eenen ftoel legde. ;De Lord beet op zijne lippen. — „ Wilt gij mij naar den tuin volgen?" —
„ Ik ben tot uwen dienst." Hier ging handsom naar de deur.
„ — Uw degen, mijn Heer!" •—•
„ Dien heb ik in het huis van Mylord niet noodig. ,, Nu ging hij de deur uit.
■— „ De tuin behoort niet aan mij: (zeer zagt fprekende) onverfchrokken man!"
De Heer handsom keerde te rug, ftak zijnen
degen op zijde, en wilde hem volgen. Sta!
Mogelijk brengt de vrees U tot bekendtenis. Waar is Mifs jinny strange? Dit moet gij mij op Baanden voet zeggen.
e, Mylord! gij handelt niet edel. Ik heb aan Lady speed beloofd, dat ik U het verblijf van Mifs strange zou ontdekken. Ik deed deze belofte uit achting voor U, uit medelijden met uwen toeftand, welk U niet tot oneer kan (trekken, omdat uw hart het verdient. Het ftond aan mij, of ik de plaats, waar zich de Mifs bevond, al of niet wilde aanwijzen: en weet gij wel,
dat



aoö FANNY WILKES.
dat dit, daar gij. zo willekeurig met mij handelt, nog op dit oogenblik van mij afhangt ?
— „ Gij zijt trots, gij zijt vermetel, mijn Heer
h and so m?"
,, Tot trotsheid behoort een zekere graad van
bekrompen verftand . . . (driftig) een ieder is
niet in (laat, om de maat van het mijne te bepaalen."
— „ Overweegt gij wel, wie ik ben?"
„ Alles, Lord: gij zijt in alles verre boven mij
verheven; maar hier wees hij op zijnen degen
en dien van Mylord in dit geval, het gene gij
zelf beftemd hebt, (laan wij volkomen op eenen gelijken voet."
— „ Ik zal dan de hand aan den degen
legsende — U tot de door mij gevorderde bekendtenis dwingen."
(Onverfchillig) „ Mylord! ik ben een En-
gelschman; ik ben vrij, niemand kan mij dwingen. Mooglijk valt het U zo moeilijk als mij, om bedaard te blijven; maar wij doen beter, dat wij zonder drift fpreken. Ik ken uwe vuurige liefde voor Mifs strange, en zal dus uw beleedigend gedrag vergeten; doch gij zijt thands niet in die gemoedsgesteldheid, in welke men U de plaats mag noemen, waar zij zich bevindt. Ik zeg U in koelen bloede, maar met een welberaaden befluit , dat ik U het verblijf van Mifs strange op dit oogenblik volltrekt niet zal ontdekken."
De



V. BOE K.
20?
De Lord wandelde de zaal, onder een diep ftilz wijgen, open neder; terwijl de Heer handsom nevens hem ging. Eensflags greep de Lord
hem bij de borst. „ Kom! Ik moet het lot
van jinny met U beflisfen, vermits ik haar niet
anders, dan met uw bloed, kan koopen."
De Heer handsom rukte zich aanftonds los. „ Gij vergeet Mylord, dat wij mannen van eer
zijn! Voor het overige zal ik, om het lot
van eenen mensch te beflisfen, geenen degen trekken. — Maar wacht U, mijne eer of mijn
leeven aanteranden! Ik zal U verlaten;" terwijl
hij naar het venfter ging — bedwing U zeiven. Ik ben te billijk, om mij van mijne bedaardheid ten uwen nadeele te bedienen. "
Hierop wilde hij in eene naastliggende kamer gaan, doch vond de deur geflooten; hij ging vervolgends zeer bedaard naar eene andere deur; maar de Lord floot ook deze digt.
„ Ik bid U ernftig , Mylord, behandel mijniet onbeleefd."
— „ Rampzalige! Gij hebt jinny door den fchijn van vroomheid, door fnoode bedrie . . .
„ Genoeg, Mylord!" — de Heer handsom verloor hier eindelijk zijne bedaardheid — „ Hier misken ik Sir james! Genoeg. Gij hebt mijne zwakke zijde getroffen. Ik heb U gewaarfchuuwd. Volg mij!"
De



£o8 F ANNY WILKES.
De Lord opende de deur, en ging met hem in den tuin. De Heer handsom was zo vergramd, dat hij zich aanilonds in de Seconde ftelde; de Lord trok insgelijks den degen; doch ftelde zich op eenigen af [tand in de halve lers en — wierp den degen weg. „ Aanvaard," zeide hij, met aandoening, terwijl hij hem omhelsde; „ aanvaard hier, grootmoedig en edeldenkend Man! eene vriendfchap, van welke gij van nu af aan de gelukkigfle tusfchenfpraak kunt vorderen! Ik bemin mijnen Broeder zo hartelijk, dat ik zijn lijden niet langer kan gedoogen! Ik moest zeker weten, of zijn mededinger een rechtfchapen Man is, een Man, aan wien Mifs strange, boven mijnen Broeder,
de voorkeur moet geven. Dit kon ik want
de zaak vereischt fpoed op geene andere wijze te weten komen. Geene konftenaarijen •—■
neen de onweerftaanbaare grootheid van ziel
heeft jinny aan U verbonden; ik ben Lord speed. . ." Aanftonds kwam de zo ftraks gegemelde Dame in den tuin. „ Kom, mijne constantia!" vervolgde de Lord, „ laten wij onmiddellijk naar onzen Broeder gaan. Deez' voortreflijke Man verdient, dat hij jinny ongeftoord bezitte!" — „ Ja, gij verdient dit, " zeide Lady speed, op eenen aandoenlijken en ongemeen minzaamen toon; „ gij verdient dit, braave Vriend mijner jinny, en gij zult zien, dat Sir james ook edelmoedig is."
De



V. BOEK. ao9
De Heer handsom konde niets andwoorden. Verbaasd over dezen onverwachten afloop der zaak; door zijne drift, met welke hij den degen had getrokken, op het diepst vernederd; door de verzekeringen van vriendfchap, welken Lord en Lady speed hem gaven, inwendig befchaamd, en van medelijden met Sir james doordrongen, ftond hij in de uiterfte verlegenheid, met de punt van den degen naar den grond, niet wetende, wat hij zeggen zoude. „ O! "zeide hij eindelijk, „ welk een verachtlijk fchouwfpel ben ik ih uwe oogen! Ik moet mij verwijderen, om mijn hart, dat van alle kanten beftormd wordt, tot bedaarcn te brengen." Met deze woorden verliet hij hen beiden, en begaf zich naar een laan.
Een ieder, die waet, hoe een Christen dikwerf met de diepfte vernedering gefolterd wordt door dingen, weiken ons, naar de gewoone denkwijze der menfehen, tot het toppunt van eere verheffen, die zal zich kunnen verbeelden, wat de Heer handsom in deze eenzaamheid heeft moeten lijden. „ Waar is nu," zeide hij, „ het ftelzel, welk ik met zo veel leedvveezen bekrachtigd heb? Waar bleef de waardij van een menfchelijk leeven, dat zo veel invloed op mij gehad heeft? Waar bleef het beeld des ongelukkigen, die om mijnentwille zich vrijwillig aan de befpotting der onbefchaafdfte natie blootftelde? Waar bleef het waarfchuuwend gevoel voor allen, die mij op aarde lief II. Desl, O zm



£10
FANNY WILKES.
zijn ? . . . Werktuig des doods!" riep hij, «l wierp den degen weg, „ men befchouwe U en de fchande der menfchelijkheid, voordaan, met het uiterfte afgrijzen!" ■— Op deze hevige aandoeningen volgde een droefgeestig ftilzwijgen, tot dat zijn hart zich in den gebede voor god verootmoedigd, zijne fchuld voor den al wetend en bekend, en daardoor verlichting ontvangen had.
Toen hij weder in huis kwam , boodfchapte hem een Bediende, dat de koets van Lord speed hem nu naar deszelfs huis zoude brengen, waar de Lord cn de Lady hem verwachtten. Hierop reed hij aanRonds weg. Lord speed wilde niet gedoogen , dat hij van dit geval zoude fpreken : ik denk," zeide hij, „ met U op dezelfde wijze over de tweegevechten , en 'er blijft niets verder voor mij over, dan U te bidden, het mij te willen vergeven, dat ik door de vuÜrigfte liefde voor Sir james gedrongen werd, om U op zulk eenen ftrengen toets te ftellen. fradt gij U onedelmoedig gedragen , dan zoude het mij niet moeilijk gevallen zijn , om mijnen Broeder van het hart van Mi ft strance te verzekeren. Laat mij nu geenen tijd verzuimen, om uwe zaak met hem te vereffenen ; want ik heb hem nog niet gefproken, naardien wij eerst dezen dag te London zijn gekomen. Sir james is, indedaad, in Duitschland geweest ; doch thands is hij in London en woont in uwe ftraat."
„ Al



V* BOEK.
au
„ Alles, wat gij zegt," gaf de Heer handsom ten andwoord, „ is voor mij een raadzei'" — 55 Ja," zeide hierop Lady speet, met een bekommerd gelaat, „ dit is het grooté punt! Zijt gij bedaard genoeg, om de oplosfing Van dit raadzel aantchooren?" „ Ach, My¬
lady!" andWoordde hij; „ hoé vernedert gij mij! Zeg mij alles, wat ik moet weten; maar-beloof mij, mijne onmaatige drift fe zullen vergeven. Zo gij mij kendel, dan zoudt gij gelooven, dat mijn hart
onuitfprekelijk veel lijdt!" » „ O! " zeide
Lord speed, „ ik had U verzogt , om niet meer over deze zaaken te fpreken! Ik zie," vervolgde hij, „ mijne constantia! dat de Heer handsom alles kan hooren." •*■>— Welaan! andvvoordde de Lady, „ lees dan dezen brief, welken ik van mijnen Broeder heb ontvangen." — De Heer handsom, denzei ven ingezien hebbende, zeide; „ maar ik zie geene dagtekening." De Lady had dit nog niet eens opgemerkt, en feheen hierover ongerust te wezen.
O a



ais FANNY WILKES;
Gresvenor-fquarê. „Geliefde Zuster!"
„ Ik heb in Calais geen andwoord op mijnen" laatften brief aan U ontvangen (*), en hoop, dat U dezelve niet is ter hand gekomen: ik wenfche het ten minften; want het zoude mij tot een eeuwig verwijt verftrekken , wanneer zij, welken iklief* hebbe, door mijn toedoen, door het gevoel van mijne rampen, gekweld wierden. Het is immers genoeg, dat mijn leeven, tot hiertoe, één ramp geweest is, welks einde niemand konde overzien!
, ïk heb meer gedaan, om eene neiging, welke de reden fcheen aftekeuren, geheel te onderdrukken, dan ik in den beginne voor mogelijk hield; doch al le bedenklijke onmogelijkheden hebben mijne poo«nngen veriedeld. Wat kon ik hieruit befluiten? Niet anders, dan „ dat jinny nog niet geheel voor mij verloren was." Het geen ik U echter gefchreeven heb, was mij ernst: ik beloofde, bedaard te ztülen zijn, Zodra zij, op welke wijze dan ook , gelukkig zoude wezen. Hiertoe was mijne laatfte reize volftrekt noodzaaklijk. Zo ik mij over het ongeluk van eenen mensch mogt
ver-
f *) Zie dit Deel bladz. 176.



V. BOE K. 213
verheugen , dan zou ik zeggen , dat dit laatfte naar wensch is gelukt."
„ Ik kan U niet alles zeggen. Genoeg, dat, wanneer jinny al niet de mijne wordt, haar ongeluk ten minften zal verhinderd worden: althands zal ik, van mijnen kant, alles doen, wat de pligt der vriendfchap yan mij vordert. Ik zal haar , zo het mooglijk is, om haar verblijf te ontdekken, waarfchuuwen. Geeft zij, na dit
alles, haar hart evenwel aan eenen man,
van wien ik wel nimmer heb kunnen denken, dat hij een bedrieger en van zulke llegte beginzels was,' doch die haar zeer zeker op de fchande-
Ujkfte wijze bedrogen heeft dan heb ik mij
zeiven voor verwijten beveiligd, welken mijn hart anders al mijn leeven zonden gekweld hebben."
Voor het overige ken ik hare uitmuntende ziel. God heeft haar veel te lief, om mij niet eenen weg aantewijzen , langs welken ik het een of ander ter harer redding kan toebrengen. Ik zal daartoe in London op eene gelegenheid wachten, cn mij nog dezen dag naar Mifs hay begeven, ten einde te beproeven, of ik ook bij haar iet aangaande het verblijf van jinny kan ontdekken. Mijn ligchaam is zeer verzwakt; maar ik geloof, dat mijn hart nabij is aan zijne genezing. Ben ik niet regt gelukkig, dat ik mijner geliefde Zuster deze blijde tijding kan mededeelen?"
„ James." O 3 „ Eer



£i4 FANNY WILKES.
*
„ Eer gij ons uw gevoelen over dezen brief mededeelt," zeide Lord speed, toen de Heer handsom denzei ven tweemaal gelezen had, „ moet ik U nogmaals verzekeren, dat wij beiden eerst van gedachten waren, dat Sir james door eenen uwer vijanden was misleid geworden. Ondertusfchen was het niet geraaden, om hem dit vermoeden te ontdekken, en mooglijk zoude het voor hem eene beleediging geweest zijn. 'Er bleef dus geen andere weg over, dan om U op eenen beflisfenden toets te nellen: en ga nu voord , en breek een dubbelzinnig ftilzwijgen, welk mü nog ftecds doet vreezen-> ^at cleez' brief droevige gevolgen zal hebben."
De Heer handsom zugtte. „Het lijdt gcenen twijfel, dat Sir james op de fchandelijkfte Wijze is bedrogen. Uit het gevolg zult gij zien, dat ik mij geheel belangeloos omtrend mijne Bruid gedragen heb. Het is een onbefchrijftijk geluk, dat Sir james niet ontdekken kan, waar zij zich thands bevindt. Hij zoude anders de geoorlofdlte liefde verfbord, en, verre van zich gelukkig te maaken, zich aan een knaagend geweten hebben bïootgefteld, welk hij nimmer zoude hebben kunnen ftijlen. Wijders zie ik , dat hij toen met Mifs hay nog niet gefproken heeft, zodat de brief reeds oud is. Laten wij nu zonder tijdver-



V. BOE K. 2x5
verzuim"... Hier viel Lady speed hem in de reden: „neen! ik befpeur maar al.te duidelijk, dat het hart van mijnen Broeder ongeltelder is , dan oit. Lord speed en ik zullen eerst naar hem toegaan, en hem tot een gefprek met U voorbereiden, en dan kunnen wij, zonder {chroom, met hem herwaards komen." Dit werd toegellemd, en Lord en Lady speed begaven zich naar
&> james. "
Naa verloop van een half uur, welk de Heer handsom in groote droefheid had doorgebragt, kwam de koets weder terug. Hij trad toe, om de Lady 'er uit te helpen, die haar' zakdoek voor de oogen hield, en fchreiende in de zaal trad. Lord speed was niet in het rijdtuig, „O god!" riep de Heer handsom, „ wat is dat! Waartoe uwe traanen, Bïylady? Waar is Mylord?" — Hij zoekt mijnen Broeder, „ gaf zij, al hukkende, ten andwoord, bij 5/Vedmund , de eenige Vriend van den ongelukkigen james! o Mijn Heer handsom, hoe veele fmarten veroorzaakt uwe liefde! Sir james is reeds zc-
dert vier weeken vertrokken in de ongcluk-
kigfte gemoedsgefteldheid vertrokken! Geen mensen weet, waar hij gebleeven is! In zijn paleis zijn twee Bedienden: de een gelooft, dat mijn Broeder weder naar dat vcrweuschte Calais is gereisd, en de ander meent, dat hij zich nog in London ophoudt. Waarom moesten „ ... hier trad O 4 Lord



ai6 FANNY WILKES.
Lord speed met een ontfleld gelaat binnen. „Stel U gerust, constant ia," zeide hij; „ Sir james is, om de belangen der natie, heimlijk naar Parijs gegaan. Hij heeft van Si* ebmond affcheid genomen, en wij zullen van hem in Speedhall eenen brief vinden, welken Sir edm u n d gisteren ontvangen , en onverwijld derwaards bezorgd heeft." „ Zoo moesten dan,"
zeide de Lady, eenigermaate misnoegd, „nog eindelijk ftaats- zaaken mijnen reeds genoeg gefolterden Broeder... doch laat ik mij haasten. O Mylord ! laten wij aanftonds naar Speedhall vertrekken." De Lord was gereed,' en beiden reeden zij vrij bedaard derwaards, doch heten den Heer handsom in nog grooter ongerustheid.
Eenige uuren na hun vertrek, kwam een Bediende, te paard, met het volgende briefje voor den Heer handsom.
„ Kensincton, des avonds om 5 uuren.1" „ Mijn Heer!"
„ Ik twijfel niet, of gij zult mijne verbaasheid gemerkt hebben. Alles, wat ik van Sir edmund gezegd heb, was een louter verdigtzel, om mijne



V. E O E K.
ai7
ne Gemalin gerust te Hellen. Niemand weet, waar Sir james zich bevindt. Schrijf mij alle de maatregels, welken gij zult nemen. Zodra als ik kan, ben ik weder in London."
„ Lord speed."
Wel hoe? Zoude Sir james dan niet in het yolgende Hoofdftuk verfchijnen?
D 5 DER-



DERDE HOOFDSTUK,
Bil zal blijken. In dit Hoofd/luk verdwijnt ook de laat/le hoop ——
De maat van het lijden, van dezen dag, was nog niet vol. De Heer handsom wilde het briefje, waarmede wij het vorige Hoofdftuk eindigden , beandwoordcn , toen hem de volgende brief van den Heer german, door een' expresfe, gebragt werd.
„ Freedom"
„ Mitn Broeder!"
„ Nog op denzelfden dag, waaröp ik mijnen laatften aan U afzond (f), ontving ik, laat Jn
dan
(j) Zfe dit Deel, bladz. los b-



V, BOE K.
219
den avond, den uwen, met eenen ingeflootenen van Sir james aan Mifs charlotte hay Vreezende, dat ik de vreugd van dezen dag mogt ftooren , ging ik eerst den volgenden dag naar haare kamer. Zij wilde den brief niet aannemen. „ Wij zijn hier te gelukkig, als dat ik thands zulke brieven zou kunnen lezen, ik weet van te vooren , dat dezelve niet anders, dan eene reeks van klagten zal behelzen. Ik bemin Sir james van ganfcher harte; maar zal zijne bede, ,, om hem te melden, waar jinny is, nimmer vervullen." Ik vond niet goed , om haar fterk te dringen , en hield dus den brief; maar nog denzelfden morgen... o mijn geliefde Broeder! ik kan niets voor U verbergen! Mooglijk kan ik, door U niet te fpaaren, een ongeluk verhoeden. Mogt toch de Voorzienigheid mijn voorgevoel afwenden!"
„ Ik fprak nog met Mifs, hay, toen elizabeth ons Het roepen, om thee te drinken. Zoo vergenoegd , als op dit oogenblik, waren w?f nog nimmer geweest. Mifs charlotte hay liet eenen Galanterie -kramer binnenkomen, dien ik reeds, even te voren, had heengezonden. Zijne waaren zagen 'er zoo wel uit, dat jinny, charlotte en Mifs adams al voor vrij wat aan waarde van hem kogten; terwijl elizabeth verfcheidenerleie foorten moest uitzoeken, welken voor U, mijn Broeder, beftemd waren. Nadat
de



tao FANNY WILKES.
de Koopman voor elk het zijne in een papier gewikkeld, en zijn geld ontvangen had, ging hij heen. Wij bekeeken ons gekogte. Jinny opende met de eene band haar pakje, en hield met de andere het kopje, in diepe gedachten aan den mond, zette het, zonder gedronken te hebben, op tafel neder, werd zo bleek als de dood, en riep, ten laatften, „o Charlotte!" Wij fchooten onmiddellijk toe. Jinny raapte het geopende pakje bij eikanderen, wierp het, met de woorden, „ om gods wil, charlotte, volg mij!" 'M baaien fchoot, en begaf zich met haar, in allerijl, naar haare kamer. Mifs adams en ik volgden haar, doch vonden de deur geflooten, Na verloup van eenen geruiroen tijd, terwijl wij op ons geroep geen/andwoord ontvingen, kwam eindelijk charlotte, met fchreiende oogen, uit het vertrek, en verzogt aan Mifs adams om haar redcfksje, teffens zeggende: „ ik bezweer U bij alles, wat U dierbaar is, vraag mij niets!" Ik riep den Heer plaster. Men liet hem eerst een half uur na zijne komst binnen. Hij had j inky op het bed , in de allerverfchriklijkfte gegoeds-ontroering gevonden, en men liet .ons door hem verzoeken, om nimmer ergends naar te vraagen. Beiden waren zij den geheelen dag niet te fpreken. Den volgenden morgen het was eergisteren -— kwam charlotte bij mij, en verzogt mij verfchooning wegens een gedrag, welk
ons



V. B O Ë K. 221
ons zo zeer ontrust had. Mijne dringende verzoeken , om te mogen weten , -wat het geheim was , waren vergeefsch. Ik geleidde haar tot aan de kamerdeur van jinny , en drong te gelijk binnen. Zij verfchtikte, en poogde het ongelukkig pakje , dat voor haar lag , te verbergen. „ Doe mij regt wedervaren, liefïte Zuster!" zeide ik, „ en Vrees voor geene onbefcheidenheid van mijnen kant; maar, mag ik niet weten..." Zij viel mij in de rede; „ o Mijn Heer german! dit verfchriklijk geheim moet uw liefderijk hart nimmer kwellen."
— „ Ik fchrijf aan den Heer handsom; zal ik hem..."
„ ik weet, wat gij zeggen wilt, " wals haar and woord , terwijl zij bitter fchreide. „ And woord gij, mijne charlotte! o Andwoord , fpoedig ! Ach mijn Broeder — ach mijn Heer german , ik moet alleen zijn."
„ Charlotte haalde de fchoudersop, droogde hare traanen af, en zeide: „ ja, gij kunt het hem wel fchrijven! Hoe beklaag ik U! Mogt ik toch..."
„ Ach !" zeide ik , „ laat U verbidden Mifs! —"
„O mijne charlotte!" " riep jinny, „ gij hebt het mij heilig gezworen!"
?s jj Ik



aaa FANNY WILKES*
„ Jk weet het, mijne jinny. Liefde Heef cerman! verhat ons!"
„ Vol angst, verliet ik de kamer. Mifs adams liet zich aanmelden , om bij haar te komen , doch werd op het dringendst verzogt, om 'er noit weder van te fpreken. Gij kunt U ligtelijk Verbeelden, hoe wij beiden in dezen toeftand van zaaken gefteld zijn. Stel uw hart gerust ! Den volgenden postdag fchrijf ik Ü, zonder fout , nader."
,, godfreij german."
! „ Nafchrift.n
„ Men zegt, dat hidden in de gevangenis is overleeden."
„ Dus moesten dan," riep de Heer handsom, in volle droefheid, uit, de vijanden der menfchelijke gelukzaligheid hun haatlijk doel bereiken, en de rust mijner Vriendin geheelenal verftooren! En mijn toeftand, zedert de herleefde hoop -- ach! was hij niet flechts eene verdunning der onweerswolken, welke wij voor eene opheldering der lugt hielden, doch die fnel verwoestende hagelfteenen over de velden uitftortte. Wel aan ! Dat het aandenken aan eene onbaatzuchtige liefde mij
trooste



V. BOE K.
trooste! — Maar, waarmede zal jinny zich opbeuren? —"
Door zoortgelijke aandoeningen werd hij nog eenige uuren verhinderd, om den Heer german te andwoorden. Eindelijk fchreef bij hem den volgenden brief.
„ Geliefdste Broeder!" „ Ik zal U niet zeggen, wat ik gevoele: ge*. ne woorden zijn in ftaat, om mijne aandoeningen te kunnen uitdrukken ! Daarteboven moe4 ik de expresfe, die deze letteren zal overbrengen, ten fpocdigften afzenden. Ik leg hier een verhaal bij van het gene hier voorgevallen is , zedert ik den laatflen brief van Mifs jinny heavy ontvangen heb (f). Overhandig dit verhaal aan de ongelukkige Mifs ; geef haar ook den brief van Lady speed, van 20 (ff) en mijn andwoord van 23 October (*). Ben ik gelasterd geworden , dan zal aan mijne jinny uit dezen brief mjjne onfchuld blijken. Uit het inleggende verhaal (§) zult gij zien, hoe veele reden ik heb,
om
(t) Zie dit Deel, bladz 189.
(ff) _ bindz j75-
(*) , , tladz 182.
(§) Dit verhaal behelsde het gebeurde, welk op badz. 202. tot s17 van dit Deel te vinden is,en het genede Heer handsom, onmiddellijk na het vertrek van Lord sïeed, had opgetekend,



Ebt FANNY WILKES.
om voor eene overijling van Sir james- want
van opzettelijke boosheid houde ik hem niet xër? dacht — te vreezen. Verzoek aan Mifs hay en Mifs heavy ten ernftiglTen,-dat zij mij door eene expresfe, die echter den gevvoo'nen postweg moet houden, alles ontdekken; .buiten mij kan niemand het onheil verhoeden, welk ik voorzie, [ dat ons boven het hoofd hangt."
„ Zoude ook misfchien de dood van hidden de oorzaak... Doch waarom kwel ik mij met noodelooze bekommeringen. Ik wacht op gods goedheid: Hij kent mijn hart."
„ Edüard handsom."
„ London."
%
' Nadat deez' brief, met eenen anderen aart Zori speed —bij welken laafden de Heer handsom bericht gaf van alles, wat '#r zedert het vertrek van zijne Lordfchap was voorgevallen — was verzonden , trachtte hij verlof te verkrijgen, om zich voor eenige weeken te verwijderen , vermits hij met fanny en sophia naar Cohvark en vervolgends naar Freedom wilde reizen. Ondertusfchen konde hij dit, bij de tegenwoordige drokke bezigheden, met geene mooglijkheid Verwerven.
Er



V. BOE aa5
Er verliepen agt dagen, in welken hij geene brieven, behalven eenen zeer minzaamen van Lord speed, ontving, Eindelijk, doch meer dan nog agt dagen te laat, bragt eene expresfe hem eenen brief van den Heer german, waarin een andere van jinny gefloten was.
„ Freedom. '*
„ MljN geliefdste broeder!"
„ Open den inlëggenden niet eerder, dan na» dat gij mijnen brief zult gelezen hebben."
„ Naauvvlijks had ik den mijnen van gisteren verzonden (*J,of jinny kwam beneden bij ons. Dit geluk hadden wij aan Misf a d am s te danken, die echter van verdriet nog dezen dag wil vertrekken. Ik geloof, dat Mifs charlotte hay ons ook zal verlaten. De Heer plasTer heeft jinny beluisterd, en haar hooren uitroepen: „ naar U te vluchten 1 Open dan uw hart voor allen, die den Heer handsom toebehooren: de braave luiden verdienen het; maar ik moet bij U, mijne charlotte, geheelenal voor eenen ieder verborgen blijven. " "
„Jinny zat in ilille droefheid aan tafel, bewees ons de tederfte vrieudfchap, ;doch verzocht
O Zie dit Deel bladz. aio. t6U
tl. Deel, p



a2fi FANNY WILKES.
ten crnftigften , dat wij haar naar niets zonden vraagcn, en verliet ons, toen de Heer plas ter maar alleen den naam van handsom noemde, met een gelaat, welk onze harren op het diepfte griefde. Ik volgde haar: zij drukte mijne handen, welken zij met hare traanen befproeide, en beloofde mij, dat zij des namiddags mij nader zoude fpreken. De folteringen van haar hart zijn boven alle befchrijving."
„ In den agrermiddag, verzogt charlotte om den brief van Sir james (*) , welken zij, eenige dagen te voren, geweigerd had, te lezen. Ik vroeg haar, „ of jinny door denzelven eenige verligting zoude kunnen ontvangen ? " —* „ Neen: " gaf zij mij op eenen droevigen toon ten andwoord: „ ik wil den brief zelve niet eens lezen; maar hij moet niet in uwe handen blijven. Ik gaf haar hierop denzelven , waarna zij hem, met den tweeden brief f_ , ongeopend op het vuur wierp. Weinige oogenblikken daarna, kwam jinny bij mij. „ Zo gij aan den Heer handsom fchrijft," zeide zij met een angftig gelaat, „ wilt gij dan zo goed zijn, om dezen intefluiten?" Ik gaf haar mijn woord; doch nam teffens de vrijheid, om haar te vraagen, „ of de brief ook iet behelsde, het gene U zoude kunnen bedroeven?" Zij zweeg
ftil
(*) Zie dit Deel bladz. 100. G) — bladz. ziz.



V. BOEK,
227
ftil, ftond in eene peinzende geftalte, en fcheen hare traanen te willen weêrhouden. „De brief," zeide zij eindelijk, met eene, haar oneigen 9 ftem, „ bevat alleen zaaken, welken de Heer hand som heeft kunnen vooruitzien. Ach, german! hoe rampzalig was het tijdftip, welk een zo gelukkig einde aan mijne rampen fcheen te maaken! Gij zult eerlang alles vernemen!" " „ Wat mag het toch wezen, mijn Waardfte! Jk zou waarlijk den brief haast geopend hebben, zo ik niet vooronderftelde, dat men redenen had om alles voor mij te verbergen. — Zijt ftandvas-
tig! Mogelijk is de zaak van zo veel belang
niet, als de Vrouwen, die doorgaands naar geenen raad willen luisteren, zich wel verbeelden.
„ German.".
De volgende van Mifs jinny heavy, aan den Heer handsom, was in den bovenftaande» ingeboren.
*
„ Mijn Heer!"
„ Vast befloten hebbende, U niet te willen flraiTen, neem ik de pen op, en fchrïjf U dezen, Pa Zo



£.8
FANNY WILKES.
Zo II eenige uitdrukkingen in mijnen brief mogten bevreemden, miskén daarom mijn hart niet, maar befchouw alies, als natuurlijke gevolgen van uw eigen gedrag. Ik laat het aan god en aan U zeiven over, om te beflisfen, of dat gene, welk ik voor deugd hield — ik ga nog verder—-of datgene , welk uwe Vrienden en Bloedverwanten als zodanig befchouwdcn, met dien eerwaardigen naam kan beftempeld worden. Ik waardeer de goede zijde, welke gij mij getoond hebt, te hoog-, dan dat ik het zou willen waagen, om door deze begoochelende oppervlakte van ■ uw cha-radfer heenentez;en. — Het uur, welk gij niet verwachttet, doch het gene gij wel hadt moeten vreezen — het uur onzer fcheiding is geboren. Nog voor weinige dagen, dacht ik met een onuitfprekelijk zoet gevoel, dat ons de dood zelfs niet zoude kunnen fcheiden. Ik laat alles aan uw eigen geweten over. Gij weet, hoe opregt ik U bemind heb: "gij kunt dus gemaklijk begrijpen, dat geene vermoedens, maar de leevendigfte overtuiging mij noodzaakt, om mijn gegriefd hart te rug te nemen, ten einde zijne wonde te heelen. Ik geloof niet, dat gij zult goedvinden, om de zaak verder te trekken, anders zoudt gij, ook in dit ongelooflijk geval, ondervinden , dat ik billijk handele. Binnen weinige dagen verwijdere ik mij van allen, die door mijne rampen gekweld worden, doch ik zal aan Mifs -anna adams eenige papieren
zen-



V. BOE K.
229
zenden, welken mij in het oog der geheele waereld zullen regtvaardigen. Ach , handsom! hoe konden uwe oogen, waarin ik alle de fchoonheid van een onfchuldig geweten meende te ontdekken, de ihoodheid van een hart onderdeunen, welk mijne opregtheid en mijn vertrouwen wilde misbruiken! "
„ Mogelijk hebt gij gedacht, dat ik nimmer agter dit verfchriklijk geheim zou komen: ik zou het
ook noit ontdekt hebben o! hoe zou ik het
flechts hebben kunnen vermoeden! — zo niet het gevaar, waarin ik mij bevond, een perfoon tot medelijden bewogen had, wiens beproefde vriendfchap zo belangloos is, als de uwe fcheen te wezen. Ja, ik zal nog meer toegeven: het is mogelijk, dat gij niet voor op dit oogenblik de affchuuwlijkheid van dat gene inziet, welk onze fcheiding veroorzaakt; maar—hier moet ik flechts één woord gebruiken, waarvan ik mij zeer ongaarne bediene — het-geringde bedrog is een hoon voor eene liefde, zo als de mijne was. Nog.meer: onderdel eens -—
en zo redelijk is mijn hart, dat het dit gelooft
onderdel eens, dat gij reeds voor lang die maatregels hadt genomen , welken eene opregte liefde voorfchrijft, hadt gij dan echter voor mij niets moeten
verbergen. Ik had dan wel mijn hart behouden:
de keus daat immers aan mij, en ik wil voldrekt niet trouwen, zodra ik weet, dat de deugd van mijnen Minnaar niet alle proeven heeft doorgeftaan —r— ik had dan wel, zeg ik, mijn hart beP 3 hou-



23o FANNY WILKES.
houden, maar ik zou U altijd hoog hebben blijven waaideeren, en uwe vriendfchap zoude mij zo aangenaam , als uwe liefde geweest zijn."
„ Ik eindige dezen brief, welke door mijne traanen bijna onleesbaar is geworden, met de aangenaame betuiging, dat ik U niet haate. Hoe meer de tijd het aandenken aan de oorzaak onzer fcheiding zal uitwisfchen, hoe meer de hoogachting jegens U zal vermeerderen, met welke ik nog fteeds ben
Uwe gehoorzaam/Ie Dienaares," „ Jane
„ Nafckrift,"
„ Zoek mij niet, want gij zult mij niet vinden. Ik zal echter buiten twijfel, ten gepasten tijde, mijne belofte, met betrekking tot Mifs adams» vervullen.
*
Onder allen, die dit oit gelezen hebben, of zullen lezen , is 'er, buiten mij, niemand, die de aandoeningen kan befebrijven, welken de Heer handsom bij dezen brief gevoelde. Dan, ik zou het geheelenal met mijne Lezers verbruien, wanneer ik hier dit tafereel fchetfte. Ik zal hier dus eene gaaping laten, en met het verhaal voordgaan.
De



V. BOE K. s-r
De Heer handsom geloofde in den aanvang, dat de brief van den Heer gérMan verkeerd moest gedagteekend zijn; doch hij werd den volgenden dag overtuigd , dat hij zich vergist had, toen hij den onderftaanden brief van elizabeth? ontving.
* *
Freedom" „ Waardste Broeder!"
„ Ik fchrijf U, in afwezigheid van m'jnen Man. Daar alle pooging en tot 01 t lel king van het geheim, welk alle onze gelukzaligheid heeft vernietigd, vruchtloos zijn geweest, zo is mijn Man heden naar EdinbuVg gereisd , om met Sir james hope te fpreken, die zich aldaar in dilte ophoudt. Dit moet noodzaaklijk, op de eene of andere wijze, onze zaaken beflisfen, doch, ik vrees, flechts ten uwen nadeele."
„ Gij kunt U niets ongelukkiger voordellen, dan den toedand van Mifs jinny heavy. Nog den eigen avond, waarop mijn Man zijnen laatden brief aan U had afgezonden, (*) maakte Mifs charlotte hay, welker gedrag ik op geenerleie wijze kan verklaaren, zich tot haar vertrek
ge-
C) Zie dit Deel bladz. s2s.
P4



%l% FANNY WILKES.
gereed. Onze verflagenheid was zo algemeen, dat noch ik, noch mijn Man, 'er aan dachten, om door onze dringende verzoeken zulk eene verhaastte reis voortekomen. Met even veel verbaasdheid ge-! .leidden wij, benefïèns Mifs adams en jinny, baar naar het rijdtuig , en zij verliet ons allen. De paarden van Mifs adams Honden insgelijks gereed, doch wij gingen nog in huis, om eenige verfrisfching voor haar intepakken, en in deze drukte veransfen wij jinny. Lidy, een Meisje, welke haar in Dalkeith nog heeft opgepast, bragt ons eenigen tijd daarna van haar eenen brief. Met welk eene bevreemding openden wij denzelVen! — Hij was van dezen inhoud:"
* •
Myne beste Vrienden!"
„ Waarom zou ik door een teder affcheid onze ,, harten gefolterd hebben ? Dezelven zijn reeds ge„ noeg gegriefd. Vergeef het mij, dat ik, zonder ,, uwe zegenwenfchen aantehooren, zonder traanen „ van diepe fmart met de uwen te paaren, ver„ trekke. ó God! noit had ik kunnen denken, „ dat ik dit huis op eenige andere wijze, dan aan „ de hand van juigchende Vrienden geleid, zou „ moeten verlaten! Met één woord, ik kan mijne s, rampen niet tellen! Ik heb, zedert den laatflren
„ om



V. BOER. 233
„ onvergeetlijken morgen , toen ik in de vriend„ fchap der besre menfehen, die ik nu nog niet „ voor het laatst mag omhelzen, zo uitflekend „ gelukkig was, niets gedaan, het gene zij, die >» miJ llet waardfte zijn, niet moeten afkeuren, „ en — wat evenaart mijne opgehoopte ellende? — „ dit Itilzwijgen, welk mijnen gefolterdpn boezem ,, zal vaneenfeheuren, mag ik niet breken ; en
ook dit llilzwijgen moeten zij berispen. Mogt „ gij toch gelooven, mijne dierbaare Vrienden, dat
dit llilzwijgen zijne oorzaak is verfchuldigd aan „ de tederite zorg voor uwe rust, en dat de tijd 3, mij ontwijfelbaar zeker hierover zal regtvaarditt gen."
5, Mifs adams, welke de deelneming aan deze zaak de minfte fmart zal kosten, deze opregte „ Vriendin, zal mij vergunnen, om mijne klag9, ten in .haren fchoot uftteftortep, en hare liefde „ voor — waarom mag ik niet meer zeggen mij,, ne — Bloedverwanten, doet mij hoopen, dat ,, zij niet te vroeg van mijne ontdekking zal ge0, brui!; maaken. Zij zal eerstdaags een pakje van „ mij ontvangen." 5, Ik ga naar London; maar niemand , dan charlotte hay, die het reeds gewoon is, om mij in tegenfpoed te aanfehouwen, zal mijn ,, verblijf weten. Jk verklaar op .het plechtig», dat geene boosheid, maar eene opregte en on0 baatiUchtige vriendfebap, mij van den Heer
P 5 hand-



434 FANNY WILKES.
„ handsom fcheidt, wien ik, uit den grond van „ mijn hart, allen bedenklijken geluk en vooifpoed toewenfche."
„ Laat, o mijne Waardften! dikwijls aan Mifs „hay weten, hoe gij U bevindt. Het zal mij, „ ook wanneer gij het mogt vorderen, onmogelijk „ zijn, om mij geheel van U losterukken. Ik „ zal noit de aangenaame uuren vergeten. . . „ Mijne oogen beginnen te fchemeren. . . Ik be5» grijp niet, hoe mijne traanen, na 'er zo menig „ een geftort te hebben, nog zo fterk kunnen „ vloeien!"...
„ Vaart wel! Zijt zo gelukkig, als uwe deugd ,, verdient! Weigert mij nimmer uwe onwaardeer„ baare liefde: in beter waerelden, in zaliger ge„ westen, zult gij zien, hoe fterk de mijne was! — Verzekert den Heer handsom van mijne vriend„ fchap; zegt hem — o welk een' zwaaren ftrijd „ moet mijne geheele ziel flrijden! — zegt hem „ noit den algeheelen rampfpoed van
., Uwe fteeds onderdaanige Dienaares,"
„Jan e."
„ Nafchrift."
„ Den bmven Heer plas ter wordt vrien„ delijk verzogt, deze bijliggende Bank-noot te
„ wil-



V. BOEK.
235
„ willen aannemen, en, wanneer hij naar London „ gaat, lidy medetebrengen."
*
„ In den brief lag, behalven de Bank-noot van duizend Pond, hetpourtrah van jinny, met het bijfchrift: „ voor mijne elizabeth." Het fchijnt een werk dezer beminlijke hand te wezen!"
„ Deze onvergelijklijke perfoon is dus voor óns verlooren! En voor U, voor U, die geheel voóf haar fcheen beftemd te wezen, verloren! Zij zegt, dat geene boosheid haar en U gefeheiden heeft; Ach, mijn Broeder! ik geloof het op haar woord. Mag ik U eens zeggen, wat ik vreeze? De gefchiedenis van uw tweeëntwintigftë jaar: deze gefchiedenis , welke gij noch aan Ouders, noch eener Zuster, noch aan Vrienden hebt willen ontdekken , welke U geduurig zugten uit uwen boezem perfte: ach! deze rampzalige gefchiedenis. . . Wanneer ik, in mijne verhaalen van uwe lotgevallen , op dat tijdvak uwes leevens kwam, en dan moest afbreken, vermids ik niet eens uit gisfingen iet daaromtrend weet, dan zugtte jinny, wel is
waar; maar welk een uitmuntend hart!
noit fchond zij uw vertrouwen."
„ Ik kan van droefheid niet meer fchrijven. Noit zal ik mijne vorige vrolijkheid wederkrijgen. Mifs adams zit te fchrijven; maar 'er is nog
geen



43f> FANNY WILKES.
geen pakje van jinny. Mogt gij toch getroost kunnen worden door de verzekering van het hartelijkst medelijden van
„ Uwe bedroefde Zusier,"
„ elizabeth,"
*
Met eene droefheid, welke mijne Lezers zich, ten minden eenigzins, zullen kunnen voordellen, ging de Heer handsom nu naar Mifs charlotte hay. Hij vond haar nog niet te huis, en fchreef intusfchen aan zijne Zuster; doch wij vinden het niet goed, om dezen brief hier mcdet-edeelen. De Lezers zullen in het eerst hierover een weinig te onvreden zijn; maar zij moeten, aan den eenen kant, weten — en hier loopt 'er bij ons een weinig trotsheid onder,- met welke de fchrijvers dikwijls befmet zijn — dat het ons vrijlTaat, om met onze papieren te handelen naar ons goeddunken; terwijl wij ons, van den anderen kant, verzekerd houden, dat zij alles zullen vergeven en vergeten, zodra zij nog eenige bladzijden verder zullen gelezen hebben. Bij voorraad, zullen wij hun eenen brief van den Heer g er man mededeelen.
„ Free*



V. BOEK.
«3?
Freedom"
U Mijn liefwaardigste Broeder!"
„ Door eenen Vriend ontving ik bericht, dat Sir james 'mEdinburg was, waarop ik, zonder uitftel, derwaards reisde. Zodra ik hem het oogmerk mijner reis had ontdekt, vroeg.hij, met zeer veel vrijpostigheid , naar den toefiand van Mifs
jinny strange hij noemt haar noit
heavy. — „ ik weet niet," voegde hij 'er, op eenen zeer innemenden toon, en met een vriendelijk gelaat bij, „ of ik den Vriend der Mifs mag vraagen, werwaards zij zich begeven heeft? Ik verge van U geen andwoord, zo de Mifs U geene vrijheid vergund heeft, om mij te mogen andwoorden."
„Naar London," zeide ik; eenigzins gemelig zijnde over eene vraag, welke hij, naar mijne gedachten, zelf had kunnen beandwoorden."
— „ „ Eu hare woonplaats — (nog met hetzelfde gelaat) heeft Mifs strange U ook verzogt, om mij dezelve te zeggen ? " "
„ „ Mylord zal die wel weten : ik weet ze niet." "
— 5, „ Gij kent mij niet, mijn Heer! " " gaf hij mij, op eenen min of meer hoogen toon, ten
and-



3*8 FANNY WILKES.
andwoord, „„het (laat geheelenal aan de Mifs, of zij haar verblijf aan mij wil ontdekken." " Toen hij zag, dat ik een diep ftilzwijgen hield, vervolgde hij: „ „ ik heb zedert mijne terugkomst uit Parijs geenen letter van haar gezien." "
; „ „ Dit is voor mij een raadzel.
— „ „ Dat is het zekerlijk, omdat gij zo onredelijk zijt, te gelooven, dat ik de vijand van den Heer handsom ben. Ik ben dit nimmer geweest; maar de opregtfte Vriend en redder van Mifs strange, en dit is mijn hoogte roem. Ik verzoeke met allen ernst, op uw woord van eer, om Mifs strange niette berichten, waar ik mij bevind; maar fchrijf het aan den Heer handsom; want mijne eer vordert, dat hij mijn verblijf moet weten." "
„ „ Maar is het dan niet mogelijk, om mij dit geheim te verklaaren?
— „ „ O ja; maar niet voor dat de Mifs het zal bevelen. Noodzaak mij niet, om U iets te moeten weigeren ; dit zoude gefchieden, zo gij mij wildet dringen, en als een Vriend van Mifs strange fchat ik U oneindig hoog." "
„ Hierop fprak ik over onverfchillige zaaken, en "verliet den Lord. In het heengaan, zeide hij: „ „ wanneer Mifs strange 'er niet tegen heeft, dan verzoek ik om de eer van uwe bnefwisfeling. Mijn groote werk is nu volbragt, zodat
ik



V. BOE K. m
ik in Edinhirg blijve. Ik verwacht ook Lord speed met mijne Zuster." "
„ Mifs adams, die thands fchrijft, bericht mij in haast, dat zij, op het afgaan 'cr post, een pakje van jinny heeft gckreeger, maar nog niet geopend. Eerlang zult gij, buiten twijfel, van haar brieven ontvangen. Haast U, mijn Broeder, om uit de naare onzekerheid te redden
,, Uwen welmeenendeny>
„ german. "
*
Toen de Heer handsom dezen brief gelezen had, bragt hem een zijner Bedienden, die in den omtrek van den Tower de wacht had gehouden, bericht, dat Mifs charlotte hay was aangekomen. Hij ging aanftonds naar haar toe, en werd met zeer veel beleefdheid en minzaamheid ontvangen. Wat 'er echter verder voorviel, kunnen en mogen wij voor als nog niet melden.
Genoeg, dat zijn verzoek, om Mifs heavy te mogen fpreken, of een brief aan haar aldaar te mogen laten, volftrekt werd afgeflagen; gelijk ook alle zijne poogingen, om haar verblijf te ontdekken, even vruchteloos waren. Mifs heavy verzogt hem zelfs, om zijne bezoeken zo lang te willen ftaaken, tot dat hij van Mifs adams brieven



a4o FANNY WILKES.
ven ontvangen, èn onderzogt zoude hebben, of zijne bezoeken zijn lot zouden kunnen verbeteren.
Eindelijk kwam de zo lang gewenschtte brief van Mifs adams, verzeld van dien, welken zij van Mifs heavy had ontvangen. Wij zullen, in het volgende Hoofdftuk, aan onze Lezeren den' laatften het eerst mededeelen.
VIER-



VIERDE HOOFDSTUK.
Hier komt alles aan den dag , en het wordt, van regel tot regel, gevaarlijker. Het bejluit behelst eenen brief van Mifs adams.
Mifs Jinny heavy aan Mifs anna adams..
j3 Op mijne reize." „Geliefde vriendin!"
? Ik moet vreezen, dat of de Keer handsom, of ik, wanneer gij dezen zult gelezen hebben, „ uwe vriendfchap zal verliezen. Ondertusfchen „ kan ik aan niemand anders, dan aan eene per„ foon, die ons beiden kent, het geval openleggen, „ en moet van eene bloedverwante van den Heer „ handsom die eenzijdigheid omtrend hem vree> „ zen, voor welke degroote liefde van charlot„ te mij, ten mijnen aanzien, doet duchten. Ver„ geef het mij, dat ik weinig fchrijve: volgde ik de neiIL Deei" Q " „ging



.4a FANNY WILKES.
ging van mijn'hart, dan zoude deez' brief ge„ wis zeer lang worden — en gij zoudt ook „ met regt eenen zeer langen van mij kunnen '' verwachten. Dan deze neiging is, bij den tegenwoordigen toeftand van mijn hart, geluk aan '„ den honger van eenen herftellenden kranken , ", welke niet mag bevredigd worden."
„ Alles, wat gij tot hiertoe met zo veel medelijden aanfchouwd hebt, is, weet gvj , zijnen '', oirfprong aan da: uur verfchuldigd, waarop de G^^^kramer onze blijdfchap ftoorde. Deez was de Kamerdienaar van Sir james hope. " Het gene mij zulk eenen vinnigen fchrik aan, ;', jöeg, was een papier, waaruit ik een' kienen ring wilde nemen, welken ik gekogt had. Ik " deed hetzelve open , doch vond niet dat ge" „e, waarnaar ik zogt, maar eenen ring, met "het pourtrait "van Str james, en ontdekte te "gelijk, op het papier, eenige regels van de hand van den Heer handsom. Ik weet wel, l dat ik hier geweldig gefchokt werd, en dat mijne aandoeningen'boven' alle verbeelding fterk waren; doch ik hoop, dat allen, die ik heb " belcedigd, het mij zuilen vergeven. Overweeg "zelve, wat ik, op dit gezicht, heb moeten gel voelen ach! dit pupier was de vierde der \ nevensgaande Bijlagen. (*)•" ^
O Zie & Deel, ÉWfe Sf- IV" A'



V. BOE K. 24S
M Sir james wist, dat ik voltTrekt geene brie„ ven van hem zou aannemen, doch thands „ konde zijn doel niet misfen. Zodra ik op „ mijne kamer kwam, las ik alles, wat ik in het „ pakje vond. Ik werd door bezwijmingen tel" keils weerhouden, om verder te kunnen lezen. „ Verdrietig, dat vijanden van mijnen Geliefden hem „ eenen bedrieglijken trek gefpeeld hadden, wel„ ke niet konde goedgemaakt worden, wierp ik „ alles weg — en las alles nog een*, even ge„ lijk de veroordeelde het verfchriklijk vonnis van „ den Regter. Hier hebt gij alles. — Houd hier „ op , en lees daarna het overige van mijnen „ brief."
Lord james hope aan Mifs jinny strange „ Miss!"
„ Geene jaloezij — neen: dit betuige ik [J bij alles , wat ons heilig is — maar de pligt der vriendfchap, welke zo oud is, als de eerfte aandoeningen van mijn hart, gepaard met eene flaauwe Braai van hoop, doen mij thands de pen opvatten. Ik weet, wat ik aan een Meisje, van mijne denkwijze, fchuldig ben. Zijt van deze mijne bewustheid overtuigd , voor cn aleer gij verder leest, en houd U te gelijk verzekerd, dat ik volQ * ftrekt



244
FANNY WILKES.
ftrekt geene belooning van U vordere. De overtuiging wegens de vervulling van den moeilijkflen, doch teffens verhevenften pligt, is voor harten, als het mijne, de beste vergelding. Dit zal U thands moeilijk vallen , te gelooven ; maar ik bezweer U bij alles , wat dierbaar is, om hieraan niet te twijfelen ... O konde ik U op de eene of andere wijze hiervan ten vollen overtuigen, voor dat gij verder leest. Ik zal de plaats van mijn verblijf, welke aan niemand bekend is, voor U verzwijgen. Vergun mij, U te zeggen, dat het
mogelijk is, dat gij U, ten nadeele van den Heer
handsom, hebt kunnen overijlen; en, zo
gij mij al volkomen gelukkig mogt willen maaken, dan zou ik noit, ten koste van den Man, dien gij bemind hebt, gelukkig willen worden. Wijders — en dit verklaar ik U in alle opregtjjey — wil ik nimmer, dan met uwe üitdruklijke toeftemming, uw volgend verblijf weten. — Verban nu, Mifs, allen argwaan: kunt gij dit
niet doen welaan! dan zal ik mij aan uw
geluk opofferen maar, vraag dan ook noit,
waar' Sir james, de rampzaligste der ftervelingen, gebleeven is."
„ lk zal U van de grievende fmarten, welken ik heb geleeden, niets meer zeggen, dan 't gene gij volftrekt moet weten. Van het oogenblik af aan , toen mijne oogen te Inveresk onbeweeglijk op de hoogte bleeven ftaaren, waar
ik



V. BOE K.
245
ik uwe koets uit mijn gezicht verloor (*), heb ik
onophoudelijk, en ik moet dit met féhaam-
te bekennen niet altijd als een Christen,
getreurd. Maar, zo dikwerf ik mijne aandoeningen konde beoordeelen en regelen, ontdekte ik, dat ik van U, ten minden van de deelneming aan uw lot, niet geheel kon afzien."
,, Eenige Bedienden van Lord foster verhaalden mij, in Ca/ah, dingen van den Heer handsom, welken ik niet geloofde; een Vriend uit London bevestigde een gedeelte van dit verhaal , en nu floeg ik aan alles geloof. Ik fchreef alles aan mijne Zuster (f). Dit was niet voorzichtig gehandeld; want ik had geene bewijzen. Ik hoop, dat zij mijnen brief niet zal ontvangen hebben. Is haar dezelve echter ter hand gekomen , en heeft ze dien aan U gezonden, dan bid ik U , beste Vriendin, op het nederigst om vergeving. "
„ Toen ik den genoemden brief, te Ca/ais, wilde afzenden, viel ik op het denkbeeld, om ter kerk te gaan. De Koster gaf mij een Pfalmboek, waarin ik, onder het zingen, eene aanmerking vond, welke door den Heer handsom zelf was gefchreeven. Na veel naarvragens, vernam ik eindelijk van den Koster, dat zijne Schoon - dochter
dit
(*) Ziet dit Deel, bladz. 19. (t) — bladz. 176.
Q 3



246
F ANNY WILKES.
dit boek van zekeren Heer germain, in wiens dienst zij geweest was, had gekreegen. Ik liet deze Vrouw bij mij komen, en vroeg haar, of zij ook nog meer dingen van dien Heer germain had. Zij gaf op deze vraag, met een onthutst gelaat, een ontkennend andwoord. ]k gebruikte list; ik bediende mij van bedreigingen, en gaf voor, ,, dat het mij zeer gemaklijk zoude vallen, daar ik alles wist, en den Heer germain kende, om haar tot bekendtenis te brengen." Zij werd kwaadaardig, en zeide, op eenen vrij luiden toon: „ ik had gedacht, dat de Heer germain „ mij liever met rust zoude gelaten hebben. De „ vijf Dub/ons, welken ik hem heb ontnomen, „ zullen hem niet arm maaken; terwijl de hooge „ nood mij daartoe, in dien tijd, gedwongen heeft. „ Ik weet, dat hij zijne drie duizend Doublons „ niet veel eerlijker heeft gekreegen, dan ik deze „ vijf. Als hij ftorm wil lopen, dan zal ik de ,, groote trom roeren, en wanneer men mij maar ,, vrijheid tot fpreken vergunt, dan zullen wij eens „ zien, wie van ons beiden zich het eerlijkst „ heeft gedragen ..."
„ Op zulk eenen vinnigen toon bleef zij nog al geftadig voordraffelen, toen ik haar eindelijk in de rede viel. Ik beken, dat ik meer wilde hooren, naardien ik wist, dat de Heer handsom, een tijd lang, den naam van germain gevoerd had. Ik verbood haar, 0 van een eerlijk Man, die in
ftaat



V. B O E K.
247
Baat was,, om baar tot verandwoording te vorderen, zulke dingen te zeggen . . . Zij viel mij ia de rede: „ hoe, mij tot verandwoording vorderen? „ Als hij maar lust heeft 1 Wel zoo, een'eerlijk Man ? „ Onder eenen valfchen naam, zijne huid vol fchul„ den te maaken, is dat eerlijk? In de gevange„ nis te zitten, is dat eerlijk? Vervolgends met „ de Maitres van den Generaal Inqv.iflieur de „ hort op te gaan, en dan nog drie duizend Du-
„ blons te fteelen of naderhand met de' kui-
,, fclie Madam als Man en Vrouw te leeven, en „ dat in het oog van zijne Dienstboden — of „ het arme fchepzel daarna te laten zitten, zodat „ zij in het kraambed haare oogen fchier moest uit„ fchreien, en ten laatftcn met het onnozel wicht ,, omkomen — of, eindelijk, zich van het geld „ meefter maaken, en eenen Bedienden, die hem, „ zowel als ik, midden uit Spanje gevolgd was, „ wegjaagen , en dan den breeden weg opte„ gaan -— is dat alles eerlijk?"...-
„ Hoe driftig ook deze Vrouw fprak, was alles echter voor mij van te veel belang, om 'er één enkel woord van te verliezen; en ik meen, dat het mijn pligt is , om U alles zodanig te berichten, als het mij verhaald is: ik wil uw oordeel, Mifs, niet door ééne enkele penneftrcek vooruitlopen."
„ Ik nam nu. eene nog meer dreigende houding aan: „ Vrouwmensen ," zeide .ik, „ wie zijt Q4 gij,



248 FANNY WILKES.
gij, die zulk eene taal durft voeren? & —" o mijn Heer," was haar andwoord, „ zoekt gij „ mij in mijn fchulp te jagen? Gij vergist U; ik „ behoef niets te vreezen: miin naam is abigaël „ long ar es; ik ben te Zarazoga geboren, en „ heb de waarheid gezegd: en, wanneer de Heer „ germain, of zo als hij zich mag noemen, „ veele kromme fprongen maakt, dan zal ik brie„ ven voor den dag brengen, welken hij niet kan „ verdonkeremaanen. Ei lieve! de kleene dieven „ wil men. hangen, en de grooten zou men la„ ten lopen." — „ Brieven!" riep ik; „ het „ is wel: ik houd U bij uw woord." -— „ Het „ is goed; als gij maar wilt," gaf zij mij ten andwoord. „ Ik zal hier of daar in eenen hoek „ nog wel een paar brieven hebben liggen , wel„ ken ik aanftonds zal haaien. Uw kamerdienaar „ kan mij verzeilen, opdat ik U niet moge ont„ (happen." Ik liet mijnen Bedienden met haar gaan: hij kwam ook met haar te rug, en zij zeide mij, terwijl zij mij eenige papieren terhandftelde; „ ik heb nog meer brieven gehad, welken „ ik verbrand heb , vermits ik meende , buiten
„ gevaar te zijn." Deze papier en behelsden eene
briefwisfeling tusfchen hem, en de Maitres van den Generaal Inquijifeur in Spanje, die toen 'mZaragoza geweest was. Lees de volgende Bijlagen. Uit de vierde zal U inzonderheid blijken, dat alles egt is. Wetende, dat gij de Spaanfche taal magtig zijt,
leg



V. BOEK.
249
leg ik de brieven hierbij, zo als zij oirfpronglijk zijn gefehreeven."
*
„ Bijlage L "
„ Zaragoza. Zondag morgen, den 1 September 17 * *."
„ Gij weet, mijn Heer! om welke reden ik U „ bemin. Gij kunt ligtelijk gelooven , dat ik, „ indien het mij mogelijk geweest ware, bii U „ te komen , U op mij niet zou hebben laten „ wachten, maar dat ik al voorlang op uwe ka„ mer zou geweest zijn."
j. „ widow."
„ Bijlage //."
„ Zaragoza. Woensdag avond."
„ Eindelijk kan ik onze wederzijdfche verwach,, tingen vervullen. Ik verheug mij in den. toe„ Band, waarin gij U bevindt. Mogten toch alle „ onze wenfchen fpoedig vervuld worden! Na ,, één uur in den nacht, zal ik bij U zijn; „ want eerder is het mij niet mogelijk; wordenQ 5 „de



zp FANNY WILKES.
„ de ik te naauw bewaakt. Ik kari -mij verbeel„ den, dat een hart, gelijk het uwe, dit oogen„ blik met ongeduld zal te gemoet zien: — ik „ moet U echter zeggen, dat uw Oogmerk he„ den niet kan bereikt worden- Zo het 'er nog„ thans toe mogt komen , fpreek dan , om 's „ Hemels wil, toch noit weer van betaaling. „ Van Mannen, zo als gij 'er één zijt, neem „ ik nimmer eenig geld; — maar, wat zeg ik? „ Heb ik dan oit reeds het geluk gehad, om „ zulk een' Man te kennen?"
„ j. WIDOW. "
„ Bijlage IW
„ Donderdag, vroeg in den morgen.'1'
„ Wel tienmaal heb ik de pen weggeworpen, „ omdat ik U niets kan fchrijven, als het ge„ ne gij verwacht. Dan, mijn geluk is te groot, „ om het te verzwijgen, o Hoe onfchatbaar zal „ mij voordaan ieder oogenblik van mijn leeven „ zijn! Waarom mogt ik tot'hiertoe niet één
„ enkel uur genieten, welk bij het ik mag
„ wel zeggen hemelsch genoegen van dezen
„ nacht te vergelijken -was ? Tot hiertoe heb ik „gemeend, te weten, wat liefde is; maar hoe „ zeer overtreft dat gene, welk ik bij U gevoel-
„ de,



V. BOEK. 251
„ de , de ledige liefde, welke ik tot op dat oogenblik „ alleen kende? Ik herhaal alles, wat ik U ge,, zegd heb. Met welk een ongeduld word de ge„ zegende middernacht te gemoet gezien door
Uwe geheel onderdaanige
is abel widow."
„ Bijlage IV. A."
Aan den Heer handsom." „ Vrijdag, vroeg in den morgen."
„ o Welk een nacht! Op zulk eene wijze heb„ ben wij eikanderen nog noit gekend! Maar ik „ moet ftraks bij U thee drinken. Zend dus den Be„ dienden weg, opdat wij niet gefioord worden."
isabee widow."
„ B. Op hetzelfde blad, van onderen, had de Heer handsom het volgende gefchreeven."
„ Ik verzoek U, om mij voor het regenwoor■„ dige van uw bezoek te verfchoonen. Gij kunt „ ligt begrijpen, dat ik na zulk eenen nacht niet „ zo bedaard en opgeruimd ben , dat ik U kan
5> op-



£52 FANNY WILKES.
„ opwachten. Ook dezen avond kan ik U niet „ ontvangen."
„ Eduard H."
„Bijlage F."
„ Aan den Heer handsom."
„ Mijn eduard!"
„ Verfchriklijke droomen ontrusten mijne ziel! „ Ach! Kom toch haastig, anders ziet gij mij „ noit weder! Wist ik niet, dat gij zulke gewigtige „ redenen hebt, om mij te verlaten, dan zou ik mij „ over uwe afwezigheid nog minder kunnen troos„ ten. De zwaarmoedigheid, welke mij nog eens „ ten grave zal fleepen, neemt hand over hand toe, „ en verteert mijne beste krachten. Het is wel „ niet mogelijk, dat op deze wijze de gedachte „ aan mijne verlosfing voor mij niet verfchriklijk „ zoude wezen. Ik heb reeds naar eene Minne „ rond laten hooren; maar juan heeft 'er nog „ geene gevonden. Abigacl wil mijnen dienst „ verlaten: wanneer juan nu ook vertrekt, dan „ ben ik geheel alleen. Dit alles bekommert mij
„ onophoudelijk: maar ik zal mij troosten,
„ wanneer mijn edu ardflechts weder terugkomt.
„Ik



V. BOEK.
*53
„ Bk beveel U de vrucht onzer lendehen, welke ik
„ onder mijn hart draag! De Moeder dood—i
„ want ik gevoel, dat mijn einde nadert
,, de Vader afwezig ach! het vogeltje,
,, dat uit het nest valt, is nog zoo rampzalig „ niet! Ik had ten oogmerk," om veel te fchrij„ ven; maar ik kan niet: ik geloof, dat deez' „ de laatfte avond van mijn droevig leeven is! Stil „ toch flechts het laatfte ongeduld van
„ Loneiïj-huis."
Uwe
isabel."
*
„ Ik las dit alles met verbaazing , waardfte Vriendin, en, ik kan wel zeggen — Mfs strange kent mijne opregtheid — met innig medelijden omtrend den Heer handsom, wiens hand zo klaar tegen hem getuigde. „ Maar," vroeg ik wijders aan het Vrouwsperfoon, „ hoe is dan dit
„ laatfte blad in uwe handen gekomen ? "
„ Juist in dit blad," gaf zij mij ten andwoord, „ waren de verdoemde vijf Bubloris gewikkeld : „ Jufvrouw widow of Jufvrouw germain —»> 20 aIs WÜ haar noemen moeten — had het af„ gefchreeven. Gij ziet, dat het flechts een ont„ werp tot eenen brief is. Zij had het geld, „ welk zij in haar kraambed bij de hand wilde
„ heb-



|£4 FANNY WILKES.
„ hebben, daarin gerold en naast haar gelegd, „ en 's avonds vóór haare bevalling heb ik het „ weggenomen. Wat 'er vervolgends gebeurd is, „ weet ik niet, als alleen, dat de Knecht, die „ een braave kaerel was, de Voedfter heeft nage„ zet, omdat zij het Kind van honger had laten
„ fterven , of misfchien wel doodgelegen.
„ Van den Heer germain heb ik naderhand „ niets meer gehoord, en, waarlijk, ik had niet „ gedacht, dat ik oit zijnen naam weder zou „ hebben hooren noemen, of dat hij eene arme „ Vrouw, zo als ik ben, zoude vervolgen."
„ Ik was ten eenen maale buiten mij zeiven. Ach,. Mifs! gij kunt U ligt verbeelden, wat 'er in mijn hart omging. Tot hiertoe had ik de liefde van den Heer handsom geëerbiedigd , naardien hij U lief was — maar ik hield nu op, om hem langer voor dien Man te houden, waarvoor hij bij U bekend ftond."
„ Het Vrouwsperfoon befpeurde mijne ontzetting. „ lk zie wel," zeide zij," dat U deze „ zaak treft. Neem mij niet kwaalijk; het kan zijn, „ dat mijn vorige Meefter van U een goed Vriend „ geweest is; maar dan heeft hij U zekerlijk op „ gelijke wijze bedrogen, als hij de arme Juf„ vrouw widow gedaan heeft. Hij was een
,. best Man want veinzen was zijn akker
., en ploeg en zo toegevend, als men zou-
„ de kunnen wenfchen, zo lang de goede Hoof
maar



V. BOEK.
„ maar geld had; zodra hij haar dit had afge-
„ troond, ging hij naar den D Als
„ hij hier was, dan zou ik het hem in zijn aan-
gezicht zeggen." „ Zwijg, lastertong!"
riep ik; „ ik zal U wel vinden!" mij vervolgends tot eenen Bedienden wendende; ,, roep mijn Heer „ binnen! " — „ Het is fraai!" hernam zij, de beide handen in haare zijde zettende; „ ik zie „ wel, dat men U het geloof in de hand moet ge„ ven." Toen de Knecht weder binnen kwam, kon de ik mij niet langer inhouden; ik liet hem weder vertrekken. „ Vrouw!" zeide ik, „ hebt gij nog
„ meer bewijzen!" „ Neen," andwoordde
zij; maar, als er U toch zo veel aangelegen ligt, „ dan wil ik U eenen voorflag doen. Ik hm „ eene arme Weduwe, die hier niets te verliezen „heeft, en ik wensch, in mijn Vaderland te „ fterven. Gij zijt een rijk Heer. Zend mij met „ uwen Kamer-dienaar naar Zaragoza, en, wan„ neer ik dan dén enkel woord gelogen heb, laat. „ hij mij dan maar vrij laten' ophangen."
„ Hoe zeer vrees ik, waardfte Vriendin! dat gij mij voor een fchaadelijk mensch zult houden! — Ik nam aanftonds het befluit, om zelf naar Spanje te gaan. Ik deed zulks waarom zou ik
dat gene voor U verzwijgen , wat de inwendige
aandoening van mijn hart toeftemt ? ik deed
zulks, in de blijde verwachting, om uwe liefde, van welke ik niet kon afzien , te verwerven.
Ge-



i56 FANNY WILKES.
Geloof mij, intusfchen, dat ik deze reis niet zou gedaan hebben, indien ik niet meer, dan bloote waarfchijnlijkheid, voor mij gehad had, en niet de woorden, welken gij eenmaal tegen mijne Zuster gefproken hebt, onuitwischbaar in mijn hart geprent waren. Gij zult U deze woorden nog wel kunnen herinneren — want uwe ganfche. deugd is een louter ftelzel. „ Ik weet niet," dus fpraakt gij toen ten tijde, „ hoe ik mijne fmarten zou „ kunnen dragen, wanneer god mij met eenen „ Man vereenigde, van wien ik naderhand vernam, „ dat hij aan eene andere Vrouw dat gene, wat „ mij alleen toebehoorde, zijne onfchuld naam„ lijk, had opgeofferd. Ik weet even weinig, hoe „ een Meisje een' eerlooz' Man kan trouwen, „daar booswichten, onder het manlijk gedacht, „ zelfs zwaarigheid maaken, om eene Vrouw, „ welker deugd dubbelzinnig is, tehuuwen, maar „ dit weet ik, dat zelfs niet de vrees voor den „ dood mij met eenen Man zal kunnen vereeni„ gen, van wien ik ten eenigen tijde — wan„ neer de banden der Kerke mij nog niet tot on„ derwerping aan gods wijze fchikking verbon„ den hadden — ontdekte, dat zijne onfchuld „ verloren is."
„ Ach, Vriendin! Ik wist, uit zekere berichten , dat deze banden U nog niet gekluisterd hadden: ik was tot in de afgelegende landen gereisd, om U te redden — ja! alleen , om U te redden,
fchoon



V. BOEK. a57
fchoon ook alle mijne verwachtingen mogten ver^ loren gaan."
„ Verre, van in deze reis eenige verdiend-en te Bellen, zal ik flechts, met weinige woorden, U berichten, van wat gevolg dezelve is geweest.» „ Te Bilboa, in Biscayen," zeide abigael, zal men U zeggen, dat de Heer germain, „ zijne Madam, juan en ik, omtrend elf jaaren „ geleeden , onder eene bedekking van twaalf
„ Man, uit het land zijn gebragt geworden." ,
Dit werd gelukkig bevestigd. — „ Te Zarago. « za, in Arragon, " vervolgde zij, „ zu]Jen de „ bewooners van het huis van Jufvrouw wi„ dow — wanneer zij 'er nog zijn — U ee„ ne deur in het behangzel kunnen aanwijzen, „ welke de kamers van deze beide fijne luidjes „ vereenigde"... Ik ging hier met veel voorzichtigheid te werk, en vond, dat alles met haar verhaal ten naauwften overeenkwam. Daar de Generaal Inquifiteur overleeden was, zo kon ik niets meer vernemen. Indien echter Mifs strange alles, wat ik gezien en gehoord heb, nader wil bevestigd zien, dan heeft mijn Kamerdienaar —
die van alles oog-en oorgetuige geweest is ,
last, om zich eenige dagen, in vreemde kleeding, in de herberg te Freedom optehouden."
„ Wind en weder hebben mijne reis begunftigd. Vervuld van deze ontdekkingen, en over 't geheel met een opgekropt hart, kwam ik te Londen. TL Deel> R 'N(i



FANNY WILKES.
Nu ontbrak mij niets ? dan de vervulling van deri vuurigen wensch, om uw verblijf te weten. Een groote, maar — gij kunt mij op de proef nellen _ een belanglooze wensch. Ik vond den Heer .handsom bij Mifs charlotte haï (*). — Hier zegevierde ik, É eenen zwaarenftrijd, over mijn hart. Mifs hay was onverbidlijk; maar de inleggende brief aan ü, mijne waardfte Vriendin , deed mij het dierbaar kleinood wedervinden, welk ik, tot mijne grievende fmart, meende verloren te hebben. Deez' brief lag op den fchrijftafel van Mifs hay. Ik ftak denzelven, heimlijk, hi mijn' zak, vermits ik vreesde, het opfchrift niet te zullen onthouden. Ik wist, dat ik uwe Vriendin beleedigde; maar ik wilde de geliefde jinny, de' uitmuntendfte van haar geheele gedacht, die ons beste offer waardig is, en dooï charlotte en mij even zeer bemind wordt, redden. Gij ziet, dat ik het zegel van dezen kleenen biief niet gefchonden heb; dat bet wapen van handsom en foster mij niet in verzoeking heeft kunnen brengen, om denzelven te openen."
„ Hier leg ik mijne pen neder. Het is mij niet mogelijk, om bij dezen brief een Ëdt te voegen, waarin mijne droefheid over mijne ftandvastigheid en alle mijne beloften niet zoude zegepraalen.
Wordt
' {*} Zie dit Deel, ■88?. l&A



*1 BOE E. 259
Wordt de grootfte mijner verwachtingen veriedeld, dan zal ik toch den goedertiernen god danken,
dat Hij eene der grootften vervuld heeft. Gij
zult gelukkig zijn, o mijne dierbaare Vriendin! die
ik noit kan vergeten gij &lt geldtckig zijn!
dj hebt duidelijk gezien, dat alle de bemoeiingen der Goddelijke Voorzienigheid gericht zijn, om U gelukkig te maaken; en hierover zal zich fteeds als een Christen verheugen
Uw altijd onderdaanige en gehoorzaamde
james hope."
i
-Slot van den brief van jinnij aan Mifs adams (bladz, 243.)
„ Oordeel thands zelve, mijne Waardfte! van 3, den toeftand, waarin mijn rampzalig hart door „ dezen brief is gebragt geworden. De grootmoe„ digheid van Sir james treft mij. Goede god! „ hoe veele vriendfehap - hoe veele onophoudej, Iijke poogingen, en dat in eenen tijd, waarop ii hij, ten minften door charlotte, wist, dat ik aan den Heer handsom mijn hart ge„ fchonken had, en dat de verfchriklijke tijding j, wel ligt te laat zoude kunnen komen. En wat U moet ik daaruit befluiten, dat hem alles moest ii gelukken? Dat hij de eenige perfoon aantrof, 3? die hem naricht van alles konde gevenj dat d« & 2 j, win-



26o FANNY WILKES.
winden zijn fchip moesten voordfluuwen, evefl " als of zij wisten, dat de edele menfehen - vriend " geenen tijd te verliezen had; dat hij, toen alk " zijne hoop was verloren, den brief van fanny " wilkes, door charlotte verloren, moest "vinden, en daardoor mijn verblijf ontdekken? ", Is dit alles louter toevallig, of is 't het groote " werk der Voorzienigheid, om mij gelukkig te ^maaken? En, welk eene edelmoedigheid! mij niet te melden, waar hij is! Zijn verblijf zorgvul„ dig voor mij te verbergen! — Ik heb Lord en '„ Lady speed dezen dag gefproken, en heb wel " gemerkt, dat zij weten, waar zich hunn' Broeder bevindt, maar zij willen het niet zeg" gen. Mijne constantia weende: „ ach!" " zeide zij, „veroordeel toch het hart van mijnen ", Broeder niet, die U uit grootmoedigheid ont" vlucht - die mij verboden heeft, om hem te " zeggen, waar onze jinny is." — Hij heeft " o-eli}k: de onfehendbaare banden des huwelijks " verhinderen mij nog niet, om mij te laten waarfchuuwen. Ik blijf 'er nog bij, „ dat zelfs de " vrees voor den dood mij niet aan eenen Man " zal vereenigen, gelijk de Heer handsom is. " Voorheen fchreef ik dezen naam, en trilde van " genoegen: thands beef ik ook wel; maar gelijk ^cleopatra, toen men de flang van haren " boezem wegrukte. Dan, ik wil niet langer aan dezen rampzaligen fterveling denken. " * „ Ik



V. BOEK. 26i
„ Ik wil hem niet langer beproeven, want ik zou „ gevaar lopen, om hem te willen verontfch uldi„ gen. Ik zou vergeten , dat hij 1 sabel op zich „ liet wachten, en dus de oorzaak van het fchan„ delijk misdrijf was; dat hij van betaaling ge„ fproken, en dus ook de verachtelijkfre wegen „ betreden had; dat hij . . . maar neen: ik kan het derde en vierde blad niet weder lezen; en „ het vijfde — ach! de bittere traanen van mijn „ allerfmartelijkst medelijden hebben hetzelve bijna „ onleesbaar gemaakt. De ongelukkige 1 sabel! „ Ik kan haar wel niet verontfchuldigen; maar, „ ach! zij werd toch te zwaar geftraft! "
„ Zeg mij niets meer van dezen fnooden mensch! „ Wee mij! Bt heb in Freedom h.em reeds trach„ ten te verontfchuldigen : ik ben zwak genoeg „ geweest, om aan hein te fchrijven en van hem „ te fpreken, nog eer mijn hart het onherroep„ lijk befluit genomen had. De ongelukkige Ko„ ningin greep nog naar de flang, toen het gift „ reeds haare borst doorknaagde. — Het is waar; „ hij kan zich mogelijk gebéterd hebben; maar „ dan had hij mij toch alles behooren te ontdek„ ken. Doch ik leg mij zelve in dit oogenblik „ een eeuwig ftilzwijgen op."
En nu, mijne Waardfte! maak van deze „ papieren dat gebruik, welk uw verftandig hart, „ uwe vriendfchap voor de Familie van german, s, en uwe liefde voor de deugd U zullen voorR 3 „ fchrij-



sla FANNY WILKES,
„fchrijven. Spaar toch, bid ik U, Eliza-j „ beth. -— Ach! waarom moet ik haar ver„ liezen? Voor U, en voor U alleen , fluit ik, „ op een afzonderlijk papier, mijn adres hierbij."
„Ik bezwijk onder zo veele drukkende rampen; — „ ik kan niet meer fchrijven; trouwens ik weet
U ook niets meer te melden, dan dat ik, zelfs „ in het ongeluk — want mijn tegenwoordige toe„ ftan4, het voorregt van gered te zijn, is nog „ geen geluk — die gevoelens voor U blijve be„ houden, waardoor ik geheel en al een eigen„ dom van U ben geworden."
3, Vwi Getrouwjh jan e." . - .
*
Mifs adams aan den Beer handsom.-
„ Mijn Heer!"
„ Waarfchijnlijk is mijn brief de laatfte, welken gij van allen, die gij met dit pak ontvangt, zult lezen. Wat zal ik U ook fchrijven? Ik kan U niet beklaagen; ik kan U ook piet vrijfpreken; want ik verfta het Spaansch niet, en Mifs heavy heeft vergeten, om 'er eene vertaaling van het oirfpronglijke bijtevoegen. Had mij Mifs heavy
toch



V. E O E K, «63
toch niet tot haare vertrouwde Vriendin gemaakt! Wat zal ik naar Freedom fchrijven? Ik zal volltrekt niets fchrijven. Maar ik beklaag U en mijne Vriendin! Ach! gij waart mij beiden even lief! Ik zal
U mijn hart maar regt uit zeggen ffc geloof,
dat jinny voor U nog niet geheel is verlooren. Het is waar, dat ik hiervoor geenen den minfteS
grond van zekerheid heb maar een heimlijk.
voorgevoel van mijn hart.opent voor mij een verruklijk vooruitzicht op het geluk mijner Vrienden.
Morgen reis ik naar Mifs jinny heavy.
Maak, dat gij alles gereed hebt, wat gij haar of mij wilt toezenden. Ik zal, zodra mogelijk, eenen Courier aan U afvaardigen. Ik ben, met een hart VQl medelijden en opregte vriendfehap
93 Uwe bcreidwiUigfte Vriendin,
anna a|)ams,"
R 4
VIJF-



VIJFDE HOOFDSTUK.
Waarin de Gefchiedenis zich in geenen deele ontwikkelt. — De Lezer leest, bij voorraad, wat anders, wordt verbaasd, en, tegen zijnen wily in zijne gedachten geftoord.
De aard van het ontwerp, welk wij gevormd hebben, en waarin onze Lezers wel zo goed zullen zijn, om genoegen te nemen, veroorloft ons nog niet, om zelfs één' der trekken te fchetzen, welke zich, onder het lezen dezer brieven, op het gelaat van den Heer handsom vertoonden. De befchuldiging moge nu waar, of valsch, wezen—* en mijne Lezers hebben vrijheid, om dat gene te wenfchen, welk hunne deelneming aan Sir james of den Heer handsom vordert — hij moet zich nu echter geheelenal aan de willekeur zijner vrouwlij ke regters onderwerpen. Hij begon nu dat gene te fchrijven, waarmede bij zich uit deze zaak
meende te kunnen redden: ik zou het excep-
tiones noemen, wanneer ik nog een Regtsgeleerde Was — en daar Mifs adams nog eenigen tijd
00-



V. BOE K. &6s
onder weg is, zo willen wij hem in zijnen arbeid niet ftooren. Wij zullen onder onze papieren nog wel het een of ander vinden, waarmede wij den tijd, tot de aankomst van Mifs adams, kunnen doorbrengen; fchoon wij het flot dezer gefchiedenis beginnen te naderen, en dus — daar wij Vrouw nurse, de Ouders van fanny, de verdere omftandigheden , betreklijk Sir james, sophia, setter, hidden enz. nog befchrijven moeten, of dezelven althans fchijnen befchreeven te moeten worden — niet veel tijd over hebben. — Wel aan! Hier is, bij voorraad, een brief uit Colwark.
*
„ Colwark."
„ Mijn Heer!"
„ Onze briefwisfelmg is zo druk en naauwkeurig niet, als ik wel verwacht had. Gij fchrijft mij niet alleen niets van uwen trouwdag, maar ik ontvang van U zelfs niet eenen enkelen brief: ook in Freedom fchijnt men niet langer te fchrijven. Ondertusfchen wil ik deze traagheid niet door een gelijk ftilzwijgen van mijnen kant vergelden. Op het einde der maand, zult gij ons in Londen zien, want Mylord is thands weder volkomen gezond. Komen wij neg van pas ?"
R 5 „ La-



n6é FANNY WILKES.
„ Lady***, te Caïah, heeft mij nog niets ge~ fihiteven. Onlangs dacht zij, dat Vrouw nurse zoude gevonden worden; doch ik meen, dat ik U dit reeds gemeld heb. Mogelijk is Vrouw nurse thands ook wel in Schotland; want onlangs heeft men ons , bij eenen brief van eene onbekende hand, laten vraagen , of een perfoon , die de ouders van fanny wist te ontdekken, op eenige vergelding konde hoopen ? Wij hebben vijftig Guinies tot eene vereering aangeboden."
„ Het monder hidden heeft zijn affchuuwJijk leeven geëindigd. Mylord wilde hem niet langer op het Slot houden, en liet hem, in eene dergelijke gevangenis, naar Lbtlithgm overvoeren. Gisteren kwam een der Geestelijken, die hem aldaar bezogt hadden, de tijding brengen, dat deez' beruchte booswicht, door vergift, welk hij heimJijk bij zich gedragen had, was gedorven. Ik zend U hiernevens een gedeelte van eenen verfchriklijken en dolzinnigen brief, welken men bij hem heeft gevonden. Hieruit blijkt, dat hij eenen valfcheu naam gevoerd heeft, en op Corfika is geboren. Zo wij de leeven sgefchiedenis van dezen rampzaligen in haar geheel hadden, dan zoude het gefchil, welk wij dikwijls rnet eikanderen over de deugd of verdorvenheid van het menfchclijk gedacht ge* voerd hebben, kunnen bedist worden. *— Ik ben enz."
„ Lady foster."
Aan



V. § O E K, i57
4an maria pietro feriglio in St. Florence,
Uit de gevangenis te Linlithgow.
„ Zo gij nog leeft, verdoemde periglio — „ en o! dat gij nog mogt in leeven zijn, Vader, „ die federt drie en vijftig jaaren door eenen Zoon „ zo zeer veracht werd, dat hij U zwoer, om „ de Deugd te verfoeien, toen gij hem deze her„ fenfchim met tedere traanen in zijn hart poog„ det te prenten! Zo gij nog leeft — en mogt ik „ weten , dat gij, na een verdriet van tagtig ?, jaaren, nog leeft, om door deze regels tot aan „ uwen dood toe gekweld te worden! Zo gij nog „ leeft, en U dit laatfte bewijs van mijnen onver-
„ zoeniijken haat tegen U in handen komt
„ weet dan, dat de wraak mij lang vervolgd, ,, maar niet eerder opgehouden heeft , dan nadat ,, alle gruuwelen, welken mij bekend waren, door „ mij zijn gepleegd geworden; dat ik op gelijke „ wijze fterve, als ik geleefd heb, cn dat dus „ uw vloek mijn fchuldig hoofd geheel heeft getroffen."
„ Uwe woorden: „ de vloek zal U overal vol„ gen, en tot aan uw uiterfte op U rusten; " zijn ten naauwften vervuld geworden.. Het
„ aan-



s6S
FANNY WILKES.
„ aandenken aan deze woorden foltert mij thands „ in mijne laatfte oogenblikken ^— en ik zal U nu alles vernaaien." . . ,
„ Ik houde hierop met affchrijven. Ik zal dezen verfchriklijken brief verbranden, en U alleen den zaaklijken inhoud mededeelen."
„ Hidden, of periglio, fchrijft alleen met oogmerk, om zijnen ouden, braaven Vader, zo hij nog in leeven mogt zijn, in zijnen hoogen ouderdom , door het ontzettendst verhaal wegens de fnoode woede van zijnen Zoon, nog te kwellen. Hij vervloekt hem en zijne aanfpooring ten goede;..." doch, dit weet gij, „zegt hij,"— Tiran! „ ik gevoel nog de gruuwzaame geftrengheid, door „ welke gij een vrijgeboren hart tot flavernij hebt „ willen dwingen. Maar gij moet alles weten. „ Onder den grafzerk mijner Moeder, zult gij in ,, een looden kistje mijne leevens - gefchiedenis, „ tot aan mijn zestiende jaar, vinden. Ik heb „ dezelve enkel en alleen op die plaats gelegd, op„ dat gij ze eenmaal vinden, en ook over mijne „ jeugd zoudt kunnen gepijnigd worden; want ik „ zwoer U, toen gij mij bedreigdet, om mij te „ ontërven, dat ik U al uw leeven zou ftraf-
fen, en ik heb mijnen eed gehouden. Lees de„ ze gefchiedenis : ik heb dezelve zo naauwkeurig
„ op-



V. BOEK. 26>
,, ópgefteld, als mij mogelijk was." — Hij bericht hem wijders, hoe de bedreiging, dat hij, uit hoofde van zijn ondeugend leeven, zoude onterfd worden , hem tot den eed gebragt heeft, om zijnen Vader, geduurende zijn ganfche leeven, te grieven; hoe, inzonderheid, de volle blijdfchap zijns Vaders, van zijne Dochter giovanna in zekerheid gefteld te hebben, hem heeft aangefpoord, om dezelve hem te ontvoeren; hoe hij, hierom, na zijnen Vader, die aan de jicht te bedde lag, door flagen mishandeld en hem zijn geld ontroofd te hebben, eindelijk, in zijn zestiende jaar, zijne Zuster giovanna in een klooster te Pi fa ontdekt heeft. „ De fom," vervolgt hij, „ wel„ ke ik den Monnik van uw geld ontweldigd „ heb, ftelde mij in ftaat, om alle mijne wen„ fchen te vervullen. Ik befteedde meer, dan de „ helft derzelve, tot omkooping van luiden, op „ welken ik mij kon verlaaten, om het klooster „ te Pifa te befpieden."
„ Ik ging tot de misvergenoegden (f), fchoon „ ik over niemand, als over mij zeiven, te on„ vreden was. Ik werd door mijne dapperheid de „ lieveling van allen, die met mij in gevoelens over„ eeeftemden. Van dezen tijd heb ik mij, zo
veel mooglijk, ten mijnen voordeele, bediend: —
„ ik
Ct) Zo noemt men die Cerfikapnen, welken zi:U tsgen dï RepuMisk Genua rerzetteden.



27° FANNY WILKES.
ik weet, dat men nog heden ten dage ziddert* „ wanneer men flechts den naam van agostó „ periglio hoort noemen. — Hier vernam ik, „ dat gij door de vrees voor mij werdt weêrhou„ den, om giovanna naar St. Florence te la„ ten komen. Ik liet haar in het klooster ohge„ moeid, tot dat zij in haar vijftiende jaar getreden ,, was: nu ijlde ik naar PI fa, met een vast bei, fluit, om te fterven, of giovanna Wegte„ voeren. Het overig gedeelte van" uwen rijkdom, „ welk gij, op mijne bedreiging, aan eenen hoop „ muitelingen hebt moeten toetellen, maakte het aan aloisia, mijne oude Minne, en nader „ hand aan mij, gemaklijk, om in een kloos5, ter te komen, welks toegangen, door onbe£j klimbaare muuren en onverbreekbaare grendels,,, alleen geflöoten waren voor de zulken,- die i, minder geld hadden, dan ik." „ Giovanna kende noch mij, noch aloIsIai wij voerden beiden valfche naamen. De be,-, fchrijving, welke deze Vrouw van mij gaf, en „ geduurende drie maanden telkens herhaalde, deeden mij eindelijk over dit jeugdig hart, waar„ aan gij de belofte , om eene flaavin der deugd „ te worden, hadt afgedwongen, zo ver zege„ praaien, dat zij haaren minnaar wenschte te
,-, zien. Zij zag mij en weende. Lang had
„ ik met de grondbeginzelen te worftelen, welken „ mijner Zuster , van haarc vroege jeugd af,
3, wa-



V. BOE K. &?t
„ waren ingeprent geworden. Door de jeugd van * giovanna onderfteund , bragt ik het door „ list zo ver, dat zij mij hoop gaf, dat ik haar „ zou zien. De i verfchriklijkfte eeden , dat ik „ haar trouwen wilde , voerden haar in een Schip, „ welk gereed lag , om met de rijk geworden „ muitelingen naar Engeland te ftevenen. Zij „ viel in onmagt, toen ik haar, nadat wij eeni, „ ge uuren waren onder zeil geweest , mijn „ fcheeps - gezelfchap vertoonde , het gene enkel „ uit zodanige lieden beftond , als het best in „ mijne kraam te pas kwamen. Zij wierp zich „ voor mij op hare knieën neder, wilde in traafi nen wegfmeiten , en fmeekte mij, om haar „ weder naar het Bil en eenzaam klooster te rug „ te brengen. „ Gij kunt," gaf ik haar ten and„ woord, „van mijne liefdeen bloedverwandfchap „ alles, behalven dit, verwachten:" waarna mijn „ Pater aanftonds in de kajuit kwam. Kom," ver„ volgde ik, „mijne giovanna, en verzet U niet „ tegen uwen Broeder agosto, die aan U, in „ plaats van aan zijnen Vader, zijne wraak wil ,-, koelen."
„ Ach god ! „ riep zij," mijn Broeder! „ Nu trad f, zij wederzinloos te rug, en riep," ik vind mij„ nen Broeder weder: „ dan echter rukte zij zich
uit mijne armen los, trok de hairen uit haar „ hoofd, fmeekte god , alle de Heiligen en U> j, om hulp, en bad mij om ontferming —— om
„ den



»7a FANNY WILKES.
,, den dood. Mijn geestelijke deed eene belagchelijke Trouw.predikaatfie, onder welke gio„ vanna door ons werd vastgehouden en moest „ toeluisteren. Dus werd zij tot de leevenswij„ ze ingewijd, welke ik voor haar beftemd had. „ Den volgenden dag, vonden wij haar in eene „ dolle razernij, vermits zij uit alle deze toerus„ tingen wel befpeurde, dat zij het flachtoffer van
„ den haat tegen U zoude worden. Zij wor-
„ ftelde eenige dagen met den dood werd
„ weder gezond — en kreeg, verwonderlijk fchie„ lijk, een welgevallen aan de lesfen en voorbeel„ den, welken wij haar gaven."
„ Wij kwamen, na eene lange reis, in Dou„ vres, en giovanna was, zo als ik gaarne j, wenschte: dan, ik werd haar moede, en deed „ haar den voorflag, om te fcheiden; haar wijs „ maakende, dat wij geen geld meer hadden, om „ van te leeven. Zij weigerde mijn voorftel. „ Eindelijk liet zij zich welgevallen, om bij een' „ der fchepelingen, die zich in Douvres met der woon nederzettede, zich zo lang optehouden , „ tot dat ik mij weder van geld zou voorzien heb„ ben. Ik begaf mij naar Gravefend, alwaar ik Juf„ vrouw mkal, de Dochter van eenen rijken j, grutter, fchaakte, mij met haar, fchoon tegen „ haren wil, door eenen armen Geestelijken liet „ trouwen, en met haar naar. . .
„ Hier



V. BOEK. i?$
„ Hier is het blad ten einde. Gij kunt uit de plaatfen, welken ik daaruit, breedvoeriger, dan ik gedacht had, heb aangevoerd, het befluit omtrend den geheelen inhoud opmaaken. Vaarwel. "
H. Deel. s
ZE&



ZESDE HOOFDSTUK.
Waarin verfcheïden Lezers niet zullen merken, of de Gefchiedenis voordgaat, dan niet. Een onzer beste Hoofd/lukken.
J)e zulken onzer Lezers, die zich vleien, eenige fchrantferheid te bezitten, zijn hier mogelijk van oordeel, dat wij hun dit Fragment niet alleen tot tijdkorting hebben medegedeeld; maar, dat het op 't laatst zal blijken, dat fanny wilkes de Dochter is van giovanna en agosto periglio. Wanneer echter deze Lezers de tafel van de tijdrekening dezer gefchiedenis, welke thands voor mij ligt, konden inzien, dan zouden zij ontdekken, dat fanny, volgends hun gevoelen , reeds omtrend dertig jaaren oud zoude moeten wezen. - Anderen, die zelfs van gedachten zijn, dat alles tot de gefchiedenis moet behooren, gelooven misfchien, dat periglio de Vader is van setter en du bois; en pf dezen mis hebben, zal weldra blijken: het loopt toch langs hoe1 meer op een einde.



V. BOEK. 2?5
Sophia had te dikwijls naar haren Vader gevraagd, dan dat de Heer handsom zijnen dood had kunnen verzwijgen. „Zijn uiteinde," gaf zij ten andwoord , „ moet verfchriklijk geweest zijn; want ik weet een groot gedeelte van zijne leevens - gefchiedenis : zij was dikwerf in ons hol het onderwerp der ontzettendlre gefprekken." De Heer handsom poogde haar gerust te Hellen, doch vond niet goed, om haar iet van den inhoud van zijnen brief medetedeelen.
Het gene Mifs adams zoude laten afhaalen, was zedert langen tijd al gereed; doch 'er werd door haar niet om gezonden. De Heer handsom befloot hieruit, dat jinny niet in Londen moest wezen, naardien hij anders van Mifs adams reeds voorlang eene boodfehap zoude ontvangen hebben. Ondertusfchen ontving hij van Lad$ constantia speed den volgenden brief.
*
„ Speedhall" „ Geliefde Vriend!"
„ Ons ffilzwijgen moet U wel bevreemding baaren. Heden zijn wij van Edinburg te rug gekomen , werwaards liefde en medelijden ons gevoerd s a bad-



27C FANNY WILKES.
hadden. Sir james had ons bij eenen brief genoodigd, welke alles inhield, wat, met betrekking tot U, is voorgevallen, en op zulk eenen allerdroevigften toon geftemd was, dat wij met reden vreesden, dat mijn ongelukkige Broeder onder zijne fmarten zoude bezwijken. Ik zou U den brief zenden, zo hij denzelven niet had te rug gevorderd. Eer wij nog op reis gingen , gaven wij hem van alles bericht, wat 'er tusfchen U en ons gebeurd is. Lord speed hoopte een oogmerk te bereiken , dat hem zo ver gevoerd had; maar hij wilde hem te gelijk tot verfcheiden voorflagen voorbereiden. Ik heb, onder anderen, de volgende plaatfen uit den brief van mijnen Man afgefchreeven, welken ik U moet mededeelen, vermits mij dezelven op dien tijd toefcheenen, van gewigt te zijn, en naderhand op het hart van Sir james eene krachtige werking gedaan hebben."
*
„ Jk beken," fchrijft mijn Man aan hem, „ dat „ ik niet gedacht heb , dat eene onzekere liefde „ u zo geweldig zoude treffen. Bedenk toch uwe ,, vorige rampen en uwe manlijke kloekmoedigheid! ., Ik weet, dat men bij eene nieuwe /mart de vo„ rigen vergeet: ik weet ook, dat het gene gij „ mij van uwe verfchriklijke eenzaamheid meldt,
„ door



V. E O E K. ;77
„ door de grondbeginzels uwer zielkunde on„ derfteund, op u eenen gevoeligen indruk moet „ maaken; maar ik weet ook teffens, dat een „ Man, als gij, wien de rust eener verftandige „ ziel lief is, geen' fterveling zoo zeer behoort te ,, beminnen , dat hij haar verlies niet zoude kun„ nen dragen. Gij bekent zelf, dat de bewust,, heid eener afgodifche verkleefdheid aan het ge„ liefde voorwerp U met droefheid vervult: wilt ,, gij dan door eene nog rampzaliger ondervinding
„ tot den pligt des verftandigen tot den
„ pligt des Christens — te rug gebragt worden! ,, Mijn Broeder! 'er zijn menfehen, van wien ,, god , met betrekking tot het huwelijk, een. „ offer vordert. — Misfchien kan Hij menig een, „ zonder rampen, niet aan de liefde overgeven! „ Mogelijk gevoelen veelen zulke tedere fmarten,. „ alleen, om door dezelven eenen fijner fmaak „ van toekomende genoegens te verkrijgen ; en „ mogen zich zulke perfoonen naderhand niet met „ de hoop vleien, om dezen gezuiverden fmaak te „ bevredigen, dan verliezen zij even weinig, als „ die genen , die, door een fijner gevoel van ,, het fchoone , eenen beker laten voorbijgaan, „ welken anderen voor een keurig pronkfiuk van „ fmaak houden: maar nog meer: het onbezoe„ zeld, kuifche en helder hart wordt alsdan tot „ die aangenaamer genoegens te rug geleid, welken de befchouwing der eeuwigheid oplevert."
S 3 „ Gif



£78
FANNY WILKES.
„ Gij moet dus uwe droefheid maatigen. Eene onvermoeide werkzaamheid van de vermogens ,, uwer ziel, bij elke verrichting, met welke gij U thands onledig houdt, zal liet verlangen on„ derdrukken, waardoor eene beleedigde liefde de „ vermogens der ziel in eenen werkloozen ftaat „ dompelt en het ligchaam verteert. Heeft de „ wisfelvalligheid des leevens nog zo veel invloed 3, op uw. hart, hoe vreeslijk is dan ieder volgend uur, waarover, misfchien' reeds op dit oogenblik, een nog onvermijdelijker ramp is befchooren!"
„ Maar geloof mij ik bemin U te harte-
,, lijk, om het voor U te verzwijgen gij hadt ,, onze Vriendin volftrekt niets van de heimlijke
kwellingen van uw hart moeten zeggen. Zou-
de uw brief ook welligt . . . neen, het is niet ,, mogelijk, dat gij alle de onheilen, welken gij
3, veroorzaakte , zoudt overdacht hebben.
,, Gij meent, dat uw gedrag belangloos is;
,, maar zult gij in het toekomende niet verfchrik,, ken, op de overweging , dat gij met eenen ,, ijver , welke der bloote vriendfehap niet eigen ,, is, zijt te werk gegaan; dat uwe brieven in ,, den eigenlijken toon der liefde geftemd zijn;
dat gij op den afftand, van naauwlijks twaalf „ mijlen, meent verborgen te zijn; dat gij U aan 5, eene onbepaalde droefheid hebt overgegeven? s, Vooronderftel eens, dat de geheime bedoeling
van



V. BOEK. . »r*>
„ van uw hart deze is, om, naamlijk, de liefde, welke aan den Heer handsom gefchonken „ was, tot U te trekken; dan geef ik U in bt„ denking, of twee perfoonen, die zich met el„ kander willen verè'enigen, niet aan weerskanten „ in hun voornemen moeten verfterkt worden ? Of „ niet alles behoort uit den weg geruimd , „; verzweegen , ja zelfs ontkend te worden , wat „ aan twee zulke harten verdriet en berouw zoude kunnen veroorzaaken ? Of het niet met „ den aard der liefde overeenkomt, het geliefde „ voorwerp te fpaaren , wanneer ik zelf lijde ? . Of „ niet een ander, die zijne liefde met een geluk„ kiger gevolg, dan ik, bekroond ziet, juist daar„ om, al was hij dan ook een booswicht, ter „ bereiking van zijne wenfchen behoort geleid te „ worden, naardien de goddelijke bermhartigheid „ hem mogelijk op deze wijze wil redden? Met „ één woord, of gij ten eenigen dage de gedach„ te zult kunnen verdraagen: „ ik heb de oog„ merken van god willen weêrftreeven ? "
„ Dit alles komt U zeer hard voor; maar, o „ mijn Broeder! mijn geheele hart wens.cbt U een „ bedaard en gerust gemoed toe. Ik wijze U op „ het meest verfterkend middel voor eene kranke
„ ziel op het gebed. Ik gevoel eene leeven-
„ dige droefheid over uwe fmarten; maar kan ik „ daarom waarheden verzwijgen , welke, hoe grie5, vend ook, van het uiterfte nut zijn? — 'De S 4 ,5 wijs-



e8o FANNY WILKES.
„ wijsgeerige zedenkunde was op U reeds van „ eenen krachtigen invloed; maar het verlangen,
om go de een dierbaar offer te brengen, zal „ toch evenwel oneindig fterker op U werken?"
„ Gij zult het zeker niet als eene kleenigheid ,, aanmerken, eene inbreuk op de regten van ee,, nen ander gedaan te hebben. Zolang Mifs jin„hï het niet raadzaam oordeelt, om den Heer ,, handsom hare liefde te ontzeggen, is zj „ zijn eigendom. Hierop, heeft hij alle regt. „ Gij heht onregtvaardig gehandeld , hare liefde „ jegens hem, door uwen brief, in de weegfchaal „ te leggen. Eene verloofde Bruid moet niet „ meer wikken of weegen; anders is één van bei-
„ den ongelukkig. Stel U in de plaats van
„ den Heer handsom! . . . Indedaad, de her„ denking van dezen uwen misflag moet U eene ,, redelijker en tederer droefheid veroorzaaken."
„ Zal ik ophouden, ernftig om uwe herftelling „ te wenfchen? Zal ik deze waarheden met eene
vruchteloozekleenmoedigheid ontzenuwen?Neen, ,, mijn Waardfte! ik moet alles zeggen. Wanneer „ gij U, in dit geval, niet eerder aan den godde„ lijken wil onderwerpen wilt, voor dat gij uit ,, het gevolg der omftandigheden ziet, dat gij U ,, moet onderwerpen; onderzoek dan toch' bij U
zeiven, of god uw offer in genade kan aan„ nemen ? Deze beproeving zal uwe ziel van
eene doodelijke fmart bevrijden, en dezelve



V. BOE K. 28i
„ in eene geheel andere droefheid veranderen: — „ eene droefheid , naar welke de Christen met „ traanen wenscht. .— Bedenk toch, welk eene weldaad dit zij!"
„ Thands — ik weet het — verlangt gij naar „ hulp en troost, en, geloof mij, mijn Broeder! „ gij zult dezelven in mijne armen vinden... „ Dan zult gij leeren, U zoo lang van klagten en „ traanen te weerhouden , totdat de goddelijke „ Voorzienigheid zich aan U als de bewerkfter „ van uw ongeluk vertoont: en dit zal noit ge„ fchieden. Zulke rampen kunnen tot eene ver-
„ baazende hoogte (tijgen: ik zon ziddereh,
„ wanneer ik moest vreezen, dat zij bij U dat „ toppunt zouden bereiken! Gelukkig is de Man, „ die zich door geringer bekommernisfen' laat lei„ den!" enz.
*
,, En nu kan ik U met genoegen melden, dat het hart van mijn' Broeder langs hoe meer bedaard wordt. Hij ontving' ons, wel is waar, met een gelaat, welk ons tot in de ziel trof. Zijn tred was langzaam; de geheele houding van zijn ligchaam droeg alle blijken van het inwendig vermogen der fmarten ; zijne (rem was zagt en treurig, en hij fcheen in zijne gefprekken , met voordacht, het ontwerp te omwijken, waarover S 5 vvij



$82
FANNY WILKES.
wij alleen fprakën. Zodra wij van iet anders ophaalden, greep hij deze gelegenheid aan, en begon ook te fpreken; maar met de angftige bekommering van een Kind, welk zich door niemand in zijn gcfnap laat ftooren, die tegen zijne Ouders, na eene lange afwezigheid, over hem zoude kunnen klaagen. Ik bewonderde mijn' Man, die hem zo wonder wel wist te fpaaren, maar hij konde zich zeiven niet behoorlijk, in acht nemen. Des avonds ging hij nog aan het klavier zitten en zong cle aria : Hoe volgen U mijn' traanen, enz. (f). Hij wist niet eens , hoe geweldig hij ontroerd was; doch mijne gedachten waren hierbij werkzaam ; want ik beef, wanneer ik zie, dat onderwerpen , welker gewïgt naar de maate van ons gevoel niet kan berèekend worden, de aandoeningen al te hoog doen Hijgen. Wij begonnen van langzaamerhand nader aan de groote zaak te komen. Mijn Man vertelde hem nu alles, wat U betreft, nog omftandiger, dan te voren. Sir james bewaarde in het eerst een diep ffilzwijgen. Eindelijk floeg hij de handen zamen! „ Wat moet „ ik van dit alles denken?" riep hij. „ Hoe „ ftrookt dit met mijne gedaane ontdekkingen ? ", Ach! ik heb den Heer handsom beleedigd ! „ Zo veel onverfchilligheid , bij het flappen in „ het rijdtuig; zo veel verdiende in de zorg voor
„ de
(t) Zie dit Deel, bladz. 20.



V. BOEK. a8$
„ de wederzijdfche veiligheid; zo veel bezadigdheid „ bij het ontvangen van beleedigingèn J zo veel „ ftandvastigheid in het gevoel van eer — neen: de „ Heer handsom is die Man niet, waarvoor ik
„ hem heb gehouden!" Wij verhaalden hem
hierop het bericht der Bedienden, die U, op ons bevel, in onzen tuin, te Londen, beluisterd hadden. „ Ach god!" zeide hij hu; „ wat heb „ ik gedaan? waar zal ik jinny nu vinden, om „ haar mijnen roof wedertegeven! "
„ lk moet hier eindigen. Vergeef aan Sir james eene onregtvaardigheid, welke uw grootmoedig hart de befchuldiging moge dan wezen,
zo als zij wil —'onmogelijk als eene beleediging kan aanmerken. Hij zal zich eerlang in Londen bevinden. Wees verzekerd, dat zijne gevoelens omtrend U gelijk zijn aan die genen, met welken gij tot hiertoe vereerd hebt
„ Uwe onderdaanigfte
constantia speed."
Brief van Lord speed aan den Heer handsom.
„ Ik ftioet de edelmoedige poogingen mijner Gemaalin vergelden. Zie hier eenige plaatfen, Welken ik uit eenen brief heb opgeteekend, dien
zij



fi84 FANNY WILKES.
zij heden aan Sir james heeft gefchreeven, cn welken hij op zijne reis herwaards zal ontvangen. Eene plaats uit dien brief, betreffende den aard van ons huwelijk, zou ik hebben kunnen weglaten ; maar ik heb het geheel daardoor niet willen verminken, inzonderheid, daar dit niets inhield, welk U ongelooflijk zoude kunnen voorkomen."
*
„ Toen ik in Edinburg was, verzweeg ik eene „ zaak, welke ik U meende te zeggen. Ik zweeg „ in de verwachting, dat, eensdeels, mijne heriu„ nering noodeloos zoude zijn, en, anderdeels,
„ dat de droefheid welke meestal hare nuttig-
„ beid heeft — buiten mijn toedoen, zulk eene „ wending mogt nemen , als ik wenschte. Bij „ uw aflcheid, echter , vertoonde zich uwe felle „ gemoeds-ontroering, tot mijn leedweezen, op „ nieuw; en nu mag ik niet langer zwijgen."
„ Het Lied: Hoe volgen U mijn traanen, enz. „ zoude mij , toen het door U werd gezongen, „ in eene onvermijdelijke droefgeestigheid hebben „ gedompeld, wanneer de verzweegen aanmerking „ mijn hart. niet met bekommernisfen, van eenen „ geheel anderen aard , vervuld had. Dezelvcn „ hebben mij naderhand nog dieper getroffen, „ hoe meer ik dit meesterftuk van hartelijke droef„ heid gelezen heb. „ Is het geoorlofd," dacht



V. BOEK. s8-
r 35 ik3 33 om een verganglijk, onvolmaakt goed, „ ons door god onthouden, met zulk eene in„ wendige tederheid van ziel, te eerbiedigen ? ,, Heeft de maaker wel oit een lied van begeerte „ naar god vervaardigd, waarin de taal van een „ eindeloos verlangen zoo duidelijk te vinden was? „ Is eene droefheid over tijdelijke dingen zo ver„ mogende , om de gemoedsgefteldheid zoo geheel „ te veranderen en zulk eenen vorm aan de ,, uiterlijke gedaante te geven , dat de inwendige ,, taart aan dezelve zo duidelijk zichtbaar is, als „ de wolken aan den blaauwen hemel, dan blijft „ 'er genoegzaam geen trap van aandoening over, „ welke de nog flerker verkleefdheid des harte „ aan god zoude kunnen uitdrukken." Ik heb „ voorheen, mijn liefde Broeder! zo min als nu, „ in mijn vertrouwen omtrend U gewankeld; maar „ wanneer ik voor menfehen alles doe, wat in ,, mijn vermogen is, wat zal ik dan voor god
„ verrichten?... De liefde fleept mij weg
„ veroorlof dezer liefde flechts de volgende vraag: „ verlangt gij wel zoo vuurig naar den Baat der * fiandvastigfte gehoorzaamheid aan Hem, die ons „ tot de eeuwigheid wil opleiden; naar de troost„ rijke bewustheid van zijne gemeenfehap, en naar „ die welgefteldheid van hart, welke ons aan Zijas- ne deugden doet gelijkvormig worden!" Bezielt „ ö dit verlangen niet, o! waarom waart gij dan „ tot biertoe. zoo ongevoelig voor alle rampen?
„ Hoe



«8$
FANNY WILKES.
„ Hoe, zult gij, bij zulk eene drukkende feekom„ mering, welke van de fterkte van ligchaam en |, ziel getuigt, op den weg blijven voordwande„ len, welken de geheele waereld U tot dus ver„ re niet heeft kunnen doen verlaten? Ach! ik „ bid U, geef toch aan uwe edele aandoeningen „ eene andere richting! 'Er kan toch immers geen „ gelukkiger mensch op aarde gevonden worden, „ dan die zich geheelenal aan de bevordering zij„ fier hoogde beftemming toewijdt. Dit heelt al„ le andere fmarten. Dit hoopte ik, en wensch „ het nog. Ik dacht, en ben nog van dit gevoe„ len, dat de kracht der droefheid U zal leeren, „ wien gij den hoogden trap van gevoel fchul„ dig zijt."
„ Niettegendaande deze droevige gewaarwordlu.„ gen heeft mijn, aan U gegeven, bezoek een we„ zenlijk genoegen in mijn hart agtergelaten. — „ Wat is toch de liefde! Ik verheug mij, dat „ ik dezelve niet alleen houde voor eene aange„ naame begeerte, om ons geluk met dat van een' „ ander te vereenigen; maar dat ik haar ook als „ zodanig in mij ontwaar worde. Men zoude niet „ gelooven, dat men op aarde zo gelukkig zou„ de kunnen worden! Uwe waare beeldtenis, en „ wel, zo als ik het een en ander in uwe tegen„ woordigheid gevonden heb, heeft op mijn hart, „ dat opbeuring noodig heeft, een diepen indruk
„ gemaakt en ook gij begondet gelukkig te
„ war-



V. BOEK.
28?
„ worden. Zulke zielen zijn gelijk dampkringen „ vol daauw •— zij, die dronken zijn van zinlij„ ke gewaarwordingen, zijn als .dampkringen vol
5, rooir — zelfs de wierook-damp is rook!
„ o Waart gij toch zo gelukkig in Edinburg- ge„ bleevcn, als ik was, toen ik U verlaten heb! Ik „ twijfel, of g o d eene meer zinlijke zoort van lief„ de voor onze harten, door zijn beduur gelouterd,„ wel dienflig oordeelt. O! hoe bartlijk wensch ik. „ Umijne bedaarde tederheid toe, welke bijna geene „ paaien kent, en echter, met volle toefiemming van „ eenen beminnenswaardigen Man, zedert vijf jaa„ ren, voor alle uiterden onvatbaar is. Doch „ ik hoop, dat deze voor ons noodzaaklijke ver„ heveuheid het doel is, welk gij mèt eene edele „ begeerte naar roem zuit liefhebben, en waar„ naar gij met eene onverzetlijke ftandvastigheid.
„ zult ftreeven: maar het hart moet buigzaam
„ blijven. — lk weet, dat ik, voorheen zo als „ nu, en nu zo als voorheen, op het aüernaauw„ de en tederde zou hebben kunnen verëenigd
„ worden, wanneer god dit behaagd had;
„ maar hij, die zich zeiven verëenigd heeft., moet „ ten minden moeds-genoeg bezitten, om de banden JU aftewerpen. — Ik verlaat mij eindelijk op Hem, „ die ook uw hart, al- voorlang, in zijne uiagt-
,, heeft. .Hij is naijverig in het goede wat
„ zouden ónze zielen zijn,, wanneer Hij onverj, fchillig wilde wezen! "
„ Ik



aS3
FANNY WILKES.
„ lk heb dezen brief met een inwendig genoegen gelezen. Sir james kent hare denkwijze, en hare tedere deelneming aan alles, wat U betreft. Ik houd mij verzekerd, dat hare godvruchtige voorflellen zullen medewerken, om U naar wensch te herltellen. Niets ontbreekt 'er, dan te weten, waar de ongelukkige Mifs heavy haar verblijf houdt; want wat U betreft, mijn Heer! ik ken U thands te wel, om eenige droevige gevolgen ten aanzien van de Mifs, uit de ontdekkingen van Sir james, te vreezen. — Ik ben onveranderlijk
„ Uw hartiijk toegenegen
„ speed."
*
Ik heb in twijfel geftaan, of ik aan die Lezers, welken ik moest vreezen , dat, bij de tegenwoordige ongebondenheid, met deze brieven den fpot zouden drijven, om verfchooning wegens derzelver plaatfing zou vraagen: dan, zij behooren, aan den eenen kant, wezenlijk tot mijn plan, en, aan den anderen kant, befloot ik , dat van alle Lezers, welken dezen toon mishaagt, niet een tot hiertoe deze brieven zullen gelezen, maar dit predikatie-boek reeds lang agter de bank geworpen hebben. Die weinigen mijner Lezers dus, die tot hiertoe met lezen gevorderd zijn, zal ik, in het volgende Hoofdftuk, nader aan de ontwikkeling dezer gefchiedenis brengen.
ZE-



ZEVENDE HOOFDSTUK.
Een zeer lang, doch ook beflisfend Hoofdftuk, ■welk zaaken van het uiterfte gewigt behelst.
De Heer handsom bevond zich thands in eenen toeftand, welke niet wel droeviger konde wezen. Hij wachtte, reeds zedert eenen geruimen tijd, op het bevel van Mifs adams, om haar zijn andwoord, dat al'lang gereed was, toetezenden ; maar dit bevel bleef agter. Daarenboven vernam hij, dat 'er, van tijd tot tijd, een Bediende van Sir james bij Mifs hay kwam. Hij begaf zich in perfoon naar haar toe, doch zij verzekerde hem op het krachtigst, thands niet te weten, waar jinny was. En, indedaad, haar verblijf was haar, op dat oogenblik, ook onbekend; want JNNYhad zich, onmiddellijk na de komst van Mifs adams, voor eenigen tijd verwijderd, naardien charlotte tegen haar gezegd had, dat het haar moeilijk zonde vallen, om voor de fmeekingen der beide minnaars hardnekkig haare ooren te fluiten. Hierbij kwam nog, dat de Heer handsom in Londen niet eénen Vriend hid: een ongeil. Deel. t m,



49o FANNY WILKES.
luk , welk maar al te dikwijls denzulken te beurt valt, die de voortreflijkfte vatbaarheid voor eene oprechte vriendfchap bezitten. — Ondertusfchen had hij wel Vrienden kunnen vinden; maar 'er fchoot hem aan den eenen kant, bij de zorgvuldige opvoeding van fanny wilkes, die hij boven alles beminde, weinig tijd over, en hij merkte , aan den anderen kant, op, dat een hart, waarin de fmarten der liefde huisvesten, niet gemaklijk Vrienden vindt, vermids weinig menfehen treurigen kunnen dulden. Bovendien was 'er in zijn oog cn gedrag iet, 't welk hem het voorkomen van een trotsch mensch gaf: —— eene zaak, welke lieden, die bedroefd en agterhoudend zijn, en weinig of niet fpreken, maar al te dikwijls ten deel valt.
In dezen toeftand was de komst van zijnen getrouwden Vriend hem ten hoogften aangenaam. Deez' Vriend was de Heer german. Ik ge„ loof," zeide hij, bij zijne intrede in de kamer , „ dat onzer beider harten nimmer in eenen
dringender nood geweest zijn, dan thands."
„O mijn Broeder!.." andwoordde handsom, „god fchenkeU zijne beste zegeningen, ter vergelding van deze uwe goedheid." Ik laat het aan
mijne Lezeren over, om de gelukzaligheid dezer gewenschte bijeenkomst te fchetzen.
Toen de Heer handsom de ontdekkingen van Sr james, en zijn and woord aan zijnen Vriend bad medegedeeld, deed deze aan hem, van zijnen
kant,



V. BOEK. a9i
kant, mede eene ontdekking. „ Het was mij ontfchoten," zeide hij, „ dat gij den naam van germain hebt gevoerd. Deez' naam heeft met den mijnen zeer veel overeenkomst, en nu herinner ik mij aan eenen kluchtigen brief, welken ik, kort voor mijn vertrek hervvaards, ontvangen heb, en die buiten twijfel aan U gericht is; want ik word in denzelven ernftig' verzogt, eene booze daad te
willen vergeven, van welke ik niets weet." ,
Zodra de Heer handsom den naam zag, riep hij: „o dat is voortreflijk! john doubt is diezelfde juan, waarvan ik U verteld heb,. Deez' kaerel is langen tijd in dienst van Jufvrouw widow geweest. De ondeugende daad, om welker vergeving hij fmeekt, beftaat in de ontvreemding van een zak-horologie. Ik wil hem dit misdrijf gaarne vergeven , en verzoek U, om hem aanftonds naar Londen te laten komen. Vordert jinny getuigen van mijn gedrag, dan kan juan een ooggetuige wezen."
Ziet hier den brief van Mr. doubt, wien mijne Lezers welligt uit het misverftand te Dunbar C*) nog zullen kennen.
Zie dit Deelj bladz. ?6 tot So.
T 2 Aa n



592 FANNY WILKES.
*
Aan den Heer german.
„ Uw hoog weleerwaarde zal de goedheid gelieven te hebben, mijne weinige regels in diervoegen hoogguuftig tot uwe aangenaame hand te laten komen, dat mijne onachtzaamheid , in het betoonen van mijnen plichtfchuldigen eerbied voor U, daar door worde uitgewischt, alleen het heeft noit willen lukken , nu dat uw lieve, verblijdende naam bij mij in vergetelheid geraakt was, maar mij eerst onlangs weer te binnen gefchoten is, daar ik hem bij onzen fchaapherder Mr. salt gehoord heb , en daar door mijne booze daad weêr in mijn geweten is te rug gebragt geworden, kan ook niet eer gerust fterven, voor dat hoogstdezelve mij gehoorzaamst zullen vergeven hebben, zo als dan ook hoop, dat alles kan vergoed worden: als uwe hoogeerwaarde enz. nu deze weinige regels in een beftendig genoegen moogt ontvangen, dan zal het mij ten hoogden aangenaam zijn. Onze liefste god heeft mij mi- een gerust endje leeven gegeven , en mij door Zijne wonderbaare fchikking en vaderlijke voorzorg naar Southvall geduurd, en mij daar in het Arm fchool geplaatst, en mij mijn ftukje brood genadig verleend: maar de groote god ontferme zich over mij, want ik heb hier, des Zondags na St Jacobus,
mijn



V. BOEK. 293
mijn Vrouw verloren, maar geen affcheid van haar genomen. Nu de goeie god weet, waar zij naar toe is gegaan, en waar zij zich ophoudt, en van welke ik zedert geen bericht ,heb mogen ontvangen, maar ik heb tweemaal naar Londen geweest, naar hare geboorte Stad, maar ik kan niet te weten komen, of zij leefd of dood is. Deze bedroefde toeftand zoude mijne grijze hairen in het graf kunnen doen daalen; ik kan, o wee! aan niemand mijn leed klaagen, als aan mijnen heven god. Bij de kinderen der waereld is niet dan hoon en fmaad te haaien; ik moet al mijn leed, helaas! maar opkroppen. Ik heb het dikwijls aan mijnen goeien god met traanen in de oogen geklaagd: hij wil mij met zijne genade onderlteunen, waarop zich verlaat"
Get. Southwall den ?9 Decembri 17**.
,5 Uw hoog weleerwarde ge^ hoorzaamfle " „ john doubt. „ Schoolmeester alhier enz."
„ Post-fcriptum. Het zou mij evenwel liever zijn, wanneer ik ten eenigen tijde bij U op een Dorp kon zijn: ik ben nu geheel alleen, zo 'er geen orgel was. Het zal nu haast het zesde halfjaar T 3 wor-



a<;4 FANNY WILKES.
worden, dat ik hier gedaan heb, en van den tijd af, dat mijne arme, onfchuldige Vrouw mij verlaten heeft, is hier geen vreugd meer te haaien. Uwe hoogweleerwaarde zal wel hooggundig voor mij willen zorgen ; waar ik hoogstdezelve in andere omftandigheden met mijne geringheid kan opwachten, zal ik 'er altoos op bedacht zijn, om aan Uw hoogweleerwaardige mijne plichtfchuldige reflectie te betoonen. (*)."
„ Ütfuptar
* •
De Heer oer man fchreef hierop, op verzoek van den Heer handsom, aan den eerzaaraen Mr. Doubt, en beloofde hem de volle vergeving van zijnen begaanen misdag, onder voorwaarde , dat hij aanftonds naar Londen moest komen, ten welken einde hem insgelijks behoorlijk reisgeld
werd
(*) Ik bezit te veel waarheidsliefde, om te verzwijgen, dat éeez' brief niet van mijn maakzel is. Dezelve is, behalvert éénen trek, welken ik 'er heb moeten bijvoegen, een origineel, en door mij omvangen vaneen' Vriend, dienik teffens alsdemaaker der poëtifche (lukkenheb opgegeven , waarmede ik, als zeker dier in de fabel, pronke. Na deze openhartige bekendtenishoude ik mij verzekerd, dat ik het lot van het genoemde dier niet te vreezen heb, vermits ik anders geheel kaal zou worden. Di Stbrijvtr,



V. B O E 'K.
werd toegezonden. Wanneer wij onze gefchiedenis niet te fpoedig befluiten, dan kunnen onze Lezers deze vermaaklijke verfchijning nog bijwooren. Voor het tegenwoordige moeten wij ons met ernltiger zaaken ophouden.
Mifs adams aan den Heer handsom.
Londen den 20 Januarij 17**.
„ Mijn Heer!"
„ Eindelijk heb ik het zo lang gewcnscht genoegen , om U mijne aankomst alhier te kunnen melden. Ik heb dezelve tot hiertoe, uit medelijden met de fmarten mijner Vriendin, voor U bedekt gehouden. — Ik kan IJ van den tegenwoordigen toeftand van dit al te zeer gefolterd hart, niets verder zeggen, als dat Sir james Mifs hay zoo ver heeft weten te brengen, om eenen brief van hem aan mijne jinny te overhandigen. Wij konden ons verblijf voor Mifs hay niet wel verborgen houden. Wij fpraken haar gisteren, en toen verzogt zij aan jinny, om den brief te willen aannemen, welken Sir james op zijn woord van eer verzekerd had, dat voor haar van eenen aangenaamen inhoud was. Ik weet niet,, T 4 wien



*Q6 fanny wilkes.
Wien ik van deze beide edelmoedige lieden het meest moet bewonderen. U, of Sir james? Of mijne
jinny dit weet, kan ik U nog niet zeggen.
Ik weet thands alles, wat Sir james ontdekt heeft. Kunt gij TJ nu regtvaardigen, zo als ik uit hoofde van uw regtfchapen hart altijd vermoed heb, dan moet dat deel uwer leevensgefchiedenis, welk aan mij onbekend is, nog oneindig zeldzaamer zijn, dan alles, wat onze elizabeth mij tot mijne verbaazing verhaald heeft — en dan kan ik niet begrijpen, hoe een tijdvak van zo weinige jaaren , zoo veele geb#urdtenisfen kan opleveren."
„ Men heeft mij vrijheid gegeven, om het verhaal van dit onbekende gedeelte uwer lotgevallen van U te vorderen, alsmede, om U den brief van Sir james te zenden. Haast U, om mijnen laatflen brief te beandwoorden (f): ik verzoek U echter, dat niemand de brengfler dezes moge volgen. Mogt toch eene gelukkige toekomst U ten vollen overtuigen van de werkzaame vriendfchap
Uwer geheel onderdaanige
A. ADAMS."
*
De volgende van &'r james hope aan Mifs strange was in den bovenflaanden geüooten.
„ Den
Ct) Zie dit Deel, blade. agj.



V. BOE K. t97
*
„ Den 12 Jan narij 17**." „ Vereerenswaardigste Miss."
„ Geen misnoegen, welk de openlijke fmarten
in mij verwekt neen; het grievendst berouw,
het vernederendst gevoel van fchaamte, beftuurt thands mijne pen; en nu , op dit oogenblik, fchrijft mijne hand de trekken, welken mijn lot beflisfen. Ik was het onwaardig, zo uw hart, bij deze laatfte omftandigheden , zich aan mijne liefde had herinnerd: ik kan dit ook om deze reden niet vermoeden ; maar ik ben regtvaardig, ten minften thands; — en ben U dicnsvolgends de bekendtenis fchuldig, dat ik mij, van nu af aan, zelfs-de geringfte hoop weigere, en mij uwe liefde geheel ontzeg."
„ Maar, gij zult den ongclukkigen james, die onder uwen haat zugt, niet kunnen vergeten — even weinig, als de Christen de gevaaren uit zijn geheugen kan wisfehen , welken zijne deugd en. zijn geheele geluk bedreigd heb- j ben. Ik zie deze voor mij geduchtte toekomst
in alle haare verfchrikkingen naderen!
Maar, 0 Mifs! mijne hartelijkfte wenfchen verkondigen U een geluk, in welks volvrolijk genot het fmartelijk sandenken aan mij zo zeer T 5 'zal



208 FANNY WILKES.
zal verflaauwen, als de verbeelding der tooneelen, bij welken de deugd gevaar liep, vermindert, wanneer een Christen zijnen verhevenen gelukfiaat overweegt."
„ Edele harten, gelijk het uwe, kunnen niet lijden, dat een fchuldige den moed laat zinken.
Vergun mij dus, aftebreken. Duizend zaaken,
welken ik U moest zeggen, vertoonen zich aan mijnen geest — maar, zij zijn allen te bekommerend — en mijne ziel bezit geene flerkte meer!"
„ Ik bezweer U, Mifs, om den Heer handsom niet langer van U te verwijderen. Het moge met dat gene, wat ik, ongelukkige, in mijne dolle uitzinnigheid, aan U heb ontdekt, gelegen
zijn, zo als het wil niets is zekerer, dan dat de
Heer handsom de braaffte Man is Gij hebt te veel redenen, om mij niet van eene kinderlijke wispeltuurigheid verdacht te houden, en dus hieraan te twijfelen: ik zal U dus op mijne Zuster te Speedhall wijzen. Lord speed en constantia hebben voor U, hooggefchatte Mifs! de opregtfte vriendfehap ■— en ik, rampzalige, heb U alleen zulk eene vriendfehap geweigerd — Beiden hebben zij den Heer handsom, nog eer het onheil uitbrak, welk ik heb veroorzaakt, op de proef gefield... Gij zult van mijne Zuster vernemen, dat niets aan die flandvastigheid; die onverfchrokken kloekmoedigheid, in dringende gevaazen; die bezadigdheid bij het ontvangen van beleedigingen; dat waare en ongemeen fterk gevoel
van



V. BOE K.
259
van eer, en dat hart, door het gewigt van den godsdienst doordrongen, kan evenaaren, welk alles de Heer handsom bij die gelegenheid heeft aan den dag gelegd. Zelfs heeft hij op dien tijd, waarop hij mij voor zijnen vijand moest houden, mijne brieven aan Mifs hay, welken in zijne handen zijn geweest, ongeopend aan de Mifs gezonden. Hij beeft... maar wat behoef ik de braafheid van dezen voortreflijken Man te betoogen , daar niemand, buiten mij, misfchien oit aan dezelve getwijfeld heeft?"
„ Zal ik mijnen brief fluiten , zonder te beproeven, of ik uwe vergeving kan verwerven? r
Ach! dit kan ik niet! Ik belijde het onvergeetlijk misdrijf, van eene gelukkige liefde gefloord te hebben, met eene droefheid, welke mij overtuit, dat ik verdiene, door alle menfehen, die hetzelve zullen vernemen, zo gehaat te worden, als ik in mijne eigen oogen verachtelijk ben. De bloote gedachte aan eene verblindheid , welke mij alle pligten in dien graad deed vergeten, fchokt mijn hart zoo geweldig, dat de herhaalde aanvallen eener ongewoone afmatting mij reeds geheel ongefteld hebben gemaakt, en mijne leevenskrachten, langs hoe meer, zichtbaar verminderen. Maar, 0 liefderijke Mifs! zal ik de lente. van een geluk beleeven, welk ik in het vervolg niet meer kan ftooren, zodra gij uw hart aan den waardigfïen minnaar teruggeeft: — dan heb ik troost en opbeuring nodig."
„ Ver-



3oo FANNY WILKES.
„ Verre, van om uwe vriendfehap te fmeeken, ja, te fchuldig, om te kunnen hoopen, met uwe toeftemming, aan uw toekomend geluk te mogen deelnemen, zal ik mij verwijderen, en alle gelegenheden verhinderen, welke het aandenken aan Sir james in U zouden kunnen verleevcndigen. E<me bede echter, door mijn berouw onderlteund, moet ik U doen. Laat mijne Zuster weten, dat gij gereed zijt, om mij te vergeven!"
„ Ik tindige , na eenen langduurigen, bangen itrijd met mij zeiven , met de verzekering, dat ik al mijn leeven in de gevoelens, welken ik thands heb aan den dag gelegd, zal blijven
Ho oggeèerde Miss!
Uw ootmoedigfte Dienaar, james."
*
De Heer handsom las deze brieven met die aandoening, welke in ons hart oprijst, wanneer [ men zijn eigen geluk wenscht, en echter de rampen van een' ander niet kan dragen. De Lezers zullen nu weldra zien, of hij zo onfchuldig was, | als hij volgends den laatften brief fchijnt te wezen. Wanneer zich dit zal ontwikkeld hebben, en zij hem bovendien in dat licht befchouvven, waarin
hij



V. BOEK. . 33ï
hij zich tot dus verre vertoond heeft, d.n zullen zij zich gemaklijk de tegenwoordige gedeldheid van zijn hart kunnen voordellen, met betrekking tot eenen Man, zo als Sir james was.
Hij zond nu den volgenden brief aan Mifs adams; terwijl de Heer german, het niet langer raadzaam oordeelende, om haar nog langer zonder raadgever te laten, haar liet zeggen, dat hij haar nog dezen dag zoude komen bezoeken.
*
„ Geïchtste Vriendin!"*
„ Ik volg de flaauwe draal van hoop, welke nu eindelijk de duisternis van mijn hart eenjgermaate verlicht: mogelijk voert mij dezelve bij Mifs jinny heavy. Zij is thands de perfoon, die mijn vonnis moet uitfpreken. Dus ijlt een gevangen Man uit zijnen dik donkeren kerker het licht te gemoet: hij weet niet, of hij in de oogen van
zijnen regter zijne vrijfpraak zal lezen maar
hij hoopt op medelijden; vertrouwt op den
indruk, welken zijne bedrukte houding, die men in den duisteren kerker niet volkomen befehouwde, welligt, op de gemoederen zal maaken; en wanneer hij dan ziet, dat zijn aanklager met geen dreigend oog op hem nederziet — o! hoe fchoon is dan zijne verwachting!"
„ Wan-



1P*
FANNY W 1 L K E S.
„ Wanneer Mifs heavy alles zal gelezen hebben, wat ik hier nevens zende en zij zal,
buiten twijfel, alfc lezen dan zal haar hart
mijn vonnis uitfpreken. Ik heb alle de gevolgen van haar befluit te wel overwogen, dan dat ik mij zou veroorloven , om, buiten het verbaal , welk gij thands zult lezen, nog iet verder ter mijner verontfchuldiging aantevoeren; ja, ik onderdruk zelfs de bijna onweerftaanbaare neiging,
om aan de Mifs te fchrijven. Ondertusfchen
moet ik mij verfchoouen wegens eene agterhoudendheid, welke eene perfoon, die mijn geheele hart bezit, moest beleedigen."
„ lk beken , dat de geheimhouding eene dier beminlijke en gelukkige hoedanigheden is , naar welker verkrijging ik ftreefde. Ik liet mij in mijne verkcering met perfoouen, die mij lief waren, door dezen hoofdregel befimiren, naamlijk: „ ik „ moet geene droevige zaak, en geene zaak, wel„ ker gevolgen ik nog niet kan bereekenen, aan „ zodanige perfoonen ontdekken , die mij niet ?, kunnen helpen, en flechts door mijne ontdek-
king zouden gegriefd worden." Het viel mij gemaklijk, om dezen grondregel te bevestigen. — Gij weet, dat ik zeer zelden van mij zelf fpreke, en ik verheug 'er mij nog over, dat ik dikwijls woorden heb verzweegen, welken mij in de jaaren der jeugd, door de losbandige begeerte, om anderen te onderrichten, en naderhand door
den



V. BOEK. S03
den kommer, werden in den mond gelegd. Nimmer was 'er een Zuster-paar, welk elkander zo
lief had, als ik mijne Zuster bemin. Zij
meent, mijne gefchiedenis tot in het twee en twintigje jaar te weten; en, waarlijk, zij weet 'er genoegzaam niets van: ja — laat ik alles zeggen ik heb voor mijne onvergelijklijke Moeder zelfs zeer veel moeten verzwijgen. Dit ge¬
drag is zoo ongewoon , dat ik , om het nuttige van zodanig eene agterhoudendheid aanteroonen, een voorbeeld moet bijbrengen."
„ Ik kwam, op zekeren tijd, van mijne reizen te rug, toen mijne braave Moeder met reden vreesde, dat zij haar geheele vermogen in een kostbaar en iangdourig pleitgeding zoude verliezen. Zij wist, dat de Heer je wel, in Petersburg, mij eenig geld had opgefchoten — maar niet, hoeveel en vroeg mij, ziende, dat ik zo wel gekleed was, met een bekommerd gelaat, „ 0f ik ook fchulden had?» — ft gaf haarj lagchende9 ten andwoord, „ dat ik wenschte, dat anderen mij hunne fchulden mogten voldoen." Ik was echter, daadelijk, volftrekt zonder geld, en moest bovendien eene wisfel van vierhonderd guinies betaalen. Het geheele opfchot van mijnen Vriend je wel had ik in Rusland moeten laten, en was toen zonder hoop, van eenige nieuwe toevoer te zullen krijgen. Mijn dubbelzinnig andwoord 'roostte mijne Moeder: de. bekentenis der waarheid



50*
FANNY WILKES.
heid zoude haar en mijne Zuster oneindig veel bekommering gebaard en mij niet geholpen hebben. Ondertusfchcn wil ik niet ontkennen,
dat ik dikwijls, buiten noodzaak, de agterhou-
dendheid ter ver heb getrokken: eene bekend-
tenis, welke toch allen zullen moeten doen, die de moeilijke konst van geheimhouding oefenen."
,, Je wel alleen weet mijne leevensgefchiedenis, want bij hem vond ik raad en troost: maar Mifs jinny heavy weet dezelve nog omflandfger, dan hij. In zulk eene aangenaame en naauwe betrekking, als die was, in welke wij tot elkander ftonden, was mijn hart te vol, dan dat het niet zoude hebben moeten overvloeien."
„ Maar, ben ik niet ftrafbaar, omdat ik haar ' de gefchiedenis van mijn twee en twintigfte jaar heb verzweegen? Neen; dit ben ik niet, en deze onvergelijklijke perfoon is te billijk, om mij, zonder verhoor, te veroordeelen. Ik verzoek van uwe belanglooze vriendfehap, geachtfte Mifs! de goedheid te willen hebben, om aan uwe Vriendin het volgende voorteltelleu:"
„ Vooreerst; dat ik in mijne verhaalen juist zóó ver gevorderd was, toen de ongelukkige gebeurdtenis in Colwark ons van elkander fcheid-
de. Ik beken, dat ik het vervolg van mijn
verhaal een dag uitftelde; maar lees hetzelve, zo als het hier is, dan zult gij zien, dat ik met reden moest vreezen , door de herdenking van
zulk



V. BOEK.
305
zulk een frnartelijk' lijden, in mijn hart eene Hem te verheffen, welke al voor lang had moeten zwijgen."
„ Ten anderen, dat ik haar dit verhaal, al aanftonds , reeds in mijnen eerften brief uit Londen, beloofd heb (*), en dus op eenen tijd, toen het niet waarfchijnlijk was, dat zij het oit door iemand anders, dan door mij, zoude vernemen."
„ Ik eindig, want ieder oogenblik is thands kostelijk. — Vordert Mifs heavij getuigen voor de waarheid van het inleggende verhaal , dan zal de Heer german een' ooggetuigen te berde brengen."
„ (Laat het volgende 'aan Mifs heavij niet lezen. Ik fchrijf het alleen ter uwer gerustftelling, geachtfte Vriendin. „ Ik heb brieven Van Lord en „ Ladij speed ontvangen , in welken de waare ,, gevoelens van Sir james en zijn oordeel om„ trend mij, nog duidelijker, dan in zijnen eigen
brief, worden aan den dag gelegd. Ik vergun „ mij echter, van den eenen kant, geene vrij„ heid , om van de brieven mijner Vrienden ge„ bruik te maaken, terwijl de lof van den edelmoe„ digen Sir james mij , aan den anderen kant, „ reeds heeft doen bloozen.)"
„ Vaarwel, hooggefchatte Mifs! Ik zal mij niet
be-
C) Zie dit Deel, bladz. 137. ïï. Deel, v



3oó FANNY WILKES.
beleedigd achten, wanneer gij het geluk uwer waarde Vriendin ftelt boven dat van
Uwen ootmoedig/ren en gehoorzaamften
eduard handsom." *
Het volgende bericht van den Heer handsom aan Mifs adams was in den bovenftaanden brief geflooten.
Geschiedenis van mijn twee en twintigfle jaar.
„ Gij weet, dat rnijn Vader een aanzienlijk koopman te Amfterdam geweest is , aldaar door een ongelukkig toeval zijn ganfche vermogen heeft verloren, en kort daarop in zijne geboorteplaats , Dorp, in Schotland, van kommer overleeden is: doch de herinnering van deze ongelukkige gebeurdtenis baarda mijner Zuster fteeds te veel fmart, dan dat zij U 'er veel zal van verhaald hebben ; fchoon de aanzienlijke erfenis, welke mijner Moeder in dien tijd te beurt viel, ons verlies vergoed heeft. Ondertusfchen had dit ongeluk op dat gedeelte mijner gefchiedenis, welk U nog onbekend is, zulken aanmerklijken invloed, dat ik Ude omftandigheden, kortelijk, moet verhaalen."
Mijn



V. BOEK. 3o7
w Mijn Vader handelde veel met een' Jood , die rijk en zeer gedieniTig was. Zijn naam was pinkas. Daar mijn Vader, zo wel uit hoofde van zijne (hikte eerlijkheid, als zijne groote kunde in den handel, den haat van zeer veele kooplieden tot zich trok, was het hem dikwijls zeer aangenaam , in verlegen omftandigheden — in welken men in eenen handel , als de zijne , meermaalen geraakt, en die hij aan andere kooplieden niet wilde openbaaren — zich van de onderfteuning, hem door pink as tegen eene vrij billijke provifie verleend, te kunnen bedienen.
„ Mijn Vader was eens, op zekeren morgen, in zijne kamer bezig, om met dezen Jood aftereekenen , en hem eenige duizend daalers , welken hij hem zedert eenige maanden fchuldig was, ' toetetellen. Hij kwam den volgenden dag van de Beurs, waar de Heer van velden, een Naastbeftaande mijner Moeder, hem op zijde trok, en hem ernftig verzogt, „om pink as, allengkens, te betaalen, daar zijne zaaken toch voorfpoedig gingen, vermits hij anders, wanneer hij hiermede nog langer wachtte , op eens zijn crediet zoude kunnen verliezen." - „ Wat wilt gij daarmede zeggen?" vroeg mijn Vader, die zeer driftig was: „ ik heb gisteren alles met hem vereffend, en ben aan pinkas geenen koperen duit fchuldig." van velden grimlagchte, en verzogt, „ dat hij toch voor eenen Bloedverwant geene zaak wilde loogchenen, V 2 wel-



3o8 FANNY WILKES.
welke maar al te bekend was." Mijn Vader lagchteen vroeg: „ of hij ook droomde?" waarop van velden de fchouders ophaalde en hem verliet."
,, In de volgende dagen, werd mijn Vader door andere Bekenden, en zelfs door naamlooze brieven, verzogt, om met pink as te vereffenen, en zich niet langer met hem optehouden. Hij gaf hun , die 'er met hem over fpraken, een eenigzins driftig andwoord, wees hen naar pin kas zelf —
die echter juist naar Lion was vertrokken en
ging zo Ver dat hij de genoemde brieven, vóór beurstijd, aan verfcheiden kooplieden voorlas , die zich echter deels verwonderden, en deels met eene dubbelzinnige houding de fchouders ophaalden."
„ Ondertusfchen floeg mijn Vader op deze zaak weinig acht, totdat de bijzondere voorzichtigheid cn het gebrek aan vertrouwen , welk men in den handel ten zijnen opzichte in acht nam, hem bekommering begon te baaren. Daar hij thands geduurig baargeld noodig had, 't gene pink as hem altijd had opgefchooten, zo wachtte hij met ongeduld op zijne terugkomst; inzonderheid, toen ibmmige kooplieden hem kleene fommen van eenige duizend daalers weigerden. Hij begon nu, met meer ernst, onderzoek te doen naar den uitvinder en verfpreider van dit valfche gerucht, welk hem zijn crediet benam; doch niemand konde hem hierin eenig licht geveu, en ieder fcheen de zaak te gelooven."
«Het



V. BOE K. 309
„ Het omvcder brak op eens los. Uit Petersburg, Bantzigm Hamburg werden, op éénenPostdag, verfcheiden wisfel-brieven met Protest teruggezonden. De zaak werd aanftonds bekend: de vijanden mijns Vaders zegevierden: allen , die maar konden, vielen hem uit kwaadaardigheid op het lijf, en mijn Vader geraakte in de grootfte engte. Hij ijlde naar de beurs, waar zich toen zijn Vriend pink as bevond, die pas uit Lion was teruggekomen. Eene groote menigte van kooplieden verzamelden zich bij elkander. Mijn Vader liep naar pink as toe. De Jood trok hem op zijde. „ Ik hoor," zeide hij, „ dat 'er wisfels op uw kan,, toor met Protest terugkomen ; het doet mij van „ harten leed, dat mijne vrienden zo veel gerucht „ gemaakt hebben; maar gij kunt het mij niet kwaa„ lijk nemen, mijn Heer handsom, dat ik j, thands mijn kapitaal terugvordere. Mijne vrien„ den in Hamburg en elders, en ik voor mij zel„ ven in Lion , drijven aanzienlijken handel, en „ hebben groote fommen noodig." . . . „ Wat?"
riep mijn Vader, „ welk kapitaal?" PÏN.
kas viel hem in derede: „ fpreek zo luid niet, „ mijn Heer!" zeide hij, „ men hoort ons, en geloof mij , dat ik uwen ondergang niet bedoek." „ De mislukte hoop op pink as, zijn duiiler voorftel, en de geveinsde lagch van eene menigte kwaalijkgezinden troffen mijnen Vader, die het geheele bedrog van den joodfehen booswicht nog friet V 3 eens



3io FANNY WILKES.
eens ontdekte, dermaate, dat hij onmiddellijk door eene beroerte werd overvallen. Men moest hem naar huis dragen, pink as f'chreeuwde hem na: „ ontrust u maar niet, mijn lieve Heer handsom; „ ik heb waarlijk niet ten oogmerk, om u te druk„ ken; integendeel zal ik alles doen, wat men„ fchen mogelijk is." — Dit baarde niet weinig opziens onder alle de kooplieden: de weinigebraaven beklaagden ons huis: de Boekhouder van mijn' Vader trad nu nader, en vroeg pin kas met ontzetting, „ wat of dit beteekende?" „ Wat
dit beteekent?" riep de booswicht, en toonde aan hem en allen, die het zien wilden , eene geheime fchuldbekendtenis van dertig duizend Dukaaten, met mijns Vaders band en zegel bekrachtigd." —
„ Dat is niet mogelijk," riep de Boekhouder. „ Niet mogelijk?" andwoordde pink as: „ mis„ fchien, omdat zijn Heer niet heeft goedgevonden, „ om hem te zeggen, dat hij met het geld van een „ ander zijnen handel drijft. De goede Man had ver,, Handiger gedaan, wanneer hij hier zo veel geruchts „ niet had gemaakt." Aanftonds werd de Boekhouder door de Jooden en Christen-jooden omringd, terwijl pinkas, intusfchen, verzeld van het vreeslijk gevolg van eenen fchuldeifcher , naar mijnen ongelukkigen Vader ging , waar de boeken aanftonds weggenomen, en de pakzolders gefloten en verzegeld werden."
De zaak werd , zo wel door pink as, als
door



V. BOE K. 311
door anderen, die echter wezenlijke, fchoon flechts kleene , fommen te vorderen hadden , op het ftrengfte behandeld. Mijn Vader, toen bedlégerig, toonde zijne onfchuld op alle mogelijke wijzen , doch konde de duchtigheid van zijne handteekening en zijn zégel niet loogchenen; fchoon hij niet begreep , hoe dit helfche bedrog had kunnen uitgevoerd worden. Het fchrift zelf was van de hand van een' man, die , twintig jaaren geleeden, bij mijn' Vader op het kantoor geweest, doch naderhand naar Duitschland vertrokken was. Mijn Vader eischte wel , dat pink as getuigen zoude bijbrengen , maar men gaf hem daarop ten andwoord , „ dat men ligtelijk konde begrijpen, dat mijn Vader, die toen in Holland nog geheel onbekend was geweest , zonder zich aan iemand te durven ontdekken, zich verblijd zoude hebben , dat de grootmoedige pink as hem zulk een aanzienlijken ftuiver had opgefchoten." Met één woord , men wist aan deze zaak zulken draai te geven, dat 'er geen redden aan was. Het is waar, van velden gaf mijnen Vader den raad, om zich door eenen eed te zuiveren; doch , hij gaf hem ten andwoord : „ wanneer gij zelf ge„ looft, dat ik fchuldig ben , wat moet dan niet „ de waereld denken ? Ik wil mijn onheil niet ver,, zwaaren door eenen Eed, welken mijne vijan„ den, daar alles zoo fterk tegen mij is, voor ,, valsch zouden houden."
V 4 „ Pin-



S1*
FANNY WILKES.
„ Pink as verklaarde eindelijk , dat hij anderen , die geld te vorderen hadden, uit medelijden, gaarne wilde laten voorgaan. Dezen maakten dan ook, dat zij, tot éénen penning toe, aan hun geld kwamen; terwijl pink as zich vergenoegde met zestien duizend dukaat en, de fchuldbekentenis hierop terug gaf, en mijnen Vader naauwlijks zoo veel liet behouden, dat hij met zijn huisgezin naar Schotland konde reizen. "
„ Ik wist van dit onheil niets. Ik was , van mijn negentiende tot mijn twecëntwintigfte jaar, met eenen Schotfchen Graaf op reis geweest, met wien ik te Oxford de hooge fchool bezogt, en wien ik, op verzoek van zijnen Vader, als reisgenoot verzeld had. De Graaf was in Madrid geftorven: ik bezorgde zo wel aldaar, als in andere plaatfen in Spanjen, de zaaken van de Familie des overleedenen, en ging eindelijk, met dat oogmerk , naar Zaragoza , in Arragon. Een Spanjaard , dien ik in Italien had leeren kennen, huurde voor mij aldaar, bij eene Jufvrouw widow, de Weduwe' van een' Schotlander, eene kamer ; maai hem heb ik zedert noit weder gezien."
„ Hier ontmoette mij iet, welk ik , in een Roomsch-catholiek Land, voor eenen Proteftant, als een ongeluk aanmerke. Ik werd doodlijk krank, en , 't gene mijn onheil vermeerderde, mijn Bediende pakte zich voord: ook van dezen heb
ik noit iet weder vernomen. — Jufvrouw widow



V. BOEK.
513
dow zond mij hierop hnren Bedienden, en liet mij verzoeken, „ om haare Dienstboden te gebruiken, als of ze mijne eigen waren." — Ik had op mijne laatfte reizen zeer veel geld noodig gehad , en moest mij dus bezuinigen, „vermits de Cor* respondent van mijn Vader op reis was , en ik dus niet, dan na zijne terugkomst, geld konde krijgen; maakende men op zijn kantoor zwaarigheid, om mij , buiten zijn weten, eenige fomme toetetellen. Jufvrouw avidow befpeurde mijne fpaarzaamheid, en liet mij zeggen: „ dat zij zich zoude verheugen , wanneer ik mij, als haar Landsman , ten vollen op haar wilde verlaten." Zij liet in het vervolg zoo veel zorg voor mij dragen, dat ik in het huis mijner'Onderen niet beter zou hebben kunnen opgepast worden."
„ Mijne ziekte werd heviger, en Jufvrouw wrdow zond mij eenen Geneesheer, die in agt dagen volftrekt mijne kamer niet verliet, en mij —toen ik hem op een' keer mijne bekommering te kennen gaf over de groote reekening, welke ik van hem
verwachtte ten andwoord gaf, dat Jufvrouw
widow beloofd had, alles te zullen betaalen."
„ Eens had ik geld noodig, en liet haar, daar ik geen ander middel wist, om het te krijgen, om twee Doublons verzoeken: zij zond 'er mij tien, en liet mij te gelijk, op de verpligtendfte wijze,! bedanken voor het vertrouwen, welk ik in haar ftelde. Ondertusfchen hadden de. perfoonen, aan V 5 wel-



3i4 FANNY WILKES.
welken ik het geld mijnen Graaf moest toetellen, mijne aankomst vernomen. Ik betaalde met de tien Doublons, zo veel als ik kon, doch werd, daar dezelven in verre na niet toereikende waren, in eene verbaazende engte gebragt. Jufvrouw widow vernam dit, en zond mij met eenen zeer vriendlijken brief — welken ik echter onder mijne papieren niet vinde — de fom van vijftig Doublons."
„ Zoo veel goedheid trof mij. Ik liet Jufvrouw widow verzoeken, mij gelegenheid te geven, om haar mijne dankbaarheid te betuigen, naardien ik haar nog niet gezien had. Ik ontving van haar den brief, zijnde Bijlage I. (*_) en te gelijk bericht, dat zij ziek was." „ Vermoedende, dat de Koopman, aan wien men mij geweezen had, thands weder van zijne reis zoude terug gekomen zijn, zond ik naar hem toe; maar1 ontving, met de boodfchap, dat hij mij eerlang zoude komen bezoeken, mijne wisfels terug. Dit ontrustte mij zo veel te meer, omdat ik den Bedieuden van Jufvrouw widow gezegd had, dat ik dien avond alles zou betaalen. Eenige dagen daarna, ontving ik wederom van haar eenen brief, waarbij zij mij een bezoek aankondigde, en welke onder Bijlage II. (f) is te vinden."
„ In
(*) Zie dit Deel, bladz. 540. CD Zie als boven.



V. BOE K.
3i5
„ In den beginne kon ik niet begrijpen, hoe Jufvrouw w 1 d 0 w zo gunfiig over mij konde denken, daar zij mij nog noit gezien had. Haar Bediende zeide mij echter, dat zij mij bij het intreden van het huis, en naderhand dikwijls door een glas in de deur, had gezien. Ik trok hieruit geene de minfte gevolgen: ik was gewoon, dat de bloei van mijne, inzonderheid in dien tijd, fchoone gedaante aller oogen tot zich trok, en was zoo ongevoelig voor de zo algemeene bewondering, als een Meisje met onverfchilligheid hare hand uitfteekt, aan welke men eenen fchoonen ring bewondert; fchoon ik fteeds de onaangenaamheden trachtte voortekomen, welken ik dikwijls bij zodanige gelegenheden ontmoet had."
,', Ik kon nu reeds opzitten, en verwachtte dus Jufvrouw widow in eenen armftoel. Zij verfcheen op het bepaalde uur."
„ Nimmer verwekte het gezicht eener onbekende perfoon in mij zulke onderfcheiden aandoeningen. Zij was ruim dertig jaaren oud, doch zag 'er, indedaad, voor het uiterlijke, veel jonger uit. Zij was uitnemend fchoon; maar uk hare oogen ftraalde eene onbfehaamdheid, welke zeer beleedigend was, en echter is 'er niet wel eene betaamlijker kleeding uittedenken, dan de hare; haar gedrag was bovendien zoo befchciden en volftrekt zedig, en hare ftem zoo zagt, dat dit een eu ander een allerzeldz;amst contrast opleverde."
„ Ons



3i6" FANNY WILKES.
„ Ons gefprek liep eerst geheelenal over gewoone zaaken. Toen ik haar van de verphgtingen wilde fpreken, welken ik aan haar had, verzogt zij' mij op het dringendst, haar te vergunnen , om zich in eenzaamheid te mogen verheugen over de gelukkige befteeding van eenen rijkdom, welke het eenig genoegen van eenen, anderszins ten hoogden rampzaligen, echt was. „ O mijn Heer!" voegde zij 'er fchreiende bij, „ gij ziet de onge„ lukkigfte Weduwe van geheel Spanje hier voor U. „ Welk eene fmart! —- het aandenken aan eenen ,, Man niet te kunnen uitwisfchen, die geen ander „ genoegen kende, dan dat, van mij onophoude-
„ lijk te kwellen! Ik had een hart dit kan ik
„ rondborffig zeggen dat voor de allerreinfte
,, liefde vatbaar was, maar dat flechts bittere fmar„ ten heeft moeten verduuren — en dat hart be„ zit ik nog. Maar, door de deelgenooten in de ,, fnoodheid van mijnen Man bewaakt —r- door „ hunne bezoeken zoo uitgeput, dat mij, van een „ vermogen van meer dan vijftig duizend Du„ kaaten, mogelijk, nog maar de helft is overge-
bleeven —— in een land, waar niet dén woord „ wordt gefproken, welk eene perfoon , die god
„ zoekt, zoude kunnen opbouwen in een
„ land, waar men niet eens durft laten blijken, „ dat men Protejlansch . . . Ach ! wat zeg ik ? " vervolgde zij, zich vol angst voor mijne voeten nederwerpende: „ waartoe vervoert mij de grie-
„ veu-



V. BOEK. 3I7
vende fmart, welke onophoudelijk mijn hart » doorknaagt? Acii, mijn Heer! gij zijt een „ Schot/ander en mogelijk zelf Roomsch-cathoüekl
O, maak mij niet door eene bekendtenis onge„ lukkig, welke de aangenaame hoop, van mis„ fchien eenen geloofsgenoot te vinden, of liever, „ welke de onuitfpreeklijke droefheid, die mijnen „ boezem doorgrieft, mij heeft afgeperst.' Laat „ U . . ."
„ Ik viel haar hier in de rede; terwijl ik mij over dit zonderling gedrag ten hoogden verwonderde. „ Wees gerust," zeide ik, A gij hebt
van mij volftrekt niets' te vreezen." 'uit vrees
voor de hquifitie, welke in Spanje toen zeer ontmenscht woedde, bad ik nimmer laten blijken, dat ik Proteflantsch ben, en mij ten dien einde, onder den naam van germain, voor eenen Framchman uitgegeven. Ik vond, om deze reden, het ook thands niet goed, om meer te zeggen; terwijl het mij leed deed, dat de Vriend, di°e de! ze kamer voor mij gehuurd had, aan Jufvrouw widow had gezegd, dat ik een Schotlander
was. Zij bleef voor mijne voeten liggen.
„ Rampzalige Vrouw!" riep zij uit, „ gij zijt ver,, loren! O mijn Heer handsom, ontferm U '» qver mij'! Ik belpeur, dat gij Roomsch zijt, „ maar heb medelijden met eene ongelukkige Pro,3 tejlantfcht Vrouw! "
„ De-



3i8 FANNY WILKES.
„ Deze taal griefde mijn hart; en daar ik bovendien hoorde, dat zij zelfs mijnen naam wist, zo zoude het even dwaas, als onbermhartig, geweest zijn, haar in onzekerheid te laten. Ik nam haar dus bij de hand, en verzekerde haar, dat ik een belijder van den Proteftantfchen godsdienst was." Zij fprong nu aanftonds op, viel mij in volle verrukking om den hals, en riep: „ o mijn „ Broeder! laat ik U bij eenen naam noemen, „ die onze harten iu deze duistere Christen5, waereld zal vereenigen, even gelijk ten tijde „ van de opkomst der Kerk gefchiedde, toen „ zich alle Christenen Broeders en Zusters noem„ den." Zij kuschte mij te gelijk met de leevendigfte aandoening, en floot mij vast in hare armen. „ Ik bezweer U," vervolgde zij, bij den „ voortrefiijkften godsdienst, welken wij Voor god „ belijden, om mij niet te verlaten ! Blijf „ in mijn huis, zo lang het U mogelijk is: mijn „ geheele rijkdom is, van dit oogenblik af aan, „ tot uwen dienst; kunnende ik het niet beter ,, befteeden, dan aan de zorg voor mijne ziel.
Ik weet, dat gij een Geestelijke zijt. Engel des „ Hemels, om wien ik zo dikwerf gebeden heb, „ verlaat mij niet!" Zij konde van aandoening niet meer fpreken, maar hing aan mijnen hals, en kuschte mij met eene tederheid, welke tot in het binnenfte van mijn hart doordrong."
„ Neem



V. BOEK.
3'9
„ Neem hier in aanmerking,, il///}, het medelijden, welk eene verlatene Proteftante verdiende; mijne jonge jaaren, in dien tijd; de groote ververpligting aan Jufvrouw widow; hare zielroe-
rende Mem; hare traanen en laat ik 'alles
zeggen hare uitmuntende fchoonheid en de
eenzaamheid van den nacht wat zoude, wat
konde ik doen? Ik beandvvoordde hare kusfchen en omhelzingen met woorden, welken haar blijken van mijne dankbaarheid, van mijn medelijden en van mijne oprechte geneigdheid, om haar te troosten, konden opleveren; in plaats, dat ik de aandoeningen van mijn hart had moeten volgen, welk door het geheele gedrag dezer Vrouw ten eenenmaale verbaasd was. Zij verliet mij kort daarop onder zodanige uitdrukkingen, welke even zo veel eerbied te kennen gaven, als zij mij te voren vertrouwen en blijdfchap betoond had, en ging zeer zagtjes de trappen af."
„ Den volgenden morgen ontving ik zeer vroeg den brief, welke de inhoud van Bijlage III is en onmiddellijk hierop kwam de Koopman , op wien ik eene wisfel had. Hij berichtte mij het ongeluk mijns Vaders, en verklaarde teffens, dat hij op mijne wisfel niets konde betaalen. Men kan zich naauwlijks den feilen angst verbeelden, welken gebrek aan geld, wanneer men in een vreemd land
(*) Zie dit Deel, bladz. 250.



$aö FANNY WILKES.
is, kan veroorzaaken. In dezen angst Hortte mij het bericht van den Koopman. Ik hield hem voor, dat ik ,op zijn minst,volltrcktomtrend duizend Doublons zou noodig hebben, welken mijn Vader, voor rekening van den Graaf, reeds had ontvangen; dat het mij zeer gemaklijk zoude vallen , om hem , binnen weinige maanden , weder te betaalen enz» doch alles was te vergeefsch. De meeste kooplieden 'overtreffen alle andere menfehen immers,
zo lang zij 'er hun voordeel bij hebben — zo ver in dienstvaardigheid, als zij boven dezelven in onbuigzame hardnekkigheid uitmunten , zodra de zekerheid der winst niet zo zichtbaar is, als de
dag aan den Hemel. \ Ik verzogt dus alleen
dezen Man , om mijnen naam te verzwijgen; 't gêne hij mij beloofde, cn welke, belofte, daar hij 'er niet bij te verliezen had, hij ook getrouwlijk heeft nagekomen."
„ Zodra de Koopman vertrokken was , kwam Jufvrouw widow bij mij. „ Heden," zeide zij, met een beangst gelaat, „ waag ik het, voor de „ eerfte en laatfte maal, om U bij dag te bezoe3, ken. — Penelope konde niet naauwer bewaakt „ worden, dan ik. Het ongeluk," voegde zij 'er met „ een vriendelijk lagchend wezen bij, „ verfpreidt „ immers deze treurigheid niet over uw gelaat, „ welke ik daarin ondekke." — Ik andwoordde haar, zonder te onderzoeken, waar zij dit vernomen had, „ dat .ik mijne droefheid niet kon ver-
ber-



V. BOEK. 32Ï
bergen ..." —-— „ Hoe!" viel zij mij in de rede ; „ het is dan zeker , dat gij aan de op„ regtheid mijner aanbiedingen , op gisteren aan ,, U gedaan, twijfelt? Gij gelooft dan, dat de „ bereidwilligheid, om de goederen zatnen te gebruiken, in gevallen, daar deze gemeenfchap mo„ gelijk kan gemaakt worden, geen bewijs meer van j, broederlijke liefde is, waarvoor het bij de eerde „ Christenen gehouden werd ? Laat U toch over„ tuigen! Neem deze duizend Doublons:'''' hier gaf zij mij te gelijk eene wisfel, welke zo veel bedroeg -— „ ik fchenk U dezelven met j, een opregter hart, dan ananias een gedeelte j, van zijne verkogte have aan de voeten der Apos„ telen nederwierp; en zo opregt zult gij mij altijd vinden , wanneer gij flechts de zorg over 3, mijne ziel op U wilt nemen. "
„ Ik wist van fchaamte niet, wat ik zou zeggen. Jk zag haar' aan, en ontdekte , dat hare oogen het minde van allen met deze woorden overeenkwamen , fchoon ik mij zelf te gelijk , heimlijk , over deze liefdelooze gedachte befchuldigde. Zij had, wel is waar, zeer fchoone oogen; maar in dezelven was eene beweging, een zeker iet, welk ik niet kan uitdrukken, 't gene mij al mijn vertrouwen genoegzaam benomen had. Ik nam het geld aan, en vroeg haar met ontroering, of de koopman haar ook bet een of ander gezegd had?" — „ Vrees niet," zeide zij: „ at» n. Deel. X ,, te*



'82* FANNY WILKES.
„ les, wat ik weet, heb ik uit uwen mond gt> „ hoord. Hier," vervolgde zij, en opende eene heimlijke deur in het behangzel, door welke men in eene zeer fraaie kamer kwam : „ hier is de „ de verborgenfte hoek van mijn huis : hier is „ mijne wijkplaats, wanneer ik met mijn onge„ lukkig hart verkies alleen te zijn, en hier ben „ ik zo gelukkig geweest, te vernemen, op welke „ wijze ik uwe bekommeringen kan uit den weg 5, ruimen. Men is het gewoon, dat ik in deze „ kamer alleen ben, en men Boort mij hier nim„ mer. Deez' is," zeide zij, terwijl zij eenen Bijbel agter een paneel van daan haalde, „ mijn ge„ zelfchap, waarmede ik zulke aangenaame uuren „ doorbrenge; en gij, Engel des Hemels, waarom „ ik zo lang gebeden heb, zult mijn tweede medge„ zei wezen, die mij even heilig en even lief zal „ zijn; maar wij woonen in het land der ver„ volging: de nacht, welke anders de ondeugd „ begunftigt , zal onze godsdienflige oefeningen „ tot een zéker fchutzel verftrekken."
,, De argwaan, waartoe mijn droefgeestig geitel altijd te veel heeft overgeheld , baarde mij veele bekommering, .toen Jufvrouw widow vertrokken was. Ik nam mij vast voor, om deze beleedigende gedachten te fmooren. De uitdrukking, „ die mij even heilig en even lief zal zijn," had mij diep getroffen."
» Juf-



V. BOEK. 3J3.
„Jufvrouw widow kwam in den nacht wederom bij mij. Zij was ongemeen bedroefd , en zeer agterhoudend. Onze gefprekken liepen over één der gewigtige onderwerpen van den godsdienst. Zij ging, na verloop van een uur, door de verborgen deur, weder naar hare kamer, terwijl ik haar, uit hoofde van hare buitengewoone, juiste kennis , aangaande de grondwaarheden van den godsdienst, en hare groote vordering in de Wijsbegeerte, met verwondering naoogde. "
„ Onder gelijke gefprekken verliepen 'er nog eenige nachten. Jufvrouw widow kwam noit over dag bij mij; maar zij liet mij mijn eten, op de fmaaklijkfle wijze toegelicht, brengen ; zond mij de keurigfte wijnen, en voorzag mij, over het algemeen, van alles, welk zij maar eenigzins konde vermoeden, dat mij aangenaam zoude wezen , behalven van geld. Ik had dit laatfte wel nu niet noodig; maar daar ik thands, genoegzaam, weder volkomen herfteld was, naar Schotland verlangde te reizen, en bovendien ondervond, dat mijne tegenwoordige leevenswijs in het geheel niet met mijne neigingen overeenkomftig was, zo verlangde ik naar geld, doch droeg zorg, om 'er aan Jufvrouw widow niets van te laten blijken, naardien ik eerst het andwoord op brieven wilde afwachten , welken ik juist hierover aan eenige Vrienden gefchreeven had."
X * „ Wij



3S4. FANNY WILKES.
„ Wij hadden in dezen tijd eens met elkander gefproken over de verzoekingen tot het kwaad, en Jufvrouw widow had mij gevraagd, ,, waarvoor een Christen het moest houden, wanneer hij met menigvuldige verzoekingen tot zonde te worftelen had; en of hij niet zulk een tijd inzonderheid gelukkig behoorde te achten?" Mijn andwoord fcheen voor haar toen niet volkomen duidelijk te wezen. Zij deed mij deze vraag nu ten tweedenmaale. Ik befpeurde thands, dat zij niet zo agterhoudend was, als te voren ; ja , zelfs hare kleeding fcheen nu meer achteloos te zijn , dan gewoonlijk. ■ Ik poogde haar de opheldering duidelijker te maaken ; doch zij andwoordde mij met een fchalkachtig gelaat, „ dat, wanneer het eene waarheid was, dat verzoekingen oefenden, en alle oefeningen hebbelijkheden wierden, en het zeker was, dat de meer gemaklijke betrachting der deugd insgelijks tot het geluk en de wenfchen van den Christen behoorde, dat hét alsdan een christelijke pligt was, om zich niet met zo veel angst aan de verzoekingen te onttrekken." De tijd was thands te ver verlopen, om haar iet meer te kunnen andwoorden, dan, „ dat ons geleerd werd, om de afwending der verzoeking te bidden."
,, Toen ik den volgenden avond aan den maaltijd zat, kwam zij op mijne kamer, en zeide mij, met een bijzonder vrolijk gelaat , dat zij uit een yerveelend gezelfchap kwam, waarvan zij zich, onder



V. BOE K. 3^5
der het een of ander voorwendzel, had ontflagen, cn thands het genoegen zoude hebben, om eenigen rijd bij mij te blijven." Zij nam in allerijl eenen ftoel, en plaatfte zich recht tegen over mij aan tafel. Ik keek haar aan, en zag, dat zij zeer vrij gekleed was. Ik geloof, dat zij het opmerkte, dat ik mijne oogen op haar vestigde, want zij zeide , met een bevalligen blos, „ ik moet U verfchooning „ vraagen , dat ik in eene zoort van ftaatfie„ kleed bij U kome: de Lrandende begeerte, om „ bij U te zijn,1 liet mij geenen tijd, om mij in
„ een ander gewaad te kleeden." Hierop
fnoot zij aanftonds eene der beide kaarsfen uit , welke op mijne tafel flonden."
„ Ik weet het niet, Mifs, of ik' het voor U durf bekennen, dat ik mij bij dit voorval zeer dwaas gedroeg; maar ik geloof ook, dat-in zulke gevallen niets moeilijker is, dan de fpoedige beftemming tot een behoorlijk gedrag. Ik bevond mij den volgenden morgen in nog grooter verwarring, terwijl Jufvrouw wmow in haar gedrag eene behoedzaamheid had aan den dag gelegd, en in bare gefprekken eene aandacht en ontroering had laten blijken , welken ik volftrekt niet verwacht bad."
,, Zij kwam dezen avond weder zo vroeg als gisteren, op dezelfde wijze gekleed en eene wasfen kaars in hare hand; doch naderde niet zoo digt aan de tafel, maar keerde met de woorX 3 den,



s2ö FANNY WILKES.
den, „ ach! ik vraag U om verfchooning, mijn „ Heer germain!" weder te rug. Zij kwam, kort daarna, in een nachtgewaad weder. Ik nam het befluit, om nu of in 't vervolg niets meer te laten blijken. Zij bragt de vraag omtrend de verzoekingen, ditmaal, op nieuw, op het tapijt. -,Het „ is niet mogelijk," zeide zij onder anderen, „ dat „ een Man, zo als gij zijt, zicli in geen groot „ gevaar zoude bevonden hebben. Ik houde mij „ verzekerd, dat niet één Meisje, zo het niet in „ die betrekking met U geftaan heeft, in welke „ ik tot U fta, deze oogen, deze geheele gedaan„ te, deze fpraak , en alles — ik zeg het, zon„ der U te vleien — wat in U bekoorlijk is, heeft „ weêrftaan kunnen. Nu vraag ik U, of de „ herdenking der oogenblikken , waarin uwe „ deugd heeft gezegevierd, voor TJ niet ten hoog„ ften aangenaam is, en of gij niet, nog op dit „ oogenblik, onder een aangenaam gevoel, code „ daarvoor dankbaar zijt?" ... Ik andwoordde, met eenige ontroering, welke ik niet kon verbergen: „ik beken. . . dat. . ." ■— „ Ik weet, „ wat gij wilt zeggen," hernam zij; „ want ik „ zelve moet bekennen , dat uwe perfoon , zelfs „ in de ernftigfte oogenblikken , mij niet onver„ fchillig is geweest; maar ik weet, hoe onfehat„ baar de voordeden zijn, welken deze ligte ver„ zoekingen mij verfchaffen. Indien ik over een land heerschte, dan zouden fchoone Geestlijken,
„ wan-



V. BOE K.
8»?
„ wanneer zij regtfchapen menfehen waren, inzon„ derheid , boven alle anderen , in groote Gc„ meenten moeten geplaatst worden, en ik blijf „ 'er bij, dat een Christen de gelegenheid tot zon„ digen niet alleen niet moet vlieden, maar veel „ eer dezelve opzoeken , ten einde zijn volgende „ leeven met een dankbaar aandenken te vervul„ len." — Hier zou ik haar op eenen misnoegden toon geandwoord hebben , indien wij beneden in het huis geen gerucht gehoord hadden, 't welk haar mijne kamer, fpoedig en met angst, deed verlaten."
„ Ik overwoog naderhand dit alles, en meende te ontdekken, dat ik hare denkwijze eenigermaate behoorde te verontfchuldigen. Ik beken dit voor U met zo veel te meer opregtheid, naarmaate het gemaklijker zoude wezen , om het voor U te verzwijgen. In het vervolg waren hare vraagen dikwijls zo. listig , dat ik het oogmerk , om mij te verleiden, duidelijk in dezelven meende te ontdekken; maar hare onmiddelijk daarop volgende drift, hare traanen en andere blijken eener diepe aandacht dit alles werkte op mij zoo krachtig,
dat ik dikwijls een teder mededogen over den toeftand van haar hart gevoelde, en op mij zeiven te onvrede werd , wanneer 'er eenige twijfelingen aangaande hare braafheid en opregtheid in mij opreezen. Ik werd - zo Ver ging dit _ van langzaamerhand, zoozeer aan de veranderingen van haar X" 4 „ nacht-



*«S FANNY W I L K E S.
nachtgewaad .gewoon, dat ik eerst, een' geruimen tijd daarna, met verbaazing ontdekte, hoe onmerkbaar, doch ook hoe onbetaamlijk, zij hare kleeding
veranderd had. > Ik wenschte wel, met anderen
eens te kunnen fpreken, die in gelijke omftandigheden geweest zijn, om te weten, of de bewustheid van goede oogmerken , bij de liefde tot de. deugd, ook meer menfehen op zodanige wijze verblind heeft; want niets is zekerer , dan dit, dat ik geene de minfie liefde voor deze Vrouw gevoelde. Ik was allen gskens tot dien trap van ongevoeligheid geraakt, dat misfchien maar één toeval mij herinneren konde, dat ik geene onbetaamlijkheden behoorde te dulden."
„ Het oogenblik, waarop ik de oogen opende, was een der gevaarlijkften mijnes geheelen leevens. Waarom zou ik vreeztn , liefde Mifs , om bet rondborftig voor U te bekennen? Ik geloof, dat zulke dingen , over het algemeen, niet moeten verzweegen worden: de lotgevallen van eenen mensch ftaan altijd met die van anderen in betrekking — ten minften in die betrekking, dat de befchaadigde , of de zodanige , die gevaar loopt, om befchaadigd te worden , den onbefchaadigden moet waarlchuuwen. -— Ik zou ook dit zo leerrijk gedeelte mijner leevensgefchiedenis tot dus verre niet verzweegen hebben , wanneer niet dat gene, wat ik nog te zeggen heb, mij zo veele. frnart veroorzaakte. "
te Foei!



V. BOE K.
3=5
„ Foei! Jufvrouw widow," zeide ik met het bitterfte verdriet, „ waardoor ben ik in uwe oo„ gen zoo onwaardig geworden, dat gij in zulk „ eene onbetaamiijke houding , en zulk eene ge„ voelig beleedigende kleeding voor mij ver-
„ fchijnf?" „ Daar hebt gij, " zeide zij
met drift, en terwijl zij op een canapé ging zitten, op welke ik mij i insgelijks, wegens eene duizeling , welke mij kort te voren was overvallen, had nedergezet: „ daar hebt gij nu het bewijs „ mijner ftelling aangaande onzen pligt, met be-
trekking tot de verzoekingen!" Ik wilde
haar in de rede vallen en fprong op. Zij trok mij te rug. „ Laat mij uitfprcken, " vervolgde zij. „ Ik kom heden voor de vierdemaal in één en „ hetzelfde gewaad bij U : waarom hebt gij nu „ niet aanftonds, toen gij mij de eerfte maal zo „ gekleed zaagt, de oorzaak van het kwaad ont„ dekt, welk — en dit zult gij toch niet kun-
„ nen loogchencn in uw hart huisvest? Was
„ deze beproeving voor U niet noodig? Zult gij ,, niet van nu af aan,' met eene zoort van een' „ heiligen fchroom, de gevaaren vooruitzien , „ waaraan gij nog duizendmaalen blootgefteld zijt? v> Zult g'j U thands niet, met eenen nieuwen ijver, „ door het gebed trachten te wapenen? Zal uw „ wasdom in geloof en deugd', alsdan , ,, niet eene nieuwe, en fteeds leevendiger, dankg, baarheid verdienen ? Beandwoord [nu deze X 5 „ vra?*



33^ FANNY WILKES.
„ vraagen — dan Iieb ik mijn oogmerk, om mij „ zelve te onderrichten, en U te overtuigen , be„ reikt; en alleen met dit onlaakbaar oogmerk „ heb ik eene zaak gedaan, welke mij zo verbaa„ zend veel zelfverloogchening gekost heeft." Met deze woorden verliet zij mij."
„ Ik zat nog in diep gepeins op de canapé, toen zij weder binnenkwam , zich op de vorige plaats ncderwierp, en mij , toen ik haar wilde verlaten, vasthield. Zij keek mij met een zonderling gelaat aan. „ O mijn allerrerëe„ renswaardigfte Vriend!" zeide zij, op eenen innemenden toon , welke onweérltaanbaar was: „ ik kom weder terug. Heb ik U beleedigd, o! „ vergeef het mij! Ik bid U, op het erndigde, „ vergeef het mij! Mijn oogmerk," voegde zij 'er bij, en kuschte mij de handen , welke zij vast in de hare drukte; „ mijn oogmerk is zui» ver! 0m de opregtheid van mijn oogmerk, „ moet gij het mij vergeven! "
„ Wat zal ik U zeggen? lieffte Mifs! Zult gij U de verregaande verblindheid — of hoe zal ik
het noemen? kunnen voordellen? Of liever,
zult gij — zal Mifs heavy het gelooven kunnen, dat eene hooger kracht mij met haren bijdand verwaardigde ? - Mogt ik toch hier kunnen zwijgen! —" „Jufvrouw widow zag mij aan en weende. In eens vloeiden mijne' heete traanen langs mijne wangen. Ik weet naauwlijks, dat ik haar de handen



V. BOE K.
33i
den gekuscht heb. Ik kon niet één woord fpreden. Zij droogde mijne traanen af, en zeide :
„ ach ! ik moet het bekennen , bekoorlijke
„ Vreemdeling! Ik moet het eindelijk bekennen! -
„ Deez' boezem klopt van liefde maar deze
„ liefde kan onmogelijk, — misdaadig wezen."...
„ lk hoorde deze laatfte woorden zoo flaauw, als of zij op eenen verren afftand gefproken werden. Ik rukte haren zakdoek weg, waarmede zij mijn aangezicht droogde, en floeg de oogen om hoog. ,, Verlaat mij Jufvrouw widow," riep ik op eenen toon, waarvan ik nog thands ijze, en fprong aanftonds overeind. Zij ftond'insgelijks, doch langzaam, onder het ftorten van bittere traanen op. „ Ja ," zeide zij, „ het is no„ dig voor onzer beider rust, dat ik U verlaat;
„ maar uwe liefde zal ik noit vergeten!"
Met deze woorden keek zij mij droevig aan , maakte eene diepe neiging en vertrok ; doch met de grootfte ontroering."
,, Ik bleef aan de tafel ftaan, en ftaarde gedachteloos op de deur, door welke zij vertrokken was. Ik werd door eenen angst — ach! de angst der verdoemden kan niet verfchrikljjker wezen -— overvallen. Ik knarsfte , onder eene koude rilling , welke mijne zenuwen fcheen te treffen, op mijne tanden, en hierop volgden traanen, waarin ik fchier wegfmolt."
» Gij



332 FANNY W I L K E S.
„ Gij zult U ligtelijk' kunnen voordellen, dat ik dezen verfchriMijken nacht flaaploos doorbragt; maar van den toeftand van mijn hart zult gij U volftrekt geen denkbeeld kunnen vormen. Ik wandelde met rasfche fchreeden mijne kamer op en neder, tot zo lang, dat ik, doodelijk afgemat, op eenen ftoel nederviel; doch ook hier vond ik geene rust. Ik wierp mij, met uitgeftrekte armen, op den grond, waar ik van fchaamte en berouw meende te fterven, en god voor mijne redding
dankte. Kan de enkele getlachte aan de bloo-
te mogelijkheid der onkuisheid ons op zulk eene allerijzelijkfte wijze martelen: of hoe moet het dan met een geweten gefield zijn, waarin de fchande van eene werkelijk onkuisch gedrag nog niet is uitgewischt!"
„ Nog fteeds befluitloos, hoe ik mij in het vervolg omtrend Jufvrouw widow zou gedragen; ja, buiten ftaat, om over haar een bepaald oordeel te vellen, had ik ten oogmerk, om mij naar bed te begeven, toen ik in de naaste kamer, door welke zij gegaan was , beweging meende te hooren, Ik had dit reeds eenige vorige nachten opgemerkt, en thands maakte mij dit geraas meer opmerkzaam. Mogelijk, dacht ik, heeft iemand een' fleutel van deze kamer; misfchien is iemand ooggetuige geweest van alles, wat 'er dezen nacht is voorgevallen. Mij hierover bekommerende, ging ik, met het licht in de hand, zeer ftil in
het



V. BOEK. m
bet vertrek.' Ik ontzettede; want ik zag een ledikant, waarvoor vier of zes guetïdom, met brandende kaarsfen, Bonden, en in welk Jufvrouw widow gerust lag te flaapen."
„ Ik bleef onbeweeglijk en geheel onwillekeurig Baan. — Ik beken, dat men niets fchooner kan zien, dan de houding en bet gelaat dezer flapende Vrouw—zij had hare handen, te zaam gevouwen, even als of zij bad, boven op eenen donker rooden, zijden deken liggen, die derzei ver kleur hooger deed fchijnen. Haar hoofd had zij op zijde laten afzakken, gelijk iemand, die met droefheid in den ilaap geraakt; maar op haar gelaat vertoonde zich alle mogelijke bevalligheid, en het fcheen, als of men aan hare zagt gefloten oogleden, en aan de fteeds gelijke, doch zeer zagte, ademhaaiing, zien konde, dat de flaap haar in de aangenaamfte kalmte van ziel moest overvallen zijn. Dit fchouwfpel was . voor mij geheel nieuw en onverwacht; maar ik kan niet begrijpen, hoe ik mij toen daarmede kon ophouden. Waarlijk, mijn gemoed was in eene geheel tegeuftrijdige gefteldheid, en echter kou ik niet te rug keereu. Ik wist niet, wat ik van Jufvrouw widow moest denken. Zou ik de onbefchaamdueid bewonderen, welke haar deze kamer tot haar ilaapvertrek had doen kiezen — of de ftandvastigheid en zekerheid van deugdzaame begfnzels, waardoor zij het gewaagd had, om, ook in dezen gevaarlijken



334
FANNY WILKES.
ken nacht, hier te blijven — of, eindelijk, den genisten flaap, welken zij na zulk een tooneel
konde genieten? — Na herhaalde befluiten
van welken ik echter geduurig weder afzag — om heentegaan , zegepraalde ik eindelijk over mij zeiven, en begaf mij naar mijne kamer, waar ik mij op mijn bed nederwiep, doch te vergeefsch naar rust zogt. Omtrend een uur daarna, hoorde ik, dat Jufvrouw widow zeer ftil opftond, mijne deur toegrendelde, en naar beneden ging."
„ Toen de Bediende mij de thee bragt, overhandigde hij mij te gelijk eene tabaksdoos , welke Jufvrouw widow mij toezond, die teffens liet vraagen, „ of dit de zoort van tabak was, waarvan ik onlangs had gefproken." Ik opende de doos aan mijne fchrijf-tafel, en vond onder den tabak het briefje, onder Bijlage IV. A. (*) te vinden. Terwijl de Bediende de thee gereed maakte, had ik tijd, om mijn befluit optemaaken. Ik legde het andwoord, welk Bijlage IV. B. (f) bevat, heimelijk, in de doos, en zond dezelve met eene boodfchap, den tabak betreffende, aan haar Weder te rug."
,, Naauwlijks was ik aan het thee drinken, en begon over de volgende inrichting van mijn gedrag ernftig natedenken, of ik zag Jufvrouw
(*) Zie dit Deel, bladz. 251. Ct) Zie dit Deel, bladz. 251.



V. BOEK. ft»
vrouw widow naast mij Baan. Jk kon van fchrik niet één woord fpreken. „ Wat baat dit alles?" zeide zij met-eene klaagende (tem, terwijl zij, blóozende, aan mijne zijde ging zitten. „ Wij „ hebben, bij de verzoeking van gisteren, twee „ ontdekkingen gedaan, welke ons niet tot fchan„ de verflrekkcn. Wij beminnen eikanderen, en — „ beminnen als Christenen. Is dit zo niet, mijn „ Waarde!" en aanftonds zeeg zij vol aandoening m mijne armen. „ Zedert agt dagen," vervolgde zij, „ f]aap ik in de naastg ^
„ weet gij ongetwijfeld. De deur is nimmer ge-
„ floten geweest ik geloof, dat onze deugd
„ de proef nu genoeg heeft doorgedaan , en » heb dit gister avond gezien. Ik ben een „ geruimen tijd getuige geweest van de ongerust„ heid, in welke gij het overige gedeelte van den „ nacht hebt doorgebragt. Gij hebt mij gevoeli* „ getroffen. Waarover kwelt gij U, daar ik mij" » ondertusfchen, met een zuiver en gerust gewe„ ten, ter rust begaf? Wat vreest gij, daar mijn „ rijkdom, mijn hart en mijne hand, 0p de ge„ oorlofdfte wijze, de uwen zullen wezen? Laat ik „ U zeggen" — hier wendde zij haar gezicht van mij af — „ zonder dat gij op mijn bloozen acht „flaat, dat ik met genoegen daartoe den ecrften „ ftap doe."
„ Wanneer gij U, lieflle Vriendin ! mijne toenmaalige denkwijze aangaande het huwelijk kimt hcr-
iime»



FANNY WILKES.
irmeren (*), en U de verlegenheid voorftellen, in welke ik mij bevond; dan zult gij ligtelijk kunnen begrijpen , dat ik buiten ftaat was, om iet te kunnen and woorden. Mijn (tilzwijgen beleedigde Jufvrouw widow. Zij zat ffil en beet op de tanden. Eindelijk fprong zij met een dreigend oog op, en verliet mij met deze woorden: ,, gij over„ weegt niet... maar ik wil U het genoegen niet „ vergunnen, om U te laten blijken , dat uw „ fmaad mij gevoelig beleedigt."
C*) Zie Deel i, blad*. 77 tot 85.
AGTSTE



AGTSTE HOOFDSTUK,
Behelst alleen een vervolg van het voorige.
„ Zodra ik alleen was, befchouwde ik dit alles uit een geheel ander oogpunt. Ik overwoog nu, dat ik aan zulk eene vuurige liefde veel moest vergeven; dat de weldaaden van Jufvrouw widow; mijne onverfchilligheid omtrend haren al te gemeenzaamen omgang; de belijdenis van mijnen godsdienst, en mijn gedrag van gisteren , haar een groot regt op mij hadden doen verkrijgen: dat het vermogen der liefde, en mogelijk ook wel het oogmerk, om zich meteenen geloofsgenoot te vereenigen, haar ligtelijk zo ver zoude kunnen brengen, dat zij dit regt te ver trok; dat de zoort van gevangenis, in welke ik mij bevond, wanneer ik daarbij mijn volftrekt gebrek aan geld in aanmerking nam, mij, over het algemeen, van haren wil deed afhangen: dat zij, daarteboven, zeer beminnenswaardig was; fchoon ik, wanneer ik mijne vrije keus behield,haar noit mijn, tot nog volkomen vrij, hart zou fchenken enz. Met één woord; ik beY fchouw-



338 FANNY WILKES.
fchouwde mijnen tegen woord igen toeftand, als eene bijzondere fchikking van god, tegen welke ik mij niet kon verzetten. Ik nam hierom, nadat ik den gcheelen dag met deze befchouwingen had doorgebragt, het beflnit, om haar op allerhande wijzen op de proef te ftellen , en, wanneer ik ontdekte, dat hare waare gevoelens zoo waren, als ik vreesde, aan de verbetering van haar hart, zo veel mogelijk, te arbeiden, en haar dus dan liever te trouwen, dan het tot het uiterfte te laten aankomen."
,, Ik beken, dat eene vrees, welke mijn characler anders niet eigen is, en die mogelijk aan mijnen hulpeloozen toeftand, in dien tijd, was toetefchrijven, de ftem van mijn verftand en hart welhaast deed zwijgen. Nog op dit oogenblik ben ik buiten ftaat , om met koelen bloede aan den ftaat te denken, waarin zich toen deze beiden bevonden."
„ Met dit voornemen dan wachtte ik haar dezen avond op. .Zij kwam, tegen elf uuren, in de naafte kamer; ftiet met geweld eene deur open, doch
kwam niet in mijn vertrek, maar ftak zo als
ik aan de toenemende verlichting befpeurde
de kaarfen aan; legde zich te bed, en riep, eenige oogenblikken daarna, ,, goeden nacht, mijn Heer handsom!" — „ Ik bedank U, " was mijn andwoord: zij riep ec'.iter nog eens het zelfde; en hier drong mij, a!s ik het zeggen zal, de vrees, om haar te beieedigen, zoo fterk, dat ik naar haar
toe-



V. BOEK. 330
toeging. Vergeet niet Mifs, dat ik geen grandzson, en eerst twee en twintig jaaren oud was, en Bel Mifs heav? omtrend dit punt gerust, het gene ik niet heb durven verzwijgen, fchoon ik er mij niet over kan verontfchuldigen. Ik had mij vergist: zij lag niet te bed; maar zat nog, even onachtzaam gekleed, in eenen armdoel, en Jas in den Bijbel. „ Nu," zeide zij, „ het is' " toch zonderling; ik geloof, dat ik U alles zou ,, kunnen vergeven. Maar zijt gij niet een won" derliik mensen? Trouwens, gij hebt dezen mor,, gen niet uitgeflapen."
„ Ik meende mij van deze gelegenheid te moeten bedienen, en zeide haar verfcheiden zaaken, welke met mijne, op heden, genomen befluiten overeenkwamen; onder anderen, „ dat ik mij door de aanbiedingen van hare liefde ten hoogden vereerd vond; dat ik echter in die jaaren, waarin ik was, nog aan geen huwelijk kon denken; dat ik, bovendien, eene onweerdaanbaare begeerte gevoelde om mijne Ouders te zien... „ Zij ftoorde mij en zei! de, terwijl zij de hcudingvan een ouder perfoon aannam , welke echter zonderling en gansch niet onverdraaglijk was: „goed! ik ben niet te ver„ geefsch tien jaaren langer in de waereld geweest, « dan gij: ik zal dus uwe jeugd te gemoet ko-' „ men. fk heb heden al,een? om ^
„ doenlijk hart te fpaaren, gezegd, dat ik op eene „ geoorlofde wijze de uwe wilde zijn. Wanneer Y -
« g'j



34o FANNY WILKES.
„ gij echter in het huwelijk zwaarigheden maakt:"—
„ Dan" — „Stoor mij niet. Ik heb den gehee-
„ len dag in den Bijbel gelezen, en gij vindt mij „ thands nog aan deze, voor mij zo aangenaame „ „ bezigheid; maar, ik moet het U ronduit zeggen, „ ik vind, dat de Schrift, ten aanzien der voltrekking „ van het huwelijk, door een Priester, inzonder„ beid met opzicht tot het trouwen, volftrekt niets „ bepaalt.". . . „ O! Jufvrouw widow! " riep ik, „ wat zegt gij?" . . . Wel nu! „ zeide zij lagchende," fchrik 'er toch maar niet vaa. Gij „ zijt thands te afgemat. Gij moet eerst uitfla„ pen, eer ik mij op die wijze kan verklaaren, „ als gij verwacht. Ga nu aanftonds naar uw
?j bed. Hoe nu?" vervolgde zij ; ziende,
dat ik vol verbaasdheid over hare ligtzinnigheid Baan bleef; „ gij moogt hier van daag nog niet „ blijven: voord, mijn jonge Heer! voord naar uwe „ kamer! Gij verftaat geen kortswijl: denkt gij, dat „ het geheime huwelijk heden al eenen aanvang „ zoude nemen? Gij zijt een gevaarlijk mensch; „ voord, zeg ik U, aanftonds van mijn kamer!"
„ Ik weet zeker, dat ik onder deze aanfpraak een jammerhartig figuur gemaakt heb. Zij reikte mij, met eenen vriendelijken lagch, de hand toe: — In eene fterke verrukking, zonder te weten, dat ik het doen wilde, nam ik de hare : zij kuschte fpoedig de mijne, en geleidde mij, onder de bede, „ dat ik geeue üegte gedachten van haar .mogt
voe-



V. BOEK,
voeden," tot aan de deur, welke zij open liet. Ik legde mij te bed, en was zo afgemat, dat ik aanftonds in flaap geraakte."
„ Na menigerleie droomen, ontwaakte ik, in de verbeelding, dat ik iemand bitter hoorde fchreien. Bij het wakker worden , hoorde ik het nog duidelijker, en hield het voor de ftem van Jufvrouw widow, die mij ook, onmiddelijk hierop, riep."
„ Ik befloot , om niet naar haar toetegaan; doch ik veranderde van gedachten, zodra zij mij ten tweeden maale riep; 't gene op zulk eenen toon gefchiedde, dat ik waarlijk beangst begon te worden. — Ik vond haar in eenen gevaarlijken toeftand. Zij was bleek: alle hare leden fcheenen derzelver veerkracht verloren te hebben: hare oogen waren flets, vervolgends vuurig, en eindelijk werd zij verfchriklijk rood. Ik voelde haren pols, die eene beweging van het bloed aanduidde, welke mijne bekommeringen vermeerderde. Het medelijden , 't welk ik bij alle kranken gevoel, was op mijn gelaat te lezen. Zij greep met haare brandende hand de mijne. „ Hoe verheug ik mij," zeide zij, „ te zien, dat gij zo veel deel in omftan„ digheden neemt, in welken uwe deugd mij geftort „ heeft. Ik heb een zwaar Coliek gehad, en nu ver„ brandt eene onuitleschbaare hitte mijn binnenfte. „Dit is," vervolgde zij met eene ftem, welke mij eenen doodlijken angst aanjoeg, „ het verfchriklijk be„ wijs voor de waarheid , dat de-geest wel gewillig, Y 3 ,, maar



34* FANNY WILKES.
„ maar het vleesch zwak is. Nu zal echter mijn „ dood onze onfchuld verzegelen." Hierop vielen onmiddellijk hare oogen toe, en zij fprak nog verfcheiden woorden, doch welken door de zwakheid van hare ftem onverftaanbaar waren. - Ik zeide haar, „ dat ik om hulp zou roepen."-„Om gods wil," riep zij, „ gij zijt verloren, wanneer maar één „ éénig mensch befpeurt, dat onze kamers met el„ kander gemeenfchap hebben. Blijf!"
„ Van angst doordrongen — want ik meende, dat zij onder mijne handen zoude fterven — ver- gat ik het onbetaamlijke der omftandigheden, in welken zij zich bevond. Ik droogde het zweet af, 't gene hare benaauwdheid naar buiten dreef; haalde een kistje met geneesmiddelen,'! welk ik op mijne reizen altijd met mij voerde, en maakte een poeder gereed. Zij floeg de oogen op, zag mij ftrak aan, gebruikte het poeder, en kuschte met haren brandenden mond mijne hand. „ Alle uwe op„ regte poogingen, " zeide zij, „ zijn vruchteloos. „ Ik waardeer dezen uitmuntenden trek van een „ edel hart, waardfte Vriend; maar gij kunt niet „ meer een leeven redden, 't gene door den aller„ hevigften ftrijd vernield is. O! hadt gij niet dezen „ morgen, door een louter vooroordeel, 't welk „ mrj den dood kost, mijne verwachtingen ver-
,, nietigd " Zij konde niet verder fpreken:
zij verloor hare fpraak, en kreeg zulke ijzelijke ftuiptrekkingen, welke ik meende, dat hare borst
zou-



V. BOE K.
343
zouden verpletterd hebben : hare oogen fcheenen te breken: zij ftrekte de armen moedeloos naar mij uit; richtte zich om hoog; doch zeeg wederom neder — en nu beipeurde ik geene ademhaaling meer."
„ Niet wetende, wat ik deed, nam ik hare handen, onder het gevoel der grievendite fmart. „ Laten toch deze bittere verwijten," riep ik, „ uwe laatfte woorden niet wezen! Zodra gij maar „ eenen Geestelijken kunt laten komen, zult gij „ mijne hand en mijn hart hebben."
n Dezen waren , geliefde Mifs, de woorden,' waardoor mijne jeugd, mijne onbedachtzaamheid cn mijn angst den grondflag legden tot die rampen, welken de laatfte jaaren mijnes leevens zo droevig onderfcheidden."
„ Ik had naauwlijks de laatfte woorden gefproken, toen Jufvrouw widow weder adem begon te haaien, mij zagtjes de handen drukte en hare oogen naar mij opfloeg. Zij begon te fpreken; maar zoo zagt , dat ik haar naauwlijks verftaan kon. „ Gij zult dan, " zeide zij, „ na de redder van „ mijne ziel geweest te zijn, nu ook die van „ mijn leeven worden! Geef mij nog eeft poeder:
„ ik heb verfterking noodig," lk deed het
en ging voord maar, waarlijk, het was, als
of ik droomde met haar op het te¬
derst toetefpreken ; en eerst lang daarna heb ik dit fpoedig leevcndig worden als iet zeer zonY 4 der-



544 FANNY WILKES.
derlings aangemerkt. Zij werd geduurende het overig gedeelte van den nacht, welk ik bij haar doorbragt, hand over hand beter; en hare liefde ging zoo ver, dat ik niet dan met veele moeite vrijheid kon verkrijgen , om naar mijne kamer te gaan, waar ik mij, hoe zeer mijne ziel ook werkzaam was, van den flaap niet kon weêrhouden."
„ Na dat mij de thee gebragt was, kwam zij in mijn kamer. Zij was nu zeer pragtig gekleed; en zoo fchoon, als zij thands was, had ik haar nog noit gezien. Jk zag haar aan, en zij befpeurde, dat de betovering, in welke ik gisteren was, nog voordduurde. Zij ging terug en grendelde de deur, en liep hierop met open armen, en onder deze woorden naar mij toe: „ hoe hebt gij „ zo wreed kunnen zijn, om mijn geluk op „ zulken duuren prijs te Hellen ? Wanneer nu uwe „ isabel in dezen nacht was geftorven, over„ weeg dan eens , waaraan gij U hadt blootge„ field: de d,eur in het behangzel was dan ont„ dekt geworden: men zoude geloofd hebben, „ dat ik een onnatuurljken dood was geftorven; „ gij zoudt voor het heilig gerichtshof (*) „ gebragt geworden, en een Man des doods ge-
„ weest zijn. Nu zullen wij ons echter over
„ den gelukkigen uitflag eener zaake verheugen, ,, welke zoe gevaarlijk fcheen." . . .
„Ik
C) Zo noemt men het Hof van Inauijïtie in Spanje.



V. BOE K.
345
„ Ik zal het verdere van hare aanfpraak verzwijgen, naardien ik U, liefde Misf! met de opgaave daarvan flechts zou beleedigen. Ach! mijne oogen werden geopend, zodra Jufvrouw widow ophield, zich als eene Vriendin der deugd te vertoonen. Zij begon, op de onbetaamelijkde wijze, van het'huwelijk te fpreken: haar onkuisch gedrag en onbefchaamde uitdrukkingen toonden mij ten klaarden, dat ik de Man van eene 'der eerlooste Vrouwen zou worden. Mijn angst was onbefchrijflijk, ik wees hare onbefchaamde eifchcn eerst op eene onbeleefde wijze van de hand; maar zij lagchte overluid , en vroeg mij, „ of ik zoo onnozel was, om haar voor eene vroome ziel te houden? Zij had, van het eerde oogenblik af
aan, het in hare magt gehad, om met mij naar welgevallen te handelen: dat zij den fchijn der deugd had aangenomen, was enkel gefchied, om zich met mijne zwakheid te vermaaken: zij delde eene vrije liefde verre boven die, welke aan de banden des huwelijks gekluisterd was: zij verwachtte ook, dat ik haar van de eerde nog heden blijken zou geeven, fchoon zij zich, in gevalle van weigering, met de laatde zoude vergenoegen, en het hing van mij af, of ik het daarop wilde laten aankomen. Maar," vervolgde zij, „ ik kan ook „ ligt de plechtigheid van dit Sacrament bij„ woonen; wanneer gij toch anders niet wilt, „ dan zal ik zorgen , dat 'er aandonds een PriesY 5 ter



34<5
FANNY WILKES.
„ ter is , om dezelve te verrichten. Bedenk U „ wel!"
„ Hier zag ik, dat ik op het verfchriklijkfle bedrogen was. Ik was jong en driftig: ik nam widow bij den arm en Biet haar de deur uit. „ Ga!" zeide ik, „ trouwlooze Vrouw! Ik veracht U !"— „ Wel zo!" andwoordde zij;,, o mijn Kind! gij „ zult morgen wei uit eenen anderen toon zingen!" Zij grendelde de deur digt; en daar ik ook de andere gefloten vond, was ik gevangen."
„ Ik was nu, inzonderheid, bedacht, hoe ik het gevaar zou ontvluchten. Ik wachtte op het middag-uur. Zodra juan — deez' was de naam van den Bedienden — binnen kwam, ging ik van mijne kamer, en vermoedde geene de minfte verhindering, naardien deez' Bediende gewoon was, dat ik dikwijls in den tuin wandelde. Hij liet mij gaan; maar onder aan den trap werd ik door vier gewapende Kaerels tegengehouden, die mij ^veder terug bragten. Het is vergeefsch,." zeide juan: „ wanneer ik U raaden mag, geef U dan „ goedwillig over ! Jufvrouw widow kan alles „ doen: tusfchen ons gezegd, zij is de Maitres „ van den Generaal Inquifitew. "
„ 'Er kan geen vreeslijker naam in Spanje genoemd worden. Ik gevoelde al het verfchriklijke daarvan, naardien ik reeds een a&us fidei (*) had bijgewoond."
„ Ik
(*) Dit is de benaaming van de tereclitftelling der . zulken, ttfe in de handen der Inaulfitie villen.



V. BOE K.
347
• „ Ik geloof niet, dat ik lafhartig in gevaaren ben; maar hier verfpreidde zich eene koude rilling over alle mijne leden. Juan befpeurde zulks. „Overweeg," zeide hij, „ wat gij doet! Jufvrouw wi,, dow is de goedhartigfte Vrouw der waereld.
„ Mogelijk laat zij zich bewegen, hoe misnoegd „ zij ook thands is, om eenen brief, welken zij ,, op dit oogenblik aan den Generaal Inquifiteur „ fchrijft, niet wegtezenden." Hij bleef aan de deur liaan, doch ging, toen ik hem niet andwoordde, naar beneden. Toen hij weder terug kwam, om het eten, waarvan ik niets gebruikt had, wegtenemen, zeide hij: „ het doet mij leed, dat „ de Generaal Inquifiteur van daag hier zal ko„ men: konde ik, in uw geval, maar van de zaak „ gelukkig afkomen, dan zou ik eens aan hemden„ ken,wanneer het mij wel ging." — Ik was van gedachten, dat mij dit alles, op aandrang van Jufvrouw widow, gezegd werd, ten einde mij bevreesd te maaken; maar tegen den avond kwam een Dominikaaner Monnik op mijn' kamer, die mij het bevel van den Generaal Inquifiteur bragt, om voor hem te verfchijnen, en mij door de voorzaal , in welke veele Bedienden Bonden, in eene andere kamer bragt. Ik volgde hem vol angst, doch zonder tegenftribbcling."
„ Hier ontmoette ik den Generaal Inquifiteur, een oud Man , van ten minften tagtig jaaren.
Jufvrouw widow zat naast hem op de Canapé.
Hij



343 FANNY W I L K E S.
Hij fprak langzaam en met eene doordringende ftem."
»> & hoor, germain," zeide hij, „ dat gij een Proteftant zijt. "
„ — Ik ben in de Engelfche Kerk opgevoed was mijn andwoord.
„ Hebt gij vrijheden of iet dergelijks ? En zijt 95 g'j om de belangen van eenig Hof hier?
— „ Neen." —■
5? Zijt gij dan de fchrijver van een kettersch „ gefchrift , den titel voerende van : An dentur „ feptem Sacramenta?" (f)
— ,, Ik weet niet, dat 'er oit een dergelijk s, gefchrift is gedrukt geworden. "
„ Hoor! zoek mij door zulke rampzalige uit„ vluchten niet te misleiden! Hier is het hand,,fchrift. Is dit uwe hand?"
„ Ik ontzettede. widow moest des nachts in mijne kamer geweest zijn, en mij dit handfchrift ontvreemd hebben, 't gene ik voor tijdkorting gefchreeven , maar voor haar misfchien
niet zorgvuldig genoeg verborgen had. „ Ja!"
gaf ik ten andwoord , „ maar noit heb1 ik ten ,, oogmerke gehad, om het te laten drukken."
„ Gij ziet, dat gij in handen van het heilige „ gerichtshof zijt gevallen;" maar ik wil U, uit lief„ de voor deze perfoon, redden. Wilt gij haar trou-
,, wen?
(f) „ Of er zeven Sacramenten zijn?"



. .ik "wil 11,uit liefde voor dexepcrJbon,redden ."Wilt Qjij haar trouwen l Bladz.348.






V. BOEK.
349
„ wen ? Men houdt haar voor mijne Maitres, ,, Ik ben eerst zcdert den winter hier geweest, „ en tagtig jaaren oud. Gij ziet dus, dat zij „ mijne Maitres niet kan wezen. Zij heeft zich „ als eene arme Weduwe tot mij gewend. Ik 5, fchep in haren regtzinnigen ijver een welge„ vallen, en hare fchoonheid , haar behaaglijk
gedrag en doordringend verfiand hebben haar „ mijne achting doen verwerven. Ik ken haar „ deugdzaam gedrag door en door; want ik kan m uit mijn paleis hare deur zien ,• en eenigen „ mijner Bedienden bewoonen haar huis. Ik heb „ haar tot hiertoe onderhouden en dikwijls be„ zogt. Ik behoef U niet alleen niet te zeggen, „ dat gij het U voor eene eer moet rekenen, aan „ eene perfoon te huuwen, die mijne vriendfehap „ bezit; maar het is ook duidelijk, dat mijne
tot hiertoe geheel onfchuldige verkeering met ., haar, noch baar, noch U, tot fchande kan verte Brekken. Gij ziet, dat ik als een Vriend met n ^ fpreek. Gij hebt haar uw woord gegeven, „ om haar te trouwen. Ik ben oud, en wil
mij thands van de waereld afzonderen. Ik wil,
echter, deze mijne Vriendin niet aan de beöor„ deeling der booze waereld blootflellen, en tef„ fens ten mijnen aanzien , door hare verwijde» „ ring uit dit land, het oordeel der zulken voor-
komen, die mij niet in perfoon kennen. Ik heb „ haar vrijheid verleend, om eenen Man te kie-
„ zen.



35" F A N N Y W 1 L K E S.
„ zen. Zij bemint U. Ik zal U beiden reisgeld ,, en twee duizend Doublons voor een uitzet „ geven. Wilt gij het vonnis ontgaan, 't welk „ de heilige Kerk over ketters uitfpreekt , zo ,, neem uw befluit, om haar te trouwen!"
„ Ik verzoek mij te mogen bedenken. "
„Bedenken? onbefchaamde! Ja, gij zult dit
„ in de' gevangenis doen."
„ Hierop werd ik aanftonds weggeleid en in een gat gebragt, waar ik van flank meende te fterven. Ik liet door den Dominikaaner Monnik, die hier bij mij kwam, om een draaglijker gevangenis verzoeken;' maar dit werd mij geweigerd : „ het was niet noodig , dat de Pater mij kwam toefpreken: ik kende al het ijzelijke der ftraf, welke mij wachtte, en wist, dat 'er geene redding mogelijk was."
„ Op ernfiig verzoek van Jufvrouw widow, werd ik, den volgenden dag, weder voor den Generaal Inquifiteur geroepen. De afichuuwlijke ftank had mij geheel buiten mij zeiven gebragt. De Generaal Inquifiteur dreigde, doch beloofde,, wanneer ik wilde gehoorzaamen , om ons, ondcr eene veilige bedekking, naar eene haven der Bisca'ifiche zee te zullen laten brengen. Jufvrouw wtdow fmeekte mij tot het huwelijk: al het ijzelijke van eene onlijdelijke, en mogelijk veeljaarige, gevangenis vertoonde zich voor mijnen geest, en de fchrik voor een gerichtshof, welk een even
wreed



V. BOEK. . 35i wreed, als verfchriklijk, vonnis velt, vervulde mijne geheele ziel! Ik vergat vrijwillig alle de gevolgen van een leeven, welks geluk ik zo zorgvuldig gevestigd had en gaf mijn jawoord."
„ Jufvrouw wmow Bond 'er op, dat de huwelijks-plechtigheid den volgenden morgen zoude voltrokken worden. Dit gefchiedde in alle Bilte, in het bijzijn van den Generaal Inquifiteur, die zich nu ongemeen vriendelijk jegens mij, cn met zeer veel achting omtrend Jufvrouw widow gedroeg. Hij vermeerderde haar uitzet met duizend Doublons , en gaf haar eene banknoot van vijftien honderd, en mij mede eene van gelijke waarde; terwijl hij hierbij, met een lagchend wezen, zeide: „ ik moet het geld verdeelen , op „ dat geen van uw beiden met de geheele fom ,-, het haazenpad moge kiezen." Nadat hij van ons affcheid genomen, en mij mijne helft, onder de waarfchuuwing , om voordaan in regtzmnige Landen voorzichtiger te wezen, had ter hand gelMd , gingen wij op reis; verzeld van juan en ABiGAëL, en onder de bewaaring en bedekking van twaalf gewaapende Manfchappen van den Inquifiteur Generaal."
„ Ik heb tot hiertoe gemeend, alle mogelijke bekorting in mijn verhaal te hebben in acht genomen; doch zie nu, dat ik ongemerkt meer gefchreeven heb, dan mijn oogmerk was. Thands
kan ik mij echter meer bekorten. Ach!
ie-
\ 1



S52
FANNY WILKES,
ieder oogenblik , welk ik aan het opftellen van dit verhaal beftcede, vertraagt het blijde tijdftip —.
en nog hoop ik op hetzelve waarop Mifs
j'inny heavy, van mijne onfchuld overtuigd, mij baar uitmuntend hart zal weder fchenken. '* „ Wij reisden, zo fpoedig mogelijk was, langs de", riaastën weg, door Arragon en Navarre ,xmx Bilbao. Op den weg vermijdde ik, met mijne Vrouw alleen te blijven, naardien ik haar door hardigheid poogde te verbeteren; en hare hoop, om mijne liefde te winnen, veroorzaakte, dat zij zich zeer wel gedroeg. Wij gingen, vervolgends, van Bilbao , fcheep naar Jcrfeij, een eiland, aan de kust van Normandïèn gelegen, waar ik mij in St. Heller, bij eenen zeer gemeenzaamen Vriend , eenige maanden-wilde ophouden. Dan, toen wij aldaar aankwamen, vernam ik, dat de Heer lo-
ne l y deez' was de naam van dezen Vriend
geftorven was, en mij, daar .hij geene Bloedverwanten had, het huis Lonely, een klein Landgoed , had gemaakt , 't gene dan ook aan mij, onder den naam van germain , werd ingeruimd. "
„ Wij betrokken dit Landgoed, zonder iemand anders bij ons te hebben, dan juan en abiga ë l. Het betaamlijkst mogelijk gedrag jegens mijne Vrouw, gevoegd bij de voordeden der eenzaamheid, was oorzaak, dat zij haar gedrag geheel verbeterde, fchoon ik, in den aanvang, daartoe



V. BOEK.
353
toe veele moeite bad. Tijd en ruimte laten mij niet toe, om hier breedvoerig over te fpreken: mogelijk vind ik nog wel eens gelegenheid, om 'er U meer van te kunnen zeggen. — Mijn voorbeeld deed het meeste af. Hoe ongelukkig ik ook was, liet ik haar echter noit mijne fmarten blijken, noch behandelde haar liefdeloos, vermits ik mijn lot niet rampzaliger wilde maaken: dan, dit trof haar; want zij wist, dat ik anders driftig was. Zo dikwijls zij mij beleedigde , hield ik mij Bil, en zij was oplettend genoeg, om alsdan mijne inwendige droefheid optemerken: eene
ontdekking , welke haar dan inzonderheid zeer gemaklijk viel, wanneer zij mij, door onbetaamlijke of lichtzinnige gefprekken, van haar verwijderde. Zij zweeg langen tijd. Eindelijk zeide zij tegen mij , „ te moeten bekennen , dat ik een voortrcflijk mensch was." Ik andwoordde haar: ,, ik heb het geluk van een gerust ge„ weten te bezitten: de gedachte aan de Godlijke „ tegenwoordigheid is dus noit voor mij verfchrik„ lijk: zij leert mij iederen pligt, en troost mij
„ in alle tegenfpoeden." „ Tot hiertoe,"
hernam zij, „ heb ik aan de waarheid van den „ Godsdienst dikwijls getwijfeld; maar zulk een „ voorbeeld, als ik dagelijks voor mij zie, kan „ mij overtuigen." Ik omhelsde haar. „ Eene „ getrouwe oefening," zeide ik, „ en een rede„ lijk verlangen naar de zuivering van het gevveII. Deel. Z ten



554 FANNY W I L K E S.
„ ten zullen meer doen, dan mijn, fteeds ge„ brekkig, voorbeeld." Zij bad mij met traanen in de oogen, om haar een opftel, 't welk ik over de vier eerfte boeken des nieuwen Testaments gemaakt had, voortelezen. Ik deed dit met eene vuurige liefde, en ondervond, dat eene zagte overreeding een' gevoeligen indruk op haar hart maakte, en de geneigdheid tot bekeering veel meer opwe kte, dan eene geftrenge behandeling immer had kunnen doen. Zij fprak weinig, wanneer wij ons met dergelijke bezigheden ophielden,'t gene doorgaands, des morgens, bij de thee plaats had; maar hare oplettendheid was te blijkbaarer, en zij toonde eenen ernst, die , zonder op iet verdienstelijks uittelopen, zo ver ging, dat zij tot vasten, eigen pijniging en alle zoorten van geheime boetdoeningen verviel, het gene mij zo veel te meer jammerde, naar maate zij daardoor minder tot rust kwam. Eindelijk begon zij de fehriften van doudridce te lezen, en ik zag dikwijls, dat zij, bij de daarin aangevoerde Schriftuur - plaatfen, zeer diep nadacht, en fterk werd aangedaan. Nu vermeerderde mijne hoop; inzonderheid, toen haar zieklijke toeftand haar, zo al niet den dood, ten minften een zeer fmartelijk leeven voorfpelde. Zij maakte zich , zonder eenige vrees, met den dood gemeenzaam, en verzogt mij, om de overige boeken des nieuwen Testaments met haar te lezen. Ook hier bleef zij nog fteeds bedaard; maar haar
ge-



V. BOEK.
355
geheele gedrag toonde, dat 'er eene gewenschte verandering in hare ziel was voorgevallen. Hoe minder zij 'er over fprak, hoe meer ik dit uiterlijk teeken waardeerde; terwijl ik, inzonderheid, befpeurde, dat zij, van al wat onrechtvaardig was, eenen. afkeer had, welke zich dikwijls in angst, fchrik en afgrijzen vertoonde, zelfs dan, wanneer zij'er flechts van hoorde fpreken. Behield mij, als of ikj dit niet bemerkte, vermits ik wilde afwachten, of deze gemoedsgefteldheid van duur zoude wezen. Zij gaf zich in eens aan eene fombere naargeestigheid over, zodat ik dikwerf zeer droevige uuren met haar heb doorgebragt. Zelfs konde zij in dien tijd, toen ik eene aangenaame Echtgenoote aan haar had, dikwijls niet lijden, dat ik haar liefkoosde. Ik kon met geene mogelijkheid hare diepe fmarten Billen, noch eenig bericht aangaande hare vorige omftandigheden erlangen. Zij fmeekte mij fteeds, onder het ftorten van bittere traanen, om haar naar dezelven niet te vraagen. „ Ik kan U „ niets zeggen, mijn eduard," zeide zij menigmaal: „ ik houd mij verzekerd, en zal ook hier„ aan in het jongfte oogenblik mijns leevens niet „ twijfelen, dat god mij alles zal vergeven; maar het aandenken aan mijne zonden veroorzaakt „ mij, bij aanhoudendheid, eene onuitfpreeklijke fmart,"
£ 2 sf É



s56 FANNY WILKES.
„ Ik had den jongen van velden, te Amfterdam (*), die veel' liefde voor' mij had, nadat wij bijna een jaar op het huis Lonely hadden doorgebragt, bericht van mijn verblijf gegeven. Hij andwoordde mij fpoedig, en meldde mij, dat mijne Familie de zestien duizend Daalers weder terug konde krijgen, voor welke fom mijn Vader door pink as, zo als hij met zekerheid konde bewijzen, bedrogen was, wanneer ik zonder tijdverzuim naar Amfterdam wilde komen. Was de fom minder aanzienlijk en de liefde voor mijne Familie — die tot hiertoe, van 't gene ik haar toezond, in Dorp leefde zo groot niet geweest,
dan had ik de reis niet ondernomen, vermits mijne Vrouw in de laatfte maand harer zwangerheid was. Ik moest mijn hart veel geweld aandoen, eer ik tot mijn vertrek konde befluiten; doch eindelijk fcheidden wij, midden in eene zee van traanen en met een allerverfchriklijkst voorgevoel, van elkander."
„ Niet wetende, of ik mijne Vrouw wel oit zou wederzien, en even zo onzeker aangaande den uitflag mijner reize, kwam ik te Amfterdam ,na eenen zeer moeilijken tocht gehad te hebben, welke, niettegenftaande den geringen afftand, door denongunftigen wind, ongemeen lang geduurd had. Mijn Oom van velden ontving mij aan boord, en voer
met
(*) Zie dit Deel, bladz. sor.



V. BOE K.
Si?
met mij, onder de verzekering, dat ik nu weder een Man in ftaat was, naar Amfterdam. Toen wij op zijne kamer kwamen, opende hij zijne boekenkast: „ vergenoeg U, vooreerst," zeide hij, „ met deze kleenigheid: het zijn allen boe„ ken van uw' Vader, welken hier zijn vergeten 'ge,, worden." Ik floeg een boek op, en ontdekte mijns Vaders, naam, welken ik kuschte. „ O!" zeide van velden; „ als gij zoo wilt, dan zult gij „ nog veel te kusfchen hebben. Gij zult zijnen naam „ in alle boeken vinden, behalven in dit;" overhandigende mij teffens het eerfte deel van het woordenboek van bayle. „ De naam is 'er uitge„ knipt," vervolgde hij; „ doch begeert gij, denzel„ ven te zien? hier is hij; hij heeft zestien dui„ zend Daalers gekost. " Hij haalde nu aanftonds een papier voor den dag, -t welk in allen opzichte aan het uitgefneeden ftuk in het boek paste, dezelfde grootte, rand, ja zelfs een' olijvlak had, welke in dezelfde gedaante op den titel was te vinden: en dit papier was juist de fchuldbekentenis, welke oirzaak van mijns Vaders ondergang geweest was. Ik ontzettede. „ Ziet gij," zeide van velden, „ hoe ongelukkig men kan worden, „ wanneer men zijnen naam onder eene ledige „ plaats fchrijft? "
„ ik liet nog dien zelfden avond Pinras in hechtenis nemen; want van velden was te angstvallig, om zulks te doen: maar — ik fchrijf het Z % met



35S FANNY WILKES.
met leedwezen — ik wist niet, dat de haat, welken de Kooplieden mijnen braaven Vader hadden toegedragen, met zijnen dood, nog niet was uitgerooid. Bijkans buiten mij zeiven van vreugde, dat ik nu den eerlijken naam van mijnen Vader konde redden, en mijne Familie 'er weder boven op helpen, ging ik den volgenden morgen naar het Stadhuis, en ontdekte — dat men pin kas in den nacht had laten ontfnappen."
„ De moeilijkheden mijner reize, welke voor mij, na zulk eene lange rust, iet ongewoons waren, en het verdriet, van mij in mijne groote verwachtingen bedrogen te zien , hadden mijne gezondheid zo zeer aangetast, dat ik de terugreis niet zou gewaagd hebben, indien ik niet den brief, onder Bijlage V. (*), van mijne Vrouw ontvangen had. Het verlies van den gehoopten rijkdom konde ik vergeten , vermits mijne Moeder juist op dien tijd eene aanzienlijke erfenis had gekreegen; maar het verlangen mijner Vrouw konde ik niet wederftaan. Ik maakte mij tot mijn vertrek gereed, doch mijne onpasfelijkheid werd erger, en noodzaakte mij, om mij nog ééne maand in Holland optehouden. Zodra ik tot de reis in ftaat was, en nog eerder, dan mijn Geneesheer mij vrijheid gaf, vertrok ik naar Jerfey. Jk ontmoette in St. Heiier mijn' Knecht juan, die mij met een
be-
(*) Zie dit Deel, bladz. -j2.



V. BOE K.
559
beangst gelaat ontving. Gij zult U Hatelijk kunnen verbeelden, met welk eene aandjening ik de woorden hoorde: „ ach! mijn Heer germain'. „ alles is dood! Uw Vrouw, uw Kind, — zij „ zijn beiden geftorven.''
„ Mijne Vrouw was, reeds zeven weeken geleeden,van eenen Zoon verlost geworden, en had, daags nadat het Kind, op haar uitdruklijk bevel, door eenen Proteftantfchen Predikant gedoopt was, het leeven afgelegd. De Minne, een Vrouwperfoon, die men uit noodzaaklijkheid had moeten nemen, had kort daarop ook het Kind van honger laten fterven. — Ik kon mijne droefheid niet maatigen, toen ik op Lonely-huis te rug kwam. Mijne Vrouw had, zedert de groote verandering van haar gemoed, mijne liefde geheel gewonnen. Ut ging naar de deur eener kleene Kapel, in wel« ke het gebeente, waaraan mijn hart gekluisterd was, rustte. Ik trad geduurig weder te rug. Eindelijk opende ik de deur. Juan had de beide lijken in hop gelegd. 'Er was nog geen teeken van verrotting te ontdekken; maar ik las nog in haar gezicht de fmart, welke ook, in den dood, hare ziel nog gefolterd had. Juan verhaalde, dat zij , zagtjes fchreiende, was gefiorven, doch dat zij voor haren dood de vuurigfte wenfchen had uitgeboezemd, om mij te mogen fpreken. En mijn
Zoon geen tijd zal den indruk uitwisfchen,
welken mijn hart hier ontving. Dan, gij eischt Z 4 van



3<5°
FANNY WILKES.
van mij niet, waardfte Vriendin, dat ik U de wonden van mijn hart zal toonen, welken zich aanftonds , bij de herdenking, 'op nieuws openen. "
„ Van dien tijd af aan, werd mij het leeven tot een last. Ik gaf juan zijn ontflag, die echter nog, heimlijk, een gouden Horologie medenam. Ik verzogt eene arme Weduwe van een' mijner Vrienden, om Lonely-huis en een gedeelte van mijn vermogen aantenemen, en befteedde het grootfte gedeelte, van 't gene ik voor mij zeiven behield, tot mijne laatfte reizen door de noordelijke Landen van Europa, waar ik wederom onder den naam van handsom reisde."
„ De wonden van mijn hart werden, zo veel dit op aarde mogelijk is, geheeld. Ik zegen nog de nagedachtenis van den Heer je wel, in Petersburg, die de eenige vertrouwde Vriend van mijn hart geweest is. Hij perste dit onbuigzaam hart de bekendtenis af, dat het gezond zoude worden. Ik heb U reeds veel van mijnen je wel verhaald. — Hij ffierf in mijne armen: ik werd
zijn erfgenaam. Ik offer aan zijn aandenken nog
traanen van dankbaarheid -— traanen van liefde."
,, Mijne terugkomst te Dorp, na eene reis van drie jaaren, befloot dat gedeelte mijner leeven ^gefchiedenis, 't welk aan Mifs heavij on-
bekend was; want ik begaf mij, een half jaar daarna, naar Colwark,"
„ Wafr



V. BOE K. 361
„ Wanneer god de menfehen als werktuigen in zijne hand gelieft te gebruiken, dan hangt nu mijn geluk van U af. Zelfs de traanen, welken ik in de droevigfte uuren, bij de opteekening van dit verhaal, itoitte, konden mij de hoop niet benemen, dat jinny, aan uwe hand geleid, de mijne zal aanvaarden. Gebeurt dit niet, dan beloof ik U plechtig, dat ik mij tegen die onderwerplijke gehoorzaamheid niet zal verzetten, tot welke mijn hart zich in dit oogenblik aan god verbindt; en jinny zal als dan — niet eens één' zugt hooren."
Stil, als op de weêrkomst van den nevel des ftiands, Alwaar een vriend met ons het laatfte zugtjen deelde,
En treurig, als bij de ontdekking des lands, Waar noit vóór mij een vriend het heil der vriendfehap ftrcelde-.
Zo ben ik ook nu, en zwijge ach! het uur
Des doods, dat vaak alle andre wonden heelde,
Vindt mij zelfs treurig — ftil — terwijl een helder vuur
Van hoopelooze min fteeds op mijn leeven doelt,
Mij gansch verteert, zo lang mijn hart gevoelt.
O ja! — die fmart, die mijne borst doorwoelt , Dringt diep tot in mijn hart: — doch nimmer zullen klachten Mijn leed verzachten!
NE.



NEGENDE HOOFDSTUK.
If&t 'er al verder voorviel.
Mifs ad ams en jinny waren juist bezig, met dit bericht voor de tweede of derde maal te lezen, toen de Heer german binnentrad. Men hield zich niet lang met dat gene op, wat men anders bij zulke gelegenheden gewoon is, te zeg-' gen. „ Ik wensch U geluk," zeide de Heer german tegen jinny, „ met het zolang verwachtte einde uwer rampen"... „ Ach!" viel zij hem hier in de rede , „ gelooft gij, dat mijn lot nu beflischt is? Overtuig mij, dat ik het bezit van een dezer twee, zo voortreflijke, harten waardig ben , en zeg mij dan, tot welk van beiden ik mijne keuze moet bepaalen. De Heer handsom is onfchuldig; maar zal ik vergeten, dat Sir james zo edelmoedig was, om mij te willen redden in een' tijd, toen de Heer handsom fcheen fchuldig te wezen? Sir james
handelt geheel overeenkomlhg het tederst gevoel;
doch



V. BOEK. . 3^3
doch zal ik vergeten, dat de Heer handsom even zo uitmuntend, even zo volkomen naar de regels van braafheid handelt? Beiden hebben zij mij even zeer bemind: beiden ben ik alleen uit een gevoel van fmart, fchoon op onderfcheiden tijden, ontvloden, en mijn hart bemint beiden nn even fterk."
„ Wat zal ik U op eene vraag andwoorden," zeide de Heer german, „ welke uw hart alleen moet beflisfchen, cn die ik niet vewacht had? Overweeg, dat Sir james U bemind heeft, zo lang hij U heeft gekend: dit heeft de Heer handsom insgelijks gedaan. Sir james heeft U
blijken van liefde gegeven, welken gij van den lieer handsom niet kondet verwachten, omdat hij 'er geene gelegenheid toe had. Dat gij, ondertusfehen, de verloofde Bruid van den Heer handsom zijt; dit zal ik U immers wel mogen herinneren?"
Jinny zweeg en ging onder ftille traanen naar liet venfler.
Mifs adams fluisterde tegen den Heer german: „ Gij kunt U de fmarten van dezen ftrijd der tedere liefde met geene mogelijkheid verbeelden! Ik kan het lieve Kind niet langer opbeuren of onderfteunen! Troo:t gij haar!"
„ Ik geloof, dat ik het kan raaden," voegde Mifs charlotte hay 'er zagtjes bij, „ waartoe het arme Me'sje bare keuze zal bepaalen :
zij



3*4
FANNY WILKES.
zij zal gewislijk verkiezen, om geen van beiden te trouwen; althands dit zou ik doen, wanneer ik in haar geval was."
„ O!" gaf haar Mifs adams ten and woord; „ gij me et met uwe trotfche , oudvrijfterlijke oordeelvellingen te huis blijven, anders zal ik met maagdelijke ftellingen op onze jinny ftorm lopen. "
,, Mijn befluit is genomen," zeide jinny nu, al zngtende. „ De Heer handsom is voor mij verloren, omdat ik hem gevoelig beleedigd heb. «SV> james kan ook de mijne niet wezen, vermits ik zijne verwachtingen zo geheel heb on lerdrukt, dat hij van mijne liefde heeft afgezien. Geen van beiden kan door mij gelukkig worden, doch beiden zijn te voortreflijk, dan dat zij niet op de gelukkigfte huwelijken zouden kunnen hoopen. Zodra ik hen door deze banden verëenigd zie en dit zal weldra gefchicden
dan ben ik ook gelukkig."... Hier werd zij door heete traanen verhinderd, om verder te fpreken. Zij zonk op de borst van Mifs hay neder, en riep met eene ftem, welke door het aanhoudend fnikken geduurig werd afgebroken: „ o mijne Waardften , onderfteunt mij in de uitoefening van mijnen gewigtigflen pligt! Mijne geheele ziel
is vol van wel beraadde befluiten maar zij
Ss zwak."
Ver-



V. BOEK.
365
„ Vergeet niet ," zeide de Heer german, „ dat de Heer handsom U nog op de edelmocdigfte wijze bemint!" ...
„ Overweeg teffens," viel Mifs adams hier tusfchen in, ,, dat Sir james U even zo groot» moedig veréért! " ...
„ En ," vervolgde de Heer german , „ dat Sir james zich fteeds van eene onvergelijklijke fchoone zijde getoond , en zijn gedrag op het geftrengst beoordeeld heeft."
„ Daartegen heeft de Heer handsom ," hernam Mifs adams, „ een charakter aan den dag gelegd, 't welk met alle de wenfchen en verwachtingen mijner jinny overeenkomt."
„ Wat beginnen wij, Mifs !" zeide de Heer german, ,, weten wij dan zei ven, wat wij willen."
„ Hier kan zekerlijk," fprak Mifs hay, ,, het hart onzer Vriendin alléén bellisfchen. Zij moet met beiden fpreken: zij moet beiden nog op de proef ftellen."
„Jinny zugtte. „ Zou ik," zeide zij, „dezen braaven Mannen nog meer verdriet veroorzaaken? O! ik zal mij verheugen, wanneer zij mij mijne beleedigingen vergeven; maar ik kan geen van beiden fpreken. Hun gezicht zoude mij, tot mijne ftraf, herinneren, dat ik de verwachtingen van den eenen veriedeld, en de trouw, welke ik den anderen verfcliuldigd was, door zo veel' argwaan ,



$66 F A N 'N Y VV I L K E S.
waan, en door deszelfs verfchriklijke gevolgen gefchonden heb."
Mifs hay nam hier het woord op: „ gij bemint dus beiden," zeide zij; ,, maar gij moet aan één' de voorkeur geven"...
De Heer german viel haar in de rede. „ Stel uw hart gerust, waardfte Vriendin!" zeide hij tegen jinny; maar zeg ons, Wat U aan Sir james verbindt?"
„ De liefde," gaf zij ten andwoord, „ door welke —- want ik moet het toch bekennen — hij mij thans even waardig is, als de Heer hand-
s o m. "
„ En wat," hernam de Heer german 4 ,, fcheidt U van den Heer handsom?
Jinny zweeg, floeg haare oogen neder, bloosde en zugtte.
„ Zoo ver," vervolgde de Heer german, terwijl hij hare hand kuschte; „ zoo ver moest ik U brengen, en nu zal ik uwen eduard herwaards geleiden."
„ Ach, mijn Broeder!" riep jinny* „ach, mijn Heer german!"
„ Ach, mijne Zuster!" hernam hij, lagchende: „ ach Mifs heavy! Ik verfta U;" en aanftonds liep hij naar zijne koets, om den Heer handsom te haaien.
Hij was naauwlijks binnengetreden , toen Lord en Lady speed met Sir james insgelijks kwamen.



V. BOE K.
86?
men. De Heer handsom was een weinig onthutst , toen hij Sir james zag; doch Lady speed naderde hem met haren Broeder, en beiden omhelsden zij elkander op het tederst. „ O!" riep Sir james, hoe veel liever geef ik U de verzekering mijner vriendfehap, dan ik U vergoeding voor beleedigde eer zoude gegeven hebben, welke gij kondet vorderen! Mogt ik in ftaat zijn, U mijn onuitfpreeklijk genoegen te kennen te geven, waarmede ik U den geroofden fchat weder ter hand fielle. Vergeef alles aan eene liefde, welke ik voor onoverwinlijk hield, en twijfel voordaan niet langer aan de oprechtheid van mijn hart!"
„ Edelfte, grootmoedigfte der Menfehen!" andwoordde de Heer handsom met inwendige ontroering: „ wat kan ik doen? Niets, niets, als in uwe armen de hand op den mond te leggen !"
„ Dit tooneel treft mij te fterk," zeide Lady speed. „ Welaan, mijn Broeder! De liefde van dezen Man zal de zege bekroonen , welke gij over uwe tederheid behaald hebt!"
De Heer handsom en Sir james omhelsden elkander nog vuuriger.
„ De bevrediging van zulke harten," zeide La~ dy speed, „is boven alle verbeelding. verrukkend!"
;, Dit



368 FANNY WILKES.
„ Dit is onloogchenbaar," andwoordde Lord speed; terwijl hij zijne traanen afdroogde; „ maar
mijn aandoenlijk hart wordt te fterk getroffen.
Hoe vaart jinny, waardfte Heer german? Vrees niet, om van haar te fpreken: onze Broeder kan thands alle verdragen." —
De Heer german zweeg.
„ Ja," zeide Sir james, „ik ben tegen alles beftand; maar — de geringfte twijfeling van de zijde van jinny, den minften argwaan omtrend dezen braaven Man , kan ik niet verdragen."
De Heer german bedacht zich eene poos. Eindelijk zeide hij: ,, ik kan niet wel eene gelukkiger gefteldheid van gemoederen wenfchen, en zal U dus alles vertellen" De Heer hand¬
som zag, geduurende het verhaal, nu eens met een verlangend gelaat den Heer german aan, en vestigde dan eens een oog van teder mededogen op Sir james, die met een blijmoedig wezen, onbeweeglijk, op den Heer german Baarde. Zodra deze zijn verhaal geëindigd had, fprong Sir james van blijdfchap op, klapte in de handen en omhelsde den Heer handsom met deze woorden: „ zeg nu, of ik U benadeeld heb? Dit kleinood moet U nu nog wel duizendmaal dierbaarer zijn , omdat gij het verloren hadt. Aanvaard mijn hart; het is nog onbefmet: ik neem het uwe, en verwijder mij daarmede!" -—
Met



V. BOE K.
309
Met deze woorden, doch niet zonder traanen, vloog hij.de deur uit.
De Heer handsom wilde hem agterhaalen.
„ Houd hem niet te rug," zeide Lord speed, terwijl hij hem bij de hand nam: „ dit is vooraf bedoten. Mijn Broeder verwijdert zich, zo niet voor altijd, ten minden voor zoo lang, als gij en jinny het verkiest."
De koets van Sir james was misfchien nog niet de ftraat uit , toen 'er eene tweede koets kwam; maar, hoe klopte het hart van den Heer handsom, toen hij jinny en hare beide Vriendinnen uit dezelve zag dappen! Jinny trad op hetzelfde oogenblik, al bloozende, in de zaal. De Heer handsom wilde haar de hand kusfchen; doch zij omhelsde hem. Beiden drukten zij elkander , zonder een woord te fpreken , aan hunnen boezem, en uit beider oogen droomden fprekende traanen van eene onuitfpreeklijke tederheid.
„ O Mijne jinny!" zeide de Heer handsom, „ nu vergeet ik, eindelijk, dat ik zo lang getreurd heb!"
„ Zo vergeet dan ook, 0 mijn eduard!" andwoordde zij met eene flaauwe dem: „ zo vergeet dan ook, dat ik U heb beleedigd: ik ben daarvoor reeds genoeg gedraft; ik heb meer, oneindig meer, geleeden, dan gij."
De Heer handsom wilde andwoorden; maar d« Heer german hield hem de hand voor den
J.ï. Deel. Aa mond.



FANNY WILKES.
mond. „ Gij moet thands niet andwoordcn, ** zeide hij: „ harten, gelijk de uwen, moeten zich voor geweldige aandoeningen hoeden." Jinny drukte de handen van den Heer handsom, die hare traanen afdroogde. Hierop naderde onmiddellijk Lady speed. „ o Mijne constantia!" riep jinny, en viel haar om den hals.
„ Ik geloof , waarlijk ," zeide de Lady , met hlijkbaare aandoening, „ dat gij uwe constantia, door de overgroote tederheid, zoudt over het hoofd zien. Ja; het is dit hart, dat gij aan uwe trouwe borst moest drukken — dit hart, dat zich voor alles floot, behalve voor de hoop, dat gij eens volkomen gelukkig zoudt worden. Vergeef mijnen Broeder! Ik Ba 'er borg voor, dat de gevoelens van mijn hart ook in het zijne huisvesten."
„ Jk ook," zeide de Heer handsom: „ Sir james verdient..."
„ Niets meer! " viel Lord speed hem hier in de rede: ,, geen enkel woord meer van mijn' Broeder! Laat ons nu zagter gevoelen;" zich tot jinny keerende: „ Sir james is zo even vertrokken , en ik fmeek U voor hem om uwe vriendfehap."
„ Wat zal ik," andwoordde jinny, met eene tedere bekommering"; ,, wat zal ik met mijn hart aanvangen ? Ik kan het immers niet verdeelen! Sir james bezit al mijne liefde, en gij, mijne waard-
Ben,



V. BOEK. 3?I
Ben, bezit mijn geheele hart; maar " — vervolgde zij, terwijl zij op de borst van den Heer handsom nederzonk - „ mijn eduard heeft
alles - hij bezit mij geheel. Veroorloft mij
flechts eenige ftille oogenblikken. Ik moet mijne gedachten bijeenverzamelen : anders fchenkt uwe jinny nog alles weg!"
Zij begaf zkh hierop naar een ander vertrek, waaruit fanny wilkes ten voorfchijn trad. " Ik zie wel-" zeide fanny, zonder eenig erg, dat mij niemand wil roepen." Zij omhelsde aanftonds jinny, zeeg naast hare zijde neder, en riep: „ o! zijt gij nog mijne jinny?"
Jinny beurde haar onmiddellijk op; zeggende, onder het ftorten van blijde traanen* Y & ben nog alles, wat ik voorheen was : ik weet, allerliefste fanny, dat gij mij opregt bemint." —
„ Dat is mij van harten lief!" gaf het Meisje ten andwoord; terwijl hare ftërke aandoeningen haar niet toelieten, om 'er iets meer bijte voegen!
Onmiddellijk hierop, opende sopuia de denr. Men konde het duidelijk aan haar zien, datzij gcfchreid had. Zij vestigde op jinny een treurig oog. „ Wat heeft nu," zeide zij, - en aanftonds fprongen haar de traanen, bij geheele keken, uit de oogen — „ wat heeft nu het ongelukkig Weesmeisje te wachten ! O Msf .' Dit huis behoort thands aan U; maar - gij zie: >er te fr^,,.



372 FANNY WILKES*
uit, om aan een arm Kind, 't welk in de algtheele waereld eene vreemdeling is, deze veilige verblijfplaats te ontzeggen!" Jinny was reeds zoo afgemat, dat zij niets konde andwoorden.
,, Zult gij," zeide sophia tot charlotte, op eenen zeer bedroefden toon, „ met mijnen toeftand geen medelijden hebben? Doe voor mij een goed woord, of — want ik kan zekerlijk in dit huis niet blijven - noem mij eene fchuilplaats!"
Jinny had zich thands weder een weinig herfteld. Zij omhelsde sophia: „al wie 'den Heer handsom lief is, „ zeide zij," is mij niet minder dierbaar: vergun mij de hoop, van in uwen viiendelijken omgang gelukkig te wezen! "
Sophia ardwoordde niets, maar hield een' zakdoek voor de ogen, en verliet de kamer.
„Ik vrees," zeide jinny tot den Heer handsom, „ dat ik het lieve kind ongelukkig zal maaken."
„ Bekommer U over niets," gaf hij ten andwoord: „ laat hare jeugd thands bij U eene verfchooning opleveren voor dat gene, waarvan haare gefchiedenis haar bij U zal verontfchuldigen, zodra gij dezelve zult hooren."
*
Be befpeur wel, dat ik thands eene der fchoonfte tooneelen dezer Gefchiedenis onder handen
heb;



V. BOEK.
373
heb; maar ik zou wel wenfchen, dat een richardson, of een ge lle r t , hier verderde pen konde opvatten. Hoe fchoon zouden deze Mannen de omftandigheden, aan deze Gefchiedenis van eenige weinige dagen ontbrekende, en welken ik hier uit het handfchrift weglaat,omdat Lezers van grandison dezelven toch zouden overflaan, al had ik ze ook nog zo net laten drukken — voor den Lezer hebben befchreeven! — Mogelijk kom ik met deze Anecdote van mijnen lesfenaar te laat, doch misfchien bereik ik evenwel het doel, „ om verfcheiden vaardige
Schrijvers te waarfchuuwen." Het valt voor
menig fchrander vernuft te moeilijk, om zijn nou plus ultra te vinden.
Aa 3 TIEN-



TIENDE HOOFDSTUK,
Waarin verfchelden Lezers zuilen denken, dat de Gefchiedenis fpoedig zal eindigen.
De dag, ter voltrekking van het huwelijk, werd nu vastgefteld. De beide Gelieven lieten de bepaaling daarvan aan Mifs hay over. Daar echter de komst der Fosterfche Familie, uit hoofde van de onpaslijkheid der Lady, thands, bij eenen brief, nog eenige weeken werd verfchoven, konden de Vriendinnen van jinny het niet eens worden, waar de Bruiloft zoude gehouden worden, totdat de zaak eindelijk door het lot beflischt werd, en het geheele gezelfchap zich naar Speedhall begaf, 't Gene 'er verder voorviel, zullen de Lezers in de volgende brieven aan elizabeth vinden, die zich nog in Freedom bevond, vermits de Geneesheer haar het reizen nog verboden had.
EER-



V. B O E K.
375
EERSTE BRIEF. De Heer handsom zijne Zuster.
r
1 „ Speedhall:1
„Mijne waardste Zuster!"
„ Zo opgeruimd, als thands, heb ik nog nimmer aan U gefchreeven! Wie had dit oit kunnen denken! Wij zijn allen gelukkig. In geheel Engeland is niet dén huis, waarin zulk eene algemeene vreugde heerscht, als in Speedhall. Op aanftaanden Dingsdag zal jin^y mij de hand geven, die mij zegent, en welke mij tweemaal, zonder hoop, ontrukt was. Sir 'james rcekent zich gelukkig, omdat jinny het is — en misfchien heeft noit een Minnaar met zo veel roem gezegevierd, als Sir james. Lord en Ladij speed, Mifs hay,
Mifs adams alles verheugt zich: en ik weet
niet, wat ik U van uitbundige blijdfchap zal fchrijven. Zal ik U zeggen, dat ik naar uwe komst verlang? of dat jinny mij dikwijls aan U herinnert , wanneer ik niet om U denk ? Deze laatfte bekendtenis kan U niet beleedigen. o Mijne Zuster! Jinny is nu duizendmaal beminfijker, dan zij oit geweest is: mijne onfchuld heeft haar een vertrouwen ingeboezemd, 't gene haar hart en verAa 4 Baud



576 FANNY WILKES.
Band verëdelt; en hiervan geeft zij alle oogenblikken nieuwe blijken. Hare fmarten en kommernisfen hebben haar zulk eene verhevene waarde bijgezet, dat ik mij niet begrijpen kan, hoe ik haar voorheen voor volkomen heb kunnen houden. Zij bezielt dus thands alleen mijn geheele hart. Niemand, dan
mijne trouwe Moeder aan welke ik heden
fchrijf kan in dit hart met mijne jinny
deelen. Verwonder U nu niet, mijne elizabeth! over zulk eenen korten brief. Het bijliggend pak, 't welk alles bevat, wat 'er zedert het vertrek mijner jinny uit Freedom is voorgevallen, zal U fchaadeloos Bellen. Zodra de tijd het mij zal toelaten , zult gij weder de gewoone blijken ontvangen van de liefde
Uws getrouwen Broeders,
eduard."
*
TWEEDE BRIEF.
i)e Heer handsom aan zijne Moeder.
„ Waardste Moeder!"
' „ Niets, dan uwe tegenwoordigheid —- uwe zegenende tegenwoordigheid <m_ ontbreekt 'er aan mijn
§6»



V. BOEK.
3?.7
geluk. Ik weet, dat de eigenlijke, aangcnaame uuren des ouderdoms de zodanigen zijn, waarin de deelneming, aan her. geluk der Kinderen,' de herdenking der jeugdige jaaren doet te rug keeren: ik weet, dat de vreugde, over het geluk der Kinderen , de eerfte en beste vergelding is van het genoegzaam geheel onbekende loon uwer Sexe ; en het doet mij dus uit dien hoofde van harte leed, dat ik U, waardfte Moeder! niet in den kring van hun kan aanfchouwen, die zich over mijne Bruid en mij verheugen. Hoe meer gij —• en langer, dan iemand — getwijfeld hebt, dat jinny <1e mijne konde worden, zo veel te aangenaamer zoude het U wezen, bij de voltrekking van ons huwelijk te kunnen tegenwoordig zijn. Herinner U aan de volgende plaats uws laatften briefs: „ ik heb nog „ niet ondervonden, dat de Vriendin der jeugd ook „ de deelgenoote des harte en de gezellin des ou,, derdoms geworden was. Mogelijk is niets in de ,, natuur een Roman; misfchien is alles waare ge„ fchiedenis; dan, de lotgevallen van U en jinny „ wijken in mijn oog te ver van de gewoone foort van liefde af, en nog meer van de wijze, om „ zich met de daad in een huwelijk te verëenigen. ,, Ik ben ook, over het algemeen, van gedachten, ,, dat uwe wederzijdfche liefde veel te teder is. ,, lk wil juist niet zeggen, dat zulke banden te „ edel zijn, om te kunnen Band houden; maar „ dat zij zoo niet kunnen blijven, is bij mij buiten A a 5 allen



37*
FANNY WILKES.
„ allen twijfel: uit zulke betrekkingen ontftaat of „ in het geheel geen, of een geheel ander huwe„ hjk, dan men verwacht, 't Is waar, uwe har„ ten onderfcheiden zich van duizend anderen; doch „ het komt mij voor, dat zij met eikanderen te „ zeer overeenftemmen, en dat 'er door deze har„ ten , twee huwelijken zouden kunnen gelukkig „ gemaakt worden. Ik beroep mij altijd op „ mijne ondervindingen. Ik heb nog nimmer eenen „ Bruidegom en eene Bruid gezien, die beiden eene „ even goede geaardheid hadden. De Heer ger.„ man is een voorireflijk Man: eene even zo uit„ muntende Vrouw moest hij niet hebben — wat „ gebeurde? Hij moest een zot ding, eene eli„ zabeth, vinden. Gij kunt Lord speed tot „ een bewijs hiertegen aanvoeren; maar vergeet „ niet, dat Lord speed, eerst zedert zijn hu„ welijk, dat gene is geworden, wat hij thands is. „ Met één woord; jinny zal een' flegter of een „ beter Man krijgen, dan gij zijt; en gij , . .
„ doch ik kan immers niet waarzeggen?"
Neen, beste Moeder! deze konst verfiaat gij in geenen deele. Gij hebt zekerlijk onteibaare gevallen, uit de ondervinding ontleend, tot bewijzen voor U; maar een volftrekt tegenwoordig geval is
in mijn voordeel en hoe gelukkig ben
ik ia deze verzekering? ten voordeele
der wenfchen van uw hart. Ga nu voord, ons zoo te behandelen , als gij tot hnrtoe ge .laan
hebt,



V. BOE K.
379
hebt , cn gedenk aan ons op den volgenden Dingsdag!"
„ Ik ben, enz."
*
DERDE BRIEF.
Mifs jinny heavy aan dezelfde.
„ Zegen mij nu , waardBe Moeder! want nu zijn alle zwaarigheden overwonnen. Tot hiertoe hebt gij gedacht, dat mijn hart met dat van mijnen Geliefden te zeer overeenBemde. O! wanneer gij eens wist, hoe oneindig ver zijn hart boven het mijne verheven is! Hij kent het nu, en heeft alle deszelfs zwakheden en gebreken gezien. Ik frneek U, waardBe Moeder — niet met eene valfche befcheidenheid, maar met alle mijne nederigheid — om mijne voorfpraak bij uwen geliefden Zoon te wezen. Ik bezit wel tegenwoordig zijn geheele hart: maar zijn geduld, zijne toegevenheid, zijne zorg — o! hoe zeer zal ik eerlang deze allen behoeven ! De naam van Dochter, welken gij mij thands fchenkt, zal voor mij eene altijd duüréride aanfpooring wezen, om mij de liefde van dezen voortreflijken Man waardig te maaken. Reeds verandert mijne geheele denkwijze. Ik bezat trotsheid: gij weet, welke: —kun: gij nu gelooven, dat
mijn



sSo FANNY WILKES.
mijn hart thands trotfcher, dan oit is? En het is alleen daar trotsch op, dat het van hem mag afhangen. Mijnen wil aan den zijnen te onderwerpen ; alleen in de menfchelijke maatfchappij in zo ver, als ik de zijne ben, eene plaats te bekleeden, of, met andere woorden, geheel voor hem te leeven — dit is thands mijn hooglle roem. Ik zou U dit niet fchrijven, wanneer niet deze verandering van mijn hart, hoe vreemd mij dezelve ook voorf komt, mij toefcheen, zo geheel met mijne natuur overeentekomen, dat ik geloof, dat gij zulk een getuigenis van mij moet verwachten. Ondertusfchen kan ik voor U, die mijn geheele hart oppervlakkig kent, niet verbergen, dat mij, bij alle de blijdfchap, welke ik gevoel, zekere angst bezielt, waarvan ik U geene befchrijving kan geven. Behoort dezelve tot die veranderingen, welken ik thands ondergaan moet, dan bid ik U, de goedheid te willen hebben, om mij te zeggen, waartoe ik mij van dezelve kan bedienen. Juist deze angst verhindert mij, U meer te zeggen. Aangedaan, als of ik het geluk had, voor uwe voeten te liggen, bid ik U, om te willen zegenen
Uwe gehoorzaamfle Dochter,
JAN E«"
VIER-



V. BOEK. 38i
*
VIERDE BRIEF.
Mifs jinny heavy aan elizabeth.
,, Zaturdag Vosrmiddag"
„Lieve Vriendin!"
„ Hier zit ik met een vol hart; geheel vervuld van liefde voor mijne elizabeth, en van verlangen naar U, zonder echter te weten, wat ik zal' fchrijven. Reeds driemaal heeft mijn eduard mij over den fchouder gezien, en mij van mijne fchrijftafel weggekuscht. Nu komt mijne constantia, en betoogt mij, 't gene ik lang geweten heb," dat Sir james een onvergelijkiijk Man is. „ Dan vertoont zich weder Lord speed, en verheugt zich eens regt hartelijk, dat hij het fpijtige Meisje . . . fpijtig, mijne elizabeth? Mij dunkt, Mij lord behoorde mij zo niet te noemen. Naauwlijks ben ik van hem ontflagen,
of Mifs adams komt ten voorfchijn, en zet eene borst, als ik weet niet hoe, omdat zij alles zo fraai in de beste vouwen gefchikt heeft: en wanneer ik ze allen uit mijne kamer verdreeven heb, dan treedt Misf hay met zeer veel nederigheid binnen , ka» van lagchen niet één woord fpreken, cn
ver-



382 FANNY WILKES.
verzoekt eindelijk, om Sir james aan haar afteftaan. Ik doop alsdan de pen in den inkt; leg mijn papier regt; maak haar bekend, dat ik thands alleen aan mijne Zuster elizabeth toebehoor, en arbeide driemaal aan éénen letter. Als deze naauwlijks vertrokken is, dan komt fanny eindelijk voor den dag fpringen, en fmeekt mij, met de grootfte hartelijkheid, om mijne liefde. Ik heb haar nu gezegd, dat ik hare Moeder zal wezen; want zij weet thands, dat haare Ouders niet bekend zijn."
*
„ Nu ben ik alleen." . . .
*
„ Niets minder! Daar gaat iemand door mijne kamer. Hij buigt zich, en fchijnt mij niet te willen ftooren. Heeft hij mij dan niets te zeggen? O elizabeth! waarom fpreckt hij niet tot mij ? Hij heeft eenen brief in zijne hand. Wat mag hij toch fchrijven? Ik dacht, dat ik het moest lezen. Ik zal in het huwelijks - verdrag laten Hellen, dat hij mij alle zijne brieven moet vertoohen: niemand is zo gelukkig in zijn fchrijven, als hij."
„ Nu



V. BOEK.
3*P3
99 Nu is hij uit de kamer. Hij is reeds Jang vertrokken, maar ik heb, ondertusfchen, nog niets gefchreeven. Zottin, daar ik ben! Daar heb ik naar het üot van de deur gekaeken: ik verbeeldde mij alle oogenblikken, dat zich de kruk bewoog, en dan ftond ik op , om hem te gemoet te ijlen. Ik kan zijn bijzijn, thands, niet voor één oogenblik derven: hoe heb ik hem toch kunnen ontvlieden! Geloof mij, mijne Zuster; thands, nn alle de wonden van mijn hart geheeld zijn, thands gevoel ik, voor welk eene fterke liefde onze zielen vatbaar zijn."
*
„ Neem 'er voor ditmaal flechts genoegen in, dat gij niet eenen brief, maar een dagverhaal leest. Hij is zo ftraks weder door mijne kamer gegaan! Niets is fchooner, dan wanneer hij zich voor mij buigt. Hij befpeurt niet , dat ik dan zulk een zot figuur maak. En zijn gang — hij is zeker niet trotsch; maar wanneer mei hem ziet, dan zoude men haast denken, dat hij zich zelf bewust is. .. Hemel! hoe?"
99 O



334
FANNY WILKES.
„ O elizabeth! 'er wordt hier veel kattenkwaad uitgevoerd! Het geheele complot is zo even door mijn' kamer komen draaven. Uw german bevond zich aan het hoofd, de rest liep agter elkander, en eindelijk kwam charlotte met een verzoekfchrift. Ik heb het papier niet aangenomen; want ik weet zeer wel, wat 'er in ftaat. Zij zijn weder allen vertrokken. .. wat voeren zij toch bij hem uit? Ik hoor, dat zij drok met elkandcren fluisteren. Of ik ook heenga!" —
,, Sophia was mede in den trein. Zij is een onvergelijldijk Meisje ik zal mij eens beden¬
ken, of ik ook jaloersch zal wezen. Maar het lieve Kind houdt zich flechts vrolijk. Ik heb haar heimlijke traanen zien florten: trouwens, zij heeft ook wel reden, om te fchreien. Zij weet, waarfchijnlijk, dat hidden, in Colwark, haar Vader was, en dat hij geftorven is. Zij zegt,dat haar Vader een' verfchriklijken dood moet gehad hebben. De Heer handsom wil ons niets dienaangaande ontdekken. Hij heeft alleen aan mij in vertrouwen verhaald, dat hij, met voordacht, de omftandigheden van dezen zelfsmoord voor haar geheim houdt. Bedenk eens! hidden had zijne eigen Zuster getrouwd. Ik kan niet begrijpen, hoe het geluk der liefde aan ecu hart tijd tot ondeugd kan vergunnen."
„ Zit-



V; BOEKj
335
<j, Zie daar! Daar komt de geheele trein weder door mijne kamer wandelen. Kan men bij zulk eene drokte fchrijven"? Maar ik heb ze allen weggejaagd. Zij wilden hun anker hier bij mij nederwerpen: op iederen ftoel zat 'er reeds één ; doch ik zeide hun, met eene lagchende tronie: „ hoe? ,, moet ik het mij dan maar laten welgevallen, „ om een fpot van Kinders te wezen ? " Hier wreef de Heer german zijn voorhoofd; Mifs adams ftreek over hare neus; charlotte dreigde mij met haren vinger; Mijlord fchuddede zijn hoofd; Ladij hield de hand voor hare oogen, en de ganfche bezetting blies in eens den aftocht."
„ Thands zijn zij in den tuin. Hoe? zij
vlechten kranfen. O elizabeth! nu moet ik U voor eenige oogenblikken verlaten. Ik zal heimlijk, van de andere zijde, in de orangerie fluipen."
Daar zal ik puik van bloemen plukken; De fclioonften op zijn' fcliedcl drukken.
„ Ei! kan ik ook geene vaerfen maaken? — Nu, vaarwel mijne Waarde! Ik kom Braks weder bij U."
II Deel. Bb 9i Za-



3«6 FANNY WILKES. *
,, Zaturdag middag"
,, Ik heb mijn vorig gekrabbel nu eens weder gelezen. Hoe is het? Ik geloof, dat ik niet meer zo fchrijf, als anders. Voorheen waren alle mijne uitdrukkingen vol van die bekommernisfen, welken ik heb doorgeworlteld. Ieder regel, welken ik toen fchreef, leverde mij een bewijs van mijnen rampfpoed op: eu thands <— ontdek ik in ieder woord, welk ik fpreek of fchrijf, de kenmerken van mijn geluk! Hoe is het mogelijk, dat de liefde ons zo geheelënal kan veranderen !"
„ Ondertusfchen kan ik zommige aanvallen eener ondraaglijke luim nog niet geheel wedcrflaan. Is dit een voorgevoel? Is het een wantrouwen in de wisfelvalligheden des leevens ? Of is het nog de indruk, welken vorige fmarten hebben agtergelaten? Ik weet het niet, mijne Waarde! Mijne geheele ziel is vol dankbaarheid; maar dikwijls word ik door eenen angst aangegreepen, waarvan ik geene reden weet te geven. Dikwerf verbeeld ik mij, dat mijn geluk te groot is, om van langen duur te kunnen wezen; menigmaal komt het mij voor, dat alles, wat ik geniet — alles, wat ik te wachten heb, louter verbeelding is. Met deze gevoelens verliet ik heden de kamer van mijnen Geliefden, toen men ons aan tafel liet roepen. Ik
had



V. BOE K.
3*7-
had naauwlijks mijne oogen , die den lieer handsom met voile verrukking aanfehouwden — oogenblikken , waarin ik de geheele waereld en mij zelve vergeten had van hem afgetrok¬
ken, toen zich deze wolk eensflags over mijnen geest verfpreidde. Geduurende den maaltijd, was de zuiverfte blijdfchap op aller aangezichten te lezen; — maar mijn hart alleen gevoelde eene heitnlijke fmart. Kunt gij het wel gelooven? Traanen ontflipten mijnen oogen. — Ach! mogt ik verzekerd zijn, dat hij deze traanen niet gezien had! Ik befchuldig mij zelve, en ben 'er mismoedig over, dat de groote gunstbewijzen van god mijn hart niet kunnen te vrede Hellen ; maar een heimlijk gevoel zegt mij. . . doch, ik kan U iv.imers niet befchrijven, wat ik gevoel! Ik kan het U alleen klaagen. En waarom klaag ik het U? Zult gij mijn ondankbaar hart niet veroordeelen ?"
;, Mijne liefderijke constantia is bij mij geweest. Eene onwillekeurige beweging mijner hand c'eed mij haar dezen brief toereikeu. Zij heeft een geruimen tijd met mij gefproken. Het fchijnt, als of zij, fchoon niet duidelijker dan ik, echter even zo klaar, ontdekt, wat 'er in mijn hart omgaat. Zij poogde mij gerust te nellen ■— doch zij weende met mij —r maar juist dit teder B b ft 00



388 FANNY WILKES.
mededogen heeft mij getroost. Zij heeft zonderlinge gedachten aangaande het huwelijk, en nog zonderlinger kundigheden, rk hoop, in hare vriendfehap volkomen gelukkig te worden. Geloof
mij echter, mijne Zuster! de liefde is dat gene niet, waarvoor zij bij de meefte Gelieven gehouden wordt! — Maar, wat is dat voor een toon? Dezelve mishaagt mij; en hoe zoudt gij 'er dan genoegen in kunnen nemen? Ik moet U weder voor eene poos verlaten, vermits men mij roept, om thee te drinken. Lord speed vertelt mij, dat wij aan de thee-tafel een onvergelijkelijk gezelfchap zullen hebben: een Man, zegt hij, die de eduards en de jamessen zal verduifteren. Denk eens'. Mij lord heeft het hart, om zo te durven fpreken! Ik verlang, om te zien, wie dit zal wezen. Mij lord zal zijne Vrienden, tenkoste van de mijnen , niet ongeftraft gepreezen hebben!"
*
„ Zaturdag avond:*'
„ O mijne elizabeth! Mijlord heeft zekerlijk te veel gezegd; maar — vergeef mij de gedachte , welke ik niet eens naar behooren kan uitdrukken — in alle opzichten niet veel te veel.
Ik



V. BOEK. 38j
Ik heb den onvergelijk! ijken Man gezien : het is de eerwaardige Doctor gentle , voorheen de Gouverneur van den Lord, en nu zijn Predikant. Verbeeld U de bekoorlijkfte vriendelijkheid met den bevalligBen ernst gepaard; de innémendde bereidwilligheid tot fpreken, en eene ftille, doch fprekende, goedkeuring, wanneer anderen iet zeggen , 't welk hem behaagt; eerbied omtrend meerderen, en echter eene zekere waarde in de bewustheid van hun vertrouwen en hunne achting: — overweeg hierbij de allerjuiste kennis der waereld, welke hij, zonder dat hij het weet, in ieder woord, in elke beweging aan den dag legt; de zuiverfte vroomheid; maar niets van dat gemaakte, welk men dikwijls in anderen van zijnen Band ontmoet: — Bel U den hoogden trap van alle deugden voor, welken een Man van een regtfehapen hart, van eene grondige en uit-
gebreidde kennis, kan bereiken: herinner U
bij dit alles den Man, wien wij zo zeer beminnen — ik meen Doctor bartlet in grandison — dan hebt gij de volkomende fchets van den verëerenswaardigen gentle."
„ Ik kwam, vervuld met eene grootfche verwachting en een weinig boos op Lord speed, in de zaal. Constantia fcheen in een zeer vertrouwd gefprek met den Doctor te wezen." ,, Deze is mijne Bruid," zeide mijn Beminde, cn geleidde mij naar hem toe. „ Na de zo B b 3 fter-



39°
FANNY WILKES.
„ fierke aanprijzing van Mifs heavy," zeide hij, „ ontmoet ik nog uititekender fchoonheid, dan „ ik immer verwachten kon."
,, Neem," vervolgde hij, en wilde mij de hand kusfchen: „ neem de verzekering mijner achting „ aan." Ik trok de hand te rug, en kuschte de zijne; want de Man bezat reeds — ik weet zelve niet, hoe dit zo fpoedig mogelijk was — mijn geheele hart. Gij kent mijnen fmaak. — Een bejaard Man, met hair, 't welk in natuurlijke lokken hing: een paar groote blaauwe oogen, waaruit ernst , maar ook teffens vriendelijkheid ftraalde; een over 't algemeen fchoon gelaat, dat mij eerbied inboezemde, en eene kleeding, die
in alle opzichten zindelijk en net was. Zie
eens, zo zeer behaagt mij deez' braave Man, dat ik U zelfs zijne kleeding fchetze. ■— „ En, gij wilt dan," vroeg hij, toen ik hem de hand kuschte, „ een oud Man bcfchaamd maaken ?" Nu bood ik hem mijnen mond aan: hij kuschte mij, en drukte mijne handen."
„ Hij is een allervoortrefiijkst Man! Welk een onvergelijklijk en onfchatbaar kleinood is toch een waardig Geeftelijke in onze dagen! Ik zal U nog veel meer van mijnen Dr. Gentle fchrijven. Uw Broeder heeft mij vergund, om hem regt hartelijk te beminnen: hij is zelf geheel met hem ingenomen."
» Wij



V. BOEK.
3*i
„Wij gingen zitten. C on,s tan tia zeide : „ ik weet niet, of ik het gefprek wel durf voord„ zetten?"
„ De Doctor zweeg Bil, fcheen een ontkennend andwoord te geven en zag mij, met eene buiging, aan."
,, Zo 'er over Sir james gefproken is," zeide ik, „ dan verzoek ik Mjladij, om te vervolgen: „ dit moet aan allen verteld worden, die in Baat „ zijn, het voortreflijke te gevoelen."
,, De Doctor boog zich, zonder dat hij het, geloof ik, wist, en de Ladij vervolgde haar verhaal."
,, Waagde ik hier niet te veel, mijne liefde? Ik ben nog gelijk aan eenen kranken, dien men niet gelooven moet, wanneer hij op zijne gezondheid en krachten roemt. Ik kon naauwlijks blijven zitten, toen de laatfte brief van Sir james gelezen werd (f). Den Doctor rolden de traanen langs de wangen: uw Broeder hield zijnen zakdoek voor de oogen; constantia moest het kopje nederzetten; Mij lord speed zugtte, en vestigde zijn oog op het pourtrait van Sier james, 't welk boven de deur hing; charlotte, die het naast aan den fchoorfteen zat, ftookte , in een diep gepeins, het vuur op; fanny kuschte mij vol mededogen de hand; de Heer german ging,
zonCl) Zie dit Deel, blaiz. 297.
B b 4



39* FANNY WILKES.
zonder een woord te fpreken, aan het klavier zitten; Mifs adams vouwde, -ma droefheid, de brieven toe; sophia plukte aan eene bloem, welke haren boezem verfierde , en zilte traanen befproeiden hare borst."
„ O elizabeth1. Lady speed * had dit alles niet moeten zeggen."
,, De Doctor maakte een einde aan dit ftaatig ftilzwijgen. „Dat is fchoon!"zeide hij: „ wanneer „ Sir james deze zege behoorlijk gebruikt — „ en dit zal hij ongetwijfeld doen — dan zal hij, „ gelijk de Heilige Schrift zegt , meer dan een „ Overwinnaar worden. Alwie de Christelijke Ze„ denkunde kent , verliest bij zulke fcheidingen „ niets. Wanneer Sir james hier was," vei> volgde hij; terwijl hij eenen kleenen Bijbel uit zijn' zak haalde, „ dan zou ik hem de plaats „ voorlezen." Hier keek hij mij fterk aan, en las, of liever zeide, onophoudelijk op mij blijvende ftaaren, de woorden : „ van nu aan kennen „ wij niemand naar den vleefche."
,, Na het thee drinken ging het gezelfchap, de een na 'den ander, eene wandeling doen, en ik bleef met den Doctor alleen... maar ik zou op mijn tijd niet gereed zijn,- wanneer ik U alles wilde fchrijven, wat wij fpraken. — Tot hiertoe kon ik geene reden voor de bekommering van mijn hart vinden — hoe fpoedig ontdekte ik dezelve echter in mijne gefprekken met den Doctor?
O!



V. BOE K.
O! de Man kan de geheimfte fchuilhoeken des harte doorgronden, en ik ben thands volkomen gelukkig, geheel gerust. Ik Ba 'er verbaasd over: de Doctor heeft reeds al het verdienftelijke
in mijnen Beminden opgemerkt. Hij wil aan
Sir james fchrijven. Ladij speed zegt, dat
hij zeer veel invloed op hem heeft. Hij vroeg
mij, welken trouwtekst ik had uitgekozen: ik liet de keus daarvan aan hem over."
„ Aanftaanden Dingsdag, mijne Waarde! Gij hebt wel gelijk; alle Meisjes zien de aaunadering van dezen beflisfenden dag met een beklemd hart te gemoet: dan, ik bekommer mij — minder dan te voren. Ik zeide tegen den Doctor: „ ik denk 3, aan dezen dag, als aan den dag mijns doods: tot „ zo ver moet men zich voorbereiden; het vol,, gende is te nieuw, als dat het van ons zoude „ kunnen afhangen." Hij bedacht zich: toen ik niet meer geloofde , dat hij zoude and woorden, zeide hij, lagchende, „ en ik dacht voorheen aan ,, dezen dag, als aan den dag des oordeels."
„ Wat mag hij toch hiermede willen zeggen? Ik durfde 'er hem niet naar vraagen. — Hij is noit gehuuwd geweest. Misfchien... doch hij moet mij deze woorden ten eenigen tijde nog eens uitleggen."
Dr. gentle Wilde niet blijven. Hij heeft ons allen tegen morgen genoodigd. Toen hij vertrokken was, ijlde ik naar mijne fchrijf-tafel. Ik verB b 5 beeld



394 FANNY WILKES.
beeld mij altijd, dat mijn hoofdplicht mij herwaards voert, en echter zal alles reeds gefchied zijn, wanneer gij dit zult lezen. Dank zij den regtfchapenen Dr. gentle! Hoe gerust is thands mijn hart!"
ELFDE



ELFDE HOOFDSTUK.
Vervolg van het Dagverhaal van jinny* Jinny legt zich te bed.
„ Zaturdag avond, laat"
3, Ik eindigde te voren, mijne Waarde! omdat men mij aan tafel liet roepen. Het is thands middernacht; maar ik kom evenwel nog bij U. Alles rondom mij is (lil: zelfs bevinden zich alle de aandoeningen mijner ziel in eene aangenaame kalmte. Ik heb heden, onder den avondmaaltijd, meer gevoel van mijn geheele geluk gehad, dan oit — (welk eene voortrcflijke zaak is eene welbeftuurde blijdfchap bij een gastmaal —) en thands heb ik hetzelve in eenzaamheid rijplijk overwogen. — Hoe konde het anders wezen ? — Mijn hart vloeide over van dankbaarheid en lof jegens Hem, die zijn ontwerp zo genadig heeft uitgevoerd. O! ik ben eene gelukkige, eene, boven alle verbeelding, gelukkige Bruid!"
„ So-



396 FANNY WILKES.
„ Sophia was niet aan tafel. Zij heeft Dr. gentle naar huis verzeld. Dit is mij zeer aangenaam: het lieve Kind gevoelt inwendige fmarten, welken zij zorgvuldig verbergt. De Heer handsom heeft dezen waardigen Geestelijken met verfcheiden zaaken voor haar belast, en hem zelfs de bekendmaaking van den dood van hidden opgedragen. Men wilde 'er over tafel van fpreken; maar ik mag thands van niets hooren, dan van 't gene mij onmiddellijk betreft. Naderhand, e li z aeeth, naderhand... Ei nu, gij weet het: dan behoor ik weder geheel aan mijne Vrienden.
*
„ Zondag vóór den middag, ten n uuren:''
„ De eerwaarde gentle heeft eene voortreflijke redevoering gehouden. De Heer german zal U, mondeling, meer zeggen. Ik geloof, dat ik niet één woord gemist heb. Ik weet ook van alles, wat 'er voor 't overige in de Kerk is omgegaan , volftrekt niets. Mijn... hoe zal ik hem
toch zo fpoedig noemen? mijn eduard
meent op aller gelaat iet vleiends voor mij ontdekt te hebben. Men vertelt eikanderen wel twintig anecdotes. Niemand wil het gelooven, dat ik niets zou gemerkt hebben. Maar, hoe kon ik ook mijne aandacht op iet anders vestigen? De
Doc~



V. BOE K„ 39?
Doctor fprak, immers , „ over de verborgen oog,, merken der Voorzienigheid , iii den voor- en „ tegenfpoed van eenen Christen." — Hoe komt het toch, dat mij het laatfte — de tegenfpoed naamlijk — zo fterk trof? Dan, ik heb mij van deze gedachten losgerukt. — Eéne gedachte echter, mijne Waarde ! had mij haast in mijne aandacht geftoord. Ik zat digt bij het altaar. Duizendmaal vestigde ik mijn oog op hetzelve. Ik geloof, dat Jeruza/ems inwooneren, op groote Feestdagen , ook zoo naar den voorhof des Tempels zagen. Dan, ik ben immers het gewigtig oogenblik reeds zo veele uuren nader, dan gisteren! Mijn Beminde geleidde mij uit de Kerk. Wij moesten het altaar verlaten. Hij vattede mij bij de hand, nam mijnen ring en toonde mij de plaats... — Hier... ja, \jjas de menigte, welke ons agter opdrong, 'er niet tegenwoordig geweest... geloof mij, mijne elizabeth, ik zou hem hier hartelijk aan mijnen boezem gedrukt hebben."
„ Daar heb ik nu, in allerijl, zo wat voordgefchreeven: naderhand zal ik zien, of alles 'er
ftaat. . Nu moet ik naar den Heer gentle.
De alleiiieffte Man ftaat reeds in zijne deur te wachten."
sa



S98 FANNY WILKES,
*'
Zondag avond.,"
,, Ik kom zo wel te vrede van Dr. gentle te lmis, als of ik een werk verricht had, waarvan mijne algeheele gelukzaligheid afhing. Ik begrijp niet, hoe het mogelijk is, dat ik in zulkert korten tijd zo veel liefde voor een' mensen kan opvatten. Ik meende, dat uw Broeder, met uitfluiting van alle andere menfehen, mijn hart bezat. Hij zelf gelooft, dat hij zo veel van mijne liefde heeft, alS hij wenscht; ten minften is hij met het aandeel te vrede, welk hij 'er van bezit. Maar, wat denkt gij? Zal ik niet eenmaal
eene zeer onflandvastige en onverfchillige Vrouw wezen? —< Vrouw? —Hoe of 'er het woord wel uitziet! Heb ik het kunnen fchrijven? Het is toch een ding, dat tot het huwelijk behoort. Doch, het woord Manl... Zie eens, hoe eigenaardig het 'er uitziet! Ach! het beteekent ontwijfelbaar: geliefde: maar neen; dit is nog niet genoeg. Ik belpeur, dat ik een hart moet hebben, dat mij alleen toebehoort. Zeg mij , in het voorbijgaan, wat of hier van de reden is? Is het de ftandvas-
tige gehechtheid of is het eene gulzigheid
der ziele? — Welk een iedel gezwets! zult gij buiten twijfel zeggen!"
„ Gij



V. BOE K.
399
,, Gij kunt U niet verbeelden, hoe gelukkig wij bij den Doctor geweest zijn. Hij behoort tot die zoort van luiden, welken flechts behoeven te willen , dat men vrolijk en wel te vrede zal zijn —« en men zal het ook aanftonds worden : zelfs s op h i a bevindt zich thands in de best mogelijke ge-
moedsgefteldheid. Het gefprek over tafel?
De Doctor onderhield ons met gefprekken, waaraan niets ontbrak, om aan zijne vreugde deeltenemen, dan eene ftille goedkeuring even ge¬
lijk men, zonder eenige moeite, en altijd met even veel verkwikking, de geuren geniet, welken de bloemknoppen, in een zomervertrek, rondom zich verfpreiden."
,, Na den maaltijd, vroeg hij mij, met een lagchend wezen, „ of ik het verdragen kon , dat „ de Heer handsom hem de beruchtte gefchie„ denis van zijn drie en twintigfte jaar vertelde?" Ik had het geheele pak, welk ik U zal zenden, reeds bij mij geftoken. Ik overhandigde hem hetzelve; wij plaatften ons rondom het vuur, en de Heer handsom vertelde de gefchiedenis naar dezen leiddraad. Sophia en fanny waren in de
kamer, en wij fpraken dus Spaansch. De
aanmerkingen van den Doctor en mijnen Beminden waren zeer uitmuntend. — Ik verfta wel deze taal; maar ik druk mij in het fpreken niet meer zo verftaanbaar uit, als voor zulk een onderwerp noodig is: dit .gerechtigde de beide fchrandere
Hee-



4od FANNY WILKES.
Heeren, om zich zoo te gedragen, als of zij mij niet volkomen verftonden: zodat zij nu en dan, zonder dat ik het befpeurde, tot in de dieplte fchuilhoeken van mijn hart doordrongen. Dit gaf mij aanleiding tot befchouwingen, over welke ik lang gedacht heb, en welker béöordeeling ik zo dikwijls wenschte, doch die ik nimmer van mijnen eduard heb durven verzoeken." —'—
„ Na dit gefprek, begaf mijn Beminde zich naar de ttudeerkamer van Dr. gentle,' om eenen brief te fchrijven. Ik plaatfte mij nu aan de zijde van den Doctor. Lady speed, van liefde voor haren Broeder geheel doordrongen, deed hier iet, 't gene mij zeer ontrust heeft. Ik fpeelde een mijner geliefkoosde Hukken , toen zij , onverwacht , de volgende dichterlijke regels, van de haud van Sir james, onder de nooten legde."
Aan jinny.
'k Voel fmarten; — doch ik zal niet klaagen, Daar'kU, Vriendin! alleen,als troosteres erkenn':
Wees gij gelukkig! Ik — ik zal het leed verdraagen, Dat ik door U, helaas! niet-regt gelukkig ben.

Het heil moge op uw' fchedel rusten;
Gij moogt het duizendmaal, voor u, verdubbeld zien: Niets aal voordaan mijn hart op aarde meer gelusten,
Dan U den besten wensch, als offers, aantebiên.
z#



V. BOEK,
401

Ëo zal ik eindlijk zegepraalen!
Uw heil, o Jinny ! daagt te fchoon, te luistrijk aan. Ik wil, tot ik aan 't eind de zege zal behaalen,
Standvastig, o Vriendin! uw zwakke hart weêrflaan.
„ Ik wenschte, dat ik deze regels nimmer gezien had! Zij berooven mij van de aangenaame verbeelding, in welke ik Sir james voor gelukkig hield. Is dit niet weder dezelfde toon, welke tot hiertoe in alle zijne gedichten heerschte? Is het niet dezelfde taal der droefgeestigheid? Zijn het niet dezelfde klachten van een hart, 't welk zwijgen zoude? — O! mogt ik den beklaagcnswaardigen Man toch gelukkig zien! Sir james —
is het niet zoo, Zuster mijns eduards?
verdient een beter lot! Ik zal alle de zorg, alle de bemoeijingen mijner Vrienden verzoeken: onder hunne medewerking, zal he*t mogelijk zijn, om hem te troosten."
„ Do&or gentle verzekert mij, dat ik aan sophia een gelukkig gezelfchap zal hebben. Hij zegt, dat hij in haar eene uitmuntende goedheid van hart ontdekt heeft, en zelve ondervind ik, dat haare neigingen zoo zeer met de mijne overeenkomen, dat wij niet anders, als gelukkig kunnen wezen. Zij bemint zo wel den Do&or, als de beide Jufvrouwen gentle, even Berk als ik. . . Hoe is het? Ik heb van deze allerlieffte Meisjes U nog niet cV'i woord gezegd ? "
C c EÜ



4©2
FANNY WILKES.
„ Ei! Het zijn beide Dochters van den Broeder des eerwaarden Heer gentle."
„ Beklaag in het vervolg niet langer alle Meisjes , die op het land zijn opgevoed. Deze beiden zijn de gelukkigfte uitzondering op den algemeenen regel. — Men kan geene beter opvoeding ontvangen hebben: dan, hiertoe moetook de Heer van het Dorp een speed, en de Vader des huisgezins een gentle wezen."
„ Lucij, de oudfte, zal zich eenige weeken in ons huis te Londen ophouden : zij heeft een doordringend verftand. De Heer foolisii, een Predikant, die in den eigenlijken zin het tegenbeeld van DoBor gentle is, heeft het hart gehad — zo als zij mij heden niet eene beminlijke leeven-
digheid verhaalde om haar tot een huwelijk
aantezoeken:" „ in ernst," zeide zij, „ Mifs'. „ de Man wilde zich, wanneer het mij zoo lief „ was, en mij zijne geringe perfoon, naar den ,, goddelijken wil, zoo beviel,- waarlijk verbeteren. ,, Hij had eene vroome, christelijke Vrouw noo,, dig; had mij daartoe uitgekoozen, en hoopte „ ook , met alle onderdaanigheid, dat ik met hem
„ in den heiligen echt zou treden. Bedenk
„ eens, Mifsl Ik, zo als gij mij hier ziet, zou „ eenen Man nemen, die met alle onderdaanig„ heid hoopt!"
„ Hoe behaagt U het Meisje, mijne elizabeth?"
„ «Toen



V. BOEK. 403
„ Toen wij atïcheid zouden nemen, trok mij de DoBor op zijde. „ Hoe komt het," zeide hij, „ dat het tweede gedeelte mijner leerrede
U zo zeer fcheen te treffen?" Ik konde
het voor hem niet loogchenen, en andwoordde, „ dat mijn vreugdevolle hart zich eerst aan de befchouvving van de oogmerken der Voorzienigheid in rampfpoeden ontrokken had; doch, naderhand , geweldig was weggefleept geworden." Hij zweeg, en befchouwde mij met een liefderijk oog. Eindelijk nam hij mij bij de hand: „ zo?" zeide hij ; „ maar gij moet niet boos worden. „ Als Leeraar, ben ik aan denzelfden pligt ver„ bonden, welke op den Geneesheer rust. Hij „ moet de krauken genezen; doch hij behoort
ook voor de gezonden de regels hunner lee., venswijze niet te verbergen. Zo moest ik „ ook thands de oogen uwer ziele, welken zich „ in zulk een bekoorlijk vooruitzicht zouden „ kunnen verliezen, op het beeld der mogelijke „ rampfpoeden vestigen. Misfchien zoudt gij an„ ders de wederwaardigheden kunnen vergeten,
welken alle huwelijken met elkauderen gemecri „ hebben: nog meer; gij zoudt mogelijk in het ge-
heel aan buitengewoone gevallen niet gedacht „ hebben, waaraan gij welligt nog zijt blootgeBeld* „ Daarenboven is de liefde in het algemeen dat „ gene niet, waarvoor de meeste menfehen haar ,7 doorgaands houden."
Cc?, Hos



404 FANNY WILKES.
„ Hoe ? mijne Zuster ! Waarom heb ik zoo menigwerf hetzelfde gedacht? Waarom moest de DoEtor dit juist zeggen ? Ach ! ik zal U niet fchrijven, wat ik denk!"
*' ;
„ Eindelijk htb ik over mijn rusteloos hart gezegevierd! Mijn befluit is genomen: de liefde moge wezen , wat zij wil — ik moet en zal met dat gene te vreden zijn, wat god mij fchenkt, cn het geluk van mijnen Geliefden zal, zo het duurzaam kan worden, door mij worden beftendig gemaakt. Dit is mijn hoogde pligt."
„ De bijvoeging van den Do&or ontrust mij echter nog meer. „ Gij moet ," zeide hij, „ tegen alle gevallen gewapend zijn : tusfchen „ dit oogenblik en den volgenden Dingsdag, kan „ nog het een of ander U en uwen Gelief-
,, den fcheiden..." „ Niets," viel ik hem
driftig in de rede. „ Niets?" hernam hij
met zeer veel tederheid : „ook niet de dood?"
„ lk weet, dat hij mij geenen kommer wilde
veroorzaaken; maar ik was inwendig ontroerd.
Dan, ik ben niet in ftaat, om eene tweede fcheiding doorteffaan. Ziet god, dat ik waarlijk zoo zwak ben, als ik meen te wezen, dan zal' Hij geene tweede verzoeking over mij gehengen! Ziet Hij echter... Ach mijne Zuster! hoe Lifter is deze uure!"
TWAALF-



TWAALFDE HOOFDSTUK.
Tweede vervolg, in den toon van eenen helderen morgenfiond.
„ Maandag avond"
H
oe kan een tijdbeftek van weinige oogenblikken zo gewigtig worden! Gisteren verliet ik met een beklemd hart deze plaats, tot welke ik thands, uitermaate verheugd, te rug keere, om U duizend dingen, ware het mogelijk, in eens te zeggen. Alles houdt zig tegenwoordig, in dit gelukkig huis, bezig met de toerustingen tot den grooten dag! Lord en Ladij speed befchaamen ons. Mijn Vriend heeft hun dit heden, onder het thee drinken, op de bevalligffe wijze, onder het oog gebragt. Allen handelen zij, als of zij van daag en morgen de hoofdperfoonen waren: en, indedaad , zij zijn het ook. Hij bevindt zich
thands bij mij in mijne kamer: nog meer; hij... gij.moogt het nu uit mijnen brief kunnen zien, of niet — hij ziet, wat ik fchrijf; hij leest ieC c 3 der



4o6 FANNY WILKES.
der woord, welk uit mijne pen vloeit. Ik durf het U waarlijk haast niet zeggen; maar ik wenschte wel... dat... hij heenging. Zijne tegenwoordigheid roert mijn hart en doet mijnen boezem van aandoening zwellen. Zo verneemt hij nu airede, hoe zeer ik hem bemin: wat blijft 'er dan in het vervolg voor mij over? Ach! eliza? e t h ! ik bemin hem te fterk; maar hij... ik geloof niet..."
*
Nu ja! hij bemint mij zo taamlijk. Hij meende , dat de titteltjes eene uitdaging waren... Hij greep mijne hand en kuschte dezelve. — Ziet gij de groote inktvlek wel? Hier viel mij de pen uit de hand, welke hij kuschte. Ik wilde verder fchrijven maar hij was van gevoelen, dat
zijne Zuster wel zo lang konde wachten, tot dat Ik hem eenige kusfchen , die ik hem — wie weet waarvoor? — fchuldig ben, zou gegeven hebben." —— Do&or gentle is een braaf Man; maar het komt mij voor, dat de liefde toch wel... Ik wil geene titteltjes meer maaken; want zij ftooren óns flechts."
„ Onze Vrienden , ja zelfs de Bedienden en Kameniers —- allen verzinnen zij de eene of andere bezigheid, om door onze kamer te kunnen gaan; en dan zien zij ons vrolijk aan, wenken
en



V. BOE K.
4c?
en lagchen. Hier valt mij die voortreflijke gelijkenis bij, in welke weleer de deelneming aan het geluk des ganfchen menschdoms werd uitgedrukt. Alwie de Bruid heeft, die is de Bruidegom : maar de Vriend des Bruidegoms ftaat, en hoort hem, en verheugt zich over de ftemme des Bruidegoms.'''
*
„ Ik heb eene gewigtige ontmoeting gehad. Wat meent gij? De Advokaat award is gekomen. Charlotte heeft, buiten mijn weten, de erfgift van den braaven Heer kinsman doen wettigen (f). Bedenk eens! Twaalfduizend Ponden! Maar de Heer handsom wil van geen huwelijksgoed iet hooren: ja, ik heb zelfs, om hem niet te belcedigen , een Weduwgoed, van ik weet niet hoe veel, moeten aannemen. Waarom kunnen toch de Rcgtsgcleerdcn, in zulke vrolijke omftandigheden, het haatlijk woord niet agterlaten? De Heer award, een verdienftelijk Man — want hier komen de beste menfehen bij elkander,
om mijn trouwfeest bijtewoonen heeft zich
alle moeite gegeven, om mijnen Geliefden tot het aannemen van mijn vermogen te bewegen. Bk heb echter noit iemand, met zo veel ftandvastig-
heid
Cl) Zie dit Deel, bladz. 52. tot 57C C 4



408 FANNY WILKES.
heid en op zulk eene bevallige wijze, iet zien weigeren. Bij deze gelegenheid kwam ook dat gene aan den dag, 't welk zijne agterhoudendheid tot hiertoe geheim had gehouden; naamlijk, dat hem de erfenis van den Heer je wel was toegeteld geworden, en volkomen met de mijne van kinsman gelijk ftond. — Gelukkig huwelijk! Nu zal menig behoeftige zijne traanen vergeten! Mijn Geliefde ..."
*
„ Maandag namiddag?*
„ Gij denkt zekerlijk, dat de titteltjes weder gevolgen gehad hebben? Neen, dit is toch zo niet. Ik moest afbreken. De eerwaardige gentle kwam mij goeden morgen wenfchen, en mij aan tafel roepen. — O elizabeth! de blijdfchapis onuitfpreeklijk. Ik geloof, dat niemand geëten heeft: wij hebben geheel andere dingen te verrichten."
„ Mijn hart is beklemd. Morgen, om dezen tijd — wat wilde ik U toch zeggen? Mijne hand beeft, en de regels fchijnen in eikanderen te lopen, zodra ik van deze gebeurdtenis iet wil fchrijven."
„ Ach!



V. BOEK. 4©9
„ Ach! welk een' voortreflijken middag heb ik gehad ? o Mijne elizabeth! hij bemint nog veel
tcderer, dan ik dacht ■ zijne liefde is zelfs zoo
fterk, dat Dr. Gentle, die hier thee dronk, befpeurde , dat wij elkander te vuurig beminden. Gij moest hem op dit oogenblik eens zien! Hoe is het mogelijk , zoo fchoon te kunnen wezen ? Gij hebt mij dikwerf gevleid; maar waarlijk, ik maak een liegt figuur! Hij is thands in een ftaatfiekleed uitgedoscht maar het kleed voor morgen ... Ben ik niet kinderachtig ! Ach! ik kan 'er mij nog niet aan gewennen, gelukkig te wezen! Mij dunkt, dat ik mij zeer zot aanftel. Ei!"
(van de hand van den Heer handsom.)
„ Hoe veel zal ik niet te wederleggen hebben! ,, Mijne jinny zoude een flegt figuur maaken — zich „ zot gedragen ? ■— Tot hiertoe heb ik nog „ noit een fchooner Bruid gezien, als wijlen eli„zabeth handsom; maar thands! Lieve
Kind! gij waart zeer fraai: ja! maar
„ gelijk de lieve Maan."
(van de hand van jinny.)
„ Zo? Ik geloof, dat hij zo wat de fpot met mij wilde drijven? Ik heb hem de pen uit de hand 'C c 5 ge-



4io FANNY WILKE S.
gerukt; want het zoude op eene wanvoeghjke vergelijking zijn uitgekomen. Nu; gij moet hem dit vergeven, en met hem zo wat door de vingers zien."
„ Maar, weet gij, wat hij wilde hebben, dat ik doen zou? Ik moest naar beneden komen. Juan, die te voren bij hem gediend heeft, en thands een rijklijk loontrekkend Koster in Southwall is, was gekomen. — Gij denkt, misfchien, dat hij verfcheenen is, omdat 'er morgen bij ons wakker wat zal te fmullen vallen? Neen; dit is zo niet: hij is ontboden geworden, om der waarheid getuigenis te geven. Mijn looze Beminde zeide mij dit gelukkig uit kortswijl; want anders zou ik, met alle behendigheid, eens beproefd hebben, of ik ook een weinig boos had kunnen worden. — Ik heb hem weder naar beneden gezonden, met verzoek, om Mr. doubt vriendelijk van mij te groeten..."
,., Daar! al weder iemand? Ei —charlotte,
die zich over den Koster zal dood lagchen. ■
Goed, mijne liefde! Ik fpreck thands met elizabeth de Koster kan wel een zeer grappig
Man zijn. "
„ Wij hebben voorgenomen, van daag op onze kamers te blijven. Niemand heeft lust tot eten. Ik heb mijne bezigheid met fchrijven; hij heeft neg veel met den DoBor te fpreken, en ik heb alle de Dames aan de inrichting van heur kap-
zel



V. BOE K. 4H
zei en kleeding herinnerd, om te kunnen alleen blijven»"
*
„ Charlotte is, met al haar gefnap van haren Koster, vertrokken; maar ik weet nog niet,
wat ik zal fchrijven. Kom lustig! Nu weet
ik, wat ik doen zal! Ik zal ondertusfchen het pak openen, waarin mijn Bruidskleed en verder fraaijigheden gefpeld zijn."
*
„ Ziet, daar hebben wij 't nu al! Nu, ik
zal het, zo als ik hoop, evenwel morgen niet aantrekken! Wat verbeeldt hij zich wel? Denkt hij, dat hij een Pair van Engeland is? Ik geloof, dat zijne erfenis van je wel, bij deze gelegenheid, vrij aanmerkelijk zal geblonken zijn. Oordeel zelve, elizabeth, of het voegt... dan, hij wenscht het immers zo! Ik dacht, dat ik geene bedenking zou maaken! Wel! ik zal zo pragtig en kostelijk zijn, als hij het begeert. Thands —
vergeef het mij thands is het zeggen van de
lieve maan nog zo kwaad niet. Ik mogt anders denken, dat hij mij wilde opfchikken, om mij fchoon te maaken. — Nu ? "
„ Char-



4i* FANNY WILKES.
„ Charlotte, de Heer handsom, Misf
adams —, wie nog al meer? uw GER.
man allen komen zij, gelijk ik vertrouw,
met een groot gedruisch "... „ 01 is het anders niet! Nu willen zij volfirekt
hebben, dat ik van hunnen Koster een kijkje zal nemen! '£r helpt maar niets aan! Men zegt, dat hij de blijdfte tijding der waereld medebrengt." Van mijnent wege..." Niet één woord meer; gij moet." — Jk zai aanftonds komen, mijne Waarden !"
„ Maandag avond, laat"
» O mijne elizabeth! zult gij het wel kunnen gelooven? Zij willen het U allen fchrijven; maar gij zult het gewigtig nieuws van mij het eerst vernemen, hoe vol mijn hart ook van allerleie gedachten is. Ondertusfchen kan ik mijnen brief niet wel langer ophouden. Nog kortelijk dus de ongelooflijke vertelling, en dan zal ik fluiten. — Mijn dagverhaal zal ik echter vervolgen."
„ Ik was naauwlijks in de zaal getreden, waar het verlangen op aller aangezichten te lezen was, of de Koster naderde mij, om zijnen heilwensen over mij uittefpreken: en echter fprong hij aanftonds vol fchrik terug. „ Ach god!" riep hij; „ gij
zijt



V. BOEK.
413
zijt dart de Bruid! Ach, Misf! vergeef het mij
toch!" Ik verfchrikte; doch mijn Beminde
fluisterde mij toe , ,, dat ik mij niet moest verwonderen ; want dat ik zou bevinden, dat hij een zonderling Man was, die zich nog zonderlinger uitdrukte. „ Vrees niets," zeide hij hierop tegen den Koster ; „ Mifs heavy zal het U gaarne
vergeven." „ Mifs heavy?" zeide hij met
eene beweging, over welke wij allen moesten lagchen, en zweeg Bil. — „Nu, nu! vervolg maar
zonder de minBe vrees," zeide de Heer handsom; en hierop begon de Koster zijn verhaal, welks einde U, in het lezen, meer zal verrasfchen, dan wanneer ik U hetzelve vooraf zeide; maar zijne manier van uitdrukken was, daar hij voor mij befchroomd fcheen te wezen, niet zo kluchtig, als men mij dezelve befchreeven heeft. Niemand weet ook, waar het bij toekwam, dat hij thands zo geheel anders fprak. Op het laatst verviel hij in den vorigen toon: dan, om hem te kunnen bewonderen , moet gij hem zeiven hooren fpreken. De inleiding heb ik niet gehoord. Zij vermaaken zich beneden nog al met Mr. doubt. Hij zal dus daar ik den tijd heb, zo lang vertellen, tot dat ik geftoord word."
„ Jufvrouw widow. .. doch dit zal ik U naderhand vertellen."
„ De Minne van Jufvrouw widow was mijne „ tegenwoordige, hier naast mij Baande, lieve
„ Vrouw.



4i+ FANNY WILKES.
„ Vrouw. ]k leefde echter in dien tijd nog nieé „ met haar op die wijze. . . als . . . men weet: „ Ik heb ook naderhand mijne Itraf daar wel voor „ weggekreegen. Ja, ik ongelukkig Man. . . „ Doch dit komt hier nog niet te pas. Nu was „ zij op denzelfden tijd in de kraam gekomen,
doch van een Zoon ; maar het Kind ftierf- wei„ nigedagen daarna; en kortte voren overleed Juf,, vrouw widow. Toen nam mijne Vrouw haar „ Kind naar zich — te weten het Kind van Juf„ vrouw widow — en dit was een Meisje, en „ liet haar Kind met haar begraven. Wij konden „ dit alles op ons eigen houtje doen; want wij „ waren immers, dewijl abigael was weggelo-
pen, in het huis Lonelij geheel moêr ziel alleen. „ En dat kwam zo."
„ De Generaal- Inquifiteur -— gij kent hem ja „ toch noch van ouds? — was een oud, bijge„ loovig Man, en ik was een arme Vent. Nu, „ gij kent ja toch den Dominikaaner nog wel? „ Nu goed. Die kwam naar Jerfeij, en deed „ mij veel goed, en begaf zich ook heimlijk daar „ in een Klooster. Gij weet nog wel, dat ik ,, veel fpeelde. Nu; als ik geld nodig had, dan „ gaf hij mij wat, en hierdoor trok hij mij „ met kracht aan zich; want hij weigerde het mij „ noit. Eindelijk kwam het 'er uit, wat hij „ wilde hebben. En dat was zo/'



V. BOEK. 4'S
„ De Generaal-Inquifiteur had hem gezonden, „opdat hij Jufvrouw widow, zaliger memo„ rie, — maar zij leefde toen nog — zoude be„ praten, om haar Kind, wanneer zij 'er naam„ lijk een mogt krijgen, in de Roomsen Catholieke „ Kerk intelijven. Dit plan had hij al in zijn kop, „ toen wij Spanje verlieten. Jufvrouw widow „ had haar woord gegeven, en ik had beloofd, „ om 'er een handje aan te zullen helpen. Dat ging „ echter niet langer, want toen ik hem liet zeg„ gen, dat zij geheel gechangeerd was; toen wil„ de hij volllrekt niet meer onder hare oogen ver„ fchijnen. Hij zeide mij evenwel, „juan!" „ zeide hij — maar toen waart gij al naar Holland „ vertrokken — „ als gij mij nu het Kind kondt ,. bezorgen, dan zou ik U twee honderd Doublons „ tot eene vereering geven." Ik niet lui, ik . . . „ ach! vergeef het mij toch — hier begon hij met „ zijne Vrouw droevig te huilen — ik zeide —« „ want ik zal het met één woord zeggen — ;, dat, wanneer hij woord wilde houden. . . kort „ en goed, hij gaf mij alle aanleiding, en toen „ wij uw Dochtertje genomen hadden, zo bragten „ wij het hem en toen zouden wij te fcheep naar „ Spanje gaan. Hij was nu over de huizen vro„ lijk, vrolijk was hij, dat het zo gelukt wasj „ want de Generaal - Inquifiteur had gezegd, „ dat hij het kind van Jufvrouw widow moest „ hebben, om het Catholiek té laten doopen, al
„ moest



4iö FANNY WILKES.
„ moest het hem nog zo veel duizenden kosten; „ want zie, al was hij nog zo oud, hij had toch „ Jufvrouw widow lief gehad. De Pater wilde „ met ons naar dings gaan - ik weet niet meer, „ hoe de naam van die haven is - en wilde „ ons daar eerst de twee honderd Doublons betaa„ len. Maar wij lieten hem wat hoesten. En wel zo.
„ Ik was niet zoo mechant en goddeloos, dat „ ik in het booze project geconfenteerd had, » ik hield mij goed en gewillig, en toen ik 59 ^g 5 dat de kans fchoon ftond, toen be„ gon ik den Pater eens wakker toetedrinken. „ Hij vermoedde ook geen erg, en dronk, met „ refpeft evenwel gezegd , als een leidekker, tot „ dat hij (torn vol was. Hierop nam ik hem zijn' „ beurs af, en wij gingen met het Kind te „ rug , ftak hem ook een' brief in zijn zak , „ waaruit hij kon zien, dat hij voor geen prie„ gels moest zorgen, als hij op het huis Lonelij „ kwam, want dat men hem 'er daar wel van „ zou bedienen. Maar ik ging niet naar huis, „ maar naar St. Heiier. Maar de Pater was we„ der gekomen en had mijne Vrouw en het Kind „ weten te ontdekken, en eer ik 'er op gezonnen „ had, toen ik uit het fpeelhuis kwam , zie, daar „ vernam ik, dat men haar met het Kind met ge„ weid had weggehaald. Ik was in duizend ang,» ften, en net op dien tijd kwaamt gij te St. He-
„ lier.



V. B Ö E Ki
4i?
het'. Ik kon U niet ontwijken, eii daar ging „ het toe , zo als gij weet. Want, als ik het
daar bekend had, dan weet gij wel, welk een „ kool men mij zoude geftoofd hebben. Het was „ mij ook zeer ligt om mijn hart, toen gij mij af„ dankte, doordien ik U niet meer, zonder be„ fchaamde kaaken , onder de oogen "durfde kij„ ken; want de zalige Vrouw was zo zwak, dat
wij haar Kind in eene andere kamer hadden la„ ten doopen, en de Proteftantfche Geestelijke ,, wist niet, dat wij haar wijs maakten, dat het „ een Zoon was ; maar ik dacht niettemin: dt 5, verrader flaapt niet."
„ Hier werd hij door zijne Vrouw geftoord."
„Ja," zeide zij; „ en ik deed, als of het mij n lief was, dat deed ik, dat zij mij gekreegen had„ den, én vloekte geüadig, op mijnen Man vloek» „ te ik, wien ik den ketterfchen hond noemde, „ ën zeide, hij had mij door Hagen gedwongen „ zeide ik, dat ik met hem had moeten te rug „ gaan. Maar verfta mij wel! Ik wilde de Pa~ „ ters daardoor gerust Hellen, vérgaat ge mij ?
,,' En dat ging ook goed de goeie god
„ moest toch het arme fchaap wel willen redden, dat „ moest Hij. Zij zon, op geen kwaad zon zij, „ en liet mij met het Kind alleen: daar ging ik „ nu weg en verftak mij op een ouden toren, „ en kwam daarna te St. Heiier. Maar toen „ was juan niet meer daar, en gij waart ook II De«l, Dd »



418 FANNY WILKES.
„ al weg, dat waart gij. Ik ging daarop naar Ca* „ kis reizen, waar juan zou wezen. Hij was „ echter ook daar niet meer, en zo ftrafte god, „ mijne zondenfchuld ftrafte Hij, zodat ik tot de „ bitterfte armoede en tot de zwaarfte krankte ver„ viel. Toen zeide mijne Waardin tegen mij, „ Vrouw nurse, zeide zij"...
*
„ Nu kent gij, waardfte elizabeth! mijne Schoon - dochter, uwe Nicht! Nu kent gij fanny wilkes! Gij kunt U ligtelijk verbeelden, hoe zeer ik mij over deze ontdekking verheug: maaide blijdfchap van mijn Heer, uw Broeder, is niet uittedrukken. 'O ! wat is toch een vaderlijk hart! De verruklijkc bezigheid, om onze f a nny met vreugdetraanen te liefkoozen , laat hem den tijd niet, öm haar alles te verklaaren. Allen poogden, beurtlings, haare ontroering te maatïgen; terwijl zij, intusfchen, bijkans buiten zich zelve van vreugde, aan mijnen hals hing. Doubt had haar in Dunbar gezien, en aanftonds gekend, en dit toeval, 't welk in dien tijd zo ongelukkig fcheen, is oorzaak van deze gelukkige ontdekking. Doch laat Vrouw nurse haar verhaal vervolgen."
5, Laat



V. BOEK. 419
„ Laat mij dat Kind, zeide mijne Waardin, die zich noemt, Vrouw wilkes noemt zij zich: ,, het is geheel een fcharmant Kind, en bij U „ zou het toch van honger moeten fterven. Ja, „ ik wilde, en wilde ook niet, en zie je wel, daar „ kwam mijn Man, die kwam; maar god mag het „ hem vergeven: hij had het meeste geld en goed'er „ doorgelapt, en verfpeelde vervolgends het over„ fchot in den tijd van één jaar. Daar bcrefol„ veerden wij ons, lieten de fanny daar, en gin„ gen, naar Schotland gingen wij, dewijl mijn Man „ wist, dat de Vader daar na toe was. Maar al ons navragen was vergeefsch. Nu reisde mijn ,, Man eens, naar Dunbar reisde hij. „ Vrouw!" „ zeide hij ert kwam weder... kort en goed, hij „had fanny gezien. Ja, gij moogt het nu „ wel niet gelooven! Ik ben een flegt Vrouwsper„ foon,maar mij klopte het geweten, dat klopte mij. „ Ik pakte mij heimlijk weg, en ging naar Calais. „ Daar kwam het nu zeer wonderlijk... kort en „ goed, eene voornaarhe Mevrouw, aan welke ik „ bekend gemaakt was, recommandeerde mij aan „ Lady foster naar London, en hier vond ik, „ mijn' Man vond ik weder."... „ Ik ging echter," hernam nu de Koster,,, weder naar Dunbar, en daar affèrteerde mij de „ de Waardin aan Vrouw known. Maar nu leerDd 2. „ de



4*0 FANNY WILKES.
de ik in Dalkeith eene Dame kennen, die zich „ ook germain noemt —dit zijt gij, mijne eli-
zaïeth. Toen dacht ik , wanneer gij nu „ maar eerst het horlogie kondt betaalen. Toen 5, vroeg ik in Colwark, of gij mij eene verëering „ wildet geven, en zo kwam het dan, zo als gi) „ weet.' En gij zult wel zien, dat de Juffer, uw' „ Dochter, op den regter oogappel een bruin vlak„ je heeft, daaraan heb ik haar gekend. En „ nu.''...
,, Hij wierp zich hier voor mijne voeten; want tan mijnen Beminden had hij reeds vergeving ontvangen. Maar mijn hart was te vol, en ik haastfte mij, om aan mijne fchrijftafel te komen. Wat zij nog verder fpraken, raakt mij niets. Ik fpaar mijne aanmerkingen op deze gefchiedenis tot morgen... Morgen? O neen, mijne Zuster! morgen zal ik U niets fchrijven. Overweeg toch! "
Ó £ "ft



DERTIENDE HOOFDSTUK.
„ Dingsdag morgen, om negen uur"
s■> Goe£kn morgen , mijne elizabeth! De onuitfpreeklijk gelukkige Bruid bericht U, dat zij zeer wel gerust heeft. Hoe konde ik toch ilaapen? En echter had mij de zon, op dezen gewigtigen dag, bijna op mijn bed befcheenen. Ik ben de opfchikkende handen mijner lidy ontfnapt. Zij kwelt mij, dat ik niet mooi genoeg zal wezen; maar ik moet fchrijven."
,, Het ijzer wordt koud, Mifs."
„ Nu ja, ik kom zo!
*
„ Nog in aller ijl een paar woorden, mijne Waarde! —Ik had haast vergeten, U den trouwtekst te melden. De Doctor zeide mij denzelven gister. Bewonder toch de voortreflijke keuze!...
Dd 3 „ Is



4£2 FANNY WILKES.
„ Is. Mift nu gereed?"
„ Ach! die ondraaglijke opfchikl lidy is al te puntig!"
,, AI tien uur? O! ik zou waarlijk haast op mijne lidy kijven! Maar mijn edüard mogt mij anders niet weder te zien krijgen, zo als thands. lidy bewondert zelve het fchoone werk haarer handen. Gelooft gij wel, dat zij mij voor den Wiegel geleid heeft? Ik ben al even zot, als zij. Zie eens, ik buig mij in den fpiegel, en lidy gluurt over mijne fchouders en lagcht: en met dat alles is 'er nog niets verder gereed, dan mijn kapzel. Nu trek ik eerst mijn keurflijf aan! lidy neemt reeds op hare knie 'er de proef van, of de rijgfnoer wel fterk genoeg is; — ik denk, dat 2al eerst een postuurje wezen."
„ Hoor eens, wat mij onder het rijgen is bïnnengefchoten. Het is tien uur, en hij heeft zich nog niet vertoond? Had hij niet eens onderdanig mar mijnen welftand moeten vragen ? . ïk oordeel, dat dit niet hupsch is. Zeg hem bij gelegenheid, dat ik dit denk. Hij is toch anders w*eens vroeger bij mij gekomen. Slaapt hij nog?
O!



V. BOE K. 423
Ol dat hij flaape, en aangenaame bedrieglijke droomen...
Zweeft Zephirs! door de dalen, Door bloemen, die zagt praaien; Gij droomen, dartelt voord , Door versch ontloken roozen, Die geurig, lieflijk bloozen! Ylt fpoedig, fpoedig verder, Naar gindsch gezegend oord, En zegt aan mijnen Herder, Dat hij, terwijl hij rust ïn aangenaamen ilaap, op 't zagtst zal zijn seku?cht.
„ Na bedenk eens! Daar fchrijf ik in mijne ver* rukking maar zo heen, en vergeet, dat wij midden in den winter zijn. —• Maar hij kan niet meer ilaapen. Zoude hij ook met een' gaauwigheid Billetjes ontfnapt zijn? Zal ik eens naar beneden zenden , om 'er naar te vernemen ?"
„ Dat is een haatlijke regel. Ik zal 'er naderhand de pen doorhaalen."
„ Maar niemand komt! geene charlotte, geene constantia — Ei! te voren waren de luidjes, tot verveelens toe, alle oogenblikken bij
mij."
„ Als Mifs gereed is?"
„ O! dat is een verdrietig werk! Loop naar de
maan met al? uwen opfchik. Ha! eduard,
de Do&or — nu ja, het geheele boeltje te gelijk, niet één uitgezonderd, komt daar gezamenlijk uit Dd 4 het



4*4 FANNY WILKES,
het huis van den Doctor aanftappen. Lip v ligt 'er op te fchrollen, dat hij zijn Bruidegoms - pak nog niet aan heeft. - Zo? zij zijn dus bij den Doctor geweest, en hebben de Prinfes in het betoverd kasteel laten zitten? Ach! ach! ik zal 't hun wel betaald zetten — maak nu voord lidy — toe, gezwind!"
„ O god! ~ Ach mijne Zuster! Ik flerf."
„ Bermhartig god! hoe kan 't mogelijk wezen ! — o elizabeth! gefeheiden! *i voor eeuwig gefeheiden! Mijne oogen verduisteren. ' O god! hoe is het mogelijk, dat hij mij konde on;, rukt worden! voor wien. 10
*
(Van de hand van Doctor centle)
Dingsdag avond."-
.% Het gefebiedt op verzoek van Mifs jinny., dat ik U dat gene fchrijve, tot welks verhaal niemand hier ftandvastig genoeg is. Uwe Vriendin heeft deze laatfte woorden thands beginnen te fchrijven; — maar tot den dood toe afgemat, zinkt zij op de borst van lidy neder — en ik moet, vervolgen. — Jjan, rnij:i gemoed is even zeer



V. BOE K. 4*5
ontroerd, en mijne hand fiddert. Ondertusfchen verdient god onze aanbidding, ook dan, wanneer
wij de duisterfte wegen betreden. Verfchoon
de verwarring en onfteldtenis, met welke ik fchrijf."
„Jinny verliet ons gisteren, zodra de gefchiedenis van fanny geëindigd was. De Heer handsom vroeg toen aan den Koster," hoe of hij zich toch aan' die kluchtige manier van uitdrukken gewend had?" De Koster andwoordde, „ dat hij die van zijne Amptgenooten , door zijne aanhoudende verkeering met hun, had overgeërfd." Hierop vroegen wij hem, „ waarom hij, in de tegenwoordigheid van jinny, zo verfchrikt en ontfteld was geweest ?"
„ Hij bedacht zich een weinig. „ Ei nu," zeide hij eindelijk, „ ik zie wel, dat ik mij vergist heb:" doch hij zeide dit met zulk een beangst gelaat, dat wij daardoor nog nieuwsgieriger wiertien ?"
„ Hij zweeg weder. „ Het kan niet zijn," zeide hij eindelijk; „ gij kunt wel op eikanderen „ gelijken; en wanneer zij het was, dan zoude zij „ mij, booswicht, aanftonds wel gekend hebben. 5, Houd het maar voor goed; ik heb mis."
„ Gij kunt ligtelijk begrijpen, dat wij ongerust wierdes. Wij floten de kamer toe: fanny, sophia en Mifs adams waren buiten dezelve gegaan, Wij drongen 'er op, dat de Koster ons meer zouDd 5 de



456- FANNY WILKES.
de zeggen. O! laat het 'er maar bij blijven," zeide hij; „ ik heb mis gehad: ik dacht, de Bruid „ was eene Gravin: ik heb eene Gravin gekend, „ en ik zou 'er, dunkt mij, op willen zweeren... „ maar, neem het mij niet kwaalijk, dat ik Uzo „ ongerust gemaakt heb zij is het niet."
„ Hier hertelden wij ons „ Mater verhaal
dan toch," zeide de Heer handsom, „ de ge„ fchiedenis van uwe Gravin. "
„ Als het U belieft," hernam hij, cn vervolgde aldus:
» Eer Jufvrouw widow naar Spanje ging, toen " d!ende ik Ml Gij weet nog wel, dat zij
„ met de vroomte was, eer gij haar trouwde; „ kort en goed; zij leefde, zo als men dat noemt, „ van de Galanterie. Inzonderheid trok zij een groot geld van Lord rich, en van Lord la„ v i s c h , en in dien tijd zond haar Broeder haar de' „jonge Gravin, die ik meen, en haar Broeder
was een door en door flegt mensch, 'en ,
„ als ik het zeggen moet - hij was al getrouwd, en wel met eene Jufvrouw me al, en deze jon„ ge Gravin was dus zijne Dochter; maar hij had „ met zijne eigen Zuster in het huwelijk geleefd... ■ " W1J ^rongen hier vol fchrik en verbazing op. De Koster viel ons te voet: „ ach!" zeide hij, „ mijne Heeren! beklapt mij niet: de Graaf mogt nog eens in leeven zijn. Hij zit wel thands in =, de gevangenis , waar ik hem met mijne eigen
55 oogen



V. BOE K.
427
„ oogen gezien heb; maar men kan niet Weten. „ hoe de zaaken lopen kunnen,"
„ Zeg ons," riep de Heer handsom, „ zeg ,, ons oogcnbliklijk de naamen van alle deze per„ foonen. Wie was Jufvrouw widow in dien " tijd?"
Ach Heere god!" fchreeuwde de Koster j „ die was juist de Zuster, maar ook de Vrouw „ van den Graaf. Zij had bij hem eenen Zoon; „ maar toen had hij haar reeds verlaten, en was, „ ik weet niet, waar naar toe gevlucht; doch toen hij bij ons kwam, toen leefden zij weêr regt „ door, als Man en Vrouw. Gij, mijn Heer hand„ som, moest haar naderhand trouwen, om de „ verloren ziel te redden; — zij was toen in „ Londen, en noemde zich Vrouw wanton, „ Haar Broeder, de Graaf, was in Schotland, en „ droeg denzelfden naam als zij, periglio; ,, doch nam, daar hij verarmd was, den naam van „ strange aan. Daarna ontvluchtte de jonge „ Gravin, die zo wonder wel op uwe Bruid ge„ leek, door behulp van eenen Do&or, die zich 11 ay „ noemde: dat verdroot Lord lavisch ontzag,, chelijk, want hij had de Gravin — die zij altijd „ Mifs strange noemden —- van periglio, „ die nu naar Londen gekomen was, zo goed als „ gekogt. Hij was woedend, toen zij voord was,
„ en dreigde Jufvrouw widow ■ of liever
„ wanton, zo als zij zich toen noemde —-
„ met



4^8 FANNY WILKES,
„ met de ftraf van een voorbedacht, en openlijk „ verboden huwelijk, wanneer zij Mifs s trance „ niet: weder te rug bezorgde. Daar zij dit niet „ doen konde, zo ging zij heimlijk met eenen Ita„ liaaner, met wien zij. het reeds in Douvres ge„ houden had, naar Spanje. Het overige weet gij. Naderhand heb ik den jongen wanton „ gefproken — deez' is het Kind van de Schoon* „ zuster van periglio — die mij zeide, dat „ de jonge Gravin in Edenburg bij eene Vrouw ,, bawd was, die ik ook ken; en dat zijn, was5? tons Vader, de Graaf periglio, dood was: 55 hij is echter nog in leeven; maar zit, onder „ den naam van hidden, in de gevangenis in „ Linlithgow, en daar heb ik hem gefproken."
„ Nu, Mifs! zult gij U den algemeenen fchrik kunnen voordellen, waardoor wij allen getroffen werden. De Heer handsom was zo ontfteld, dat hij volftrekt buiten ftaat was , om te kunnen beflisfen, of zijn huwelijk met jinny nu voltrokken konde worden, of niet. Hij vreesde, met reden, het laatfte, en wij moesten, om den ramp flechts nog te vermeerderen, bekennen, ja hem zelfs volftrekt bewijzen, dat het, als ftrijdig met de goddelijke wetten, niet voltrokken konde worden; dan, zijne bittere traanen toonden duidelijk genoeg, hoe zeer hij buiten ftaat was, om de kracht onzer bewijzen te gevoelen. Wij hielden alles, zorgvuldig , voor j i n n y geheim, en hebben den ganfehen
nacht



V. BOEK. 4*9
nacht in mijn huis doorgebragt, waar de ongelukkige handsom dan eindelijk overtuigd werd, maar, o god! met welk een fmartlijk gevoel! - Nu bleef voor ons nog de moeilijke taak over, om de ongelukkige Bruid van het ftraf baare van dit huwelijk te overreeden, 't gene aan den Heer award en mij werd opgedragen.
„ De Heer handsom zettede tot dat einde de naa'men van één en dezelfde perfoonen, op de volgende wijze, naast elkander: de Graaf periglio , strange, hidden, Vader van jinny. — De Gravin periglio, wanton, widow.Jufvrouw me al , Vrouw living, Moeder.
van jinny. —
De Heer handsom, germain.
Jinny, Mifs st range, Mifs heavy, Dochter van den GraafpERiGL i o en Jufvrouw mea i.. —
Sophia,Dochter van draGraaf periglio en Zuster van jinny.
Fanny, Dochter van den Heer handsom en de Gravin periglio."
„ Ver volgends ftelde de Heer award eene fchciding op, welke ik U niet zende, naardien gij, behalven dezelve, reeds overtuigd zijt, en volgends welke dit huwelijk, indien het ware voltrokken geworden, eene affchuuwelijke verbindtenis zoude wezen."
Nu begaven wij ons naar de ongelukkige jinny. Ach! ik kan U dit tooneel niet befchrijven: mijn hart wordt te zeer ontroerd. Laat ik het U flechts met weinige woorden zeggen."
» Mijn



*3* FANKY WILKES.
„ Mijn medelijden deed mij de grootBe behoedzaamheid ia acht nemen, met welke ik in dezen moest te werk gaan. Ik verhaalde der ongelukkige Bruid het hoofdzaaklijke van 't gene de Koster verteld had. Zij hoorde mij aan, onder-een diep ftüzwijgen."
„ Toen ik den naam periglio noemde, gilde zij uit: „ O welke naamen noemt gij 1 god! dat 5, is mijn Vader !"
„ Ik andwoordde haar met eenige droefheid: „ ik weet het, mijn Kind! — zijt bedaard en hoor mij verder. " Toen ik mijn verhaal geëindigd had, zeide zij met het gelaat van eari mensch die eerst uit den llaap ontwaakt: „ mijn Vader „vervolgt mij dan niet meer? Maar, dat verfchriklijk huwelijk! En, o god ! gij hebtU over hem „niet ontfermd?"
„ Wij zagen met de grievendfte fmart, hoe geweldig zij was aangedaan , en echter moesten wij voordgaan."
„ Ik poogde haar voortebereiden, en legde haar een afTchrift van het gemaakte opflel der naamen voor, volgends welk zij, in zekeren zin, de Schoon-Dochter van den Heer handsom was. Zij las hetzelve, volgde met den vinger de regels, doch dit alles gefchiedde roet een gelaat, welk ons hart van een fcheurde..."
„ Ja," zeide zij eindelijk, op eenen geheel veranderden toon: „ dit is de affchuuwlijkfte ge-
„ meen-



V. BOEK.
431
„ meenfchap; maar ik ben uit dit huwelijk niet „ voordgeiproten! Goed! waar is mijn Beminde? „ Roept hem: wij zullen onze Dochter fanny „ omhelzen. Roept beiden, gelijk ook mijne so„ phia, mijne verloren Zuster!"
„ Ach! laat ik eindigen. Ik hield haar,
fchreiende, voor , dat haar huwelijk niet konde voltrokken worden, en hoopte, dat hare traaneu hier zouden gevloeid hebben."
,, Zij zag mij Brak in het gezicht. „ Wat? " gilde zij, met eene verfchriklijke ftem! „ Wat „ zegt gij ? Menfchenhaater! wilt gij mij fcheiden, „ en mij mijnen Geliefden ontrukken? "
„ Ach gou! wat was ik troostloos!"
„ De Heer award trok, in zijne ontroering, en zonder dat ik het merkte, het papier uit zijn' zak, 't welk hij had opgefteld. Zij rukte het hem aanftonds uit de hand, liep onmiddellijk in eene naaste'kamer, cu Boot de deur digt. Wij poogden de deur met geweld te openen, 't gene ons gelukte; doch oogenbliklijk trad de Heer handsom, die het gekerm gehoord had, binnen. Zij liet het papier vallen. „ Vervolgers mijner ziele!" riep zij ons toe, en zeeg op de borst van den Heer handsom neder, zeggende: ,, omhels mij, mijn
eduard ! mén wil ons fcheiden!"
Hij viel in onmagt op de Canapé neder, met de woorden: „ Ach god! Ja, jinny, wij moeten „ fchtiden!"
Gij



4js FANNY WILKES.
„ Gij vervolgt mij dan ook!" . .. hernam zij, en iloeg op eene vreeslijke wijze met haare beide handen tegen de Canapé; terwijl zij ons met eer*, verwilderd gelaat toeriep: „ nu, welaan, leest dan!"
„ Wij wisten v*a aandoening niet, wat wij deeden. De Heer award las het papier,'t gene hij echter niet, zonder de noodige veranderingen, doen konde. Hij was ook naauwlijks begonnen, het wezenlijke te lezen, of de beklagenswaardige jinny viel in de armen van den Heer handsom, zonder een woord te fpreken, rukte zich echter weder los, ftiet hem van zich, en omhelsde mij, toen zij eindelijk penen ftroom van traanen over mijn aangezicht uitftortte. „ Mijn god! " riep zij met eene zwakke ftem uit: „ Üw wil ge„ fchiede!" en zonk aanftonds in flaauwte neder. —
„ Mijne traanen beletten mij, om verder te fchrijven. Ik gevoel, dat mijne hooge jaaren mij te zeer verzwakt hebben, om dit jammer te kunnen dragen. — Vaarwel! — Mijne pen ontvalt hier mijne beevende hand. —"
Einde van het Tweede en Laatste Deel,