HET OVERVLOEIJEND
HERTE.



UITLEGGING
VAN DE
TYTEL PRENT.
fjier word JAN LUYKENS Beeld, door Serafyne vlerken,
Verheven, om 's Mans nutte en ftichtelyke werken.
HetovervloeijendHerte is fteeds als een Fontein,,
Waar door Aandagtigheids gezangen vloeibaar zyn.
Zy wil alle ydelheid, als met den voet vercreeden, Door Godsdienft aangefpoord; zoo dat haar woord en zeden,
Gélyk de Kaarfe, ftrekt tot een verheugend licht:
Op dat haar Naaften ook gewekt worde en gefticbt.
^et Heilig Bybel-Boek legt voor haar öoeen open,
Opdatzy'tregte fpoor nooit mogtbezydeloopen.
Eenvoudigheid vertoont hoe men uit alles leerd,
In klaare fpiègeling, daar Heilzugt na begeerd
Met die haar volgen, hier als regte vreemdelingen
Beluft op 't waare Goed en Goddelyke dingen.
De ftomme Teken-Konft, ( die 't zelve doel bewoog,)
Schetft alles lugtig af, en nodigd hert en oog,
-Het Heilig Bybel-Boek legt voor haar öogen









HET OVER V LOEIJ EN D
HER TE,
of Nagelatene
VERZEN.
van den Godvruchtigen
J A N L U T K E N9
Beftaande in Stichtelyke Befchouwisgen en Geeftlyke Overdenkingen, Verrykt met GoddelykeSpreuken, over veelerleie foorten van onderwerpen, by verfchillende gelegenheden opgefteld.
Vercierd met Vyf en Tacbeniig Konftige Figuuren, in den fmaak des Aucteurs getekend en in 't Koper gebragt
door
CORNELIS van NOORD ë,
Uit den Overvloed des Herten /preekt de mondt Lucas VI. vers 45.
Te AMSTERDAM gedrukt,
By d'Erve F. de KRUYFF en W. BRAVË, Boekverkoopers op de Zeedyk, by de KoMuis.



By de Uitgeevers deezes is ook nog gedrukt en te bekomen:
De Bevalligheeden in Zes Boeken, door den Heer Wïeland, uit het Hoogd. vertaalt door C. Groeneyeld, in gr. 8V0. . ƒ—14.— op gr. Papr. . . # —18 —
Bodaan (P.) Leere der Waarheid, in 4". waar agter gevoegd is, Opftandige der twee Getuigen. • • • ƒ!-10-
YVaar van nog maar weinig Exemplaaren zyn te bekomen:
By dezelve is op de Pers en ftaat eersdaags uittekomen een nieuw verbeterd Graanboek of Koorn-Handelaars Handboek, zeer nuttig voor Koornkoopers, Grutters, Befchuit, Broodten Koek-Bakkers, beftaande in 211 nieuw uitgerekende Tafelen, van 50 Gout-Guld. tot 260 Gout-Guld. 't Last, om aanltonds te kun-
• nen zien wat dat de meeste Lasten, Zakken, Mudden en Schepels bedragen, na de prys die men begeerd te weeten, 't zv die door verandering der Markt ryzen of daalen.
DOOR
AWTHONIE ILOMAN Junior.



VOORBERICHT.
1| H" || et zal ongetwyfeld veeïen , die Ê ÏPWeeten met welk eene graagte ^wwm de Schriften van JAN LUYKEN, ter pond na des zelfs dood, opgezocht zyn, ten uiterfte vreemd voorkomen; dat hun in deeze dagen op nieuw een tot nog ongedrukt Gefchrift, onder V Mans Naam, word bekend gemaakt. Te meer, daar de Schryver der Voorrede, voor des Auïïeurs Geeftlyke Brieven reets gezegd heeft; "Zie daar de laatfle vrug"ten van dien Vrugtbaaren Boom." Doch, hoe vreemd het ook moge fchynen, men begrypt echter zeer licht, hoe V mogelyk zy, dat een bondel papieren, hier of daar, eenigen tyd lang, verborgen beeft konnen liggen; en dat 'er dus nog gelegenheid geweefl is, tot zodanig eene naleezing; waar door ook deeze Vrugten van V Mans Geeft eindelyk by een verzameld konnen zyn, en nu in V licht gegeeven worden. En dat dit mogelyke hier daadlyk plaats heeft, daar van konnen wy * 4 den



VOORBERICHT.
den Leezer volkomen verzekeren.
Een ieder die 's Mans Werken kent, en zich dezelven eenigermaate eigen gemaakt heeft, zal zeer gereedlyk, op het doorbladeren van dit Werkje, uit den denktrant en ftyl, welken hy daar in befpeurt, bezefen, dat het oorfpronglyk van niemand anders, dan van den Godvruchtigen JAN LUYKEN, gefchreeven is, en opgefleld kan zyn. En dezulken , die hier van zoo gegrond eene kennis niet bezitten, zullen 'er zich met weinig moeite van konnen overtuigen; indien ze zich maar eenige oogenblikken gelieven te verledigen, om dit Gefchrift met de andere voorr heen reets uitgegeevene Papieren te vergelyken. Doch, of dit ook by zommigen niet ganfch voldoende geacht mogt worden, 2,00 hebben wy *S niet ondienfiig geoordeeld, daar en boven een getrouw en waar bericht te geeven, van *t lot van V oorfprongklyke Handfchrift; waar uit een ieder zal konnen zien, dat 'ér geen de minfle rede is, om de echtheid van dit T^aSt aatje, dat wy, op den naam van



VOORBERICHT.
JAN LUYKEN, in 't openbaar te voorfchyn doen komen, in twyffel te trekken.
Men weete dan, dat JAN LUYKEN, zich, omtrent het jaar 1699, buiten HaarJem met "er woon nedergezet hebbende, geduurende zyn verblyf aldaar, eene zeer nauwe gemeenjchap gehouden heeft met zynen hertelyken Vriend Daniël Bellinckhuys; die de Zoon was van Roelof Bellinckhuys; een Boezem Vriend van den Autleur, als uit de Brieven, aan V einde van dit Werkje te vinden, is af'te neemen. Deeze Daniël Bellinckhuys, die de Bezitter geweeft is, van het oorfprongklyk Handfcbrift van dit Tr act aatje, heeft, uit hoofde der nauwe Vriendfchap, tuffchen hem en den Autleur, dit Gefchrift, tot een aandenken of ter gedachteniffe van zynen Vriend, bekomen; en V zelve ah een fchat, dien hy hoog waardeerde, onder zich gehouden, en zorgvuldig bewaard. Even zoo heeft ook de Weduwe van Daniël Bellinckhuys zich, na het overlyden van haar Echtgenoot, deswegen ge-
draagen; en hier door heeft het, tot op haar en * 5 dood



VOORBERICHT.
dood genoegzaam als in een hoek verfchoolen gelegen. Met haar afflerven geraakte het in banden van haare Zufter, in wier handen het zich tegenwoordig bevind. Boor deeze verwijjeling van Bezitter en is het, na dat het eene reeks van meer dan vyftig jaaren in de Familie verborgen was gebleeven, allengskens aan den eenen en anderen Liefhebber der geeflryke en zeer flichtelyke (Verken van den Godvruchtigen JAN LUYKEN kennelyk geworden: en zy, die de hand van JAN LUYKEN kenden, hebben allen eenpaarig verzekerd, dat het, overeenflemmende met de opgemelde overlevering, ontegenzeggelyk voor een eigenhandig gefchrift van dien geachten Man gehouden moet worden.
Men heeft dus naar dit verhaal, ( V geen wy weeten dat getrouw en waar is, ) alle vereifc'ite zekerheid om het oorfprongklyke Handfchrift, en zo dan ook dit Tratlaatje, het welk daar uit opgemaakt is, aan te neemen, als behelzende Nagelatene Verzen van den Godvruchrigen JAN LUYKEN, die door
hem



VOORBERICHT.
hem zeiven op gefield, en in zyn eigenhandig
gefchrift nagelaten zyn. En verder kan een
ieder, dien het gelieft zulks na te gaan, uit
de vergelyking van dit Stukje, met de andere
Stukjes v an den Aukleur, ten zekerjle gewaar
worden, dat deeze Verzen waarlyk onderfchei-
den zyn, van alle de geenen, die van hem tot
nog het licht gezien hebben. Niemand heeft
derhalve te vreezen, dat 's Mans Naam in dit
geval misbruikt word; of te duchten, dat hier
opgewarmde kof; in nieuwe fchotelen verfchynt;
men kan zich in tegendeel volkomen verzeker en,
dat 'er fpyze opgedifcht word, welke in dien
zin nieuw genoemd mag worden; en die men,
huiten tegenfpraak, in de eerfte plaats, aan
de hand van JAN LUYKEN verfchuldigd is.
Wat nu voorts de openbaare uitgave hier van
betreft, daar omtrent hebben wy den Leezer
het volgende nog mede te deelen. Na dat het
bovengemelde Handfchrift, en eene of andere
Copy van V zelve, door den tyd, al meer bekend
werd, by de zulken die veel achting hadden
voor den Godvruchtigen Aucieur, zag men V
wel



VOORBERICHT.
■voel dra van hand tot hand gecopieerd; in 't zelfde formaat, als de andere Werken vandeezen ftichtelyken Schryver gedrukt zyn; om ook deeze nagelatene Verzen by zyne anderefchriften te konnen voegen. Dit gaf eerlang aanleiding om te denken of, het niet wel der moeite waardig zoude weezen, dat men het Handfchrift ter drukperfe bevorderde; om den Liefhebberen te ontlaften van de moeite of koften van V copieeren; en tevens aan veele andere Godzoekende Zielen, die V of niet kenden, of tegen het copieeren aanzagen, dienft te doen. Maar telkens, als men dit in over weeging nam, kwam 'er fteeds eene groote zwaarigheid tegen op. Alle 'sMans Werken, naamlyk, van dien aart, zyn met een merkclyk aantal van zinnebeeldige plaat en verderd: hoe zou men dergeleken tot dit konnen verkrygen? Deeze zwaarigheid was te groot er, om dat men wel bezefte, dat''er juift plaaten toe ver eifcht wier den, die de mening of het bedoelde der Verzen zo fi'guurlyk voorfielden, dat ze met des AuBcurs
denktrant beboorlyk óver een kwamen. Ook
fcheen



VOORBERICHT.
fcheen het zeer welvoegelyk te zyn, dat de uitvoering der plaaten niet al te veel verfchilde., van de manier van etzen van JAN LUYKEN zeiven. Het een en 't ander vertoonde zich in dien eerflen tyd als omverkomelyk; en dit was oorzaaks genoeg, om 'er dies tyds, toen de eerfie ontdekking van 't oorfprongklyke Handfchrift, nu omtrent acht jaaren geleeden, den Liefhebberen bekend wierd, van af te zien; vermits men geen kans zag, om het op eene welvoegelyke wyze, die eenigermaate aan V Mans andere W»rken kon beantwoorden, voor 't openlaar e daglicht te brengen. Ondertitffchen werd het, zo van den eenen als den anderen, nog al verder gecopieerd; en eindelyk geviel het, dat het eok overgefchreeven werd door den vermaarden Konflplaatfnyder, Cornelis van Noorde. Deeze had het zelve, voor zyn eigen liefhebbery , derwyze gecopieerd, dat hy, boven deeze engeene der zaaklykfte verzen, zo veel ruimte gelaat en
had, dat hy 'er eene tekening, die aan den inhoud dier Verzen beantwoordde, en met den
/maak des Jucleurs overeenftemde, gefchiktlyk
in



VOORBERICHT.
tn konde plaatfen. In de uitvoering hier van faagde Cornelis van Noorde zo gelukkig, dat kundige Liefhebbers, toen hun eenige dier tekeningen onder V oog gebragt -wierden, hem zeer ernfiig raadden daar mede voort te vaaren; en my benevens hem aan zetteden, om die tekeningen in 7Koper te laat en brengen, en dit Werkje indiervoege ter drukperfe te fchikken; waar toe men nog meer overhelde, toen men, niet alleen den trant van tekening, maar ook de behandeling in 7 etzen, hun in de eerjle prentjes tot een proefje vertoond, zeer eenflemmig met die van JAN LUYKEN oordeelde; ten minflen wel in zo verre, dat ze zeer gevoegelyk by de andere Figuur en geplaatjl konden worden. De zaak vervolgens meermaals in overweeging genomen zynde, ben ik ten laatfle, na dat Cornelis van Noorde zich daar toe hadlaaten vinden, tot de uitgavegerefoheerd; in de verwachting van deugdlievenden en heillegeerigen zielen te zullen behaagen, en baar dienft te doen, met dit ftichtelyk Werkje in apenbaaren dag te brengen.
Dit bejluit genomen zynde, kwam ™ëjjj-



VOORBERICHT.
paaldlyk in overweeging, hoedanig eene fchikking men in de uitgave van V Handfchrift zou maak en. JAN LUYKEN heeft de Verzen, die hier gevonden worden, gefchreeven in een Qjiarto Schryfboek, in twee colommen op ieder bladzyde. Hy heeft, dezelven fchryvende, niet be°ogd, dat ze op zodanig eene wyze in druk gegeeven zouden worden; men kan genoegzaam zien, dat ze dus maar ah invallende gedachten op het papier gefield zyn ; om'1 er mogelyk vervolgens, op de eene of andere wyze, een nader gebruik van te maaken, Uit dien hoofde zyn ze, nu eens langer dan kór ter, en, zonder eenig verband of fcbikking, met betrekking tot ganfch verfchillende onderwerpen, onder of door elkander geplaatft; zynde flechts op het papier ter neder gefield, zo ah ze uit den Overvloed zynes Herten voort gevloeid zyn; V welk ons ookaanleiding gegeeven heeft, om deeze Verzamelingmet den hoofdtytelvanHETOVERVLOETJEND HERTE te benoemen. By nader overleg vond men het geraaden alles in eene geregelde orde te brengen; en wel op die wyze, dat
men



VOORBERICHT.
men de denkbeelden vandeezen Waarden Man, naar dat de (lofen beft by elkander voegden, cp elkander liet volgen; houdende wel byzonderlyk diefchikking in V oog, dat men, gelyk ons het gevoegelykft fcheen te weezen, van eenvoudiger befpiegelingen allengskens tot hooger bedenkingen opgeleid wierd; waar door het geheel, nog min of meer, tot eenig verband of zaamenhang gebragt kan worden. Foor V overige hebben wy de Schriftuurplaatfen, die alleen met de benoeming van Kapittel en Vers, in^t Handfchrift, gemeld war en, volledig uitgedrukt ;en '/ Werk verder in alle deelen, zo verre V ons mcgelyk was, op zodanig eene manier gefchikt, dat het met V Mans andere Werken geheel overeenkomftig zy.
Door deeze fchikking behelft dit Tra&aatje nu drie Hoofdzaaken in de volgende orde. Men vind hier, eerft, eenige zinnebeelden afgeleid van, en befpiegelingen gemaakt op verfcheidene hedryven der Menfchclyke zan.cnleevinge, die geeftlykerwyze ftichtelyk op 's Menfchen geloovigen en deugdzaamen wandel over gebragt worden



VOORBERICHT.
den. Dit gedeelte, van pag. ï. tot pag. ï 19. is vercierd met 38 plaatjes. Hier aan volgen ten tweeden, van pag. 120 tot pag. 159. eenige fticbtelyke bedenkingen, b&trekkelyk zyn tót de Menfcb-jjording van Gods Zoon, tot deeze en geene voorvallen zynes Leevens, zynen dierbaaren Dood, Opftanding, Hemelvaard, en troop:en heilryke Leer. Deeze zyn vercierd met 14 plaatjes. Het derde gedeelte, dat zich uitftrekt van pag. 160 tot 250 heeft zyn opzicht tot het inwendig ondervmdelyk of geeflyk leven van een waar Chriften: het behelft verfcheidene gemoedelyke verzuchtingen van eene Godvruchtige ziel, die hier op Aarde haar wandel in den Hemel heeft, of, onder het geleide van den Heiland, haar en weg, door de woeflyn deezer Waereld, naar het Hemelfch Jeruzalem wenfcht te vervolgen. Deeze geefllyke overdenkingen zyn vercierd met 28 plaatjes; en worden ten laatfte beflooten, met eenige betrachtingen over de brosheid'en nietigheid des menfehlyken Lichaams, den Dood en het laatfte Oordeel, die nog met 5 plaatjes vercierd zyn. Ten (lot zyn hier nog by gevoegd drie Brieven, van
den



VOORBERICHT.
dnn Autleur gefchreeven, aan bovengemelde* Roelof Bcllinckhuisen Zoon; die in de voorheen gedrukte Brieven van JAN LUYKEN niet gevonden voor den.Wy hebben in der zeiver uitgave de Origineelen gevolgd, die onlangs te Amfterdam by een liefhebber van 's Mans Schriften nagelaten zyn; en 'er te meer gebruik van gemaakt, om dat ze eenigermaate dienen om des AuBeurs gemeenfchap met die Familie te toonen, en dus de echtheid van 't origineele Handfchrift van dit TraB aatje te bevsftigen.
Wy hebben geen koften nocb moeite ontzien, om alles, met 's Mans andere Werken, gelykvormi<y te maaken, en het zelve ten keurigfte uit te voeren: niet twyjfelende of ieder Godvruchtige Ziel zal het der aandachtige leezing en overdenking waardig oordeelen. Alles toch wat 'er in voorkomt draagt getuigenis van 's Mans Godlievend gemoed, en deszelfs. Zucht voor eenen geloovi'xen en deugdzaamen wandel: (trekkende 'van alle zyden tot beveftiging dier taaie van den mond"der Waarheid , de goede menfch brengt het goede voort uit den goeden fchat zynes hei ten. Luc. VI. vers 45.
Wyders hebben wy ten deezen aanzien niet meer te zeggen, dan dat wy hoopen, dat ook dit Werkje die vrucht ■en mag draagen, die 's Mans voorhein uitgegeevene Schriften voortpbraat hebben, en dus veelen tot nut en ftichting zal zyn.



HET OVERVL O E IJ END
HERTE.



2 Het OvERVLOEIJEND
t
Leerd uit Alles. Een Schip op Strand is een Baak in Zee.
Houdende het Geloove, en een goede Confcientie, welke fommlge verftooten hebbende van het Geloove Schipbreuke geleeden hebben, i. Timoth. I. v. 19.
Op



H E R T E. 3
Op Figuur I.
W ••
V f at zit cv meenig Schip op Strand, Om haar, die door de woefte baaren,
Na 't ver geleegen Eeuwig Land, De groote Waereld-Zee bevaaren,
Te ftrekken tot een klaare baak, Om nood en ongeval te myden,
Op dat men daar niet toe geraak' En mcede Schipbreuk kom' te lyden.
ö Schippers van zoo dieren Goed, Te flof in 't ftieren en in 't peilen
Op 't Schip de mens van vlees en bloed. Dat doet zoo meenig Schip verzeilen;
Maar die op alle Zaaken let, Uit ondervvys in acht genoomen,
Zal, zyne Reis op God gezet, Met God behouden overkomen.
A fl Ja-



4 Het OVERVLOETJEND
Jacobi III. vers 3 en 4.
iet, wy leggen den Peer den toornen in de monden, op dat zy ons zouden gehoorzaamen, en wy leiden- [ daar meeSe ] haar geheel Lighaam om.
^Ziet ook de Scheepen, hoewelze zoo groot zyn, en van harde winden gedreeven , zy worden ommegewend van een zeer klein roer, waar heenen ook de begeerte des ftierders wil.
2, Petri III. vers 5 en 6.
Want willens is dit haar onbekend, dat door het woord Gods de Heemelen van over lange geweeft zyn, en de Aarde uit het Water en in het Water beftaande.
Door welke de Weereld, die doe was, met het water der Zundvloed bedekt zynde, verman is.
vers n.
Dewyl dan deeze dingen alle vergaan, hoedaanig behoord gy te zyn in heiligen wandel en Godzaligheid?
vers 17 en 18.
Gy dan, geliefde [zulks~\ te voren weetende., wacht u, dat gy niet door de verleidinge
der



II E R T E.
5
der grouwelyke menfch'en meede afgerukt word en uitvalt van uwe vafligheid.
Maar wafl op in de Genade en Kenniffe enzes Heer en en Zaligmaakers Jezu Chrifti. Hem zy de Heerlykbeid, beide nu, en in den .dag der Eeuwigheid.
Openb. XVIII. vers 17-19.
En alle ftuurlieden, en al het volk op de Scheepen, en bootsgezellen, en alle die ter Zee handelen, ponden van verre:
En riepen, ziende den rook van (B abels") Brand, zeggende, wat [ftadj was deeze gr00te ft ad gelyk?
En zy wierpen ftof op haare Hoofden en riepen, weenende en rouwe hedryvende, zeggende: IVee, wee de groote ftad, in dewelke alle die Scheepen in de Zee hadden, van haare Koftelykheid ryk geworden zyn , maar zy is in eene uure verwoeft geworden.
1 Kor: X. vers 11.
En deeze dingen alle zyn haarlieden over gekoomen tot voorbeelden: en zyn befchreven tot waarfchouwinge van ons, op de welken de einden der eeuwen gekoomen zyn.
A 3 Ce-



6 Het Overvloeijend
II.
Gelukkige Uitkomft.
Om de Hoope, die u weg gelegd is, in de Heemelen, van welke gy te voor en gehoord hebt, door het woord der waarheid Qnamclyk) des Euangeliums. Col. I. v. 5.
Op



II E R T E. 7
Op Figuur II.
Gclyk een mens in 't woud verdwaald, En in een diepen Kuil gevallen,
Door iemands Gunft wierd opgehaald, Zoo was de toeltand van ons allen.
ö Naare en zwaare Wildernis! En diepe Kuil der fnoode Sonden,
Een ftaat die Ziel verderflyk is, Indien geen helper waar gevonden.
ö Allerhoogfte en trouwfte hand, Die ons zoo vriendlyk is gebooden,
Geleid ons voorts door 't vreemde Land, Door zyn Gevaarlykheid zoo fnoode;
En hoed ons voor den tweeden val,
In dit Elendig Jammerdal.
A 4 Col.



8 Het OVERVLOEIJEND
Col. I. vers 13 en 14.
_L/ ie ons getrokken heeft, uit de macht der duifterniffe en overgezet heeft in het Koningryke des Zoons zyner Liefde.
vers 21-23.
En hy heeft u, die eertyts vervreemd waart, en Vyanden, door het Ver ft and, in de hooze Werken, nu ook verzoend.
In het Lighaam zynes Vleefes door den dood, op dat hy u zoude heilig en onberifpelyk en onbefchuldigt voor hem ft ellen:
Indien gy maar blyft in V Geloove gefondeerd en vaft, en niet beweegd word van de hoope des Euangeliums, dat gy gehoord hebt, bet welke gepreedikt is onder, alle de Creature, die onder den Heemel is.
H e b r. XI. vers 13-16.
Deeze alle zyn in het geloove geftorven, de beloften niet verkreegen hebbende, maar hebben dezelve van verre gezien, en geloofd, en omhelfd', en hebben beleeden, dat zy Ga ft en en Vreemdelingen op de aarde waren.
Want die zulke dingen feggen, betoonen klaarlyk, dat zy een Vaderland zoeken.
En indien zy dies [ Vaderlands ] gedagt hadden, van welke zy uit gegaan waar en, zy zouden tyd gehad hebben, om weeder te keeren.
Maar



H E R T E. 9
Maar nu zyn zy begeerig na een beet er, dat is, na het Heemelfche, daarom fchaamt hem God haar er niet, om haar God genaamd te worden: want hy hadde haar een pad bereid.
Hebr: XIII. vers 14.
Wy hebben hier geen blyvende Stad, maar wy zoeken de toekomende.
Philipp. III. vers 20 en al.
Maar onze wandel is in de heemelen, waar uit wy ook den Zaligmaaker verwagten, \namelyk~\ den Heere Jefum Chriftum:
T)ie ons vernederd lichaam veranderen zal, op dat het zelve gelykvormig worde zynen heerlyken lichaame, na de werkinge waar meede hy ook alle dingen hem zeiven kan ondervjerpen.
2 Thess. III. vers 3.
Maar de Heere is getrouw, die u zal verperken en bevjaaren van den boozen.
A 5 Wel-



IO Het OvERVLOEIJEND
III.
Welgekomen.
Uwe Oogen zullen den Koning zien in zyne fchoonheid: zy zullen een verre geleegen land zien. Jefa. XXXIII. v. 17.
Op



H E R T E.
Op Figuur /
Die in een ver geleegen Land, Als vreemdeling was aangekomen,
En van des Konings milde hand, Gclyk een Vriend wierd opgenoomen,
'c Geluk was groot! dog hoe gering, By 't heil des geenen die langs de Aarde,
Als vreemdeling ten Heemcl ging, Dat fchoone Land, zoo hoog van waarde;
Daar hem den allerhoogften Heer, Ontfangt, als een van zyn bekenden,
En zet hem hoog in ftaat en Eer, En Eeuw'ge vreugde zonder Ende;
ö Aardryks Burgers waard gy wys,
Gy gaaft u haaft op deeze Rys.
Mat-
ii



j 3 Het OVERVLOEIJEND
Matth: VIII. vers iï.
D<?g ik xegge u, dat veele zullen hoornen van Ooft en en IVeften, en zullen met Abraham en Ifaac, en Jacob aanzitten in het Koningryk der Heemelen,
En Kapittel XV. vers 13.
Maar hy antwoordde en zeide, alle plante , die myn Heemelfche Vader niet geplant heeft, zal uytgeroeid worden*
En Kapittel XXV. vers 34.
Alsdan zal de Kooning zeggen tot de geene die tot zyner regter [ hand zyn, ] Komt gy gezeegenden myns Vaders, beërfd dat Koningryke, het welk u bereid is van de grondlegginge der Weereld.
Rom: III. vers 23 en 24.
Zy hebben alle gezondigt, en derven de heerlykheid Gods.
En worden om niet geregtvaardigd, uit zy* me Genade, door de Verloffing die in Chrijlo Jefu is.
Eph: II. vers 11-18. >
Daarom gedenkt,'dat gy die eertyds Heidenen waart in het vleefth, en die voorhuid.



HERT E.
13
genaamd wierd van de geene die genaamd zyn befnydenijfe in V vlees, die met handen gefchied*
Dat gy in dien tyd waart zonder Chriflo, vervreemd van het burgerfshap Ifraëls, en vreemdelingen van de verbonden der belofte, geen hoop hebbende, en zonder God in de Weereld.
Maar nu in Chrifto Jefu, gy die eertyds verre waart, zyt naby geworden door het bloed Chriftk
Want hy is onze vrcede, die deeze beide een gemaakt heeft, en den middelmuur des affcheidjels gebroken hebbende,
Heeft hy de Vyandfchap in Zyn vleefch te niet gemaakt [ namelyk J de W°.t der gebooden in inzettingen [ beflaande: ] op dat hy die twee zoude hi hem zeiven tot eenen nieuwen menfcb fcheppen, vreede makende:
En [ op dat\ hy die beide met God zoude in een lighaam verzoenen door het kruys, de Vyandfchap aan het zelve gedood hebbende.
En komende heeft hy door het Euangelis vreede verkondigt, u die verre waart, en dien, die naby waren.
Want door hem hebben wy beide den toegang door eenen Geeft tot den Vader.



14 Het OVERVLOEIJENB
IV.
De Huisheer.
Biddet, en u zal gegeeven voorden: zoeket, en gy zult vinden: kloppet, en u zal open gedaan voorden. Matth. VII. v. 7.
Op



H E R . T E.
Op Figuur IV.
•X-J e Huisheer had al jaar en dag, In Armoe zyn verblyf bezecten,
Maar dat'er goud verborgen lag, Had hy tot hier toe niet geweeten.
Zoo legd de Rykdom van 't Gemoed In 't Huis der Ziele, lange tyden,
Begraaven onder vlees en bloed, En laat den Huisheer armoe lyden;
Maar gaat het onderzoek eens an, Op trouwen raad van goede vrinden,
Zoo word hy een gelukkig man, En komt een grooten fchat te vinden,,
Die hem niet flegts voor langen tyd,
Maar Eindloos voor gebrek bevrycL
Mat-
15



16 Het overvlqeijend
Matth: VII. vers. 8.
A^^öw? een iegelyk die bid, die ontfangt:en
die zoek, die vindien die klopt, dien zal open gedaan voorden.
Ps: LXVHI. vers 20 en 21.
Geloofd zy de Heere ; dag by dag overlaad by ons: die God [ /V ] onze Zaligheid, Sela !
Die God is ons een God van volkoome Zaligheid, en by den HEERE, den Heere, zyn Uitkomjlen tegen den dood.
Ps: LXX. vers 5.
Laat in u vrolyk en verblyd zyn, alle die ti zoeken: Laat de Liefhebbers uwes heils geduuriglyk zeggen, God zy groot gemaakt.
Prov: VIII. vers 17-19.
Ik hebbe lief, die my liefhebben: en die wy vroeg zoeken, zullen my vinden.
Rykdom, en Eere is by my; duurachtig Goed en gcregtigheid.
Myne Vrugt is beter dan uitgegraaven goud, en dan dicht goud: en myn inkomen, dan uitgeleezen zilver.
Mat-



H E R T E. l?
Matth: XIII. vers 44.
mederom is bet Koningryke der Heemele» gelyk een fchat in den Akker verborgen, welken een menfche gevonden hebbende, verbeide [dien] en van blydfchap over den zeiven gaat hy heetten en verkoopt al wat by beeft. en koopt dien zeiven akker.
Col: III. vers 1 -4.
Indien gy dan met Cbriflo opgewekt zyts zo zoekt de dingen die boven zyn, daarCbriftu) ss zittende aan de rechter [bandl Gods
Bedenkt de dingen die boven zyn, niet die op de aarde zyn.
meTcZiiP Zyl ^orven-> ™ ™ heven is metLhrifto verborgen in Gode-
„TaZeer Lim] Cbriflus zal openbaard zyn, die ons leeven is, dan zult ook gy met hem geopenbaard worden in beerlykheid.
■ tóe



|8 Het O VER V L O EI J E N D
V.
Devoorzigtigheid is de Moeder van de.Wysheid,
Ah ik dit aanfchouwde, w^w ^ hst ter herten, $ zag het [en] nam ondervjyzinge aan.
Een weinig flaapens, een weinig ftuymerensi een weinig Handvouwens, al neederlig-
ffende, Prov: XXIV, v. 3» en 33-
& Op



H E R T E. i9
Op Figuur V.
an eenen ouden Muur gezeeten, Te baak'ren in de warme Zon,
Word hy met fteenen overfmeeten, Wyl juyft de Neederval begon.
ö! Waarde Ziel bedenk te voorenj Al zit gy zagt en welgemoed;
Hoe ligt dat gy zoud konnen fmooreri, Door 't ncedervallend vlees en bloed;
Die oude Muur, met zoo veel fcheuren, Daar gy zo zorgeloos aan Leund,
Als ftond geen ongemak te beuren, En gy u dus ook niet bekreund; Maar als de flag dan is gekoomen, Zo word het al te laat vernoomen.
B i Je.



Het ■OvïE.VLCFIljENÖ
Jesaia XXX. vers 12 en 13.
X_) aarom zoo zegt de Heilige Ifraels, om dat gy lieden dit Woord verwerpt, en vertrouwd, op onderdruckinge, en verkeerdheid, en fleund daar op:
Daarom zal u lieden deeze Misdaad zyn gelyk een tallende fcheure uitwaarts gebogen in eenen hoogen Muur, diens breuke haaflelyk in eenen oogenblik komen zal.
Eph: V. vers 15.
Ziet dan, hoe gy vöorzigtelyk wandeld niet als onwyzen, maar als wyzen.
Hebr: X. vers 24.
Laat ons op malkander agt neemen, tot opfcherping der Liefde en goede Werken.
Lucas. XIII. vers 1 -5-
En daar waar en t'e dier felver tyd eénige tegenwoordig, die hem boodfcbapten van de Galileërs, welker bloed PUatus met haare offerhanden gemengd had<
En Jefus antwoordde, en zeide tot haar^ meint gy ,■ dat deeze Galileërs zondaars gewee/l zyni boven alle Galileërs, om dat zy zulks geleeden hebben?
Ik zeg u, Neenze: maar indien gy u nies



H E R T E. i,
bekeerd, zoo zult gy alle desgelyks vergaan.
Of die^ Achtten, op welke de Tooren in Siloam viel, en doodeze, meint gy dat deeze fchuldenaars zyn geweeft, boven alle menfchen, die in Jeruzalem woonen?
Ik zeg u, Neenze: maar indien gy u niet bekeerd, zoo zult gy alle desgelyks vergaan.
Lucas XXI. vers 34-36*.
En 1x1 agt u zeiven, dat uwe herten niet t' eeniger tyd bezwaart worden met brafferye en dronkenfchap, en forgvuldigheden deezes levens , en dat u die dag niet onvoorziens [over] en koome.
Want gelyk een flrik zal hy koomen over alle de geenen die op den ganfen aardbodem gezeeten zyn.
Waakt dan tot aller tyd, biddende dat gy tnoogt waardig geagt worden te ontvlieden alle deeze dingen die gefchieden zullen, en tê fiaan voor den Zoon des menfchen.
% 3



aa HetOvERVLOEijENa VI.
D'Apotheek.
Uwe Oliën zyn goed tot reuke, uwe Naam, ts eene Olie die uit ge flor t word: daarom hebben u de Maagden Lief. Cant: I. v. 3.
Op



H E R T E.
Op Figuur VI,
13 es Wecrelds Apotheek is groot, Nogtans zo word'er niet gevonden,
Een eenig Kruidje voor den dood, Dies word het al van hem verflonden:
Maar 't Huys en Hof van 'sHeeren Gunft Is Ryk voorzien, van fchoone dingen,
Bereid door de allerhoogfte Kunfl, Om zelfs de magt des doods te dwingen.
Wie dan een regt beminnaar zy Van lang, ja eindeloos te leeven,
Gaa deezen Winkel niet voorby, Qaar alles word om niet gegeeven.
ó Winkel van Gods heilig Woord,
Dat uwe Volheid elk bekoord.
B 4 Je
23



34 I Hét O VERVLOEIJENC
Jesa: LV. vers i en 2.
O
alle gy dvrftige, komt tot de wateren en gy die geen Geld hebt, ko-nt koopt en Eet et? ja komt koopt zonder geld, en zonder prys, 'wyn en melk.
Waarom weegd gy lieden. Geld uit voor V geene, dat geen brood is? en uwen arbeid voor V geene dat niet verzaadigen kan ? Hoord aandagtelyk na my, en eet et het goede, en laat ttwe Ziele in Vettigheid haar verlustigen.
Jer: VIII. vers 21 en 22.
Ik ben gebroken van weegen de breuke der. dogter mynes volk*: ik gaa in het zwart, ontzettinge heeft my aan gegreepen.
Her geen balzem in Gilead? is geen heelmee ft er aldaar? want waarom is de gezondheid der dogter mynes volks niet gereezon?
Matth: VIII. vers- 16 en 17,
En als het laat geworden was, hebben zy Heele van den duyvel bezeeten tot hem gebracht, ende hy wierp de [booze] geeften uit met den woorde, en hy genas alle die kwalyk gefield waaren.
Op dat vervuld zoude worden, dat gefprohen was, door. Je fa lam den Propheet, zeggende, Hy heeft onze Krankheeden [op hem]genomen, en [onze] Ziekten gedragen.
Heb:



H E R T E. 25 He br. XII. vers 12 en 13.
Daarom recht weeder op de traage handen en da flappe kniè'n:
En maakt rechte paden, voor uwe voeten, op dat het geene kreupel is niet verdraait worr de, maar [ dat] het veel meer geneczen worde.
Openb. III. vers 15-18.
Ik weet uwe werken, dat gy noch koud zyt? noch heet: och of gy koud waart, ofte heet!
Zoo dan, om dat gy laauw zyt, en noch houd, noch heet, ik zal u uit mynen mond fpouwen.
Want gy zegt, ik hen ryk en verrykt geworden , en heh geens dings gebrek: en gy weet niet, dat gy zyt elendig, en jammerlyk, en arm, en blind, en naakt.
Ik raad u dat gy van my koopt Goud beproefd komende uit het Vuur, op dat gy ryk moogt worden, en witte kleederen, op dat gy moogt bekleed worden, en de fchande uwer naaktheid niet geopenbaard worden: en zalft uwe 00gen met oogenzalve, op dat gy zien moogt.
B 5 De



2.6 Het OVERVLOEIJEND
VIL De Byen.
Hoe zoet zyn uwe reedenen myn gebeemelte geweeft: meer dan honicb mynett monde. Pf. CX1X. v. 103.
Op



H E R T E. ' 27 Op Figuur VII.
G
eryk het Bytje uit zyn wooning, Ter hoove gaat om 't Honich zoet, Zoo gaan de zinnen van 't gemoed,
Ter hoove van den grooten Koning: Dat fchoone Hemels Paradys, Om 't Voedzel van der Zielen lpys.
Ps: XIX. vers 10-12
~Y^)e vreeze des HEEREN is rein, begaande tot in Eeuwigheid: de r egt en des HEEREN ■ zyn waarheid, f zanten zynfe regtvaardi®.
Zy zyn begeerlyker dan Goud ja dan%ee! fynGoud, en zoeter dan honich en Honich-zeem.
Ook word^ uw knegt door dezelve klaarlyk vermaant; in V houden van dien is groote loon.
Prov: XXIV. vers 13 en 14.
Eet Honich, myn Zoon, want hy is goet: en Honich-zeem is zoet voor uw geheemelte.
Zoodaanig is de kennijfe der wysheid voor uwe ziele: als gy ze vind, zoo zal 'er belooninge wsezen: en uwe verwagtinge zal niet afgefneeden worden.
De



p$ Het OVERVLOEIJEN»
VUL De Harmonie,
De HEERE was [gereed"] om my te verloffen: daarom zullen wy op myn fnaarenfpel jpeelen, alle de dagen onzes leevens, in den huize des HEEREN. Jefa. XXXVIII. v. 20.
Op



H E R T E. 59
Op Figuur VUL
D
e flauwe fchets van zingen en van fpeelen, Stukwys bewerkt in groove lugt en Mof,
Lokt onze luft om zalig mee tc dcelen, In 't hooren van des Heeren Heemels lof; Die volle ftroom, uit zoo veelEng'leri Cooreiïj, Voor ons begrip te fchoon om na te fpöoreri
D e lof van Davids geeft gezongen 9 h niet vèrfmolten in zyn tyd.
Maar door veel Eeuwen heen gedrongen,En in veel Landen uitgebreid.
D
e Lof der zaal'ge Creatuuren* Zal voor de hoogfte maiefteit,
ïn Eeuwigheid oneindig duuren; ïerwyl zyn Goedértierenheid,
Haar overgiet ak met een Regen, van Balfem der volkomen zegen.'
Hti



3<d Het overvloeijend
Het Inftrument*
J^jo grove ïagt en aardfe Hof, Den geeft verwekt tot Chriftus lof;
6 Ziel! hoe zal het gaan na deezen, Daar aller zaal'gen melody, Van 't Heilig weezen beeld'lyk zy,
Tot lof van 't hoogft aanbidlyk weezen,
Jubali Gen: IV. vers 21.
Jubal was de Eerfteling van 't vrolyk Jubileerent Dog die hem volgt op 't fpoor, die fpeel eri zing den Heere; Of anders zal zyn vreugd en yd'le vroolykheid, Daar in hy zig vermaakt, vergaan met deezen tyd;
Maar zo hy heilig is, in werken en beoogen, Zo zal zyn vreugde zig in Eeuwigheid verhoogen.
Die grondelooze zee, en grooten oceaan, Daar al wat Lieflyk is, in 't eerft is uit ontftaan, Dat Eeuwig fpeelen van de vaderlyke kragten, En Eeuwig kweelen, nooit begreepen van gedagten ,
Paar de Engel na fpeeld als een droppel uit de Bron, Die van alle Eeuwigheid opwelde en nooit begon;
De



H E R T E.
De vreugde in 't Herte Gods, zyn Zoon en uitverkooren,
Het licht van Eeuwigheid uit Godlyk vuur gebooren;
ó Jezus menfen zoon, na 't weezen deezer tyd, Dat heilig weezen zelf, zyt gy van Eeuwigheid. Gy hebt de ziel en 't vlees van ons maar aangenoomen,
Op dat de mensheid weer, door u, tot God zou koomen,
En ook een meedeftem, in 't heilig fpeelfel waar, In 't Eeuwig duurend' en oneindig Jubel jaar. Laat zinken alle vreugd, ó mens ! om dit te erlangen,
Die maar uit de iedelheid in 't aardfe weezen hangen,
En nimmer vloeijen, uit een God beminnend hert,
Waar door het leeven, in zyn lof onrilooken werd;
Want alle aardfe vreugd, en iedele vermaaken. Gaan op den regten weg, 0*1 in de Hel te raaken.
31



3a Het Overvloeijenis Ps: XXXIII. vers 1-8.
CjTy Rechtveer digen, zinget vrolyk inde» HEERE, i Lof betaamt den opregten.
Lovet den HEERE met de Harpe: Pfalnt finget hem, met de luit e, [en} het tienfnarig inftrument.
Zinget hem een nieuw lied, fpelet wel met vrolyk gèfchal.
Want des HEEREN woord is regt, en al ■zyn werk getrouw.
Hy heeft geregtigheid en gerigte lief; de aarde is vol van de goedertierehdheid des HEEREN
Door het Woord des HEEREN zyn de Hemelen gemaakt, en door den Gee/l zyns monds al haar heir.
Hy vergaderd de wateren der zee; als op •een hoop, hy field de afgronden fchatkameren.
Laat de gantfe aarde voor den HEERE vreezen; laat alle inwoonden der weereld voor hem fchrikken.
Ps: XCII- vers i-o.
Een Pfalm, een lied op den Zabbatdag.
"t Is goed dat men den HEERE loove: e* uwennaame pfalmzinge, 6 Allerhoogfle.
Dat men in den Morgenflond uwe goedertierenheid verhndige: en uwe getrouwigheid in de nagten.
Op



H E R T E. 33
Op het tienfnaarig inftrument en op de Luite: met een voorbedagt Lied rp de hcrpe
Want gy hebt my verblyd, IJLERE, met uwe daaden: ik zal juigen over de werken uwer handen.
O HEERE, hoe groot zyn uwe werken! zeer diep zyn uwe gedagten.
Een onvernuftig man weet daar niet van: nog een dwaas verftaat dit zelve niet,
Dat de godloozen groeijen als het kruid, en Me wei kers der ongeregtigheid bloeijen, op datze tot in der Eeuwigheid verdelgd worden.
Maar gy zyt de Allerhoog/Ie, in Eeuwigheid de HEERE. ö
Ps: CIII. vers 20-22.
_ Loofd den HEERE zyne Engelen, gy kragtige helden, die zyn woord doet, gehoorzaatnende de ftemme zynes woords.
Loofd den HEERE alle zyne Heirfebaaren, gy zyne dienaars die zyn weibeha-gen doet.
Loofd den HEERE alle zyne werken, aan alk Plaatzen zyner heerfchappye: Loofd den HEERE myne ziele.
Ps: C1V. vers 1.
Loofd den HEERE myne ziele: 6 HEERE myn God, gy zyt zeer groot, gy zyt bekleet met majefteit en heerlykheid.
C Hoe



34
Het Overvloeijend IX.
Hoe Zoet is Vriendfchap.
Het ?e[chiedde nu als hy geëindigd hadde tot Zaultefpreeken, dat de ziele Jonathans verbonden werd aan de ziele Davids:^en Jonathan beminde hem als zyne ziele, i Sam: XV lU-v^i.



H E R T E. 35
Op Figuur IX.
4 o Vrienden eens malkaar ontmoeten, Heel ver van Huis in een woeftyn,
Hoe zouden zy malkander groeten; Hoe heuglyk zou de blydfchap zyn?
Indien zy dan malkaar eens vinden, In 't Zalig land der Eeuwigheid,
Die hier malkaar om God beminden, Hoe word die vreugd genoeg verbreid!
J^en Haaltje van de maatfehappy, Der hoope op God en 't Eeuwig Leeven,
Waar heen m'in Pelgrimagie zy, Kan ons een hoog bedenken geeven,
Van de onoploflclyke band, Der brocderlyke t'^zaamen woning,
In 't .Zalig Heetöels vaderland, By Jezus Chriftus onzen Koning.
C 2 JO-



56 Het Overvloeijend
Spreuk: XVII. vers 17.
ï^<?/7 vriend heeft f aller tyd lief, en een broeder werd in de benaauwrfheid gebooren.
En Kapittel XVIII. vers 24.
Een man die vrienden heeft, heeft zig vriendelyk te houden, want daar is een liefhebber die meer aankleeft dan een broeder.
En Kapittel XXVII. vers 9 en 10.
Oly en reukwerk verblyd het herte: alzoo is de zoetigheid van iemands vriend, van wegen den raad zyner ziele.
Verlaat uwen vriend, noch den vriend uwes vaders niet; en gaat ten huize uwes broeders niet op den dag uwes tegenfpoeds: beter is een gebuur, die naby is, dan een broeder die verre is.
Joan: XIIL vers 34 en 35.
Een Nieuw Gebod geef ik u, dat gy malkanderen lief hebt, gelyk ik u lief gehad hebbe, dat ook gy malkander en lief hebt.
Hier aan zullen zy alle bekennen, dat gy myne dïfcipelen zyt, zoo gy lievde hebt onder malkanderen.
1 Jo



H E R T E. Zj: i Joan: I. vers 6 en 7.
Indien wy zeggen dat wy gemeenfchap met hem hebben, cn wy in dc duifternifje wandelen, zoo liegen wy, en doen de waarheid niet.
Maar indien wy in het licht wandelen , gelijk hy in het licht is, zoo hebben wy gemeenjchap met malkanderen, en het bloed Jezu Chrifli zynes zoons reinigd ons van alle zonden.
Lucas. XVI. vers 9.
Maakt u zeiven vrienden uit den onregtvaardigen Mammon, op dat, wanneer u onthreeken zal, zyu mogen ontvangen in de eeuwige tabernakelen.
Joan: XV vers 14 cn 15.
Gy zyt myne vrienden, zoo gy doet wat ik il gebiede.
Ik heet u niet meer dienflknegten: want de dienflknegt weet niet wat zyn heer doet: maar ik heb u vrienden genaamd, want al wat ik van mynen Vader gehoord heb, dat heb ik u bekend gemaakt.
Jakob: II. vers 23.
Abraham geloofde God en het is hem tot regtvaardigheid gerekend: en hy is een vriend Gods genaamd geweejl.
C 3 De



38 Het Overvloeijend X.
De Spyze.
Ik ben de HEERE uwe God, die u hebbe opgevoerd uit het land van Egipten: doet uwen mond wyd open, en ik zal hem vervullen. M.
LXXX1. v. ii.
Op



H, E R T E. ag
Op Figuur X.
e fpyze die het lighaam voed, Die bouwd het huis van vlees en bloed;
Maar blyft de arme ziel vergceten, En afgehouden van het brood, Daar 't woord des Iïeeren ons toe nood,
Wat blyft'er dan van al het Eten?
Joan: VI. vers 26.
J ezus antwoordde haar en zeide, voorwaar voorwaar zegge ik u, gy zoekt my, niet om dat gy tekenen gezien hebt, maar om dat gy van de brooden gegeeten hebt, en verzadigd zyt.
en vers 35.
En Jezus zeide tot haar, ik ben het brood des leevens: die tot my komt, zal geenzints hongeren, en die in my geloofd, zal nimmermeer dorften.
C 4 Hoe



4ö
Het OvERVLOEIJEND.
XI.
Hoe Onbeftendig.
Immers zyn de gemeene lieden ydelheid, de groot e lieden zyn Leugen: in de voeegfchaale opgewogen, zouden zy te [amen \_ligter\ zyn dan de ydolheid Pf. LX1I. v. 10.
Op



Dies
Op Figuur XI.
In 't Spiegelglas van d'Ouden tyd, Vertoond zig 'swecrelds ydclheid,
Met zyn vergankelyke dingen; Die, hoe aanzienelyk en hoog, Hoe aangenaam cn fchoon in 't oog,
Gelyk een waterbel vergingen.
Vanitas Vanitatum et Omnia Vanitas
JD0S Weerclds fwier en Pompcry, Gaat als een fchoone bloem voorby.
Onbeftendig.
w
aar is nu Cczars Hcerlykhcid, Zyn Eer, zyn Roem en al het hoogc,
Zyn Monarchy, en Majefteit? Gelyk een Arend weggevloogcn.
H E R T E.
C 5
4i



42 Het OvERVLOEIJEND
Dies zet het wel bedagt gemoed, Met regt zyn menfelyke zinnen,
Op 't Hei! van een beftendig goed, En om een Eeuw'ge Kroon te winnen,
V is Overal de Weereld.
]\Zfcn reis de wyde Weereld omme, Gy vind geen land der ziele-ruft,
Maar wild gy egter zulks bekommen, Zet in den Hemel Reis uw luft.
Ps: XXXVII. vers 35 en 36.
I/: hebbel gezien eenen gevoeld dryvenden Godloozen; die zig uitbreidde als een groene mlandje boom.
Maar hy ging door, en ziet hy was er niet [meer;] en ik zrgte hem, maar hy werd niet gevonden.
Ps: CIL vers 15-18.
Want uwe knegten hebben een welgevallen
aan haare fieenen, en hebben medelyden met
haar gruis. _ ö Dan



HERT E. 43
Dan zullen de Heidenen den naame des HEEREN vreezen: en alle Koningen der aarde uwe Heerlykbeid.
Als de HEERE Zion zal opgebouwd hebben , in zyne heerlykbeid zal verjcheenen zyn,
Hem gewend zal hebben tot het gebed des geenen die gants ontbloot is: en niet ver/'maad hebben haarlieder gebed.
Spreuk: XXIII. vers 5.
Zult gy uwe oogen laaten vliegen' op het geene dat niet en is ? want het zal zig gewisfelyk vleugelen maaken: gelyk een Ar end, die na den Heemel vliegd.
Boek der Wysh: V. vers 8 en 9.
Wat heeft ons de hoovaardigheid gevorderd? en wat heeft ons de Rykdom met het Pogchen meede gebragt?
Alle die dingen zyn voor by gegaan gelyk een fchaduwe, en gelyk een voor by hopende tydinge.
1 Joan: II. vers 15
En hebt de Weereld niet lief, nog bet geene in de Weereld is - zoo iemand de Weereld lief beeft, de liefde des Vaders is niet in hem.
. Be-



44 Het OVERVLOEIJEND
XÏI.
Bekeerd u, Bekeerd u.
En daar zullen groote Aardbevingen weezen in verfcheiden plaat jen, en Hongersnooden en Peftilentien: daar zullen ook fchrikkelyke dingen , en groote tekenen van den Heemel gefchieden. Lucas XXI. vers n. Op



H E R T E. 45 Op Figuur XII.
13 e Aftralc Roede, t'zaam gebonden, Drcigd van den Hoogcn Hecmel af,
Het ongehoorzaam Kind der zonden, Hier met zyne opgehecve ftraf.
Maar die des Vaders welbehaagen, Van herten en gewillig doet,
Die vreeft niet voor gedreigde flaagen, Maar is geruft cn wel gemoed.
Hoe nodig is opregte boete, Eer dat de ftraf der wraake flaat,
De vafte grond begeevd uw voeten, ó Menfe die zoo zeker ftaat,
Tot een Spiegel der weereld. „De ftraffc van Gods Toorne Raakt, Als zondens maat is volgemaakt.
Jn 't jaar iö3o fcheen de vvonderlyke Coraeet.



46-
Lucas XVII. vers 28-30.
JL/esgelyks ook, gelyk het gefchiedde in de dagen Lots, zy aten, zy dronken, zy kogten, zy verkoglen, zy plantedel? , zy bouwden: " Maar op welken dag Lot van Sodoma uitging, regende bet ' vuur en fulpher van den Heemel en verderfze alle. . Even alzoo zal het zyn, in den dag, op welken de zoone des menfen geopenbaart zal worden.
vers 32. Gedenkt aan het wyf Lots.
2 Petr: II. vers 6-9.
En de fleden van Sodoma en Gonwrra tot asjche verbrandende met omkeeringe veroordeeld heeft, en tot een Exempel gezet den geenen die godloozelyk zouden leeven:
En den 'regtveerdigen Lot, die vermoeid was van den ontugtïgen wandel der grouwelyke menfen [ daar uit ] verlofl heeft.
( Want deeze Regtveerdige [ man ] woonen■de onder haar, heep dag op dag [zyne] regtveerdige ziele gekweld door V zien en hoor en van [haare] ongeregt'ge werken.}
Zoo weet de Heere de Godzaligen uit de verzoekinge te verloftn, en de onregtvetrdigen te bewadren tof den dag des oordeels om refiraft te worden.
bJ J Hesr:
Hec Overvloeijend



HERT E. 47 Hebr: XII. vers a6 en 27.
Wiens /femme doe de narde beweegde: maar nu heeft hy verkondigd, zeggende , nog eenmaal zal ik beweegen niet alleen de aarde * maar ook den Heemel.
En dit [woord'] nog eenmaal, wyfl aan de veranderinge der beweeglyke dingen, als welke gemaakt waaren, op dat blyven zouden de dingen die niet beweeglyk zyn.
Ezech: XVIII. vers 21-23.
Wanneer de godlooze zig bekeerd van alle zyne zonden die hy gedaan heeft, en alle myne inzettingen onderhoud, en doet regt en geregtigheid: hy zal gewijlyk leeven, hy zal niet fterven.
Alle zyne overtredingen, die hy gedaan heeft, zullen hem niet gedagt worden: in zyne geregtigheid, die hy gedaan heeft, zal hy leeven.
Zoude ik eenigzins lujl hebben in den dood des godloozen? [preekt de HEERE Heere: Is het niet, als hy zich bekeerd van zyne wegen, dat hy leeve?
& Ton.
* ïti 'tjoar iöoï was'er ook in Nederland en te gelyk in andere Landen een zeer verre uittfeflrekté aardbeving tot groote verflaagenbeid en verbaasdheid van alle Menfen, vlugtcm'.'ï ' uit de beweegde huizen.



a8 Het OvERVLOEIJEND
XIII. Tot zyner Tyd.
En Indien Chriflus in u lieden is, zoo is ■wel het lichaam dood om der zonde wille : maar de geeft is Leeven om der geregtïgheid wille. Rom: VIII. v. 10.
Op



49
H E R T E.
.^^^ Op Figuur XIII.
_L/c hoop zal niet onvrugtbaar zyn, AI moet het kooren Graantje fterven,
En gaan verboren, in den fchyn, I Het leeven bloeid uit zyn verderven:
Wy zullen uit de wilde zee, I Van deeze Weereld eind'ling landen,
In veiligheid van'goede ree, | Aan 's Heemels gulde leevens ftranden. | Boor Geloov en Hoop.
I Het geen de Huisman wierp daar neer, i Dat krygt hy menigvoudig weer. y\T Joan: XII. vers 24 en 25.
\ » oor-waar, voorwaar zegge ik u, indien \het Tarwengraan in de aarde niet valt en
\ h n Z° het Zelve alleen; maar 'mdien i het fier ft, zo brengt het veel vrugt voort. ■\ Bie zyn Leeven lief heeft, zal bet zelve perhezen : en die zyn leeven haat in deeze wveereld, zal het zelve bewaar en tot het eeuwige, leeven.
D Rom:



p Het OVERVLOEIJEND
Rom: VIII. vers n.
En indien de Geeft des gecnen die Jezus uit den dooden opgewekt heeft, in u woond, zoo zal hy die Chriftus uil den dooden opgewekt heeft, ook uwe fterflyke high amen ^ leevendig maaken , door zyn geeft die in u yjoond.
Gelyk het vee door 't Gras gaat treeden,' Zo gaat de blinde mens ook treen, Door uwe wonder - werken heen: Maar als wy met verklaarder oogen, Uw wond'ren eens aanfehouwen moogen,ïh 't Koninglyke hecmels Hof, Dan fmelten wy in vreugd en Lof.
Om een van anderen afgefcheiden.
Jn Eenzaamheid op 't open veld, U 't ftil gemoed met God verzeld.
V Is al'es Wonder.
ó v)orfPronIi a1''iCr wonderheden!



hert e. 5ï
Onbeflooten.
° ï Jfcuglyk uitzigt in het ruime veld cn Iügc,
't Is Eeuwig ruim daar 't hert na uitziet met een zugt.
Ts: CXVIII. vers 5.
TT
\*J it de benaauwdheid helbe ik den HEERE aangeroepen, de P1EERE heeft my verhoord, [feilende my] in de ruimte.
1 Kor: XV. vers 35-39.
Maar zal iemand zeggen, Plee zullen de dorden opgewekt worden? En met hoedanig een lighaam zullen zy komen?
Gy dwaas, het geen gy zaaiti word niet leevendig, V en zy dat het geftorven zy.
En 't geene gy zaait, [ daar ven ] zaait gy het lighaam niet dat worden zal, maar een bloot graan, na het voorvalt, van tarwe of van eenige der andere [ graanen. ]
Maar God geeft het zelve een lighaam, gelyk hy wil, cn een ie gelyk zaad zyn eigen lighaam.
Alle vlees is niet het zelve vlees: traaf een ander is het vlees der menfen, en een m $èï is het vlees der beef en, cn een ar: der ter ■vijfèn, en een ander der vogelen.
d 2 wia



54 Het OvERVLOEIJENB
XIV. Wild van Natuur.
Jezus antwoordde en zeide tot hem, voorwaar, voorwaar zegge ik u, V en zy dat iemant wederom geboren worde, hy kan bet koningryke Gods niet zien. Joan: III. v. 3.
Of



H E R T E. Op Figuur XIV. De Spruit van Adams wilden boom, Word in den ftam van Chriftus vroom. Kend u zeiven. Wel zulken, die zig zclven kend, In zyn bevlekking en gebreeken,
En zig daar mee ter hulpe wend, Om niet in 't kwaad te blyven fteeken.
53
WJesa: XLV. vers 22. endet u na my toe, wordet behouden, ïeglay Einden der aarde: want ik ben God en niemand meer.
Joan: XV. vers 4. en 5.
Blyvet in my en ik in u, gelykerwys de ranke geen vrugt kan draagen van haar zeiven, zoo zy niet in den wynflok blyft: alzoo ook gy niet, zoo gy in my niet blyvet.
Ik ben de wynflok en gy de ranken: die in my blyft, en ik in hem, die draagt veel vrugt: want zonder my kond gy niets doen.
D 3 Era-



54 Het OvERV LOEIJEND
E?a: IV. vers 22- 24.
[Te weeten~\ dat gy zond afteggen, aan* gaande de -voortge wakdellnge , den ouden mens, dis verdorven word door de begeerlykheid der verleidinge:
En dat gy zond vernieuwd worden in dan geeft uwes gemoeds.
En den nieuwen mens aandoen , die na God gefebapen is, in waare regtveerdigheid en heiligheid.
Jacob: I. vers 21.
Daarom afgelegt hebbende alle vuiligheid en overvloed van Boosheid, ontvangt met zagtmoedigheid het woord dat in [ « ] geplant word, het welk uwe zielen kan zaligmaaken.
Natuur en Genade
D- Modder bragt het Kind wel voorn op deezer aarde,
Maar die 't gefchaapen heeft, is nader dan die 't baarde,
En ook getrouwer tot zyn Eeuwig duurend weL
D.en oude fpoord fomtyds de wegen na de Hel,
En



H E R T E. SB
En fiigt ccn afgod van een weereldlyk verrykcn,
Ora van den waaren God door zonden af te wyken.
Hier is de Heilige en van God gebood, n haat, Wanneer het Kind om God zyn ouderen verlaat. t
Matth: XIX. vers 29,
00 wie zal verlaaten hebben huizen, of broeders, of zuflers, of vader of moeder, of wyf of kinderen, of akkers, om myns naams wille, [die'] zal honderdvoud ontvangen, en het eeuwige leeven beërven.
Lucas XIV. vers 26.
Indien iemand tot my komt, en niet haat zynen vader en moeder, en wyf en kinderen, en broeders en zuflers, ja ook zelfs zyn eigen leeven, die kan myn difcipel niet zyn.
Rom: XI. vers 16-18.
Indien de eer/telingen heilig zyn, zoo is ook b°J deeg [ heilig: ] en indien de wortel heilig is, zoo zyn ook de takken [heilig.]
En zoo eenige der takken afgebroken zyn, en gy een wilde olyfboom inderzelver[plaatje] zyt ingeentet, en des wortels en der vettigheid des olyfbooms mede deelagtig zyt geworden,
Zoo roem niet tegen de takken.
D 4 Komt



gö Het: Overvloeijeni» XV.
Komt in, Komt in.
Ik ben de Deure: indien iemant door my in gaat, die zal behouden worden, Joan: X. v. o.
Op



H E R T E. 57
Op Figuur XV.
Hoe lieflyk is hec lieve vuur, Wanneer men komt uit koud en guur?
Hoe zouden wy niet Wyfiyk leeren, Van al het ongemak en kwaad, Dat is en nog te koomen flaat,
Tot Gods Genade, in te keeren.
V Is Noodzaakelyk.
w
ilde ik myn Turf en Hout bcwaarcn, Het zoude my geen warmte baaren.
ö Mens hoe zyt gy zoo verblind! En zoo verkeerd in uw verkiezen, Dat gy geen weereld wild verliezen, En in haar plaats den Heemel wind. Op dat het bereid zy.
V
V erwagt men maar een Eerlyk man, Men veegd het Huis met Bees'men an:
D 5 ÓMem



58 Het OvERVLOEIJEND
ö. Mens waar zyn tog uw gedagten, Dat gy, geruft in vlees en bloed, Met een bcïïoft en vuil gemoed,
Zoo grooten Koning durft verwagten. Ps: XVIII. vers 27.
J- * y den Reincn houd gy u Rein, maar by den verkeerden bewyfgy u een worfielaar.
Ps: XXIV. vers 3-5.
Wie zal klimmen op den berg des HEEREN? en wie zal /laan in de plaatfe zyner Heilig, held?
Die rein van handen, en zuiver van herte is, die zyne ziele niet opheft tot ydelheid, en die niet bedriegelyk zweert.
Die zal den zegen ontvangen van den HEERE, en geregtigheid van den God zyns heils.
Mattn: V. vers 8.
Zalig zyn de reinen van herten: want zy zullen God zien.
Lucas XIII. vers 24.
Stryd om in te gaan djor de eng' poorts:
want



H E R T E. 59
want veelen (zeg ik u ) zullen zoeken in te gaan, en zullen niet konnen:
Joan: VI. vers 37.
Al wat my de Vader geeft zal tot my komen: en die tot my komt zal ik geenzins Uitwerpen.
Mebr: X. vers 22.
Zoo laat ons toegaan met een waaragtig her te, in volle verzekerdheid des géloofs., onze herten gereinigt zynde van de kwaads Qonfcientie, en het Lighaam gewafchen zynde met rein water:
Opend: XIX. vers 6-8.
En ik hoorde- als een ftem eencr groote fchaare, en als een ftem veeier wateren, en als een ftem van fterke donderdagen, zeggende, Halleluja: want de Heere de almachtige God heeft als Koning gebeerfcht.
Laat ons hlyde zyn, en vreugd bcdryven, en hem de heerlykbeid geeven: want de bruiloft des lams is gekomen, en zyn wyf heeft haar zelve bereid.
En haar is gegeeven, dat zy bekleed worde met rein en blinkend fyn lymuaad: want dit fyn lynwaad zyn de regtvaardigmaaUngen der heiligen.
Nier,



eo Het Overvloeijend XVI.
Niet als de Dieren.
En de HEERE God hadde den mens geformeerd uit het /lof der aarde, en in zyne neusgaten geblazen den Adem des Leevens; alzoo werd de mens, tot eene leevendige ziele. Gen: II. v. 7. Op



HERT E. 61
Op Figuur XVI. Zyt gy van hooger graad, Betoond het met'er daad.
ê ]\^ens weeft dankbaar en verblyd, Dat gy geen dierlyk fchepfel zyt;
Als met een Eeuw'ge ziel bezeetcn: Maar, legt uw ziel aan vroomheids band, Dat gy niet van des fcheppers hand,
In Eeuwig onheil word verfmeeten.
EGen: I. vers 25 en 26. n God maakte het -wild gedierte der aarde , na zynen aart, en het vee na zynen aart, en al het kruipende gedierte des aardbodems na zynen aart, en God zag dat het goed was.
En God zeide ? laat ons menfen maaken, na onzen beelde, na onze gelykenife, en dat zy heerfchappye hebben over de viffen der zee, en over het gevogelte des Heemels, en over het vee, en over de geheele aarde, en over al het kruipende gedierte, dat op der aarde kruipt.
Het



6% Het overvloeijenb
XVII.
' Het Schaap.
& ben de goede Herder. Joan: X. v. ïï.
Op



HERT E, 63 Op Figuur XVII. e Herder die zyn fchaapjes weid,-
In grazige cn bekruide weiden,
En aan de waterbeek en leid, Op datze vreedig needcr leiden;
Wyft op den lieffelykcn Mand Van 't vreedzaam Paradyfe leeven;
Daar \ fchaapje onder Chriftus hand, Volmaakt in zoetigheid zal leeven;
Het fchaapje dat hy heeft gekogt, Door 't Heilig bloed van zyne wonden,'
" En zclv genaadig heef: gczogt, Tot zyne lievde 't had gevonden.
Die zal de vafee Ro:ftcen zyn, Met opening van beeter vloeden,
Dan Oly, Honing, melk en wyn, En alle onnocmelyke goeden.
D



64
Het OVERVLOEIJEND
Gelyk een fchaapje duikt in 't gras, En vind zyn Tafel om zig heene,
Zoo zal de ziel in weelde zyn,
In Jezus zoeten zonnefchyn, Het Eeuwig ligt van 't zalig leeven.
ö Goede Herder help ons voort, Hier op de heide van dit leeven;
Dat elk van ons, tot u behoord, Als wy daar over zyn gedreeven.
Ps: XXIII. vers 1-3.
JL-/e Heere is myn Herder, my zal niets ontbreeken.
Hy doet my nederleggen in grazige weiden, Hy voerd my zagtkens aan zeer Jlille voateren.
Van 't aangenaame gras gewas, Van 't befte en van het ongemeene;
En rontom heen met heil omgeeven,
Hy-



H E R T E. 65
Hy verkwikt myne ziele. Hy leid my in 't fpoor der geregtigheid, om zyns Naams wille.
Ps: CXIX. vers 176.
Ik hebbe gedwaald als een verhoren fchaap : zoek uwen knegt, want uwe geboden hebbe ik niet vergeeten.
Jesa: XL. 10 en 11.
Ziet de Heere HEERE zal komen tegen den flerken, cn zyn arm zal heerfchen: ziet zyn loon is by hem, en zyn arbeidsloon is voor zyn aangezigte.
Hy zal zyne kudde weiden gelyk een Herder: hy zal de lammerkens in zyne armen vergaderen, en in zynen fchoot draagen : de zoogende zal hy zagtkens leiden.
Joan: I. vers 20.
Des anderen daags zag Joannes Jezus tot hem komende, en zeide, ziet het Lam Gods, dat de zonde der Weereld weg neemd.
Hebr: XIII. vers 20.
De God nu des vredes, die den groot en Herier der fchaapen door het bloed des eeuwigen Tefaments uit den dooden heeft wedergebraat, [namelyk] onzen Heere Jezus Chriflus. ö '
E
De



66 Het Overvloeijeni> XVIII. De Schuit.
Laat ons dan vreezen, dat niet f eeniger tyd' de belofte van in zyn Rufle int e gaan nagelaten zynde, iemand van u fchyne agtergebleeven te zyn. Hebr: IV. vers i.
Op



H E R T E. 67 Op Figuur XVIII.
D
e mens moet Roeijen ende Boomcn, Om met de Schuyt van zyn gemoed, Den ftroom der Weereld op te komen, Die hem ontmoet in vlees en bloed; Zo hy den Boom of Riem liet ruften, Waar dreef hy heen, door vloed der luften! Spreuk: XV. vers 24.
De weg des Leevens is den verfiandi'gen na boven; op dat by afwyke van de helle beneden.
Lucas: XXI. vers 34-36.
E11 vvagt u zeiven, dat uwe herten niet te eeniger tyd bezwaard voorde met braffereye en dronkenfchap en zorgvuldigheden deezes leevens; en dat u die dag niet onvoorziens [over] kome.
Want gelyk een pi rik zal hy komen over alle de geenen die op den gantfchcn aardbodem gezeten zyn.
Waakt dan tot aller tyd, biddende dat gy moogt veaardig geagt worden te ontvlieden alle deeze dingen die gefchieden zullen, en te paan voor den Zoone des menfen.
Es De



68 Het Overvloeijeni> XIX.
De Boom aan 't Water.
De Vrugt des Regtveerdigen is een Boom des Leevens. Spreuk: XI. vers 30.
Op



H E R T E. 69 Op Figuur XIX.
n
_|_^"c Vroome zal oneindig leeven, En Eeuwig groen en jeugdig zyn;
En altoos goede vrugten geevën, Uit water en uit zonnefchyn.
Dat water aller wat'ren moeder, Die zonnefchyn van alle Licht,
De oorfpronkelyke bron en voeder, Daar al het goed word door verrigt.
Verheug u dan, ö Lieve vroomen, En trek uw leevend voedfel aan;
Gy zyt die aangenaame boomen, Die aan de water beeken ftaan.
De hitte zal u niet verdroogen, De koude zal u niet verdoen,
Uw fchoone kroon zal zig verhoogen, En blyven zonder afgaan groen.
E 3 Wie



"O Het OvERVLOEIJEND
Wie wil nog blyven in woeftynen, Op harde Roezen in het zand?
Daar 's leevens laav'nis zal verdwynen, En fchuiven 't Boompje aan een kant;
Tot dat de kerf-byl hem zal vinden, Als een onwaard en vrugdoos hout,
En Wortel Stam en Tak verflinden, Daar 't helfe Ryk mee word geboud.
ö Boom! van 't groote mens'lyk leeven,
U word die fchoonc keur gegeeven.
De Boom.
l3en Ekclaar, die met zyn kruin ten Heemel vaard,
Slaat zyne wortels vair, en fchiet ze diep in de aard;
Zo Haat hy Eeuw op Eeuw, en weet van geen vcrfwakkcïi,
Al woed de ftorm , al fchiet de donder op zyn takken. *
Zo



H E R T E. 71
)J Zo moet, indien gy voor het onweer wild helman ,
I Myn woord zyn wortels diep en vaft in 't hcrte flaan.
Je rem: XVII. vers 7 en 8.
j (jf ezegend is de man, die op den HEERE 1 vertrouwd: en wiens vertrouvoen de HEERE , is.
Want hy zal zyn als een boom, die aan I het water geplant is, en zyne wortelen uitI fchiet aan eene rivier e: en gevoeld het niet J wanneer'er eene hitte komt, en zyn loof blyft 1 groen: en in een jaar van droogte zorgt hy -niet, en houd niet op van vrugt te draagen.
Lucas VI. vers 43-45..
Het is geen goede boom, die kwaade vrugt I voortbrengd, noch geen kwaade boom, die goe1 dé vrugt voortbrengd.
Want een iegelyk boom word uit zyn eigen I vrugt gekend. Want men leefdgeen vygen van I doornen, noch men fnyd geen druiven van ! braamen.
Be goede mens brengd het goede voort uit I den goeden fchat zyns herten: en de kwaade I mens brengt het kwaade voort uit den kwaaI den fchat zyns herten: want uit den overI vloed des herten fpree^t zyn mond.
E 4 De



72 Het OVERVLOEIJEND
XX.
De Kalk.
Want ook in dezen zugten wy, verlangende met onze woonfteede, die uit den Heemel ts, overkleed te worden.
Zo wy ook bekleed en niet naakt zullen bevonden worden. 2. Cor: V. vers 2 en 3
Op



HERT E. 73
Op Figuur XX.
O? de Bouwkimft kryg' haar ftand, Zo word de fchulp tot ftof verbrand;
Hoe bezig is her mens'lyk leeven! Waar blyft dc kalk die dienen zouw, Tot hegting van het groot gebouw,
Dat ons na deezen moeft omgeeven.
Deut: V. vers 29.
O
ch dat zy zulk een herte hadden om my te vreezen, en alle myne geboden f allen dagen te onderhouden: op dat het haar en haaren kinderen wel gin ge in Eeuwigheid!
Matth: VIL vers 24 en 25.
Een iegelyk die deeze myne woorden boord en dezelve doet, die zal ik vergelyken by een voorzïgtig man, die zyn huis op een fteenrotze gebouwd heeft.
En daar is fagregen neder gevallen, en de waterfroomen zyn gekomen, en de winden hebben gewaaid, en zyn tegen het zelve huis aangevallen, en het is niet gevallen, want het was op de Jleenrotze gegrond
E 5 De



74 Het Overvloeijend XXI.
De Maften - Heijers.
Als de Godlooze menfe flerft vergaat zyne verwagtinge: zelfs is de allerfterkfle hoope vergaan. Spreuk: XI. vers 7
Op



■
II E R T È. 75 Op Figuur XXI. Dus word de vafte grond gczogt,
Zoo diep verborgen voor onze oogen; Maar de arme mens zoo onbedogt,
Als met een Toover-geeft bedrogen, Zet zyn gebouw van Eeuwig ftaan, Op lonen grond van yd'len waan.
Spreuk: XVI. vers 25.
JL_) aar is een weg die iemand regt fchynd: maar het laatfle van dien zyn wegen des doods.
Jesa: XXIX. vers 13 en 14.
Want de Fleer heeft gezeid: daarom dat dit volk [tot my\ nadèrd met zynen monde en zy my met haar lippen eeren, dog haar herte verre van mydoen: en haare vreeze, [daar mede zy~] my [vreezen] menfen gebooden zyn die haar geleerd zyn:
Daarom, ziet ik zal voorts wonderlyk met dit volk handelen, wonderlyk en wonderbaarlyk: want de wysheid zyner wyzen zal vergaan en bet ver/land zyner verfandigen zal zig verbergen.
De



?6 Het OvERVLOtlJEND
XXII. De Stempel
Niet een iegelyk die tot my zegt Heere! Heere! zal ingaan in het Koningryk der heemelen, maar die daar doet den wille myns Vaders die in de heemelen is. Matth:VII. v.21.
Op



H E R T E. 7? Op Figuur XXII.
13e tempel Gods, die Jezus hier, Word op het Hert-metaal geflaagcn,
Op dat de ziel dat opfchrift clraage, Van zulk een Heer die 't al gebied.
Maar wie dit beeld op fchyn goed ftelde,
Maakt valfe munt die niet zal gelden. Hoogl: VIII. vers 6.
7
Jf—Jet my als een zegel op uw herte, als een zegel op uwen arm: want de liefde is flerk, als de dood: de yver is hard als het graf: haare kolen zyn vierige kolen, vlammen des HEEREN.
Openb: III. vers 12.
Die overwind ik zal hem ma aken tot een pilaar in den tempel myns Gods, en hy zal ■niet meer daar uit gaan : en ik zal op hem fchryven den naam myns Gods, en den naam der flad myns Gods, [ namelyk ] des nieuwen Jerufalems, die uit den heemel van mynen God afdaalt, en [ ook ] myn nieuwen, naam.
Het



78 Het OVERVLOEIJENI)
XXIII. Het Kleed.
Doe werden haar beider oogen geopend, en zy werden gewaar dar zy naakt waren; en zy hegten vygeboom bladeren te zanten en maakten zig jchorten Gen: III.' v. 7.
Op



H E R T E. 79
Op Figuur XXIII. X)e mens, van't God'lyk kleed ontfierd,
Moet zig een fchand'lyk dekzel leenen, Van 't veld gewas, en 't ruig gediert;
Nog wil hy daar wat groots mee meenen; Maar die het van naby beziet, Vind in dit kleed den Engel niet.
Jesa : LXIV. vers 6.
I 3 og wy alle zyn als een onreine, en alle onze geregtigheden zyn als een wegwerpelyk kleed.
i Petri: III. vers 3 en 4.
Welker vercierzel zy, niet het geene uitterlyk is, [ beflaande ] in V vlegten des hairsr ,; en omhangen van Goud, of van Kleederen aan te trekken.
Maar de verborgen mens des herten, in het onver derfelyk [vercierzel'] eens zagimoedigen en flillen geefes, die koflelyk is voor God.
De



"*0 Het OVERVLOEIJEND
XXIV. Do Noordpool,
Ik neemt heden tegens u lieden tot getuigen den Heemel en de aarde; het leeven cn den dood hebbe tku voorgefleld, den zeegen en den vloek; kiept dan het leeven op dat gy leevet, <ry en uw zaad. Deut: XXX. vers 19. Op



H E R T E. 8i Op Figuur XXIV.
ó JJ\ oordpool! dorre noordpool, koud,
Daar zig het hard en Iwart onthoud; Wie wil u tot zyn deel verkiezen,
Voor 't Zuiden, daar de zon het zoet,
Van alle Lief'lykheid begroet, Geen vrugtb're vogten doet bevriezen?
Schoon gy 't kompas wel naar u trekt,
Ons wille zig naar 't Zuiden ftrekt, Op mahe en welgebondene aarde,
Die nog vertoond een klein bewys,
Van 't nu verborgen Paradys, Dat voor den val zig openbaarde.
Als in den fpiegel deezer tyd,
Zoo is de groote Eeuwigheid, Gelyk een wezen van twee deelen;
Daar 't een gekeerd ligt naar de zon,
F Van



82. Het OVERVLOEIJEND
Van 't God'lyk licht dat nooit begon,
Om zalig op dien grond te fpeelen. Gelukkig deel zoo fchoon gekeerd, Hoe moet uw weereld zyn vereerd r
Door zulk een dageraat ontflooten; Die alle wond'ren op doet gaan, En Heerlyk voor de oogen ftaan,
Van Melk en Honing overgooten. En 't ander fteenig fchraal en rouw, Onvrugtbaar, doodig, wreed van kouw.,
Na 't Eeuwig donker van Gods tooren; ö Mens, die tufièn beide ftaat, Dit onderfcheid dicnd wys beraad,
Wat tot uw woonplaats word verkooi-er*
1SJ
X iet Even veel, van welk een deel, Regts is 't klaar, Lings is 't naar.
Lu-



H E R T E.
?3
Lucas XI. vers 34 - %6.
e kaarfe des Ughaams is de ooge. Wanneer dan uwe ooge eenvoudig is, zoo is ook uw geheele lighaam verlicht: maar zoo zy hoos is, zoo is ook uw [geheel] lighaam duifier.
Ziet dan toe, .dat niet het licht, het welk in u is, duiflernis zy.
Indien dan uw lighaam geheel verligt is, niet hebbende eenig deel dat duifier is, zoo zal het geheel verlicht zyn, gelyk wanneer de kaarfe met bet fchynzel u verlicht.
Joan: V. vers s8 en 29.
De uure komt, in welke allen die in de graven zyn, zyne fiem zullen hoor en.
En zullen uitgaan, die het goede gedaan hebben, tot de opfianding des leevens: en die het kwaade gedaan hebben tot de opfianding der verdoemeniffe.
Eph: V vers 8.
Gy waart eertyds duiflernis, maar nu zyt gy licht in den Heere: wandelt als kinderen des lichts.
Colos. ï. vers 12.
Dankende den Vader, die ons bekwaam gemaakt heeft, om deel [te hebben] in de erve der heiligen in het licht.
F 2 Op



84 Het O VERVLOEIJEND
XXV.
Op 't Zien van een Schip.
Hy zeide tot haar: zyt wel gemoed ik ben V, en vree ft u niet.
En Hy klam tot haar in V [chip en de wind (lilde. Mare: VI. v. 50 en 51.
Op



H E R T E. 85
Op Figuur XXV.
JDC goede Jezus voer wel eer, In 't fchip van Petrus over 't Meer;
Och dat hy nu noch met ons vaare! ïn 't kranke fchip van vlees en bloed, Dat over zoo veel Baaren moet,
Op dat hy ons voor 't kwaad bewaare. Ps: LXVIIL vers 23.
Tl
-j / e Heere heeft gezegd: ik zal weder
brengen uit Bafan; ik zal wederbrengen uit de diepten der Zee.
Ps: LXIX. vers 15 en 16".
Ruk my uit den ftyk, en laat my niet verzinken; laat my gered worden van myne baaters en uit de diepten der wateren.
Laat my de Watervloeden niet overftroomen, en laat de diepte my niet ver finden.
Matth: XXVIII. vers 20.
.En ziet ik ben met u lieden aüe de dagen tot de voleindinge der weereld,.
F 3 De



86" Het ÖVERVLOF, IJEND
XXVI. De Koning.
, Uwe oogen zullen den Koning zien in zyne fchoonheid. Jefa: XXXIII v. 17.
Op



H E R T E. 87 Op Figuur XXVI.
H
et Volk verblyd zig in dien dag, Als 't zynen vorft aanfchouwen mag,
Die 't veeltyts drukt en houd beladen; Wat zal haar dan een vreugd gefchien, Die Jezus Chriftus zullen zien,
Een Koning van zo veel genade.
Te sa: LIL vers 7.
oe liefelyk zyn op de bergen de voeten des genen, die het goede boodfchapt, die den vreede doet hooren, des genen die goede boodfchap brengt van het goede, die heil doed hooren; des geenen die tot Zion zegt: uw God is Koning.
Openb: XV. vers 3.
En zy zongen het gezang Mops des dienftknegts Gods, en het gezang des Lams, zeggende: groot en wonderlyk zyn uwe werken, Heere, gy Almagtige God: Regtvaardig en Waaragtig zyn uwe wegen gy Koning der Heiligen.
F 4 De



8S Het OVERVLOEIJEND,
XXVII. De Regeerder.
En zyt niet vele mee fiers, myne "broeders■■, nneetende dat wy te meerder oordeel zullen ontvangen. Jacob: III. v. i.
Op



HERT E. 89
Op Figuur XXVIL
jj't groote huis bellieren zal,
En met eens vaders voorbeeld lecren,
Wat fwaarte torfl die fchouder al?
Nog is de zugt zo tot Regeeren,
En elk heeft met zyn zelf beflag,
Zo veel te ftellen als hy mag.
Gal: VI vers 4 en 5.
ji^Jf aar een iegelyk bepfoeve zyns zelfs werk, en als dan zal by aan hem zeiven alleen roem hebben, en niet aan een ander.
Want een iegelyk zal zyn eigen pak draagen.
1 Tim: I. vers 7.
Willende Leeraars der wet zyn, niet verftaande nog wat zy zeggen nog wat zy bevefigen.
En Kapittel III. vers 4 en 5.
Die zyn eigen huis wel regeerd:
Want zoo iemand zyn eigen huis niet weet
te regeeren, hoe zal hy voor de Gemeente
Gods zorge draagen?
F 5 De



§0 Het OvERVLOEIJEND
XXVIII. De Jongelingfchap,
Myn zoons geef my uw herte: en laat uwe -nogen myne wegen bewaar en. Spreuk: XXIII. vers 26.
Op



H E R T E. 91
Op Figuur XXVIII.
p Jonge Jeugd, Bloem, die uw loop, Door deeze Weereld zult beginnen,
Met nodige oef'ning uwer zinnen, Zet op de deugd uw grootfte hoop.
Hoe 't gaat of niet met al de relt,
Godvrugtigheid is 't allerbeft.
"f"3e Mens heeft zig iets voorgenoomen, Om door de weereld heen te koomen;
Maar 't zy of groot of klein beflag, Leerd hy niet onder zyne zaaken, Hoe zyne ziel by God zal raaken,
't Is zoo Ellendig als het mag.
D
ie door de Weereld heen zal gaan, En Godes wond'ren komt t' aanfchouwen, Leg zyne Reis zo wyflyk aan, Dat hy zyn ziele mag behouwen.
Dat



92 Het OvERVLOEIJEND
Dat wens ik elk tot heil op reis, Van hier in 't zalig Paradys.
Ps: CXIX. vers 9.
aar mede zal de Jongeling zyn pad zuiver houden? als hy dat houd na uw woord.
Pred: XL vers 9 en 10.
Verhlyd u, 0 jongeling, in uwe jeugd en laat uw herte u vermaaken in de dagen uwer jongelingfchap, en wandeld in de wegen uwes herten, en in de aanjchouvjing uwer oogen : maar weet, dat God om alle deeze dingen u zal doen komen voor V gerigte.
Zoo doet dan de toornigheid wyken van uw herte, en doet het kwaade weg van uwen vleefe, want de jeugd en de jongheid is ydelheid.
En Kapittel XIL vers 1.
En gedenkt aan uwen fchepper in de dagen uwer jongelingfchap, eer dat de kwaade dagen komen, en de jaar en naderen, van de welke gy zeggen zult; ik hebbe geen lujl in dezelve.
Klaagl.



HERT E.
n
Klaagl: III. vers 27.
V Is goed voor eenen man, dat hy het jok in zyne jeugd draagd.
2 Timoth: II. vers 22.
Vlied de begeerlykbeden der jongheid: en jaagt na regtvaardigheid, geloof, liefde, vrede met de genen die den Heer aanroepen uit een rein herte.
En Kapittel III. vers 14 en 15.
Blyft in het gene gy geleerd hebt, en [ daar van] u verzekering gedaan is, weetende van uoien gy het geleerd hebt:
En dat gy van kinds af de heilige fchrifien geweeten hebt, die u wys konnen maaken tot zaligheid door het geloof, het ïvelk in Cbrifius Jefiis is.
1 Kor: XIV. vers 20.
Broeders, word geen kinderen in t verfland: maar zyt kinderen in de boosheid, en word in V verf and volwaffen.
De



94 Het Overvloe ijend XXIX. De Koopman»
Ik raade u dat gy van my koopt goud beproefd komende uit het vuur, op dat gy ryk moogt worden. Openb: III. v. 18-
Op



H E R T Ë. 95 Op Figuur XXIX. J^)e wyze koopman zogt een fcbat, Die onder 't flegt godvrugtig leeven, Als in een fchulp verborgen zat,
Om al het Zyn' daar voor te geeven; Dat is 't kleinood daar hy na bied, Dat God, en Eeuwig leeven hiet.
Ziet op V Edele.
D
e Paarel die de ziel vergaard, Is meer dan al de weereld waard.
Matt: XIII. vers 45 en 46".
^$^[ederom is het Koningryk der heemelen^ gelyk een koopman die fchoone paarlen zoekt.
Dezvelke hebbende een paarle van groote waarde gevonden ging heene en verkogt al wat hy hadde en kogt dezelve.
Lucas XII. vers 34.
Want waar uw fchat is, aldaar zal ook v.w herte zyn.
De



$6 Het OVERVLOEIJÊNB
XXX. De Diamant.
Be wet uwes monds is my beter, dan dui zenden van goud of zilver. Pf: CXIX. v. 7a*
Op



HERTE. 5£
Op Figuur XXX.
G
v fchoonfte kind'ren van Natuur, Dauw-dropjes van het Eeuwig daagen,
Al fchat het Konings Hof u duur, Wy fcheppcn waardiger behaagen,
In de Oceaan der Eeuwigheid,
Waar uit gy maar een dropje zyt.
Ps: XIX. vers 10 en n.
D evreeze des HEERENis r-ein,beftaande tot in Eeuwigheid: de,r egt en des HEEREN zyn waarheid, te zaamen zyn ze regtvaardig.'
Zy zyn begeerlyker dan goud, ja dan veel fyn goud; en zoeter dan honig en honigzeem.
Spreuk: VIII. vers n.
Want wysheid is beter dan Robynen; en al wat men begeeren mag is met haar niet te vergelyken.
Hoogl: VIII. vers 7.
Al gave iemand al het goed van zyn huis voor deeze liefde, men zoude hem f eenemaal veragten.
G Het



9$ Het Overvloeijend XXXI. Het Papieri
Én word deezer weereld niet gelykvormïg, ja^arr wons? veranderd, door de vernieuwinge uwes gemoeds;op dat gy moogt beproeven welke de goede en welbebaagende en volmaakte wille Gods zy. Rom: XII. v, a. Op-



HERTE. 99 Op Figuur XXXI.
H
et hert bekrabbeld en befchreeven,
Vol ydelheid en aardsbeflag, Is geen Papier daar 't Eeuwig leeven,
Zyn heilig woord op fchryven mag; Maar is'er blootheid in 't gemoed, Dan is'er plaats voor 't eeuwig goed.
Jesa: XXVIII. vers 8 en 9.
W^/z? alle tafelen zyn vol uitfpouwfels [en] dreks: zo dat 'er geen plaatze [fchoon] is. -
Wien zoude Hy [dan] de kenniffe leer en? en wien zoude Hy het gehoorde te verftaan geeven? den gefpeenden van de melk? den afgetrokkenen van de borflen?
Jer: IV. vers 14.
Waft uw herte van hoosheid, 0 Jerufalem, op dat gy behouden word: hoe lange zult gy de gedagten uwer ydelheid in het binnenfle van u laaten vernagten.
Ga Dë



IOO Het OVERVLOEIJEN»
XXXII.
De Heemel.
Onze wandel is in de heemelen, waar uitwy ook den Zaligmaker verwagten, \namelyk~\ den Heere Jezus Chriftus. Philipp: III. v. 20.
Of



HERTE. ioi
Op Figuur XXXII.
De
groote heemel is maar klein,
By 't Eeuwig Weezen aller weezen; Wat mag de ziel gelukkig zyn,
Ja nooit is haar geluk volpreezen, Die zulk een Heer van herte diend,
En tot die waarde word verheeven, Van met haar God te zyn bevriend,
En Eeuwig nevens Hem te leeven; Een Konings kind fcheen veel en groot, Maar by dit leeven is 't een dood.
|^)e Eng'len zyn ons niet te hoog, Maar 't fchort ons aan een Heemels oog. Job XI. vers 7-9.
jfjult gy de onderzoekingen Gods vinden? zult gy tot de volmaaktheid toe den Almagtigen vinden?
[Zy is als] de hoogten der beemelen, wat G 3 kunt



102 Het overvioëijend
kunt gy doen? dieper dan de helle, wat kunt gy weeten?
Langer dan de aarde is haare maate, en hreeder dan de zee.
Pred: V. vers h
Weeft niet te [nel met uwen mond, en uw herte haafte niet een woord voort te brengen voor Gods aangezigt: want God is in den heemel, en gy zyt op de aarde: daarom laat uwe woorden weinig zyn.
Matt: XIII. vers 43.
Dan zullen de Regtvaardigen blinken, gelyk de zonne, in het koningryk baars vaders.
1 Kor: XV. vers 49.
En gelyk wy het beeld des aardfen gedragen hebben, [alzo] zullen wy ook het beeld des heemelfen dragen.
2 Kor: V. vers 1 en 2.
Wy weeten, dat, zoo ons aardfe huis deezes tabernakels gebrooken word, wy een gebouw van God hebben, een huis niet met handen gemaakt, [maar] eeuwig in de beemelen.
Wam



HERTE.
Want ook in deezen zuehten wy, verlangende met onze woon/lede, die uit den heemel is, overkleed te worden.
i Tess; IV. vers 17.
Daar na wy, die leevendig overgebleeven zyn, zullen te zamen met haar opgenomen -worden in de wolken, den Heere te gemoete in de lugt: en alzo zullen wy altyd met den Heere wezen.
1 Joan: III. vers 2.
Geliefde nu zyn wy kinderen Gods, en het is noch niet geopenbaard wat wy zyn zullen, maar wy weten dat als [hy] zal geopenbaard zyn, wy Hem zullen gelyk wezen: want wy zullen Hem zien gelyk Hy is.
Openb: XXII. vers 4.
En zullen zyn aangezigte zien, en zyn Naam zal op haare voorhoofden zyn.
G 4
103
De



104 Het OVERVLOEIJEND
XXXIII. De Maan en 't Gefternte.
Als ik uwen Heemel aanzie, het werk u* vier vingeren, de Maan en de flerren, die gy bereid hebt. Pf: VIII. vers 4.
Op



HERTE.
I05
JDat iemand op den kloot der maan, Met zyne voeten konde ftaan,
Wat fcheen hy ver en hoog verheeven? Zoo ftaat de koninglyke deugd, Verheeven tot des Hcemels vreugd,
Op de aardfe maan van 's weerelds leeven.
De Sterren.
"\^"an zoo veel duizenden, is elk zoo groot als de aard,
En zoo veel duizend myl is elk nog afgefcheiden;
Wat is haar woonïng dan een fchrikkelyk gevaart !
Geens menfen denking kan die grootheid ommeweiden.
Hoe groot is God! die al die grootheid in zig fluit?
En duizend maal zoo groot bepaald word nog gefluit.
G 5 Job
Op Figuur XXXIII.



io6 Hec Overvloeijen»
Job XXXVIII. vers 33.
sy de ordinantiën des heemels, ofte kunt gy de heerfchappy des zeiven op de aarde hef ellen,
Ps: CIV. vers 19.
Hy heeft de maane gemaakt tot de gezette tyden: de zonne weet haaren ondergang.
Ps: CXXXVL vers 8 en 9.
Be zonne tot heerfchappy in den dag : want zyne goedertierenheid is in der eeuwigBe maane en de flerren tot heerfchappy in den nagt: want zyne goedertierenheid is in der eeuwigheid.
Ps: CXLVIII. vers 3-5.
Looft Hem zonne en maane : looft Hem alle gy lichtende flerren.
Looft Hem gy heemelen der heemelen: en <ry wateren die boven de heemelen zyt.
Bat ze den naam des HEEREN loove: want als Hy 't beval zo wierden zy gefchaapen.
Jesa: XL. vers aa. -
Hy is het die daar zit boven den kloot der ■ aar-



HERTE. 107
aarde, en derzelver inwoonden zyn als fprinkbaanen. Hy is het die de heemelen uitjpand als een dunnen doek, en breid ze uit als eene tente om te bewoonen.
En Kapittel LXVI. vers 22 en 23
Gelyk als die nieuwe heemel, en die nieuwe aarde, die ik maaken zal, voor myn aangezigte zullen (laan, [preekt de HEERE, alzoo zal [ook] ulieder zaad, en ulieder naam jtaan.
En het zal gefchieden, dat van de eene nieuwe maane tot de andere, en van den eenen Sabbath tot den anderen, alle vlees komen zal, om aan te bidden voor myn aangezigt, zeid de HEERE.
2 Petr: I. vers 19.
En wy hebben het propheetifch woord, dat zeer vaft is: en gy doet wel, dat gy daar op a«t hebt, als op een licht fchynende in eene duijlere plaats, tot dat de dag aanhchte, en de morgenfler opgaa in uwe herten.
Openb: XII. vers 1
En daar wierd een groot teeken gezien in den heemel: [namelyk] een Vrouwe hekleed met de zonne, en de maane was onder baare voeten, en op haar hoofd een kroone van twaalf flerren. ^



108 Het OvERVLOEIJEND
Het heil is des HEEREN, uw zegen k over uw volk, Sela! Pf: III. vers o.
Of
XXXIV. De Nagtruft.



HERTE. 109 Op Figuur XXXIV.
w
y flaapen in den naaren nagt,
Ontdaan van allerleie zorgen: Maar de Allerhoogfte houd de wagt,
Getrouw tot aan den ligten morgen; En hoed ons leeven voor het kwaad, Dat altyd om ons heene gaat.
G
ezelfchap dat u 'snagts ontmoet, Is veeltyds kwaad, maar zelden goed.
Ps: XC1. vers 1-4.
\_J ie in de fchuilplaatfe des Allerhoogflen is gezeeten, die zal vernagten in de fchaduwe des Almagtigen. -\ Ik zal tot den HEERE zeggen; myne toevlugt, en myn burgt: myn God op welken ik vertrouwe.
Want hy zal u redden van den ftrik des Vogelvangers: van de zeer verderflyke peftilentie.
Hy zal u dekken met zyne vlerken, en onder zyne vleugelen zult gy betrouwen: zyne waarheid is een rondajfe en beukelaar.
" De



ï 10 Het OvERVLOEIJEND
XXXV.
De Bleeken
En haar is gegeeven, dat zy bekleed wor de met rein en blinkend fyn lynwaad: want dit .fyn lynwaad zyn de regtvaardigmakingen der heiligen. Openb: XIX, v- 8,
Op



HERTE. in
Op Figuur XXXV. I Jj\n lynwaat, dat, zoo fchoon gebleikt, I By zonnefchyn de fneeuw gelykt,
Gy brengt aan ons gemoed te vooren, I De zaal'gen die voor heen gegaan, ) Met witte kleed'ren aangedaan,
Gekomen zyn in 's Heemels Chooren.
Jésa: LXI. vers 10.
X# 'hen zeer vrolyk in den HEERE, myne ziele i verheugd zich in mynen God, want Hy heeft - my 'hekleed met de . kleederen des heils, den mantel der gcregtigheid heeft Hy my omgedaan: gelyk een 'Bruidegom zich met Prièsterlyk fieraad ver fier d, en als een Bruid zich ver fiér d met haar gereedfchap.
Openb: VIL vers 14.
Én Hy zeide tot my, deeze zyn *t die uit de groote verdrukking komen', en zy hebben haare lange kleederen gewaffen, en hebben haare lange kleederen wit gemaakt tn het bloed des Lams.
De



iis Het Otektloeijzïd
XXXYL De WÊgm
Wemtdd mme* weg tp den HEERE: ex rrertr-^i e? he*, bj zsl s^ke*. Pl": XXXYH t. 5.



HERTE. 113
Op Figuur XXXVI. W^yl 't rad aan de aarde weinig roerd, Word zwaare laft zeer ligt vervoerd;
6! Ziel, in 't kommer fiof gelegen,' Gedenk de vriendelyke leer, Van werpt uw zorgen op den Heer: Dat is een wiel op vlakke wegen. Tesa: XXVI. vers 4.
V
t ertrouwd op den HEERE tot in der eeuwigheid', want in den HEERE HEERE is een eeuwige rots/leen.
Philip: IV. vers 6 en 7.
Weeft in geen ding bezorgd: maar laat uwe begeerte in alles door bidden en jme eken, met dankzegginge bekend worden by God.
En de vrede Gods, die alle verpand te boven gaat, zal uwe herten en uwe zinnen bewaaren in Chripus Jezus.
Jezus Sirach II. vers 11
We beeft op den Heere betrouwd en is be* febaamd geworden?
H Het



XI4 Het OvERVLOEIJEN»
XXXVII. Het Bier.
Zoo iemand doriïet, die home totmyen drinke. Joan: VIL vers 37.
op



HERTE. 115
Op Figuur XXXVII.
H
et water, daar men ons mee drenkt, Is fchoon, met kragt van brood doormengde
En dient om 's ligharms lult te fpoelen: Maar menig draagt in zyne borft, Nog wel een geeftelykcn dorft,
Om zig met Jezus Bloed te koeleni Dat water uit Gods Heil - Fontein, Gebrouwen tot een lievde wyn.
Ps: XL1I. vers 2 en 3.
G elyk een Hart febreeuwd na de water* Proomen, alzoo Jcbreeuwd myne ziele tot u, 0 God.'
Myne ziele dor ft na God, na den levendigen God.
Jesa: LV. vers 1. 6 Alle gy dorftigen, komt tot de waterens JoAfj: VI. vers 55.
Myn bloed is waarlyk drank t
H 2 Sïitt»



Il6 Het OVERVLOEIJEND
XXXVIII. Simfon jaagd de Voflèn in 't Koorn.
En ik zegge, wandeld door den geeft, en volbrengd de begeerlykbeid des vleefes niet. Gal: V. v. 16.
Op



HERTE. 117
Op Figuur XXXVIII.
H
eefc Simfons yver zoo des vyands brood genoomen,
Om 't onderdrukkend jok der zeiver te eer te ontkomen,
Waar meê dat Ifraël uitwendig wierd belaft,
't Word van den Chriften op der zielen ftand gepaft;
Op dat hy afbreuk doe der booze magt der helle,
Die hem geduurig tragt te jaagen en te kwellen,
Mids hem te rooven 't brood daar zyn beftaan in leeft,
En dat hem onderhoud en kragt en fterkte geeft.
Dat is de Weereld met haar luft en ruft der zonden,
Als die, door yver vuur, vernield word en gefchonden;
Dan neemt de ziel het Brood den vyand uit den mond,
H 3 Waar



118 Het overvloeijend
Waar door hy anderlints op vafte voeten flond;
Maar als dit voedzel vald, dan moet de dwing'land vallen;
Want weelde en wellult zyn des duivels fterke wallen.
Rigt: XV. vers 4 en r.
n Slmfon g'mg henen en vong drie honderd voffen: en hy nam fakkelen, en keerde ft aart aan ft aart, en deed eenen fakkel tusfen twee ft aarten in het midden.
En hy ftak de fakkelen aan met vuur, en liet ze hopen in V ftaande koorn der Philiftynen.
Rom: XIII. vers 12-14.
De nagt is voor hy gegaan, en de dag is nahy gekomen, laat ons dan afteggen de werken der duiftemijfe en aandoen de wapenen des lichts.
Laat ons als in den dag eerlyk wandelen; niet in brafferyen en dronkenfc happen, niet in Qaapkancren en ontugtigheden, 'niet in twift en nydigheïd.
Maar doed aan den Heere Jezus Chriftus, ^n verzorgd het vlees niet tot begeerlykheden.
Eph:



HERTE. 119
Eph: VI. vers 13-18.
Daarom neemt aan de geheele wapenrustige Gods, op dat gy kunt weder ft aan in den boozen dag, en alles verrigt hebbende, ftaande blyven.
Staat dan, uwe lendenen omgord hebbende met de waarheid, en aangedaan hebbende de borft wapen der geregtigheid:
En de voeten gefchocid hebbende met bereidheid des Euangeliums des vredes.
Boven al aangenomen hebbende den fchild des geloofs, met welken gy alle vuurige pylen des boozen zult konnen uitblujfen.
En neemt den helm der zaligheid, en het zwaard des Geeft es, het welk is Gods woord.
Met alle biddinge en fmeekinge, biddende tot allen tyd in den geeft, en tot het zelve waakende met alle geduurigheid, en fmeekinge voor alle de heiligen.
1 P li t r : II. vers 11. Geliefden, ik vermaane [«] als inwooners en vreemdelingen, dat gy u onthoud van de vleefelyke begeerlykheden, welke kryg voeren tegen de ziele.
En Kapittel V. vers 8.
Zyt nugteren en waakt: want uw tegenparty de duivel gaat om als een briefchende Leeuw, zoekende wien- hy zoude mogen verflinden. H 4 De



X20 Het OVERV LOEIJEND
XXXIX. De Propheeten en Euangeliften.
Onderzoekt de fchriften: mant gy meend in dezelve het Eeuwige leeven te hebben: en die zyn '< die van my getuigen. Joan: V. vers 39.
Op



HERTE. 121
Op Figuur XXXIX. ö Jezus! doelwit der Propheeten,
Door wien de Goddelyke maat Der liefde Gods is vol gemeeten, Op dat de Honger wierd verzaad.
Joan: III. vers 29.
Tl
Jl Jr ie de Bruid heeft is de Bruidegom ,
maar de vrind des Bruidegoms, die (iaat en hem boord, verblyd zig met blydfchap om de flemme des Bruidegoms, zoo is dan deeze myne blydfchap vervuld geworden.
Handel: III. vers 22-24.
Want Mo fes heeft tot de vaderen gezegt, de Pleere uwe God zal u eenen Propheet verwekken uit uwe broederen, gelyk my: dien zult gy hoor en, in alles wat hy tot u fpree ■ ken zal.
En het zal gefchieden, dat alle ziele die deezen Propheet niet zal gehoord hebben, uitgeroeid zal worden uit den volke.
En ook alle de Propheeten van Samuël aan, en die daar na [ gevolgd zyn ] zoo veelen als'er hebben ge/pro ken, die hebben ook deeze dagen te vooren verkondigt-
H 5
De
M



122 Het overvloeijeni)
De Euangelifien.
^8 3 oor deeze heeft ons God gegeeven,
Een onwaardeerelyken fchat, Beftaande in Chrifhis leer en leeven:
Gelukkig die ze in 't herte vat.
Matth: I. vers i.
f"ïi?? Boek des geflachtes van JEZUS CHRISTUS, des zoons Davids, des zoons Abrahams.
Marc: I. vers i.
Het begin des Euangeliums van JEZUS CHRISTUS, des zoons Gods.
Lucas I. vers i.
Nademaal veele ter hand genomen hebben, om in order te flellen een verhaal van de d'ncen, die onder ons volkomene zekerheid hebben.
Joan :



HERTE.
123
Joan: I. vers i,
In den beginne was het woord, en het woord was by God, en het woord was God.
Rom: X. vers 15 en 16.
En hoe zullen zy prediken, indien zy niet gezonden worden? gelyk ge/chreeven is, hoe liefelyk zyn de voeten der geenen die vrede verkondigen, der geenen die het goede verkondigen !
Doch zy zyn niet alle den Euangelio gehoorzaam geweeft.
1 Kor: IV. vers 15.
Want al badde gy tienduizend leermeefiers Mn Chrïfio, zoo [hebt gy] doch niet veele : vaders. Want in Chriflo Jezu hebbe ik u door \bet Eudngelium geteeld.
Epii: IV. vers 11
En dezelve heeft gegeeven zommige tot 'Jpoftelen, en zommige tot Propheeten, en zom\tnige tot Euangelifien, en zommigen tot Her\ders en Leeraars.
Het



124 Het OvERVLOEIJEND
XL.
Het grootfte Wonder.
En zy kwamen met haafte, en vonden Maria, en Jofrpb, en het Kindeken liggende in de kribbe. Lucas II. v. 16.
Op



HERTE, 125
Op Figuur XL.
(jod wierd een Mens om 's menfen nood,
Wat is dat wonder fchoon en groot! Ach Jezus! hoogite goed en zoet, Word ook een mens in ons gemoed.
"W^at was de blyde boodfehap groot, Die 't mens'lyk leeven kwam te ontvangen,
(Toen God zyn hand ter hulpe bood, Na 't lang verwagten en verlangen. Je sa: XL. vers 9.
g I erufalem, gy verkondig/Ier van goede boodfehap; beft uwe femme op met magt, .beftzeop, en vreeft niet, zegt den jteden Ju' da, ziet hier is uw God.
1 Timoth: Hl. vers 16.
En huiten alle twyfel de verborgendheid der . Godzaligheid is groot: God is geopenbaard m den vleefe, gereatveerdigt in den Geeft, gezien van de Engelen, gepredikt onder de Heidenen, geloovd in de Weereld, opgenomen m heerlykbeid.



tï6 Het OVERVLOEIJÈKTD
XLI.
Verheerlykt door den Gaft
Heden is dóezen huize zaligheid gefcbied. Lucas XIX. v. 9.
Op



HERTE, «7Op Figuur XLI.
Laat Jezus onze Gaft ook zyn, Zoo word ons zielen water wyn.
W^at was de Bruiloft ongemeen, Daar Jezus als een gaft verfcheen;
En zyn vermogen heeft beweezen, In 't maaken van dien wonder wyn; Maar daar hy zelfs zal Bruigom zyn,
Daar word de Bruiloft nooit volpreezen; Daar is het Heil der hoogtyd groot! En tot die vreugd is elk genood;
Zoo hoog gelukkig boven maaten! Indien hy maar de varkens ftal, Van 't fnoode en aardfe jammerdal, Om deeze bruiloft wil verlaaten.
Joak'ï



128 Het OvERVLOEIJEND
Joan: II. vers i -10.
-fcCn op den derden dag was daar een Bruiloft te Cana in Galilee'n: en de moeder van Jezus was aldaar.
En Jezus was ook genood, en zyne difcipelen tot de Bruiloft.
En als'er wyn gebrak, zeide de moeder van Jezus tot hem, zy hebben geen wyn.
Jezus zeide tot haar, Vrouwe, wat hebbe ik met u [ te doen? ] myn uure is nog niet gekomen.
Zyne moeder zeide tot de dienaars , zoo wat hy u lieden zal zeggen, [ dat ] doet.
En aldaar waren zes fleenen water vaten gefield na de reiniginge der Jooden, elk houdende twee of drie metreten.
Jezus zeide tot haar, vuld de watervaten met water. En zy vuldenze tot boven toe.
En hy zeide tot haar, fchept nu, en draaft het tot den Hof mee fier, en zy droegen V. "
Als nu de Hofmeefler het water* dat wyn geworden was, geproevd hadde (en hy wijl niet van waar [ de wyn] was, maar de dienaaren die het water gefchept hadden wijlen V) zoo riep de Hofmeefler den Bruidegom.
En zeide tot hem, alle man zet eerfl den goeden -wyn op, en wanneer men wel gedronken heeft als dan den minderen [ maar ] gy hebt den goeden wyn tot nu toe bewaard.
Ets



HERTE. 129
En Kapittel XIV. 21-23.
Die myne geboden heeft, en dezelve bewaard, die is V die my lief heeft: en die my lief heeft zal van mynen Vader geliefd worden : en ik zal hem lief hebben, en ik zal my zeiven aan hem openbaaren.
Judas, niet de Iscariot, zeide tot hem: Heere, wat is het, dat gy u zei ven aan ons zult openbaaren, en niet aan de weereld?
Jezus antwoordde en zeide tot hem, zoa iemand my lief heeft, die zal myn woord bewaar en , en wy zullen tot hem komen, en zullen wooninge by hem maaken.
Eph: V. vers 18.
Word niet dronken in wyn, waar in overdaad is, maar word vervuld met den Heiligen Geeft.
Openb: III. vers 20.
Ziet, ik ftaa aan de deure, en ik kloppet indien iemand myne ftem zal hoor en, en de deur open doen, ik zal tot hem inkomen, en ik zal met hem avondmaal houden, en hy met my.
è Mond



t'3'o Het OvERVLOEIJEND
XLII.
ó Mond der Waarheid
Welgelukzalig is de mens, die na my hord, dagelyks waakende aan myne poorten,w aar nemende de poften myner deuren.
Want die my vind, vind het leeven, en trekt een welgevallen van den HEERE. Spreuk:VllL v. 34 en 35. °P



HERTE. 131 Op Figuur XLII. ^/^/"ys is hy, die de wyze reden, Der hoogfte wysheid neemt in agt; En met zyn Leeven trouw betragt: Zyn Heil reikt in de Eeuwigheden.
Een goed Fondament beftaat. 1 )te Chriftus woorden hoord en houd, Heeft onbeweeglyk vaft geboud.
Zwyg ftil en Luifler.
[3ie met zyn Hert a£mdagd& noord» Na Jezus zoet en Lieflyk woord,
Op dat hy 't meer als goud bcwaare; Die zal een grooten fchat vergaaren.
Matth: V. vers 1-11.
n [ Jezus ] de fchaaren ziende is geklommen op eenen berg, en als hy neder gezeten was, kwamen zyne dijcipeien tot hem.
I 2 En



•132 Het Overvloeijend
En zynen mond geopend hebbende leerde haar, zeggende,
Zalig [ zyn ] de armen van geefle: want haarer is V koningryk der heemelen.
Zalig [ zyn ] die treuren: want zy zullen vertroofl worden.
Zalig [zyn] de zagtmoedigen: want zy zullen het aardryk beërven.
Zalig [ zyn ] die hongeren en dorf en \na\ de geregtigheid : want zy zullen verzadigd worden:
Zalig [ zyn ] de barmhertigen: want haar zal barmhertigheid gefchieden.
Zalig [ zyn ] de reinen van herten: want zy zullen God zien.
Zalig [ zyn ] de vreedzaamen: want zy zullen Gods kinderen genaamd worden.
Zalig [ zyn ] die vervolgd worden om der geregtigheid wille: want haarer is het koningryk der heemelen.
Zalig [ zyt ] gy als u [ de menfen ] fmaaden, en vervolgen, en liegende alle kwaad tegen u fpreeken, om mynent wille.
En Kapittel VIL vers 24 en 2.6.
Een iegelyk dan die deeze myne woorden boord, en dezelve doet, dien zal ik vergelyken by een voorzigtig man , die zyn huis op een feenrotfe gebouwd heeft.
Er,



HERT E. 133
En een iegelyk die deeze myne woorden hoord en dezelve niet doet, die zal by eenen dwaazen man ver geleeken worden, die zyn huis op het zand gebouwd heeft.
Lucas: XI. vers 28.
Zalig zyn de geenen die het woord Gods hooren, en dat zelve bewaaren.
Joan: VIII. vers 51.
Voorwaar, voorwaar zegge ik u: zoo iemand myn woord bewaard zal hebben, die zal den dood niet zien in eeuwigheid.
Jacob: I. vers 19.
Zoo dan, myne geliefde broeders, een iegelyk mens zy ras om te hooren, traag om te fpreeken, traag tot toorn.
I 3
Daar



134 Het Overvloeijenü
XLIÏÏ. Daar is Genade.
De offerhanden Gods zyn een gebroken geeft; een gebroken en verflagen herte zult gy, 6 God, niet veragten. Pi: LI. v. 19.
Op



HERT E. i3S Op Figuur XL1II. zyn de zonden rood als bloed, Als waar berouw komt opgcreczen, De lieve Meefter is zoo goed, Hy wil en zal de ziel geneczen.
Jesa: LVIL vers 15.
"Sfö/ ant alzo° zeid de Hooèe en Verhevene, die inde Eeuwigheid woond, en diens naame Heilig is: Ik woone [in] de hoogte en [in] hei Heilige, en by dien die eenes verbryzelden en nederige» geejles is; op dat ik leevendig maake den teeft der nederigen, en op dat ik leevendig maake het herte'der verbry zelden.
Lucas: VIL vers 37 en 38.
En ziet, eene vrouwe in de ft ad, welke eene zondaar effe was, verjlaande dat hy in des Pharifeens huis aanzat; bragt een albajler fiejfe, met zalve.
En jlaande agter aan zyne voeten weenende, be^on zy zyne voeten nat te maaken met traanen, en zy droogde ze af met het hair van haar hoofd, en kufle zyne voeten , en zalvde ze met de zalve.
1 4 Het



I36 Het OvERVLOEIJEND
XLIV.
Het Vrouwtje raakt den zoom van Chriftuc Kleederen aan.
Als ik by u voorbyging, zoo za% ik u vertreeden zynde in uwen bloede, en Ik zeide tot u in uwen bloede, leeft; ja ik zeide tot u in urnen bloede, leeft. Üzecn: XVI. vers 6. Op



w
HERTE. i37
Op Figuur XL1V.
el ging daar zulk een kragt van Jezus Chriftus uit,
Op dat geloovig en opregte valt befluit,
Door 't enkel raaken van zyn mcnfelyke zoomen:
Zoo mogen wy dan ook wel ftil van agt'ren komen,
Uit nood gedrongen, door des weerelds woeling heen;
En zonder ommeflag, als waaren wy alleen,
En grypen aan hem, want zyn Goddelyk gevoelen
Kend deeze raaking van 't geloov, uit al het woelen,
Dat hem van buiten, met gerugt, omringd en dringd,
En met zyn naam braveerd en over alles fpringt:
Zoo zullen wy van't leed der ziele ook zyn geneezen,
En van zyn gunft getrooll en zeer gezegend weezen.
15 Ei



i38 Het overvloeijeno
Ei komt dog allen die op aarde elendig zyt', En geen genoegen vind, aan 't wezen deezer
Daar gy 't gezogt hebt nu een lange reeks van jaaren;
Laat alle doftors, die u erger maakten, vaaren,
Want op der aarde waft geen kruidje voor uw nood,
Die de arme ziele dreigd met de Eeuw'gen Helfen dood.
Alleenig Jezus is de Meefter om te heelen,
En uit zyn volheid kan hy altyd mededeelen:
Dies heeft de kragt des heils, die eeuwig uit hem gaat,
In 't waar begeeren en verlangen, perk nog maat.
En die geneezen word, door wezentlyk geloovcn, .
Gaat zyn gezonden ftand het al en al te boven.
Mar-



HERTE.
139
MaPvC: V. vers 25-33.
eene zeker Vrouwe, die twaalf jaaren den vloed des bloeds gehad hadde,
En veel geleeden hadde van veele medicyn meefers, en alle het haare [ daar aan ] te kofle geleid, en geen haate gevonden hadde, maar met welke het veel eer erger geworden was.
[ Deeze ] van Jezus hoorende, kwam onder de fchaare van agteren, en raakte zyn kleed aan.
Want zy zeide, indien ik maar zyn kleederen mag aanraaken, ik zal gezond worden.
En terflond is de fonteine haares bloeds opgedroogd, en zy gevoelde aan haar lighaam, dat zy van die 'kwaaie geneezen was.
En terflond Jezus bekennende in hem zeiven de kragt, die van hem uitgegaan was, keerde hem om in de fchaare, en zeide, wie heeft myne kleederen aangeraakt?
En zyne difcipelen zeiden tot hem, gy ziet dat de fchaare u verdringt, en zegt gy, wie heeft my aangeraakt?
En hy zag rontom, om haar te zien, die dat gedaan hadde.
En de Vrouwe vreezende en beevende, weetende wat aan haar gefchied was, kwam en viel voor hem neder, en zeide hem alle de waarheid.
De



I40 Het OVERVLOEIJENJ»
XLV. De Trouwe Herder.
Hy zal zyne Kudde weiden gelyk een Herder: by zal de Lammerkens in zyne armen vergaderen, en in zynen fcboot draagen: de Zoogende zal hy zagtkens leiden. Jefa: XL. v. 11.
Op



HERT E. 14* Op Figuur XLV. [3 e trouwe Herder paft in 't veld, Die 't leeven voor zyn fchaapjes fteld.
Ps: XXIII.
IIE ERE is myn Herder, my zal niets ontbreeken.
Hy doet my nederliggen in grazige weiden ; Hy voerd my zagtkens aan zeer flille wateren.
Hy verkwikt myne ziele; Hy leid my in "t fpoor der geregtigheid, om zyns naams wille.
Al ging ik ook in een dal der fchaduwe des doods, ik zoude geen kwaad vreezen, want gy zyt met my, uw /lok en uw ft af vertroosten my.
Gy richt de tafel toe voor myn aangezigte, te <^en over myne tegenpartyders; gy maakt myn hoofd vet met oly, myn beker is overvloeiende.
Immers zulten my het goede en de weldadigheid volgen alle de dagen mynes leevens: en ik zal in het huis des HEEREN blyven in lengte van dagen.
Joan: X. vers n.
Ik ben de goede Herder: de goede Herder field zyn leeven voor de fcbaapem
De



Het OVERVLOEIJEND
XLVI.
De verlooren Zoon en 't Schaap.
Jezus dan zeide tot de twaalve, wild gy lieden ook niet weggaan? Sinion Petrus dan antwoordde hem, (feere, tot wien zullen wy henen gaan? gy hebt de woorden des eeuwigen leevens. Joan: VI. v. 67 en 6b. Op



HERTE. 143
Op Figuur XLVI. J\_eer weer verloorcling, keer weer, Het Vaderlyke hert is teer.
^^N|[een, aller zoerfte Jezus, neen, Getrouwe Herder van het leeven,
Waar dwaalde 't arme fchaapje heen, Dat zig van u ging afbegeeven!
Wy weiden onder uwen Maf,
Uw hoede keerd den Vyand af.
God is het iet en alles. \^"erlaat het al om 't Ecuwig iet, Een alles dat het oog niet ziet.
J_)cn armen mens van Heil ontbloot,*. Verdoold in 'sweerelds wildernhTen,
Gedreigd van ongeval en nood, Daar hy de vreede üad moet mifiën;
Heeft



144 Het overvloeijend
Heeft egter nog een open poort, Om zig tot hoog geluk te keeren,
Daar hy begunftigt word verhoord, Van d'Allerhoogften Heer der Heeren.
Hoe klein hy zy, hem word vergund, Het woordje Vader vry te noemen,
Daar hy 't op 't Erfgoed heeft gemund, In Eeuwigheid niet uit te roemen.
ö Mens, die u tot Jezus keerd,
Groot is het Heil dat gy begeerd,
jf/^eer weder uitgeloopen zinnen, Van 't veel en al in 't ftÜ gemoed;
Daar is alleen uw ruft te winnen, In 't zoeken van het hoogfte goed.
Lucas: XV. vers 4-7.
VV at menfe onder u hebbende honderd bchaapen, en een van die verliezende, verlaat
niet



HERTE. 145
met de negen en negentig in de woeftyne, en gaat na V verloor ene, tot dat hy 'f zelve vinde ?
En als hy V gevonden heeft, legt hy V op zyne fchouderen, verhlyd zynde.
En t1 huis komende roept hy de vrienden en de gebuuren te zamen, zeggende tot haar, weeft blyde met my, want ik hebbe myn fchaap gevonden, dat verkoren was.
Ik zegge u lieden, datter alzoo blydfchap zal zyn in den Heemel over eenen zondaar, die hem bekeerd, [ meer J dan over negen en negentig regtveerdigen, die de bekeeringe niet van noeden hebben.
En vers 11 - 15.
Een zeker menfe hadde twee zoonen;
En de jongfle van haar zeide tot den Vader , geeft my het deel des goeds dat [my~\ toe komt, en hy deelde haar het goed.
En nietveele dagen daarna, de jongfte zoone alles by een vergaderd hebbende, is weg gereisd in een verre [gelegen ] land, en heeft aldaar zyn goed door gebragt, leeven de overdadiglyk.
En als hy het alles verteerd hadde, wierd daar een groote hongersnood in dat zelve land, en hy begon gebrek te lyden.
En hy ging heenen en voegde hem hy een van de burgers des zeiven lands: en die zond hem op zyn land, om de zwynen te weiden* K Je-



I4ö" Het OvERVLOEIJEND
XLVII.
Jezus intrek te Jeruzalem.
Zegget de Dogter Zïon: ziet uw Koning komt [tot ] u zagtmoedig en gezeten op eene Ezelinne, en een veulen zynde een jong eener jokdragende [ Ezelinne. ] Matth: XXI. v. 5.
Of



HERTE.
147
Op Figuur XLVII.
T
rek in, trek in, ö Vorft der E«re,
Dat alle deuren open gaan; "En uwe Geeft ons hert regeere, En alles door U word gedaan.
Matth: XXL vers 6-9.
-i~C« de difcipelen heenen gegaan zynde, en gedaan hebbende gelyk Jezus haar bevolen hadde,
Bragten de Ezelinne en het veulen en leiden haare kleederen op dezelve, en zetteden [ hem ] daar op.
En de meefe fchaare fpreiden haare kleederen op den weg, en anderen hieuwen takken van de Boomen, en fpreidenfe op den weg.
En de fchaaren die voorgingen en die volgden, riepen, zeggende, Hozanna den zoom Davids: gezegend [is] Hy die komt in den naame des Heer en: Hozanna in de hoogfle [ heemelen. ]
K 2
Het



148 Het O VER VLOEI JEN n
XLVIII.
Het Nagtmaal.
En als het avnnd geworden was, zat hy aan met de twaalve. Match: XXVI. v. 20.



HERTE.
146
Op Figuur XLVIII.
IG
ewenlte maalryd, daar Gods Lam, Den gaden zelfs ter fpyze kwam; I Op dat zy aten ende dronken,
Dien wyn des Bloeds, zoo mild gefchonken.
Matth: XXVI. vers 2.1-26.
1.1 *i n doe zy aten zeide Hy, voorwaar ik 4 zeëëe u •> dat een van u my zal verraaden.
En zy zeer bedroefd geworden zynde, be\ gon een iegelyk van haar tot Hem te zeggen, j ben ik V Heere ?
En Hy antwoordende zeide, die de hand f met my in de fchotel indoopt, die zal my ver4 raaden.
De Zoone des menfen gaat wel henen, ge\lyk van Hem gefchreeven is, maar wee dien émenfe, door welken de zoone des menfen verè raaden word, het waar hem goed, zoo die \menfe niet gebooren hadde geweeft.
En Judas, die Hem verriet., antwoorde en % zeide, ben ik V Rabbi? Ply zeide tot hem, gy i hebt het gezegd.
En als zy aten, nam Jezus het brood, en gezegend hebbende brak Hy het, en gaf het iden d'fcipelen, en zeide, neemt eet, dat is myn Lighaam.
K 3 De



I5<5 Het OVERVLOEIJEN!)
XLIX.
De Nederigheid.
Neemt myn jok op u, en leert van my,datik zagtmoedig ben en nederig van herte: en gy zult ruft vinden voor uwe zielen.
Want myn jok is zagt, en myn laft is ligt. Matth: XI. 29 en 30. Op



HERTE. 15* Op Figuur XLIX. "\S/ at was de groote meefter klein!
Hoe zouden wy 't van Hem niet leeren? Hy maakt het vuile fchoon en rein. Weg hovaardy en ydele Eere.
Joan: XIII. vers 3-8
Jezus weetende dat de Vader Hem alle dinven in de handen gegeeven hadde, en dat hy van God uitgegaan was, en tot God henen ging, Stond op van het Avondmaal, en leide [ zyne,"] kleederen af, en neemende een linnen doek, omgordde Hem zeiven..
Daar na goot Hy water in V hekken, en begon de voeten der difcipelen te wajfchen, en af te droogen met den linnen doek, daar mede Hy omgord was.
Hy dan kwam tot Simon Petrus, en die zeide tot Hem, Heere zult gy my de voeten wafchen?
Jezus antwoordde en zeide tot hem, dat ile doe weet gy nu niet, maar gy zult het na deezen ver/laan.
Petrus zeide tot Hem, gy zult myne voeten niet walfchen in der eeuwigheid. Jezus antwoordde hem, indien ik u niet wafche, gy hebt geen deel met my.
K 4 J*"



I52 Het OvERVLOEIJEND
L.
Jezus hangt aan 't Kruis.
Daarom beeft my de Vader lief, overmits ik myn leeven af egge, op dat ik bet zelve wederom neeme.
Niemant neemd bet zelve van my: maar ik legge bet van my zeiven af Joan:X.v. 17 en 18. op



HERT E. 153
Op Figuur L.
rp
J_ oen zig de liefde gants den tooren overgaf,
Streek hy den dood cn hel de mumpheering af.
Jjticr gcId gcen rvmrd in deezen ftryd' Maar liefde met zagtmoedigheid.
(jelyk een Schaap moetftom ter flagting gaan; Zoo heeft het Lam zyn mond niet opgedaan.
^) e hoogfte liefde wierd den tooren een tinctuur:
Zoo ftild en overwind het zoet het wrange zuur.
M
yn God , myn Lief, myn Jezus , hoogfte goed,
En diepfte zoet, met zoo veel liefde wonden!
Hoe dorft myn ziel, na 't heilig Heemels bloed;
Op dat in my de tooren word verflonden.
K 5 Des



154 Het Otïrvloeijend
D
es leevens Vorfl: herftcld der zonden kwaal; ó Dood en Hel! waar is uw zegenpraal?
orgenfter van d' allerfchoonften dag,
Wat blinkt gy klaar voor die in 't duider lag!
Hoe word, hoe word in Eeuwigheid volpreezen,
De liefde die gy Adam hebt beweezen!
G
od woeg zyn liefde en zyn gerigt, En ziet het laatfte viel te ligt.
ö I ezus! hangt gy zoo, ommynentwil vol (menen,
G-klonken aan een kruis? dat aller Eng'lenherten,
Van weemoed fmelten! Och! waar berg ik, myn gezigt,
Van fchaamte; daar een Kruis, een tegenfpoed, hoe ligt,
Hoe min het is, my veel te fwaar valt om te draagen!
Zoo wreev'len dienftknegt kan zyn meefter niet behaagen. Rqm:



HERTE. 155
Rom: VIII. vers 1-4.
T£ioo is'er dan nu geen verdoemenis voorde geenen die in Chriftus Jezus zyn, die niet na den vleefe wandelen, maar na den Geeft.
Want de wet des Geefts des leevens heeft my vry gemaakt van de Wet der zonde en des doods.
Want het geene de Wet onmogelyk was, dewyle zy door het vlees kragtloos was, heeft God, zynen Zoon zendende in de gelykheiddes zondigen vleefes, en [dat'] voor de zonde, de zonde veroordeeld in het vlees.
Op dat het regt der Wet vervuld zou worden in ons, die niet na den vleefe wandelen, maar na den Geeft.
1 Kor: I. vers 23 en 24.
Wy prediken Chriftus den gekruiftgden, den Jooden wel eene ergernis, en den Grieken eene dwaasheid:
Maar haar die geroepen zyn, heide Jooden en Grieken, [prediken wy ] Chriftus de kragt Gods en de wysheid Gods:
Gal: III vers 13.
Chriftus heeft ons verloft van den vloek deiWet, een vloek geworden zynde voor^ ons. Want daar is gefchreeven, vervloekt is een iegelyk die aan 'i hout hangt. De



J$6 Het OVERVLOEIJEND
LI.
De Laatfte Reden.
op
Noch een kleinen \ tyd, ] en de weereld zal my met meer zien: maar gy zult my zien: want ik leeve en gy zult leeven. loan:
AiV. V. IQ.



HERTE. 157
Op Figuur LI.
troom der Liefelyke reden!
Die, uit den waardft' en klaarfïen mond. Zoo heilzaam afvloeid na beneden,
Op dat de Dorft verkwikking vond. Gy liep door zoo veel honderd jaaren! Op dat wy ook gelukkig waaren.
Matth: XXVIII. vers 16-20.
I> n de elf difcipefen, zyn heenen gegaan na Galileën, na den berg, daar Jezus haar hefcheiden hadde.
En als zy Hem zagen baden zy Hem aan, dog zommigen twyjfelden.
En Jezus by baar komende, fprak tot baar, zeggende, my is gegeeven, alle magt in Heemel en op Aarde,
Gaat dan heenen, onder wy ft alle de volkeren, dezelve doopende in den naame des Vaders, en des Zoons, en des Heiligen Geefts: kerende haar onderhouden alles wat ik u gebooden hebbe.
En ziet, ik ben wet u lieden alle de dagen tot de voleindinge der weereld. Ameni
Je-



ï53 Het Overvloeijend Lil.
Jezus Heemelvaard.
Ik va are op tot mynen Vader, en uwen Vader, en [tot] mynen God, en uwen God. Joan: XX. v. 17.
Op



HERTE. 159
Op Figuur LH.
j/^I voerd gy uit het zigtbaar oog,
In fchyn van groote verte; Nog zoeken wy u niet om hoog,
Maar in den grond des herten.
Hand: I. vers 9-11.
"Fv n als Hy dit gezegd hadde, wierd Hy opgenomen daar zy het zagen, en eene wolke
5 nam Hem weg van haare oogen.
En alzoo zy haare oogen na den Heemel
I hielden, terwyl Hy heenen voer, ziet, twee mannen Ponden by haar in witte kleedinge: Welke ook zeiden gy Galileefe mannen, wat paat gy en ziet op na den Heemel? deeze Jezus die van u opgenomen is in den Heemel, zal alzoo komen, gelykerwys gy hem na den Heemel hebt zien heenen vaaren.
Lucas XXIV. vers 51 en 52.
En het gefchiede als Hy ze zegende, dat Hy van haar fcheide, en wierd opgenomen in den Heemel.
En zy aanbaden Hem.
Ver-



lÓO Het OVERVLOE I T E N D
Lin.
Verderf en Geneezing.
Jezus antwoordde' haar, voorwaar, voorwaar zegge ik u, een iegelyk die de zonde doet, is een dienftknegt der zonde. Joan: VIII. r. 34.
Op



HERTE. 161
Op Figuur LM. f)e Hoofdftad, mens in flavemy, Gedrukt van 's Duivels heerfchappy, Word in haar hoogften nood van Gode, Genade en vryheid aangebooden. Joan: VIII. vers 36.
Indien dan de Zoone u zal vry gemaakt
hebben, zoo zult gy waarlyk vry zyn.
Hebr: II. vers 3.
Hoe zullen wy ontvlieden, indien wy op zoo grooten zaligheid geen agt neemen? dewelke, begonnen zynde verkondigd te worden, door den Heere, aan ons bevefligd is geworden van de geenen die [ hem ] gehoord hebben.
En vers 14-16.
Op dat Hy door den dood te niete doen zoude den geenen die *t geweld des doods hadde, dat is den duivel:
En verlojfen zoude alle de geenen die met vreeze des doods door al [haar'] leeven der dienftbaarheid onderworpen waren.
Want waarlyk Hy neemt de Engelen niet aan, maar Hy neemt het zaad Abrahams aan. L Door



lê* Het OvERVLOEIJENJS
LIV.
Door Liefde getrokken»
Trek wy, wy zullen u na loepen. Hoogl: L ers 4.
Op-



HERTE.
163
Op Figuur L1V.
[") e liefde Jezu trekt ons voort,
Om op zyn Heilig fpoor te loopen; En zoo te komen daar men hoord,
Ter plaatze heerlyk, boven hoope; Terwyl 't gemoed verkwikking had, Uit zyn hoogwaardig wierook vat.
w
ie op den voorgang Chiilti let, In 't Heilig fpoor van zyne treeden;
Den voet in zyne voetflap zet, Die gaat naar't land van Eeuw'ge vreede,
[3ie 'c aards vertreed met voet by voet, Verheft het reukwerk van 't gemoed.
L 2 Jo-
Merkt op.



164 Het OvERVLOEIJEND
Joan: VIII. vers 12.
J—* 'te my volgd zal in de duiflernis niet •wandelen.
En Kapittel XV. vers 9 en 10.
Gelykerwys de Vader my lief gehad heeft, hebbe ik ook u lief gehad: blyft in deeze myne liefde.
Indien gy myne geboden bewaard, zoo zult gy in myne liefde blyven: gelykerwys ik de geboden mynes Vaders bewaard hebbe, en blyve in zyne liefde.
Rom: VIII. vers 35-39.
Wie zal ons fcheiden van de liefde Chrifli? verdrukkinge of benauwdheid, of vervolginge, of honger, of naaktheid, of gevaar, offw aard?
( Gelyk gefchreeven is , want om uwent wille worden wy den gantfen dag gedood: wy zyn geagt als fchaapen der flagtinge.~)
Maar in deeze allen zyn wy meer als overwinners, door hem die ons lief gehad heeft.
Want ik ben verzekerd dat nog dood, nog leeven, nog engelen, nog overheden, nog magten, nog tegenwoordige, nog toekomende dingen,
Nog hoogte, nog diepte, nog eenig ander fchepzel ons zal konnen fcheiden van de liefde
Gids



HERTE. 165
Gods, -welke is in Chriftus Jezus onzen Heere.
2 Kor: V. vers 14 en 15.
De liefde van Chriftus dringt ons: Als die dit oordeelen, dat indien een voor allen geftorveu is, zy dan allen geftorven zyn. En hy is voor allen geftorven, op dat de geenen die leeven, niet meer haar zeiven zouden leeven, maar dien die voor haar geftorven en opgewekt is.
1 Tim: I. vers 15 en 16.
Dit is een getrouw woord, en aller aanneeminge waardig, dat Chriftus Jezus in de weereld gekoomen is om de zondaaren zalig te maaken, van welke ik de voornaamfte ben.
Maar daarom is my barmhertigheid gefchied, op dat Jezus Chriftus in my, die de voornaamfte ben, alle [zyne] lankmoedigheid zoude betoonen, tot een voorbeeld der geenen die in Hem gelooven zullen ten Eeuwigen leeven.
1 Joan: II. vers 6.
Die zegt dat hy in hem blyft, die moet ook zelve alzoo wandelen, gelyk hy gewandeld beeft.
L 3 Ste-



l66 Het OvERYLOEIJEND
LV.
Stephanus Gefteenigd.
En zy fteenigden Stephanum, aanroepende, en zeggende, Heere Jezus ontvang mynen Geeft. Hand: VII. v. 59.
Op



HERTE. V67
Op Figuur LV. "Dit fchaap van Chriftus Mal en weide, Kwam dus des lighaams dood te lyden,
Terwyl zyn koftelyke ziel, Die in de liefde Jezu brande,
Gereed met uitgeftrekte handen., Zyn herder t' huis in de armen viel.
Getrouw en Standvajllg.
X3e waarde Booden van den Heere, Die in de groote weereld ftad,
Het volk den weg des heemels leeren, Van 't breede tot het fmalle pad;
Schoon die een kwaaden loon behaalen,
God zal haar trouwen dienft betaalen.
J)us is hct chriftelyke md'
Voor zyne bloem en edele vrugten,
L 4 Vim



16*8 Het Overvloïijend
Van wreevehnoed beloond met kwaad, Tot dat zy 't eindeling ontvlugtten; En kwamen van 't gevangen huis, In de Eeuw'ge vryheid zalig t'huis.
Onbekend, Onbemind.
D
e opregtigheid en waare deugd, Die gaarn 't Eeuwig heil begingen, Zyn in de Stad van 's weerelds vreugd,
Befpottelyke vreemdelingen; Maar als zy zyn door deezen druk, Ontmoet haar eer en groot geluk.
Matth: V. vers n en 12.
Z^aligzyt gy ah u [ de menfen ] fmaden, en vervolgen, en liegende alle kwaad tegen u jpreeken, om mynem wille
Verblyd en verheugd [ «, ] Want uw loon i is J groot in de heemelen: want alzoo hebben zy vervolgd de Propheeten, die voor u L gewee/ï zyn. j
Lu-



HERTE.
169
Lucas XIII. vers 34.
Jeruzalem, Jeruzalem, gy die de Propheeten doodet, en fteenigd die tot u gezonden zyn, hoe menigmaal hebbe ik uwe kinderen willen by een vergaderen, gelykerwys een henne haare kiekens onder de vleugelen [ vergaderd,] en gy lieden hebt niet gewild?
Joan: XII. vers. 25.
Die zyn leeven lief heeft, zal het zelve verliezen: en die zyn leeven haat in deeze weereld, zal het zelve bewaar en tot het eeuwige leeven.
En Kapittel XV. vers 18 en 19.
Indien u de weereld haat, zoo weet dat zy my eer dan u gehaat heeft.
Indien gy van de weereld waart, zoo zoude de weereld het haare lief hebben: dog om dat gy van de weereld niet zyt, maar ik u uit de weereld hebbe uitverkooren, daarom baat u de weereld.
Openb: XI. vers 8.
En haare doode lighaamen [ zullen liggen] op de flraate der groote ftad, die geeftelyk genaamt word Sodoma en Egiptus, alwaar ook onze Heere gekruid is.
L 5 De



IJO Het OVÏRVLOEIJEKD
LVI.
De Nodige Wapenruding.
Maar wy die des daags -zyn, l-aat msmigteren zyn, aangedaan hebbende de BorfiwaJ>en des geloofs, en derdiefde, en [tot'] een Helm, de hoope der Zaligheid, i ThefT: -V. v.
Op



HERTE. 17* Op Figuur LVI. e vyand ziet met nydige oogen,
Wanneer de Chriftelykc held, Met alle deugden aangetoogen, Zig in de WapenrufHng fteld.
ï~][et Wecrelds Ryk is weinig waard, Gehaald ten fwaarden en ten vuure;
Maar 't geeftelyke helden fwaard, Behaald een Ryk van eeuwig duuren.
Zfl op uwe Hoede. W^eeft vry otnzigtig in uw gangen, Men zoekt u tot een flaaf te vangen.
E)us moet de ondeugd op den loop, Voor 't fchrikken van geloov en hoop.
"f" jaat and'ren ftryden op der aarde, En om den weereldlyken ftaat;
Een
D



172 Het OvERVLOEIJENI)
Een koningryk van laage waarde, Wyl 't zyn behecrfchcr haaft ontgaat.
Wy houden ons van zulks ter zyden, En vegten niet om 't aardfe flyk,
Maar willen om den Heemel ftryden, Dat onbeweeg'lyk koningryk.
Ps: CXLII. vers 3-6.
Xk ftortte myne klagte uit voor zyn aangezigte: ik gaf te kennen voor zyn aangezigte myne benauwdheid.
Als myn geeft in my overftelpt was, zoo hebt Gy myn pad gekend: zy hebben my eenen ftrik verborgen op den weg dien ik gaan zoude.
Ik zag uit ter r egt er hand, en ziet zoo was daar niemant, die my kende, daar was geen ontvlieden voor my: niemant zorgde voor myne ziele.
Tot u riep ik, 6 HEERE: ik zeide, gy zyt myne toevlugt, myn deel in V land der leevendigen.
Ps: CXXIV. vers 6-8.
De HEERE zy geloovd, die ons in haare tanden niet heeft overgegeeven tot eenen roof.
On-



HERTE.
i73
Onze ziele is ontkomen als een vogel, uit den fïrik der vogelvangers; de flrik is gebroken, en wy zyn ontkomen.
Onze hulpe is in den naame des HEEREN, die heemel en aarde gemaakt heeft.
Spreuk: XIV. vers 27.
Be vreeze des HEEREN is eene fprinkader des leevens, om af te wyken van de ftrikken des doods.
En van de dagen Joannes des Boopers tot nu toe, voord het koningryk der heemelen gevoeld aangedaan, en de geweldigen neemen het zelve met geweld.
1 Petr: I. vers 14 en 15.
Als gehoorzaame kinderen, en word niet gelykvormig den begeerlykheden, die te vooren in uwe onwetenheid waaren.
Maar gelyk Hy die u geroepen heeft _ heilig is, [ zoo ] word ook gy zelve heilig in al [uwen] wandel.
Matth: XI. vers 12.
Wat



174 Het Overvloeit e" nd LVII. Wat is 't Aardfe?
HEERE, maak my uwe wegen bekend; Heer my uwe paden. Pf: XXV. v. 4.
Op



HERTE. 175 Op Figuur LVII. ^V^^eg weereld met uw ydelheid,
Wel waardig om te haaren; Gy hebt ons lang genoeg verleid,
Wy willen u verlaaten. God bied ons beter weereld aan,
Dat moet men niet verzuimen; Al is 't voor eerft een fmalle baan,. ,
Aan 't endje zal 't wel ruimen. Kom broeders gaan wy hand aan hand,
Wat zou ons 't aardfe lullen? In 't allerfchoonfle Vaderland,
Daar zal men eeuwig ruften.
Dit Spoor op. J£_lop aan, klop aan, hier moet gy weezen,
ó Pelgrims! met uw laftig pak; Baard u deez' gang wat ongemak,
Zyn eind' zal u met ruft geneezen. Al



i~6 Het Overvloeijen»
vald de weg wat hoog en fteil, Men doet het om een Eeuwig heil.
't Js (Broeders) hier geen tyd van rullen; Te vroege ruft fleept onruft agter aan;
Het voortgaan moet ons nog wat luften, Tot dat de weg is veilig afgedaan.
JL>aat los, laat los, ö Hels gefpuis, Wy willen met geweld naar Huis.
Gaat maar voort.
G
een helfe magt kan ons beletten De Pelgrimagie voort te zetten.
Keer af.
N u Pelgrim voort, niet langer gaapen,
Na fcherpe lift en fchoonen fchyn; Voor by gaan is een heilzaam wapen, Veraf is goed voor kwaad fenyn. Hier



HERTE. 177
Hier voorby. -I 3e breide Weg, dien gy hier ziet, Geeft korte vreugd, en lang verdriet.
Hoe Onbedagt! gaat het fpoedig na de Hel, Nog gaat het aards gezindheid wel; Zy keerd haar oog van *t laatfte ende, En agter komt 'er wat 'er kom'; Zy gaat haar gang en ziet niet om, Maar naderd vrolyk tot elende.
Ps: XXV. vers 8-10.
J—' e HEERE is goed en regt: daarom
zal hy de zondaars onderwyzen in den weg.
Hy zal de zagtmoedige leiden in V regt; en Hy zal de zagtmoedige zynen weg leeren.
Alle paden des HEEREN zyn goedertierenheid, en waarheid; den geenen, die zyn verbond en zyne getuigenijfen bewaaren.
Spreuk: XV. vers 24. Be weg des leevens is den verjlandigen na boven; op dat by afwyke van de belle beneeêen- M De



178 Het OVERVLOtlJEND
LVHI. De Boete.
Want de droefheid na God werkt eene on* berouwelyke bekeering tot zaligheid: maar de droefheid der weereld. werkt den dood. a CorylL vers 10,
Op.



HERTE.
i?9
Op Figuur LVIII. J^uk neder, door de Poort van boete,
Al die de Pelgrims weg aanvaard;
Met goed geloov, en hoop gepaard, Die zullen u den weg verzoeten.
Gy hebt geen nood.
M
aar voort, maar voort, hy zal nietvallea Die u zoo zeer vervaarlyk dreigd; De Hand die gy ter hoede krygd, Voerd nog de fterkfte magt van allen.
Matth: V. vers 4.
fj![jalig [zyn] die treuren: want zy zuilen vertrooft worden.
Marc: I. vers 15.
De tyd is vervuld, en het Koningryke Gods naby gekomen : bekeerd u en geloovd het Euangelium.
M a Weeft



18o Het OvERVLOEIJEND
LIX. Weeft de Minfte.
Hovaardigheid is voor de verbrekingen en hoogheid des geefies voor den val.
Het is beter nederig van geeft e te zyn, met de zagtmoedigen; dan roof te deelen met de bevaardigen. Spreuk: XVI. v. 18 en 19.
0/



HERTE. 18 c
Op Figuur LIX. W^il grootsheid uit uw weg niet wyken;
Ootmoedig zyn, by lang geduld, Gaat met de overwinning ftryken, En word met vreede en ruft vervuld.
Spreuk: XV. vers qq.
e vreeze des HEEREN is de tugt der wysheid: en de nederigheid [gaat] voer de eere*
Jacob: IV. vers 6.
God wederftaat de hovaardigen, maar den nederigen geeft hy genade.
i Petr: IV. vers 14 en 15.
Indien gy gefmaadigd word om den naams van Chriftus, zoo zyt gy zalig: want de geeft der heerlykbeid en [ de Geeft] Gods ruft op u: wat haar aangaat, hy word wel gelasterd, maar wat u aangaat, hy word verbeerlykt.
Dog dat niemant van u lyde als een doodftaager, of dief, of kwaaddoender, ofte als een die hem met eens anders-doen bemoeid.
M 3 «h Wat



i8» Het Overvloeijeni> LX.
Wat is 'er aan?
Indien V mogelyk is, zoo veel in u is, boud: vreede met alle menfen.
Wreekt u zeiven niet beminden: maar geeft den toorne plaatze. Want daar is gefchreeven, My [ komt ] de voraake [ toe: ] ik zal V vergelden,, zegt de Ueere.Kom: XII. v. iBenio. Op



HERTE. 183
Op Figuur LX.
Ï^yaat gaan de mantel, 't kan niet -Fchaaden-;
Voldoet des wyzen Meeflers raad: Hy word met Heemels goed bekaden, Die 't aardfe door de deugd verlaat. Matth: V. vers 40 en 41.
Jli« 200 iemand met u regten wil, en «•> wen rok neemen, laat hem ook den mantel.
En zoo wie u zal dwingen een myle te gaan, gaat met hem twee [mylen. }
Hebr: X. vers 34.
Want gy hebt over myne banden medelyden gehad, en de roovinge uwer goederen met blydfchap aangenomen, weetende dat gy hebt in u zeiven een beter en blyvend goed in de heemelen.
(jfeen koper fchild nog ftaalen fwaard
Zou deezen Vyand doen vertzaagen;
Maar trouw geloov, met deugd gepaard,
Kan hem ontmoeten en verjaagen.
M 4 JA'



184 Het OvERVLOEIJEND
Jacob: IV. vers 7.
JLu 00 onderwerpt u dan Gode: weder/Iaat den duivel, en hy zal van u vlieden.
1 Petr: V. vers 8.
Zyt nugteren, [en'] waakt: want uw tegenparty de duivel gaat om als een briefchende leeuw, zoekende wien hy zoude mogen verflinden.
Niet Moedeloos. "Wat moet een Pelgrim al paflèeren,
Door 't wilde, woefte en vreemde land;
Maar houd hy zig aan Godes hand, Zoo kan \ zyn vroome ziel niet deeren.'
Ps: CXVI. vers 3 en 4.
J—Me banden des doods hadden my omvan* gen, en de angften der helle hadden my <retroïï«n: tk vond benauwdheid en droefentlfe Maar ik riep den naam des HEEREN aan, [zeggende,} acb HEERE, hevryd myne ziele. •> j
Ps:



HERT E. 185
Ps: XXIII. vers 4.
Al ging ik ook in een dal der fchadwwe des doods, ik zou geen k waad vreezen, want gy zyt met my; uw flok, en uw flaf, dis vertrooflen my.
Het zal wel gaan. gaat het water aan de lippen, Het mag den vroomen tog geen kwaad; Hy zal 't gevaar en 't kwaad ontglippen, Die op den grond der vroomheid Maat.
Ps: LXIX. vers 16.
X Jaat my de watervloed niet overflroomen, en laat de diepte my niet verflinden: nog laat de put zynen mond over my niet toefluiten.
Ps: XC1II. vers 3 en 4.
De rivieren verheffen, 6 HEERE, de rivieren verheffen haar bruifen: de rivieren verheffen haare aanflootinge:
[ Dog ] de HEERE in der hoogte is geweldiger, dan het bruifen van groote wateren , [ dan ] de geweldige baaren der zee.
M 5 Het



IS6 Het OvERVLOE IJ END
LXI. Het naderd.
Maar Jeruzalem dat boven is, dat is vry, melk is onzer aller moeder. Gal: IV. v. 26.
Op



HERTE.
187
Op Figuur LXI. f'f y zien Jeruzalem van veerc, Door middel van Geloov en Hoop, Die fchoone ftad van ons begeeren, En 't hooge doel van onzen loop.
ö J^elgrims na de ftad van vreede; De vlugge tyd maakt wyde treeden.
Jeruzalem, ö fchoone Bruid! Hoe gaat myn herte tot u uit.
Eindling en ten Laat ft e. [3*° zig de Reis had voor genomen, Is na veel treeden voord en voord,
Ten laaften aan het eind gekomen, Ter plaats van ruft, daar hy behoord.
Het eind goed, al goed. (jf y vreemdelingen op der aarde,
Die uwe Pelgrimagie doet,
Ni



i88 Het Overvloeijend Na eene ftad van hoogc waarde,
Een ftad vervuld met Eeuwig goed; Getrooft u 't fwerven en vermoeijen, Uw vreede en ruft zal eind'loos bloeijen,
Hebr: XI. vers. g en 10.
D, oor t geloove is hy een inwoonder geweeft in het land der beloften, als in een vreemd [ land,] en heeft in tabernakelen gewoond met Izaak en Jacob, die mede erfgenaamen waaren derzelver belofte.
Want hy verwagtte de ftad die fondamenten heeft, welker konftenaar en bouwmeefter God is.
En vers 13-16.
Deeze alle zyn in V geloove geftorven, de beloften niet verkreegen hebbende, maar hebben dezelve van verre gezien , en geloovd, en omhel ft, en hebben beleeden dat zy gaft en en vreemdelingen op der aarde waren.
Want die zulke dingen zeggen, betoonen klaarlyk dat zy een vaderland zoeken.
En indien zy dies [ vaderlands ] gedagt hadden van veaar zy uitgegaan waren, zy zouden tyd gehad hebben om weder te keeren:
Maar



HERTE. 189
Maar nu zyn zy begeerig na een beter, dat is na het Heemelf e ; daarom fchaamd hem God haarer niet, om haar God genaamd te worden : want hy hadde haar een ftad bereid.
En Kapittel XII. vers 22.
Maar gy zyt gekomen tot den berg Sion, en de ftad des leevendigen Gods, tot het heemelfe Jeruzalem, en de veele duizenden der Engelen.
Openb: XXI. vers 1-4.
En ik zag een nieuwen heemel, en eene nieuwe aarde. Want de eerfte heemel, en de eer ft e aarde was voorbygegaan, en de zee was niet meer.
En ik Joannes zag de heilige ftad, het nieuwe Jeruzalem, nederdaalende van God uit den Heemel, toebereid als eene bruid, die baaren manne vercierd is.
En ik hoorde eene grooote femme uit den heemel, zeggende, ziet de tabernakel Gods is by de menfen, en hy zal by haar woonen, en zy zullen zyn volk zyn, en God zelve zal by haar, en haar God zyn.
Èn God zal alle traanen van haare oogen afwijfen, en de dood zal niet meer zyn: nog rouwe, nog gekryt, nog moeite zal"er meer zyn: want de eèrfte dingen zyn weggegaan.
De



ipo He: Overvloéijend
Lxir.
De, Belegering des Herten.
Als de wysheid in uw herte zal gekomen zyn, en de weetenfchap voor uwe ziele zal lieflyk zyn;
Zoo zal de hedagtzaamheid over u de wagt houden , de verftandigheid zal u behoeden. Spreuk: II. v. 10 en u. Op



HERTE. 191 Op Figuur LXIÏ.
V leid u der Hangen lift aan 't oor, I Sluit toe de poort, geef geen gehoor.
[3e geeft-ftad, daar verraad in legt, Word de overgaaf fteets aangezegd:
Maar hy, die komt met zoet beleezen, Voor de ooren van des herten deur, Word door den wyzen gouverneur;
Ook dag aan dag weer afgeweezen.
Spreuk: IV. vers 23.
ehoed u herte hoven al dat te hcwaaren is\ want daar uit zyn. de uitgangen des leevens.
J Jet leger aller ydelheid, J Dat voor de ftad des herten leid,
Om die tot zyn bezit te winnen, ! Breekt, onder vrolykheids trompet-,
Met



19a Het OvERVLOEIJEND
Met zynen ftormbok aan gezet, Ter poorte veeier ooren binnen.
't r^jy dat men vleije of dat men dryg', Wy dienen niet in 's weerelds kryg,
Om min dan niet daar af te draagen; Maar leggen 't aan op beter buit, En keeren eenen vyand uit,
Die 't Eeuwig heil ons zoekt te ontjaagen-
Ps: XVIII. vers 33-35.
X.JLet is God, die my met kragt omgord; en hy heeft mynen weg volkomen gemaakt.
By maakt myne voeten gelyk als der hinden, en Hy fteld my op myne hoogten.
Hy leerd myne handen ten ftryde, zo» dat een /laaien hoog met myne armen verbroken is.
1 Kor: XVI vers 13.
Waakt, faat in het geloov, houd u manlyk, zyt fterk.
Eph:



HERTE.
193
Eph: VI. vers 10-17.
Voorders myne Broeders, word kragtig in den Heere, en in de /Ierkte zyner magt.
Doet aan de geheele wa/enru/linge Gods, op dat gy kond /laan tegen de liflige omleidingen des duivels.
Want wy hebben den flryd niet tegen vlees en bloed, maar tegen de overheden, tegen de magt en, tegen de geweldhebbers der weereld, der dui/lernifje deezer Eeuwe, tegen de geejlelyke boosheden in de lugt.
Daarom neemt aan de geheele wapenrufinge Gods, op dat gy kund wederfiaan in den boozen dag, en alles verrigt hebbende, flaande blyven.
Staat dan, uwe lenden omgord hebbende met de waarheid, en aangedaan hebbende deborf wapen der geregtigheid.
En de voeten gejehoeid hebbende met bereidheid des Euangeliums des vredes.
Boven al aangenomen hebbende den fclili des geloofs, met welken gy alle de vinnige pylen des boozen zult kunnen uitbluffen.
En neemt den helm der zaligheid en het zwaard des Geefles, het welk is Gods woord.
N
Breed



194 Het Overvloeijen»
Lxra.
Breed na 't Smal.
De haane der opregten is van het kwaad ef te wyken: hy behoed zyne ziele, die zynen weg bewaard. Spreuk: XVI. v. 17.
Op



HERTE. ips
Op Figuu LX11I.
£3e Heilzugt, aan geloovens hand, Word op haar voorgenomen wegen,
Van Vlees en Weereld aangerand,
Op dat het Heil niet werd verkreegen;
Maar Wysberaad acht hen als niet,
Om 't goed dat hy van verre ziet.
4 Boek Esdra Cap: VIL vers 6-9.
Jl/ ene ftad is gebouwd en gelegen in een vlak veld: en is vol van allerleie goederen.
De ingang is enge, en op tcne fteilte gelegen, alzoo dateer ter Rechter zyden vuur is, en ter Linker zy de een diep water:
Tuften die nu is alleen een /mal Pad geleid; namelyk tuften V vuur en 't water, alzoo dat op het pad niet meer dan een mens teffens gaan kan.
Indien nu deeze ftad iemand tot eene Erve gegeeven wier de, en hy nooit het voor gefielde gevaar zoude doorgaan , hoe zal hy zyne Erve verkrygen?
Na De



ÏQ6" Het OvERVLÖEÏJEND
De Helper is getrouw. \ 3e Hoogfte geeve ons kragt en moed,
Op dat wy nimmermeer vertfaagen, Voor Goliad in vlees cn bloed,
Die ons ftoutmoedig uit komt daagen; Maar dat zyn hoogmoed voor ons vall', In 't flrydperk van dit weerelds dal.
i Sam: XVII. vers 37.
koor'der zeide David, de HEERE, die my van de hand des Leeuws gered heeft, en uit de hand des Beirs, die zal my redden uit de hand dezes Philiflyns; doe zeide Saul tot David, gaat henen,- en de tlEERE zy met u.
Ps: CXVIH. vers 6 en 7.
De HEERE is by my, ik zal niet vreezen, wat zal my een menfe doen?
De HEERE is by my onder de geenen die my helpen: daarom zal ik [mynen luff] zien aan de geenen die my haat en.
Matth»



HERTE.
197
Matth: X. vers 17-20.
Wagt u voor de menfen: mant zy zullen %i overleveren in de Raadsvergaderingen, en in haare Synagogen zullen ze u geefelen. .
En gy zult ook voor Stadhouders en Koningen geleid worden, om mynent wil, haar en den Heidenen ter getuigenife.
Dog wanneer zy u overleveren, zoo zult gy niet bezorgd zyn, boe of wat gy fpreeken zult. Want het zal u in dezelve uure gegeeven worden, wat gy fpreeken zult.
Want gy zyt niet die fpreekt, maar [ V is] de Geef des Vaders die in u fpreekt.
Luk as XXII. vers 29.
Ik verordineere u het Koningryk, gelykerwys myn Vader my [dat] verordineerd beeft.
2 Timoth: III. vers 12.
En ook allen die Godzaliglyk willen leeven in Chriftus Jezus, die zullen vervolgd worden.
N 3 De



I98 Het OVERVLOEIJEND
LXIV. De Vergenoegzaamheid.
Gy zult niet Stelen. Exod: XX. v. 15.
Op



HERTE. 199
Op Figuur LXIV. W^"ic Vergenoegzaamheid kan leeren, Op waare Vreeze Gods gegrond, Schuildvoor den Pyl van 't vals begeeren, Op dac zyn ziel niet word gewond.
J_)ie zig dus geeft op avontuur,
Heeft zyne dingen veel te duur; De grove dievery is fchande,
Dog elk geeve acht op fynder graad;
Het Oog dat over alles gaat , Dat ziet zeer nauw op ieders handen.
Rom: XIII. vers. 9.
VV ant dit, gy zult geen overfpel doen, gy zult niet dooden, gy zult niet (leien, gy zult geen valfe getuigeniffe geeven, gy zult niet begeeren, en zoo daar eenig ander gebod, is, word in dit woord als in eene hoofdjommc begreepen. [namelyk'] in dit, gy zult uwen naaften liefhebben, gelyk u zeiven.
N 4 De



aoo Het Overvloeijenb, LXV.
De Zagtmoedigheid.
Zalig zyn de Zagtmoedigen: want zy zullen bet Aardryk beërven. Matt: V. vs. 5.
Op



HERTE. 201
Op Figuur LXV.
fjfj agrmoedigheid, ö helden zwaard!
Dat korte dolheid kan verdryven, En ons voor broeder-moord bewaard,
Gv moet ons wapen zyn en blyven.
D
e mens, die anders 't leeven fpaard, In Woede en Razerny ontftooken, Loopt tegen Bus en Spies cn Zwaard,
Daar Lyf cn Leeven word verbroken; Maar om het Loon der Zaligheid,
En voor den allerhoogften Koning, Is hy flaphertig tot den ftryd,
En dekt zig toe met veel verfchooning. i Joan: III. vers u en 12.
*\^^ ant dit is de verkondinge, die gy van den beginne gehoord hebt, dat wy malkanderen zouden lief hebben.
Niet gelyk Cain [ die ] uit den boozen was, en zynen broeder dood floeg. En om wat oorzaake floeg hy hem dood? Om dat zyne werken boos waaren, en zyns broeders, regtvaardig- IN 5 Het



202 Het OVERVLOEIJEND LXVI.
Hec Gerigte.
Gy zult geen andere Goden voor myn aangezigte hebben. Exod: XX. v. 3.
Op



II E R T E. 203
Op Figuur LXVL j 3 ie hier dus voor't gerigte ftaat, Is Gierigheid cn Eigcbait,
Een Bondgenoot der grove zonden. Hy deed zyn Evennaaften niet Gelyk hy wil dat hem gefchied; Des Maat hy ook ter ftraf gebonden.
J"J et leelyk Monfter 't geen gy ziet,
Dat Zeven hoofd'ge zonden hiet, Verklaagd van 't Overtuigd ge weeten,
Staat voor de Regtbank van het hert;
Op dat het daar veroordeeld werd, En uit des Leevens regt verfmeeten.
[3us fpoort de Vlyt in 'sHerten Stad, Waar al 't gebroed der zonden loopen, Op dat beraad haar vang cn vat Ter plaats daar zy was ingelloopen.
Die



204 Het OvERVLOE IJEN T)
Jj_3it Monfter wil de zonde zyn, Gemaskerd met een fchoonen fchyn ,• Maar die haar wel te regt bezagen, Bcftaan haar op de vlugt te jaagen.
i Kor: XI. vers 32.
M aar als wy geoordeeld worden, zoo worden wy van den Heere getugtigd, op dat wy met de weereld niet zouden veroordeeld worden.
1 Joan: I. vers 8-10.
Indien wy zeggen dat wy geen zonden hebben, zoo verleiden wy ons zeiven, en de waarheid is in ons niet.
Indien wy onze zonden belyden, Hy is getrouw en regtvaardig, dat Hy ons de zonden vergeeve, en ons reinige van alle ongeregtigheid.
Indien wy zeggen dat wy niet gezondigd hebben, zoo maaken wy Hem tot een leugenaar^ en zyn woord is niet in ons.
1Joan:



H E Pv T E. 205
1 Joan: II. vers 1. Myne hinderkeris, ik fchryve u deeze dingen, op dat gy niet zondiget, indien iemant gezondigt heeft wy hebben eenen voor/braak by den Vader, Jezus Chriftus den rechtvaardigen-
En Kapittel III. vers 8. Die de zonde doet is uit den duivel: want de duivel zondigt van den beginne. Hier toe is de Sone Gods geopenbaard, op dat hy de werken des duivels verbreeken zoude.
Na Regt en Reden. e Oude Mens, der zonden knegt, Aan Satans keten valt gehegt,
Van 't Zedige gemoed mispreezen,
Dat regt op zyne Leden flaat,
Word voor den Stoel van wys beraad Als een Misdaadige verwezen.
Begeerte tot Goud.
X)ic Goud zoekt meer dan God, met een begcerig zugtcn,
Maaid Rook cn Smook voor Vrugten.
Wac



20Ö Het OvERVLOEIJEND
"\*\^at word'er al met vlyt gewroed Om een gedeelte Weerelds goed,
Dat tog den Worm niet kan vernoegen; Al viel hem door 't Geluk ten deel De gantfe Weereld in 't geheel;
Dies moet men om wat anders ploegen.
y Beelden - diènft word ook geteld De Gierigheid en zugt tot Geld;
Voor 't Heiligdom zo boos en fnoode! Dat dan het Chriftelyk gemoed, Zig voor het Heidendom behoed, Van deeze en and're vreemde Goden. Matth: VI. vers. 19-21.
V
t ergaderd u geen fchat ten cp de aarde, da ar ze de motte en roef -verderft, en daar de dieven doorgraaven en ft Jen.
Maar vergaderd u fchatten in den Heemel, daarze nog motte nog roeft verderft, en daar de dieven niet doorgraaven, nog ftelen.
Want



HERTE. 207
Want waar uw fchat is, daar zal ook uw herte zyn.
En Kapittel XVI. vers 26.
Want wat hatet een menfe zoo hy de geheele weereld ge wind, en lyd fchade zyner ziele? ofte wat zal een menfe geeven, tot losfinge van zyne ziele.
6 aarheid, Edele kleinood!
Die Valsheid uit het hert verftoot,
Dat booze en fnoode kind der helle; Wie u bezit in zyn gemoed, Beklimt een doel van Eeuwig goed;
Maar Leugen word ter Voetfchabelle. Exod: XX. vers 16.
G
y zult geen valfe getuigeniffe fpreeken tegen uwen naaf en.
\^^anneer men voor een Koning ftaat, Houd overleg gewigt en maat, Om zynen naam, naar eis, te ceren:
Be-



S08 Het OvERVLOEIJEND
Bedenk dan Mens, hoe gy akyd, Onwankbaar tegenwoordig zyt,
Voor d' Allerhoogften Heer der Heerefh
Exod: XX. vers 7.
Cjj' zult den naam des HEEREN uwes Gods niet ydelyk gebruiken: want de HEERE zal niet onfchuldig houden, die zynen naam ydelyk gebruikt.
o Ruft, ó Eeuw'ge Ziele Ruft!
Hoe is het afgefioovde leven, Op uwe zoetigheid belufl,
Wyl gy volkomen Ruft zult geeven.
Exod: XX . vers 8.
VJT edenk des Zabbathdags, dat gy dien heiiigd.
Jesa: LVII. vers 2.
De regtvaardige zal ingaan [ in ] de vrede: zy zullen ruflen op haare fiaapfeden , een iegilyk die in zyne opregtheid gewandeld heeft.
Je-



HERTE.
209
Je sa: LVII. vers 20 en 21.
Dog deGodloozen zyn als eene voort gedrevene zee l want die kan niet ruften, en haare wateren werpen ftyk en modder op.
De Godloozen, zeid myn God, hebben geen vrede.
Je rem: VI. vers 16.
Zoo zeid de HEERE ! ftaat op de wegen, en ziet toe, en vraagt na de oude paden, waar tog de goede weg zy, en wandelt daar in, zoo zult gy rufte vinden voor uwe ziele.
Hebr: IV. vers 8-11.
Indien Jezus haar in de ruft gebragt hadde; zoo hadde hy daar na niet gefproken van een anderen dag.
Daar blyft dan eene ruft over voor V volk Gods.
Want die ingegaan is in zyne ruft, die heeft zelve ook van zyne werken geruft, ge-\ lyk God van de zyne.
Laat ons dan ons henaarftigen om in die ruft in te gaan: op dat niet iemand in dat zelve exempel der ongeloovigheid vatte.



aio Het Overvloeïjend LXVII.
De Heemelfe en Weereldfe wysbeid.
Maar de Wysbeid die van boven is, die is ten c erft en zuiver, daar na vreedzaam, befcheiden, gezeggelyk, vol van barmhertigheid en van goede vrugt en, niet party delyk oordeelende en ongeveinft. Jacob: 111. v. 17. Op



HERTE. au Op Figuur LXVII. e Wysheid fcbift van 'c al en veel, Het Eenig, Eeuwig befte deel,
Op dat z'er eind'loos wel afvaare; Maar al wat anders wysheid hiet, Dat is de regte wysheid niet; Dit zal zig eind'ling openbaaren.
Matth: XI. vers 25 en 26.
Iw dim zeiven tyd antwoordde Jezus en zeide, ik danke u Vader, Heere des heemels en der aarde, dat gy deeze dingen voor den wyzen en verftandigen verborgen hebt, en hebt dezelve den kinderkens geopenbaard.
Ja Vader, want alzoo is geweeft het welbehagen voor u.
Boek der Wysh: VII. vers 24.
Want de wysheid is beweeglyker dan alle beweeginse; en vaard door, en gaat door alle dingen, van wegen haare reinigheid.
O a Hoe



tfa Het Overvloeïjend
Hoe geleerder, hoe verkeer der. JOe wysheid, daar de roem van zeid,
Hoe fchoon zy glinfterd op der aarde, Die 't leeven niet tot God geleid,
Is kinderfpel van geender waarde.
i Kor: III. vers 18-20.
Niemand bedrlege hem zclven: zoo iemant onder u dunkt dat hy wys is in deeze weereld, die worde dwaas, op dat hy wys ma* worden. ö
Wint de wysheid deezcr weereld is dwaasheid hy God, want daar is gefchreeven, hy vat de wyzen in haare argliftigheid.
En wederom, de Heere kend de overleggingen der wyzen, dat ze ydel zyn.
1 Kor:
.^^^ Jesa, XXIX. vers 14.
J_-/ aarom, ziet ik zal voorts wonderlyk handelen niet dit volk, wonderlyk en wonderhaarlyk: want de wysheid zyner wyzen zal vergaan, en het verft and zyner verft'andigen zal zig verbergen.



HERTE. 213
i Kor: II. vers 4-7.
En myne reden, en myne prediking was niet in woorden der menfelyke wysheid, maar in betooning des geeft es en der kragt.
Op dat uw geloof niet zoude zyn in wysheid der menfen, maar in de kragt Gods.
En wy fpreeken wysheid onder de volmaakten: Dog eene wysbeid niet deezer weereld, nog der Overften deezer weereld, die te niet worden:
Maar vjy fpreeken de wysheid Gods [ beft aande] in verborgendheid, die bedekt was, vjelke God te vooren verordineerd heeft tot onze heerlykbeid, eer de weereld was.
En Kapittel XIII. vers 9-11. Wy kennen ten deelc, en wy propbeteeren ten deele.
Dog wanneer het volmaakte zal gekomen zyn, dan zal het geen dat ten deele is, te niet gedaan worden.
Toen ik een kind was, fprak ik als een kind, was ik gezind als een kind, overleide ik als een kind: maar wanneer ik een man geworden ben, zoo heb ik te niet gedaan het geen eens kinds was.
Want wy zien nu door een fpiegel in eene duifter e rede, maar als dan[_zullen wy zien] aangezigt tot aangezigt: . nu ken ik ten deele, maar als dan zal ik kennen, gelyk ook ik gekend ben.
O 3 Het



«4 Het OVERVLOEIJEND
LXVIII. Het heemelfe voor 't aardfe.
Jezus antwoordde en zeide tot hem, zoo iemant my lief heeft, die zal myn woord bewaar en: en myn Vader zal hem lief hebben en wy zullen tot hem komen en zullen woownge by hem maken. Joan: XIV. v. 23. Op



HERTE. si$ Op Figuur LXVIII. [3 e arm, die 'c hert den Heere opdraagd, Word kragtig door geloov en hoope Gedeund, cn heilzaam ondcrfchraagd;
Tot dat haar tyd is weggeloopen, Met alles wat de voet verftiet; Maar heemels goed ontdraagt hy niet.
Maak plaats.
w
eg weereld met uw Harige lift, Van 't edele geloof vertreeden;
Gy hoord niet in der zielen kift. Leg uit het herte daar beneden,
Op dat 'er plaats en ruimte zy, Voor hem die 't huis des levens bouwde;
Of anders gaat zyn gunft voorby., Van by u zyn verblyf te houden.
O 4



tï6 Het overvloeijend
Verheeven. y zien den Zaai'gen Heemel open, Hoe wel niet met een fchouwend oog, Maar door 't geloof en in de hoope, Tot dat de geelt het lyf ontvloog, ó! Zaal'ge heemel hoog van waarde,
Wat is hy wys en welgezind, Die u, voor deeze fnoode aarde, Omhelfd, en hertelyk bemind.
Eph: IV. vers ai -24.
T
JLndien gy maar hem gehoord hebt, en door hem geleerd zyt, gelyk de waarheid in Jezus is:
[ Te weet en ] dat gy zoud afleggen, aangaande de voorige wandelingen, den ouden mens, die verdorven word door de begeerlykheid der verleidinge:
En dat gy zoud vernieuwd worden inden geefl uwes gemoeds,
En den hieuwen mens aandoen, die na God gefchapen is in waare regtvaardigheid en heiligheid.
Vm-



HERT E. 217
Philip: IV. vers 19 cn a.o.
Dog myn God zal na zynen rykdom vervullen alle uwe nooddruft, in heerlykbeid, door Chriftus Jezus.
Onzen God nu en Vader zy de heerlykbeid in alle Eeuwigheid. Amen.
Colss: III. vers 1-3.
Indien gy dan met Chriftus opgewekt zyt, zoo zoekt de dingen die boven zyn, daar Chriftus is zittende aan de regter [ band ]
Gods. . r
Bedenkt de dingen die boven zyn, met ais
op de aarde zyn.
Want gy zyt geftorven, en uw leeven ts met Chriftus verborgen in Gode.
Want een iegelyk die bid die ontvangt.
Die 't vafte Soed dcr EcuwiSneïd' Van d'Allerhoogften wil begeeren,
Moet de ydelheden deezer tyd,
Die haaft vergaan, den rag toe kceren.
O 5 Bid-



fl 18 Het OVERVLOEIJEND
Bïddet en u zal gegeeven worden.
w
at is het voordeel groot cn fchoon,
Dat elk, hoe klein en hoe geringe, Mag nad'ren tot den hoogden troon,
En bidden om de grootde dingen, ó Mensdom, dat de weereld vleid,
Die u na wens niet mag gebeuren, Keerd u ter zalige Eeuwigheid!
Die u verwagt met open deuren.
De Bybel is waardig en dierbaar.
w
ie dit Juweel in handen heeft, Een licht der menfelyke zinnen,
Zie dat hy na zyn voorfchrift leefd, Om 't groot beloofde heil te winnen.
Vertree de weereld met den voet, Verzei u met geloof en hoope,
Tot



HERTE. 219
Tot ondcrfteuning van 't gemoed, Dp dat de zugt ten Heemel loope; >■ Of anders neemt de fpyt een pyn. \Vyl in het menfelyke leeven,
Van hem een hooger eis zal zyn, t Dien meer dan and'ren is gegeeven.
Josua I. vers 8.
het hoek deezer Wet niet wyke van luwen monde, maar overleg het dag en nagt, lop dat gy waarneemt te doen, na alles dat x daar in gefchreeven is: want als dan zult Igy uwe wegen voorfpoedig maaken, en als \ dan zult gy verftandelyk handelen.
Colos: III. vers 16.
Het woord van Chriftus woone ryklyk in I u in alle wysheid.
1 Tim: IV. vers 13. ! Houd aan in *< lezen.



420 Het OvERVLOEIJEND
LXIX.
De ziele zugt na haaren Oorfprong.
Op
Myne ziele kleeft aan het /lof: maak my leevendig na uw woord. Ps: CXIX. v. 25.



HERTE. 221 Op Figunr LXIX.
[3 c arme mens, in 't land van deezen tyd gebooren,
Na lang, nu uit den droom der zonden opgewekt,
Ziet om zig heen , en vind hoe dat hy is verlooren,
Als van zyn Oorfprong, die zyn leeven na zig trekt.
Hy zugt na 't vaderland, en heeft het hert verheeven,
Van hier na boven , door de wcereldfe woedyn,
Om over berg en dal, zig op de been te geeven,
Met uitgcftrcktcn hals om eenmaal t' huis te zyn.
Hy zeid vaar wel aan de aarde cn allen aardsgezinden;
En word een Vreemd'ling die in Pelgrimagic gaat,-
Om 't nieuw Jeruzalem gjelukkiglyk te vinden,
Een



222 Het OvERVLOEIJEN»
Een ftad, die 't waardig is, dat hy de weereld haat.
Hy wil geen nafleep, of een pak van Men draagen,
Bouwd, in het vreemde land, geen vaft nog fchoon paleis;
Maar vry en vrank van 't jok der yd'le laft ontflaagcn,
Houd zyn beltier en doen, gelyk een man op reis.
■ó Wyze man! hoe wel hebt gy het voorgenomen !
Daar de ander al zyn tyd veripild in 't vreemde land,
Mogt gy den weg des tyds, zoo zalig overkomen ,
En zetten uw geluk voor Ecuwig in een ftand.
Ontmoet hy dan in 't veld een Wand'laar zoo geneegen,
Als zyn begeerig hert, zoo gaan ze hand aan hand,
Gelyk een Broederfchap, en fpreeken onderwee-en
b Van \



HERTE. £23
Van 't overzalig en gelukkig vaderland.
Hy keerd zyn voeten af, van de algeraeene wegen;
En Maat de landftraat van des weerelds togt en trein
Ter zyden af, een weg die anders is geleegen,
Om niet meer als voorheen een dooiend fchaap te zyn.
Ps: XLII. vers 2 en 3.
CjT elyk een hart fchreeuwt na de waterftroomen; alzoo fchreeeuwt myne ziel tot «,
6 Gm'ne ziel dorft na God na den leevendi«en God: wanneer zal ik ingaan en voor Gods aangezicht verfcbynen?
Ps: CXXI1. vers 1.
Ik verblyde my in de geenen die^ tot my zeggen: wy zullen in het Hun des HEEREN gaan.
Lucas: XV. vers 18. Ik zal opjlaan en tot mynen Vader gaan.
Eene



£24
Het OVEVLOEIJEND
LXX.
Eene afgezonderde ziele.
Die zig afzonderd, tragt na <wat begeerlyks: by vermengt zig in alle beftendige wysbeid. Spreuk: XVIII. v. i.
Op



HERTE. 225 Op Figuur LXX.
M
yn God! de zin des boeks, door uwen Geeft gefchreeven,
Word van de Sekte hier en gints en weer gedreeven,
Geboogen als een riet, bewoogen van den wind;
Elk roept, hy ziet het regt, en egter zyn zy blind.
't Bedenken gaf my raad; ik zou my t' uwaarts keeren,
In ftille aandagtigheid, om van u zelf te leeren.
Ps: CXLIII. vers 10.
eer my uw welbehaagen doen, want gy zyt myn God: uw goede Geeft geleide my in een effen land.
Lucas XVII. vers 20.
En gevraagd zynde van de Pharifeen, wanneer het Koningryke Gods komen zoude, heeft hy haar geantwoord, en gezegd, het Koningryke Gods komt niet met uiterlyk gelaat.
P Op



f *6 Het OvERVLOEIJENJ)
LXXI. Op het zien van Jezus.
En doe ik Hem zag, viel ik als dood aati zyne voeten: en Hy leide zyne regterhand op my, zeggende tot my; vreejl niet, ik ben deeer ft e en de laat ft e. Openb: I. v. 17.
Op-



HERTE. S27
Op Figuur LXXI.
JL ot nog roe wandelde ik in duifter, zonder licht,
Maar altyd hoopte ik op uw vriend'lyk aangezigt,
ö Jezus, die ray hier ten regten tyde ontmoette ,
Ik val op aarde in 't ftof en kus myns Heeren voeten.
Jezus heilige wonden.
J J ier ftraald de bloed - fontein uit Jezus heil'ge wonden,
En waft de zielen van de onreinigheid der zonden.
Dat haagd alle Eng'len, die, op hoog gedreeven toon,
De Godheid looven, en zyn Godde» lyken Zoon.
"v^"al op uw aanzigt, ö fchaamcl wigt,
In 't aardfe jammerdal gebooren;
in zonden zwaar, in deugden ligt,
P a Voor



228 Het O VERVLOEIJENÏ*.
Voor lang gevallen in Gods tooren. ó Wanhoop niet, zie wat 'er daald:
De liefde Gods komt uit den hoogen, 't Is Jezus met Gods liefde omflraald,
De vreede zelf blinkt uit zyne oogen. Dit 's al uw Heil, nu weeft verblyd,
Gy word tot Heerlykheid verheeven; Val op uw aanzigt, meet geen tyd,
Maar dank en loof uw gantfe leeven.
Jezus -vonken.
N
u fpringt myn Hert van vreugd, dus lang nog onbewoogen,
Befchaduwd van een wolk, die 't vergenoegen bluft;
Nu Jezus aangezigt my toe fchynd uit den hoogen,
Klaaird al dat onweer op, en ftelt myn ziet geruft.
Hooo-



HERTE. 220
Hoogl: V. vers 16.
^J^Jyn geheemelte is enkele zoetigheid, en al wat aan Hem is, is gants begeerlyk: zulk een is myn UefHe , ja zulk een is myn vriend, gy dogters van Jeruzalem.
M atth: V. vers 8.
Zalig 1zyn~] de reinen van herte: want zy zullen God zien.
Joan: XX. vers 20.
En dit gezegd hebbende toonde Hy haar zyne handen en [ zyne ] zyde. De Difcipelen dan wier den verblyd, als zy den Heere zagen.
Hebu: IX. vers 27 en 28.
Gelyk het den menfe gezet is eenmaal te fterven, en daar na het oordeel:
Alzoo ook Chriftus, eenmaal geofferd zynde om veeier zonden weg te neemen, zal ten anderen maale zonder zonde gezien worden, van de geenen, die Hem verwagten tot zaligheid.
P 3 De



&3 Het OvERVLOE IJEND
LXXII. De bekoorlyke weereld.
Boe my uitgaan uit het net, dat zy voor my verborgen hebben , want gy zyt myne fierkte. Pf: XXXI. v. 5.
Op



HERTE. 331 Op Figuur LXXII.
't \^"ak my zoo bange, ach my! befcherm my goedite Heer, 1
Voor 's weerelds welluft, van uw vyand uit gezonden:
Toon uw gezigc, op dat zy my de rugge keer.
Het lufi: my aan uw wil en wet te zyn gebonden.
De klaagende ziel aan de weereld vafl gehegt. TT
X J.oe gaarne was myn ziel ten Heemel in gereezen!
Maar ach! de banden zyn te fterk en al te valt.
Zoo gy ze niet affnyd, ö onbegreepen Weezen!
(Ik voel my veel te fwak) zoo blyf ik in den laft.
Ps: CVII. vers iq.
og roepende tot den HEERE in de benauwdheid die zy hadden; verlo/le Hy ze uit haare angflen.
Hy voerde ze uit de duifterniffe, en de fcha,duwe des doods: en Hy brak haare banden.
P 4 De



232 Het OvERVLOEIJENI)
LXXHI. De ftrikken des Duivels.
Waakt, (laat in het geloove, houdumaniyk, zyt flerk. 1 Kor: XVI. v. 13.
Op



HERTE. 233 Op Figuur LXXVIII.
J3e booze erf-vyand wil my vangen in zyn ftrikken;
Ik vrees zyn dwing'landy, zyn ftoucheid doet my fchrikken.
Reik my 't geloofs-zwaart toe, ö Jezus, goede Heer,
Zoo gaa ik dien ferpent met dapperheid te keer.
Ps: III. vers 8.
Qtaa op, HEERE, verlos my, myn God: want gy hebt alle myne vyanden op bet kinnebakken ge/lagen, de tanden der Godloozen hebt gy verbrooken.
P s: VII. vers a en 3.
HEERE, myn God, op uvertrouw ik: verlos my van alle myne vervolgers, en red my.
Op dat hy myne ziele niet roove als een Leeuw, verfcheurende, terwyl daar geen verlojfir is.
P 5
Het



234 Het O VER VLOEI JE ND
LXXIV.
Het Kruis cn de Smalle weg.
Gaat tn door de enge poort e: wantwyd is de poorte, en breed is de weg, die tot het verderf leid; en veele zyner die door dezelve ingaan. Matth: VII. vers 13.
Op



HERTE. 235
Op Figuur LXXIV.
_p\_ch ja! 't gevalt my wel, 'k was graag ten heemel binnen:
Maar, al te fmalle weg, wie kan uw einde winnen;
Wat dieper afgrond zinkt, zoo fchielyk, by u neer.
Ik vrees, wat zal ik doen? ach help my liefde Heer.
De waardigheid van "t Kruis.
ó oning Chriftus! die van Eeuwigheden blonk!
Dat uwe Heerfchappy aan my de weereld fchonk,
En dat ik onbefmet daar over mogt regeeren,
Nog droeg ik liever 't kruis, om uwen dood te eeren.
De [malle Weg.
ö 2^ iel, de poort is eng, de weg is fmal.
en fteil, Diei



236 Het overvloeijekd
Die zynen wand'laar leid in 't Ecuwigduurend heil.
De breede ruime weg, dien gy niet overziet,
Brengt zynen wandelaar, in 't Eeuwige verdriet.
Het Kruis.
i a Jezus, breng uw fmaad, uw aangedaane fmert,
Uw Kruis, uw Doornekroon, en Geefels in myn hert;
Op dat myn aandagt, om uw lyden, altyd
aigte,
Zoo moet alle ydelheid verlïuiven en vervlugten.
Matth: XVI. vers 24.
oe zeide Jezus tv zyne Bifcipelen, zo» ten.. ;(! agter my muil komen, die verloogene bent zeiven, en neeme zyn Kruis op, en volge my.
Han-



HERTE. 237 Hand: XIV- vers 22.
Verf erkende de zielen der Difcipelen, \en\ vermaanende dat ze zouden blyven in 't ge~ loove: en dat wy door veele verdrukkingen moeten ingaan in het koningryke Gods.
Gal: VI. vers 14.
Maar het zy verre van my, dat ik zoude roemen anders dan in het Kruis van onzen Heere Jezus Chrifius: door welken de weereld my gekruifigd is, en ik der weereld.
Hebr: X. vers 32-35.
Gedenkt der voorige dagen, in dewelke, na dat gy verlicht geweeft zyt, gy veel flryd des lydens hebt verdraagen.
Ten deele, als gy door fmaadheden en verdrukkingen een jchouwjpel geworden zyt: en ten deele, als gy gemeen] chap gehad hebt met de geenen, die alzoo gehandeld wier den.
Want gy hebt ook over myne banden medelyden gehad, cn de roovinge uwer goederen met blydfchap aangezien, weetende dat gy hebt in u zeiven een beter en blyvend goed in de heemelen.
Werpt dan uwe vrymoedigheid niet weg, welke eene groote vergelding des loons heeft.
De



238 Het OvERVLOEIJE ND
LXXV.
De draaien van Jezus tot een die in 't duifter zit.
De HEERE heeft myne fmeekinge gehoord: de HEERE zal myn gebed aanneemen.
Alle myne vyanden zullen zeer befchaamd en verbaaf worden: zy zullen terugge keer en, zy zullen in een oogenblik befchaamd worden. Pf: VI. v. 10 en n. Op



HERTE. 239
Op Figuur LXXV.
at 's dit! van waar die draal! ó Jezus, zyt gy daar?
Komt uw genade een worm, een aardworm, eens bezoeken?
Hoe is 't in deezen kuil van naberouw zoo naar!
De flang en adder fchiet my toe uit alle hoeken.
Het Hinkend broeineft van myn zonden bragt haar voort;
Myn ziel fchept moed, nu gy my nog niet hebt vergeeten;
De wanhoop, die hier fpookt, kwam my fomtyds aan boord,*
Maar als een jonge Leeuw, heb ik haar afgebeeten.
Ps: IX. vers 10 en n.
J—J n de HEERE zal een hoog vertrek zyn voor den verdrukten; een hoog vertrek in tyden van benaauwdheid.
En die uwen naam kennen, zullen op u vertrouwen, om dat gy, HEERE, niet hebt tierlaaten de geenen die u zoeken. Je-



24© Het OvERVLOEIJEND
LXXVI.
Jezus zoet gezelfchap.
Ik zal u geen weezen laaten: ik koms [ weder] tot u. Joan: XIV. vers 18.
Op



HERT E. 241 Op Figuur LXXVI.
J^ch, lieve Jezus, blyf dog by my, laat my niet,
Ter halver wege, ik mogt verbylFren en verdwaalen,
In deeze woedeny! het ongedierte vlied,
Voor uw gezigt, vol glans en Goddelyke draaien.
Bleef ik alleen, ik wierd verfcheurd van 't wild gefpuis,
6 Zoete Jezus! breng my eens in 't VredeHuis.
Ps: LXXIV. vers ai.
aat de verdrukte niet befchaamt wede/ keeren: laat de elendige en nootdruftige • uwen Naam pryzen.
Ps: XCI. vers 1 en 2.
Die in de fchuilplaatfe des Allerhoogflen is gezeten, die zal vemagten in de fcbaduive des Almas.tis.en.
Ik zal tot den HEERE zeggen; myne toevlugt, en myn burgf. myn God op welken ik vertrouwe. Q Een



24S Het OVERVLOÉIJEND
LXXVII. Eene verlaatene ziel.
De elendigen en nooddruftigen zoeken water,maar daar is geen, haare tonge ver [magt van dorfli ik de HEERE zal ze verbooren, ik de God Ifraëls zal ze niet verlaaten. Jefa: XLL. vers 17. Op



HERTE, 543 Op Figuur LXXVII.
W
W aar zoek ik in hét veld, waar-zoek ik beft,
ai. my!
Hoe bange is myne ziel, in deeze woefteny! Een roode Appelaar; die fierlyk fiond tepryken, Verlokte myne luft, om van den wegtewyken;
En ondervvylcn is myn leidsman my ontgaan!
Ik ben van 't fpoor verdwaald, helaas! wat gaat my aan!
Ï^cnauwd gemoed, ter dóód beneepen en gepynd,
Heb moed; hoe ver gy ook van God verlaaten fchynd,
Hy heeft u nog in 't oog; wild hem alleen begeeren,
Hy zal zyn aangezigt weer vriendlyk tot u keeren.
VPs: CXLIII. vers j. er hoor my baaflelyk HEERE, myn geelt hezwykt: en verbergt uw mngezm niet
geenen die m den kuil daalen,
Q a Bé



244 Het OvERVLOEIJEND
LXXVIII.
De vaftigheid aan Jezus.
God is ons eene toevlugt, en flerkte: Hy is kragtelyk bevonden eene hulpe in benauwdheden.
Daarom zullen wy niet vreezen, al veranderde de aarde [ haare plaatfe ] en al wier den de bergen verzet in V herte der 2tó».Pf:XLVL vers a en 3. Op



HERTE. 245 Op Figuur LXXVIII.
j\ 1 zit ik op een Rots, die uit den afgrond gaat,
Waar'op de' wilde' zee afgrys'lyk bruid en flaat,
Van dolheid fchuinid, en met zyn baaren gaapt van onder;
Terwyl de heemel kraakt, van Blikfemen en Donder,
En Regenvlaagen, daar de Duivel onder fpookt,*
Nog word myn Hert, van vrees of onruft, niet beftookt;
Myn ruft beftaat, zoo lang ik Jezus heb te vinden,
Die vafte toeverlaat is meer dan weer en winden.
Ps: LXXIII. vers 25 en ajS. *
ten heb ik [neffens «] in den heemel? nefens u lufl my ook niets op der aarde. _ Bezwykt myn vlees en myn herte, zoo ts God de Rotfteen mynes herten, en myn deel in Eeuwigheid. _ Q 3 De



%\6 Het OvÉRVLOElJENTJ
LXXIX, De overgifc van 's Menfen hcrtr
Myn zoons, geef my uw hert. Spreuk: XXÏIL ^ers 26.
Op



H E R T E. *47 Op Figuur LXXIX. om, neem myn vlees en bloed en hert, Ik breng het u ten offeranden, Op dat het eens gereinigd werd,
ö Jezus! van uw fchoone handen, Nog rood van bloed, dat zonden walt, Van 't Hert dat na de Deugden valt. Ziel-zugten.
\Jw Pylen raaken, ach! zy raaken myn gemoed.
Hoe brand my 't herte, ik voel een heimelyken gloed
Van liefde, ach Jezus ach! myn allerfchoonfte Heer,
Al wat de zon befchynd, behaagd my nu niet meer.
Beminnelyk is de Oorfprong.
ö Jezus' neem de vonkies aan> Die uit het vuur der ziele gaan.
Q 4 yt'



»48 Het Overvloeijen» Ps: XXVII. vers 8.
M vn herte zeid tot u; [ Gy zegt, ] zoek myn aangezigt: Ik zoek uw' aangezigt, o HEERE. ü
Je sa: XLIV. vers 5.
Deeze zal zeggen ; ik hen des HEEREN, en die zal [ zig ] noemen met den naams Jacobs:en geene zal \met \ zyne hand fchryven: [ ik ben ] des HEEREN, en zig toenoemen met den naame Ijraels.
En Kapittel LXIII. vers 2 en 3.
Waarom zyt gy rood aan uw gewaad? en uwe kleederen als een die in de wynperfe treed?
Ik heb de pers alleen getreeden, en daar , was niemand van de volkeren met my; en ik heb ze getreeden in mynen toome, en heb ze vertrapt in myne grimmigheid; en haar kragt is gefprengd op myne kleederen, en al myn gewaad heb ik bezoedeld.
Luk as I. vers 76"-79»
En gy kindeken zult een Propheet des Allerhoogften genaamd worden fw'ant gy zult
voor



q 5 . , h*
249
voor het aangezigt des Heeren voor heenen gaan, om zyne voegen te bereiden.
Om zynen volke kennis der zaligheid te geeven, in vergeeving haarer zonden.
Door de innerlyke beweegingen der barmhertigheid dnzes'Gods, met'welke ons bezogt heeft de opgang uit der hoogte
Om te verjchynen den geenen die gezeten zyn in duifernis, en jchaduwe des doods: om onze voeten te rigten op den weg des vredes.
Hebr: XII. vers 22-24.
Gy zyt gekomen tot den berg Zion, en de ftad des leevendigen Gods, tot het heemelfche Jeruzalem, en de veele duizenden der Engelen.
Tot de algemeene vergadering en de gemeente der eerftgeboorenen, die in de heemelen opgefchreeven zyn, en tot God den Regter over allen, en de geeflen der volmaakte regtvaardigen.
En tot den Middelaar des Nieuwen Teftamentes Jezus, en het bloed der befprenginge, dat beter dingen fpreekt dan Abel.
HERTE.



£5° Het Ovïrvloiijend LXXX. Het verliezen van zig zelf.
Voorwaar, voor-waar zegge ik u, indien bet Tarwen graan in de aarde niet valt en fterft, zoo blyft het zelve alleen: maar indien bet fier ft, zoo brengt bet veel vrugt voort. Joaji: XII. v. 24. Op



HERTE.
251
Op Figuur LXXX.
6 jVJenfen kind, wild gy Gods woord en infpraak hooren,
Gaat in het weezen, en den grond van uwen geeft,
Daar nooit een Creatuur, of Beeld is in gewceft, ,
Zoo diep dat gy u zelfs en alles hebt verlooren.
Dat is de woeftcny, daar 't ftil en eenzaam is,
Daar 't alles zwygt, aanhoord men 'c Eeuwig woord gewis
Job: XXXIX. vers 36-38.
D oe antwoordde Job den HEERE, en
Zetde :
Ziet, ik ben te geringe, wat zoude ik u antwoorden? ik leg myne hand op mynen mond.
Eenmaal heb ik gefproken, maar zal niet antwoorden: ofte tweemaal, maar zal. niet voortvaaren.
De



252 Het OvERVLOEIJEND
LXXXI. De gryze ouderdom.
Aangaande de dagen onzer Jaar en, daar in zyn zeventig Jaar: of zoo wy zeer fterk zyn, tachentigjaar: en't uitneemenfle van dien is moeite en verdriet: want het word fnellyk afgefneeden, en wy vliegen daar heen. Pf:XC. v. 10. op



HERTE. 253 Op Figuur LXXXI.
ierd wit van Ouderdom, en 't leeven zat en ftram,
In de oude wooning, daar de wanhoop vaak kwam waaren,
En joeg me doodfchrik aan, en doopte in 't zweet myn hairen.
Hoe dikmaal keek ik uit, of Jezus nog niet kwam.
Maar allerwyfte Heer, 't mag kort of lange duuren,
Uw naame zy geloofd, gy komt ter regter uuren.
V Weerelds ydelheid. '
A
1 wat de zon befchynd is ydel, grootfte God:
Nu ik 't gezien heb, is de weereld my een fpot.
Myn dagen zyn voorby, myn vreugden zyn verdweenen,
Had ik geen trooft aan u, helaas! waar zoud ik heenen.
Fm



«54- Het Overvloeijend
Van den Geejlelyken en Natuur iy ken dood.
Jk ben, 6 Hcerl 't gewoel des weerelds lang ontgaan,
ïn 'tdiepfte der woefiyn, om fiil voor u te fiaan.
Ik ftierf zoo menigmaal als ik my heb gevonden;
En egter heeft de dood my nog niet gants verflonden.
Myn hoofd is kaal en grys, ik tel zoo menig Jaar;
Nog vond ik menigmaal my zeiven hier en daar.
Myn tyd is om, dat ziel en lighaam fcheiden zuilen,
Wat nu nog open ftaat, dat moet uw dood vervullen.
De nietigheid van den Mens.
fjoe nietig zyn wy! al de wysheid die ik dagt,
Gefchift te hebben, van den dikk' en donk'ren nagt
De?



HERTE. 255
Der onkunde, en eenvoud , door wysbegeerce, is heden,
Voor myne ziel her. grootfl: van alle zottigheden.
Gelukkig Filozoof, die, uitgeleerd in 't end,
Voor 't Eeuwig wezen, al zyn zotterny be kend.
Ps: XXXVII. vers 25 en 26.
T
JL k ben jong geweefl, ook ben ik oud geworden, maar heb niet gezien den Regtvaardigen verlaat en, nog zyn zaad zoekende brood Den gantfen dag ontfermd Hy zig, en leend\ en zyn zaad is tot zegeninge.
Ps: XXXIX. vers 5 en 6.
HEERE, maak my bekend myn einde, en welke de maate myner dagen zy; dat ik vu eet e hoe vergankelyk ik zy. ■ Ziet, gy hebt myne dagen een hand breed gefield, en myn leef tyd is als niets voor u; immers is een ieder mens, [ hoe ] va ff hy flaa, enkel ydelheid, Sela.
Je sa: LVII. vers 2.
Hy zal ingaan in de vrede: zy zullen ruften op haare ft'aapfl'eden; een iegelyk die (in] zyne opregtigheid gewandeld heeft. Meed



2$6 Het OVERVLOEIJENJ*
LXXXH. Meelt te onpas.
Het is den menfe gezet eenmaal te f erven, en daar na het oordeel. Hebr: IX. v. 27.
Op



HERTE.
257
Op Figuur LXXXII.
j^Js deeze gaft klopt aan de Poort, Zoo wyft men hem gemeenlyk voort.
Tot voor de poorte van den dood, Dan word'er eerft met leed vernomen,
Hoe vrugteloos de tyd vervlood; Die goude tyd zoo liegt verfleeten,
Ten diende van het fterflyk vlees, Dat alle voorraad is vergeeten,
Ten grooten reistogt, zonder vrees.
Het fchip moet af van 's levens ftranden, En weet niet waar het zal belanden. Spreuk: XIV. vers 32.
T)
JL^/ e Godlooze zal heenen gedreeven wor>den in zyn kwaad: maar dc regtvaardige, betrouwd [ zelfs ] in zynen dood.
6 Achteloosheid!
w
anneer de mens nu is gekomen,
R
De



Sj8 Het OVERVLOEIJEN Dr
LXXXIII.
De Aanfpreeker,
Ze<-r [ ö»j j* tf/zoo o»z* dat ^y een wys herte bekomen. Pl: XC. v. 12.
Op



HERTE. 2.59 Op Figuur LXXXffl.
X"X et voorbeeld, dat men fterflyk zy, Caat daag'lyks voor ons aanzigt treeden; Een welbekende is overleeden;
In 't korte, geld het u of my.
't Is beft dan zulk een weg te kiezen, Daar 't fterven ons niet doet verliezen. Ps: XCV. vers 7 en 8.
IX eden, zoo gy zyne ftemme boord. En verhard uw herte niet.
Jesa: LV. vers 6 en 7.
Zoekt den HEERE terwyle Hy te vinden is: roept Hem aan terwyle dat Hy naby is.
De godlooze verlaate zynen weg, en de ongeregtige Man zyne gedagten: en by bekecre zig tot den HEERE, zoo zal Hy hem zyner ontfermen: en tot onzen God, want Hy vergeeft menigvuldiglyk.
Matth: XXV. vers 13. Zoo waakt dan, want gy weet den dag niet, nog de uure, in dewelke de Zoon des menfen komen zal.
R 2 Op



2<5a Het Overvloeijen» LXXXIV. Op 't zien van Doodsbeenderen,
Voorwaar, voorwaar zegge ik u, de uare komt, en is nu, wanneer de dooden zullen hooren de ftemme des Zoons Gods, en die ze gehoord hebben, zullen leeven. Joan: V.v.25.
Op



HERTE.
261
Op Figuur LXXXIV.
ö 1 eugd, bespiegel u met my,
En denk, hoe dit gebeent' voor deezen, Zoo fris en bloeijend was als gy,
En dat gy ook als zy zult weezen: Daarom laat zinken 's weerelds vreugd, En zoekt uw Heil in waare deugd.
ó eiland, die den dooden 't leeven gaf!
Verwek ons uit het Hinkend zonden graf.
Joan: XL vers 40-44.
I ezus zeide tot haar, hebbe ik u niet gezegd, dat, zoo gy geloofd, gy de heerlykbeid Gods zien zult?
Zy namen dan den ft een weg, daar de geftorvene lag. En Jezus hief de oogen opwaarts, en zeide, Fader ik danke u dat gy my gehoord hebt.
Dog ik wift dat gy my altyd hoord: maar om der fchaare wille, die rontom ftaat, hebbe ik [ dit ] gezegd, op dat zy zouden gelooven, dat gy my gezonden hebt.
En als Fly dit gezegd hadde, riep Ily met grooter flemme, Lazarus komt uit.
En de geïlorvene kwam uit.
R 3 Met



202 Het OVERVLOEIJEND
LXXXV. Met zuivere Handen
De uure komt, in welke alle die in de graven zyn, zyne femme zullen hooren. En zullen uitgaan. Joan: V. v. 28 en 29.
Op



HERTE. 263 Op Figuur LXXXV. ~\ 3 e wyze fcheid wel voor een deel,
Om 't kwaad van 't goede rein te vaagen; Maar God zal fcheiden in 't geheel, Op 't laadde punt van alle dagen.
6 Groote dag!
Van -vreugd en Ach!
H
et Goud, door deeze proef gekomen;, Word in den Heemel opgenomen;
Tcrwyl 't onwaardig fchuim zig fcheid, En in de helle neder gleid.
2 Petri: III. vers 10-12.
]VX aar de dag des Heeren zal komen als een dief in den nagt; in weikan de Heemelen met een gedruis zullen voor by gaan, en de Elementen branden zullen en vergaan, en de Aarde en de werken die daar in zyn zullen verbranden. Dewyl dan deeze dingen alle vergaan, R 4 hoth



264 Het OVERVLOEIJEND
hoedanigen behoord gy te zyn in Heiligen
zvandel en Godzaligheid?
Vzrwagtende en haaftende tot de toekomfle van den dag Gods, in welken de Heemelen door vuur ontfteeken zynde zullen vergaan, en de Elementen brandende zullen ver/meltcn.
ens! bedagt gy deezen dag, Hoe fchrikte gy voor zonden! Een Eeuwig leed, ö wee! en ach!
ö Mens, word in gebonden, En overdenkt dien dag met my. Wat eens verfehynd, komt eens naby. Malea: IV. vers i en 2.
w ant ziet, die dag komt brandende als een oven: dan zullen alle hoogmoedigen , en al wie godloosheid doet, een ftoppel zyn, en de toekomjlige dag zal ze in vlamme zetten, zeid de HEERE der Heirfehaaren, die hen nog wortel mg tak hiaten zal.
Ulieden daar en tegen, die mynen naam vreesd, zal de zonne der geregtigheid opgaan, en daar zal geneezinge zyn onder zyne vleugelen, cn gy zult uitgaan cn toeneemen, ah fneftkalveren. pju



H E R T E. 26*5
Nu is '/ voor handen.
rJ cn laatften is het eind van 't ryk des tyds gekomen;
't Gebouw cn 't Fondament word t' zaamea weg genooraen;
Die niet gegrond heeft, op den geedelyken iken,
Door wyflyk overleg, helaas! waar zinkt hy heen.
Ps: CII. vers 26 en 27.
G 3? hek voormaals de aarde gegrond, en de heemelen zyn V werk uwer handen.
Die zullen vergaan, maar gy zult flaande blyven; en zy alle zullen als een kleed verouden, gy zult ze veranderen als een gewaad, en zy zullen veranderd zyn.
Matth: XXIV. vers 29-31.
En terflond na de verdrukkinge dier dagen , zal de zonne verduiflerd worden, en de maane zal haar flchynfel niet geeven, en de fterren zullen van den Heemel vallen, en de kragten der Heemelen zullen heweegd worden.
. R 5 En



266
Het OvERVLOEIJEND
En als dan zal in den heemel verfchynen het teken des Zoons des Menfen: en dan zullen alle de gedachten der aarde weenen, en zullen den Zoon des Menfen zien, komende op de wolken des Heemels, met groote kra^t en heerlykbeid.
En Hy zal zyne Engelen uitzenden met eene bazuine van groot ge luit, en zy zullen zyne uitverkoorenen by een vergaderen uit de vier winden, van [ het eene J uiterfe der heemelen tot [het andere] uiterfe der zeiven.
Het komt op Rekenfchap aan.
et groote voorjaar, dat der eeuwen winter fluit,
.Breekt met het lighaam nu, als gras, ter aarden uit.
Daar ftaat dat wonder, daar zoo lang van / is gefproken,
En Adams dorre Boom is weer in 't loof ontlooken.
Gelukkig leven, dat deeze uur ter herte nam,
Op dat zy hem ten goede en niet ten kwaade kwam.
Lu-



HERT E.
267
Lukas XXI. vers 25-27.
JEi' n daar zullen tekenen zyn in de zonne, cn maane, en fier ren, en op de aarde benauwdheid der volkeren, met twyffe Imoedigheid, als die zee en watergolven groot geluid zullen geeven:
En den menfen het herte zal beiwyken van vreaze, en verwagtinge der dingen, die het aardryk zullen overkomen. Want de kragt en der heemelen zullen beweegd worden.
En als dan zullen zy den Zoon des Menfen zien komen in eene wolke met groote 'kragt en heerlykbeid.
Daar geld geen aanzien.
u komt de ontelbaarheid van 't mcnfelyk gewoel,
Uit alle ftaaten, voor den hoogden Rcgterdoch
Dat alle dwinglandy, geweld en doutheid zwygen,
Om hun fententie uit dien waarden mond tt krygen.
Zing;;



268 Het Overvloei jend
Zingt nu vol vreugd, die in decz'vvigtig' oordeel -ftand,
Door 't Regt gefcheiden word., aan 's Regrers Rechterhand
i Thess: IV. vers 16 en i~.
w
V V ant de Heere zelve zal met een geroep, met de femme des Jrcbangels, en met de bazuine Gods, nederdaalen van den Heemel, en die in Chriftus geftorven zyn, zullen eer ft op ft aan:
Daar na wy die leevendig overgebleeven zyn, zullen te zanten met haar opgenomen worden in de wolken, den Heere te gemoete, in de lugt: en alzoo zullen wy altyd met den Heere weezen.
Het onderfcheid blykt in de Proef.
igtige uitflag! van het Menfelyke leeven;
Daar de een verworpen, en de ander hoo^ verheeven,
Zoo groot een onderfcheid van ftaat en weczen maakt.



HERTE. 269
Wat boord bet menflyk hert hier van te zyn geraakt!
Op dat het leeven niet onachtzaam word verfleeten,
En deeze hoogde zaak zoo fchandelyk vergeeten.
1 Thess: V. vers 2 en 3.
w ant gy Weet zelve zeer wel, dat de dag des Heeren alzoo zal komen gelyk een dief in den nagt.
"Want wanneer zy zullen zeggen, het is vrede, en zonder gevaar: dan zal een haastig verderf haar overkomen, gelyk de baarensnood eene bevrugte [ vrouwe ] en zy zullen *t geenzins ontvlieden.
Het Leed blyft agter.
^^/^/^aar zyn de traanen en de zugten van dit leeven'?
ó Zaal'ge broederichap in \ vol bezit van vreugd!
Of heeft dat zaad des Leeds een paer'len oogd gegeeven ?
Wat



270 Het Over vloei jen d
Wat grooten rykdom maaid de koftelyke deugd!
ö Mens! ö mens! betragt tog boven al uw zaaken,
Hoe dat gy heilzaam moogd in dit gezelfchap raaken.
Matth.r XXV. vers -14.
A
JTJlIs dan zal ds Koning zeggen tot de geenen die tot zyner rechter [ band zyn, ] komt gy gezegen den myns Vaders, beërft dat Koningryk, het welk u bereid is van de grondlegging der weereld.
Het einde draagd den Lafl.
"\^^"aar is de ruft en luft van 't ongebonden leeven,
De magt, de pragt, de moed, het goed en al gebleeven?
Was dat ten koften van zoo grooten val gehaaid?
'> Wee en ach! dan is liet al te duur betaald;
Wel



H E R T E. 271
Wel hem, die deeze Bui van verre al op zag komen,
En zyne tocvlugt in Gods liefde heeft genomen.
Te sa: XXXIV. vers 9.
T?
-Li n haare heehen zullen in pech verkeert worden, en haar ft of in zwavel: ja haars aarde zal tot brandenden pech. worden.
Matth: XXV. vers 41-46.
Ban zal Hy zeggen ook tot de geene die ter flinker [ hand zyn, ] gaal weg van my gy vervloekte in V eeuwige vuur, 't welk den Duivel en zynen Engelen bereid is.
Want ik ben hongerig ge wee ft, en gy hebt my niet te eten gegeeven: ik ben dorftig geweeft, en gy hebt my niet te drinken gegeeven.
Ik was een vreemdeling, en gy hebt my niet geherbergt: naakt en gy hebt my niet gekleed: krank, en in de gevangeniffc, en gy hebt my niet bezogt.
Ban zullen ook deeze Hem antwoorden, zeggende, Heere, wanneer hebben wy u hongerig gezien, of dorftig, of een vreemdeling, of naakt, of krank, ofte in de gevangeniftb en hebben u niet gedient. Dar,



Het overvloeijèni)
Dan zal Hy haar antwoorden en ze^en, voorwaar zegge ik u: voor zoo veel gy^dii] een van deeze minflen niet gedaan hebt, zoo hebt gy het my ook niet gedaan.
En deeze zullen gaan in de eeu vuige pyne: maar de regtvaardigen in dat eeuwige leeven.
Openb: XX. vers 12-15.
En ik zag de dooden, klein en groot, flaande voor God: en de boeken wier den geopend: en een ander boek wierd geopend dat des leevens is: en de dooden wierden geoordeeld uit het geene in de boeken gefchre'even was, na haare werken.
En de zee gaf de dooden die in haar warenden de dood, en de hel gaven de dooden ■die in haar vjaren: en zy wierden geoordeeld een iegelyk na haare werken
En de dood en de hel wierden geworpen in den poel des vuurs: dit is de tweede dood. z En zoo iemand niet gevonden wierd »efchreeven in V boek des leevens, die wierd geworpen in den poel des vuurs.
Be-



DRIE BRIEVEN
VAN
JAN LUYKEN.
Beminde Broeder, Roelof Bellinckhuys en Zoon 1?
JL/ en vriendelyke groetenis en goede wens tot voortgang op den weg der Zaligheid. Wy zyn hier welgekomen, en bevinden de Haat der wooning tot itilte en luchtigheid zeer fchoon, gelyk ik hoop dat UL: zelfs haait eens zult komen zien. Onze opregte en trouwe vriendfchap, die wy met malkander gehouden hebben, is wel wat in vermindering van bycenkomft geraakt, dat my leed is, en wenfte dat het konde zyn als te Amfterdam; maar wy hoopen dat zy zal duuren den tyd van deeze Pelgrims weg, door onderhouding, en hier namaals eeuwig en altoos; en wy bedanken UL: ondertuilèn voor alle liefde en toe-
S ge'



274 BRIEVEN.
geneegenheid en dienft, de Heere vergelde UL: zulks met zynen zegen aan de ziele.
Wy hebben veelmaal met malkanderen hertelyk gefproken van dat groote voorwerp des Eeuwigen Leevens, en van den- Smallen weg langs welke wy derwaarts moeten gaan, ik hoop dat wy te zaamen daar acht op zullen hebben, elk aan zyn hoekje daar hy is, om aan deszelfs. einde uit te komen in de eeuwige breette en ruimte: gyL: hebt noggezeïfchap aan malkander, 't welk ons ook aangenaam is: vorder hoop en wens ik dat de Heere Jezus UL: trooft en zoetheid zy, tot tempereer ing van de bittere drank der verlogening, die wy inneemen tot eeuwige Gezondheid. De Hoop is onze Trooft, door het Geloove, dat wy eenmaal uit onze gevangenis verloft zynde, met malkander zullen woonen in on> fcheidelyke vriendfchap, als gezamentlyké fpruitjes, aan den grooten Wonderboom der Schepping, voortgebragt uit den wortel en oorfprong van alles en alles, welke God is,
dat



BRIEVEN. 275
dat eenige en eeuwige Goed, in wien wy dan zullen leeven als Kinderen by haaren Vader* buiten alle bekommerniflèn. Groot en onnoemelyk groot is deeze verwagting, en dat na zoo een korte tyd. Nu Beminde en van herte waarde Vriend en Broeder, wy zullen UL: te zaamen haafl: eens verwagten: zyt ondertuflèn den Heere in zyne genade en leiding bevolen, en gegroet van onze Zufter Annetje van Vliet, ook van Vriend Siewert Janfe, als meede van Claas Meynderfe en zyn Vrouw.
Wy zoude nog wel een Boodfchap aan UL: verzoeken om te doen, (het welk wy weeten dat UL: gaarn doet.) Annetje had voorgehad, om by de Brouwers Vrouw, agter ons in de dubbelde Arend te gaan, affcheid neemende, en om haar te bedanken voor 't groot en vriendelyk geryf dat zy ons heeft gedaan, met het befchikken van Geft; dog door de drokke bezigheid en eindeling door 't ontgaan uit de gedagten is 't niet gefchied, of UL: haar of de Kantoorknegt Jobannis dat eens geliefde te
S 2 zeg-



276 B Pv I E V É N.
zeggen, haar t' zaamen groetende en vriendelyk bedankende. Ook had Annetje, op 't laaft vergeeten in de Kelder regt tegen over onze deur te verzoeken, of'er een beftelder met een Brief aan ons huis kwam kloppen, dat zy dan wilde dezelve by onze huisvrouw ftuuren» welke wy order gelaaten hebben, die aan te neemen en te beraden het port, om ze aan Albert Laykevs huis te behandigen: want dewyl de Dogter in die Kelder, den dag door, voor het glas Haat te Spinnen, zoo kan zy het reetfte zien, als'er iemand aan onze deur klopt, want Bar entjes huis is dikmaals toe dat zy 't niet eens gewaar zou worden, of als onze Huisvrouw of Man uit waaren, dat'er geen geld voorhanden was, of zy de Beftelder dan wilde wyzen, by Albert Luyken, op den Nieuwen-Dyk, tuflcn de twee Haarlemmer Huizen, in de Stad Hoorn, zy is daar wel verfcheide maal geweeft: dit is principaal om 'dat ik een brief van Neurenburg verwagt, en haar myn verhuizen nog niet toe gefchreeven
is



BRIEVEN. 277
is, alzoo kon'er ook nog van elders fchryven komen.
Hier meede zyt t' zaamen wederom vriendelyk gegroet, en des Heeren Jezu genaade gewend.
UL: toegenege vriend en Broeder in de Hoopc der Zaligheid. Jan Luyken.
(De groetenis aan UL: beide Dogters.)
Schelinkhout den 28 Aug: 1703.
Beminde Vriend en Broeder, Koelof Bellinckhuys en Zoon.
et deeze geleegendheid van 't overkomen van Vriend Siewert, gaan deeze weinige regelen, tot teken van 't onderhouden der vriendfchap, met een vriendelyke groetenis,
S 3 en



278 BRIEVEN, en goede wens, dat UL: de Heere verder te zaame geleide door dit Jammerdal, met iever tot Hem, met fterkte en vertroofting, om voort te wandelen, na dat gelukzalig land der Rulle, en der eeuwige Blydfchap, alwaar ik hoop dat wy eeuwige Vrienden zullen zyn, m?t alle zalige en lieve Engelen, onze Broeders, ons al t' zamen oneindig vermaakende in de wonderen, en goeddaaden Gods; dit is dat groote voorwerp om onze herten af te trekken en afgetrokken te houden, van het welbehaagen deezer weereld, vallende de zeer korte tyd deczes leevens, op de eeuwig duurende Bruiloft, vol van alle liefelykheeden, die heilig zullen zyn, en ons dan niet fchaaden. De zoete Heere Jezus, zy met UL: t' zaamen.
Groet UL: Kinderen en Froontje, en blinde Aaltje^ vaart wel tot Zaligheid, en zyt nogmaals hertelyk gegroet in de zoete naame Jezus.
UL: toegeneege en Fleilwenfende Vriend en Broeder Jan Luyken.
Buiten Hoorn den 10
JS'ovb: 1704. BE*



BRIEVEN.
Beminde Vriend en Broeder,
Roelof Bellinckhuys, Zoon en Dogter.
L: fchryvens wel ontfangen hebbende ventonden wy daar uit U voorfpoedige overvaard, hoe wel 't toen ter tyd, al vry harde wind was, wens dat de Heere, vorder, na Lighaam en Ziel, UL: gezamentlyke leevens Reis, door dit tegenwoordige na het toekomende eeuwig duurende, en in alles vergenoegzaame leeven, gelieve te zegenen: op dat wy aldaar de hier begonnen vriendfchap, oneindig voltrekken, met alle de veelduizende zalige Zielen, en H: Engelen als vreedzaame Kinderen, fpeelende en deelende in alle de groote overvloei]ende goederen, van zoo grooten Vader als God is, die ons alle zoo vrindelyk en genadiglyk nodigd en trekt uit dit Elendig Jammerdal, tot die onnoemelyke Erffenis, zyns eeuwige Koningryks: hier op oogen wy, onder ons bedreif, als het voornaamfte doelwit, en hoopen in geduld te volharden; de Heere
S 4 zy



a8o BRIEVEN.
zy met UL: in het eenzaam leeven; het is ons lief dat gy aldaar nog zoo veel lieve vrienden hebt tot een gezelfchap, op de Pelgrims weg, die van gelyke zin zyn, om het zalig vaderland te bezitten. Het is hier onder de bekende vrienden, na 't uiterlyke nog wel, alleen Aart Gerritfes dogters Man, heeft in 't gladde weer, een zwaare val gedaan, maar een Huis of twee drie van zyn eigen deur, willende om vader te daan, van de gladde deenen zig wat verbeeteren, zoo ontglyen hem beide de beenen, en hy met kragt nederdortende breekt het Been boven de duit, waar van gezegt word dat het ongeneeflyk is, en dat hy nooit meer zal kannen werken, nog gaan, als met een kruk, dit is gevolgd, kort op Aart Gerritfes kwaalyk gedeldheid, die nu weder vry wel is: doj de neergeworpen en gekwetde Man, was daar in nog vry wel gelaaten, zulks neemende van de hand des Heeren, die hy zeide, dat Hem na Ziel en Lighaam verderkte: het is te denken, dat de Heere zulke en
dier-



BRIEVEN. a8i
diergelyke bezoekingen over den Mens toelaar, tot zyn nut en verbetering, hy is nu een Man van ontrent twee en zeventig Jaar,
Nu, wy zullen nu cn dan eens een Briefje van UL: vcrwagtcn en ook ondertuiTen, van overkomende vrienden wel eens hooren, hoe 't UL: gaat. Zyt hier meede t' zaamen vriendelyk gegroet, en alles goeds gewend, tot eeuwige Zaligheid. De groetenis aan alle de Vrienden.
UL: gunptige Vriend en Broeder in de boope van eeuwige Zaligheid.
Jan Luyken.
Amfierdam den 17 Jan: 1712.
De jonge Jantje Luyken heeft belad, de groetenis wederom van hem aan de vrienden te doen, hy is nog wel te pas, zyn Moeder en Oom laaten ook de vrienden groeten.
De groetenis van zuder Annetje van Vliet.
S 5



BLADWYZER
Van de Benaaming der
Zinnebeelden.
A.
A
-L an fpreek er. 258 Afgezonderde Ziele.
(een) 224 Apotheek. 22
B.
Byen. 26 Bekeerd u. ( de Comeet. ) 44 Bekoorlyke weereld.230 Belegering des Herten, iyo Bier. 114
Bleeker. 110 Boete. 178 Boom aan't Water. 68 Breed na 'tSmal. 194
D.
Daar is Genade. 134 Diamant. 06 Dieren. ( niet als de) 60 Door Liefde getrokken. 162
G
Gelukkige Uitkomft. 61
Gerigte. 202 Grootfte Wonder. 124 Gryze Ouderdom. ^52
H,
Harmonie. 28 Hemel. 100 Hemelvaart (Jezus) 158 Hemelfe voor 't aardfe. 214 Hemelfe en Wee-
reldfe wysheid. 210 Hoe onbeftendig! 40 Huisheer. 14
J.
Jezus hangd aan 't Kruis. 15a
Jezus intrek te Jeruzalem. 145
Jezus zoet gezellchap. 240
Jongelingfchap. 90
K.
Kalk. 72
Kleed. 78 Komt in, komt in. 56 Koning. 86 Koop-



BLADWYZER.
Koopman. 94 Kruis enSmalleweg. 234
L.
Laatfte Reden. 156
M.
Maan en't Gefternte. 104 Malten-Heijers. 74 Meelt te onpas. 256 Met zuivere Handen.262
N.
Nadert. ( het ) 186
Nagtmaal. 148
Nagtruft. Hö«
Nederigheid. 150 Nodige Wapenruf-
ting. 170
Noordpool. 8c
O.
ö Mond der Waarheid! 130
Overgift van's Menfen hert. 276 P.
Papier. 98 Propheten en Euangeliften. 120
R.
Regeerder. 88
s.
Schaap. 6&Schip op ftrand is een
Baak in Zee. 1 Schuit. 66 Simfon jaagt de vof-
fen. 116 Spyze. 38 Stempel. 76 Stephanus geftee-
nigd. j 166 S traalen Jezu tot een
in 't 'duifter. 238 Strikken des duivels. 23a
T
Trouwe Herder. 140
V.
Vaftigheid aan Jezus. 244
Verderf en Genezing. 160
Vergenoegzaamheid iy8
Verheerlykt dooiden Gaft. 126
Verlaatene ziele.
( een) 242
Verliezen van zig
zelf. 250-
Verlooren Zoon en Schaap. 14Voor-



BLADWYZER.
Voorzigtigheid is de Moeder der wysheid. 18
Vriendfchap. ( hoe zoet is ) 34
Vrouwtje (het) raakt den zoom van Chriftus Kleederen aan. 136
w.
Wagen. 112
Wat is 't Aardfe. 174
Wat is 'er aan. 182
Weeft de minfte. 180
Welgekomen. 1 o
Wild van Natuur. 52
z
Zagtmoedigheid. 200 Zien vanDoodsbeen-
deren ( op 't ) 260 Zien van Jezus.
(op 't) 226 Zien van eenSchip.
( op 't ) 84 Ziele ( de ) zugt na
haaren Oorfprong. 220 Zyner tyd. ( tot) 48
EINDE.



Bv den DRUKKER deeze*, is nog gedrukt, en te bekomen.
Wefterhoven, den Schepper verheerlykt in de Schepzelen. 8°. met pl.
J. Bunjan, Chriftens Reize na de Eeuwigheid met fyne plaaten. 12°.
G. van Duiken, 't Gereinigt Herte door 't Geloof met plaaten 8°.
J. B. Figuurlvke fchets van eenige geeftelyke bevindingen, of de ordinaire wy. e op welken God de Zondairen van giondenftaat verandert. 8°'
M. de Guijon, het Lied der Liederen van Salomon. 12°.
D. van Avenhom, de Onderlinge Chviftelyke Verdraagzaamheid, gezogt in de Chnitelyke Kerk maar niet gevonden. 8°.
Wilcocks, Koftelvke Honing-Droppelen, uit den rotsfteen Chriïti, met Aantekeningen van J. P- 8°.
Turretyn, over de TelTalonifenfen. 40.
Hellenbroek, kort Begrip der Chriftelyke Religie- 8°.
J. Petfcb, Verdediging der Befte Weereld, met het Byvoeg'/el, en do Redding der Eere en Leere van Leibnits en Wolf. gr 8°.
5=. van Bellen, Spel-Spraaken Dichtkunde. 40»
_ Korte fchets der Nederduitfe
Spraak-Kon ft. 40.
Kern der Franfe en Nederduitfe Taaie, met plaaten. S°.
J. J. d& Bucquoy, Geopende deur der Geographie. 8°. ^ y



A. J. HOS EL , Natuurlyke Hiflorie der Infecten, waar in de Dag en Nagt Vlinders m bunne Claffen verdeeld, zoo als ook de Kevers, Torren, Water In/eften, Springbaanen Krekels, Hommeien, Wespen, Muggen, Vloon, Vliegen, enz. nauwkeurig befchieeven en na het leven Gecouleurd en Afgebeeld zyn, in gr. 4°- op beft Holland* Med: fchryfpap: gedrukt Dit Werk word van tyd tot tvd nosi vervo'gd. &
£ Valk, Med: Doft: over de Loop Ziekte, gr. 80. v
A. F. Waltberi, de Lingua Humana cum £g: gr. 8°.