is toegevoegd aan uw favorieten.

Verslag van de commissie ter voorbereiding van eene regeling van den rechtstoestand der Indische ambtenaren, ingesteld bij gouvernements besluit van 13 Juli 1920 no. 69

-
1922

Permanente URL

Titel

Pagina

Gebruiksvoorwaarden: Auteursrechtelijk beschermd. Op dit object rust auteursrecht.
Titel: Verslag van de commissie ter voorbereiding van eene regeling van den rechtstoestand der Indische ambtenaren, ingesteld bij gouvernements besluit van 13 Juli 1920 no. 69
Deel: -
Coauteur: Dijkstra, L.J.; Commissie ter voorbereiding van eene regeling van den rechtstoestand der Indische ambtenaren
Jaar van uitgave: 1922
Drukker/Uitgever: Landsdrukkerij
PPN: 374343659
Taal: Nederlands
Land van herkomst: Indonesie
Omvang: 113 p
Herkomst: Koninklijke Bibliotheek
Bron metadata: OPC

Geen zoekvraag opgegeven
- Ga naar paginanummer (totaal 122 pagina's) / 122
Auteursrechtelijk beschermd. Op dit object rust auteursrecht.
Permanente URL
Titel

Pagina

Gebruiksvoorwaarden

Auteursrechtelijk beschermd. Op dit object rust auteursrecht.

Titel

Verslag van de commissie ter voorbereiding van eene regeling van den rechtstoestand der Indische ambtenaren, ingesteld bij gouvernements besluit van 13 Juli 1920 no. 69

Deel

-

Coauteur

Dijkstra, L.J.

Commissie ter voorbereiding van eene regeling van den rechtstoestand der Indische ambtenaren

Jaar van uitgave

1922

Drukker/Uitgever

Landsdrukkerij

PPN

374343659

Taal

Nederlands

Land van herkomst

Indonesie

Omvang

113 p

Herkomst

Koninklijke Bibliotheek

Bron metadata

OPC

neming der finantieele lasten uit dezen hoofde voor de bur gerlijke landsdienaren op bijna ƒ 200 000 per jaar deed begrooten. Dit artikel is intusschen geenszins het belangrijkste in dit opzicht. Talrijk zijn de bepalingen, die niet slechts geven p o s i t i e-r e g e 1 i n g, maar tevens p o s i t i e-v erbetering. Het standpunt van Mr. Helb en mij nu was, dat het eerste ook thans ten volle voor verwezenlijking vatbaar is, maar het tweede aan tal van andere belangen getoetst en zeer stellig in het licht der huidige omstandigheden bezien behoort te worden. Daarom scheen ons samenstelling van een beperkt ontwerp geboden, niet het minst in het belang der ambtenaren zelf, die allicht nog lang zoowel op de regeling als op de verbeteringen zullen moeten wachten wanneer deze dooreengevlochten blijven op de wijze als in het ontwerp der commissie is geschied. c. Financieele gevolgen. De geldelijke consequenties zijn door de commissie Dres- selhuijs voor haar ontwerp zorgvuldig bestudeerd; aan haar verslag is eene afzonderlijke nota, van deskundige hand, toegevoegd, die dit onderwerp behandelt. Onze commissie, wier ontwerp veel meer kostbare positieverbeteringen inhoudt dan het Nederlandsche heeft aan de financieele consequenties geen woord gewijd. Dit lijkt ondergeteekende eene ernstige leemte, daar hij het bedenkelijk acht maatregelen aan te bevelen, waarvan de consequenties, ook in financieel opzicht, niet behoorlijk zijn onder het oog gezien. III. Onderdeelen. Thans overgaande tot het maken van eenige opmerkin¬ gen over sommige onderdeelen moet er op worden gewezen, dat voor volledige behandeling en formuleering de tijd ontbrak. Geenszins mag dan ook hieruit worden afgeleid, dat wat overigens in ontwerp, toelichting en verslag is op genomen ten volle de instemming van ondergeteekende heeft. In algemeene termen zullen de volgende onderdeelen besproken worden: a. lidmaatschap van vertegenwoordigende lichamen : 1). vergoeding bij verzuim wegens ziekte; c. stakingsverbod; d. straffen; e. beroep. a. Lidmaatschap van vertegenwoordigende lichamen. In het ontwerp wordt dit onderwerp op analoge wijze geregeld als in het Nederlandsche wetsontwerp. Daaraan ligt niet alleen het juiste beginsel ten grondslag van „eerbied voor de volkskeus, waarvoor de ambtseisch moet wijken", gelijk Mr. A. Levy het uitdrukte, maar er wordt bovendien in aangenomen, dat een aanzienlijk doel der kosten, die uit de eerbiediging voortspruiten ten laste van het ambt mogen blijven in den vorm eener non- activiteitswedde. Tegen deze toepassing van het aangeduide beginsel zijn in het voorloopig verslag, hetwelk over het Nederlandseh 1Ö6 wetsontwerp is uitgebracht, ernstige bedenkingen aangevoerd, die, naar het oordeel van ondergeteekende, door de daaraan in de memorie van antwoord gewijde beschouwingen niet worden ontzenuwd. In het voorloopig verslag wordt er terecht op gewezen, dat feitelijk geen rechtsgrond aanwezig is voor het toekennen van bezoldiging, zij het ook non-activiteitsbezoldiging, aan den ambtenaar als zoodanig gedurende den tijd, dat hij in het vertegenwoordigend lichaam zitting neemt. Dat de rechtsgrond, zoo die er is, zwak is, volgt al wel daaruit, dat in de algemeene wetgeving, voor zoover bekend, noch in ons noch in eenig ander land eene verplichting voor den werkgever is opgenomen, noch ook voorbereidingen daarvoor getroffen zijn, van gelijke strekking als de verplichtingen, die men hier aan de overheid als werkgever wil opleggen. Het lijkt dan ook haast vanzelfsprekend, dat de lasten, die aan het verkrijgen der meestgewenschte bezetting van vertegenwoordigende of besturende colleges verbonden zijn, worden gedragen door het deel der gemeenschap te wier behoeve die colleges werkzaam zijn. Niet een bepaalde werkgever heeft bij die doelmatige bezetting een bijzonder belang, maar de geheele betrokken gemeenschap en niet in het verkrijgen van ambtenaren in die colleges schuilt een bijzonder voordeel, maar in het vergemakkelijken van aanvaarding van door de kiezers verleend mandaat door ieder zonder uitzondering. De tegenwerping in de memorie van antwoord, dat de betrokken colleges in het algemeen slechts de verrichte diensten honoreeren kunnen en niet de schade kunnen vergoeden, die uit het prijsgeven van een ambt of werkkring voortvloeit, snijdt geen hout, daar zij in hoogere mate zou gelden voor dengeen op wiens schouders men deze lasten dan zou gaan leggen, terwijl overweging van hetgeen geschiedt ten aanzien van vergoeding van reis- en verblijfkosten tevens doet zien, dat ook het gestelde als zoodanig niet strikt juist is. Ongetwijfeld werkt bovendien de onjuistheid van den grondslag en de daaruit voortspruitende onmogelijkheid om hem algemeen te doen aanvaarden het zitting nemen van bepaalde groepen van burgers (ambtenaren) in de vertegenwoordigende colleges op bijzondere wijze in de hand, hetgeen niet strookt met het tot volle uiting komen van de wenschen der kiezers en aan de harmonische en meest doelmatige samenstelling der betrokken colleges afbreuk doet. Het door den Minister hiertegenover gestelde argument, dat het van de kiezers afhangt of er meer of minder ambtenaren in de colleges komen, miskent de beteekenis, die in dit opzicht aan de bereidwilligheid van eventueele candidaten tot het aanvaarden van een mandaat toekomt. Het somwijlen gebezigde argument, dat de vergoeding goeddeels uit dezelfde kas komt n.1. voor zoover betreft vertegenwoordigende lichamen, die ten laste der schatkist komen, moet nadrukkelijk afgewezen worden. Het wortelt in de geheel verouderde en zoo goed als verlaten opvatting, dat alles wat uit 's Landskas komt op een lijn gesteld mag worden en het er niet of weinig toe doet ten laste van' welk hoofd der begrooting de uitgave wordt gebracht. Ook zij, die dit argument niet openlijk bezigen, handelen in dien geest, als zij gelijk de commissie doet, bepleiten om de lasten, die uit de vertegenwoordigende lichamen voortspruiten en waartoe de hier beschouwde vergoedingen toch Verslag. 27 106 stellig zijn te rekenen, niet openlijk ten laste dier lichamen te brengen, maar ze te verstoppen onder de posten voor ambtelijke salarissen. Inderdaad is men na de discussie tusschen Mr. A. Levy eenerzijds en Prof. Buys en Mr. E. Fokker anderzijds over de vraag of de grondwet toeliet om den ambtenaar, die zitting neemt in een vertegenwoordigend college, zijn ambt te ontnemen, wat de finantieele regeling dezer materie betreft op een dwaalspoor geraakt. Het eenige juiste middel om de finantieele bezwaren, die de eerbiediging der volkskeus soms bemoeilijken, te beperken is: ruime bezoldiging dergenen, die in de vertegenwoordigende colleges zitting nemen. Dat middel legt de lasten daar waar zij thuis hooren en werkt gelijkmatig voor ambtenaar en particulier. Een speciale vergoeding voor ambtenaren-vertegenwoordigers, als hier voorzien, is finantieele camouflage, werkt barmonischè bezetting der betrokken colleges tegen, schept voor de ambtenaren, ten laste der belastingbetalers een voorrecht boven andere burgers waarop zij niet de minste aanspraak hebben. Dat de practijk in dit opzicht in tegengestelde richting gegaan is,' levert zeker geen bewijs voor het onjuiste van het hier ontwikkelde standpunt. Er is zoowel op het gebied der zuivere finantieele opstellingen, als ten aanzien van-voorrechten zoo vaak misgetast, dat er alle reden is zich terdege rekenschap te geven van de feitelijke grondslagen, waarop de practijk steunt. Nu deze averechts blijken dient zeker geen bevestiging daarvan plaats te hebben, doch moet integendeel zoo spoedig mogelijk naar den rechten weg teruggekeerd worden. 6. Vergoeding bij verzuim wegens ziekte. Ten aanzien van dit onderwerp geven een tweetal pun¬ ten, aanleiding tot opmerkingen, n.1. de hoegrootheid der bezoldiging bij gewone ziekte en de aanspraken bij ziekte, welke met de uitoefening van het ambt in verband staat. Wat het eerste punt betreft, de bezoldiging bij gewone ziekte, trekt een belangrijk verschil tusschen de Nederlandsche en het Indische ontwerp de bijzondere aandacht. In Nederland wordt zoowel in het „schema" van den Bond (1917) als in het ontwerp der commissie Dresselhuys (1919) als in het ministerieel ontwerp (1920) volle bezoldiging toegezegd gedurende den ganschen duur van het ziekteverlof. Dit ziekteverlof is in het schema niet aan een bepaalden termijn gebonden. In de beide andere ontwerpen heeft de ambtenaar recht op minstens een jaar ziekteverlof, terwijl hem daarna eervol ontslag kan worden verleend, doch met aanspraak op behoud van vol salaris gedurende nog een jaar, terwijl hij daarna in het genot van 70% zijner bezoldiging treedt voor nader bij ordonnantie te bepalen tijd. In het Indische ontwerp is die regeling niet gevolgd, omdat de termijnen „te lang" worden geacht. Volgens de huidige bepalingen heeft de Indische ambtenaar slechts recht op 3 maanden vol salaris bij ziekte, hetgeen de commissie voorstelt te verhoógen tot 6 maanden. De termijn zou dan nog slechts 1/4 worden van den in Nederland voorgestejden. De redenen, die deze belangrijke afwijking moeten wettigen, zijn bij de discussies niet genoemd. De onderstelling schijnt gewettigd, dat het instituut der buitenlandsche verloven wegens ziekte hierin eene groote rol speelt. Aan de meeste hoogere ambtenaren wordt bij 107 ziekte, die zoo ernstig is, dat ze vele maanden zal duren, verlof wegens ziekte naar Europa verleend en dit is zeker mede oorzaak, dat de behoefte aan ruimere termijnen voor volle bezoldiging bij ziekte hier te lande juist in de kringen, die het best tot vergelijken in staat zijn, het minst wordt gevoeld. Zou men een onderzoek instellen naar de uitgaven die bet Land zich getroost voor langdurig zieke ambtenaren, die behooren tot de categorie waar het Europeesch ziekteverlof is ingesteld en daarbij de kosten dier Europeesche ziekteverloven in rekening brengen, dan lijdt het haast geen twijfel of die kosten zullen hooger zijn dan in Nederland, bij toepassing aldaar van de aangeduide zeer ruime regeling. De vraag rijst of het dan wel gewettigd is, tegenover die ;;groepen van ambtenaren voor wie het instituut der Europeesche ziekteverloven geen of zoo goed als geen beteekenis heeft, eene zóóveel minder gunstige regeling dan de in Nederland voorgestelde te treffen. Al zijn hier de levensverhoudingen wellicht, vooral voor de lagere ambtenaren, elastischer dan die in Holland, zoo weet toch de ondergeteekende, uit zijn ervaring als Chef van een talrijk personeel, dat ernstige langdurige ziekte, op zichzelf reeds kostbaar, diepe ellende veroorzaakt wanneer zij met vermindering van inkomsten gepaard gaat en de welstand en toekomst van menig gezin onherstelbaar verwoest. Het verdient daarom naar zijn oordeel wel zeer ernstige overweging, om, naast de kostbare en ruime opvattingen, die ten deze gelden voor hen, die men in dergelijke gevallen op 's Lands kosten voor jaren naar Europa zendt, voor de lagere ambtenaren eene regeling te stellen, die niet zóóver bij de Nederlandsche achterblijft als hier geschiedt. Vrees voor misbruik kan leiden tot strenge eischen wat bevordering van beterschap betreft, maar mag niet leiden tot onvoldoende zorg voor hen. die dat verdienen. Het tweede punt, dat bespreking eischt zijn de rechten, die worden toegekend aan hen, die lijden aan ziekten of ongevallen te wijten aan den dienst. Daarbij doen zich twee vragen voor; n.1. Ie welk criterium dient hier te gelden en 2e hoe groot moet de aanspraak zijn. Tot dusverre is in de Indische wetgeving het criterium .,in en door den dienst ontstaan" gebruikelijk geweest. In tal van gevallen bleek echter dit criterium veel te eng. In de laatste vergadering der commissie, waarin dit onderwerp behandeld is, werd het criterium gezocht in „rechtstreeksch verband met de uitoefening van den dienst". Die uitdrukking kan eveneens tot enge opvatting aanleiding geven, daar rechtstreeksch verband niet ver van causaal verband afstaat en aanleiding kan geven tot uitsluiting uit deze rubriek van ongevallen bij handelingen, die niet als onvermijdelijk te beschouwen zijn. Uit eigen ervaring is als voorbeeld te vermelden een stationsklerk, die voor de uitoefening van zijn dienst naar het tweede perron oversteekt terwijl de trein reeds in aantocht is, valt en overreden wordt. Uit het onderzoek bleek, dat de lderk evengoed tijdig over had kunnen steken. Zijn dienstuitoefening eischte dus niet, dat hij zich aan dit gevaar blootstelde en het is dus twijfelachtig of het ongeval rechtstreeksch verband .houdt met zijn dienst. Beter schijnt het daarom den term te gebruiken, die gebezigd is in art. 24 van het Nederlandsch en het overeenkomstig artikel van het Indisch ontwerp, waar gesproken, wordt van een ongeval, den ambtenaar „in verband met de c Verbod van staking. uitoefening van zijn ambt overkomen". In het aangehaalde voorbeeld ligt dan het verband mede daarin, dat de dagelijksche omgang met treinen, de meermalen, zij het ook wellicht niet op het noodlottig oogenblik, zich voordoende noodzakelijkheid en op het nippertje een spoor over* te steken, het gevoel voor dit speciale gevaar afstompt. In de tweede plaats zij opgemerkt, dat wanneer de regeling der aanspraak op vergoeding aan eene ordonnantie wordt overgelaten, zonder dat eenig richtsnoer of beginsel in de wet zelf wordt aangegeven, de zekerheid, waar het hier in zoo hooge mate om te doen is, onvoldoende verkregen wordt. Zeker is het hier niet noodig en niet doelmatig de geheele regeling, die niet alleen vrij uitvoerig zal moeten zijn, maar waarin waarschijnlijk ook aanvankelijk leemten zullen voorkomen, die geleidelijk zonder te grooten omslag aangevuld moeten kunnen worden, in de wet op te nemen. Maar niet overbodig en niet te bezwaarlijk schijnt het om aan te geven welke desiderata de regeling zal hebben te verwezenlijken. De eerste plicht, die den ambtenaar wordt opgelegd in alle regelingen, die tot verzekering van zijne positie zijn ontworpen is „zijn ambt met ijver en nauwgezetheid waar te nemen". Deze bewoordingen bezigt het „Schema" van den Bond in art. 12, het ontwerp der commissie Dresselhuijs in art. 60 en het ministerieel ontwerp eveneens in art. 60. Beide laatstgenoemde ontwerpen voegen daaraan toe, dat hij zich heeft te gedragen zooals een goed ambtenaar betaamt. Ook onze commissie was eenstemmig over de vastlegging van deze algemeene verplichtingen. Geen eenstemmigheid bestaat er in Nederland noch bestond er hier over de vraag of aan ambtenaren bepaaldelijk moet worden verboden, iets te doen wat de inwendige orde of de veiligheid van den Staat zou kunnen in „gevaar brengen of schaden". Ben dergelijk verbod komt in het ontwerp der commissie Dresselhuijs niet voor; de Begeering nam het in haar ontwerp als lid 2 van art. 60 op en verdedigde het tegèn de critiek, die er in het voorloopig verslag op werd uitgeoefend. Ondergeteekende acht dit tweede lid overbodig en ongewenscht. Het eerste lid zegt reeds uitdrukkelijk, dat de ambtenaren niet alleen hunne plichten nauwgezet en ijverig hebben te vervullen, dus verplichtingen van actieven aard hebben, maar dat zij zich ook afgescheiden van de hun bepaaldelijk opgelegde plichten moeten „gedragen zooals een goed ambtenaar betaamt". Iemand, die zich zoodanig gedraagt, „dat men in hem als ambtenaar, die geroepen is om de inwendige orde en de veiligheid te handhaven, geen vertrouwen kan stellen", gelijk de Minister in de Memorie van Antwoord op blz. 8 zegt, komt met den plicht zich als een goed ambtenaar te gedragen in botsing, zoodat reeds de le alinea van dit artikel hem stempelt tot een ambtenaar die zijne wettelijke verplichtingen niet nakomt. De 2e alinea is dus overbodig. Ze is echter bovendien ongewenscht omdat ze sterk zweemt naar een verkapt algemeen stakingsverbod voor ambtenaren. Br is immers zeer veel kans, dat iedere dergelijke staking schadelijk zou kunnen zijn voor de inwendige orde of veiligheid. Een dergelijk verkapt stakingsverbod is zeer ongewenscht. Wil men staking verbieden, dan moet dit duidelijk worden uitgesproken. Bepalingen, die langs een omweg zoodanig verbod in het leven roepen, zijn verkeerd. 109 De vraag of staking moet worden verboden is mede in de commissie aan de orde geweest. Het komt ondergeteekende voor, dat op twee zaken daarbij in het bijzonder te letten is en wel op de onvolledigheid der ontworpen ambtenarenwet, op zichzelve en op de definieering van het begrip ambtenaar. Het ontwerp-ambtenarenwet regelt veel, maar één zeer belangrijk punt roert het in het geheel niet aan n.1. de criteria waaraan de bezoldigingen moeten voldoen en de wijze waarop deze worden vastgesteld. Dit is uiteraard een zeer essentieel punt in de positie van den ambtenaar, een punt, dat in de collectieve arbeidsovereenkomsten der particuliere werknemers een zeer voorname plaats inneemt. Den ambtenaar wordt in geen der ontwerpen iets toegezegd nopens het niveau waarop zich zijne bezoldiging zal bewegen. Wel wordt in zijne akte van aanstelling de bezoldiging genoemd waarop hij wordt aangesteld, doch het laatste lid der desbetreffende bepaling (art. 12 lid 3 Ned. wetsontwerp) spreekt duidelijk uit, dat die akte niet de kracht eener overeenkomst heeft, doch integendeel eenzijdig voor wijziging vatbaar is (*). Ook de bepaling, dat de ambtenaar beroep op een scheidsgerecht heeft, niet slechts als aan eenige bepaling der op hem van toepassing zijnde organieke regelingen is te kort gedaan, maar ook als hij zich in zijn belang geschaad acht, zonder meer, levert ten aanzien zijner bezoldiging geen waarborg op, daar deze niet voor hem individueel maar bij algemeene regeling wordt vastgesteld, en klachten, die op onbillijkheid van dergelijke regelingen gegrond zijn, niet ontvankelijk zijn (art. 83 lid 2 van het Ned. wetsontwerp) Inderdaad zou het scheidsgerecht ook niet de juiste instantie wezen om over de billijkheid van organieke bezoldigingswijzigingen te oordeelen. Wat de wijze betreft, waarop de bezoldigingen geregeld worden, gaan de Nederlandsche ontwerpen verder dan het Indische. Dit laatste sluit niet uit, dat, evenals tot dusverre ook na vaststelling der ambtenaren-wet, voor groote groepen van personeel de bezoldigingsregelingen door bedrijfsleiders of zelfs door instanties van lageren rang worden geregeld, buiten medewerking van betrokkenen. Ondergeteekende oefent in dit opzicht thans geen critiek uit; hij constateert slechts, dat dit hoogst belangrijk onderdeel der ambtenaarspositie dat zeker naar ieders oordeel zoo al niet in deze wet, dan toch op andere wijze voor den ambtenaar bevredigend geregeld behoort te wezen, in geen der ontwerpen voor deze wet behandeling vindt en hij trekt daaruit slechts deze conclusie dat het feit, dat een den ambtenaar betreffend onderwerp belangrijk is en regeling behoeft, nog niet voldoende is om het onomstootelijk te achten, dat onderwerpelijke wet daarover handelen moet. Waar nu tegenover de opvatting van den een, dat staking een der ernstigste tekortkomingen is waaraan de ambtenaar zich kan schuldig maken, de opvatting staat van anderen, dat een behoorlijke bezoldiging een der eerste eischen is, die de ambtenaar mag stellen, en waar staking (1) Principieel hier tegenover stond het ontwerp van den „Bond ter verkrijging van rechtstoestand voor ambtenaren in N -I. dienst'^ hetwelk bepaalde, dat in de akte geen veranderingen ten nadeele van den aangestelde mochten worden gebr.icht. Verslag. 28 en loonpeil twee zaken zijn, die in particuliere verhoudingen zeer nauw verband met elkaar houden, daar komt het ondergeteekende niet noodig en niet gewenscht voor de staking in het bereik dezer wet te brengen zoolang het loonpeil er buiten blijft. In den aanhef der bespreking van dit punt werd de aandacht gevestigd op nog een tweede factor, die hier eene rol speelt n.1. de definitie van het begrip ambtenaar. Na de totstandkoming der ambtenaren-wet zullen er minstens twee definities van het begrip ambtenaar zijn die rechtskracht hebben, n.1. de omschrijving, welke de wet zelve in art. 1 zal geven voor het begrip ambtenaar in den zin dezer wet en de definitie, die, buiten deze wet om, door de jurisprudentie aan het begrip ambtenaar in algemeenen zin is of zal worden gegeven. Bovendien zal' het mogelijk zijn, Toor andere bijzondere behoeften het begrip „ambtenaar" anders te definieeren. Het is nu zeer wel mogelijk, dat de omschrijving die deze wet voor hare bijzondere behoeften, van het begrip „ambtenaar" geeft, zich minder eigent voor het daaraan verbinden van een eventueel noodig geacht stakingsverbod dan de algemeene definitie, die de jurisprudentie oplevert, dan wel dat het wenschelijk blijkt daarvoor eene speciale definitie vast te stellen. In mijn oog is dat zelfs waarschijnlijk. Het Indisch ontwerp geeft als criteria de aanstelling door een bepaald gezag en bezoldiging deswege. Ondergeteekende ziet in geen van deze beide criteria de ware ratio voor een mogelijk stakingsverbod voor ambtenaren. Voor zoover voor zoodanig verbod reden bestaat moet die veeleer gezocht worden, „in het verrichten van een deel van de taak van den staat," (vgl. arresten van den Hoogen Raad van 30 Januari 1911 en 25 October 1915) waarbij dan nog de taak van den Staat in bijzonderen zin is op te vatten. Daaronder is dan n.1. niet te begrijpen het uitoefenen van bedrijven van zuiver commercieelen aard, als het Bankatinbedrijf, goudmijnen e.d., terwijl er omgekeerd reden kan bestaan sommige particuliere bedrijven te beschouwen als uitvoerders van een deel van de taak van den Staat. Het is hier de plaats niet om op dit onderwerp dieper in te gaan. Strekking van het voorgaande in slechts, aan te toonen, dat de meest gewenschte omschrijving van het begrip ambtenaar in den zin der ambtenaren-wet, waarschijnlijk niet de geëigende is om bij een stakingsverbod voor ambtenaren toepassing te vinden, zoodat het ook om die reden gewenscht is de kwestie van zoodanig verbod bij de ambtenaren-wet buiten behandeling te laten. De aanduiding der in dienst opgelegde straffen als „d i sciplinaire", welke van de Cie Dresselhuijs afkomstig is (het „Schema" van den Bond had ze niet) lijkt weinig gelukkig en niet gemotiveerd. De aanhef van het desbetreffend artikel sluit reeds uit, dat men zou meenen, dat de dienststraffen in de plaats zouden treden van de algemeene straffen, in strafwetboek en strafverordening voorzien. Meer is niet noodig. De toelichting, die de Cie Dresselhuijs geeft voor de wenschelijkheid der speciale aanduiding bevredigt niet. Dat de superieur straft om goede en geordende verhoudingen in den dienst te verzekeren wijst niet op specifiek verschil; ook de strafrechter straft om orde en regelmaat te handhaven, hij voor den grooten, de strafoplegger in dienst voor een kleineren kring; zij kunnen samen gaan als au cie feiten, die tot bestraffing nopen de orde in beide kringen' t ebben verstoord of in gevaar gebracht. Een bepaalde onderscheiding in karakter is dus niet juist en niet noodig en bovendien is de gekozen term, een niet Ned.-woord, niet sprekend en niet fraai. In dit verband zij er nog op gewezen dat het „Schema" in de toelichting op art. 30 en 32 hetzelfde woord (disciplinair) niet bezigt als tegenhanger van de algemeene straffen, die de gewone rechter oplegt, maar ter aanduiding van zwaardere straffen, tegenover de als „adniinistratieve" aangeduide lichtere; zulks is ook hier te • Lande meer spraakgebruik dan de beteekenis, die het ontwerp er aan geeft. Waar een zeer groot deel dergenen, voor wie de Indische wet zal gelden veel minder ontwikkeld is dan het meerendeel der Nederlandsche ambtenaren, kan zonder bezwaar desnoods van de Ned. redactie in dit opzicht afgeweken worden wanneer zij ginds ongewijzigd zou worden vastgesteld. Voorts behoort nog een afzonderlijk punt van bespreking uit te maken of in de wet eene opsomming gewenscht is van de straffen, die worden opgelegd. In het zooeven aangehaalde schema, dat eind 1917 werd vastgesteld, is zulks niet geschied en bepaalde men er zich toe voor te schrijven, dat eene dergelijke opsomming voor iederen diensttak behoorde te worden vastgesteld. De Bond van ambtenaren achtte het, blijkens de toelichting, niet mogelijk eene doel: matige algemeen geldende opsomming te geven. De Commissie Dresselhuijs dacht er anders over en nam eene op-' sonuning op. De Minister deed evenzoo, maar juist nu bleek dadelijk, dat de bezwaren, die de Bond voorzien had, niet zoo klein zijn als de Cie blijkbaar had aangenomen, want er trad een zeer groot verschil van meening aan den dag over de vraag of men meer of minder ver in differentieering der straffen moest gaan en welke straffen dan moesten worden genoemd. De Minister ging in dit opzicht belangrijk verder dan de Commissie, doch vond daarmede allesbehalve algemeene instemming, blijkens de bezwaren, die in het voorloopig verslag werden genoemd. Onze commissie deed weder eene andere keuze; liet enkele door den Minister genoemde straffen weg en nam eene andere op. Hieruit blijkt wel, dat het aanleggen van een keurslijf aan de dienstleiding wat aangaat de strafmiddelen niet zonder bezwaar is. Men moet hier kiezen tusschen twee stelsels, het eene, waarbij men een zeer beperkt aantal uitsluitend algemeene straffen vaststelt, als berisping, uitstel verhooging, terugstelling, ontslag, die toepassing kunnen vinden ongeacht den bijzonderen aard, uitsluitend op grond van de zwaarte van het verzuim, het andere, waarbij men ook straffen in toepassing brengt, die met den aard van het gepleegde verzuim in meer of minder nauw verband staan, als onbeloonden arbeid voor ambtenaren, die door gebrek aan ijver of onwettig verzuim achterstand veroorzaakt hebben, beperking van bijzondere gunsten voor wie zich bij het genieten daarvan aan verkeerdheden hebben schuldig gemaakt, e.d. Kiest men het eerste stelsel, dan kan men dat in de wet vastleggen. Erkent men het nut van de tweede groep van straffen, dan wordt, zooals de Bond terecht opmerkte, opsomming niet meer doenlijk, terwijl men noodzakelijkerwijze vervalt in het trekken van zeer willekeurige grenzen ten aanzien van de bijzondere straffen, die men wel en die men niet opneemt. Legt men het ontwerp Dresselhuijs, dat van den Minister, dat van onze commissie en de opmerkingen van het voorloopig verslag naast elkaar en houdt men dan nog in het oog, dat er nog tal van straffen zijn, 112 die in beteekenis niet afwijken van de reeds opgenomene,. maar die toch niet vermeld zijn geworden (gewezen zij o.a. op bet doen verrichten van uitsluitend loodsdienst door machinisten, die als rijdend machinist fouten hebben begaan) dan blijkt wel duidelijk, dat men, het nut van dergelijke straffen erkennende, deze niet limitatief moet opsommen. Voor Indië klemt dit nog meer dan voor Nederland omdat de verscheidenheid van verhoudingen hier grooter is en meerdere soepelheid dus vereischt. Het lijkt daarom het best om in dit opzicht het Schema te volgen en dus te bepalen, dat voor iederen diensttak de toe te passen straffen moeten worden omschreven, welke omschrijving ware te binden aan de goedkeuring van den Q.G. Hierdoor wordt naar de stellige verwachting van ondergeteekende voldoende zekerheid verkregen, dat geen onredelijk soort straffen zal worden toegepast, wat toch het hoofddoel der opsomming is. Volkomen eenvormigheid zal er niet mede worden bereikt, maar dat is in dit opzicht naar het voorkomt ook niet noodig en niet gewenscht, omdat de uiteenloopende omstandigheden, waarin verschillende diensttakken en bedrijven verkeeren, aanpassing wenschelijk maken. Ten aanzien van één punt zou algemeene regeling gewenscht kunnen blijven n.1. ten aanzien van het verbieden van de toepassing van straffen, die uit den tijd geacht of welke men om andere redenen onder geen omstandigheden toelaatbaar oordeelt. Dit kan het geval zijn met geldboeten, hetzij in het algemeen of voorzoover zij een bepaalde grens overschrijden. Het is niet strijdig met het hier aanbevolen systeem om in dit opzicht grenzen te trekken. De vraag rijst ook of de „ontevredenheidsbetuigingen" en „ernstige dito's", die o.a. bij den dienst der S. S. naast berispingen in gebruik zijn, onder de gegeven opsomming vallen. Het is zeer wenschelijk deze te handhaven. Wat de boeten betreft wijkt de Indische commissie in twee opzichten van het Nederlandsche wetsontwerp af. In de eerste plaats stelt zij geen maximum en in de tweede plaats belet zij zg. tarifieering. Het eerste houdt wellicht verband met de weglating der inhouding van bezoldiging, die men als een verkapte boete kan opvatten. Uit het oog" wordt dan echter verloren, le dat ook die straf' in het Ned. ontwerp aan een grens gebonden is en 2e dat deze samens'oeging niet strookt met het wezen dezer straffen, hetwelk inderdaad verschillend is. Beter lijkt het daarom beide straffen te noemen en beide te begrenzen, gelijk het Ned. ontwerp zulks doet. De tweede afwijking n.1. het tegen gaan van tarifieering verdient evenmin aanbeveling. Vooreerst is niet in te zien waarom een strafstelsel, waarbij op bepaalde verzuimen bepaalde straffen gesteld worden, alleen bij boeten tegengegaan zou moeten worden. Bovendien echter is de vraag of tarifieering mag of moet toepassing vinden tezeer een kwestie van bedrijfstechniek om haar in eene ambtenarengrondwet tot een onderwerp van regeling te maken. Mocht de opsomming der straffen behouden blijven, dan is voorts niet duidelijk, welke speciale redenen er zijn om hier te lande de straf van tijdelijke verwijdering uit den dienst, die de C1» Dresselhuys en de Minister opnamen, weg te laten. Het feit, door enkele commissieleden naar voren gebracht, dat die straf eene verkeerde uitwerking kan hebben, kan voor de weglating niet als motief dienen, daar het opleggen der opgesomde straffen niet verplicht is en de toepassing dus beperkt kan blijven tot de zich van tijd tot tijd voordoende geval- 113 len, waarin zij nuttig is zonder eenig nadeel teweeg te brengen. e Beroep. Aanvankelijk was hiervoor eene regeling ontworpen, welke naast de districtsgerechten en den Centralen Raad nog scheidsgerechten mogelijk maakte, wélke bij bepaalde diensten onder zekere verhoudingen de taak der districtsgerechten zouden overnemen. Daarmede zou eene regeling worden geschapen, die het midden hield tusschen het stelsel, dat de Ned. Bond in zijn „Schema" in 1917 heeft aanbevolen en het stelsel, dat door de commissie Dresselhuys en in gewijzigden vorm ook door den Minister wordt voorgestaan. In het schema waren voor het beroep in eerste instantie aangewezen commissies, die bij iederen diensttak (de kleinere gecombineerd) gevormd zouden worden, terwijl eene centrale commissie de eenheid verzekerde. Dit denkbeeld is in de latere ontwerpen geheel verlaten en heeft plaats gemaakt voor een stelsel waarbij os 1-eeds in eersten aanleg algemeene commissies oordeelen, met daarboven, als in het schema, een Centrale Raad. Gold het hier alleen de handhaving der rechten van de ambtenaren in algemeenen zin, zooals zij ten deele in de ambtenaren-wet zullen worden vastgelegd en overigens uit dienstvoorschriften blijken, dan wel naar billijkheid en algemeene rechtsbeginselen beoordeeld zullen moeten worden, dan zou tegen algemeene commissies niet veel bezwaar bestaan. Het is echter wel zeker, dat het meerendeel der bezwaren gericht zal zijn tegen straffen of tegen benadeeling voortspruitende uit minder gunstige beoordeeling der dienstpraestatie. Het schijnt, dat men dit te veel over het hoofd heeft gezien of althans er niet voldoende rekening mede heeft gehouden, dat de capaciteiten, die noodig zijn om te beoordeelen of aan algemeene rechtsregelen, rechtsbeginselen of concrete par. tieele regelingen der rechtspositie is tekort gedaan, belangrijk verschillen van die, welke vereischt worden om de de rechtmatigheid van een opgelegde straf in een gecompliceerd bedrijf te beoordeelen. Die indruk wordt zeer versterkt door de wijze waarop de samenstelling der algemeene commissies in de toelichting op de Nederlandsche ontwerpen verdedigd werd, eensdeels berustende op vergelijking met bestaande commissies, die zich juist bijna uitsluitend .-.• > . op het terrein der aanspraken en rechten bewegen en anderdeels een beroep doende op de noodzakelijkheid van het verkrijgen van eene „vaste jurisprudentie". Ondergeteekende is er op grond van zijn jarenlange ervaring op dit gebied stellig van overtuigd, dat voor algemeene commissies het laatste desideratum niet te verwezenlijken is en dat men al heel blij zal mogen zijn, wanneer de enkele gevallen uit' heele reeksen van analoge voorvallen, die zij te behandelen krijgen, niet juist de vastheid van lijn zullen schaden, die door volkomen deskundigen, met inachtneming van door buitenstaanders nauwlijks te onderscheiden nuances, in de strafbepaling is gebracht. Dat juist deze beide hoofdargumenten de belangrijkste rol in het voorgedragen systeem spelen wijst er op, dat in hoofdzaak de handhaving van het wel omschreven ambtenarenrecht en niet het waken tegen dwaling bij strafoplegging voor oogen heeft gestaan. Het bezwaar, dat uit dezen hoofde tegen algemeene commissies bestaat, klemt voor Indië om verschillende redenen veel sterker dan voor Holland, al ware het slechts door de groote afstanden, waarmede men te maken heeft. Plaatselijk onderzoek is voor een goed oordeel vaak noodzakelijk; persoonlijke ondervraging en confrontatie even- Verslag. 29 Ui zeer; ongetwijfeld zal men zich in die opzichten hier veel meer hebben te beperken dan in Nederland noodig zou wezen, tot schade van het gehalte der uitspraak. Het komt ondergeteekende daarom voor, dat men öf als in het „schema" uitsluitend commissies bij dè diensttakken moet vormen, öf, waar zeker veel voor te zeggen is. twee soorten van commissies in het leven moet roepen, de eene voor de behandeling van alles, wat met de dienstpraestatie verband houdt en de andere voor alles, wat met de algemeene rechten samenhangt. Daarvan is ook dit voordeel te verwachten, dat er meer kans bestaat, dat men voor beide onderdeelen competente menschen zal kunnen krijgen. In het algemeen is het aantal personen, dat voor dergelijken arbeid tijd en geschiktheid heeft, hier enorm veel kleiner dan in Holland; ook daarmede is ernstig rekening te houden wanneer men regelingen wil treffen, die niet slechts op goede beginselen rusten, maar die ook goede resultaten opleveren. Het zal tenslotte ook om financieele redenen ernstige aanbeveling verdienen het stelsel van het „schema" zoovéél mogelijk toe te passen. Men mag toch niet licht denken over de kosten, die eraan verbonden zullen zijn om over een gebied als N.-I. elk geval van straf, waartegen gereclameerd wordt, grondig te doen onderzoeken door speciale commissies. Raadpleegt men de dossiers, die betrekking hebben op de werking der commissies van onderzoek en advies, zooals die bij den dienst der S.S. fungeeren, dan zal men ervaren hoe omvangrijk en tijdroovend een onderzoek vaak is en hoe noodzakelijk het daarbij is te achten zich plaatselijk te orienteeren en betrokkenen en getuigen ook plaatselijk te hooren. Van dienstcommissies kan dat verlangd worden, voor algemeene commissies is het haast ondoenlijk en zou het bovendien tot buitensporige kosten aanleiding geven. De commissie heeft in hare laatste vergadering, door 7 van de 11 leden bijgewoond, met 4 tegen 3 stemmen besloten de dienstcommissies, door haar scheidsgerechten genoemd, geheel te laten vervallen. Zij heeft zich daardoor nog verder verwijderd van het stelsel, dat naar de vaste overtuiging van ondergeteekende Voor Indië het meest doelmatige en vermoedelijk ook, met het oog op de beschikbare personeele en financieele middelen, het eenige goed uitvoerbare is. Bandoeng, 26 April 1922. Het lid der commissie, (w.g.) DAMME. [ 719 VERSLAG VAN DE • I lllll COMMISSIE TER VOORBEREIDING VAN EENE i REGELING VAN DEN RECHTSTOESTAND DER INDISCHE AMBTENAREN, INGESTELD BIJ GOUVEBNEMENTS BESLUIT = VAN 13 JULI 1920 No. 69 Landsdrukkerij — "Weltevreden 1922. No. 30. WELTEVREDEN, 1 Mei 1922. De commissie, ingesteld bij Gouvernements-Besluit van 1-3 Juli 1920 No. 69, heeft de eer Uwer Excellentie hierbij eerbiedig aan te bieden het verslag van hare werkzaamheden, vergezeld van een ontwerp-regeling van den rechtstoestand der Indische ambtenaren en bijbehoorende toelichting. Van de aan de leden toegekende bevoegdheid, om bij dit verslag te doen blijken van hunne van het gevoelen der meerderheid afwijkende meening, is door twee leden gebruik gemaakt. De door hen ingediende nota's worden hierbij overgelegd. Namens de commissie voornoemd: . (w.g.) L. J. DIJKSTRA, Voorzitter. (w.g.) E. SMITH, Secretaris. Aan Zijne Excellentie den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië te Buitenzorg. VERSLAG van de Commissie ter voorbereiding van eene regeling van den rechtstoestand der Indische ambtenaren, ingesteld bij Gouver¬ nementsbesluit van 13 Juli 1920 No. 69. Instelling van en opdracht aan de commissie. Samenstelling der commissie. Verandering in de samenstelling der Commissie. Verslag. Bij Gouvernementsbesluit van 13 Juli 1920 No. 69 werd ingesteld eene commissie, welke tot taak kreeg aan de Regeering voorstellen in te dienen omtrent de vaststelling van eene regeling van den rechtstoestand der ambtenaren in Nederlandsch-Indië. Bepaald werd onder meer, dat de commissie haar verslag rechtstreeks aan de Regeering 'zoude indienen en dat de leden der commissie bevoegd zouden zijn bij het ingediend verslag te doen blijken van hun van het gevoelen der meerderheid afwijkende zienswijze, zoomede van de gronden waarop deze berust. In de commissie werden benoemd: a. tot lid tevens voorzitter: Mr. L. J. Dijkstra, lid van den Raad van Nederlandsch-Indië ; h. tot lid tevens secretaresse: Mevrouw Mr. P. Fromberg-Pyttersen, particuliere; Cl tot lid: 1. Ir. G. van Bemjnel, Hoofdingenieur van den Waterstaat en 's Lands Burgerlijke Openbare Werken, Voorzitter van het Verbond van Vereenigingen van Landsdienaren, Gedelegeerd lid van de Vereeniging van Waterstaats-ingenieurs; 2. Ir. M. H. Damme, oud Hoofd van den dienst der Staatsspoor- en Tramwegen; 3. Mr. H. G. P. Duyfjes, Rechterlijk hoofdambtenaar ter beschikking van den Procureur-Generaal bij het Hooggerechtshof; 4. Mr. H. A. Helb, Secretaris van het Gouvernement van Nederlandsch-Indië, sedert benoemd tot Eerste Secretaris van het Gouvernement ; 5. Raden Kamil, Adjunct-Inspecteur van het Inlandsen Onderwijs, lid van den Volksraad; 6. A. C. Noordhoek Hegt, Inspecteur van den Arbeid; 7. Raden Toemenggoeng Soejono, Regent van Pasoeroean, Lid van den Regentenbond; 8. J. M. I. Suys, leeraar aan de Hoogere Burgerschool, lid van den Volksraad. Aan Mevrouw Mr. P. Fromberg-Pyttersen werd op verzoek wegens gezondheidsredenen eervol ontslag verleend. In haar plaats werd bij Gouvernementsbesluit van 13 October 1920 No. 69 benoemd tot lid tevens secretaris E. Smith, Referendaris bij het Departement van Gouvernementsbedrijven. Bij dat besluit werd benoemd tot lid tevens onder-voorzitter Mr. Dr. J. B. Peyrot, Algemeen Adviseur bij het Departement van Gouvernementsbedrijven voor Sociale Aangelegenheden. 1 2 Werkwijze. Gegevens. Sub-commissie. Bij Gouvernementsbesluit van 22 Januari 1921 werd aanJRaden Kamil op vej-zoék wegens^gezoiidheidsredenén eervol ontslag verleend. In diens plaats werd bij Gouvernemenwbesluit van 15 Augustus 1921 No. 16 benoemd Mohammed Zain, lid . van den gemeenteraad van Batavia. De commissie vergaderde voor het eerst op 2 November 1920. Alvorens zich onledig te houden met de door haar te volgen werkwijze, werd de vraag besproken of eene regeling van den rechtstoestand der Indische ambtenaren noodig was en zoo ja, over welke personen deze zich behoorde uit te strekken. Bij de eerste vraag behoefde niet lang te worden stilgestaan. Alle leden waren overtuigd dat eene regeling van den rechtstoestand noodzakelijk was. Dat ook de Regeering deze meening was toegedaan, bleek wel uit de instelling van en de opdracht aan de commissie. De commissie meent in dit verslag niet de noodzakelijkheid van eene regeling te behoeven aan te toonen, ook in verband met de omstandigheid dat een van hare leden, de heer Ir. G. van Bemmel, in eene lezing ter algemeene vergadering van het Verbond van Vereenigingen van Landsdienaren op 19'en 20 November 1921 te Weltevreden gehouden, daaromtrent uitvoerig zich heeft uitgelaten. Bij de beantwoording van de tweede vraag bleek dadelijk de groote moeilijkheid om eene juiste definitie te vinden van het begrip „ambtenaar". Verschillende criteria. werden overwogen tot het trekken van een scheidingslijn tusschen ambtenaren en werklieden. Evenmin als elders gelukte het een duidelijk kenmerk te vinden voor personen, die als ambtenaren zijn te beschouwen. Ten slotte heeft de commissie gemeend, het verschil te moeten bepalen in de wijze, waarop de bezoldiging wordt vastgesteld. Als criterium is aangenomen de vaststelling van de bezoldiging per maand. Weliswaar zullen zich gevallen voordoen dat personen volgens de bepalingen van het ontwerp onder de ambtenaren worden gerangschikt, die krachtens den aard hunner werkzaamheden en hunne bezoldiging volgens het spraakgebruik meer tot de werklieden behooren, doch dergelijke gevallen zijn niet te ontgaan. Bij nieuwe aanstellingen zal daarin trouwens gemakkelijk zijn te voorzien. Voorts werd in vorenbedoelde vergadering nagegaan, in welke richting de werkzaamheden zouden worden geleid. Ter beschikking van de commissie stond toen slechts het Verslag der Staatscommissie ter voorbereiding van algemeene wettelijke regelen betreffende den rechtstoestand van ambtenaren (ingesteld bij Koninklijk Besluit van 21 Mei 1917 No. 27). Later kreeg de commissie kennis van het door de Regeering ingediende „Ontwerp-Rechtstoestandwet 1920", van het Voorloopig Verslag op dat wetsontwerp, van de Memorie van Antwoord en van het „Gewijzigd ontwerp van wet 1921". Daar de commissie van meening was, dat het wenschelijk is rekening te houden met hetgeen te dezen aanzien in het Moederland bestond of werd voorbereid, werd besloten eene sub-commissie samen te stellen, die tot taak kreeg na te gaan in hoeverre de in het Moederland ontworpen bepalingen van toepassing zouden kunnen zijn voor de Indische ambtenaren. In de sub-commissie kregen zitting : de Voorzitter en de heeren Peyrot, van Bemmel, Suys, Soejono en de Secretaris. De sub-commissie vergaderde op 2—16— 3 38—22—24 November, 9—20—21 December 1920, 3—4— 10—11 Januari, 14 en 15 Februari 1921. Zij bracht haar verslag uit op 21 Februari 1921. De commissie vergaderde daarna op 12—13—25—26 April, 2 en 3 Mei, 11 en 12 Juli, 3 Augustus, 11 October, 7 November 1921, 27—28 Februari, 13—14—15—16 Maart n£ 8$< 2. (Na de instelling van den Raad wordt voor de ver¬ vulling van iedere vacature van lid of plaatsvervangend lid een voordracht gedaan door het college. 3. De secretaris en de plaatsvervangende secretarissen worden door den Gouverneur-Generaal benoemd, den Centralen Raad gehoord. Artikel 86. De voorzitter en de leden alsmede hunne plaatsvervangers moeten: o. Nederlandsche onderdanen zijn; b. vóór den aanvang van het loopende kalenderjaar den leeftijd van 30 jaar hebben bereikt; c. ten tijde van de benoeming ambtenaar zijn of geweest zijn; d. hun standplaats hebben binnen het rechtsgebied van het districtsgerecht te Batavia. Artikel 87. De voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter worden, voor het leven benoemd. Artikel 88. 1. De Centrale Raad vergadert en besluit niet dan in oneven getal. 2. Ingeval van belet, afwezigheid of ontstentenis van den voorzitter en diens plaatsvervanger treedt , het lid, oudste in benoeming, als zoodanig op. 3. De secretaris woont de vergaderingen van den Raad bij en maakt verslag van het daarin verhandelde. Dat verslag wordt door den voorzitter en den secretaris onderteekend. 4. Het bepaalde bij dit artikel geldt ook voor de districtsgerechten. Artikel 89. Bij ordonnantie wordt geregeld, welke vergoedingen of wedden toekomen aan de voorzitters en de leden van de districtsgerechten en den Centralen Raad, alsmede aan hunne plaatsvervangers. Bij die ordonnantie worden ook de wedden geregeld van de secretarissen, alsmede de vergoedingen of wedden, die toekomen aan hunne plaatsvervangers. Artikel 90. De leden van de districtsgerechten en van den Centra« len Raad, alsmede hunne plaatsvervangers, kunnen worden gewraakt en mogen zich verschoonen, overeenkomstig daaromtrent in de bij artikel 102 bedoelde ordonnantie te geven voorschriften. ■ Artikel 91. 1. Ieder ambtenaar is bevoegd zich met eene klacht als bedoeld bij artikel 80 (1) te wenden tot het districtsgerecht, waartoe zijn standplaats behoort. De klacht moet schriftelijk en met redenen omkleed worden ingediend. m 2. Wordt de klacht ingediend door een gewezen ambte.miinaszaoov 9j>naar 0f eene nagelaten betrekking, dan bepaalt de laatste im'i'A u insinos hh:±i ob gis .2 standplaats de bevoegdheid des rechters. ïoosd an»9 •» 3. Indien een ander bevoegd gerecht ontbreekt, is het districtsgerecht te Batavia bevoegd. boi tod imh loom toin .; sji/ifod hm ,*ó* ataod exrao. .» •tvateU>l3sod- o. «ftibtas&fli icb Isab ajaksB • . Artikel 92. .8? Isir-m xrl Bi-Jc-fïod als s«feiiio JM» .b 1. De klacht wordt ingediend binnen 14 dagen na den .32 IoiÖiA dag, waarop het aangevallen besluit of de aangevallen handeling of weigering genomen, verricht of uitgesproken is. 2. Voor de buiten Java en Madoera geplaatste ambteiflo xföqso* naren wordt de in het eerste lid bedoelde termijn gesteld op 30 dagen. I do toljtsw: nrab z:sb fesoTsd* ?,ï n 3. Eene weigering als bedoeld bij artikel 80 (1) wordt geacht aanwezig te zijn, indien niet binnen den daarvoor 419^. / bestemden tijd, of waar een tijdsbepaling ontbreekt, binnen een redelijken tijd na een daartoe gedaan schriftelijk verzoek, een besluit genomen of eene handeling verricht is. -In dit geval loopen de in het eerste en tweede lid bedoelde termijnen van den dag, waarop de weigering geacht wordt te zijn geschied. 4. Het gerecht is bevoegd eene klacht die is ingesteld na afloop van de in het eerste en tweede lid genoemde termijnen, alsnog ontvankelijk te verklaren, indien daartoe naar zijn oordeel redelijkerwijs aanleiding bestaat. Veeslag. Artikel 93. 1. Ieder der partijen is bevoegd tegen een door een districtsgerecht gewezen eindvonnis hooger beroep bij den Centralen Baad in te stellen. 2. Tegen vonnissen die niet zijn eindvonnissen, kan slechts tegelijk met het beroep tegen het eindvonnis hooger beroep worden ingesteld. 3. Het hooger beroep wordt aangevangen met eene verklaring dat men van dat middel gebruik wil maken, binnen 14 dagen na den dag waarop de aangevallen beslissing genomen is, afgelegd voor den secretaris van het betrokken districtsgerecht of aan deze schriftelijk ingediend. Voor de buiten Java en Madoera geplaatste ambtenaren wordt die termijn gesteld op 30 dagen. 4. De Baad is bevoegd een beroep, dat is ingesteld, na «floop van de in het 3de lid bedoelde termijnen, alsnog ontvankelijk te verklaren, indien daartoe naar zijn oordeel redelijkerwijs aanleiding bestaat. Artikel 94. Een districtsgerecht kan op verzoek van een der partijen zijne door berusting in kracht van gewijsde gegane einduitspraken herzien, als blijkt van eenige omstandigheid, die bij de behandeling van de zaak aan het gerecht niet bekend was, en die, op zich zelve of in verband met andere feiten of omstandigheden ernstigen twijfel doet ontstaan aan de juistheid der uitspraak. De in het vorige lid bedoelde bevoegdheid komt ten aanzien van door den Centralen Baad gegeven uitspraken uitsluitend aan dezen toe. Artikel 95. i De ambtenaar wordt in zijn klacht niet ontvankelijk verklaard: 8 30 1. als de klacht gericht is tegen algemeen verbindende voorschriften. 2. als de klacht gericht is tegen: a. eene beoordeeling als bedoeld bij artikel 6; b. eene schriftelijke berisping; e. eene boete tot een bedrag van niet meer dan het honderdste deel der maandelijksche bezoldiging; d. een ontslag als bedoeld in artikel 78. Artikel 96. 1. Ieder die door een districtsgerecht of den Centralen Raad is opgeroepen om te verschijnen als getuige of deskundige, is verplicht aan die oproeping gevolg te geven. 2. Ieder der partijen is bevoegd aan den recnter op te geven welke getuigen en deskundigen zij verzoekt te doen hooren. Het college beslist in hoeverre aan zulk een verzoek gevolg wordt gegeven. 3. De rechter is bevoegd ook ambtshalve de oproeping van getuigen en deskundigen te gelasten. 4. Indien de rechter zulks vordert, is ieder die als getuige of deskundige is opgeroepen, verplicht den eed of de belofte af te leggen dat hij de volle waarheid en niets dan de waarheid zal zeggen dan wel naar zijn geweten verslag zal doen. Artikel 97. De vergoeding toe te kennen aan getuigen en deskundigen, die door den rechter zijn opgeroepen, wordt bij de in artikel 102 bedoelde ordonnantie geregeld en door het Gouvernement gedragen. De uitbetaling geschiedt door den secretaris, na goedkeuring van het bedrag door den voorzitter. Artikel 98. 1. Op de vordering van een districtsgerecht of van den Centralen Raad is ieder publiekrechtelijk lichaam en ieder ambtenaar verplicht, de door zulk een college genoemde personen over de door hem aangewezen onderwerpen te hooren of te doen hooren en proces-verbaal van het verhoor aan het gerecht of den Raad op te zenden. 2. De te hooren personen zijn verplicht aan de oproe-j ping van het publiekrechtelijk lichaam of van den ambtenaar te voldoen, als hun schriftelijk is medegedeeld dat zij geschiedt op vordering van een districtsgerecht of van den Centralen Raad. Artikel 99. Ieder publiekrechtelijk lichaam en ieder ambtenaar ia 1 verplicht, op de vordering van een districtsgerecht of van I den Centralen Raad, binnen een door den rechter te bepalen termijn schriftelijk inlichtingen te verschaffen en bepaalde onder hem berustende of te zijner beschikking staande stukken, zij het in gewaarmerkt afschrift, en voorwerpen aan het gerecht of den Raad in te zenden. Om re- > denen van openbaar belang kan, ter beoordeeling van den Gouverneur-Generaal, het verschaffen van inlichtingen oft de inzending van stukken en voorwerpen geweigerd worIdem. 3& .00.1 [oAiHA zijne uitspraak hetzij bepalen dat het herstel eerst zat behoeven te werken van een bij de uitspraak bepaalden. ex ioia ibsi/foaoi n»ld gna'abxxerifrd sCl ,1 dag, hetzij de onrechtmatigheid voor gedekt verklaren; -ü9qo *jó naJilaaï at» ïoïoostoov. na ysnii .xaadc torfja beide gevallen kan hij den verweerder tot vergoeding- ff bioxviaisd'jegens den ambtenaar veroordeelen tot een door hem te .bflsaJtxio aoalad na-na bepalen bedrag. ,frso.bixc£o «Li:: isom izmabvi ivat bib ^AmvpSta otl .£ -xraqo sb Mite oft fcmraf .«edmqo #d xn *>ia Artikel 105. Wordt niet of niet volledig gevolg gegeven aan eene uitspraak tot geheel of gedeeltelijk herstel, dat geen geldelijke aanspraak betreft, dan is, nadat zulk een uitspraak kracht van gewijsde heeft bekomen, de ambtenaar bevoegd deswege eene klacht in te dienen bij den rechter, die do zaak in eersten aanleg heeft behandeld. Wordt die klacht V * gegrond bevonden, dan veroordeelt de rechter den ver¬ weerder tot vergoeding tot een door hem te bepalen bedrag. Artikel 106. Is de rechter van oordeel dat in strijd met de billijkheid en zonder dat het algemeen belang het vorderde, een belang van den ambtenaar is geschaad, ofschoon geen hem toekomend recht is geschonden, dan verklaart hij dit bij de uitspraak. Hij kan dan tevens bepalen, dat een door hem vast te stellen bedrag aan den ambtenaar zaL worden uitgekeerd, wanneer de gewraakte handeling niet ongedaan wordt gemaakt of wanneer niettemin uitvoering wordt gegeven aan het gewraakte besluit dan wel de weigering gehandhaafd blijft. Artikel 107. De rechter is bevoegd, in gevallen waarin uitsluitend wordt geklaagd over schending van een belang, na kennisneming van de klacht bij eene met redenen omkleede uitspraak te verklaren dat geen voldoende termen voor verdere behandeling bestaan. Artikel 108. In alle gevallen, waarin de geschiktheid des ambtenaars van invloed is op de te nemen beslissing, is de rechter verplicht hierbij uitsluitend te rade te gaan met de overeenkomstig artikel 6 uitgebrachte beoordeelingen in verband met de daarvoor aangevoerde gronden, zonder omtrent dit punt eenig ander onderzoek te mogen instellen. Artikel 109. De geheel of gedeeltelijk in het ongelijk gestelde partij kan, naar gebleken omstandigheden, worden veroordeeld in de kosten van het geding, hetzij voor het geheel, hetzij voor een deel. Het bedrag der kosten wordt bij de uitspraak vastgesteld. De verdere regeling van dit onderwerp geschiedt bij de in artikel 102 bedoelde ordonnantie. Daarbij wordt tevens bepaald op welke wijze de vonnissen houdende veroordeeling tot betaling van een geldsom of in de kosten van het geding worden ten uitvoer gelegd. 33 Artikel 110. 1. In alle gevallen, waarin ter voorkoming van nadeel voor den ambtenaar eene onverwijlde voorziening wenschelijk is, kan deze bij een met redenen omkleed geschrift aan den voorzitter van het districtsgerecht, dat ten aanzien van de hoofdzaak bevoegd is, eene beslissing bij voorraad vragen. Die voorzitter beslist zoo spoedig mogelijk, welke gedragslijn de ambtenaar, hangende de beslissing van het districtsgerecht, moet volgen. 2. Het verzoek heeft geen schorsende kracht. 3. De voorzitter deelt zijne beslissing zoo spoedig mogelijk aan de betrokken partijen mede. Hij kan beslissen, dat geen termen bestaan voor eene voorloopige uitspraak. 4. Van de uitspraak van den voorzitter staat geen beroep open. Zij vervalt, wanneer de klager de hoofdzaak met binnen den daarvoor gestelden termijn op de voorgeschreven wijze aanhangig maakt. Zij heeft geen beteekenis voor de beslissing in de hoofdzaak, doch bindt partijen totdat daarin door het districtsgerecht uitspraak is gedaan. 5. In het geval van dit artikel vinden de artikelen 96 eerste en vierde lid, 97 tot 103 en 112 voorzoover mogelijk toepassing, met dien verstande dat hetgeen daar ten aanzien van de districtsgerechten of den Centralen Raad is bepaald in dit geval zal gelden voor den voorzitter van het districtsgerecht. Artikel 111. 1. Indien de bepalingen of sommige bepalingen van deze verordening door den Gouverneur-Generaal toepasselijk zijn verklaard op personen die geen ambtenaar zijn in den zin dezer verordening, nemen de districtsgerechten en de Centrale Raad kennis van de omtrent die bepalingen ten aanzien van zulke personen gerezen geschillen. Datzelfde is het geval, indien degeen, onder wien zij werkzaam zijn, de bepalingen of sommige bepalingen van deze verordening heeft toepasselijk verklaard op personen, die niet ambtenaar zijn in den zin dezer verordening, mits: a. de toepasselijkverklaring gevolg is van eene voorwaarde, door of namens den Gouverneur-Generaal gesteld; 6. de toepasselijkverklaring is geschied door een rechtspersoon, die, al of niet uitsluitend, door publiekrechtelijke lichamen is in het leven geroepen. Artikel 112. Hetgeen in de artikelen 79 tot 111 is bepaald voor ambtenaren, geldt, voorzoover niet het tegendeel blijkt of bepaald is en behoudens noodzakelijke wijzigingen, ook voor hunne nagelaten betrekkingen, voorzoover die aan deze verordening of daarop berustende regelingen rechten kunnen ontleenen, zoomede voor gewezen ambtenaren en voor personen als bedoeld in artikel 111. Artikel 113. 1. Ieder districtsgerecht en de Centrale Raad brengen jaarlijks aan den ttouverneur-Generaal verslag uit omtrent de behandelde gevallen en hunne verdere werkzaamheden. Die verslagen worden gezamenlijk openbaar gemaakt. 2. Bij ordonnantie kunnen omtrent de inrichting en den tijd van inzending der verslagen voorschriften worden gegeven. Verslag. 9 34 XI. OVERGANGSBEPALINGEN. Artikel 114. De artikelen 22 en 25 laten de geldigheid van beslagen gelegd of overeenkomsten gesloten vóór het in werking treden van eenig artikel dezer regeling onaangetast. Artikel 115. Deze regeling is niet van toepassing op bij het in werking treden van artikel 10 in tijdelijken dienst zijnde ambtenaren. Op verzoek van een zoodanig ambtenaar wordt echter de regeling op hem toegepast. Artikel 116. Bij het in werking treden van artikel 12 dezer regeling reeds in dienst zijnde ambtenaren ontvangen op schriftelijke aanvraag, mits binnen drie maanden na dat in werking treden gedaan, eene akte van aanstelling als bedoeld in artikel 12. Artikel 117. Voor den ambtenaar die bij in werking treden van artikel 45 dezer regeling zijn ambt gelijktijdig waarneemt met het lidmaatschap van of bestuursfunctie bij een op hoog gezag ingesteld vertegenwoordigend of ander lichaam, blijven voorzooveel noodig, in afwijking van het bepaalde bij de artikelen 44 tot 47, de vóór deze regeling geldende bepalingen van kracht, tot hij is afgetreden. Artikel 118. Vergunningen aan bij het in werking treden van de betrekkelijke bepalingen van deze regeling reeds in dienst zijnde ambtenaren verleend, blijven, ook wanneer zij niet overeenstemmen met het bij of krachtens deze regeling bepaalde, van kracht gedurende den tijd waarvoor zij zijn verleend. Zijn zij niet voor een bepaalden tijd verleend, dan is het bij en krachtens deze regeling bepaalde aanstonds van toepassing. XII. SLOTBEPALINGEN. Artikel 119. Voorschriften en algemeene verbindende regelingen tot uitvoering of aanvulling van bepalingen van of krachtens deze regeling worden niet vastgesteld of gewijzigd dan nadat overeenkomstig regelen, bij ordonnantie gesteld, vereenigingen van ambtenaren en groepen van ongeorganiseerde ambtenaren in de gelegenheid zijn geweest haar gevóelen ter zake te doen kennen. Artikel 120. De artikelen dezer regeling treden in werking op een door den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië te bepalen tijdstip, dat voor verschillende artikelen verschillend kan worden gesteld. Artikel 121. Deze regeling kan worden aangehaald als Nederlandschlndische Rechtstoestandregeling 1922. TOELICHTING. I. ALGEMEENE BEPALINGEN. Artikel 1. In het verslag is uiteengezet waarom geen ander kenmerk voor het begrip „ambtenaar" is aangenomen dan de regeling van de bezoldiging in termijnen van een maand. Ter toelichting kan voorts worden opgemerkt, dat het ontwerp alleen omvat de gouvernementsambtenaren. De vraag toch of de regeling zoude moeten omvatten alleen de gouvernementsambtenaren, dan wel ook gemeenteen gewestelijke ambtenaren, werklieden en militairen is ontkennend beantwoord. De commissie is van meening, dat al wat men zou willen regelen ten aanzien van de rechten en verplichtingen van ambtenaren, in het bijzonder met betrekking tot formeel recht, zooveel mogelijk behoort te gelden voor alle ambtenaren. De samenstelling der commissie liet echter niet toe voldoende na te gaan of het voor de gewesten en gemeenten wenschelijk en mogelijk zoude zijn hare ambtenaren onder de regeling te begrijpen. In verband daarmede heeft de commissie gemeend de gewestelijke- en gemeenteambtenaren buiten de regeling te moeten houden. De werklieden — zooals reeds in het verslag is opgemerkt — worden niet door de regeling omvat. De samenstelling der commissie wijst er op, dat dit ook in de bedoeling der Regeering heeft gelegen. Eene afzonderlijke regeling van den rechtstoestand van de werklieden zal noodig zijn. De commissie geeft in overweging eene afzonderlijke commissie, waarin de werklieden zijn vertegenwoordigd, in te stellen, ter voorbereiding van eene dergelijke regeling. Hetgeen is opgemerkt ten aanzien van werklieden, geldt ook voor militairen. Volgens het ontwerp zijn militairen niet onder deze regeling begrepen, omdat zij niet in eene burgerlijke' betrekking zijn aangesteld. In hoeverre ook voor hen eene regeling van den rechtstoestand noodig is, meent de commissie niet te moeten beoordeelen. De toestanden bij den militairen dienst zijn te verschillend van die in het burgerlijk leven, dan dat beiden door dezelfde bepalingen zouden kunnen worden beheerscht. Uit de redactie van het artikel volgt dat een ambtenaar, tevens reserve-officier, voorzoover zijn ambtelijken dienst betreft onder de regeling valt. Hoewel hij militair is, kan geen twijfel er over rijzen dat de regeling op hem toepasselijk is, daar hij in eene burgerlijke betrekking is aangesteld. Ten overvloede wordt aangeteekend, dat de burgerlijke ambtenaren bij het Departement van Oorlog door de regeling worden omvat. Notarissen, advocaten, procureurs en deurwaarders vallen buiten de regeling. Hoewel zij op zichzelf tot de ambtenaren moeten worden gerekend, zijn zij dit toch niet in den zin der regeling, omdat zij geen bezoldiging genieten. De Vice-President en de Leden van den Raad van Indië, de President van het Hooggerechtshof, de President en dé Leden van de Algemeene Rekenkamer vallen éveneens buiten de regeling, daar zij door de Kroon worden benoemd. 36 Om ambtenaar te zijn, moet men zijn „aangesteld." * fl Personen, die in eenig ambt of eenige waardigheid zij» gekomen door eene verkiezing, b.v. leden van een gemeenteraad, vallen dus niet onder de regeling. Daarentegen voldoet de Burgemeester wel aan de vereischten van artikel 1. In de Nederlandsche ontwerpen Rechtstoestandwet zijn personen uitgesloten, met wie een burgerrechtelijke arbeidsovereenkomst is gesloten. Eene daartoe strekkende bepaling schijnt voor deze gewesten niet wenschelijk, omdat dergelijke personen zonder bezwaar onder deregeling kunnen vallen, voorzoover zij aan. het bepaalde in artikel 1 voldoen. De commissie vestigt er de aandacht op, dat door het toepasselijk verklaren van deze regeling op alle gouvernementsambtenaren, verschillende bepalingen der regeling in strijd zullen komen met bestaande regelingen of voorschriften. Dit is b.v. het geval met de bestaande regeling voor rechterlijke ambtenaren. Het komt der commissie voor, dat die regelingen in overeenstemming behooren te .worden gebracht met de in het ontwerp opgenomen bepalingen. Artikel 2. Dit artikel geeft den Gouverneur-Generaal de bevoegdheid, uit eigen beweging te bepalen, dat op personen, die volgens artikel 1 geen ambtenaar zijn, de regeling geheel of ten deele toepasselijk is. In welke mate daarvan zal worden gebruik gemaakt, moet de practijk leeren. Denkbaar is, dat dit zal geschieden voor groepen als b.v. het spoor- en tramwegpersoneel in dienst van particuliere maatschappijen. Het artikel kan slechts toepassing vinden voor personen, werkzaam in instellingen of bedrijven, welke een algemeen belang dienen, dus voor zoogenaamdesemi-ambtenaren. Voordat zulk een toepasselijkverklaring geschiedt, zullen echter de belanghebbenden (dat zijn zoowel werkgevers als werknemers) in de gelegenheid! moeten worden gesteld, hun gevoelen te doen kennen. Dit wordt billijk geacht, daar de gevolgen van toepassing varu dit artikel voor beiden van groot belang kunnen zijn. Artikel 3. Dit artikel bedoelt geschillen te vermijden over de vraag of iemand die een besluit, handeling of weigering namens, of in opdracht van den Gouverneur-Generaal heeft genomen, verricht of uitgesproken, daartoe wel de bevoegdheid! bezat. Hoewel alle geschillen vermeden zouden worden,, indien werd bepaald dat alle besluiten, enz. als bedoeld,, geacht zullen worden door den Gouverneur-Generaal te zijn genomen, heeft de eommissie gemeend niet zoo ver te moeten gaan. In een geval waarin duidelijk blijkt, dat de bevoegdheid tot het nemen van een besluit niet bestaat, ' is het niet wenschelijk te bepalen, dat een dergelijk besluit geacht zou moeten worden door den Gouverneur-Generaal te zijn genomen. Artikel 4. Dit artikel bepaalt dat den ambtenaar mededeeling-; wordt gedaan van zijn rechten en verplichtingen en van.j de regelingen, die hij voor eene behoorlijke vervulling van zijn dienst heeft te kennen. Dat hij van een en ander mededeeling behoort te ontvangen spreekt vanzelf. Menj kan de regelingen op tweeërlei wijze ter kennis van den; ambtenaar brengen en wel door verstrekking van een af—] schrift of afdruk en door het ter lezing leggen. De commissie is van oordeel, dat de regelingen, die op zijn rechten en verplichtingen betrekking hebben, hem steeds inpj afschrift behooren te worden verstrekt. Hetzelfde behoort als regel het geval te zijn met de regelingen, die de ambtenaar bij de vervulling van zijn dienst heeft na te leven. Steeds wordt dit laatste echter niet noodig geacht. Bij groote diensten als de spoorwegen is het n.1. gewoonte dienstorders e.d. op de kantoren ter kennisneming neer te leggen. Tijdens hun verblijf in de bureaux lezen de ambtenaren deze stukken door. Indien men dergelijke dienstorders die thans veelal getypt of gehectografeerd zijn, in een groote oplaag ter uitreiking aan het personeel liet drukken, zou men enkel bereiken, dat de ambtenaren hunne exemplaren naar de bureaux medenamen om ze daar door te zien. De kosten van het drukwerk zouden derhalve vergeefs zijn gemaakt. De regelen, die de ambtenaar te volgen heeft, behoeven niet juist op schrift te zijn gesteld. Dit is niet steeds mogelijk en ook niet noodig. Maar — schriftelijk of niet schriftelijk vastgesteld — den ambtenaar zal de regeling moeten zijn medegedeeld, wil hij tot naleving zijn gehouden. In het Nederlandsche Regeeringsontwerp Rechtstoestandwet is bepaald, dat het verstrekken van afschriften of afdrukken slechts geschiedt, indien de ambtenaar zulks verzoekt. De commissie acht het echter niet gewenscht het van de beoordeeling van den ambtenaar te laten afhangen, welke voorschriften of regelingen hij al dan niet wenscht te ontvangen, daar dit tot allerlei moeilijkheden aanleiding zou kunnen geven. Dat de verstrekking kosteloos behoort te geschieden spreekt vanzelf. De Overheid behoort de kosten van den dienst te dragen. Overigens zie men het hiermede nauw samenhangende artikel 5 alsmede artikel 8. 6. Dit artikel hangt met het vorige samen. Het zal voor hem, onder wien de ambtenaar dient, eene aansporing zijn de bepalingen, die de ambtenaar moet naleven, op zulk eene wijze te zijner kennis te brengen, dat ook eventueel het rechterlijk college van oordeel moet zijn, dat die bekendheid voldoende was. 6. Dit artikel legt de verplichting op, den ambtenaar in de gelegenheid te stellen, zoo spoedig mogelijk kennis te nemen van over hem uitgebrachte beoordeelingen en van c!e gronden waarop deze rusten. Een zekere beperking is daarbij echter in het oog gehouden. Van alle gunstige beoordeelingen kan de ambtenaar kennis nemen, alle ongunstige moeten te zijner kennis worden gebracht. De mogelijkheid is echter opengelaten vertrouwelijke mededeelingen te verstrekken wanneer deze worden gevraagd naar aanleiding van eene sollicitatie naar eene andere betrekking, zonder dat de ambtenaar daarvan kennis krijgt. Indien dit niet mogelijk was, dan zou dit eene ernstige belemmering in den weg kunnen leggen aan het inwinnen van vertrouwelijke inlichtingen, omdat velen dan niet zoo vrijuit zouden willen spreken, hetgeen ten zeerste zou moeten worden betreurd. Wenscht een chef eene beoordeeling als hier bedoeld toch ter kennis van den betrokkene te brengen, dan staat hem dit uiteraard vrij, doch het moet geen verplichting zijn. Bepaald is, dat bezwaren tegen eene ongunstige beoordeeling binnen twee maanden moeten worden ingebracht. Voorgeschreven is niet dat dit langs den hiërarchieken weg moet geschieden, omdat de commissie gemeend heeft aan den ambtenaar de zekerheid te moeten geven, dat hetgeen hij wenscht in te zenden, ook in han- 10 38 den komt van den chef bij wien de ambtenaar meent zijne bezwaren te moeten voorbrengen. Dat voor de afdoening bij de onmiddellijke chefs inlichtingen j zullen moeten worden ingewonnen spreekt vanzelf. Het 3de . ] lid is noodig om te voorkomen, dat in de beoordeelings- | lijsten min of meer vage antwoorden worden gegeven, die | voor verschillenden uitleg vatbaar zijn. Indien de beoor- ] deelaar de in dit lid bedoelde vragen op de aangegeven I wijze heeft beantwoord, dan staat het hem nog vrij ook j andere vragen te beantwoorden, op de wijze zooals hij I noodig oordeelt, terwijl hij bovendien ingevolge lid 4 verplicht is de gronden mede te deelen waarop de beoordee- I ling berust. ,jl Artikel 7. Dit artikel geeft een der fundamenteele begrippen van de regeling van den rechtstoestand der ambtenaren. Is eenmaal eene regeling vastgesteld, die den ambtenaar voordeel geeft of verplichtingen oplegt, dan kan daarvan niet in zijn nadeel worden afgeweken. Wel mag het I gezag, dat eene algemeene regeling vaststelt, op de door hem te geven regeling uitzonderingen toelaten. De eischen der practijk dwingen dat voorbehoud uitdrukkelijk uit te spreken. Met de omstandigheden moet rekening kunnen worden gehouden. Te allen tijde is het bevoegde gezag vrij, uitgevaardigde I verordeningen te herzien. Slechts is het verboden van eene geldende verordening in een bepaald geval, d.i. ten aanzien van een bepaald individu, ten nadeele van den ambtenaar af te wijken. Wèl kan — tenzij de inhoud of de aard van de algemeene regeling zich daartegen verzet — naast die regeling een speciaal voordeel aan een bepaalden ambtenaar worden toegekend. Zou die toekenning echter het karakter aannemen van eene benadeeling van een anderen ambtenaar, die in gelijke omstandigheden; verkeert, dan zou daaruit voor dezen de mogelijkheid voortvloeien tot een klacht bij het betrokken gerecht. Artikel 8. Het belang van den dienst eischt, dat de ambtenaar een hem gegeven bevel nakomt. Het kan echter voor hem van groot belang zijn, dat later blijkt, dat hij op bevel handelde. Men denke aan het optreden van een spoorwegambtenaar bij stoornis van den dienst, aan een mondelingen opdracht van een ambtenaar van binnenlandsch bestuur bij opstootjes, enz. Met het oog daarop geeft artikel 8 den ambtenaar de bevoegdheid te eischen, dat hij een stuk inj handen krijgt, dat voor de latere beoordeeling van zijne I verantwoordelijkheid van groote beteekenis kan zijn. Benige beperking is hier echter geboden. Als ieder amb-j tenaar onder elk denkbaar voorwendsel schriftelijke her-j haling van een gegeven bevel zou kunnen vorderen, beschikten slechtgezinde ambtenaren over een heel eenvoudig middel om den dienst in verwarring te brengen. Belang bij het bezit van een schriftelijk bevel heeft een ambtenaar alleen, als het noodig is tot dekking van zijne verant-J woordelijkheid of tot wegneming van dubbelzinnigheid.] In verband daarmede bepaalt het artikel, dat herhalind van het bevel kan gevorderd worden, indien de ambtenaar! daarbij een redelijk belang heeft. Gesproken is van redelijk belang, omdat in laatste instantie de rechter zal beoor-; deelen, of de betrokkene inderdaad belang had bij eenj schriftelijk bevel. De commissie meent er de aandacht opj te moeten vestigen, dat in het artikel niet is uitgedrukti dat een mondeling bevel schriftelijk moet worden her- 40 lijken dienst of gaat een tijdelijk ambtenaar over in vasten dienst dan zal hij na ommekomst van het eerste tijdelijke: verband in de gewone bezoldigingsschaal moeten vallen. Dit is noodig om te voorkomen dat de hoogere bezoldiging, die tijdelijke krachten vèelal genieten,' ook in den verderen diensttijd doorgaat. Voorts merkt de commissie op dat, wanneer geruimen tijd achtereen de wenschelijkheid blijkt wpgens personeelsgebrek eene bepaalde betrekking door tijdelijke krachten te doen vervullen, de bezoldiging voor ambtenaren in de bedoelde betrekking zal moeten worden verhoogd. Teneinde te voorkomen dat onmiddellijk na afloop van een tijdelijk verband van vijf jaar weer een nieuw tijdelijk verband wordt aangegaan, zijn de woorden „of in een tijdsverloop van vijf jaar meer dan drie jaar te zamen" opgenomen. Ten aanzien van dit punt moge voorts worden verwezen naar hetgeen in het verslag dienaangaande is. opgemerkt. Voorts is tijdelijke aanstelling mogelijk op proef. Dat sluit zich geheel bij de geldende praetijk aan. In het belang van den ambtenaar zeiven is als regel de duur van den proeftijd gesteld op een jaar, zoo noodig nog met een jaarte verlengen. Heeft men dan nog niet bewezen, geschikt te zijn voor ambtenaar, dan is ontslag in het eigen belang verkieselijk boven het sleepend houden van de vaste benoeming, die ten slotte vermoedelijk toch niet zal volgen. Intusschen is eene uitzondering toegelaten voor het geval een jeugdige, geheel onervaren ambtenaar, feitelijk leerling, wordt opgeleid en na het verstrijken van zijn 2 proefjaren nog niet in aanmerking komt voor de positie van een vasten behoorlijk onderlegden ambtenaar, maar ook zijn geschiktheid nog niet heeft bewezen om in de toekomst die positie te= bekleeden. Indien het dan inderdaad in het duurzaam belang vap zulk een ambtenaar geacht wordt, zijn proeftijd nog eenigszins tc verlengen, is daarvoor de gelegenheid opengesteld. Ten slotte is nog onder / van het 2de lid van artikel 10" de mogelijkheid geopend, tijdelijke aanstelling te doen plaats hebben in gevallen bij ordonnantie of uit kracht daarvan gegeven voorschrift aangewezen. Oogenschijnlijk stelt deze. bepaling het geheele" artikel op losse schroeven. Inderdaad is dit echter niet het geval, daar de tijdelijke aanstelling' slechts kan plaats hebben, als eene ordonnantie of een uit kracht daarvan gegeven voorschrift deze vergunt en men met vertrouwen mag verwachten, dat daarvan slechte in de uiterste noodzakelijkheid gebruik zal worden gemaakt. Nam men eene dergelijke bepaling niet op, dan zou het artikel de vereischte lenigheid missen, daar het ondoenlijk is in de regeling de gevallen, waarin de aanstelling slechts voor zekeren tijd behoort te geschieden, limitatief op te sommen. Anderzijds moet het ook mogelijk zijn om redenen van dienstbelang den duur van sommige tijdelijke aanstellingen te verlengen. Zoo zal b.v. de Overbeid ambtenaren, die zij voor de uitvoering van groote werken noodig heeft, tijdelijk werkzaam stellen. Duurt een dergelijk werk langer dan drie jaar, dan zouden de daarbij werkzame ambtenaren — indien geen verlenging van het tijdelijk verband mogelijk was — hetzij moeten worden ontslagen, dan wel in vasten dienst worden genomen (artikel 11 lid 1). Het eerste zou als regel het geval moeten zijn, daar de Regeering nooit ambtenaren, die zij slechts tijdelijk noodig heeft, bij voortduring kan handhaven. De regeling dient derhalve aan de Overheid eenige ruimte te laten. De commissie wenscht er aan het slot van de toelichting rop deze artikelen op te wijzen, dat het haar uit een billijkheidsoogpunt tegenover de vaste ambtenaren ongewenscht voorkomt, dat gedetacheerden — b.v. leeraren bij het Middelbaar Onderwijs, die na afloop van hunne detacheering als regel weer in hunne vroegere betrekking in Nederland kunnen terugvallen — gedurende hunne detacheering eene hoogere bezoldiging krijgen dan de overeenkomstige vaste krachten. De commissie beseft volkomen, dat de in de artikelen 10 en 11 opgenomen en de zooeven bedoelde beperkende bepalingen de Regeering voor moeilijkheden kunnen plaatsen bij de personeelsvoorziening. Dat zij niettemin toch gemeend heeft de daartoe strekkende aanvullingen te moeten voorstellen, vindt zijn grond in de omstandigheid, dat onder de ambtenaren zeer groote en naar hare meening veelal gerechtvaardigde ontevredenheid heerscht over het te werk stellen van tijdelijke krachten op een veelal hoogere bezoldiging en met een kort verband, te meer als de tijdelijke dienst voor pensioen in aanmerking komt. Vooral het korte verband wordt als een ernstige grief beschouwd, gelet op het thans bestaande twintigjarig verband voor de vaste ambtenaren, hetwelk algemeen veel te lang wordt geacht. De commissie is dan ook overtuigd, dat de recruteering van vaste krachten met veel meer succes ter hand genomen zal kunnen worden, indien tot eene belangrijke verkorting van dit lange verband wordt overgegaan. Ecnc dergelijke maatregel zou er ook veel toe bijdragen om de lust tot werken in Indischen dienst te verhoogen, hetgeen ten bate van den lande en 'van de ambtenaren zou komen. De commissie geeft dan ook met nadruk in overweging daartoe strekkende voorstellen zoo spoedig mogelijk aanhangig te maken. De vorenbedoelde beperkende bepalingen zouden dan kunnen vervallen. Daar dit punt echter meer op het terrein der ' pensioenwetgeving valt, achtte de commissie zich niet bevoegd een dergelijk voorschrift in haar ontwerp op te nemen. Artikel 12. Aan den vasten en den tijdelijken ambtenaar moet een afschrift van de akte van aanstelling worden gegeven, die enkele, voor hem essentieele bepalingen behelst. Met dat afschrift krijgt hij een voor hem zeer wenschelijke zekerheid in handen, die ook voor het later bewijs van zijn ambtelijken toestand, met name in verband met het pen- . sioen, van veel belang kan zijn. Nu de mogelijkheid is opengelaten ambtenaren voor een bepaalden termijn aan te stellen, wordt het wenschelijk geacht, uit de aanstelling te doen blijken voor welken termijn dit is geschied. Onder „andere voordeelen" (lid 2 onder 6) meent do commissie dat ook verstaan moet worden het aantal jaren dat als voorpractijk in aanmerking zal worden gebracht. i Lid 2 onder c is noodig voor de berekening van pensioen en bij de toepassing van de bepalingen omtrent buitenlandsch verlof. De commissie acht het het meest billijk als datum van ingang van den diensttijd van uitgezondenen den datum van inscheping aan te nemen, omdat het dienstverband dan feitelijk reeds begint. Intusschen is deze datum in het ontwerp niet vermeld met het oog op de omstandigheid, dat de inscheping naar1 Nederlandsch-Indië wel eens buiten het Moederland plaats heeft. In verband daarmede is als datum aangenomen die van ontscheping Verslag. H 42 en is deze met een redelijken termijn voor de volbrachte reis vervroegd. Voor de toelichting op lid d wordt verwezen naar de toelichting op artikel 41. In overeenstemming met het ontwerp Rechtstoestandwet, is niet voorgeschreven, dat de akte van aanstelling ook den grondslag van het pensioen vermeldt. Dat de ambtenaar daarvan kennis behoort te krijgen spreekt vanzelf. De pensioenwet zal hiervoor echter regelen moeten geven. In het ontwerp Rechtstoestandwet is eene bepaling opgenomen krachtens welke den ambtenaar schriftelijk worden medegedeeld de wijzigingen, welke in de akte van aanstelling mochten worden aangebracht. De commissie acht eene dergelijke bepaling niet wenschelijk, omdat in de akte van aanstelling geen wijzigingen behooren te worden aangebracht. De commissie meent aan het slot van de toelichting op dit artikel te moeten wijzen op de wenschelijkheid ambtenaren vóór hunne indiensttreding zoo nauwkeurig mogelijk in te lichten. Het is herhaaldelijk voorgekomen, dat zeer vage inlichtingen zijn verstrekt, waardoor de aangestelden zich verkeerde denkbeoiden hebben gevormd. Dit geeft aanleiding tot ontevredenheid. De commissie geeft daarom in overweging daartoe noodige voorzieningen te treffen. Artikel 13. Een van de moeilijkst bevredigend te regelen punten is zeker wel dat van bevordering in rang. Juist hier is de kans op willekeur van minder rechtvaardige of minder juist ingelichte superieuren groot. Maar juist ook hier kan van het stellen van algemeene regelen doorgaans geen sprake zijn, waar immers de persoonlijke geschiktheid van de ambtenaren op het punt van bevordering den doorslag moet geven en die uiteraard slechts geval voor geval kan worden beoordeeld. Een uitzondering kan echter meestal worden gemaakt voor die gevallen, waarin men eenvoudig in rang opklimt zonder verandering in den aard van den werkkring. In die gevallen draagt de rangsverhooging eigenlijk het karakter van een ancienniteits-erkenning en kunnen meestal vaste regelen worden gesteld. Niet steeds is dit echter het geval. Het kan voorkomen, dat aan den voor bevordering in aanmerking komenden ambtenaar eischen moeten worden gesteld, die niet dan door personen met bijzondere bekwaamheid of geschiktheid kunnen worden vervuld. Een referendaris b.v. verricht voor een groot deel hetzelfde werk als de onder hem op zijn bureau arbeidende adjunct-referendarissen. Daarom is ieder adjunct-referendaris nog niet geschikt om als chef op te treden en zoo kunnen zich meerdere gevallen voordoen, waarin de hier bedoelde bevordering in rang niet naar algemeene regelen kan geschieden. In verband daarmede is in het 2de lid sprake van „zoo mogelijk". "Worden echter algemeene regelen gegeven, dan moeten deze worden bekend gemaakt. Herinnerd wordt hierbij aan artikel 7, dat juist bij bevorderingen van beteekenis kan zijn. Artikel 14. In het 1ste lid is slechts bepaald, dat regelen worden gesteld voor de bezoldiging van ambtenaren. In het verslag is reeds aangegeven om welke redenen de commissie gemeend heeft met dit algemeene voorschrift te moeten vol- 45 ste wedde van het waargenomen ambt de eigen bezoldiging overschrijdt. Overname van eene dergelijke bepaling zou voor Nederlandsch-Indië tot ongewenschte toestanden aanleiding kunnen geven. De verschillen tusschen de aanvangswedden zijn daarvoor in vele gevallen te groot. Artikel 17. Eenigszins in afwijking van hetgeen dienaangaande in het ontwerp Rechtstoestandwet is bepaald, meent de conimissie dat als regel de bezoldiging behoort in te gaan op den dag van de aanvaarding van het ambt. Intusschen kan dit tot onbillijkheden leiden in drie gevallen n.1. wanneer een ambtenaar o, is uitgezonden, ö van buitenlandsch verlof terugkeert, c zijn dienst hervat na het genieten van binnleinlandsch verlof, dat in de plaats is getreden van buiten. lansch verlof. In die gevallen behoort de datum van aan¬ vaarding van het ambt zoo dicht mogelijk te zijn gelegen bij dien van aanmelding bij het daartoe aangewezen gezag. De gekozen redactie waarborgt bovendien, dat iemand, die weigert zijn ambt te aanvaarden, geen bezoldiging krijgt. Tevens zal die redactie voor sommige personen eene aansporing kunnen zijn hiui ambt vlugger te aanvaarden dan anders wellicht het geval ware geweest. Artikel 18. Dit artikel sluit zich geheel aan bij de hier te lande geldende practijk om de bezoldiging per maand vooruit te betalen. Als laatste dag is de zesde werkdag aangenomen, omdat het in de buitenbezittingen niet steeds mogelijk is de bezoldiging vroeger uit te betalen. Artikel 19. Dit artikel regelt het verleenen en inhouden van voorschotten. Daar het niet doenlijk is alle bepalingen, die daaromtrent bij de verschillende takken van dienst zullen moeten gelden, in deze regeling op te nemen, is bepaald dat eene ordonnantie ter zake de noodige regelen zal treffen. Bij die regelen zal, naar het der commissie voorkomt, moeten worden bepaald, dat voorschotten kunnen worden verleend in de gevallen, waarin dit thans mogelijk is. Ten slotte wordt verwezen naar hetgeen omtrent voorschotten in het verslag wordt opgemerkt. Artikel 20. Het eerste lid bevat een vanzelf sprekend beginsel. Wil het voorschrift toepassing kannen vinden, dan moet de ambtenaar, in strijd met zijne verplichtingen, nalaten zijn werk te verrichten. De bezoldiging loopt dus door, als de chef den arbeid om een of andere reden zou stop zetten. Wil de ambtenaar een gevoel van zekerheid hebben, dan moet hem in de eerste plaats de uitbetaling van zijn wedde zijn gewaarborgd, moet althans vaststaan, welk deel hij daarvan in elk geval in handen zal krijgen. Het 2de lid stelt daarom voorop, dat recht zal bestaan op de geheele wedde, voor zoover niet eene uitdrukkelijke bepaling inhouding of verrekening toestaat. Met name zijn die bepalingen te vinden in de artikelen 21 tot 26 en in eenige artikelen voorkomende onder het hoofd: „Vergoedingen en doorbetaling van bezoldiging". Daarnaast zal de pensioenwet wellicht bepalingen omtrent de inhouding van eene bijdrage bevatten. De tegenwoordige practijk is trouwens geen andere dan in het ontwerp is neergelegd. Het woord „verrekend" duidt aan, dat in dit artikel ook het geval van compensatie is begrepen. Verslag. 12 53 oO vragen met ingang van den in het lste lid bedoelden tijds: 'duur. In bepaalde gevallen wordt dan nog eene vergoeding toegekend, welke afhankelijk is gesteld van den diensttijd. Artikel 35. Het wordt wenschelijk geacht uitdrukkelijk vast te leggen, dat een zieke ambtenaar niet slechts gerechtigd is. ' sfaéi maar ook verplicht kan worden verlof te nemen. Zulks verdient mede aanbeveling om misbruiken, gericht op het ontgaan van de toepassing der bepalingen omtrent het ontslag bij ziekte, te keeren. Artikel 36 tot 44. Voor de toelichting op het in artikel 36 bepaalde betreffende het toekennen van een recht op buitenlandsch verlof, moge worden verwezen naar hetgeen dienaangaande in het verslag is opgemerkt. De commissie acht het billijk, de bepalingen betreffende buitenlandsch verlof wegens langdurigen dienst niet alleen .. . van toepassing te verklaren op Europeesche ambtenaren of met hen gelijkgestelden, doch op alle ambtenaren, waarvan met grond kan worden verwacht, dat zij er gebruik van zullen kunnen maken en dat dit gebruik den lande tot nut zal zijn. Daarom laat lid 1 onder b van artikel 36 de moge- , lijkheid open bepaalde groepen bij algemeen vast te stellen regelen uit te zonderen. Deze regelen waren te baseeren op het aan de betrekking verbonden inkomen. De commissie acht het wenschelijk in die regelen te bepalen, dat de grens, waarop het hier bedoelde verlof zal worden verleend, wordt gesteld bij de betrekkingen, waaraan eene aanvangsbezol. » + . • . diging van ƒ 250.— per maand is verbonden. Met importkrachten — lager dan bedoelde grens te bezoldigen — ware een bijzonder (tijdelijk) dienstverband te sluiten. De commissie acht het niet billijk eene dergeljke grens te stellen voor hen, die met buitenlandsch ziekteverlof moeten gaan. Wel is overwogen den maximum termijn van buitenlandsch ziekteverlof op twee jaar te stellen en dus geen verlenging tot drie jaar toe te laten. Dit denkbeeld is echter niet gevolgd, omdat het der commissie bekend is, dat door verlenging tot drie jaar ambtenaren voor den dienst behouden . zijn gebleven. In het 3de lid van artikel 36 is eene bepaling opgenomen, die de mogelijkheid opent tot uitstel van aangevraagd buitenlandsch verlof. Slechts ten aanzien van ambtenaren, die een onafgebroken diensttijd hebben van tien jaren, acht de commissie het billijk een dergelijk uitstel niet toe te laten, zelfs niet om redenen van dienstbelang. Gaat het bevoegd gezag tot het geven van uitstel over, dan dient daartegenover eene behoorlijke compensatie te worden gesteld. Daartoe ware voor elk vol jaar uitstel het ' verlof met twee maanden te verlengen. Wenscht de betrokkene dit uitstel zelf, dan kan naar het oordeel der commissie worden volstaan met verlenging van één maand voor elk jaar uitstel. In geen geval zal echter buitenlandsch verlof wegens langdurigen dienst langer dan één jaar worden gegeven. Daar de commissie het wenschelijk acht, dat van de bevoegdheid tot het uitstellen van aangevraagd buitenlandsch verlof wegens langdurigen dienst een zoo spaarzaam mogelijk gebruik wordt gemaakt, wordt voorgesteld een dergelijk uitstel slechts voor ten hoogste twee jaar mogelijk te maken en wel met volle termijnen van een jaar, tenzij met goedvinden van den betrokkene. Artikel 37 regelt het verleenen van verloven, waarop de ambtenaar geen recht heeft. Het heeft zoowel betrekking op buitenlandsch als op binnenlandsch verlof. Verslag. 14 '''^mogen geen bestuurslid zijn of in dienst zijn van een vak•nomöf werkgeversvereniging (§ 10, al. 3). Zij worden uit •jTaïan3£>?.V <»'Voordrachten van werkgevers en werknemersvereenigingen ï3f)no^enoem(j ^ ^ i) Daarnaast staan de bemiddelings: ''!1-':iambtenaren; een voor het rijk; onder hen districtsambtena'■ 'L^ ren (§ 27, al. I). Zij zitten de berniddelingscommissies voor. :' 'De leden daarvan worden door den voorzitter benoemd uit ■n .-^e ' groepen van zich daartoe bereid verklaard hebbende personen (die aan zekere vereischten van honorabiliteit, leeftijd, :?!» nationaliteit enz. voldoen) (§ 27, al. 3). ïltüia ue -gahieis Rusland heeft in zijn Arbeidswetboek van 1919 den arbeidsplicht neergelegd (art. 1). Van deze verplichting tot arbeiden zijn alleen vrijgesteld personen, die te jong (onder 16 jaar) en te oud (boven 50 jaar) zijn, verder invaliden, zieken en vrouwen, 8 weken vóór en 8 weken na eene bevalling (artt. 2 en 3). Zooveel mogelijk wordt bij het opdragen van arbeid te rade gegaan met ieders aanleg en vermogen. Elke opgedragen arbeid meet niettemin verricht worden: vrije arbeidskeuze bestaat niet (artt. 29 en 30). Men heeft arbcidsconscriptie. De verschillende op een persoon betrekking hebbende gegevens worden genoteerd in een „werkboek" zonder hetwelk men tal van rechten niet kan uitoefenen en dat tevens als pas dienst doet. Zware straffen treffen hen, die zich aan den arbeidsplicht onttrekken (Minima: 300 roebel en 1 week vrijheidsberooving). Roemenië heeft sedert 5 September 1920 de volgende regeling. Staking en uitsluiting zijn slechts toegelaten als het geschil eerst voor een verzoeningsraad gebracht is (art. 4) en als zij haar oorzaak vindt in een geschil in zake de arbeidsvoorwaarden (art. 4, al. 2). Eene staking wordt geacht te bestaan, als minstens een derde der arbeiders het bedrijf staakt (art. 5). Gelukt het den verzoeningsraad niet partijen bij elkaar te brengen, dan kunnen partijen de beslissing inroepen van eene paritaire arbitragecommissie (art. lo). Houdt een partij zich niet aan hetgeen het proces, verbaal van den verzoeningsraad of de uitspraak van de arbitragecommissie heeft vastgesteld, dan staat het der andere partij vrij, het werkcontract te verbreken en ontstaat ' er voor haar een recht op schadevergoeding (art. 32). Voor Staats- en Gemeentebedrijven en voor verkeers-, mijn-, verlichtings- en bakkersbedrijven, voor hospitalen, straatreiniging en hygiënische instellingen is arbitrage verplicht en elke staking verboden (art. 16). De boetebedragen en gevangenisstraffen zijn voor deze categorieën veel hooger gesteld dan voor de andere ondernemingen en bedrijven (art. 28, al. 2). De Common-Wealth bezit ter voorkoming en ter beslissing van arbeidsgeschillen eene uitvoerige van 1904 dateerende cn sedert telkens aangevulde wet: „The Conciliation and Arbitration Act 1904—'20" en daarnaast „the Industrial Peace Act van 1920". Staking voor zoover die zich buiten de grenzen van één staat uitstrekt, wordt door de eerste dier beide wetten onder alle omstandigheden verboden en met zware boete bestraft (art. 6). Deze wet kent een Arbitration Court bestaande uit 1 of wel uit 3 rechterlijke ambtenaren; de Industrial Peace Act kent Commonwealthen District-Councils en Special Tribunals, die door de beide belanghebbende groepen paritair worden geconstitueerd met een bij onderlinge overeenkomst gekozen, of bij blijvend verschil van gevoelen dienaangaande, door den Governor-General aangewezen voorzitter. De uitspraken van de Arbitration Court en van de Special Tribunals zijn bindend (C. and A. Act, art. 6; I. P. A., art. 16). De beide andere genoemde 71 regelen stellen, die dan moeten worden nageleefd. Wil de ontduiking van die bepalingen niet aanstonds mogelijk zijn, dan moet de bepaling den ambtenaar de verpUcmting opleggen te zorgen, dat ook de leden van zijn gezin het een en ander in acht nemen. Wat het „gezin" omvat, zal ingevolge artikel 9 bij ordonnantie worden bepaald. Het artikel behoort uiteraard ruim te worden opgevat. Het vierde lid verbiedt den ambtenaar gedurende den verloftijd werkzaamheden voor derden te verrichten, tenzij met goedkeuring van het bevoegd gezag. De verloftijd wordt gegeven om den ambtenaar in de gelegenheid te stellen, zich zoowel lichamelijk als geestelijk zooveel mogelijk te verfrisschen. Het is zoowel in het belang van het gouvernement als van den ambtenaar, dat van het verlof een zoodanig gebruik wordt gemaakt, dat het aan de bestemming beantwoordt. Om dezelfde reden acht de commissie het wenschelijk ambtenaren gedurende hun verloftijd zoo weinig mogelijk opdrachten te geven. Beter komt het haar voor, in voorkomende gevallen daartoe ambtenaren te detacheeren. Artikel 64, Het ontwerp bevat in twee artikelen bepalingen aangaande het zoogenaamde georganiseerd overleg, n.1. in artikel 119 en in artikel 64. Artikel 119 bepaalt, dat al wat tot uitvoering of aanvulling van bepalingen van of krachtens het ontwerp wordt vastgesteld, (op straffe van nietigheid) vooraf ter kennis moet zijn gebracht van vereenigingen of groepen van ambtenaren. Daarmede wordt nog niet genoegzaam waarborg gegeven, dat ambtenaren voor hunne belangen zullen kunnen opkomen. Bovendien bepaalt dat artikel slechts, dat in een bepaald geval vereenigingen van ambtenaren in de gelegenheid moeten zijn geweest hun gevoelen te doen kennen. Daardoor wordt het georganiseerd overleg nog niet voldoende erkend. Aangeteekend wordt nog, dat artikel 64 nog om eene andere reden ruimer is dan artikel 119, omdat in laatstgenoemd artikel alleen sprake is van regelingen tot uitvoering of aanvulling van het in het ontwerp bepaalde. Hieronder zijn niet te rangschikken verzoeken om geen outsiders in dienst te nemen, om geene onbillijkheden te begaan bij het toewijzen van dienstwoningen, om dienstexamina té wijzigen of af te schaffen, om in onhygiënische toestanden te voorzien. Met het oog op een en ander is artikel 64 opgenomen. Tot toelichting voor het in dat artikel bepaalde wordt het volgende aangeteekend. Elke ambtenaar behoort voldoende gelegenheid te hebben op zijne belangen bij een boven hem geplaatst ambtenaar te wijzen. Artikel 112 van het Regeerings Reglement geeft weliswaar het recht aan ieder ingezetene om verzoeken aan de bevoegde macht in te dienen, maar dit moet dan schriftelijk geschieden. Dit is niet voldoende. Aan den ambtenaar moet de gelegenheid worden gegeven om zijn chef — zij het niet zijn onmiddellijken — mondeling mededeelingen of verzoeken te doen, die hij in zijn eigen belang en ook in dat van den dienst acht. Hier te lande bestaat intusschen bij menig ambtenaar wenig of in het geheel geen geneigdheid om zich ter verdediging van zijne belangen of zelfs van zijne rechten tot eene hoogere autoriteit te wenden. Reeds in verband daarmede schijnt het noodig om ook aan erkende ambtenarenvereenigingen de bevoegdheid toe te kennen om zich over ambtenaarsbelangen te kunnen wenden tot het bevoegde gezag. Daarmede worden de geoorloof- 85 Artikel 79. Artikelen 80 en 91 tot 94. Verslag. Zal de taak der rechters slechts worden uitgeoefend bij wijze van rechtspraak, geval voor geval, dat neemt niet weg, dat zij bij uitstek ervaren zullen worden in ambtenaarsverhoudingen en -belangen en van die ervaring ook in een ruimer kring kunnen doen profijt trekken. Zij zullen in vele gevallen de aangewezen adviseurs voor Regeeringsorganen zijn. Zij zullen, ook zonder dat de verordening het zegt, de door het publiek gezag van hen gevraagde adviezen kunnen geven. Eene speciale aanleiding voorts, om meer algemeen te doen blijken van inzichten, die voor het algemeen belang van beteekenis zijn te achten, zal worden gevonden in het jaarlijksche verslag, waarvan artikel 113 spreekt. Dat verslag zal hun de gelegenheid geven, om door opmerkingen en beschouwingen, ontleend aan de door hen verrichte taak, materiaal te leveren voor den verderen bouw van het ambtenarenrecht. De vraag is ten slotte, of de taak, zooals het ontwerp rich die denkt, kan worden verricht door onbezoldigde personen, dan wel of een bezoldiging noodig is. Met andere woorden kan zij worden verricht naast ander werk, dat het eigenlijke levensonderhoud verschaft, of moet zij als levenstaak worden aanvaard? Het valt bij voorbaat moeilijk te zeggen. Alles hangt ten slotte af van de intensiteit, waarmede de colleges door de belanghebbenden zullen worden benaderd. En daarvan is thans niets te zeggen. Men is echter uitgegaan van de hoop, dat het lidmaatschap een nevenfunctie zal kunnen blijven. Dat is niet alleen en niet in de eerste plaats uit geldelijke overwegingen wenschelijk, maar vooral omdat het beter is, als de mannen en vrouwen, die de gerechten zullen vormen, voortdurend aanraking met het werkelijke leven blijven houden. Alleen ook door het werk als nevenfunctie te behandelen, kan een wisseling van personen en daardoor een bijhouding van groeiende maatschappelijke stroomingen, worden verwacht. Met het oog op dit een en ander spreekt artikel 89 van „vergoedingen of wedden", niet van „wedden" alleen, (behalve dan ten aanzien van het. blijvende element, den Secretaris). Het is een proef. Misschien zal die proef blijken niet te kunnen slagen. Dan zalmen er toe moeten overgaan van het lidmaatschap eene zelfstandige betrekking te maken. Maar vooralsnog behoeft de hoop niet te worden opgegeven, dat de arbeid naast anderen, meer omvattenden, kan worden verricht en dat bekwame vertrouwde personen voor dien arbeid kunnen worden gevonden. Naast dit meer algemeene overzicht moge nog eene enkele aanteekening op eenige artikelen volgen. Het behoeft weinig betoog, dat de districten onderling veel in omvang zullen moeten verschillen. Bevoegd om over eene klacht te oordeelen, is het gerecht van het district, waar de klager-ambtenaar zijn standplaats heeft (artikel 91). Daaruit vloeit voort, dat de districten, waar veel ambtenaren zijn, kleiner zullen moeten worden genomen. Deze artikelen regelen de taak der gerechten en van den Centralen Raad en de bevoegdheid der ambtenaren om zich tot die Colleges te wenden. Die bevoegdheid moet door de op Java en Madoera geplaatste ambtenaren binnen 14 dagen en door de overigen binnen 30 dagen worden uitgeoefend. De mogelijkheid is echter opengélaten om een beroep, dat is ingesteld na afloop van de daarvoor gestelde termijnen, alsnog ontvankelijk te verklaren, omdat het kan voorkomen, dat een ambtenaar den termijn geheel buiten zijn schuld heeft laten verstrijken; men denke o.a. aan ziekte. 22 86 Ook van weigeringen staat beroep open, dus ook van eene weigering van aangevraagd verlof. Al komt in dat geval de beslissing te laat, toch wordt het beroep van belang geacht in verband met de daaruit voor den chef voortvloeiende consequenties. Artikelen 83 en 86. Deze artikelen stellen de eischen voor benoembaarheid vast. In tegenstelling met het ontwerp der Nederlandsche Staatscommissie, doch in overeenstemming met het ontwerp-Rechtstoestandwet, is ook als eisch gesteld, dat men ambtenaar moet zijn of geweest zijn. De commissie acht dit in de eerste plaats wenschelijk, ten einde het vertrouwen in de rechtspraak zoo groot mogelijk te doen zijn. Voorts acht zij de ambtenaren bij uitstek bevoegd om over alles wat de ambtenaren raakt een oordeel uit te spreken, terwijl zij ten slott< vreest, dat buiten het ambtenarencorps niet voldoende personen te vinden zullen zijn, om alle plaatsen in de gerechten naar behooren te vervullen. Artikel 90. Bij zijne beslissing zal de rechter niet aan eenige wettelijke bewijsleer gebonden zijn. Dat volgt uit het stilzwijgen van het ontwerp omtrent dit punt. Artilï3len 91 en 93. De klacht bij een districtsgerecht gaat steeds uit van den ambtenaar. Anders echter is het in beroep op den Centralen Raad. Als het districtsgerecht een voor het publiek . gezag ongunstige beslissing heeft genomen, moet ook dat gezag de bevoegdheid hebben bij den Centralen Raad in beroep te komen. Daaraan geeft artikel 93 uitdrukking. Het tweede lid van artikel 91 houdt verband met het bepaalde bij artikel 112. Het derde lid is ontleend aan artikel 111 van het Regeerings-ontwerp. Artikel 92. Het derde lid, in verband mét artikel 80, maakt benadeeling door bloote passiviteit van het publiek gezag onmogelijk. Wat een redelijke tijd als bedoeld in het derde lid is te achten, blijve ter beoordeeling van den rechter. Deze zal geval voor geval moeten beoordeelen. Artikel 94. Bij dit artikel is in hoofdzaak de lezing van het Regeerings-ontwerp (artikelen 18 en 126, tweede lid) gevolgd, Het voorschrift van het eerste lid van artikel 117 van het ontwerp-Dresselhuijs, dat de rechter slechts eenmaal over hetzelfde feit oordeelt, is weggelaten, omdat het woord „feit" hier aanleiding zou kunnen geven tot misverstand, terwijl het beginsel, dat men in dat voorschrift heeft willen uidrukken, reeds vanzelf voortvloeit uit de hier gegeven •egeling nopens de herziening. Artikel 95. Het eerste nummer is ontleend aan het Regeerings-ontwerp, (gewijzigd ontwerp artikel 108 (2) c). Het ontwerp-Dresselhuys sluit de klacht in dit geval alleen uit, als zij gegrond is op beweerde onbillijkheid of ondoelmatigheid van een door het bevoegd gezag getroffen algemeene regeling. Van eene klacht over beweerde onrechtmatigheid van eene zoodanige regeling zou de rechter wel kennis kunnen nemen. De commissie is van oordeel, dat eene klacht niet rechtstreeks tegen een algemeen bindend voorschrift gericht moet kunnen worden. Wel zal een besluit of handeling ter uitvoering van zulk een voorschrift door den ambtenaar, die daardoor getroffen wordt, kunnen worden aangevallen, waardoor de rechter krachtens het hem toekomend toetsingsrecht indirect ook over de wettig-

Onderstaande tekst is niet 100% betrouwbaar

Permanente URL

Opties voor uitsnede