is toegevoegd aan uw favorieten.

Poëzy.

TWEEDE DEEL
1773

Permanente URL

Titel

Pagina

Gebruiksvoorwaarden: Geen auteursrecht. Er rusten geen rechten meer op dit object.
Titel: Poëzy.
Deel: TWEEDE DEEL
Auteur: Huisinga Bakker, Pieter
Jaar van uitgave: 1773
Drukker/Uitgever: Meyer, Pieter Amsterdam, 1747-1781; Meyer, Pieter (erven) Amsterdam, 1781-1799; Warnars, Gerrit Amsterdam, 1768-1804
Taal: Nederlands
Onderwerp: Dutch language and literature; Poetry
Omvang: 218
Herkomst: Amsterdam, Universiteitsbibliotheek
Bron metadata: STCN

Geen zoekvraag opgegeven
- Ga naar paginanummer (totaal 218 pagina's) / 218
Geen auteursrecht. Er rusten geen rechten meer op dit object.
Permanente URL
Titel

Pagina

Gebruiksvoorwaarden

Geen auteursrecht. Er rusten geen rechten meer op dit object.

Titel

Poëzy.

Deel

TWEEDE DEEL

Auteur

Huisinga Bakker, Pieter

Jaar van uitgave

1773

Drukker/Uitgever

Meyer, Pieter Amsterdam, 1747-1781

Meyer, Pieter (erven) Amsterdam, 1781-1799

Warnars, Gerrit Amsterdam, 1768-1804

Taal

Nederlands

Onderwerp

Dutch language and literature

Poetry

Omvang

218

Herkomst

Amsterdam, Universiteitsbibliotheek

Bron metadata

STCN

; Zyt welkom, teedre telg! fchoon d'aenvang van uw leeven ( Ons, fchreiende, de leus der fterflykheid moog' geeven; I Wy juichen by uw komst, gelykwe zyn gewend I Te juichen, ieder jaer, op de aenkomst van de Lent. Hangt vaek, als zy verfchynt, nog rym in weide en laenen; Of fchreit zy koude traenen , i JJe zoele westewina, ae uenuuueicuue iuu, jHerftelt de Lente, fchoon zy fchreiende begon. I; Het fchreien zy den mensch by 's leevens intrede eigen, \ Maer 't is geen voorgevoel der rampen, die hem dreigen. l'De moeder kermt van baerensweên; I Zo moet, langs 't naeuw begryp van 's leevens doorgang heên, De fmerte ook 't fyn gevoel van 't teder lighaam knellen , |>En by zyn eerfte komst zulks fchreiende vertellen. Spoei voort, volfchoone Zon, en lagch ons vrolyk aen! |De Maeimaend moet in 't rood in myn gedenkboek ftaen! {De groene en blonde maei geeft aen Natuur nieuw leeven, Zal groeikragt en geluk aen myne velden geeven. \ Myn wei belooft alreeds den rundren overvloed; { Gelyk bet bloeiend hof d'aenftaenden zomer doedt. Gy gaerde, en veld, en weiden, Myn echtgeluk blyv' nooit van uw geluk gefcheiden! I De vruchtbaerheid myns echts verzelle uw vruchtdragt meê! : En kinderzaligheid den aenwas van myn vee. I K!in> 13b Alexis, of Klimop, volfchoone Zon, aen 'shemels heldre boogen! Belonk van 't zuiden ons met even-vriendlyke oogen, En laet uw daelend licht, in 't westen, fchoone Zon! Zo glansryk zyn en fchoon als dat in 't oost begon. Het leeven myner Spruit, zo heilryk aengevangen, Door 't morgenlicht begroet, door aller vooglen zangen, Door my, door myne Gade, en 't juichend huisgezin Zo vrolyk ingehaeld, moete in zyn aenbegin, En voortgang, zulk een zon van zegening beftraelen, Als thans Natuur verblydt, en heuvelen en daelen Het vuur der voeding fchenkt, de zwangeifchap voltooit Der zaeden, in den fchoot der vruchtbaere aerd geftrooid. Klimop, volfchoone Zon, aen 's hemels heldre ftreeken! De leuwrik, 't piepend nestje, op zulk een licht, ontweeken, Klieft zingend, daer hy klimt, de dunne lucht van een, Terwyl zyn kraemvriendin hem naoogt van beneên. Kan ons gezigt de vlugt niet volgen van zyn veeren; De onafgebroken' toon van 't volgzaem kwinkeleeren Treft ons gehoor om Iaeg: fchoon 't vogeltje, in zyn vlugt, Al hoog, en hooger ftygt, en de omgelegen' lugt Met zynen gorgel vult, de laegte fchynt te ontwyken, Zyn kroost vergeet het niet: in 't fchigtig nederftryken Valt hy by zyne gade, en 't jong gebroedzel, neêr, Hervat, na zynen zang, de zorge eens vaders weêr. Myn Kraembed. 131 Myn vreugde, en echtgeluk, door hindernis noch zorgen Belemmerd, zweemen, in deez' aengenaemen morgen, O blyde leuwerik! naer uw geluk en vreugd: De wederkomst der zon, maekt u en my verheugd; De zuivre huwlykstogt, die beider hart doorgriefde, Leert ons den teedren toon van gade- en kinderliefde: En fpoên, uit hooger lugt, uw galmen hemelwaert, Myn dankbaer morgenzang, al klinkt hy flegts op de aerd, Voert vlugge denkenskragt, op haere vleuglen, verder. Myn jonge lammren ftoet, bewaekt door hond en herder, Daer 't hupplend fpringt en fpeelt, en in de beemden weidt, Zuigt uit de moedermam de melk, voor hun bereid. Het lam kan by die melk, en 't voedend veldgras, groeien: De lente zienwe frisch, in bloem en bloeifem , bloeien: Het klaver groent, en groeit myn kudden in den mond: Het jonge vee bedyt, al 't jaerig blyft gezond. Laet dus de welvaert ook en wasdom 't huis bejeegnen, En myne huwlykstelg, met hunnen invloed, zeegnen! Wat baet ons 't veldgeluk, als vruchtbaerheid en min Treên, met verftuikten voet, of nooit, ter huisdeure in. Spoei voort, volfchoone Zon! fpoei voort, als gy begonnen, Gereezen zyt, in 't oost: zie, t'avond afgeronnen, Wanneer gy 't westen groet, dus vriendelyk en fchoon Terug op 't Kraembed van myn Gade, en onzen Zoon; I a En 13? Alexis, of Kraembed. En zie de Kraemvrouw dan, met teder zielsbeweegen , Haer fpeen den zuigling biên, hem, aen de borst gelegen, Dan de eerfte kinderles der kundige Natuur Aenleeren, daer wy 't zien, in dat verrukklyk uur. Wat blydfchap zal dan 't hart van Chlorimeen vervullen, Als wy dien moederpligt in haer befpieglen zullen! Terwylze Alexis met een lieven lagch aenfchouwt, Daer zy het zuigend kind met bei haere armen houdt. O kuifche en vruchtbaere Echt! o bron van zaligheden! Wie u verfmaedt is woest, of gantsch beroofd van reden. Ik zal, terwyl gy 't ziet, o Zon! by gindfchen ftroom, Den frisfchen, gladden, ftam van dien Ahornenboom, Den jaerdag van myn' Zoon, en zynen naem, toewyden; Die beiden in de fchors met fikfe tekens fnyden. Was welig, Platanas! tot dien aenftaenden dag, Wanneer op u myn Spruit de lettren leezen mag. Alexis hadt deez' zang, met dankbren ernst, volzongen , Toen liefde in huis hem dreef naer 't Kraembed, om zyn jongen, Ook zyne Chlorimeen, een teedren kus te biên, En hem, voor de eerftemael, aen haere borst te zien. LEN- LENTEZANG, DEN HEERE PIETER FONTEIN, TOEGEWYD. Schoon 't edel Grieksch en 't grootsch Latyn, Geleerde Man, uw troetellettren zyn; Der Ouden Poëzy uw keurige aendagt ftreele; Hun Citer, in uw1 zin, den boventoon nog fpeele: Schoon ook de hedendaegfche Aufoonfche Dichtrenlïoet In uw beleefd verblyf der Kunsten Kweekfchool groet'; Gy fchaemt u egter niet de Nederlandfche Reien, Kunstminnende FONTEIN! Als Voedfterheer van dien begaefden trein, Langs 't hooge gloriefpoor, ten Zangberg op, te leien. Dies legt myn Kunst deez' Lente ook voor u neêr, Laetu haer Duitfche Zang, om Hiots Latyn, behaegen. Zoo deel' zy eenigzins in de eer, Die zyn geleerde Lier by u heeft weggedraegen. I3 ZANG ZANG OP DE WEDERKOMST der LENTE. 2/ingt en Ipringt: de lieve Lente keert terug; de Winter vlugr. Juicht en danst: de wrange Winter wykt voor zagter Lentelugt. Heufche Lente, fchoone Lente, zalig, zoet voor'taerdschgeflagt; Lente, lust der Oppergoden, ook by laeger Goón geagt: Alle dieren, visfchen, vogels, minnen, Iooven uw gebied. Zingt nu, juicht: de lieve Lente keert te rug; de Winter vliedt. Helles Ram ontfluit aen Febus 't nieuwe koestrend zonnelpoor; En ontneemt den nacht weêr de uuren, die de dag onlangs verloor. Spoedt u, Titan, daer de fchaeker van Europe een breeder baen, Breeder nog de Tweelingbroeders en de Kreeft u in doen flaen. Zingt, de Winter wykt; de Lente wordt in haer gebied herfteld. Regenbuien, fneeuw en hagel hebben de aerdboóm lang gekweld. Jupiter hieldt woud en akkers, lang genoeg, door kou benard: Wy befchouwden vloeibre vloeden, ftyf geronnen, marmerhard; Akkers, beemden, door de vlokken dik beftooven, diep bedekt. Rappe knaepen fnelden rustig, lustig, door de kunst gewekt, Dry- Lentezang. ï35 Dryvende op twee yzren wieken, langs den gladden rug der vloën. Rasfer kan der Goden bode, Majaeszoon, zyn'weg niet fpoen, Niet gezwindcr zweeft de vogel van Jupyn door »t ruim der lugt; LlfsNeptunus, diedebaeren, met zyn' drietand, houdt m tugt, bRydt, langs 't vlakke zout, niet fneller, op zyn wufte waterraen. korts noch zagen wy de rosfen, langs de vlakbefneeuwde baen, ■Ledig op hun vragt en (leden* briefchend draeven, vliegend vlug; „Heet door 't klinken der gareelen, die hun wappren op den rug. ,Dus zag Elis 't renperk Huiven van der kleppren fnellen loop, I Driftig om den palm te winnen, niet dan voor veel zweets te koop. j Zingt nu, zingt: de lieve Lente keert te rug; de Winter vliedt. I Zeeliên, op, ontmeert de kielen, nu de zee u winsten biedt, I Gaet, ontrolt en hegt de doeken aen den mast, den helm aen't roer. I Blaeuwe pekel ruischt nu vredig, kentgeen woedend windrumoer. •t Water lagcht, de golfjes darden, 't leenig lugtje fpeelt en fioe». :! Ziet hoe aen den heldren hemel 't kronklend Slanggefternte gloeit; Hoevoor'tnydigfloersvanwolkenvreestgeenGrooteofKleeneBeer. ,1 Zeilt dan, kielen, keert gelaeden vol uitheemfche waerenweê, Zingt nu, juicht: de lieve Lente keert terug; de Winter vlugt. •: Tongen, doof het vuur, bewaer nu turf en hout voor kouder lugt: Al dien voorraed, wil 't de Hemel, eischt een ander ftreng faizoen, * Als de wrange buien woeden, zwarte wolken onweêr broen; : Alsdemensch,verkleumdvankoude,traeglyktreedt,enftramvanleen, Met de kegels om de kaeken, klappertandend krimpt in een;^ I 4 J3Ö Lentezang. Of zig, tegen 't ftrenge weder, kleedt in 't hermelynen bont. Nu verfchynt de ontlooken' Lente, blaest vioolen uit den mond. Wykt dan uit de muffe Steden: ftreeft naer buiten; zoekt het veld Zingt, de Winter vlugt; de Lente wordt in haer gebied herfteldj De Aerde, teelziek, korts bezwangerd dooreen vette regenvlaeg^ Zet haer' vollen fchoot weêr open, baert der velden êelfle vaeg. 1 't Mollig kruid verheft zyn kruintjes uit den lauwen zagten grond.] Bosfchen, die het winterweder diefsch ontkleedde, deerlykfchondt j Toonen de eerfte ontrolde bladen: al 't geboomt herleeft, ontfpraitj 't Een biedt lovers, 't ander telgen: hier ftaen bloemen, ginder kruid. Boreas, deeze oord ontweeken, geesfelt nu den Bofporus, En verzengt de barre klippen van den feilen Caucafus. Zagte Westewindjes woelen, ftoeien, fpoeien, af en aen, Doordeoeemden,langsdebeeken;kruUen,fchommlen,vloênen blaên. Heldre, drooge, zuivre lugten fcheppen dagen frisch en fchoon; Zelfs de Nacht, ons toegenegen, komt ons op haer gunsten noón: Zy doorvoedt de aêmechtige aerde, door de toorts der zon geroost, Met dendauw, gevormd als paerels, die het kruid verkwikt en troost,' Droppén, diedenugtre Febus, 'smorgens ryzend,greetigdrinkt! Zy bezaeit de lugt met fterren, waer Diane in 'c zilver blinkt, 1 Lokt de Faunen uit hun holen, door de bosfchen,door het woud', Dansfende op twee ruige beenen, daer het Cynthia befchouwr.' ." WyktdanuitdemufteSteden:ftreeftnaerbuiten;zoekthetveld. 't Wild, de diepe winterkui]en, holle rotfen reeds ontfneld, Vreest L E N T E Z A N G. 137 freest geen fheeuw, die fpoor en treden aen den loozen jaeger toont, Maer verheugt zig in de beemden, waer nu list noch bloeddorst woont. Ei, nu darden alle vogels, in de telgen, door het groen, ijRoemen, met hun fchelle keeltjes, *t aengenaemfte Jaerfaizoen. iBlanke zwaenen, korts de beeken, door de kou geftrcmd, ontvloön, jüobbren, dry ven, onder 't roeien, op haer' zilvren watertroon; fcuiklen, netten pluim en veêren, fpartlen, fpeelenin den vloed, [jzelfs verheft de vuile kikvorsch 't groene hoofd, en wrokt en wroet, JjAept en roert den raeuwen gorgel, rikkikkikt ter veenplasfe uit. ÏEenigfte oneer van de Lente, wicn gevalt uw fchor geluid?, Gy verftoort de dille droomen, jaegt den zagten flaep van hier: ISmoor uw ftem in ruigte en modder, flnaed der Lente! lelyk dier! ■iet, uw vyand, en vervolger, komt uit warmer oorden aen, I Vorfchen, duikt, hy loert behendig, waer zyn wyde fchreeden gaen, ,!By uw poelen, om u, leevend, in te Hokken; zyn gebroed, I Hongrend naer zulk aes, te fpyzen met uw fpieren, met uw bloed. 4 Bouw, goedaertigfle aller vooglen, Ojevaer, uw dankbaer nest, cl Bouw het op gastvrye daken, by beleefden tiertge best. l| Kleene Progne, niet vergeten in der Dichteren kunstgezang! üjüat uw piepend nestje kleeve, kunflig aen myn balken hang': I Vliedtge uw' egtgenoot, dien wreeden, hier is veiligheid en troost; I Hier is geen gevaer te dugten voor de móéder, voor het kroost: Mogt uw zuster Filomeele luisteren naer myn' wensch en beê, ' 'k Maekte voor die lieve zingfter ftraks een gulden' kooitje reê, I 5 In i38 Lentezang. In myn dichtcel zouze leeven, daer ik 't zangchoor viere en dien'; Maer fints haer de Thrax onteerde, wilze nimmer mannen zien:' Schigcig duikcze in 't digtst der bladen van een' eik of populier: Zy verwint de boschkooraelen met der klanken val en zwier, Alsze, klaegende, eêl van toonen, aen het woud haer leed vertelt. Wykt, verlaet de muffe Steden :ftreefc naer buiten; zoekt het veld. Ploeger fpant zyn willige osfen in 't gareel, en keert de klont Met het kouter, ftrooit de zaeden in den welbereiden'grond. 'i Landvolk wraekt nu rook en kooien; 't vee ontvlugt den duffen flal; En de herder dryft zyn kudden in het nieuw-begroende dal; Zingt, terwyl hy 't vee by troepen graezen ziet, en gadeflaet, 't Kommerlooze onfchuldig leeven van den herderlyken ftaet. Egon fnydt in beukenfehorsfen minneklagten, zyne vlam, Trekt Neëras naem, geftrengeld door den zynen, op den ftam: Groeit, o Lettren! met de fchorsfen, als de gloed in 'sherders ziel. Dafnis, zie uw Filiis nadren, Pillis, die uw oog beviel: Neemuwruischpypjfpeelvanliefde^anfchenkkaedj^een'teedrentoon, Ligt vermurwtge nu de fiere; ligt krygt gy haer hart ten loon: Mooglyk zal de maegdeboezem nu de mingevoelens voên: Die nooit minde, of immer minde, blaekt van minne in 't Lentfaizoen. Zingt nu, zingt: de lieve Lente keert te rug; de Winter vliedt. Pales, op der landliên bede, komt, aenvaert haer veldgebied: 'tKruid,waer haere zooien drukken,groeit en groent,en ruikt en lagcht, En der geiten uiers zwellen, ryk met melk en room bevragt. Pan Maer iints haer de lhrax onteerde, wilze nimmer mannen zien: Schigcig duiktze in 't digtst der bladen van een' eik of populier: Zy verwint de boschkooraelen met der klanken val en zwier Alsze, klaegende, eêl van toonen, aen het woud haer leed VPrtPh Wykt, verlaet de muffe Steden .-ftreeft naer buiten im^rhaf<,au Lentezang. 139 I „orCrhvnt. en ftreek de velden met de klanken van zyn fluit: be Echo, de oude liefde indagtig, kaetst te rug dat zoet geluid, L „,n „„nhnnm ruischt op 't klinken van die toonen, roert zyn blaên. 3een kristallen1 kluisters hindren nu de vlugge Vhetnajaên, [y bewandlen, nat van zooien, weêr der beeken groenen rand. ^erggodinnen, Akkernimfen, juichen, dansfén hand aen hand. kots- en Bosch- en Woud-bewoonfters, zingen, darden in de wei, En de drie Bevalligheden fpeelen, deelen in dien rei. kloris 'thoofdderfchoonebende, praeltin'trykveelverwigkleed, £nbeftrooitmetteedrebloempjes'tpurprenPad,waerlangsze treedt. ■Cypris zelv', die in de Lente 't leeven zag, de Lente mint, «Komt in 't veld, ontfnoert haer' tabberd voor den darden westewind: ^ybetreedtdeontlookenbeemden.blankvanboezem.blootvanborst, Met haer' Zoon, den Minneftooker, die zyn' boog en pyltjes torscht. Onder'thupplend heenetreeden, plukt de knaep, van't groene veld, Bloempjes met zyn zagte vingers, bloempjes, daer de dauw op fmelt, Waer van hy, voor fchoone Nimfen, tuiltjes ftrikt,enkranS]es breidt: ' .t Is een Godheid, wagt u, Nimfen, 't is een Godheid,die misleidt, Dan het allermeest te dugten, als hy lacht, en ftreek, en kust. Neen, volfchoone Veldgodesfen, hebt geen zorgen, fpeeltgerust; Want de teedre fchigt der liefde wondt onfchaedlyk, doodt u met. Mint nu, mint: de lieve Lente keert te rug; de Winter vliedt. De eedle Lente, aen Cypris heilig, is de tyd van mingeneugt. Hymen zwaeit nu nieuwe toortfen, geeft zyn wetten aen de^eugd *4o Lentezang. Kweekt in 't bloed, ontfteekt in 't harte 't teelend vuur der zoete ml | Deeze drift beheerscht de velden; 't vee verzaemt, en volgt dien zit l Nu laet zig de koe befchryden, duit en draegt den woênden ftierf Bok en geit, en hert en hinde, fpeelen, teelen door dat vier. 1 Slangen, van die drift gedreeven, winden, ftrenglen, zig dooreelf Zie de trotfe paeuwen minnen; musjes, dartiend, de ega treên, L En de tortels zig uit liefde naer hun kuisfche gaden fpoên. Vogels, die de lugt doorfnyden, visfchen, woonende in de vloei Wikklen zig door nieuwe vlammen, in dien aengenaemen ftryd,] Poogen hun geflagt te bouwen, uit te breiden met den tyd. Gaet nu, gy, die de eerfte hairen om de frisfche kaeken draegt; Gy ook, huwbre maegdenreien, brengt, dat Citheré behaegt. Volgt uw Vaders, volgt uw Moeders, offert Cypris min en vreugd; 'c Vuur der jeugd gelykt de Lente; 'sleevens Lente is onze jeugd. Schoonte en jaeren vliên, de Winter nadert met zyn dor gelaet; Dan verdooft het vuur in de aedren, \ vryen teelt dan fchande en ImaedL Waerom verwt de fchaemte uw wangen ? 'k zing hier van een' zuivreiL Van een hemelfehe Godesfe, wie men ftrafloos hulde doet; (gloei De andre Venus, eene onkuifche, pryst myn eerbre zangfter nietl Mint nu, mint: de fchoone Lente keert te rug; de Winter vliedt! Kom, Dione, fterk uw' Dichter, hy verheft uw eerbaer vier; h Leer hem lieve en teedre woorden, geef zyn verfen kragt enzwierii Zonder u wordt niets bevalligs, niets gezegd, dat geestig luidt; Gy alleen deelt den Poëeten Pindus eerlaurieren uit. Blaekis Lentezang. i*1 Lk myn' boezem.voedt de vlammen,daer my Febusmede ontvonkt: L, terwyl een krans van mirten fierlyk om myn' fchedel pronkt, |1 ik in den lof dér Lente tevens ftrenglen uwen roem. Lnbeheerschfter, hartenfnoerfter, aller eerbied, leevensbloem! Lereldrond erkent uw wetten; op uw' wille, voor uw' ftaf, leggen tygers, woênde leeuwen, ftraks hun wreede neiging af. Lle visfchen, fchuwe monfters, temtge in 't diepst der kille vloên. Li kontge, ö Aertsgodesfe! teelen, ftreelen, kweeken, voên. Lts weêrftreeft uw wet en orde; de aerde volgtze, en zee, en logt: Lege, 't Zuidewindje fladdert, nat van vlerken, ftrooitzynvogt; Lltge, Febus vrolyk wezen wordt van 't donker floers ontbloot. L de vette droppen dringen in des aerdryks vruchtbren fchoot, f n Apol de murwe klonten, met zyn ftraelen, zagt doorwaert, L terwyl uw ftil vermogen, koestrend, in de ftoffen vaert; Dan,'danhuwtge,alvoêndeMoeder,'tnaten'droog,doorwarm,aaneen, i£nuwwerkingdringt,milddaedig,doordengantfchenvormklomPheen: Lenkende alles groei en leeven , door uw'invloed, door uw vuur, lektge de eeuwen, blyftge heerfchen, als voogdesfe der Natuur. I Zingt: de Winter vlagt} de Lente keert te rug, en fiert netland. •Lente was het, toen de wereld eerstverfcheenuit'sMaekershand; Lente was het, toen Saturnus de aerde in billykheid gebood, Eoe gelukkig hy, die 't leeven in dien zaelgen tyd genoot! .Toenbehieldthetboschzynlovers,'tveldzynbloemen,immerfnseh. ' Beekjes, nooit door 't ys gekluisterd, lekten, rustloos, riet en hs. x42 Lentezang. En de heete Hondfiar fchroeide nimmer de akkers met haer'gloe* Joeg geen' veegen ftervelingen wreede koortfen door het bloei Gouden' Eeuw, zoo vol van weelde, toenge 't wereldrond verliet Werdt de onafgebroken Lente niet geduld in 'c nieuw gebied; Maer de jaerkring in vier deelen, naer den loop der zon, gedeek Nu verhit de heete Zomer 't lugtgewest, wiens gloed verveelt; Dan verheft de Herfst, angstvallig,zwaer van vogten , 't matte hoofd Nu regeert de koude Winter, die het vuur des leevens dooft. Wat al zegen bragt die Lente de eerstgeboren waereld aeni Zagt, myn onbedagte Zangfter, zoudenwe ons geluk verfmaéVj Nimmer moet de ftervling wraeken 't geen de Hemel wil, of doet Alles is hier, diep doorkeeken, fchoon, bevallig, heilig, goed, Elk faizoen verfchaft den goeden waer geluk en ryken troost. Als Apol, met gloênde wielen, Herkies Leeuw de lenden roost, Stooft hy, gunliig, met zyn ftraelen Ceres akkers, hof en veld Door wier kragt de vruchten rypen, 't graen in vette voorenzwelt 'k Zing van u, ö milde Moeder! die uw'hoofd met halmen kroont, En,alsrykftederGodinnen,fteedsuwgunstaen'tmenschdom toont] Knelde, o^tyds, geen'norfchenftieren'c ploeggareel den taeien nek;' Hadt geen holle maeg der maeiren toen, na d'arbeid, fpys gebrek5 Leefden de ouden by de bladen, by de kruiden van het land;* Roemden zy, als lekkernyen, de eikels, afgefchud in 'c zand:' 't Kromme kouter, blonde Ceres! hebtge 't eerst voor ons gewet, Eerst op kostelyker disfchen uitgezogter fpys gezet. Alles,! Lentezang. 143 é AlleSj Wat de Goden geeven, is aenminnig, heilig, goed. timpen' warmte en licht in 't najaer, als de zon naer elders fpoedt, bubbel wordt ons deeze fchade door den ryken Herfst vervult: Dan regeert Pomone weder; fchenkt haerfchatten, boet haerfchuld. Eie de moerbei, met der minnaers bloed geverwd, dan zwart en frisch , En den malfchen perzik zwellen, waerd den koninglyken disch. fcie Lyëus giften hangen aen de kronkelende rank, Hf, geperst, terkuipeuitbruisfchen,toegediend, als d'eêlftendrank. Lcchus, die met wyngerdbladen uwe geurge lokken fiert, L uw tamme panterdieren met de taeie wynrank {tiert: Lnter van de muskadellen, uwen lof verbreidt myn lied; Lriend der Dichtren, by uw fchaelen woonen zorgen noch verdriet, tËn de zangaêr vloeit veel milder, als uw vogt zyn veêrkragt roert: kaek, terwyl ik zing, myn' boezem, met den thyrspunt, dienge voert. iVader Liber, keer 't gehoorend voorhoofd vriendelyk naer my. fk Zwyg uw Moeders heerlyk fterven, uw geboorte uit Vaders dy; fkRep van Nyfas bergfpelonken, uwe wieg, nog Stiefmoêrs haet: |k Zal de nederlaeg niet melden van der Reuzen heilloos zaed; koch de Bruidskroon uwer Vrouwe, hoog gevoerd ter fterrezael: IkZing niet van Lycurgus ftraffe, noch van Penthêusfeestfchandael: Loch van 't fchelmftukderTyrrheners,Zeeliêneerst,Dolfynen nu; )ÏNoch hoe 't volk van 't geurig Oosten onderworpen werdt aen u: !'kSPreekvanSithoniersnochScythen,dooruw'moedverneerd;ikzwyg •ï Van de pylers, 's waerelds grenzen, grenzen van uw zege en kryg. Zulk J44 Lentezang. Zulk een ftof vereischt, Lyëus, fcheller citer, ftouter zwier. .Van uw blyde wyngefchenken fpeelen wy op zwakker lier. Toen de wyngaerd eerst met trosfen, malsch gezwollen, hing belaên Tooiden ftraks de Saters de ooren met die nieuwe groene blaên, En de dieffche Faunen drukten in de druif den graegen tand. Daedlyk van de rank getrokken, uitgeperst met voet of hand, Dronk men, darde lippen fchuimden, wynmost, in den kroes gefpat, Knaep Sileen, meê toegefchooten, juichte op 't proeven van het nat En bedauwde, uit volle kannen, d'ouden gorgel, heesch en droog Bom, en fchorre cimbeis klonken, waer de feestrei zig bewoog, Die den nieuwen neétar roemden, even eêl als dien der Goón. Toenreeds,gisik,verwde'tlandvolk metden wynmoêr hoofd en koon Zong, van zoeten Liber vroIyk,boerfchen beurtzang; lei, zoo 'k meen D'eerften grond der Schouwtooneelen , in die woeste vrolykheên. Dichters roemen dies, Iacchus, uwen byftand, en met recht; Billyk wordt uw kleevend klimop in hun eerlaurier gehegr. Ai, vergeet dan geen Poëeten, gy, die allen gunftig zyt, En bezoek ook onze heuvlen, als gy door de velden rydr. Dan verfpoele uw vogt de zorgen, neem' de traegeftompheidmeê; Dan, dan zullen wy, vervrolykt, zingen Bacchus! Evoé! Alles, wat de Goden geeven, is aenminnïg, heilig, goed. Zelfs uw gramfchap, norfche Winter I durf ik tarten, hoege woedt: Roofde kruiden, ftrooi de bladen, ftuit de ftroomen in hun vlugt, Blaes en brul door de open velden, fpil uw kragt in 't ruim der lugt! Huis- Lentezang. *45 Huis- en Haertgoön, daer ik fchuile, dekken, ftooven myne leên: Hier, terwyl de vlammen fpeelen, ryzende uic het koestrend veen, (Boert ik vrolyk met myn vrinden, fpreek ik van verftanden deugd; lOf ik toef de nutte kunsten; of de zangdrift voert, verheugd , Mynen geest naer Pindus dreeven, waer ik my der laegte ontruk, kn van Dafnes eedle telgen de altydgroene lovers pluk. b hoe wenschte ik, blonde Febus, door uw'hoogen geest verlicht, dpaer gy mynen kunsttred regelt, u te roemen in myn dicht! (Maer die grootfche pooging, Vader, eischt een nieuw, een ruimer perk. JNeig altyd uw gunftige ooren naer myn wenfchen, fier myn werk, jSchei my van het laeg gepeupel, van der dwaezen dom gewoel; :j|Dat myn ziel, zo lang ik leeve, deeze waere blydfchap voel! 'Gy, gy rolt op gouden fpillen, Parken, 't rokken, dat gy fpint, }Voor den geen', die, rein van misdaên, kunst en wyze leuren mint; iDeezen fchaên geen felle ftormen, geesfels van 't onpeilbaer vak, ■)(Deeze ontduikt de winterbuien, zorgloos, onder 't eerlyk dak. üSchoon de zontoors vlamt, de blikfem fchittert, en de donder flaet, sljNiets vermast, ontftelt den deezen in zyn' onberoerden flaet; tfAltyd leeft hy vry en vrolyk, met een welgefteld gemoed. Alles, wat de Goden geeven, blyfc dan heilig, fchoon en goed. ÜiAlles is wel fchoon, maer alles is nogthans niet even fchoon. qlOnder zo veel hemelvonken, die de nacht ons fpreidt ten toon, iPraelt de morgenfler op 't heerlykst, breed van luister , wit van glans t I Heller nog, met fchooner flraalen, blinkt de maen aen's hemels trans: K Derft 146 Lentezang. Derft de Winter geen vermaeken, kan hy meê de zangdrift voên; \ 't Rype jaergetyde is beter; allerbest het Lentfaizoen. Wy,wy zingen dan der Lente, by haer komfte,een lied ter eer. Nu nog iet van u gebeden, aller dingen Voogd en Heer! Voeg de vrede by de goedren, diege in 't nieuw faizoen ons geeft; Breng gebannen Eendragt weder, daer nu helfche Tweedragt leeft. Oorlogsmannen, wapen klanken, dreigen grimmig roof en moord, En de krygsvlam, door den winter niet te blusfchen, flaet weêr voor, J Smoor de bloêndeftaetkrakeelen, breek den krygsdolk, doofde lont, Of verwyder de oorlogsbenden van den Nederlandfchen grond. Maek derVadren zorg voorfpoedig,datze ons d'aerdfchen weiftand geev'; Vrede en rust hier veilig woonen, en de aloude roem herleev'! Dat op 't land en in de fteden ryke voorfpoed heerfche en bloei', I En dus Amalthéas horen fteeds van fchatten overvloei'! Dan zal 't heil der gouden eeuwe,fchoon't,verftooten,fchaers verfchyn', Hier den blyden Landzaet zeegnen; dan zal 't eeuwig Lente zyn. H d c c l x i. AM- AMSTERDAM. O Belgicarum Ocelle civhatium, Ocelle mundi, clara mater artium, Dilecla docla non minus Tritonics Novemque Mufis, quam tuo Cyllenio: O Amfiela urbs, o patere me dici tuum, ■ crefce fama ac nomine, Qua pontus omnis, tota qua tellus patet. D. Hoogs tratan us. AMSTERDAM. Is 't waer, beroemde Stad! begunftigt gy myn toonen, Die ik, in 'c choor der kunst, van uwe faem begin? Wyst gy uw' Dichter zelf, de fchoone zangbaene in, Op d'onvergangbren roem der Flakken en Maronen? Geene eeuw, die, na hunne eeuw, in achttien eeuwen kwam , Zong voor een Stad zo grootsch, als zy voor Rome zongen ; Hun vuur, al ryst de toon uit zwakker borst en longen, Bezielt myn trant en ftof; de ftof is Amsterdam: Is Amflerdam, de reê, en 't reiswit aller kielen: Een Stad, wier zeevaerdy de zon uit de oogen zeilt; Wier markt, wat de aerdbol teelt, aen alle volken veilt, En in wier ruimen kreits een wereld woelt van zielen: IsAmfterdam, welks magt en pragt verwondring wekt: De kunst- en handelfchool, de tolk van alle taelen; Welks glans de zevenftar des Staets doet tintiend praelen; Welks wys bellier 't heelal ten löflyk voorbeeld ftrekt. O welbeftierde Stad! hoe minzaem noón uw vesten Den rykdom , en de vlyt! gy koestert zoet gewin; Gy fluit den dwingren uit, de waere vryheid in, En toomt de oproerigheid van Staet- en Tempelpesten. K 3 Wat *5° Amsterdam. Wat Godheid, Amfterdam! bouwde u zo breed aen 't Y Heeft zo veel zaligheids beflooten in uw rauuren ? Gy, fchoon min vroeg bekend dan uw beroemde Buuren, Wiest hen , in vluggen groei, en aenzien, ver'voorby. Wie durft uw' laegen ftam verfmaeden en verbasfen? Getytelde afgunst knaege aen uw geboorte en faem; Nu groot, o Amfterdam! klinkt uw beroemde naem Tot d'Indus, van het Y, naer 's aerdryks uiterfte asfen. Gy, met een needrigheid, der ryken eelfte deu«*d Laet vrolyk 't fpeelend oog, uit uwe marmren zaelen, Van uwer tempJen tin, van uw paleizen, daelen Op de eertyds fchaemle ftulp, by de armoede uwer jeugd. De magtige Yflroom groet, met rustelooze gangen, De grootgeworden Stad , van zyne waterraên, En, ftaerende op den glans dier aerdfche halve maen, Deelt hy in haeren roem, gelyk in myn gezangen. Want, Amfterdam ten dienfte, en nimmer dienens moê, Zo haest de handelvloot uit zee de reê befteven', Voert hy, terwyl een vlugt van kraeken om haer zweeven, Die vloot, langs zyne paên, der ryke zceftad toe. Schoon, 't Ytenfpyt, de Vecht haer zand wierpe in zyn plasfen, Het arbeidzaem vernuft der Stad belagcht dien hoon: Tt Noordweste windenheir, ook tot haer hulpe ontboun, Geeft haere vlooten vaert, als dat den vloed doet wasfen. De Amsterdam. 151 De Stad, zo zeer verpligt aen haeren heufchcn Strcom, Erkent den dienst van 't Y, en ziet ontelbre kielen, Steeds fpoedende af, en aen, op zyne golven krielen, En ftigt, voor haere veste, een fcheepftad aen zyn' zoom: Een fcheepftad, net verdeeld in laegen, wyken, waelen, Waer in- en uitheemsch woelt, waer watervoogd of fchout De vlotte ftad regeert, in tugt en teugel houdt, En voor haer zorgt en waekt, of bergt by haere paelen. Gy, vader Amftel! die zo lustryk met uw nat, Waranden langsgegleên, in Amfterdam komt vlieten, Om de uitgeftrekte muur der Stad uw vloên laet fchieten, En haer, uw fchoone telg, in minzaeme armen vat, Laet ook myn heldenvvyze, u, gryze Stroom! behaegen, Vloei vrolyk, fpoei en fpeel, en ftreel uw ryke fpruit, Zend haer uw vrucht en veen, en zuivel toe en kruid: Juich eeuwen om haer heil, van uwen waterwagen.; Zuidholland, of het Stigt, als Y> zyn voordeel let, Zoekt, langs uw flingrend fpoor, de Stad met goud, of waeren 5 Gy ziet de togthulk fpoên, de jagten fpeelevaeren, De kraeken, vol gelaên, laveeren in uw wed. Gy ftreek de burgery, en ftrykt de zorg en kommer Den bezigen van 't harte, in 't groenend veldgebied, Waer landhuis, laen, en dorp zig fpieglen in uw vliet, Natuur zig minlyk tooit in bloemhof, weide, en lommer: K 4 x52 Amsterdam. Of lokt haer naer het meir van Diemen, uit de vloén Gewoekerd, tot een beemd, herfchapen in een Eden: Gy ziet, in 't fchoonst van *t jaer, naer zyn bekoorlykheden, 't Gewoel der veste wars, uw blyde burgren fpoên. De Vecht, nw ftroombuurin, nu vriendlyk, braaf van wandel, Des ouden wroks ontwend, mint nu, met zuivren vlam, Uw Stad, die haer verrykt, en 't magtig Amfterdam Kweekt, langs haer waterfpoor, Germanjes markt en handel. Bedrieg ik my, vertoont zig de Amftel, daer ik zing? O ja! dus fpreekt hy, van zyn vlottende gareelen: Hoor, fchoon u zulks de nyd der tyden zoekt te ontftcelen, O Dichter! hoe deez Stad, myn telg, het licht ontving. Degrond,langsmynenftroom,'czydeYvloên zeewaert krompen, Of wiesfèn, lag gefmoord in dobbrend veen en flyk, Begroeid met lis en riet, ontbloot van kade, of dyk, Bewoond van piasgedierte, en reigers en roerdompen. Een oord, zo woest,'zo wild, zo laeg, zo dras, zo week, Scheen van natuur gefchikt om onvermaerd te blyven; Of, door een fpringgeryde ontworteld, weg te dry ven, Van daer het hooge Stigt zig paelt aen deeze ftreek. Maer, fchoon 't Natuur verboodt, een hoogerMagt daer boven Hadt hier een wonder voor, het Y bewerkt haer' wil, En vult, met flyk en flib, den veengrond, kreek en kil, Om 't ryzend ftrand allengs der nietigheid te ontrooven, Toen Amsterdam, 153 Toen daelde een mild geluk in deez' vergeeteu oord, Ter plaetfe waer ik 't Y met mynen vloed bejegen': Hier vondt, met voller vangst, de visfer grooter zegen; Hy groette 't visryk ftrand, dat nu zyn oog bekoort. Het heugt myne oude wel, geen zesmael honderd jaeren Verfleeten immer 't vast geheugen van een' ftroom, Dat de eerfte visfers ftulp, geplant aen deezen zoom, Gedekt met wier en riet, zig fpiegelde in myn baeren. Haest werdt de hut een buurt: ik zag, myn vloed tot eer, Haer riet, in hout verkeerd, omtuind met houten vesten, En voor de nyd , en fpyt der naeste plondernesten Beveiligd, door den Burg van d'Amftellandfchen Heer. De vest ontving myn' naem; wier burgers braef bedyden. Het wrokkend Gelderland, met Utrechts trots en haet, Zaeide, in haer platgetrcên en deerlyk erf, het zaed Van aenzien, rykdom, magt, volgroeid in beter tyden. De Tiber zag zyn Stad op 't wol vennest gebouwd, En 't belgt haer adeldom, door roovers, moorders, fielen; Maer ik, ik roem te recht op visfers, vroome zielen, . In wier eenvoudig riet myn vest haer wieg befchouwt. Veele eeuwen werkten aen den wasdom van Venedig, Eer 't, groot genoeg, dien rang van heerfchappy'genoot; MynStad,als 't vorstlyk kroost,vroegryp,vroeg ryk.vroeg groot, Kteldc nauwlyks, tot haer groei, vierhonderd jaer onledig. K 5 Schoon 154 Amsterdam. Schoon haer Civilis eeuw, nochRomesheerschzugtheugt, Des wil zig haere jeugd, op geener wyz', bekreunen: Wat baet een gryze ftam, wien geen verdiensten fteunen; De jongheid is haer eer, haer adeldom is deugd. Gy weet, hoe Amfterdam, myn telg, is opgetoogen, Wat rampfpoed, welk verdriet, haer' eerften bloeifem trof: Nu door den Heer verpand, dan weêr gemynd van 't Hof, En eindlyk door den Vorst gevleid, om haer vermogen. Toen mogt myn Spruit, voor goud, door d'oorlogszieken Heer Bevoorrecht, op haer' kruin de vrye muurkroon zetten; Min op den legerdienst, en flaeffchen hofdienst, letten, Zig plaetfen in den rang van heerfchappye en eer. 't Is waer, in laeter tyd, zag 't Land, den dwang ontwikkeld, Myn vest, en 't was elk leed, van de oude vryheid vremd, Zy fcheen in d'yzren ftrik der dwinglandy beklemd; Door dwaeling, door belang, door 't vleiend Hof, geprikkeld. De vrees voor haer bederf, fchoonze ons ontydig fcheen, Was 't egter, die den geest der Overheid bezielde: En. daer zy min voor 't beeld der Spaenfche heerschzugt knielde, Haer zorg was altyd voor den welftand van 't Gemeen. Men heeft myn Stad den naem van Moorddam toen gegeven: Maer ach! de dwepery, die naer haer welzyn dong; De Bloedraed, die de wet tot wreed vervolgen dwong, Deedt haer,haers ondanks, 't fpoor der bloënde ftraffe in ftreeven. Want, Amsterdam. 155 Want, vreedzaem uit der aert, blies haer een woeste geest ■ie wrange ftrengheid in, zy plengde, in 'c heet vervolgen, |Der rustverftoordren bloed; maer ook, te fel verbolgen, | Der burgren ondaên min, de ftille dooling meest. jUw voorzaet zag dit leed, zulk marden aen, dat lyden, O Raedhuis! maer het fchreide, en kwynde in ieder deel; Doch gy, gy gruwt 'er af, en fchuwt dat moordtooneel, (Verwonderd en verbaesd om 't dwaes begrip dier tyden. Sints fpeelde een zagter geest in Wet en Overheid; JDe dwang van 't (Hl gemoed is lang van hier gevloden: ken wyze Vryheid lokt de welvaert, geeft geboden, En heeft den roem der Stad de wereld door verbreid. |Gy ziet, wat Grieken dicht van Venus, voortgekomen Uit zeefchuim, en geëerd op Cyprus, haeren troon, In eedier zeenimf, uw Batavifche Dioon, 1 Gediend in meerder lands, bekend aen verder ftroomen. 1 Vaerwel: my ftreek de lof van myn beroemde Stad; ■Zy moet', nog eeuwen lang, in haer geleerde chooren, |Op haere markt, en Beurs, myn' naem, haer glorie, hooren, En doen haer' haetren zien datze ooit befchermers hadt. I.O Vader Amftel! 'k voel myn dichtgloed feller blaeken. Gy, gy blyft myn Apol, uw Stroom myn Hippocreen: Ik klim, van 't rieten dak, door weinige eeuwen heên, l Op 't ryk verheven plat der Amfterdamfche daken, En J55 Amsterdam. En zie van daer de Stad, en haeren omvang, aen, Op masten, in 't moeras gedreeven, en van onder Gegrondvest, als een rots, blyftze, als der Steden wonder, Met on verwrik ten ftand, tot Neêrlands heil, beftaen. Zy heeft, in weinig tyds, haer wyden kreits voltoogen , En viermael uitgebreid, de nieuwe aen de oude zy' Zo welgefchikt vereend, en zig, aen 't zeilryk Y, Verbonden, door een' muur, dat werkftuk van vermogen. Zy heeft haer ftraeten in plaveifel vastgezet; Zy ftigtte in 't ruim der vest, door vlietende kanaelen, Eilanden, groot en kleen, waer in de uitheemfchendwaelen, Door haer gewoel en pragt verbysterd, of verlet. Zie 't bezig volksgedrang op Beurs, door markt en wyken. Hoor, hoe de keifteen klinkt van flede, en hoef en raên: 't Vermengd gedruis by waeg en winklengroeit fteeds aen, En vormt één toon van winst, in zo veele ongelyken. De wereld volgt gereed dit wonderlyk accoort, Terwyl de ryke Stad den trant béfliert en raedren, En brengt, gelyk het hart den bloedftroom dryft door d'aedren, Hoe vreemd het luiden moog', des handels omloop voort. De Stad, als 't middenperk, de bron, de zon van 't leeven, Van 't leeven , dat door winste en welvaert best bedyd, Vereenigt in dat punt der zinnen keur en ftryd; Elk wordt, in zynen kreits, om haer, tot haer, gedreeven. De Amsterdam. 157 | De wereld werkt op haer, zy, door dezelfde zugt, In eveneens geroerd, werkt wederom op allen: :y hoedt ook door haer magt 's Lands welfland voor 't vervallen, En blyft de ziel des Staets, zyn leeven, licht, en lugt. )es aerdbols kusten biên ontzag aen haere vlooten, Als haer de onmeetbre plas naer alle ftranden draegt; En, 't zy haer donder fpreekt, of Item der vriendfchap vraegt, |ks haven, aller fchat, wordt voor de Stad ontflooten. Het Y, één letterklank, en onvermaerd van ftam, Mogt, ondanks grootfcher naem, den Ganges wetten geeven; *

Onderstaande tekst is niet 100% betrouwbaar

76* Aen den Hollandschen

Der beelden diep geheim, der lettren kragt en merk, En 't wonder veertigtal heeft hy, ten dienst der kerk, Ontzwagteld, aengeduid; verborgenheên gevonden, Waer 't Christendom op aest met hongerige monden.

'sMans aert was ongemeen, en, door die zugt geleid, Heeft hy 't onmeetbaer veld der wysheid afgeweid, Wier vreemde en wonderbaere, of onbekende, ftoffen Best werkten op zyn ziel, en meest zyn aendagt troffen. De aeloudheid dreef zyn' geest veele eeuwen agteruit, Tot hy aen 's aerdryks jeugd, der volken oorfprong, ftuitt'. Zyn onderzoekziek brein verkoos de onzeekre paden, Zelfs voor 't waerfchynlyk fpoor, waer nimmer voeten traden ; Of waer, zo immer voet de treden agterliet, Het oog geen blyken meer van d'eerften gangftreek ziet. Nogthans zag hy den ftap der onbekendfte Volken ; Hy zag hunn' fteden, voor veele eeuwen in de kolken Der holle zee geftort, of door den tyd vergaen; Terwyl hun ftand of naem, beginfel of beftaen, Aen 't yverend vernuft, naer die geheimenisfen, Een fchoone ftof verleende om onvermoeid te gisfen. Zyn wysheid dagt zig grys, en zag haere oogen blind Aen de uitgefleeten' munte, aen pergament en int: Zy fpilde kragt en zweet met deiven, graeven, wroeten, Om hier een' reuzenfchonk, een doodbus daer, te ontmoeten,

Ter-

Permanente URL

Opties voor uitsnede