nu ben ik gelukkig wijzer geworden in «lezen, en bid alleen dan, wanneer de Geest mij te bidden geeft. Beschouwde zij dit als een vooruitgang in geestelijk leven; de anderen dachten evenzoo. Ja, zij leeren niet enkel,1) dat het niet noodig is voor en na het eten te bidden, maar houden het zelfs voor schadelijk en Gode mishagende. Koelman vindt dit zeer droevig en zegt, dat die opvatting thuis behoort in den kririg van Quakers en Familisten. De bron, waaruit dit alles vloeit, is natuurlijk weer geen andere, zegt hij, dan de dwaling, dat wij niet geroepen zijn iets te doen dan wanneer de Geest ons impulseert, alsof wij geen Held kennen, bij wien hulp besteld is, en geen God hebben, die in ons werkt, beide liet willen en werken.2) Maar, waar komt men met die bewering uit? Indien wij onze geestelijke plichten niet hebben te vervullen, dan na daartoe door den Geest gedreven te zijn, dan volgt daaruit, dat wij ook geen andere natuurlijke en burgerlijke plichten, als eten, drinken, reizen, ploegen enz. hebben na te komen, tenzij de Geest ons drijft, want ook dit kunnen wij niet naar waarheid doen, tenzij de Geest ons helpe. En hoe staat liet dan met elk vermanend woord om onzen plicht te doen? Verliest dit zijn kracht niet, indien de Geest het is, die alles moet doen? Zullen wij zoo geen stokken en blokken worden, die niet arbeiden als redelijke schepselen onder zedelijke verbintenissen, maar die gehoorzamen aan de trekking des Geestes, zooals zon en maan, winden en zeeën gehoor geven aan de trekking van de almachtige eerste oorzaak?3) Moeten bij deze opvatting van het gebed niet alle publieke en solemneele godsdienstige bijeenkomsten opgeheven en afgeschaft worden, daar men immers wel den tijd bepaalt wanneer, maar geen waarborg heeft voor de invloeden des II. Geestes? In één woord, men
') Historisch-Verhaal, blz. 242.
J) Idem, bi*. 243.
3) Idem, blz. 245.
Krull, Aijelt Folkert, "Jacobus Koelman : eene kerkhistorische studie : -". Campen, 1901. Geraadpleegd op Delpher op 25-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSFUBA02:000011528:00010