zoo aanhoudend, gewillig , tot behoud van het lieve vaderland heeft opgebragt , en nog geduldig veil heeft, dat van een en ander, zeg ik, eens een yverig,goed en nuttig gebruikt gemaakt worde ; hier door alleen moet dit gemeenebeft Haan of vallen. Zonder handel, zonder fcheepVaart, zonder Visfcheryen , zonder Volkplantingen , naar behoren befchermt, zyn wy fpoedig te niet. — Wel voorziene Oorlogfchepen en Vloten kuDnen ons behouden: daar door alleen kan Nederland welvaaren, en deszelfs byna verdoofden luister doen herleven.
Zo dra eene welbeftierde en welmeenende activiteit in het beramen van ofFenfive en defenüve maatregelen tegen orzen vyand , zal komen te blyken, zullen weltevredenheid, genoegen en welvaarr onder ons herleven. Dus doende kunnen de gegronde grieven en billyke klagten van een zoo treffend verongelykt volk, uit den weg geruimt worden.
Vrye menfehen erkennen geen willekeurig bellier: — een knellend juk is en blyft fteeds onverdragelyk voor de vrygevogiene halzen onzer Medeburgers; het behoud van het Vaderland kan noch mag hun niet onverfchillig zyn. — Het geroep van dit vrye Volk, niet dat van een dol en opgerokt gemeen, maar de (temrne van het befte gedeelte der Natie, vorderde nimmer iets onredelyks.
Dat wy hier op onzen aandagt vefligcn EdMog. Heeren! cn dus doende aan onze Ingezetenen, die hunne zaak aan of ze zorge hebben toebetrouwt, trachten genoegen te geven.
Om hier aan te voldoen, ben ik van gevoelen ,
dat
Nyme*
sen.
Advys van Jr. v. d. Capellentot de Marfch, wegens N Amerika.
Ui NIEUWE NEDERLANDSCHE
Nyme.
GEN»
Advys yan Jr. v. d. Capellentot de Marfch, wegens N.Ame rika.
dat UEd. Mog. Gecommitteerdens ter Generaliteit behoorden te worden geauthorifeert , om namens deze Provintie ter tafel van Hun Hoog Mog. te dsclareeren, dat om de hier vooren aangerogene redenen, deze Republicq geen ftilüand van wapenen, geene afzonderiyke vrede, door Engeland aangeboden, kan aannemen: tevens met eene heufclie verklaaring aan haare Rus-Keizerlyke Majeheit, dat de Republicq gereed is om medé te werken tot het herftellen der ruft in Europa, zoo dra zy zal overtuigt zyn van de mogeljkheid om van haaren vyand te erlangen reparatie van zoo veel
hoons, en vergoeding van zoo vee! fchadens:
dat Zy geene vrede kan aannemen , dan overeenkomende met haare waare belangen , en te gelyk met die van haar Bondgenoten , met welke zy plegtige engagementen heeft gemaakt-, om den gemeenen vyand op eene glorieufe wyze tot reden te brengen.
Voorts Ed. Mog. Heeren!diende de Republicq van nu af aan bedagt te zyn , van zig nergens in te laten, dat by eene eventueele algemeene vrede, aanleiding zou kunnen geven tot herftelling van voorgaande Verbonden met het Ryk van GrootBrittanje, een Ryk dat geen Trachtten met ons gemaakt heeft, dan om des te gemakkelyker pretexten te hebben, om ons te kunnen mishandelen. — Waartegen het van .eene volftrekte noodzakelykheid is, dat dit gemeenebeft zig, op allerley wyzen de goede dispolitien des Konings van Frandryk trachte ten nutte te maken, om zo doende een altoosduurcnde vriendfehap cn goede verftandhouding met dat Ryk op de welmeenendfte gronden te veftigen, als het eeniglte middel, om onze Conftitutie, onze Vryheid, Aanzien en Welvaart, tegen alle verraderlyke geweldenaryen.onzer vyan« den te beveiligen , en voor verderen indracht in dezelven te bewaaren.
Dus doende en vercenigt met een magtig gemeenebest, dat zig aan het viortduuren onzer Vryheid
JAARBOEKEN, April, 1782. 443
held zal Iatèn gelegen leggen, zal het vrye Nederland uit de laagte, daar het door den verraderlyken Engelfehen in vloed, als in gezonken was, met aanzien verryzen.
Vereenigd "met een magtig Ryk, dat zig van den beginne der Republicq als onzen natuurlyken Bondgenoot heeft gedragen; en welkers vyandfghap ons door de Engelfehen, altoos op onzen ondergang bedagt, berokkend is geweest, vereenigd met eene Mogendheid, die onze waare grootheid op alle wyzen bevordert, die in Haat is, om ons van de laridzyde, daar deze Provintie zoo veel aangelegen is, Ed! Mog, Heeren J voor alle verderffelyke aanvallen te bewaaren: en waar toe'onze armée nimmer toereikende kan zyn. Daar nu de vermeerdering onzer Landmagt, wélkers voornaa-nlte beltiei meer aan Vreemdelingen , dan aan Inbooi iinger toebetrouwt wordt, niet dan drukkende, niet dat gevaarlyk voor ons gemeenebest is : h' bben W5 zoo veel te meer redenen, om altoos op het wel meenenfte met Frankryk eene lyn tc trekken: me een Ryk, dat, zoo dra het van onze goede trouw en oprechte dankbaarheid blyken zal zien, dezei Staat, buiten twyfel op het edelmoedigfte za voo komen en behandelen.
Al het geene ik tot UEd. Mog. gefproken heb be, is overeenkomende der ftemme des Volks. Alvorens ik uitfeheide, kan ik my niet weerhou den hier by te voegen,dat orze Ingezetenen (leed blyven verwagten, dat eens zal komen te blyken v/aar aan en aan wien toetefchryven is de langduu rige traagheid en werkeloosheid, welke, hoe zee men ook een fchyn van aéliviteit heeft trachten t vertoonen, tot eene eeuwige fchande voor dit Ge meenebest, hebben plaats gehadt, in het berame en e^ecuteeren van de nodige mefures, om by tyc eenen woedenden vyand met vigueur te keer t gaan, en zynen reeds maar al te veel gelukte toeleg te voorkomen. - De Natie is beregtigt 01
Nyme» gen.
Advys van Jr. v.d.Capellentot de Marfch, wegens N. Amerika\
1
r, r
r l
k
S s
r
a
1 e ti n
R
444 NIEUWE NEDERLANDSCHE
NvMEGEN.
Advys van Jr v. de C; pellen tot de Marfch wegens N.Amt rika.
te eisfchen, dat hun goed en bloed voortaan niet nutteloos verfpild worden.
De Natie vordert met recht Edele Mogende Heeren! dat met alle mogelyken ernst naar de oorzaak van 'sLands ongeval de rigourufte peri- quifitien gedaan worden , om, zoo doende , te ontdekken de verkeerde, verraderlyke, en ter kwader trouw gegevene raadgevingen en gepleegde malverfatien van onze inwendige vyanden, op dat derzelver invloed en voortgang gefruit, very-deld, ja zelfs dat de zodanigen, die getracht hebben dit Land ten val te brengen, en die daarom met den billyken haat der Natie als overladen zynde , zig voor de vierfchaar des volks niet hebben ■weten te zuiveren, zonder aanzien van Perfoonen mogen geftraft, of ten minften uit het midden van dezen Raat verwydert worden.
Waar tegen UEd Mog. gaarne met my zu'len toeftemmen, dat het te wenfchcn waare, dat, om aan de scquiteit, aan de billyke verwachting van gantsch Nederland te voldoen, eerlyke welmeenende, doch verongelykte leden der Regering ten dienRe van het Vaderland herfteld wierden.
UEd. Mog. begrypen, dat ik hier onder anderen in 't bvzonder bedoeleeen fchreuwend voorval in eene naburige Provincie, een gebeurtenis zonder voorbeeld in een Land, daar recht en gerechtigheid diende plaats te hebben , en waar aan wy ons Ed. Mog. Heeren! om der gevolgen wille, moeten laten gelegen leggen, ik meen het feitelyk ontzetten van een Lid der Ridderfchap in de Provintie van Overyffel , (die geene onderdrukking van het nuttigfte gedeelte der Maatfcliappy heeft kunnen dulden) door eene meerderheid van ftemmen , zonder forme van Proces, en dus in het oog der wet, zonder misdaad.
Ik hebbe de eer, dit myn advys, aan UEd. Mog. welmeenende en vaderland bevende Confideratien te fubnvtteeren: met verzoek dat bet zelve, aangezien de aangelegenheid der zaken daar in
voor-
JAARBOEKEN, April, 1782. 445
voorgedragen, tot myne verantwoording by een VoR-, welkers rechten ik fteeds zal verdedigen, in den Rccesfe van dit Kwartier, mag worden gt tolereert.
R. j. van der CAPELLEN, tot de Marsch en Lathmer.
HOLLAND.
Dordrecht.
T *^en 3 April hebben de Gedeputeerden %_J der Heeren Kooplieden van deze Stad zich ten huize van den Heer eerfte Burgemeefter vervoegd, en na zyn Ed. Groot Achtbare, als het Hoofd der Regering, hunnen dank te hebben betuigd voor den yver , die deze Stads Regering wederom op nieuw voor het algemeen belang van het lieve Vaderland en die van den Koophandel in het byzonder, heeft betoond, door het erkennen van den Heer Adams, als Minifter Plenipotentiaris van het Noord-Amerikaansch Congres by deeze Staat; hebben gemelde Gedeputeerdens hun verlangen te kennen gegeven en eerbiedig verzogt , dat byaldien onverhoopt eenige zwarigheit bv de hooge Bondgenooten omtrend deze allerheilzaamfte en allervvenfchelykfte zaak mogt werden gemaakt, in zoo een geval, door ofte van wegens deze Stad ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog. mogten werden voorgefteld, het beramen van zoodanige middelen, waardoor deze Provincie niet .zoude werden beroofd
van
Nymegen.
446 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Doro-
8.ecüt.
van de gewigtige voordeelen, die men veronderftelt, dat door eene erkentenis van de onafhangelykheit van Noord-Amerika noodwendig plaats moeten hebben; en zoo by de Leden van Haar Ed. Groot Mog. mede eenige zwarigheden dienaangaande mogten gemaakt worden, die het beramen van gepafte middelen zouden beletten, dat als dan byde Regering van deze Stad zoodanige maatregelen mogten werden genomen , als ftrekken konden om de Kooplieden dezer Stad de gewenfehte vruchten van deze erkende onafhangelykheit te doen genieten. Zyn Edele -Groot Achtbare ontvong de Gedeputeerde zeer vriendelyk , en nam aan, hun verzoek in den Oudraad te zullen brengen.
Den 12 April is alhier, door den Scheepmaker Jacubus Spaan, het voor de Admiraliteit op de Maze, nieuw gebouwd wordende Oorlogfchip van 60 ftukken, genaamd de Hercules, zeer voorlpoedig en zonder de minfte llag of ftoot, van de werf in de rivier de Maas geloopen; waar by eene groote menigte van Jagten en andere Vaartuigen en Perfonen van allerlei ftaat tegenwoordig waren.
Haarlem.
„ De Heeren Direcleuren der Nalaaten•fchap, benevens de Leden van het Godgeleerde Genootfchap van wylen den Heer Pieter van der Huift, hebben, byecn vergaderd zynde, om uitfpraak te doen over de ingekomen Verhandelingen, ter beantwoordinge van het voorftel voor het jaar 1782, geoordeeld,
JAARBOEKEN, April, 1782. 447
decld, dat de beloofde gouden Eerprys rcchtniaatig toekomt aan den Schryver der Verhandelinge, welke ter Zinfpreuk heeft, Si omnia antecedcntibus caufis fiunt &c. Cicero de Fato C. XIV. En, by 't openen van' het daarnevensgaande briefje,met de Zinfpreuk, is hun gebleeken, dat derzelver Schryver is de Hooggeleerde Heer Jofep'uis Pap de Fagaras, Ph. Dr. & ejusd Facult. ac Math.in illuflri Reformatorum Athenao M. Vafarbelviènfi in Tranfylvania Profeffbr: aan wien, ingevolge daarvan , de toegezegde Eerprys is toegekend. Verder hebben opgemelde Heeren geoordeeld, dat, uk alle de overige Verhandelingen, bovenal door den druk verdienen gemeen gemaakt te worden, de drie volgende verhandelingen, welke ter Zinfprcuken hebben : (1) caufas cognoscite rerum, Qiiid fumus, & quidnam vicluri gigni«s«r,PERSius. Ca) 'E~y WeAi^ip x. T. a. Epicteti Encbirid. (3) The proper fludy of Mankind is uian. Uit dien hoofde is het oogmerk de opgenoemde Verhandelingen, by wyze van acccdeerende ftukken, nevens de prysverhandeling, ter Drukperfe over te geevea. En 't zou aan de bovengenoemde Heeren ten uiterfte aangenaam weezen zulks te mogen doen, met meldinge van de naamen der Heeren Schryveren dier Verhandelingen. Hierom is hun lieder verzoek, dat deeze Schryvers dc goedheid gelieven te hebben van daartoe gelegenheid te geeven, door zig ten Uiterfte voor primo Juiy te openbaaren, en vryheid te verleenen, om hunne toegezeII h gelde
Haarlem.
Haarlem.
'sGrA VEN H AGE.
Wy hebben te voren racer dan eens gefproken van de bende Zee- krygsvolk, ot het Corps Mariniers, het welke de Bondgenoten befloten hebben op te regten. De kaptein Generaal en Admiraal heeft daar van reeds de Zee Officieren benoemd namenlyk:
Onder zyne Doorlugtige Hoogheids JLyt Regiment Marinier tot Colonel van hetzelve en Kaptein van eene Compagnie den Heer Harifinck, tot Lieutenant Colonel en Kap-
44>g NIEUWE NEDERLANDSCHE
quidnam victuri gignimur, Vrksivs ; welke hun , naaft de Prysverhandelmg , by uititek behaagt; en waarvan den Schryver vervolgends is gebleken te zyn, de Eerwaarde Heer Archibaïd Maktainè ïheol. Doel:, en Leeraar der Engelfche Kerk in 's Hage.
JAARBOEKEN, April, 17G2. 449
tein vtln eene Compagnie, den lieer Mytens; tot Major van het eerfte Bataillon en Kaptein van eene Compagnie , den Heer van Kinsbergen ■ tot Colonel Commandant van het tweede Bataillon en Kaptein van eene Compagnie , den Heer Reynjl ■ tot Major van het tweede Bataillon en Kaptein van eene Compagnie , den Heer Bedelt, Voorts nog tot Kapteinen, ieder van eene Compagnie, de Heeren Braek j E. C. Staring, Dekker, Melvill, Reintjes, Boot, Cras, Rynevelt, C. L. Graaf van Recbteren , Mulder en L. Speuglcr. En tot Kapiteinen Commandanten , de Heeren Aberfun , Wirtz, G. Smisfaert, Graaf van IVelderen , van Kinsbergen , T/woft , C. Graave van Recbteren, lAaillant, Over meer, Bof tb, Rauws, Baron van Kinckel, Oorthuis de With en van Woenfd: Tot Colonel van een tweede Regiment Mariniers en Kapitein van eene Compagnie in hetzelve, den Heer Baron van Waffenaar 1 tot Lieutenant Colonel cn Kaptein van eene Compagnie,den Heer Dabenis ; tot Major van het eerfte Bataillon en Kaptein van eene Compagnie, den Heer Bisdom; tot Colonel Commandant van het tweede Bataillon en Kaptein van eene Compagnie, den Heer Zoutman; tot Major van het tweede Bataillon en Kaptein van eene Compagnie, den Heer Rietveld: Voorts nog tot Kaptainen, ieder van een Compagnie, de Heeren Riemersma, van der Kracht, Berghuys, van der Beets, J-P, van Braam, van Gennep ,'Raders,Silve/ler, Stavorinus en Idftnga; en tot Kaptein Gom," Hh 2 man-
Gra-
venhav ge.
45o NI UWE NEDERLANDSCHE
's GrA-
vem1age.
mandanten, de Heeren Cuyper , Pelt, van Loo, Maiiregnault, öfl» Sou, A. Spenglcr, Rochebrune, Vofch van Avejaat, A. II. C. Staring, Tullingh, Bols, C. J. Bloys van Treslong, Smaafen en Meur er; tot Colonel van een derde Regiment Mariniers en Kaptein van eene Compagnie, den Heer Hoeuft; tot Lieut. Col. en Kapt. van eene Compagnie, den Heer van Kruynen; tot Major van het eerfte Bataillon en Kaptein van een Compagnie, den lieer van Hoey; tot Colonel Commandant van het tweede Bataillon en Kaptein van eene Compagnie, den lieer L. Graave van Byland ; tot Major van het tweede Bataillon en Kaptein van een Compagnie, den Heer W. van Braam: Voorts tot Kapteinen, ieder van eene Compagnie, de Heeren Pruyft, Delvos, Seis, B. Smijfaerl , Hekkers, Haringman cn Bouritius! En tot Kapteins Commandanten,den Heeren Raid, Schierhout, Drybe, Willinck, Gervais,Frykenius, Timing, Ort, Allicr en de Rochcmont: En tot Adjudant Generaal van hooggem. Zyne Doorl. Hoogheid als Admiraal Generaal, den Heer van Kinsbergen ,-nog tot hoogftdeszelfs Adjudanten de Graaf van Weideren en Baron van Kinckel.
In ons voorgaand ftukje bl. 176. hebben wy eene Memorie van den Franfchen Gezant medegedeeld, welke dezelve aan H. H. Mog. heeft overgegeven, wegens het beraamen van een plan om den gemcenen Vyand met vereende kragten te beftryden, en waar
in
JAARBOEKEN, April, 1782. 451
in de Hertog de la Vauguion voor al op de onmogelykheid aandrong, van aftegaan van dat plan, en zig in byzondere vredesonderhandelingen in te laten, wanneer dat plan eens zoude bepaald én vaftgeftcld zyn. Het antwoord van H. H. Mog. op die Memorie-is vervat in Hoogstderzelver befluit van den 23 Maart laatltleden , zynde van dezen inhoud:
Extrnct uit het Regifler der Re fokitien van Hun Hoog Mogende . .de Heeren Stattn Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Maandag den 25 Maart 1782.
gehoord hebbende het rapport van den lieer van Lynden tot Hemmest, en de andere Gedeputeerden van Hun Hoog Mogende tot de buitenlandfche zaaken, ingevolge der Refolutie Commisferiaal van den 12 deezer, onderzocht hebbende de Memorie van den Heer Hertog de la Vaguyon, Ambaffadeur van Zyne Majefteit den Koning van Viankryk by deeze Republiek , betreffende een Concert met dat Hof vast te ftellen we^en de wyze , waarop men te faamen de Krygsbedry ven zoude beftieren voor den unftasndeu VeUitogt tegen den gemeenen Vyand.
Waar over gedelibereerd zynde, is goedgevon• den en beflooten, dat aan den Heer Hertt>g de lo° Mog. extract overge;. eeyen,worden1 door cl ü recteur Tinnef afwez.ghe.d van den Agent Vol der Burch vm Spieringehoek, aan den Heer Hertog de la Vauguyon.
Accordeert met het voorfz. Register.
Zodra dit befluit aan den Franfchen gezant was ter hand gefteld; heeft dezelve een plan van Krygsverrigtingen overgegeven ; gelyk ook Zyne Doorlugtige Hoogheid in een gefprek met dien Gezant in tegenvvoordigheic van een Geheime Commisfie, diergelyk plar aan denzelven heeft medegedeeld: het we k door den Hertog Je iaVaugayonmüï Frankryk gezonden, en door het Franfche Hol volkomen goedgekeurd is. ,
Onderwyl heeft de fchielyke verandering in het lighaarn der Staatsbeftierders Jn Enge land, eene groote verandering in de gevoelen van dat Ryk,met betrekkina; tot deze Repu bliek veroorzaakt. Naawelyk was de Staat geheimfchryver C. T, Fox, aan het be Riêr gekomen, of hy maakte zyn werk or de breuke tusfehen het Ryk van Groot-Bn tannie en deze Republiek , welke hy alty als zeer verdervelyk voor Groot Bnttann zo wel,als voor dezen Staat hadt aangezier Hh 4 2
s Gra-
A NHA"
;e.
Antw. van H. ff. Mog.
op de Memorie van den Fr. Ge zant.
1
S 1
i
e
? 0
454- NIEUWE NEDERLANDSCHE
's G HAVEN-HACK,
zo het mogelyk was, te heelen, en voor te komen, dat deze Republiek niet voor altyd van Engeland afgefchpurd en aan de belangens van Engelands ouden en eeuwigdurende Vyand, het Franfche Ryk, gehegt wierde. Hy fchreef derhalven aan den Heere Simohn, Rusfifche Gezant aan 't Hof van Groot JBrittannie, den navolgende Brief;
St. JAMES den 29 Maart 1782.
MYN HEER!
{~)nder het oog vaa den Koning gelegd hebbende hec Extract van den brief, dien gy ,'myn Heer, my de eer hebt aangedaan , my van den Prins, van Galiitzin en den Heer de Markovv, te communiceer. n, heb ik ordres van Zyne Majefteit u tc informceren, dat de Koning, wiiler.de bewyzen geeven van zyne intcntien tegens Hu'-ne Hoog Mogenden, en om de vriendlchap te vernieuwen, die zo ongelukkig geftremd is geweeft tusfehen Geallieerden , die vereenigd moeiten zyn, door banden hunner onderlinge belangen , gereed is in onderhandeling te treeden met Hunne Hoog Mogenden , om een Traclaat te maken op den voet van het Trattaat van 1674, tusfehen Zyne Majefteit en de Republiek; en dat, om te faciliteeren de uitvoering van eene zaak, die Zyne Majefteit zo zeer ter harte gaat, de Koning bereid is om ïmm-.'diate beveelen , wegens een ftilftand van wapenen te gecven , indien Zy, de Heeren Sta-, ten Generaal, van hunnen kant, zulk een maatre» gei overeenkomftig hun oogmerk oordeelen.
Zyne Majefteit beveelt my U, Myn Heer, te verklaaren Zyne gevoelens over zulk een gewigtige zaak, en U tc verzoeken van dezelve bekend ,e maaken aan de Ministers van Haare Keizerlyke
Ma-
JAARBOEKEN, Aprilt t?62. 455
Majefteit by Hunne Hoog Molenden, ten einde cie/.elve zonder den rninften uitftel gecommuniceerd worden aan de Staats-Ministers der Republiek, oordeelendedeezen maatregel degevoeglyklte,om, met de mediatie en goede dienften van Haare Keizerlyke Majefteit, te bewerken een einde aan de rampen van den Oorlog, die ongelukkiglyk tusfehen de twee Natiën plaats heefc.
Ik heb de eer met de volkomenfte conüderatie te weezen.
MYN HEER! Uw zeer onderdanige en gehoorzame Dienaar (Was getekend)
C. T. Fox.
De Prins Gallitzin, en de Heer Markow. Gezanten van Rusland by den Staat, dezer brief van den Heer Simolin Ontvangen heb bende, gaven den 3 April een affchrift var denzelven aan H. H. Mog. over, en voeg de daar by deze Memorie,
De ondergeteekende Ministers van de Keizerir AlLr-Rusien , te werk gaande uit kragt var ordres, die zy hebben ter verhaasting , voor zoc veel van hun af iangt, van het heilzaam werk var de Mediatie, aan Hare Keizerlyke Maj'Reit gedefereerd, haasten zich om hier nevens aan Uwe Hoog Mog te communiceren een Copy van den Brief, gefchreven aan den Heer Simolin, Ministei hunner Souvereine aan hec Hof vaa Londen, dooi "den Heer Fox, Staats Secretaris van Zyne Brit. "tannifche Majefteit. Uwe Hoog Mog. zullen 'es Hti 5 jt
'sGra-
VENHA* GE.
Brief van den
Staats • fecretaris Fox, in Engeland,wegens eene vrede nut Holland,
1
'sGra-
venha ge.
Memorl van de Rusfe Gezanten, we gens ee?i vrede me, Engeland.
4f6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
in zien de intentien van Zyne Brittannifche Miiefteit, om zich oprecht te bevredigen met de: Republyk , op den grond, door hen zeiven gelegd in derzelver befluit van den 4 Maart laatstleden , • en waar by zy aangenomen hebben de mediatie van de Keizerin. De Preliminaire Concesfie van her hoofd point van het Traftaac van 1674 fchynt aile zwarigheden uit den weg te moeten ruimen, die zich tot nu toe hebben gekant tegen de ope? ning der onderhandelingen tot een deftnitiven i vrede. Indien intusfchen een wapenftilftand in den zelfden brief voorgeflagen , geoordeeld wierd overeenkomftig de belangen der Natie,zou niets cvereenkomftiger wezen met de oogmerken van menschlievenheit in 't algemeen, die de Keizerin lx zielen , en met hare byzondere gevoelens van tvdwillenheit en genegenheit jegens dezen Staat. Deze maatregels, in zich bevattende het dubbel voordeel, van dc voorkoming van een onnut bloetItorten, en aan de Republyk van dit oogenblik af te doen weder be'tomen het genot van de rechten van Vryheit en Zeevaart en Commercie , die alle onzydige Natiën genieten, en vooral die by de gronden "der gewapende Neutraliteit geaccedeerd zyn.
Vol vertrouwen in de vreedzame en met het waar welzvn van den Staat overeenkomftige dispofitien, die Uwe Hoog Mogenden m"et opgehouden hebben, op de plegtigfte en zekerfte wyze , aan den dag te leggen, vleven zich de Ondergeteek ndcn, dat Zy| niet balahceeren zullen om te profiteren van de communicatie, die zy de eer hebben Hun te doen, ten einde een fpoedig en beflisfend befluit te nemen, ter herftelling van den vrede en 'tirde overeenkomst met derzelver oude Geallieeroe en Vrienden , op voorwaarden waar in zy derzelver eer en voordeden gelyk verzekerd zullen vinden.
Hun Hoog Mogenden deelden den inhoud
van
JAARBOEKEN, Aft tl, 1782. 457
van deze Memorie terftond aan den Franfchen Gezant mede, die dezelve vervolgends naar' zyn Hof verzond. De Ridderfchap van Holland befloot om aan de Staten dezer Provincie voor te dragen , aan Engeland te antwoorden, „ dat men gaarne zoude weeten, „ wat die Kroon verftaat,. door met ons op „ den voet van het Tractaat van 1674 te „ handelen, en dat wanneer de Engell'che . dit wat nader willen verklaren , dat men als dan van wegens deze Republiek, een Extraordinaris Ambasfadeur na Vrankryk „ zouden kunnen zenden, om met die Kroon te raadplcegen, aangezien men met dezel-
- vc te ver is geavanceerd om iets afzonder-
- lyk of buiten weeten van haar te kunnen vemgten, en dat men de ftilftand van wapenen ten eencmaal moeft van de hand
„ wyzen".
Vervolgends is by de Staten van Holland en Westfrielland op den 25 April belloten, om op de voorfz. Memorie der Rusfche Gezanten te antwoorden:,, Dat het intereftdee„ zer Republiek het volftrckt noodzaaklyk „ maakende, om een plan van Oorlogsope„ ratien voor deeze Campagne met Frankryk j, te concerteeren, en een Minifter der Ver„ eenigde Staten van Noord Amerika te ad ,, mitteeren, li. li. Mog. zich verplicht „ vonden, den voorflag , onlangs door het
Hof van Engeland gedaan , om, ter ver,, kryging van een particulieren Vrede, op „ den voet van het Tractaat van 1674 inon„ derhandehng te treeden , te declineeren;
» en
''Gr* jenha
453 NIEUWE NEDERLANDSHE
'sGra-
venhace.
< < 4
I < I ( 1 \ 1
]
I
d
I
„ en dat hiervan in civiele termen aan haare „ Rus Keizerlyke Majefteit kennis zal worden „ gegeeven".
•' Uit de menigvuldige verzoekfchriftcn , in verfcheidene Steden en Provinciën aan de Regeerders overgegeven, ten einde de onaflangelykheid van Noord-Amerika erkend, de Glezant van die nieuwe Republiek, de Heer f. Adams, ontvangen, en met de dertien /ereenigde Staten een verbond van vriendschap en koophandel gefloten wierde, is het /erlangen tot deze zaak genoeg gebleken. Dok hebben wy het toeftemmend befluit van le Staten vaipHolland, en Weftvriefland, van len 29 Maart in ons voorgaand ftukje medegedeeld. Dc byzondere Geweften, ieder laar over by zig geraadpleegd, daartoe heloten , en hunne toeftemming ter vergadering Ier Algemeene Staten hebbende ingebragt, lebben Hunne Hoog Mogende, tot deze geidgtige zaak den 19 April 1782. aldus heloten ;
Extract uit bet Règifter der Refolutien van de Hoog Mog. Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
Veneris den 19 April 1782.
}y refltmtïe gedelibereerd zynde op het Adres en ■* nader Adres van den Heer Adams, den 4 Mai 781 en 9 January deezes jaars aan den Heer ter idering van hun Hoog Mog. prefidecrende, geaan, óm en uit naam der vereenigde Staten van 'oord-Amerika, zyne Brieven van Credentie aan
hua
JAARBOEKEN, April, 1782. 459
hun Hoog Mog. te overhandigen, en by welk na-' der Adres gemelden Heer Adams een catagorifch ^ antwoord heeft verzogt , om daarvan aan zyne c principaalen kennis te kunnen geevrn :
Is goedgevonden en veriraan,datde Weer Adams ■ als Afgezant van de Vereenigde Staten van Noord- < Amerika by hun Hoog Mog. zal worden geadmit- 1 teerd en erkend, gelyk dezelve geadmitteerd en : erkend word by deezen.
(Was geteekend)
W. E ore el.
(Onderftond)
Accordeert met voorfz. Règifter. (Was geteekend)
W. Fa gel.
De Heer W.Boreel, wegens Holland ter vergaderinge der Algemeene Staten voorzittende, gaf hierop aan den Heere J. Adams, terftond kennis van dit befluit van H. H. Mog. waarop de Heer Adams den volgende dag, zynde den20 April,zynen geloofsbrief aan den Heer Boreel ter hand ftelde , en vervolgends by verfcheide Staatsleden een bezoek afleidde. De Franfche Gezandt zondt ook onmiddelyk een poftboden af, om zyn Hof van deze gewigtige gebeurtenis kennis te geven.
De Credentialen , of Geloofsbrief van de XIII vereenigde Noord-Arnerikaanfche Gewcften voor den Heere J. Adams was van dezen inhoud:
HOOG
sGra-
'enha!e.
De oaifbange''ykbeid >an N. Amerika ■rkend.
46d NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venhaue.
„ HOOG MOGENDE HEEREN!
„ De vereenigde Staten van America ter; „ vergaderinge van het Congres, aangedaan „ met een hoog gevoelen van de wysheiden ,, grootmoedigheid van Uw Hoog Mog. en ,i van U lieder onfchendbaare aankleving tot de rechten van 't menfchdom , en bcgee„ rig zynde de vriendfchap te cultiveercn „ van eene Natie, uitmuntende wegens haare „ wysheld en befcheidenheid , hebben be„ noemd den Ed. J. Adams, laatlt gemag„ tigde op het Congres wegens de Staten „ van Masfacbufctts , en een Lid van den ,, Raad van dien Staat, om als hunnen Mi„ nifter Plenipotentiaris by U. L. te refidee„ ron, ten einde hy U. L. meer byzondere „ verzekeringen moge doen van de groote
agting, die zy voor Uw Hoog Mog. heb„ ben. Wy verzoeken Uw Hoog Mog. vol„ komen geloof te geven , aan al 't geene „ onze voorn. Miniftcr onzent wege zal „ overleveren, fpeciaal wanneer hy U. L. „ zal verzekeren van de opregtheid onzer „ vriendfchap en eerbied. Wy bidden God, „ Uw Hoog Mog. te houden in zyne hcLi„ ge protectie. Gedaan te Phüadelpbia den „ eerften dag van January in het Jaar onzes „ Heeren 1781, in het 5 Jaar van onze iu„ dependentie, by 't Congres der Vercenig„ de Staten. Uwe Vrienden"
(ge/.) Samuel Huntington, Prefidcnt.
Getuige
(get.~) Chs. Tompson, Secretaris"-
Dc
JAARBOEKEN, April, 1782, 4Ór
Dc Heer Boreel dezen Geloofsbrief ontvangen hebbende bragtdenzelven den aaAprii ter vergaderinge der Algemeene Staten ; waarop H. H: Mogenden den zelfden dag dit beiluit nameii i
Extract uit het Règifter der Refolutien van de Hoog Mog. Heren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden.
De Heer Boreel, in de voorleedene week ter Vergaderinge gepraeüdeerd hebbende , heeft aan H. H- Mog. voorgedraagen en bekend gemaakt, dat de Heer John Adams, Afgezant van de Vereenigde Staten van Noord-America, voorleden Zaturdag, by hem was geweeft,en aan hem overgeleverd hadde eene Misfive van de Vergadering van het Congres, gefchreeven te Philadelphia den 1 January 1731, houdende Creditif op gemelden Heer Adams om, in qualiteit als hunnen Minister Plenipotentiaris , by H. H. Mog. te refideeren. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, mits deze te verklaaren , gemelde Heer Adams aan H. H. Mog. aangenaam is en dat dezelve in de qualiteit van Minifter Plenipotentiaris zal worden erkend ,en dat aan den* zeiven Audiëntie zal worden verleend, ofte Commisfarisfen toegevoegd zullen worden, als hy die zal komen te verzoeken.
Kn zal hier van aan gemelden Heer Adams door den Agent van der Burch van Spieringshoek kennisfe worden gegeeven.
Lunje, (git.) W. van Otters , Vf, 22 April 1782. Accordeerd met voorfz. Règifter, (get.) H. Fagfl.
Ver-
'sf'RAVK!» iirtfii.
Bell. van H. H. Mog. op de Credentialenvan den Heer). Adams,
462 NIEUWE NEDERLANDSCHE
*s GRAVEN-HACK
5
Deeze
Vervolgends gaf dc Noord Amcricaanfcbe Gezant den 23 April een kort Vertoog of Memorie aan de Algemeene Staten over waar by Hy Dezelven aanzogt tot ct aangaan van een verbond van Vriendfchap cn Koophandel tusfehen dc twee Republieken. Deze Memorie luidde aldus:
„ HOOG MOGENDE HEEREN!
w De ondergeteekende Minifter Plenipo?, tentiaris der-vereenigde Staten van Ameri.,, ka heeft de eer, Uw Hoog Mog. tc ken„ nen te gecven, dat hy met inftruétien van st zynen Souverein gclaft is , om de Smm 5, Generaal der Vereenigde Provinciën van „ de Nederlanden een Tractaat voorteftcllen 5, van Vriendfchap en Koophandel, tuiïchen „ de beide Republieken , op een beginzel „ van een gelyk en onderling voordeel de Groenlandfche en Straat-Davis Visfcheryen , dc Schepen cn Vleeten met 5J derzelver toebehooren, tot gemelde Vis„ fcheryen bchoorende, aan Onderdaanen „ van Neutrale Mogendheeden te mogen „ verkoopen, voor zo verre zy zulks als dan „ met de'heilzame oogmerken van Hun Hoog „ Mog. voorfz. Plakaaten niet ftrydig zullen „ oordeelcujmet recommandatie echter, aan
,, de-
JAARBOEKEN, April, 1782. 4^5
„ dezelven, om fpeciaal zorg te draagen,'. „ dat, voor zooverre eenige fchepen van v 3, Viifchery, verkogt zouden mogen worden« „ tot Koopvaardyfchepen , de Vleeten, of Walvischvangst Gereedfchappen , geduurende den Oorlog, niet gebrooken, ver,, minderd, of by gedeelten verkogt wor„ den, en daar voor fuffifante cautie gefteld „ worde; en met authorifatie op voorfz. „ Collegien,om de onderdaanen der vreem„ de Mogendheden (de Engelfehen uitgezonderd, aan welken geene Schepen verkogt „ mogen worden) die eenige Schepen tot da „ Groenlandfche of Straat -Davis Visfche„ ryen met haare Vleeten , Gereedfchappen „ en toebehooren zouden mogen koopen en „ gebruiken,en hier te Lande willen uitrus„ ten, en van hier vaaren, en te permittee„ ren eenige manfchappen op de voorfz.
Vaart afgerigt , te mogen huuren; mits „ voor de weder oplevering van dezelven be„ hoorlyk cautie geftelt worde, ten genoe„ gen vanhet Collegie ter admiraliteit en ter lbmmevan/300 per hoofd; als mede om de zoodanigen, die zich onder een borgtogt „ van ƒ 12000 zullen willen verbinden, om „ na 't afloopen van de Visfchery en by be„ houden reize in deeze Landen te retour„ neeren,. en haare last hier in te brengen, „ zonder dezelven op eenige wyze anders, M dan hier te Lande, te breeken, te laaten „ joujsfeeren van den vrydom van last en ?J veilgeld, en van die voordeden, welke da „ Groenlandfche en Straat-Lavis Visfche-
Cra'. enhA» ë.
435 NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
VENHACE.
„ ryen deezer Landen genieten, wanneer dezeiven zyn opengefteld".
Ter gelegenheid, dat door Jacob van Muyden, en Rudolpb August Mey, verzoekfchriften aan de Edele Mogende Heeren gecommitteerde Raden ingeleverd zyn, om te verkrygen de Tollenaars plaatze aan de Doesbrugge onder Ley derdorp, welke bediening als toen begeven is aan R. A. Mey, is by de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden het volgend belluit genomen : — ,, Dat „ alzoo zeeker Heer had kunnen goedvin„ den, om het requestvan J. van Muydcn, „ in 't midden van de gepasfeerde week, „ door den Procureur Zoutman voor den Sup„ pliant geprefenteert, en aan gemelden zc, keren Heer ' door den Kamerbewaarder ' overgegeven , omme ter deliberatie van haar Edele Mog. te werden gebragt, agtcr te houden, en niet eerder ter tafel en dcH liberatie van Haar Edele Mogende te brenH gen, als op den 25 dezer, wanneer te ge' lyk het voornoemde eerfte Request van 11 R. A. Mey is te voorfchyn gekomen; is i3 wyders na voorgaande deliberatie , tot „ voorkoming van de verregaande gevolgen, welke uit zoortgelyke agterhouden of verduifteren van Requesten of andere ftukken, " jredeftineerd om aanftonds ter kennifle en * deliberatie van Haar Edele Mogende te " worden gebragt, zouden kunnen relultee" ren goedgevonden en verftaan , dat alle " Requeften en andere Adrelfen aan haar " F dele Mogende, aan den eerften prefent
JAARBOEKEN, April, 1782. 4«7
„ zynde Heer van haar Edele Mog. Colle„ gie overgegeven wordende , of reeds ter „ tafel van Haar Edele Mogende gebragt „ zynde, ten einde in de eerftkomende feslie „ van Haar Edele Mog. Collegie gelezen te „ worden,'in die fesfie zonder eenig uitftel, „ tei kennisfe en deliberatie van Haar Edele „ Mogende zullen moeten worden gebragt, 3, zonder dat het aan gemelde eerfte prefent zynde Heer gepermitteerd zal wezen, zodanige Requelten of Adr-sfen aan de ken„ nis en deliberatie van Haar Edele Mogen„ de te onttrekken, van de tafel van Haat „ Edele Mog. Collegie af te ligten, of tei „ bereiking van deze of geene oogmerken.
„ gedurende een tyd agterhouden. Er
„ zal extract dezer gegeven worden aan dc , Leden en Minifters nu cn in der tyd inhei l, Collegie van Haar Edele Mogende corn, pareerende, teneinde te ftrekken tot na l, rigt, en zig daarna te rcguleeren".
Op het verzoekfchrift van de Heeren Oos ter en van Haren, is door de Gedeputeer den tot de zaken van de Zee een raport ui gebragt. „ Dat H. H. Mog. proviflonee zekere fomme voor de Hollandfche gevar genen in Engeland geliefden te affeciec • ren", waarop is befloten den Raad va State te verzoeken, ten dien einde eene titie van 100., 000 gl. te formeeren.
Leyden.
De Fabrikeürs, Kooplieden en TfafikanIi 3 ten
's Gra»
VSN^Ai GE.
t I
n
468 NIEUWE NEDERLANDSCHE
LEYDEN.
Aan de Ed. Groot Achtb. Heeren, die van de groote Vroedfchap der Stad Leyden.
/^eeven met fchuldïgeri eerbied te kennen de VT Ondergetekenden Fabriqueurs , Kooplieden, en verdere Trafiquanten , geïmereffeerd in de Manufacturen en Fabriquen dezer Stad:
Dat, een aantal der ondergeteki nden op den 18 Maart laatftleden de vryheid genomen hebbende Uw Ed. Gr. Achtb. te adieeren met eene eerbiedige bede, ,, om.me te obtineeren het aangaan „ van Commerciede Verbintenisfen met het ver-
eenigJ Noord America'', de Supplianten vermeenen voor eeneo zo aangenaamn als onverzuymlykcn pligt te moeten houden het betuigen hunner opregte erkentenis , niet alleen voor de gunllige wyze, waarop het Uw Ed. Gr. Ach b. behaagd heeft dezelve Requefte aan te neemen, mair ook inzonderheid voor het burger-lievend befluit door Uw Ed. Groot Achtb. op derzelver onderwerp genomen; een befluit, in gevolge van "c welk de Stad Leyden (zo de Supplianten op goede gronden vaft-ftellen) een der eerfte Steden dezer Provincie is geweeft, uit welker eenpaarige medewerking de Refolutie van Hun Ed. Groot Mog, in dato 28 Maart laatflleden , geboren is, j, omme de zaak van wegen Hun Ed. Groot Mog,
»- ter
ten in deze ftad woonagtig hebben ten getale van 91 -den 15 April aan den Burgemeefters een Verzoekfchrift overgegeven , tot dankzegginge en nader verzoek ten opzigte van de voorhagen van Groot-Brittannie tot eene wapenftilftand en onderhandeling tot eene afzonderlyke vrede. Het zelve is den 17 in de groote Vroedfchap ingekomen , en is van dezen inhoud:
JAARBOEKEN, April, 1782. 469^
ter Generaliteit daar heen te dirigeeren, en " daarop ten fterkfte te initeeren , dat de Heer 1 ' Adams als Gezant van de vercerdgde Staten van " America ten fpoedigften by Hun Hoog Mog. " mogte worden' geadmitteerd en erkend": : " Dat de Supp'ianten, met alle regtgeaarte Inge : zetenen, het jegenwoordig tydgewricht b fchouwen als een der roemrykften in de gefchiedemsfen van ons lieve Vaderland, als waarin aan ce eene zyde bet hartelylt vertrouwen der goede Burgery op rrare Regeerders, aan den, anderen kant eene Vadcrlyke aandagt en deferentie der Regeerders voor de eerbiedige doch wel gegrope'e verzoeken hunner getrouwe Ingezetenen, en in 'c algemeen de voovbeeldigfle eenstemmigheid onder dè'gehee'e Natie, hebben uitgeblonken, ter belchaaming van de zulken, die, het zaad van tv.-ee, draat gepoogd hebbende te ftrooijen , zig verheit: gen ?ouden, indien zy met waarheid konden zegden dat zulk heilloos orkruid, ten bederve van Land en Volk, hadde wortel gedchoten:
Dat de Supplianten, door die algemeene een. flemmigheid op 't aan^enaamfl: getrroffen, met ftilzwygen niet voorby kunnen gaan de aanmerking , dat Uw Ed. Gmot Achtbaarheden , hei gunltigft befluit op de voorfz. Requefte neemen de, daar door getoond hebben niet te willer wy ken van het fpoor hunner V oorvad. ren , die in d< vereenigde gevoelens van Overheid en Burgers di nodige kragten vonden om eenen magtigen onder drukker te wederltaan , en die moeylyke doel glorieryke taak niet ondernomen zouden hebben indieu zy door de ftemme van het best gcdeelt des volks niet onderfteund waren geworden:
Dat, door deeze aanmerking bemoedigd , d Supplianten vertrouwen, dat Uw Ed. Groot Achtt met die zelve goedkeuring zullen vereeren de flap, dien zy heden doen, om Uw Ed Groc 4cht de fpoedige en efficacieufe uitvoering di voorfz. Refolutie van Hun Ed. Gr. Mog. va li 4 dt
v-
Iey-
)en.
Nader 'erzoek 'an de Fabrikeurs,Kooplie den en Trafikantenenz:
t 1
1 t
it n n
Lf.y-
jjElN'.
Nachr Verzoek yan de Fabrl tears, Kooplieden en Trafikantenenz.
470 NIEUWE NEDERLANDSCHE
(Jen 28 Maart lantffleden met allen den aankleeven van die op liet nederigft doch tellens odIi,; flerkst Man te beveelen; een ftap , die niet gelol ren word uit eene zugt aan de zyde der Subplianien, om zig buiten den kring van bun nli£t ct b roep te verheffen of zig in zaaken van Regeering in te dringen, neemaar alleen uit de verzekerdheid, dat het aan welmeenende Regenten als Uw Ed. Groot Achtb. zig door daaden aan hunne goede Burgery betoonen, niet dan behaag. 7 , ir ,zyn in hur'De Mlzaame pogingen en vaderlandfche voorneemens toeeejuichd en onderfteund te worden tegens de verkeerde inzigten en geheime raadflagen van kwalykgezinden, die, hoe gering in getal ook, onder eene Natie fteeds gevonden wotden. ö
Dat, offchöon de Supplianten overtuigd zyn, dat Hun Ed. Groot Mog. eene Refolutie, zo aangenaam aan alle waare Vad: rlanders , genomen hebnende, niet nalaaten zullen de middelen in ''t werk te ftellen, om dezelve by de overit'e Bendgenooten tot eene vrugtbaare eonclufie te brengen en de goede Ingezetenen het dsdciyk genot van den handel met het vereenigd Noord America te verzorgen; zy nogtans niet ontveinzen kunnen dat er dezer dagen nituwe redenen ontftaan zyn die hen voor hetfpoedig voleinden dier gewenfehte zaak eenigzints doen dugten:
Dat , de waarfcbynlvkheïd van een aanftaandc aanbod van Vrede door Engeland aan het vereenigd Noord America, waarvan de Supplianten by hunne voorige Requefte gewaagden, door de omwenteling in het Britfche Miniftery zedert voorgevallen , nu 111 eene volle zekerheid veranderd zynde zy niet zonder bekommernis vernomen hebben de poging te gelvker tyd door de nieuwe Staatsdienaars van 't Hof van Londen gedaan, om deezen staat in een afzonderlvkeh Vreden Handel in tc wikkelen , waarvan (zo de Supplianten vreezen; :iet Raaken van alle Vferbiqterfiffen met de Noord-
i\me-
JAARBOEKEN, April, 1782. 471
Americaanlche RcpubKcq, hit onmiddelyk gevolg zoude moeten zyn, trwyl ondertuffchen ons Gemeenebeft, aan den eenen kant verüooken van de voordeden, die het zig uit zoda-ig- Verbintemsfen met reden veorfpelt, aan de an'ere zyde door langgerekte onderhandelingen zoude kunnen opgehouden worden en niet dan fpade, veel-ligt na de andere oorlogende Mogendheden, tot eenen afzonderlyken Vrede met Engeland geraaken: . ' Dat immeis de zwaangheden, welken zig^e«rens zodanigen byzonderen Vréde opdoen, al te veelvuldig zyn dan dat men zig derzelvergemakkeIvke weg-ruiming kan beloven als daar zyn de terna-gave der weg-geroofde Bezittingen van den Staat , door Vrankryk op den Brit weder veroverd , eene teruggave even daar door onmogelyk gemaakt ■ de fchadelbos - Helling der onmeerbaare verhelen, door den onverwagten en trouwloofen aanval vaö Enaeland aan de Hollandfche Natie in 't gemeen, r-n de Supp'ianten in 't byzonder, veroorzaakt; de verzeekering eener vrye Vaart voor het toekomende, op den grondflag der Gewapende Neutraliteit en overeenkomüig met het Recht der Volken; de flaakins der banden, die, zonder eenig nut aan de beide Natiën toe te brengen, eene bron geween 7Vn van (reeds opwellende onluften , en by elk Oorlog tuffchcn Groot-Brittanniën en eenige andere Mo -endheid gedreigd hebben ons Gemeenebeft daar in te neepen, of wezentlyk daar in gefleept hebben: de vernietiging fzomogelyk)derAclevan Navfcitie, eene Afte die al te duidelyke merktekenen draagt der overheerfching van Engel md over de andere Zeevaarende Volken, dan dat daarop de aandagt by eene aan (taande Vredes - Negociatie met zoude kunnen vallen; de verbreeking eindelyk van het iuk welk Groot-Brittanniën onze Vlag heeft willen o'pleggen om de haare op de Noordzee, als den zetel haares GebieJs te eerbiedigen; en wai dcr'elyke onderwerpen meer zyn, die, nu de geWnh ;id eens gebooren is door den moedwil van * ■* v lij 1
Let-
DEST»
Nader verzoek van de Fabrikeurs,Koop/te den en Trafikantenenz.
Lf.y.
den.
Nader
verzoek
van de
Fabri-
keurs,
Kooplie-
den en
Trafi.
kanten
enz.
472 NIEUWE NEDERLANDSCHE
't Hof van Londen zelve, zeekerlyk ftof tot eisfchen en onderhandelingen 'zouden kunnen opleveren :
Dat, gelyk ev.-n daar door de fpoedige voltooying van eenen afzonderlyken Vrede met Engeland buiten alle waarfchynlykheid is, vooral zo men daar mede vergelykt de aUezints twyffelagtige en bekrompene wyze, waarop dezelve wordt aangeboden , zo ook daarentegen een algemeene Vrede in de jegeflswoordige omflandigheden zo verre af niet fchynt te zyn, dat de Republycq, om eene eerdere byzondere verzoening met Engeland te treffen, nodig zoude hebben haare belanden ten opzigte van Noord-America te verzaaken, dewyl de Dritfche Regeering, op 't verzoek der Volks-Vergadering zelve, beflooten heeft de vyandelykheden tegens de nieuwe Republycq op eenen offenfive wyze niet verder voor te zetten,en zelfs, onder het jegenswoordig bewind der nieuwe Minifters, bereid fchynt derzelver Onafhanglykheid dadelyk te erkennen; eene erk ntenis,die, het voornaameftruikelblokeen ralgemeene Vredes-Negociatie opheffende, de weg tot eene fpoedige vereffening van alle zwarigheden tuftchen de oorlogende Mogendheden zal kunnen baancn:
Dat de Supplimten de paaien van hun beRek verre zouden te buiten gaan, indien zy traden in een breeder detail der redenen, welke ten deefen by gebragt zouden kunnen worden, en die voorzeeker het llaatkundig doorzigt van Uw Ed.Groot-Achtb. Biet zullen ontflippen, onder andere de engagementen , nu eerft onlangs met het Hof van Vrankryk aangegaan; en die door onze Republycq, de heiligheid haarer Verbinteniffen kennende en eerbiedigende , niet gefchonden zullen worden, maar veel eer ftrekkeu zullen om de Alleen - Heerfcheres van Rusland te overtuigen van de onmogelykheid, om in de jegenswoordige gefleldheid van zaaken 5n zulk eene onderhandeling te treeden als die door 't Hof van Londen word voorgeflagen, al mogte men
JAARBOEKEN, April, 1782. 473
niet vooronderftellen , dat die Vorftinne van zelve bevroeden zal de verandering van omftandijmeden, door de Refolutie van 't Britlche Minifterie, met betrekking tot America, zedert haare aangeb >de e bemiddelirg ontltaan , ja zelfs ten particulieren Vrede tuffcnen onzen Staat en Engeland zoudemoeten aanzien als het geferiiktfte midde! ter veu a.ging van de algeme ne ruit, die zy aan aiïedehandeldryvende en oorlogende Natiën heeft pogen te verzorgen.
Dat op deze grondende Supplianten eerbiediglyk hoopen, dat het voorfz. aanbod van Engeland ge n hinder zal te wege brengen, 't welk belette zoude dat de Refolutie'van Hun Ed. Groot-Mog. tot erkentenis der Onafhanglykheid van Noord-America en het aangaan van een Commercie-Tradtaat met die Mogendheid een fpoedig effeft forteere, nog ook dat zelfs een]enkelde deroverigeBondgenooten zig daar door zal laaten aftrekken van het befluit om met deeze en andere Provinciën, welke zig op gelyke wyze met Holland reeds verklaard hebben , eenftemming de onderhandelingen met de VereenigderStaaten te beginnen, en, zodramo. gelyk, te voltooijen:
Dat de gunftige Refolutien, ten dien einde ii Zeeland, Utrecht, Over Yffel, en nu ook, z< de Supplianten vcrneemen. in Groningen, op he voetfpoor van Holland en Vriesland, bereids geno men, de Supplianten in die hoop beveiligen, ei ten eene maal overbodig fchynen te maaken een ver zo-k, 't geen de Supp'ianten zig anders genood zaakt zouden gezien hebben, nevens de commer ceerende Ingezetenen van andere Steden, te doen ten eiude zy door den tegenftand van eenige Pro vincie, die geen onmiddelyk belang by de Com mercie en Navigatie heeft, niet beroofd wjerde: van de voordeden en Protectie, welke de Souve reyne Vergadering hunner eigene Provincie andei 2jnts genegen was hen te vezorgen; maar dat, om me daar tegens te voorzien, door Hun Ed.Groot
Moj
Ley>
DEN.
Nader verzgek van de Fabri-
Kooplieden en Trafikantenenz.
t 1
t
1 1
t.
5*
Leyden.
JYader rtrzoek van de Fabrikeurs , Kooplieden en Trafikantenenz.
474 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mog. en de Staaten der overige Geweflen, die ten dezen met Hun Ed. Groot-Mog. eenpaarig zvn, gebruik gemaakt wierde Vdn de magt aan eiken vryen Staat onzer Federative Republycq, ten opzigte althans van Commercie • Tradtaateu, competeerende, waar van in den Jaare 1649 een voorbeeld heeft geëxteerd niet alleen in een Tractaat van Afkoop van den Sondfchen Tol, maar ook in een Traftaat van Verweering, door de drie Provinciën van Gelderland, Hollanden Vriesland met de Kroon van Denemarken gellooten:
Edoch dat, alle vrees voor zodanige discrepantie tuflchen de Leden van het Bondgenootfchap nu ten' eenemaal overtollig fchynende, de Suppiianten zig liever bepaalen zullen tot een ander verzoek, omme, namenlyk, de Commercieele Verbinten iffen met Noord - America aangegaan zynde, aan de handeldryvende Ingezetenen dezer Landen daar van het dadelyk genot te doen erlangen, doo'eeregeno' gzaame protectie van hunne vaart op en handel met die nieuwe Republycq, aangezien zonder befcherining der Navigatie het fluiten zelve van zodanig Commercie - Tractaat volftrekt illufoir zoude worden : Dat de Supplianten, .zederteen geruimen tyd, vooral in het laatfl voorgaande Jaar , de bittere vrugten gefmaakt hebben van den ftaat van weerloosheid, waarin de Hollandfchz Vlag zig by aanhoudenheid heeft bevonden, gelyk zy naar waarheid by hunne eerfte Requefte reeds gezegd hebben, „ dat door het geheel itilltaan der Navigatie en s, Verzending zy de gevolgen van den onvoorzies, ren vjandlykeo aanval van 't Britfche Ryk op 3, het fmertelykft zvn ontwaar geworden en nog „ dagelyks gevoelen :" Datondertuffchen dieflremming der Commercie, als aan de roofzugt van een plonderzieken Vyand geheel overgelaaten en van alle befcherming hoegenaamd beroofd, aan de Supplianten nevens de overige commerceerende Ingezetenen, ja aan alle weldenkende Burgers, des te harder en grievender is voorgekomen, aangezien
zy
JAARBOE KEN, April, r78a. 475 rs niet alleen alle publycque ^««S^2S
Soten daar de hoop tot die befcherming, (de Rep^
de zte wel rreer dan eens heeft opgedaan , maa ?e]keïsSop het onverwagft.is verydeld geword n door toevallen of verhinderingen, die, zo z. mis SenTen onregte misnoegen er'X^Z^e N He poede Ingezetenen gebaard hebben, Dy ae t\a. foiSingfehlp eg.er niet buiten bevreemding geleezen en herdaet zullen worden:
Da?, zonder den argwaan uit die befcherming; loc she d ontftaan eenigzints të willen watiged, de Supplianten zig nogtans met allen eerbied bevoegareekmen hunne klagten deswegems in den boezem van Uw Ed. Groot Achtbaarheden uit te Sn, en (daarde Commercie met Noord Arn* rica zonder Navigatie met beftaan kan, zo mir aIs df Navigatie zonder befcherming; het werkïaam beftuugr, nuttig gebrek « £^ ™ meerdering onzer Nationaale £f™%\*°rne"ff onder de middelen, die beft gefch.kt zulten zy om aan den handel dezer Republycq de vrug e der Commercieele Verbintenisfen met het verec nigd Noord-America dadelyk te doen p ukken
\Veshalven de Supplianten , Uw Ed. Grool Achtb. hunnen dank plegtiglyk betuigende voo, het gunftig befluit op hun Requefte van den i, Maar?laathleden genomen , by deze gel^enhe zi2 op nieuw kecren tot dezelven met eerbied^ velzoek, dar het Uw Ed. Groot Achtb, goedgun ftié behage door haaren veclvcrmogenden invloed " zv in de illuftre Vergadering van Hun Ed Gr Mog. 't zy by de overige Bondgenooten of wt elders, daar en op zulke wyze als Uw Ed. Gr o Achtb convenabkt zullen.oordeelen , te wi le bewerken, dat de Reioiuue van Hun Ed^G
Lky-
dkn.
Nader Verzoek van de Fabrikeurs.Kooplieden en Trafikantenenz.
i
I l
»
i
t i
Lev>
den.
Nader Vet zoek van de Fobrikeurs,Kooplieden en Trafikantenenz.
S i ( f
T 2 R
a r; 's
lc rr lo
Z]
476 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Mog. in dato28 Maart 1782. tot het admitteeren van den Heer Adams ,z\s Gezant van de Vereend de Staten van America ,fpoedig effedf, fortecre én de Supplianten, nevens de overige Commercecrende Ingezetenen, van een aan te gaan CommercieIraclaatmet gem. Rerubhcq het dadelvk eenot erlangen , zo door de activiteit van 's Lands Marine en de belcherming van den Koophandel en Zee vaart, als door alle verdere maatregelen, die Uw Kd. Groot Achtbaarheden met de overige Leden van sLands iouvereyne Regeering, ten algemenen nutte dfenflig zullen vinden, en tot voorfnoeti van het lieve Vaderland , mitsgaders tot bcfcher ming van deszelfs duurgekogte vryheid, zullen vermeenen te behooren.
't welk doende, enz. Amsteldam.
De Gezant van dezen Staat aan het Hof ran Frankryk, de Heer Leftevenon van Berkenrode, heeft, op deszelfs informatie, of Ie Schepen, uit de Weftindifche Nederlandche Koloniën, onder het Fransch Convooy 'an St. Domingo, te Bourdeaux verwapt wordende, ook in de havens van dit Ryk oude mogen Iosfen en derzelver lading veropen, en welke inkomende regten dezelven Isdan zouden moeten betaalen, dit voortad by antwoord van den Staatdienaar van Konings Finantien ontfangen, „ Dat de ollandfche Schepen, gedurende den Oorg in Franfche Havens komende, geladen et Koopgoederen cn Vrugten van de Korden en van Surinamen , mits zy zulken behandeld zullen worden als Nationaa-
le
JAARBOEKEN, April, ijga. 477
ie Schepen omtrend het betaalen van dezelfde regten volgens het Tarif van Pryfcring, bepaafd tot reguleering van de betaaling van die der Westindifche bezittingen".
Alhoewel in dit antwoord Surinamen alleen bepaaldelyk genoemd word, onderfteldmcn, dat Curacao daar onder begreepen zal zyn.
Veele Kooplieden, Burgers en Ingezetenen dezer Stad hebben belloten het navolgend Dank-addres aan Burgemeefteren , Oudourgcmeefteren en Vroedfchappcn te doen:
Aan de Edele Groot Achtbaan Heeren, Burgemeefteren . Oud Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Amfterdam.
EDELE GROOT ACHTBAARE en EDELE ACHTBAARE HEEREN!
De ondergeteekende Kooplieden, Burgers en In gezeetenen der Stad Amfterdam hebben, me1 een onuitfpreekelyk genoegen , bericht bekomei van het befluit, by de Edele Gr. Mog. Heerei Staten van Holland en VVestfriesland, op Don rierJag den i'& Maart jongstleeden, genomen -— Hun Ed. Gr. Mog. hebben hierdoor niet alleei aan de algemeene verlangens van het grooifte e beste gedeelte der Ingezeetenen van dit ge «es voldaan, maar ook tevens de grondflagen geleg tot die nadere verbindtenisfen en overeeukomste: van Vriendfchap en goede Verftandhouding met d vereenigde Staten van Noord-Amerika , die m onzen kwynenden Koophandel, Zeevaart en Fi
brieken een nieuw leeven voorfpelien. • D
eensgezindheid, waarmede men, ter Vergaderin van Holland, tot dit befluit overgegaan is', geel
orj
h eldam.
1
1 1
: 1 1
1
.eg
't s
Am-
STFLDAM.
Dank-
étddres aan Bui gemeeftt ten en Regeerders dezer Stad
448 NIEUWE NEDERLANDSCHE
ons een pegronde hoop, dat de Staten der overige Gewesten hiertoe eerlang irsgclyks befluiten zullen : terwyl die zelfde eensgezindheid de gemoederen van alle welmecnende Ingezeetenen deezer Stad, en gewis nok van het g.intfche Land, iret de kennel^kfte blydfchap vervult, naardien dezel■ve hen ten vollen overtuigt, dat de eendragt on-der sLands wyze en achtbanre Vaderen meer en neer veld wint; terwyl de fpoed en vaardigheid, waarmede hetzelve tot ftand gel omen is met reden doen hoopen, dat wv van deezen voor dit . Gemeer ebest zo gtwigtigen als noodzaakelvhm Hap, nu nogte rechter tyd gedaan . de gewerisch-
te vruchten zullen mogen plukken. Wie
toch zou kunnen in twyffel trekken of tegenfpreeken, dat het tydftip meer en meer fchynt te naderen . waarin dit Gemeenebest in eene nieuwe betrekking komen zal met een volk, 't geen zich in omftandigheden bevindt, die niet geheel en al ongelyk zyn aan die, waarin onze Voorvaderen voor twee Eeuwen geweest zvn; met een volk, het welk de algemeene achting en genegenheid meer en meer tot zich trekt.
De overeenkomst van Godsdienst en Regceringsvorm, die tusfehen ons en Amerika plaats grypt, gepaard met de ontwyffelbaare blyken , die hdt reeds voorlang gegeeven heeft van de voorkeur, die het vror onze Vriendfchap gevoelt, doen zulks althans den Ondergeteekenden niet alleen onder, ftellen, maar zy vertrouwen zelfs, dat onze verbindtenistèn met hetzelve zo beftendig als nntti> en heilzaam voor de belangen van beide Volkeren zyn zullen.
De welvaart en voorfp^cd die hieruit hoogsrvraarfcbynlyk ontftaan zullen, het deel, welk U Ed. Achtb. in het tot ftand brengen van dit zo gedenkwaardig befluit gehad hebben; de bewmtheid, dat de Achtb Raad deezer Stad, op voorftelling van U Ed. Gr. Achtb. hier in reeds gewegzaam bewilligd had, voer en aleer aog het
Rc-
JAARBOEKEN, Jpïeh 1782. 47,
Request, onlangs aan U Ed. Gr. Achtb. betrekielyk dit ondnvverp ter hand geftëld, ter kennisfe van dc Vroedfchap gebracht hadt kunnen worden; de herinnering eindelyk van het geen hieromtrent reeds in den Jaare 177B. met de prysfelykfte be doelingen en loffelykfie vooruitzichten is gedaan en verricht, en .het welk nu met eene zo openlvke als algemeene goedkeuring bekroond wordt, Rellen den Ondergetekenden in de onvermycelyke verpligting, U Ed. Gr. Achtb. en U Ed. Achtb. met dit Adres te naderen, om dezelv< n met deeze zo aanmerkelyke gebeurtenis niet alleen geluk te wenfehen, maar ook tevens zo nadrukkelyk aE plechtig te bedanken voor alle die welmeenende zorgen en wel overdachte maatregelen; v er alle die liandvaRige verknochtheid en trouwe aankleeving aan ee waare belangen van het Vaderland in 't gemeen en van deeze Stad dusdanig eene hindelvvyze nog haatelyker maakt, naardien men zulks verricht heeft in eenen tyd, waarinde Koophandel en Zeevaart van AmRerdam met die van de gantfche Republiek, by gebrek van de noodige befcherming, op dewelke zo dikwils en zo ernltig door U Ld.
Groot
JAARBOEKEN, April, 1782* 4S1
Groot Achtb. en Ed. Achtb. zelfs vóór den aanvang der onluftcn, tusfehen Grooc-Brittannien en de vereenigde Staten van Noord - Amerika on> ftaan, aangedrongen was , den eerden en genoegzaam eerigen aanval van eenen onrechtvaardiger) en trouwloozen Bondgenoot moeien ondergaan: ■ in eenen tyd, waarin de voor onderneemingen gevormde Koopman de Vrucht van zyren arbeid cn zorgen; het loon van zyn onverrot eide vlyt; het erfdeel voor zyne kinderen gefclnkt, hem, door uitheemsch geweld en onbegrensde roofzucht, moest zien ontweldigen, cn de wy/,e en doorzichtige Staatsmannen, die zich, ter behouding van de zegeningen der Vreedes, aifgedoofd en geene moeilykheden ortzien hulden, tot hunne hartgnevende fmart, alle hunne Vaderlandlievende inzichten en bedoelingen in rook zagen verdwynen.
Öntfangt dierhalven Edele Groot Achtb. cn Ed. Achtb. Heeren.' d eze plechtige bly - van onze dankbaare erkentenis zo gunftig als dezelve welmeenende door ons gefchied. Omfangt deZe've als eene blyk van aankleeving aan uwe perfoonen, die niet op vrees of uiterlyke vertorning van aanzien en gezag berust, maar die op veel edeler en onwankelbaarer beginfelen, die van Achting en Eerbied, uit het gevoel van wezerlyke grootheid en edelmoedigheid fpruitende, gegrondvest is. Houic U verzeekerd, dat daar de verachtelvke tweefpait met haare haatelyke gezellinnen, list en bedrog, by het uitharden van deezen Oorlog niets, vólRrekt niets hebben kunnen uitrechten , om ds getrouwheid van Amdels Burgery in het minde te krenken, of in haaren pligt te doen wandelen , de ongemakken en rampen , die een Oorlog natuurlyk cn noodzaakelyk met zich fleept, even weinig zullen ie wee=; brengen: ja dat wy deeze des te gereeder ondergaan willen , naar maate wy befp uren zullen, dat de middelen, die God en de Natuur ons in handen gegeeven heeft, meer en meer tot K k 2 af-
STERDAM.
Dank addres aan Bur~ gemee /leren en Regeerders dezer Stad»
482 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
st eldam.
Dank addres <;an Bui g. meeIhren i Regeerders de zèr Stat
afbreuk en vernedering van een' trotfchen Vyand by de hand genomen worden. —— Vaart dierhalven Edele Gr. Achtb. en Edele Achïb Heeren ! rustig voort op den betreden weg, den eenigften die, onzes oordeels, het Vaderland , onder den Goddelyken Zegen,uit zynen tegenwoor- d gen toeftand redden kan ! ——; Dat niets U
daarvan wederrruden of affchrikken moge 1 De . n grootlte moeitea en zorgen zvn reeds doorgewenteld. —— Een aangenaamer vooruitzicht voor het toekomende doet zich reeds op. —. I Groot Erittannien, nog on'angs zo fiér op zyne krachten , dat het zich niet ontzag eenen ouden en getrouwen Bondgenoot den Oorlog aan te kondigen , heefc reeds berouw van deezen onrechtvaardigen eo vermeet'len (lap, en, gebukt onder den meer en meer drukkenden last van den kryg,reik: halst het naar Vreede; terwyl de eeosgezindh id onder 'sLands Hooge Regeering hier te Lande, tevens met onze Wapenen , meer en meer toeneemt, naarmaate uw Staatsbeleid en maatregelen, welker noodzaakelykheid en heilzaatne invloed voorheen minder erkend wierden, meer en meer navolgers verwerven, en de noodzaaklykheid daarvan meer en meerbefpeurd wordt. — Het befluit, onlangs ter Staat vergadering van Vriesland genomen, endoor dit gewest zo eenpaaiig gevolgd, flrekt daarvan, onder veele anderen , ten onloochenbare bewyze : terwyl de Zeeflag,' in den voorleden Jaare op Doggersbank voorgevallen, aan het verbaasd Euiopa getoond heeft, dat een zo langduurige Vreede het behandelen der Wapenen niet heeft doen vergecten , maar dat dit gemecnebest , integendeel, ir haaren fchoot nog helden koestert, die io het voetfpoor van Trompen en de Ruiters treeden, en van wier beleid en dapperheid men, na zulk een treff lyk begin, de grootlte Heldendaaden verwachten kan: ja dat hun onbezweeken Dapperhei j, door geen blykbaare overmagt ter neêr te flaan, aan het Vaderland, te eeni-
ger
JAARBOEKEN, April, 1782. 483
riiger tyd,zodanig een' eerlyken en duurzaamen Vreede verfchafft n .zal, die hunnen krygsn em vereeuwigen en de wyze Staatkunde van LJ Ed. Gr. Achtb. en Ed. Achtb. by dc laaie Nakomelingfchap in zegening zullen doen zyn.
Dit Dank addrès wierdt den 9 April aan de Burgemeesters overgeleverd met de volgende aanfpraak;
EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN!
TJet is ons een byzonder genoegen U Ed. Gr.
Achtb. als de hoofden der Regeering deezer Stad, dit welmcen nd Dankadres, door een vry aanzïenelyk aantal onzer Medeburgeren getee ' kend , te mogen aanbieden. Hetzel e was ver-', vaardigd en reeds door verfchei Je onzer Medeburgeren geteekend, toen wy door de Nieuwspapieren als anderszins kennis ontvingen van de voor-' delingen tot eenen afzonrierlyke Vreede, met de bygevoegde aanbieding ecner onmiddelyke RilHand van vyandclykheden , by het Hof van GrooBrittanniën door tusfehenkomst van de Rusfifche Ambaffddeür aan deezen Staat gedaan.
Dit is de eenige oorzaak,dat hiervan geene onmiddelyke melding in het Adres zelve gemaakt is, gcenzins het denkbeeld, als of die aanbiedingen by de Kooplieden eeniïïirn invloed hadden, naardemnal wy U Ed. Gr. Achtb. naar' waarheid durven verzekeren , dat het genoegzaam eenpaarig gevoelen van de Beurs van Amfterdam, ten minfteri wat dc zaak zelve aangaat, ovcreenfLmt met de denkwyze der Rotterdamfche Kooplieden, betrekkelyk dit onddrwerp, onlangs zo nadmkkelyk te kennen gegeeven.
Dat men dierhalven a'hier even zeer afkeerig is van diergclyke zo listige a's gevaarlyke aanbiedingen , die j aangenomen wordende , dit gemeeneKk 3 best
Am-
>TiL)AM.
danfpr.
iy de
^vergave
'an
'oirfz. Dankuhlres.
4*4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
stf.ldam.
Aanfpr
hy de
overgav
van
voorfz.
Dank-
xddres.
be^t hoogstwaarfchynelyk in geheel nieuwe moeijelykheden en rampen zouden inwikkelen , door welker onmiddelyke gevolgen deeze Republiek eensklaps te gronde zou konnen gaan: terwyl van
, den anderen kant deezejaanbiedingen zelve toonen, dat wy met eenen afgeltreeden Vyand te doenheb-
> ben, dun wy dierhalven eerlang tot eenen algemeenen en duurzaame Vreede zullen kunnen noodzaakt n, indien wy flechts even gelyk Vrankryk, Spanje en Noord-Amerika, van die middelen van geweld gebruik willen maaken , die ons voor handen zyn en verder te werk gefteld kunnen worden.
ündertusfehen behoeven wy over dit onderwerp, hoe gewi^tig ook in zich zei ven, niet breeder uit te weiden, naardien wy verzekerd zyn, dat U Ed. Achtb. alle deeze akelige gevolgen veel klaarer voorzien, dan dezelven door ons kunnen afgt-fchetst worden.
De Kooplieden zullen mitsdien den Handel en Zeevaart aan de beftendige zorg en protectie van U Ed. Gr. Achtb. blyven aanbeveelen, en tevens daarop alleen infteeren,dar, byaldien deeze aanbiedingen van het Hof van Engeland, fomtyds oorzaak waren, dat de zaak wegens de admisfie van den Heer Adams als Minister Plenipotentiaris vin de vereenigde Staten van Noord-Amerika, by de overige Bondgenooten eenige zwarigheid of uit'lel onderging; U Ed. Gr. Achtb. alsdan, conform het tweede lid van ons verzoek by Requeste gedaan , op middelen zullen geheven te denken waardoor deeze Provintie van de nadeden uit diergelyke handelwyze te vreezen, zal blyven bevryd.
Hierop wierdt in dezer Stads Nieuwspapier den 22 April het volgende bekend gemaakt.
p Aaa alle de Heeren Kooplieden, Bur-
,3 gers
JAARBOEKEN, Afril, 1782. 4^5
o-ers en Ingezetenen dezer Stad,welke het " Dank-Addres getekend hebben, word by
I dezen bericht gegeven, dat hetzelve niet alleen op eene zeer gratieufe wyze door
\ Hun Ed. Groot Achtb. de Heeren Bur*' o-emeesteren en Regeerders dezer Stad, is " ontvangen geworden, maar dat de Achtb. " Raad dezer Stad, onder anderen, by gelegenheid der Dehbemien over hetzelve " Dank-Addres, beflooten heeft, de zaak ter vergadering van Hun Ed. Groot Mog. " daar heen te dirigeeren, dat de door het " Hof van Groot-Brittannien geprononeerde " Neo-otiatie en Wapen-ftilftand, zoude ge" weezen worden van de hand; zynde van " dit o-ewigtig befluit al verder aan de Koop" lieden die het Dank-Addres overgeleverd " hebben, in Conformité van gedagte Refolutie zelve, Extracl: van dien ter handen " oefteld geworden. Waar mede alzo deeze " zaak, niet alleen ten genoegen van alle de " Onderteekenaars, maar ook van alle wel-
II meenenden , zyn volle beflag bekomen 11 heeft".
Mvne Heeren van den Gerechte hebben den U April het Reglement van 't beftelloon op de Groninger, Friefche en andere Veeren van den 23 Juny 1717 aldus veranderd en vermeerderd.
Mvne Heeren van den Gerechte der Stad Amfterdam in ervaringe'zynde gekomen, dat 'er verfcheidene difputtn zyn ontftaan tuflehen deBoter-Grosüers en den Beltclder van 't Groninger, Kk 4 Vne-
Am-
steldam.
Am.
SI f Lj)am.
Veranderingvan 'J Regiem, op't beJlelloonvan 23 Juny Ï7-7-
i 1
5
i
{
c c
f
485 NIEUWE NEDERLANDS :HE
S'Sh e"/ndnC VecreT' hun ^Plaats hebberdt. tusfcnen der. Dam en de Papenbrug over der.
Joon op de voorfz. Veeren, van dato ir> »7i7, raakende de Béter, hebben S'eloS
Erïchrb3 fTn tC an,P"«*™. zbllshaar 'deeze : altereeren en amplieercn by
Dat voor beftelloon zal worden betaalt
Voor een Ton Boter 4 fluivers. een halve Ton 3 ft. een vierde deel of een agtfte deel 2 ft, een festiende deel 1 ft.'
Doch dat, ten opzigte van de alhier ter Stede gezeetene Boter Grosfters, zonder in aanfcW te neemen, of dezelve een groote of ISeiïZ «tent Boter te gelyk in een Schip «„ ES
betSen ^ *aBdve V°°r bdk^ «K
Voor een vierendeel p duiten, een agtfte deel 6 duiten, een festiende deel 3 duiten.
Bly vende verders de andere Articulen, zo van 't Reglement van 1717 , als van de daar op AS "de
nmtW £,V?n dCD 2+ Maarc «758 in haSSeel ;n fpec aal 't tweede Articul van gem. AmSfe*
^SfW is> dac iemand , zynTigeue'
S^dS^S °f d°e0de afhaaIen• e* SE ! flVll ?D alvoore«s een derdepart van 'c
..fteloon, volgens t Reglement, dus ook voL
n vpifZ';nadere Amp,liatie zal boeten voldoen
Snr e?lffMif^lte' ^ken reizeby i-n geenen , die contrarie deczes doet. y V erders Myne Heeren van den Gerechte wrn ormeert zynde, dat diveifche perfooS kunnen
goed-
JAARBOEKEN, April, 17S2. 487
goedvinden zelfs een Schip na Vriesland en andere Plaatfen te zenden, en met dezelve de Boter voor hun en onderfcheideneParticipanten,op hun naam echter, te laaten komen , en dezelve Boter ver kogthebbende, voor dat die hier arriveert, uit 't Schip na des Kopers Huis of Pakhuis te doen brengen, in merkelyke prsjuditie van de ordinaire Vc-i fchepen en van den Beftelder zyn beftellooi, en daar in willende voorzien, hebben goedgevonden te ordonneeren en ftatueeren, -gelyk haar Ed. Achtb. ordonneeren en üatueeren by deeze:
Dat voortaan memand met zyn eigen Schip op zyn naam, voor een ander eenige Boter of andere Goederen, hoe genaamt, zal vermogen mede te brengen, van Plaatfen alwaar Veeren zyn, of by gebrek van de ordinaire Veerfcheepen of Scheeps. ruimte in dezelve (edoch niet zonder fpeciaale en wel fchriftelyke permisüe te hebben van de Magiltraat of Commisfaris van 't Veer der Plaatfe, van waar hy na herwaarts is afgevaaren) medegebragt Ivbben-je, dezelve zal mogen bededen, nemaar dezelve aan den Bedelder zal moeten aangeeven, om door denzelven te worden bedeld, of aan die geenen, aan wien de Boter of andere Goederen geaddreffeert zyn , zulks te laaten weeten en te doen afvraagen, waar die gelieven bedelt te hebben , op de boete van 25 guldens voor 't medebrengen zonder de bovengem. permisfie, ten profyten van de Binnenlandsvaarders Gildens, en van ia guldens voor 't beftellen , ten profyte van den beftelder, beide telken reize te verbeuren.
In kennisfe van my Secretaris,
H. VAN StlHGELANDT.
Ook hebben myne Heeren van den Gerechte navoorgaan de mededeeling en goedvinden van den Vroedfchap, de ordonnantie Kk 5 ob
Am-
Veranderingven v Regiem, op 'tbefieHoonvan 23 Juny 1717.
Amstel-
bam.
Vernielt iving en Vermeei dering van aer, Ordonn cp den Wiffelbank.
488 NIEUWE NEDERLANDSCHE
op den Wiffelbank, den 30 April, aldus vernieuwd en vermeerderd:
- ]\/f yne Heeren van den Gerechte der Stad Amfterr 4 dam hebben, na voorgaande communicatie en
.goedvinden van de Vroedfchap deezer Stede, goedgevonden de refpe&ive Ordonnantiën op de Wislèlbank te renoveeren en ampüeeren, gelyk Haar Ed. Achtb. dezelve renoveeren en amplieeren mits deezen:
Art. t.
Alle die geenen, die Rekening in Bank hebben, en gewoon zyn hunne Adfignatien zelve in te keveren j zullen gehouden zyn, by de eerlte inleevering der Adfignatien, na de groote flmting eerftkamende^niet alleen hunne handteekening in een boek, daar toe gedeftineerd, te ftellen, maar zulks ook gehouden zyn te doen op een bankzegel, het wek hun ter hand zal worden geileld,- welk Zegel men, by ieder mleevering van adfignatien , des gerequireerd werdende, zal moeten vertoonen. En zal, by het aanneemen van het zelve Zegel, eens voor al moeten betaale worden ƒ 2: — ten profyte van de Boekhouders.
II.
Alle, die Rekening in Bank hebben, en gewoon zyn hunne adfignatien door houders van procuratien te laaten inleeveeen, zullen gehouden zyn na de eerfte fluiting voormeld, by vernieuwing derzelver Proeuratien, hunne handteekening te Hellen ïn een Boek, daartoe gedeftineerd, als mede op de procuratie zelve, voor welk maaken , of vernieuwen men telkens zal betaalen ƒ1:14:.». Hf.
Alle die geenen, die voortaan nieuwe Rekening in bank openen, en zelve hunne adfigiatien begcercn intebrengen, zullen hunne handteekening Rellen in een boek &c. zo als by Art. I. is vermeld en zal vervolgens het Bank-Zegel aan haar mede in voege voormeld gegeeven worden,
IV.
JAARBOEKEN, April', 178a. 4^9 IV.
Alle, die voortaan nieuwe Rekening begeeren te openen, zullen, by den aanvang derzelve, met ƒ14: — belaft worden , waar van ƒ 10: — zullen zvn ten behoeve der Diaconie Armen, en ƒ 4:_ ten behoeve der Boekhouders van de Wisfelbank. V.
Alle Procuratien, tot inleevering van Bank-adfignatien , van Lieden in deeze Stad woonende , zullen voortaan voor Boekhouders van de Wisfelbank gepasfeerd, en na verloop van een jaar en zes weeken, vernieuwd moeten worden; doch die jaarlyks niet meer dan zes Bankbriefjes inbrengen, zullen kunnen volftaan met tegens het ein digen var het derde jaar hunne procuratien te vernieuwen.
Alle die buiten deeze Stad woonagtig zyn, er rekening in de Wisfelbank begeeren te houden zullen verplicht zyn een inwoonder deezer Stad u volmagtigen, 'om hunne Bankzaaken waaitenee men, of hun domicilium alhier te kiezen , en aai te wyzen.
J VII.
Alle procuratien, dienende voor die geenen,dii buiten deeze Stad woonagtig zyn, om Adfignatiei intcleeveren, zullen Gerechtelyk of Notarieel ge pasfeerd, en , indien verre buiten de Provincn overleeden waren, behoorlyk gelegalifeerd, en 11 de Bank geregiftreert moeten werden, welke re giftratie mede na verloop van een jaar en zes wee ken vernieuwt zal moeten worden, en daar voo betaald ƒ 1:14:— eens.
VIII.
Alle, die by generaale Procuratien in de Wisfef bank willen affchrvven , zullen alvoorens hunni Procuratien by de Boekhouders moeten laaten re gistreeren, en telkens, op requifitie, vertoonen welverftaande, dat zodanige, welke buiten deezi Provincie gepasfeerd mogten zyn, met behoorlyk
jut
Am.
stel» dam.
Vernieuwing en Vermeer • dering van den Ordonn, op den Wisfelbank.
1
l
t l
l
t
\
Am-
Sïi'LDAM.
Vernieu witte en Venncei dering van den Ordonn. op de Whfelbr.nk.
i 1 \ i
• h
490 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Legalifatie, gcmunieert werden; voor welke re giftratie al mede zal betaald wordenV , -Tf -
IX.
- a A,le. ^Compagnons van een huis van Negotie dewelke de firma van het Comptoir teekenen v zy dat zy zelve, of hunne Procuratiehouders'de auflgnatien inbrengen, zullen gehouden zyn hunne refpeft.ve handteekeningen in de boeken ƒby Are i en 2 vermeld , te ftellen, en mitsdien in hei eerfte geval, mede op het Bank Zegel, 't welkaan ieder van hun, invoegen voorfchrfeven, ter hand gefteld zal worden : en, ten einde hiér in alle naauwkeungheid tebetragtcn , zal telkens, wan Hffi,.^ZOaaD,ge ^P^niefchappen , of ook in de firma van een of ander huis van Commercie, eenige verandering voorvalt, daarvan in de Bank kennisle gegeeven en aanteekening gehouden moeten werden, met royeering der vervaHene, en te boek ftelhng der nieuwe handteekeningen.
Ieder houder van een Rekening in de Bank zal verplicht zyn deszelfs Adfignatien te numereeren, telkens ieder folio weder te beginnen met No. r. en zal die geene, die een verkeerde nummer op. geeft, na dat hem zu'ks zal zyn aangetoond, verbeuren zes ftuivers, ten behoeve van de Diaconie. XI.
Alle, die zelve hunne Adfignatien inbrengen, tillen het Bankzegel; zy die by Procuratie luiks ioen , hunne Procuratien ; en die by generaale rocuratie affchryven , hunne generaale Procuraie, op requifitie, moeten vertoonen ; nademaal oortaan geene Adfignatien op eene andere wVze igeleeverd of aangenoomen zullen werden.
V oor alle Adfignatien, welke des morgens na elf
clZuSr ? In«e!ee,verd< zal'by het aanneemen, ctaald moeten werden zes Ruivers
het mleeveren van Adfignatien, minder be-
draa.
JA ARBOEKE N, April, 1782. 491
draagende dan drie honderd guldens, zal by ieder betaale worden zes ftuivers.
XIV.
Na drie uuren des namiddags zullen geene Adfignatien werden aangetioomen, dan alleen in geval van ()verdisponeering; als mede by extraordinaire gevallen; en zulks, indien Heeren Commisfarisfen prefent of by de hand zyn, met voorkennis en goedkeuring van ten minften een derzelven, en mids daar voor betaalende een boete van ƒ 2 j: — ten behoeve der Diaconie Armen.
XV.
Wanneer iemant voor een ander in Banco af fchryft, zal zulks prxcifelyk in de Adfignatie bygevoegd moeten worden.
XVI.
Van de partyen, die men op zyne Rekeningontfangt, zal niet voor den volgen dag mogen werden gedisponeert.
XVII.
Van alle partyen, die men voor ingebragte fpe den ontfangt, en door den o:atfanger van de Ban] werden afgefchreeven, kan op denzelfden dag ge disponeerd worden.
XVIII.
Wanneer, na de voorvallende fluiting der Wis felbank, dezelve op Vrydag geopent wordt, ze het ieder vry ftaan op den volgenden dag, zynd de tweede open Bankdag, te disponceren over d partyen, die men op dien dag op zyne Rekecin zal hebben ontfangen.
XIX.
Wanneer iemand by abuis overdisponeert, zu len zyne ingeleeverde Adfignatien blyven leggen en zal dezelve gehouden zyn, by de eerlt bekorm nekennis van het begaan abuis, het zelve te r< dresfeeren, door het manqueerendë behoorlyk c zyn Rekening te doen ftellen, en d?.ar door zyi ingeleeverde Adfignatie of Adfignatien te doen 'v lideeren: zullende dezelve of geene derzelven m
Am-
stkldam.
Vernieuwing en Vermeerderingvan den Ordonn. op de IVisfel- \ bank,
1
e e
r
|«
P
ie »•>-
:n
AMSTERDAM.
Vernieu win gen Vermeel dering van den Ordonn, op de Wisfel. bank,
I
i i
i
i ( i
i
493 NIEUWE NEDERLANDSCHE
gen ingetrokken worden; en zal daar en boven wegens het begaan abuis, betaald moeten worden een boete van drie ten honderd van het mankte rende: met dien verftande echter, dat, indien Op
-dienzelfden dag, voor de klokke drie uuren des namiddags, of wel voor dat van het begaane abuis
-van wegens Boekhouderen geadverteert zyn , het manqueerendë op voorfz. Rekening geredrcfleerc wierut, niet meer zal verbeurd worden dan een half ten honderd van het manqueerendë; alles te apphceeren ten behoeve der Boekhouders en Contra Boekhouders van de Wisfelbank.
XX.
Wanneer iemant op zyne Rekening partyen te ontfangen heeft, zal men den volgenden dag daar na, in Boekhouders kamer, kunnen vraagen en aldus zich informeeren of de pariyen, die men ver, wagtende was,conform zullen zyn afgefchreeven het welk na agt uuren des morgens gefchiedende' zal men gehouden zyn, votf ieder Rekening twee ftuivers, en na negen uuren, zes ftuivers voorden Armen te betaalen.
XXI.
Van alle affchryvingen zal men daeelyks een co. py te huis zenden aan hem, van wiens Rekcnin-r ifgefchreeven is, en, by aldien deeze buiten de stad woonagtig is, als dan aan deszelfs gemagtig. ien, of ter plaatfe daar hy zyn Üomicilium houdt, en einde dezelve zal kunnen nagaan, of zulks met :yn Bankboek accordeert; en in cas van verfchii >y de eerfte ontdekking van dien, zich in de Ka! ner van Boekhouders der vVjsfelbank vervoegen >m het begaane abuis te onderzoeken en te doen verbeteren.
XXII.
< Die geenen, die begeeren zullen dagelyksch een ittrekfel te hebben van hetgeeneop hun Rekening ntfangenis, zullen jaarlyksch daar voor moeten letaalen een fomma van vier ducatons. Edoch, Klien dezelve meerder dan vyfenveertig posten op
hun
JAARBOEKEN, April, 1782. m
hun Rekening ontfangen , zullen zy , voor ieder vyfmveertig posten, die daar en boven inkomen, gehouden zyn te betaalen nog drie guldens meerder, ten behoeve der Boekhouders van de Wis-
fdbank' XXIII.
Zullen voortaan, tot foulaasder zwaare kosten, die de Wisfelbank zal moeten draagen , by het openen derzelve, na de groote fluiting m January en Tuly, de refptclive Rekeningen, voor ieder par tv aflchrwens, met drie Huivers belast worden. y y XXIV.
Alle die geenen, die Rekening in de Wiflelbanl hebben, zullen gehouden zyn, tweemaal des jaars namelyk na de groote fluiting in January en Jul; aan Heeren Commisfarisfen het Folio, het Saldo en de partyen hunner Rekening, het zy in perfoon het zy verzegeld en geteekend, of wel door hun ne procuratie houders^^overhandigen.
Wanneer het faldo eener Rekening, of partyen by twee herhaalde fchriftelyke opgaven,bevonde wordt niet accoord te zyn , zal zodanige Rekenin geheel uitgefchreeven, en aan Boekhouders vand W isfelbank ter hand gefteld moeten worden , 01 door dezelve seëxamineert , de abuizen gecorr geerd en aan Comrnisfarisfen geprefenteert te we den, ten einde haar Ed. Achtb. dezelve Rekenir accoord konnen (tellen : zullende voor de moen van het nazien en rectifiecren der uitgefchreevei Rekening by de Boekhouders genootcn werden z Ruivers voo'r ieder abuis , dat zylieden daar in zti len aanwyzen; doch ingevalle het begaane abui; ofte abuizen by hun (Boekhouders) werdt bevoi den te refideeren , zullen deeze laatfte voor hunr moeite niets mogen declareeren, maar ter contr rie het begaane abuis of abuizen beleefdelyk n dresfeeren.
XXVI.
Een ieder, die Rekening in de Wiflelbank heef
Amsi Et>
d,.m.
V: ruien wïng. en l Ir me er* (lering van den Ordoim* op dg» WhfeU ■ baal:. r
r >
n
i
e ïi V
g e
ie
:S 1-
'» 1-
e t-
«1
Am-
stelDAM.
Vernien wing en Vermeei dering van de Ordonn. op den Wisfelbank.
1 <
ï
r-
b
494 NIEUWE NEDER LA NDi Q3E
zal voortaan in agt moeten neemen bïnnen weeken, na het opengaan der voSrf//wisSnk voorvallende n lanuarv en fulv in I • V hier voeren is ^gjf £ ™ 51 of
- door hun gemagtigden, ofverfegelt en geteekend by Heeren Commisiarisfen het faldo hunner IS -ning en partyen accoord te doen ftellen; en zul' len die geenen, die daar omtrent bevonden w0 den ,n gebreken te blyven, vervallen in een dop te van ƒ 2J: - dewelke op hunne Rekentae 5,1 en werden afgefchiteven/en zullen zy f n! vet loop van gemelde zes weeken , ren overvloed gewaarfchuwt worden, om hunne Reke"in° ï ' binnen de eerstvolgende veertien ó^n voorfz. accoord te doen ftellen; op pane Jat °-Lf na d,en tyd, en voor dat aan brvengernelde ver' eischte zal zyn voldaan, voor de eerftTvêerTfe'
nofnSaals ?V,D. ***** zu,len SS
nogmaa.s ƒ 25;— en een maand daarna f ?n-J
en vervolgens ter discretie van Hr. Cown&iJ.
fen , alle welke boetens zullen worden géaon .
:eerd, als van ouds. ë"ppn-
XXVJI-
Warneer, een houder van een vervallcne Bank ^Visfelbnef m den betrokkenen of Acceptant of ^domicilieerden,geen vertrouwen ftelt zokan ly dezelve Wisfelbrief in handen ,K Iers der Wisfelbank ter bewaarfoge Rellen rmï laar yan immed.aat kennisfe doende geeven aan gdamgen betrokkenen, Acceptant difïg&S?
XXV1IL.
Alle Wisselbrieven, in de lluitinge der Wisfelank vervallende, blyven, by het opengaan, het cht van drie gratie dagen behouden.
JAARBOEKEN, April, 17512. 495 XXIX.
Wanneer iemant goude of zilvere Baaren, Negotiepenningen , of vreemde Muntlpecien, op Recepisfen voor zes maanden in de WisielbanK begeert te brengen, zal zich dagelyks, uitgezondert de Zondagen en Saturdagen , ten dien einde konnen addresfeeren by de ontfangers1 van tie Wisfelbank; die door de Heeren Commisfansien gewRrueerd zyn, welke foorten van goude en zilvere Speciën, en op welke conditiën dezelve werden ontfangen.
Men zal de Standpenning op geene Recepisfen als anderszins mogen inbrengen, noch unhaalen ; namelyk- de goude Ryder, de zilvere gulden, de geftempelde of ongeftempelde fcheilmg, of andere kleinere staten Muntfpecien.
XXXf.
Comnrsfarisfen van de Wisfelbank worden by deezen alleen geauthorifeerd zo veeJjfStandpemringen tekoopen of verkoopen, als haar Edele Achtb. naar gelegenheid des tyds, zullen oordeelen nodig te zyn.
' XXXII. Voor alle de ingebragte Bankgelden blyft de Stad, als van ouds, verantwoordelyk.
XXXIII.
Geen Bankgeld zal konnen werden gearrefteerd; volgens Refolutie der Edele Gr, Mog. Heeren Staten van Holland en Westfrieslana , in dato U ,.jrfecemb. 1670..
XXXIV.
Indi
t
1
?
496 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
STKLBiMi
Vtrmëü Vang er. VI rtnee; dering run de Ordonn op de Wisfelbank.
maanden; zullende anderAM,
Brief van den Prins ,
wegens den Schout by nacht ff. Binkes.
1
1 3
Soo NIEUWE NEDERLANDSCH2
Amsterdam.
in tegenwoordigheid van duizende aantchouwers van ftapel gelopen.
Daar wordt by de O. I. Maatfchappy geraadpleegd , of men eene uitdeeling zal doen of met. Zommigen denken , dat zulks zal plaats hebben om de Joden en Actioniften te gemoet te komen. Dog anderen meenen, dat zulks geen plaats zal hebben , aangezien de Maatfchappy genoodzaakt is geweeft , het buitengewoon middel van furchéance tegen hare fchuldeisfchers te verzoeken (zie hier yoren N. Wed. Jaarb. i78i bl. 452.); dat het dus ongerymd zoude zyn, eene uitdeeling van over.winft tc doen, als men zig onmagtig bevind te betalen. Dat ook deichuldeiikhers en met namen de houders van recepisfen zomtyds hier óver te onvreden zynde, mogelyk middelen van rechten, het zy van arreft op de uitdeelinge, of anders zouden kunnen te werk ftellen, enz. Integendeel verneemt men,dat de O. I. Compagnie eene aanmerkelyke geldleening zal doen, onder waarborg van den Staat. Ondertusfchcn verneemt men de onaangename tyding, dat dc Hollandfche bezitting van Nagapatnam, zynde een der voornaamftc op de Kust van Coromandel door den Vyand veroverd is.
Wy hebben hier voren onder het artikel van 's Hage gefbroken van de onafhangelykheid der Noord- Amerikaanfche Staten, die door deze Republiek erkend is. Terftond zyn reeds in deze Stad twee fchepen uitgeruft, om met eene goede lading, het een naar }hiladelphia, het ander uaarBoftoh teftevenen.
Van
JAARBOEKEN, April, 1782. 501
Van wegens de Commisfarisfen van het Am. Vaderlandfche Fonds ter aanmoediging van stel'sLands Zeedienft is het navolgende bekenden gemaakt.
Commiffariflen over het Vaderlandfche Fonds tot aanmoediging van 'sLands Zeedienft, zullen op Maandag, den 29 April, 'smorgens ten 11 uuren, in het St. Pieters Gafthuis t'Amfterdam, en op Saturdag, den AMai, 'smiddags ten ia uuren, ten huize van den Makelaar Dirk Wynands te Haarlem, wederom één vierde jaarlykfche uitdeehng doen aan de Weduwen van de gefneuvelde Matroozen enz. .
Zy mogen voorts deeze gelegenheid niet laaten veorbygaan , om aan hunne Laudgcnooten den welverdienden lof te geevenvoor de liefdadigheid , waarmede men, genoegzaam in alle Provinciën, getracht heelt de heilzaame poogingen van Commislarislen te onderfteunen, en aan hunne mede Ingezetenen, als een nader blyk van de goedkeuring hunner gemaakte fchikkingen,onder het oog te brengen, dat de Oprechters van het Fonds, tot dezelfde eindens te Rotterdam verzameld, onlangs gedeclareerd hebben, genetgen te zyn zich met het generaale Fonds te combineeren ; terwyl zy tevens met dankbaarheid erkennen de moeite, die zclis de aanzienlykfte perfoonen in veele plaatfen by aanhoudenheid neemen, om meede te werken ter bevordering en uitvoering van deeze inftelling.
Dan, hoe zeer Commisfarisfen hunnepooLJ 4 gïfl-
Am.
STELvam,
j 1
]
1
Sc 2 NIEUWE NEDERLANDS HÉ
gingen gedeekelyk bekroond zien, moeten zy evenwel, waarde Landgenooten! op uwe bekende mededeelzaamheid blyven aandringen, om het Fonds zo te helpen vermeerderen, dat niet alleen de behoeftige Weduwen van de gefneuvelden, maar ook zy, die zeiven in den dienft van het Vaderland verminkt, oud en ongelukkig geworden zyn, eenig duurzaam onderhoud mogen vinden. Ja, waarde Landgenooten! daar uw vermogen nooit op billyker gronden, nooit tot nuttiger eindens wierd uitgelokt, wenfehen Commisfarisfen , door uwe meerder of minder aanzienlyke giften in ftaat gefteld te worden, dit Fonds zo te doen bloeijen, dat hetzelve eene uitfteekende proeve opleevere, wat Vaderlandsliefde en weldadigheid in Nederland vermag".
De navolgende egte Lyft van fchepen, die in de laatfte vier jaren de Zond zyn doorgezeild, is in deze tyden te merkwaardig, dan dat ze der vergetelheid niet zoude onttrokken worden:
A. 1778 A. 1779 A. 1780 A. 1781 Pruisfifche 480 606 671 1507 Zweedfche 1757 2009 1880 2212 Sngelfche 2046 1651 1701 2021 Jeenfche 1214 1363 1341 1588 iusfifche 47 62 50 116
^ranfche 2 o -o o
lollandfche 2406 2039 2058 11 /an Oftende 10 io 30 95 'paanfche 12 « o o
Por-
JAARBOEKEN, April, i?^. 193
A. 1778 A. 1779 A. 1780 A. 1781 Am»
Portugeefche 6 2! 4° vrKi>
Genuafche o 2 ° o
Venetiaanfche o o 2.
Dantzigers 199 ^ ^4 f-(>
Bremer 98 126 146 3
Hamburgfche 17 31 31 54
Lubekfche 7° 74 8» 9°
Roftokfche 12 66 104 j>9
8476 8272 8291 828.1 De Schepen welke van Embden, byzonder ïn het Jaar 1781, door de Zond gegaan zyn , bedraoen 175. De uitvoer van de aan de Ooftzee liggende Provinciën , Pruisfen ea Pommeren, is door de Zond gefchied met 1338 Scheepsladingen, en de invoer met 791 Scheepsladingen.
Rotterdam»
Schout, Burgemeefteren en Scheepenen der Stad Rotterdam hebben wegens de^Gildens van de Groot timmerluiden en dé Groot houtkramers, op den 30 April dc navolgende Publicatie beraamd en doen afkondigen :
Alzo Schout, Burgemeefteren en Schepenen der Stad Rotterdam in ervaring zyn gekomen, dat tusfehen Hoofdlieden van hetGroottimmerluidtn en Hoofden Overluiden van tet Grootbomkramers Gilde van tyd tot tyd difpuuteu zyo. ontdaan, over het verftand van het 7 Articul v;ui de Ordonnantie op het eerftgemelde Gilde, fuftineererd- Hoofdluiden van het zelve Gilde , u;r. Rragte vau het voor fa. 7 Art. van hunlieder Keure
bevoegi
Rot-
1 erdam.
Publicatie nO' pensArt. 7. randt Groot timmer luiden gilden.
< 1
~\
r
c d n 1 v b
g< B v<
Aan
5C4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
te zyn tot het maken en verkopen van Draai werk Stoven en Ly(ten\ wanneer, Vezejve by hnbe ireldofaan hun aanbèfteed zvd . niet tc u] nhanter^mtbrekenvvoorden, die üer'c genoeg zy Em aan UEd Groot Achtb. uit te drukken b Temeen genoegen, welk daar door aan alle hu nf Semmitenten is gegeven, en berusten vooi volkomen in de Vaderlyke zorge van UEd.Gro Achtb. en van Hun Ed. Groot Mog. om zi doo■ aeen onverhoopt d.layeeren van eenige c ovedge Bondgenooten, altans voor deze Stad Provfnti?, van de voordeden, welke uit een Eie met America zullen proflueeren , te lat
°DD^Ste°rf d'e Santen , op het Rerk aanhc den van een menigte hunner Committenten, : S-ze V tegenheid niet kunnen laaten onrflippt nm tan U Ed. Groit Achtb. nogmaals op de ferferieutte wy/ete herinneren , dat, höenuttigc foortSke AUiantien voor 'sLands gedrukte 1 brvken ; Commercie en Navigatie zyn mogen , zelve egter geen het allerrmnRe effeft forte lunnenf ten zy de Navigatie dezer Landen . meerder ernit en nadruk geprotegeerd word,
Rot-
TER: tAU.
Dank-
1 addres der
1 Kooplie-
■ den aan
, deRegee* iring we-
■ gens den
2 N. Ame* ,rik. Ge'. zant J. g Adams. e
>n:t 1ts
3t
:h er of
d-
en
u-
dg :n, alokkaderennet lan tor;
Rotter-
D.iM.
Dank-
tiddres der
Kooplie den aan dtRegee. tittgwe geils 8ér> N A;ne rik. Ce zant J. Adams,
;
i
ï
•\ 1 I c
d
I d
5-oö NIEUWE NEDERLANDSCHE
tot hier toe gefchied is, en 's Lands navale magt dadelyk worde geëmployeerd, zo tot aforeuk van den gemeenen vyand ak tot kragtdadige protectie van de uit Zee geveegde Hollandfche V l,
1» m r-
1e
et
[n -» an,
5o3 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
Dankaidres
der
Kooplieden an dellegeering
ge as <-ten
rik- Gezant j. Adams
\
V
i (
\
\ c
o |
dan die eerlyken voor den Lande waarlyk heilzaam zyn kan, en verzoeken derhalven U Ed. Groot Achtb. ootmoedig, door derzelver Teelvermogenden invloed, ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog. zorge te dragen , dat geene aanbiedingen van den Vyand worden aangenomen , welke alleenlyk Rrekken, om de genomen maatregelen tot des. zelfs afbreuk en protectie van de Colonien, Commercie en Navigatie dezer Landen op te houden en te verydelen, en ons het tegenwoordig zo lang verbeid en gunftig oogenblik te doen verzuimen, maar integendeel het ter welgemelde Vergadering daar heen te helpen dirigeeren, dat men allen yver en efficace zodaanige middelen worden in het werk gefteld, waar door, onder den Zeegen der. Voorzienigheid , 'sLands geleden fchade zal kunnen worden vergoed; en onze Vyanden genoodzaakt eene eerlyke en beftendige Vreede met ons te moeten aangaan, en ons eene billyke vergoeding van de Loegebragte fchade te bezorgen.
Het welk doende enz.
ZEELAND
Middelburg.
s T' ands Schepen van Oorlog Zierikzee, I J Schiedam en het Fregat de Jazon, ;yn van Rammekes ter Reede van Vlisfingen ;ezeild: waar ook nog is liggende 'sLands >chip van Oorlog Goes. De Heer Schoutbyzgi Fis, bevelvoerende op de Reede, zal 'Ok met het Fregat Walcheren en Landskroon an voor Rammekes naar Vlislingen zeilen , raar zich nog bevinden het Fregat de Faam: e Snaauw de Spion is naar Brouwershaven ezeild.
Vlis-
JAARBOEKEN, Aj»!!> W*2. 5*0
V L I S S I N G E >f.
De Memorie vau den Noord-Atteiikaahfelle Heer J. Adams, en het befluit van dö Staten van Friesland des wegens heeft ook in deze Provincie Merken indruk gemaakt; zocht de Stad Vlisiingen ter Staatsvergadering op het fterkfte aandrong, om die zaak Vn fnoedi"- mogelyk tot een gewénfcht einde ^brengen. De Kooplieden te Vlisfinger, leverden ook ten dien zelfden einde den M Maart een verzoeklchn.lt in aan hunne Reherders, welken daarop eenparig het befluii namen, óm by de overige Leden yan.Staal het daar heen te heftieren dat de XIII Gewellen van Noord Amerika by H. H. Mog onafhangelyk wierden erkend. \ eryo genei hebben nog de Kooplieden van deze Sta aan de Ed? Mog. Heeren Staten van Zee land, deswegens het navolgend vcrzoekiclmi ingeleverd:
Aan de Edele Mogende tieew Staten van Zeeland,
/^even zeer eerbiedig te kennen "de ^argeg kende Kooplieden binnen de Stad Vhsfingcn dat zy Supplianten, mede Deelgenoten 10 de ram pen, doo te trouweloofe handcUvyze der Engel fchen aan de Ingezeetene van deze Repubhc rreoebnet met alle attentie hebben overw Jenicnlnhoud der voortreffelyke Memorie^ doe den Heer Adams , Minister van het Congres i Noord-Amerika, in de maand Mey 178 t aan dö Heer Prtfldeot ter vergadering van Hun Hoq "Mog. aangeboden; dat de Supplianten volkome Mm , 8
Vus'
SISGtNt
i t
l
r 1
ii
K
n
Vlis-
S.1NGEN.
Req. dei Kooplieden van Vlisiingen , wegens Ns Amerika.
] i 1
'\ ( c i t 1 è
i
e c
510 fViüüwE NEDERLANDSCHE
geconvinceerd zyn, dat geen Land ter warreld meerder belang kan hebben in een verband v n Commercie met de lngtzcetenen van Neonf. America , dan deze Republieq; dat de Supnlian ten op dien grond gehoord hebben, dar het erken nen yan den genoemden Heer Adams als Minister Plenipotentiaris van de Vereenigde Staten van Noord-Amenca by deze Republicq, hun wel ras door een opene en onbelemmerde Commercie met de Ingezeetenen van Noord-Amenca hum e aele. dene fchaden zou vergoeden, en bunnen fcw :ende Koophandel eens wederom gebed zoude doen hcrleeven ; dat zv, tot hier toe in die folie hoop geverfeert hebbende, nog paar- e zouden berusten in de wyfe behiennge van Uw Ed. Mog. indien de Supplianten z-g niet overtuigd hinden!dat Uw Ed. Mog. het hen met zullen ten kwa cn duvden, dat zy zig dezer zaak aantrekken. Hoe zeer de Supplianten, Edele Mog. Heeren! overtuigd ryn van de yaderhke zorSe, door hoogn dezelve voor het welzyn van de Ingebeten dezer Provincie en het belang , dat Uw Ed Mog in den Koophandel Rellen, durven zy de vryheid nemen, met allen fchuldigen eerbied Uw Ed. Mog het belang der Commercie en dus bygevolg van het Vaderland, en fptciaal dezer Provincie, te repreenteeren mitsgaders het perieul, dat 'er thans is n het dilay rener aantegane Alliantie van Comnercie met Noord-America en deze Republicq.' > Supplianten ftellen thans buiten allen twyfel at het Lngelfclie Mimfterie zodanige avances gelaan heeft aan de Gemagtigdens van het meergeloemdc Congres, dat het voor deze Republicq te .ugten is, dat wel dra de onafhankehkheid van tmerica by Engeland zelf erkend zal worden, en aar door de Ingeteetenen dezer Republicq van de ;roote en zekere voordeden, die aan eene vafte n vrye Commercie met de Ingezeetenen van zulk en uitgebreyd Land, als Noord- America , ver-
knogt
J AA RB UK KEN, Aprd, 178a. 51 r
knogt zyn, gebed veillokeh zullen worden, zoo dat voor den geruineerden handel dezer Republicq dan geenerley middel meer over zyn zal, om zig in zynen vorigen ftaat, vel "min in een meerderen bloey te berftellen* Redenen, waarom de. Supplianten zig met allen eerbied en uit nvertui-1 ging van het waaragtig belang, dat deze Provincie heeft in de Commercie met Noord-America, keeren tot Uw Edw Mogende, verzoekende, dat, het Uw Ed. Mog. behage, Hoogst derzelver Ge-' deputeerde ter Generaliteit, zoo ras mogelyk zy, te gelasten, om het aldaar wegens Uw Èd.Mog. daar heen te dirigeeren, dat den meergemdden Heer John Adams als Minifter Plenipotentiaris van de vereenigde Staten van Noord-America erkend worde, en de door dien Heer aangebucUu onderhandelingen vooitgezet en tot conclulie gebragt worden.
't Welk Doende enz.
Plet gevolg is geweeft, dat den 26 Maart deze zaak in overweging zynde genomen, de meefte Leden voor het erkennen van de omafhangelyk waren. De Raadpcnlionaris maakte wel eenige bedenkingen, om volkomen te befluiten , alzo de Heer eerfte Edele van Lynden afwezig was. Dog het rapport oi berigt deswegens uitgebragt, gunftig zynde. namelyk, om Noord-Amerika ten fpoedigftt voor onafhangelyk te verklaren , en den Heer Adams als Gezant van die Republiek te erkennen , en met denzelven Ipoediglyk een verbond van vriendfchap en koophandel tusfehen de twee Republieken te fluiten: is den 4 April door de Staten eenpariglyl Mm 2 be-
Vlis-
ï1ncen,
Req. der Kooplielen van ytisfin*en, we. lens N. Amerika.
5ia NIEUWE NEDERLANDSCHE
Vlis-
befloten: 5J om te confenteeren,datde Heer „ Adams als Gezant der Vereenigde Staten „ van Noord-America ten fpoedigften er„ kend, zyne Brieven van Credentie aange-
nomen en hy als zodaanig op de gewone „ wys zal coegelaaten worden, dat. voorts
de Heeren Ordinaris Gedeputeerden ter „ Generaliteit worden geauthorileerd', om van
den Heer Adams over te neemen zodaanige „ Propofitien, als hy aan deze Republiek „ zouden hebben te doen, en dezelve ten „ eerften her waard over te zenden'V
UTRECHT.
U t r e c h t.
TT*\e Fabrikeurs , Kooplieden en verdere JL_-/ Trafikanten hebben den 29 Maart 1782 , wegens de onafhangelykheid van Noord-Amerika, aan de Staten 'sLands van Utrecht, het volgend verzoekfchrift overgegeven :
roeven met verfchuldigpen eerbied te kennen de ^ ondergetekende Fabrikeurs, Kooplieden en verdere 1 rafiquanten binnen deeze Stad en Provincie , dat de Supplianten reflecterende , met welke hoop van ge'ukkig fucces , een meenigte Kooplieden , fabrikeurs en Trafiquanten der Steden Dordrecht, Haarlem, Leiden, Amfterdam, Rotterdam, Delft en Schiedam, hune htlangcns hebben voorgedragen zo aan de Regeeringen hunner Steden en Provincie, als aan Hun Hoog Mogende; tenderende, om zo mogelyk hunne vervallen Handel
en
JAARBOEKEN, April, 1782. $13
en Fabriken wederom herfteld te zien: waartoe zy vertrouwen dat in deeze tydsomftardigieid zig voor deze Republiek niet alleen een al er aangenaamst vooruiczigt , maar een genoegzaam ze kere gek gentheid opdoet, in hel nieuwe Toneel des Handels, her welk de Vereenigde Staten var Noord Amerika hun ftaan op te leveren, en he' volltrckt belang, dat deezen Staat en Rfpubhtk beeft, om, door het zonder tyd verzuim aan te gaan van een G.m^ met die Volkeren reverrinden; voor dat wy daarinne door Engeland geprtevenieerd en daar van uitgefloten wierden. De Supplianten hebber, vermeindm ueeze ook geenzints ft.il te mogen}blyven zitten, a'zo het eene beflifte zaak is, dat de^ze voorgemelte omftandigheden, voor den Handel en de Fabrieken deezer Stad en Provincie het zelve aangenaam en niet min zeker vooruitzigt oplevert. Zo als dit ten duidelykftenword erkend byonze naburen, als by het Requeft door de Kooplieden , Fabrikeurs , en Trafiquanttn van Haarlem geprefenteert, onder anderen fpeciad gededuceert word, dat behalven de by hen opgetelde, genoegzaam alle de Fabrieken van Utrecht in bloey zullen geraken. Daar de Supplianten dan in deeze voor hunnen Handel en Fabrik*n zo grootelyks geinteresfeert zyn, zouden zy hun aan een onverantwoordelyk verzuim fchuldig maken, ingevalle zy die hunne belangens, op den voet van hunne Landgenoten niet ter tafele van UEd. Mog. voordroegen. De Supplianten vertrouwen,dat zy zig mogen dispenseren , om in een meer beredeneert detail ter adftrudtie van.die hunne belangens in te treden, alsof zy wat de algemeene belangens dercommercierende Leden deezer Republiek betreffen, hen veilig mogen refereren tot die gfönden en middelen , welke by de Requellen van de Kooplieden, en Fabrikeurs, en Trafiquanten van de bovengemelde Steden gededuceerc en geadftrueert zyn Mm 3 gewor-
U
TliECHT.
Req. van Utrechtfche
Kooplieden wegens N. Amerika.
5i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE
TRECHT,
Req.van Utrecht-
fche Kooplieden wegens N. %:erika.
geworden, en van welkers inhoud UEd. Mog. uit hoofden, dat dezelve zo afzondeiiyk met den druk, als in de publieke nieuwspapieren zyn, gemeen gemaakt, volzeker zullen geinformeert zyn. De Supplianten zouden ook overbodig werk doen, als zy aan UEd, Mog. deduceerden de ongelukkige en nadeelige gevolgen , welke het verloop en het verval der Fabrieken en van den Koophandel in deeze (zoo zeer voor heen door dezelve gebloeid hebbende) Stad en Provincie gehad hebben; daar UEd. Mog. te wel penetrerende de noodzaaklykheid van dat herftel, al zedert een freruimen tyd aan de Fabrieken en Trafiquen, zoo binnen deze Stad als Provincie, alle mogelyke vryheden en voordek n, voor zoo verre de Staat onzer Provincie cenigzints konde vorderen, hebben toegeftaan, cn het nodig apuy ter voortzetting van dezelve in allen opzigten verkend. Dan heeft, de ondervindinge alhier zoo wel als by onze Landgenoten geleerd, du de maatregelen welke binnen deeze Provincie tot herttel van de Fabrieken genomen zyn , insgelyks van de gehoopte uitwerking niet geweeft zvn, als men alhier zoo wel als m de nabuurige Provinciën geleerd heeft,dat de voorname oorzaak van het verval onzer Fabiieken, niet zoo zeer moetgezogt worden,in een innerlyk gebrek, het zy van den Landaart, of het huishoudelyke derzelve , maar zoo als die der Stad Leiden te recht remarqueren , in omftandigheden, die haar van buiten aankomen , en welke het derhalven boven het vermogen van eenig Ingezetenen is, te verhelpen, om verdere redenen by die, a's andere hier boven gemelde Requeften in het brede gededuceert, Dan om welk verv;.l zoo in den Koophar:del_ te herftellen , als om de kwynende Fabrieken in ons Land en mede binnen deeze Stad en Provincie op te beuren. aller aanmerkelykft zyn, de omftandigheid die zig op doet, door de onherftelbare breuke tuftchen Groot-Brittan-
JAARBOEKEN, April, 1782. 5*J
tannien en hare Volkplantingen op het vafte Land van Noord-Amerika, welke gewichtige omwenteling een aller voordeligflen invloeo op de Commercie van deeze Republiek in het gemeen, en dus oek als voorfchreve mede op den Handel en Fabrieken dzer Stad en Provincie hebben moet. Zo als daar toe bereids alh-er aanzoeken z\n gedam. Dat het mitsdien aan de ondergetekende, even aK aan die van onze naburen in de Provincie van H ïlland is voorgekomen, dat hoe zeer het belang van dit Ge r-eencbett en derzelver Ingezetenen vordert , met alle Volkeren een vrven handel te voeren, het zelve belaag in deeze tyds omftandi^eden voor al komt te verev Renen, het aangaan van een verbond van Koophandel met de Heer Adams als gcvolmagtigde Minifter van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika. Dat de noodzaaklykheid daar toe van te meerder gewicht word, als de Engelfche thans afgemat en uitgeput om dien onnatu-rlyken oorlog langer voort te zetten, wel ligt tot de vry erkenning van Amerika zouden overgaan , inzonderheid als zy kans zien om nog iets tot hun voordeel, ot tot nadeel en uitfluitinge van den handel yan onze Republiek te konnen bedingen, tot welk laaide men alle redenen beeft vaft te Rellen ,dat by hen niets onbeproefd zal gelaten worden. Lat dienvolgens het beraad op den voorflag van de Heer Adams , en om een Commercie 1 «ftaat njet Noord-Amerika aantegaan , alle mogelyke haalt vereyfeht. Het is in het vertrouwen op Uhd. Mog. zo zeer in verfcheidene opzichte betoonde Vaderlyke zorge, dat de Suppliamen de vrvbeid nermn de belangens van deeze Provincie en btad, aan UEd. Mog. met de vereUchte eerbie d voor te dragen, tevens met ootmoedig verzoek, dat ULd. Mog. de Heeren Gecommitteerdens ter Vergadering van de Heeren Staten Generaal, deezer frovincie, zullen gelieven te gelaften, wegeas deeze Mm 4 tr0'
U-
TRECHT,
Req. van. UtrechifcheKooplie den, wegens N. Amerika.
Ut
xrech-t,
Req. van Ltrecht fche Koopliedenwegens N. Amerika,
}i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Provincie ter Vergadering van Hun Hoog Mogende uttteWerken, dat voornoemde Heer Adams in qualiteit. als Minifter van d ■ Vereenigde Staten van fNoord-A'-enka werde erkend, en ter gehoor toe gelaten, en dat met denzeive insgelyks met allen ipoed overleggingen werden gemaakt, ten einde de Ingezetenen van deeze Republiek de vrugten van eene vrye en open handel met die Volkeren geniet'n. En dat het UEd. Mog. ook allergoedguniligst behagen mag,op dit Oer Supplianten eerbiedig addres, zodanige fpoedige Refolutie te nemen als Hoogstdezelve, naar derzelver Hoc^* Wysheid zuilen oordeelen te behoren.
*t welk Doende enz.
Den 2 April wierdt reeds by de Vroedfchap dezer Stad hierointrend een gunftrg befluit genomen, en den io April befloten dc Staten dezer Provincie, zo als af te nemen is uit het navolgend
Extract uit de Refolutien der Ed. Mog. Heeren Staten 'sLands van Utrecht.
Mercurii den io April 1782.
/~ , gedagten, dat van hunner Hoog Mog. Refolut hier op tè neemen, kennisfe worde gegeeven < haare Rus-Keizerlyke Majefteit en andere N traale Mogendheden , met Communicatie 0 veel als nodig is) van de redenen , die hun H Mog. laartoe bewoogen hebben, en met de lte * fa Mm 5
TRECHT.
Bejl. der Staten Utr. wegens N.
1 Amiri-
r ka.
t \
i
s e
y
ic :r 1n
a-
0-
3-
er
m
1.
g-
en
an
ie,
.an
:u-
,00
og
rk-
fte
513 NIEUWE NEDERLANDSCHE
U-
TRECHT
Accordeerd met voorfchreve Refolutie enz.
Waarop de Kooplieden, Fabrikeurs en Trafikanten den 24 April het navolgend Dankfchrift aan de Staten overgaven:
Aan de Ed. Mog. Heeren Staten 'sLands van Utrecht.
Qeven met verfchuldigden eerbied te kennen, ^ de ondergetekende Fabrikeurs, Kooplieden en verdere irafiquanten binnen deze Stad, dat zy Supplianten, betrouwende op het belang dat UEd. Mog. altoos betoond hebben te Hellen , in de bevordering der Fahriken en varf den Koophandel, geenzif.s 'crupuleus zyn geweeR, aan die wakende a'tentie van U Ed. Mog. voorgedragen, de gunlhge gelegentheid, welke zig, op dit tydftip, tot herftel van de vervallene Fabriken, Koophandel en Trafiquen, binnen deze Stad en Provincie, kwam op te doen, ingevalie U Ed. Mog.
mede,
fte verzekering, dat Hunner Hoor?Mog. intentie , geenzmts is , hier door den Oorlog , welke zy «Wijne voorzoomen, en voor lange, geëindigd hadden te verlengen, maar integendeel, dat Hun Hoog Mog. niets vieriger wenfthen, dan een fpoedige hertelling der Vrede , en van hunner zyde altoos bereid zullen gevonden worden, op alle mogelyke wyzen en m.-c eene gepafte Facieliteit, zoo veel maar eeni.szints met hun Eer en Digniteit beftaanbaar is, daartoe te coöporeercn.
En zal, ten dien einde , Extract deezer , by Misfive, aan de Heeren Gecommitteerden , ter Generaliteit worden toegezonden.
JAARBOEKEN, April, 1782. 519
med'1, wegens deze Provincie, den Heer Adams als Gevolmagtigde Minister van de Vereenigde Staten van Noord America kwamen te erkennen, ten einde dat met denzelven een verbond van Koophandel voor deze Republiek werde aangegaan. J>ar de Supplianten hen dus fundeerden op het allenzins ondervindelyk gevoel der uitoeffemng van het geene U Ed. Mog, ter bevordering var bi t welzyn van de Supplianten en hunne belangehs oordeelden dienftig te zyn ; heeft het dc Supplianten dan ook weder op nieuw mogen gebeuren, daarvan de alleraangenaamfte blyken ti ondervinden: wanneer U Ed. Mog. ter laatft Vergadering , met alle eenflemmigheid, befloten om 'r> de Admisfie van voornoemde Heer Adam: als Minifter van het Congres van Noord-Americ niet a leen te co.;fenteeren , maar ook de Heere Gecommitteerdens deezer Provintie ter Genera teit te aiubovifeeren, om zig, namens dee/.e Pr vintie , te conformeren met de Refolutien d Heeren Staten van Holland en Weftvriesland,! van Vriesland, en dienvolgens te confenteerei dat de Heet Adams als Afgezant der Vereenig Staten van Noord-Amerika werde erkend geactrnltteert. Daar deze Refolutie dan oplevi de a'ierwelmeenenfte en Vaderlandfchlieven blyken, ter bevordering, van het geene tot wi ?yn en opheuringe der vervalle Fabriken , Kot handel en Trafiquen zo in het algemeen, als vc deze Stad en Provincie in het byzonder , 1 verftrékken, en waar na zo zeer verlangd w hebben de Supplianten het dan ook van hun volftrekten pligt geagt, om U Ed. Mog- op eerbiedigde wyze daar voor huone dankerkentc te moeten betuigen. De Supplianten vinden ten eenemaale buiten ftaat, otj met woorden konuen uitdrukken, dat algemeen genoegen, welk daar door niet alleen aan hen, maar "root en klein in deeze Provincie gege
ü-
rRECHT.
Dank' addrës wegens het er ■ kennen van de ' onafhangelykhdd■ van N, 2 Ameri> ka, » a n i>:r :n
1 >
ie JU
Itt
fte ;1p.ior :an is: len
de nis zig
te het aan ven
is;
U-'
TRECHT,
Dankaddreswegens bet erkennenvan de Onafhangelyk- ' neid van N. Ame~ tika.
] 1
i < j i
Volgens Refolutie van de Ed. Gr. Achtb Heeren Burgemeefteren en Vroedfchappen ' zyn de Predikanten, zoo der Gereformeerde als andere Proteftantfche Kerken, binnen deeze Stad, verzogt geworden, „ om„ me, in de publieke Gebede, naa de ge„ houdene Predikatie, zonder zig over ee-
5 20 NIE UWE NEDERLANDSCHE
fc,rSfod !fet ,de bevefliging Van dat volkomen benouwen, dat hen by vervolg ook doet berus ten m che hoogst Vaderlvke lorge vanU Ed Mog. dat dan al verder de fpoedige volmakinc
die Volkeren zal uitgewerkt zyn. De Supp'ianten leggen dan, door deeze, voor UEd. Moe
k2S,i,ÖUnH^ Ph^ël eU welmee<^e dankeS Kentems, die zy ook tevens aan UEd. Moe. omragen, als de oprechtfte blyken van hoogacH tmg en eerbied voor de Perfoonen en het rtee. rings beftier aaniü Ed. Mog. met toewenfehing,
v^SRdHAiTChtlS,de/0ëin8eQ eD Kaadflagfn van U Ed. Mog. en die der verdere Hooee Bondaenoten gelieve te zegenen, dat ook deeze onze Provincie en ons lieve Vaderland, door de'voorhellen van een Wapen ftültand, en de gevolgen ran dien, met mogtn werden ingewikkeld in-eeige onderhandelingen tot eenen byzonderen ^reede met onzen trouwelozen Vyand, dan wel dat wy geenen anderen , als eenen Algemeenen vreede bekomen, die fzo als UEd. MoT J£ >y hoogst der*elver béfluit uitdrukken,) met'hunle Eer en Digniteit beftaanbaar is. En die niet . leen voor dit geflaat, maar .ot voor de laate S'aneev een gedenkzuil van eeuwige eere da-.kirkentenis en achting voor de Perioden'en het legeenngs beftier van deezen tegen woordigen tvJ ia! verftrekKen, h
JAARBOEKEN, ^ril, 1I&2. 5»
„ Oorlog alL^«. » ;enldiglyk voor alle " SSS." n ontll"« SSevlte bcwaaren. " S'lve tê geleiden , te bcveü.gcn en
•1 vvf nupr de Phyf otionne-kunde, in
Den 8 dezer maand zvn door zyne DoorJ. Hoogheid, deFrins Erfftadhouder, uit eene ove 1 ■geeverde naamlyft tot Scheepenen dezer Stad verkeren de Heeren Jacob Groot Matthyfz. faclb Groes, Mr. Jan Hendrik van Stralen, MotZus Over t Water Verboom, Helmigh Schuurman, Mr / acheus van Foreefl en Mr. Derk van Foreefl , en tot Scheepenen ComiffariiTen van de Geme'neJand--Middelen de Heeren Jacob Groot Matthyfz. Jacob Groes en Mr. Jan Hendrik van Stralen.
Pur meren de. Den 20 dezer maand is op aanprvz.nee var1 Zyne Doorl. Hoogheid , den Heere Prmfe Erfftadhouder, door Burgemeefteren cn Vroedichmpen tot Adjunct Secretaris dezer Stad aangefteld den Heer Wetloos Peereboom. AtSfyH 'ffer ?yDuuit e?n overgeleverdenaamlyft VrU\ 5ï a °°rl' Hop^eid, den Heere Prinlè ürfitaohouder, tot Burgemeefteren dezer Stad ï^r.i eiLaar'ft;,?'»,de ^aren verkoren,de Ed. Groot Achtb. Heereii Vmcholdus Ryninr.Adam Logtig, Herman., s Tamboer en Tan Pe,LRT; |P toc Scheepenen de Ed. Achtb. Heeren Jacob IVormer., Albert Louwen , Berend Suide ma Syvert vandey Burgh, Kornelis Broek, Maar"'en Koning en Ge,rit Heyn. Als mede door Hoosge p. Zyn Doorl. H ogheid tot Sch -epenen Comrnislar sfen van des Gemeénelands Middelen aangefteld , de Heeren Berend Suidema , Syvert van Ier Burgh ep Kornelis Broek. Verders zvn op Hoogit^ubftige aanpryzinge van Zyn Dood. 'Hooe.
SÏ'i'JfMÏ 'y n3" lWCe ]'aaren' '"ngaandemft a 1 «anaaande , gecommitteerd, tot ^kernraad van de Farmer en Engewormer deHee Mr. Komebs van Neck , Raad in de Vroedfchap ^ alsmede voor gclyken tyd van twee jaare?! ot Hecturaaden van de wyde Wormer, de Heeren
Berend
JAARBOEKEN, April, 178a. 533
Berend Suidema en Syvert van der Burgh, Raaden in de Vroedfchap &c dezer Stad.
Eda m. Den 29 Maart, zynde de gewoone dag derjaarlykfche Magiftraats verandering dezer Stad, zvn tot Burgemeefteren verkoren de Heeren Mr. .Gerrit Jacob Lakeman, Jacob Kroon en Jan Reynt««•dewelke tot voorzittend Burgermeelter hebben 'verkoren den Heer Jan van Wallendal, in plaats van den afgaanden Heer voorzittend Burgemeefter Pieter Pont; en zyn door zyne Doorl. Hoogheid den Heer Prinfe Erfftadhouder, uit eene overgeleverde naamlyft , tot Scheepenen verkoren de Heeren Pieter Ilogerbeets, Mr. Nicolaas Theodorus de Leeuw , Gorert Kroon; WHHam Pont , Simot Fêrftevoren, Mr. Jeronimus Tonneman en Cornelh Wagenaar', en uit dezelve tot Scheepenen Commisfari^fen aangefteld de Heeren Mr. N. T.de Leeuw. G. Kroon en S. Verfteveren.
Utrecht. Den 4 April, zyn door de Heeren Staten dezer Provincie gecommitteerd den Hr. G. J, van Hardenbroek, Heer van Lokhorft en Berkenltem, ter Vergadeiing in de Staten Generaal; den Hr. A. H. Grave van Rechteren ,IIeer vai Geereftein, in de Admiraliteit van het Noorde Kwartier. Den Hr. G. A. Taats van Amerongen liter van Schalhvyk, in de Weft Indifche Com pagnie; De Hr. Mr. N. Pepiers, in de Admirali teïtop de Maaze; Den Hr. B. Graave van Boet zeiaar, Heer van Langerak , tot den Ontvangs van de 20 en 4ofte Penning; Den Hr. van Zuylen burgh, tot buitengewoon Raad in den Ho\e Pre vinciaal; Den Hr. E. M. B Ivoy, tot Kameraa van den Lebkendyk Bovendams; De Hr. Th. Adt de Joncheere, tot Ontvanger van het eene de« der Gem. Middelen; De Hr. Mr. F. C Feith, tot Ontvanger van het andere detl voc de 3eerfte jaaren, en de Hr. P. E. van Winfen vcor de 3 laatfte jaaren. Mr. B. IV. Visfcher Nn 5 tc
Verandering
3nder de ho0ce en laoe
Amte-
naars. enz.
1 i
t
r
i
r >
t
534 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Veran-
bering onder de HOO«e en lase
Amte-
waars. znz.
tot ontvanger van het eene deel der Lyfrenten. E. M. B. Tvoy, tot Ontvanger des Bisdom Tienden, voor de 3 eerRe jaaren, en Mr. E. A. van Voorfl, voor de 3 laatfte jaaren.
Den 10 dezer is hier zeer fchielyk, in den ouderdom van 72 jaaren en 8 maanden , overleden Jonkheer Jan Floris, Grave van Nas/au la Lek\ Heer van Ouderkerk aan den Yflel &c. verkoren Raad in den eerften Staat van den Lande van Utrecht, Hoofd-Officier deezer Stad &c. &c. In wiens plaatze Zyne Doorl. Hoogheid de Heer Prins Erfftadhouder heeft aangefteld, in het eerfte Lid Jonkheer Johan Peter Coenraad Hendrik van Rénetfe, Heer van Vliet , Scheepen en Raad der Stad VVageningen, gewoon Afgezonden wegens dezelve ter Vergadering van Hun Hoog Mog. Voorts is in het Lid der Heeren Edelen gedefpiceerd de Hoog Geb. Heer Willem Hendrik Baron van Utenhoven , Heer van Heemftede, Wyders heeft Zyne Doorl. Hoogheid, in plaats van den overleden Hoofd-Officier dezer Stad , verkoren voor den tyd van drie jaaren, Mylord, Baron van Reede , Graave van Athlone enz, enz. welke ook ter vergadering van hun Ed Mog. den Eed heeft afgelegd , en, daarop, in' bovengemelde hoedanigheid in de vergadering van den Ed- Achtb, Geregte dezer Stad, zitting genomen.
Leeuwarden. De Heeren volmagten van het kwartier der Steden by aanfehryving van df n 5 Februarii 1782. de begevinge der Ambulatoire Ampten, op dat Kwartier vallende, aan Zyn Doorluchtige Hoogheid hebbende opgedragen , heeft Hoogstdezelv.- by aanfehryvinge van den 9 derzelver maand aangefteld tot Gecommitteerden in het mindergetal Jr. Lamoraal Joachim Johan Rengers , regcerend Burgemeefter der Stad Franekeren de Heer Mr. Eco de Wendt, regeerend Burgemeefter der Stad Workum tot 1 Februarii 1783
En
JAARBOEKEN, April, 17S2.1 FS35
En by nader aanfchryven van den 16 dezer toe gewoon Staat Generaal Jr. Charles Bigot, regeerend Burgemeefter der Stad Stavoren. In de Raad van State Jr. Menno Baron van Coehoorn , Oud Burgemeefter der Stad Slooten; Tot Raad ter Admiraliteit te Amfteldam, Jr. Frans Adriaan Bigot , old Burgemeefter der Stad Sneek. Tot Raad ter Admiraliteit in Friesland, de Heer Mr. Bamis Nauta,regelend Burgemeefter der StadDockum; In de Vergadering der Ed. Mog. Heeren Gedeputeerde Staten van Friesland , Jr. Willem Hendrik Baron van Hambroick, regeerend Burgemeester det Stad Leeuwarden; Jr. Hans Willem Baron van Plettenberg, regeerend Burgemeefter der Stad Harlingen; en Jr. Charles Bigot, regeerend_ Burgemeefter der Stad Stavoren; ln de Provinciale Rekenkamer. Jr. Schelte van Hicmflra, regeerenc Burgemeefter der Stad Bolsward ; Tot Monftei Commisfaris , Jr. Lodewyk Rengers, regeerenc Burgemeefter der Stad Yht, alle van Mei 178: tot Mei 1783.
Fr a nek er. Den 21 der voorledene rnaanc heeft de Hoog Geleerde Heer Johannes Valckenaer, J. ü. D. ejusdemque Facult. Profejfor ord. Franequeranus, en waardig Zoonjvan den , onlangs aar deze, en thans aan de Hollandfche üniverfiteittf Leyden , Hoogleeraar der Griekfche Taaie L. C Valckenaer, zyne Inhuldigings Redenvoering ge houden; handelende den Hoog Gel. Redenaar voor eene meenigte toehoorderen , van allerleyi Staat en Rang, van alle kanten zamengevloeid in een net en doorwrogt Voorftel, tor groot genoe gen der aanweezenden: De Schola Cujaciana, o over de Learwyze, welke de groote Cujacius in zyn Regtsgeleerde Lesfen gewoon was te houden.
LYST
Veranderingonder
de hooge en lage
Amte-
naars, enz.
1
i l
1 1
F f
536 NIEUWE NEDERL.JAARB. April, 1782.
LYS-T DER PRYZEN VAN VERSCHELDE PRODUCTEN ONZES LANDS.
Rotterdam den 22 April. Rotterdam den 22 April.
by de 2. Zak.j by 't Laft;
Tasw Oude Zeeuwf.19 a2U, (Haver Gron. dito j2a i^è o
Nieuwedito 18 a 20 fi, Vriefe en Gr. n a 15 5
Blauwe J<5ai7 3 ZeeuwfeenInl.11 a 14 ^
Zomer 14315 fi Witte Boon. i9UiSr
RjcGi-Zeeiwf.enlnl. 14 a 14É^ Pakrdeboo.men. 16 317' 5
IDüI.'eboonen ig a 20
by 't Laft.!' *
■ÖEüWYT op 154 fg 3 20 -I by den Sfesn>
dito, zonder Wege /8a iv^/Vlas Allerbeft 38 a4o ft
Gjsbst Winter 15* aiot^f Beft 34 335 ft
■ Zomer. i£fa itf öf| Ordinair. 26 327 ft
Havik Vrief. Brouw i-jaiö^—- SI egt. 21 a22 ü'
NIEUWE
NEDERLANDSCHE
JAARBOEKEN,
M e I
M D C C L X X X I I.
GELDERLAND.
N Y m e c e n.
Wy hebben in onze voorgaande ftukjes van de afgelopene maand April de tvïee advyzen van de Jonkheeren van Zuylen van Nyeveldt en van der Caf ellen tot de Marfch medegedeeld. Op het advys van den Jaatttgemelden, wierdt by het Kwartier van Zutphen,den 2.7 der afgelopene maand, het navolgend belluit genomen:
ExiraB. uit het Reces van 't Graaffchap Zutphen, op den ordinair en 'Landdag in April 1782 hm nen dc Stad Nymegen gehouden.
Sabbathi den 27 April 1782.
By dit kwartier, in deliberatie gelegt Zynde de door de Gecommitteerdens wegens deze Pro_ vjfltie ter Generaliteit overgezoadene en heden aan O o sLand-
Nyme^
GEN.
5j? NIEUWE NEDERLANDSCHE
Nymegen.
Befluit van Zat phrn, wegens eene byzondereVrede
's Landfchaps tafel ingekomen, refolutie der Heeren Staten van Holland en Westfriesland, opeergifteren genomen, en gisteren aan de Heeren Hunner Hoog Mog. Gedeputeerden tot de bu> tenlandfehe zaken gecommuniceert; houdende derzelver provinciaal Advys omtrent het antwoo'd., 't welk aan de Heeren Ministers van Haare K< jzerlyke Majefteit van Rusland zoude behoren te worden gegeven op hunne Memory, en de daarby gevoegde misfive van den Groot Brirtanndchen Staais-Secretaris Fox, betrekkelyk tf>t eene pa>-ti-. euliere Vrede tusfen Engeland en de/e Republiek, onder de mediatie van hoogst gemelde Haare Rus Keizerlyke Majefteit; hebben Haar Ed. Mog. zig cenpariglyk met dc aangetogene refolutie der Heeren Staten van Ho'land en Weflfnesland geconformeert , en daartoe de Gecommitteerdens ter Generaliteit voornoemd geautfiorifeert, 't geen overzulks voor dezes Graafchaps Advys aan "s Landfchaps tafel zal worden uitgebragt. — En hebben Hunnen Ed. Mog. wyders, gedelibereerc hebbende op de propofitien en het verzoek van Robbert Jasper van der Caped/en tot de Marfch, ten einde deszelfster dezer gelegenheid voorgelezen en vervolgens overgegeven Aivys op dat fubjecl:, in het Kwartiers reces van dit Graaffchap mochte worden geregiftreert, goedgevonden de infertie daarvan te accordeeren, wanneer zyn Ed. als in dezen, ten opzigte van het hoofdzaake]yke, met de overige Leden al'ezins convenieerer.de, zal komen aanteton om met cordaad>, heid den Oorlog voort te zetten en zig „ daar door eenen honorabel en duurzamen „ Vrede tc bezorgen, in die verwagting, „ dat dezelve Bondgenoten van hunne?zyde „ ook, met poftpoiitie van alle particuliere „ confideratien , daar toe zullen medewet„ ken, en de Collegien, aan welken hetbe„ itier ot de uitvoering van een of ander „ word toevertrouwd, met volle werkzaam<,, heid prompt effecl: van die bepaalde maat„ gelen zuilen tragten te bezorgen , ten ein„ de de Provintien, een gerust vertrouwen „ daarop verkrygende, hunne raadplegingen „ ten behoud van het lieve Vaderland, ook „ met zo vcci tc meer ernst kunnen doorzet„ ten , zonder daar van gedehorteerd te „ worden, door eene vreze van hooge po„ gingen zomtyds verydeld, e* hunne finan-
JAARBOEKEN, Mei, fin-, 54-t
j, tie zonder vrugt uitgeput te zien. Dat
Hun Ed. Mogende zig wyders niet kunnen dispenleeren , ten aanzien van de pro„ tectie van de Repubiiek ann de Landzyde, „ hunne inftantiea by die van Zyne Hoog„ heid en den Raad van State te voegenden „ in 't byzonder thans na 't evacueeren der „ Barrière Plaatfen, het bezorgen en onder„ houden der oude , en nu zo naamv be„ perkte Frontieren of Veilingen van Staat, „ van de uiterfte noodzaakelykheid aanzien, „ oordeelende over zulks, dat Zyne Hoog„ heid en den Raad van State hoe eerder „ zo beter , behooren verzogt te worden, „ omtrent dat object hunne gedagten te laa„ ten gaan, ten einde de Republiek aan de „ Landzyde eenigzints voor onverwagte toe„ vallen'moge worden beveiligt 3 en onder „ Gods zegen in ftaat van defenfie gefteld,
Dat met betrekking dier Tractemen-
„ ten en Soldyen van 's Lands Militie Hun Ed. Mogende hoopen en vertrouwen, dat l, de Provincie van Vriesland, welke daarin.
tot hier toe,niet verder haar Confent heeli j, gelieven te brengen, dan alleen voor dc eerfte zes maanden van deezen jaare 178a „ zal worden gepermoveerd, die zo zeer ge „ modereerde augmentatie tot het einde vat „ dit geheele loopende jaar te continueeten en daartoe derzelver volkomen Confent to< " te brengen, ten einde alle onheilen,welk uit herfnalaaten van dien noodwendig t< verwagten zyn,en welke vooral in de om \\ ftandigheden, waarin de Republiek zij „ thans bevind, niet dan tot derzelver u: Oo 3 * t«
OEH.
t t
*
's Gsa-
venhage-
i i
i
. ■ 1
3*2 NIEUWE NEDERLANDSCHE
„ terfte gevaar en nadeel zouden gedeven2 5, mogen worden gepraevenieerd" '
HOLLAND,
'sGrave.nhage.
Nopens de Memorie van den Amerikaanfche Gezant J. Adams van den 2q jpItV i",0"20 voorgaande Stukjes medegedeeld hebben de Algemeene Staten den 26 April laatftleden dit befluit genomen.:
Extracï uit het Règifter der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenig. de Nederlanden,
Veneris de 26 April 173a.
DeJSfrr T Rand^ck « andere baar Hoos r\. Mo?' Gedeputeerden tot de buitenlandfche* faaken ingevolge en ter voldoeninge van Se RL ver Refolutie Commifforiaal van den 23 deezer iet it^r Adam, Minifter Plenipotentiaris van de Vere- mgoe Staten van America, in confermieen mderhandehng geweeft zynde over het aaS ^an een Traflaat van Vriendfchap en Commerc e usfchen haarHong Mog.cn de Vereenigde sS en van Amerika, hebben ter Vergaderinge geraororseert. dat gemelde Heer Adams in de vooffe ferentiegele.d had, dat de belie manie? „m dS >ver m.onderhandeling te treeden, zoude zy? het wergeevcn ya„ een fehets van een fodaniV f racaat, gelyk hv ten dien einde een fehets daar van ph ^nfclfche iaaleopgcfteld, heeft ovc geX •en, met verfoek hetlelve te willen examineeren,
ea
JAARBOEKEN, Mei, 178a. 543
en daarby voegetrfodanige Articulen als dezelve zou:1e goedvinden , volgende de voorfz. fchets hierna geïnfereen.
Waarop gedelibereerd zynde , hebben de Heeren Gedeputeerden van de refpeftive Provinciën het voorfz. gerapporteerde, bcneevens de voorfz fchets van een 1 raclaat van Vriendfchap en Commercie, als dezelve uit de Engelfche taaie zal z}r overgezet, Copye'yk over^enoomen, om in den haaren breeder gecommuniceert te worden ? en ii dien onverminderd goedgevonden cn verftaan, dai Copye, als vooren gemeld, gefteld zal worden it handen van de Heeren Leenhof de VEfpierre, ei andere haar HoogMog Gedeputeerden tot de zaake: van de Zee, om te viflteeren, examineeren, daa op te hooren, en in te neemen de Confi'eratici en het Advis van de alhier aanweefende Gecom mitteerden uit de refpeftive Collegien ter Admira iiteit, en van alles alhier ter VergaderiDge rappoi te doen.-
Wy hebben ook in onze voorgaande ftu jes van April verhaald, dat de Algemeene St ten de gevoelens van het Franfche Hof ha' den gevraagd wegens eene byzondere Vr de der Republiek met Engeland. De Hertt de la Vauguyon, verklaarde daarop, dat 1 Koning van Groot-Brittannie ook aan \ Franfche Hof voorflagen van eene byzond re Vrede gedaan hadt; dog dat de Konin zyn meefter dezelve hadt afgewezen , en gelyk verklaard, buiten weten en toeftei ming van zyne Bondgenoten in geene ond< handelingen te zullen treden. Onderwyl \\ te Petersburg van wegens Haare RusichelV jefteit, dopr den Grave van Oflerman, s den Gezant dezer Republiek , den Gra Oo 4 1
's Gra-
venhage.
Befl. dtt Stat. Gener. wegens een Cttt' 'ceptTraftaatlmet N. 1 Ameri-
5 ka.
r
1 t
ca-
i-
e-
»S le et e-
l* te n:r-
as taanve
■an
'sGtu.
VENHACZé
i s
S j s » »:
544 NIEUWE NEDERLANDSCHE
van Wasfenaar Starnnberg, de navolgend iVotó overgegeven:
» Zo dra de Keizerin onderrigt is gewor* i, den van de refolutie , welke Hun Hoog „ Mogende de Heeren Staten Generaal der i, Vereenigde Provinciën, genomen hebben * nopens de infinuatie, ftrekkende tot het 9, jluiten van eenen byzonderen Vreede tusv> ichen Groot Brittannie en de Republyk, 9, en van de voorwaarden, waar van dezel» ven dien Vreede doen afhangen s heeft „ Haare Majefteit geen oogenblik verzuimd, „ om Haare goede dienften zo veel mogelyk i, van dadelyk effecT: te doen zyn. De geest „ van belangeloosheid, en de gevoelens van „ menfchelykheid,waar uit de eerfte infinuatie is voortgevloeid , Haar beftendig bly>, vende bezielen , heeft Zy , door eene „ nieuw aangewende poging, de zaken tot „ dat punt tragten te brengen 4 dat men 'er „ zig een gunftigen ukflag van kan beloven. » Met dat mzigt heeft Haare Majefteit een „ Expresfen Courier naar Londen afgevaar* „ digd, gelast met inftrucfiën voor Haaren „ Gezant aan dat Hof, overeenkomftig den „ aart en het groot belang van dit onder,, werp. De beweegredenen , waar door , die Minifter zig beyveren zal, om Zyne , Groot-Bnttannifche Ma-efteit over te haa, len, tot het aannemen van het voorftel, 't , welk tot een grondilag van het gantfche , Vreedenswerk moet ftrekken , zullen ont, leend worden uit de volmaakte kennis, die > hy heeft , van de onpartydigheid, welke , Haare Keizerlyke Majefteit tot een rigt- '
„ fnoer
JAARBOEKEN, Mei» ffito 54?
faoer neemt van Haar gedrag, en van de 5 getrouwheid en Randvastigheid, waar me" de zy de grondbeginfelen geftand doet, " welken zy openlyk voor het oog van " gantsch Europa hééft aangenomen , en die l op rechtvaardigheid en billykheid geves-
" ^Üfegevoelens van Haare Keizerlyke MaTefteit, dragen al te zigtbaar het kenmerk van de zuiverheid Haarer oogmerken, dan " dat U Hoog Mogende zulks daarin wiet , zouden erkennen. De openhartigheid, m Z Haare geheele handelwyze doorftralende, * dekordaadheid, waarmede Zy Hun var alle Haare beüuiten kennis geeft, boeze L men Haar een vaft vertrouwen in , da „ Hun Hoog Mogende geenerlei frappen zul ' len doen, die eenigzints prrejudiciabe ' zouden kunnen zyn aan den tegenwpordi „ gen ftaat der aangevangene Negotiatie, o >, de vreedelievende gevoelens, die Zy-Lie ' den hebben doen blyken, zouden kunnei ' doen veranderen. In die overtuiging heel „ Haare Majefteit zig gehaast, om dei dis , politie van het Hof van Londen te late , polsfcn, ten opzigte van de grondbeginh len der Neutraliteit. Het is met meer da , natuurlyk en betaamlyk vooraf het ani l woord van dat Hof af te wagten, en ir , tusfehen alle maatregelen op te fchorteh , die de politie der Republyk zouden kin „ nen veranderen ten opzigte van wien n« „ ook zoude mogen zyn.
„ De Keizerin doed te veel recht aan e „ wisheid en het doorzigt van Hun Hoe
/enhA-
ge.
Ê
i
t
i
n
•>
l-
:t
S >-
$46 NIEUWE NEDERLANDSCHE
's Gra.
VÉNHACE.
3
5 5
5.
j:
3353J Si
é i: ec E as dc
M Y N
i, Mogende, om eenigzints tc twyffelen, dal 3, dezelven zig zouden willen vervvydereir „ van die ge.natigde grondbeginfelen,-wel„ ken noodwendig gevolgd moeten word:n „ indien men ernftig van mening is, om me„ de te werken , ter bevordering van di© „ heilzaame inzigten, welke Haare Majefteit „ zig heeft voorgefteld , en waar van Hun , Hoog Mogende altoos gefcheenen hebben „ innerlyk overtuigd te zyn. Het zoude niet , dan met groote leedweezen zyn, dat Zy , de verwagtingen zoude moeten zien very, delen, welken Zy ten deezen opzigte heeft , opgevat*
„ Het Keizerlyk Minifterie heeft de eere , van al dit bovenftaande kennisle te geven , aan Zyne Excellentie, den Heere Ambas, fadeur van Hun Hog Mogende de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden , ten antwoorde op de communicatie, door hem gegeven,in dato den 17 Maart, van de Refolutie der voornoemde Heeren Staten".
De Rusfifche Gezanten de Prins Galliten-dé Heer Markof, hebben ook nog den : dezer maand aan den Heer Griffier Fagel nen naderen brief overgegeven, door den ngelfchen Staatfecretaris Fox, den 4 Mei n den Rusfchen Gezant Simolin, te Lonn gefchreven, zynde van dezen inhoud:
JAARBOEKEN, Mei, ïjfs, 5*7 MYN HEER!
Tk heb niet verzuimd, om cnder 't oo? des KoIï s te brengen, het bericht, 't geen UE. my de eer seda-m hebt te geven, inden uwen van den eerften deezer. Zyne Ma efteit heeft zulks als een nieuw blyk de/ vriendfchap aangemerkt van tt iw,»rh.b M iefteit, en als een proef van SSWS^SSV't -Ik Hc&ftdezel. ve Sh in de herftelling van den Vrek tfchen Groot-Brictannie en deszelfs ou ;cn Geal Sen. - IK achte het onnodig U te zepen Mvn Heer! dat de gevoelens van Haare Kei. f erlvke Majelieit den Komrg te grooter genoeget «even, aangemerkt Hoogftderzelver raadgevinten in allen "deele overeenkomen, roet de maat regels reeds door Zyne Majefteit genomen, ter einde de vriendelyke aanbieding tot bemiddeling door het Hof van Petersburg gedaan, te beant woorden. De Koning houd zig verzekert, da Haare Kcizerl. Majefteit n et vermaak hooren zal dat Hv reeds, eenigen tyd geleden, derzelver wy ™ raadgevingen is voorgekomen, door aan d Hollanders eene volkomen vryheid van Nayigati voor te flaan, ingevolge het Traktaat van 'c jaa 1674, tusfehen Groo>Bnttannie en de Republyk Een Traktaat, waar op de beginzels de Gewapende-Neutraliteit gegrond zyn, enzuks1 al deszelfs uitgeftrektjieid. — Zyne Majerte: maakt dei hal ven geene de min (te zwarigheid t verklaaren, dat Hoogstdezelve aanneemt, als een Kalis der afzonderlyke Vrede, tusfehen de Konin en de Staten Generaal, de vrye Zeevaart > op c aangenomen beginzels ingevolge de Declarat Haarer Keizerlyke Majefteit, van den sSften h
brUalVoorset overige Mvn Heer! daar ik UE. d gevoelens van mvn Koning openlegge, zal het mi nodig zvn te herhalen, 't geen ik de Eer had u 1 mynen 'laatften van den soften Maart, op Zyn b
sGra-
fEKHA32.
Brief van den Eng. Staatfecr. Fox, aan den Kusfche Gezant Simolin.
1
?
r
r 7
t
e
y 9
e e
e
'e
n
él
's Gra-
venhaCg.
Briefvan dcnEng'. Staatjecr. L' (»x; aan den Rusfche Gezant Mmolin,
3 J 3 3 3 3 3.
>:
3; •93
, 548 NIEUWE NEDERLANDSCHE
vel te fchryvcn. Schoon die brief hec geweuscht oogmerk met bereikt heeft , dat Uwe Keizerlyke Majefteit 'er van verwagte , aangezien de Republvk, volgens de berichten der Rus-Keizerlyfce Ministers iu d.n Haag , eene i\c;ociatie van Vrede met Groot-Brittamnie, alken wil doen rusten op dc gronden der gewapende Neutraliteit, en ook deeze zulks niet bereiken mogt, met t- geaftaande de gemr.i-dheid, vv.^ar mede Zyne Mijèlteit zig, zoi.dcr dubbelzinnigheid, heeft gelieven uitte drukken, de Republ\k nogthans voortging, eene afzonderlyke Vrede te blyven verwerpen, zal de Koning voor zig zdven die fatisfactie genieten, van te hebben beweezen, hoedanig Hoogstdezelve de vriendfchap en goede niadgeevmg waardeerd van Uaaie Rus-KeizerJylce Majefteit".
Ik heb de Eer &c.
Den 12 Mei fchreef nog de Prins Gallitnn aan den Griffier Fagel dit briefje ;
MYN HEER!
„ Wanneer gy de Copie van den briefvan , den Heer Fox aan den Heer Simolin, on, der het oog van Hun Hoog Mog. zult , brengen, welke wy gifteren de èer gehad , hebben U medetedeelen , wil hen dan , doen opmerken, dat dezelve een gevold , is vaneen nieuwen Rap, welken de Kei, zerin gedaan heeft, ingevolge van het befluit Hunner Hoog Mog. van den 4 Maart, welk tot haare kennis gebragt was, en eer zy onderricht was van hè befluit desHofs van Londdn , genomen op onze Vertoogen ? beixefeade een Onderhandeling over
a Vreede
JAARBOEKEN, Mei, 178.2. 545»
„ Vrede met Hun Hoog Mog. medegedeeld , \ agcervolgens onze Memorie van den 3de \ April, gedaan by dat Hof door zynen Mi\ nifter; en dat, alhoewel volgens de uit5 legging gegeeven van den Brief des Hee-
ren Fox, wy deeze tweede als ten overJ' vloede aanmerken, wy niet minder genoe*' gen neemen, dezelve voor te brengen, als " een nieuw getuigenis van de hooge goed\ willigheid Haarer Keizerlyke Majefteit, ' omtrent deezen Staat, en van de edelmoeV, dige zorge„ die zy zich wel wil geeven,
om denzelven op het ipoedigfte eenen eer1 lyken Vrede te doen genieten, en die vol" maakt overeenkomt met hunne eigene be l, geerte, uitgedrukt in dat zelfde befluit vai; „ den 4 Maart.
„ Ik heb de eer van te zyn &c".
(jretêefand') '
D. P. de. Gallitzin*
By deze gelegenheid kunnen wy niet af om een gedeelte te verhaalen van de aanmer kelyke redenvoering van den Staatsfecretari Fox, in welke hy zich ,laatftleden 30 April in het huis der Gemeentens aldus uitliet:
Ik ben wel verre van te gclooven, dat ik de heil van de rampen kan doorzien, die op onze hooi den zyn ter neergekomen , en ik had die menigt vanbewyzen, welke ik in myn Departement gt vonden heb, niet noodig,om overcuigd te weze van het Kroot gevaar, waar in zich het Ryk b<
vonc
sGra-
yENHAUE.
I
1
»
s 3
C
n '3
'sGra-
venhace.
Reden" voering van den Hr. Fox in 't huis der GemeenUns.
I 1
t f fi li lc n
TS
g
Ci
h; te ei
i
rii ÏK Ik
pr
he
iyi
550 NIEUWE NEDERLANDSCHE
vond, op den tyd, op welken ik in het Minifierv gekomen ben. Men kan zich geen denkbeeld vormen, van de beklaaglyke verzwakking, ver mageringen uitgeputheit, in welken ik het Koning. ryk gevonden heb. Wie zou hebben kunnen begrypen, dat Minifters, die van zulk eene algemeene uittering kennis moeiten hebben, die miten , dat zy de helft van de noodige middelen mee by de hmd hadden, om het Huis van Bourbm alleen te kunnen beftryden , dat tydftip, op welk deze waarheit hst klaarblyklyklte was , zouden uitgekozen h.bben om de magt van onze vyanden aan wien zy wisten , dat zy niet in ftaat waren iet hoofcj te bieden, nog te vermeerderen metdie /an Holland?
Wie zou hebben kunnen gelooven, dut Mim'sers, in het midden van alle die klippen, welke icn van alle kanten omringden ,zot genoeg zouden :yn, om tot op het laatfte oogeiiblilc die trotfche n beledigende taal te voeren, welke ik gevonden eb in de Correspondentie, die 'er tusfehen Lord tormont en verfchillende Hoven van Europa geouden is, zelf nog in de maand December laatft■den, een tydftip waar op die infolentie, ("welke joit voegt, op welken tyd het ook wezen mag) iet anders kan aangemerkt worden als een volflam krankzinnigheid Ja het was in die maand De;mber, dat de Ministers nog de hardnekkigheit dden, om tegen de bemiddelende Mogenbeden durven fpreken van hetftraffen van van Berckel 1 zelf een voorbeeldige ftraf vooifteldcn als een eliminair Artykel van een Vredens Tractaat met olland! Ik heb verftomd geftaan van verwondeig wanneer ik de papieren onderzogt betrekiyk t ontftape verfchil tusfehen ons en de Republyk. heb 'er niet alleen geen reden maar zelf geen :text voor den Oorlog in gevonden. Wie zou bben 1 unnen gelooven , na het geen 'er betrek; tot den Oorlog met Amerika in dit huis is omjaan, dat de Ministers nog de dolheit zouden
gehad
J AARBOEKEN, Mei, 1782» $5*
'«ebad hebben, om de Officiers, die zy gebruikten ïnftructien te geven , welke düidlyk doen' Zien derzelver abfurde dcnkwys omtrent de moog-i lykhert om Amerika doof geweld tot gehoorzaamheit te brengen ? Hunne oude Rodomandares, hunne ingebeelde Victorien en Overwinningen be-: wyzen a'de ten klaarften, dat zy wezenlyk dagten, dat hun Plan uitvoerlyk was ! invoegen de groote. zaak , an den Hr. Fox n 't huis ier Ge-, meentens.
SS* NIEÜVVE NEDERLANDSCHE
's Gra-
venhacë.
De Heer Fox vertoonde „ dat indien de „ verzorging van Scheepsbehoeftens aan „ Frankryk biliyke reden had gegeven „ om met de Hollanders in Oorlog°te ko„ men, 'er naauwlyks eene Natie in Euro„ pa was, of men moeft 'er mede in Oor„ log raaken,want alle verzorgden Vrankryk v het noodige. Voor den Hollandf'chen Oorlog „ (zeide hyj pafteerden 'er Jaarlyks 4 a 500
Hollandfche Schepen de Zond ; in het „ voorleden Jaar niet meer dat elf, en nog „ wierd Vrankryk voorzien."
In gevolgen het befluit van H. H. Mog. van den 13 Mei 1782. is den Refident Tor te Venetien aangefchreven : dat vermits „ het ten duidelykfte manifeft was, dat de „ Senaat van Venetien vaftlyk was gerefol,, veerd, aan Hun Hoog Mog. te weigeren „ de vereifchte en biliyke voldoening, we„ geus de verregaande verongelykingen en „ mishandelingen, door onderdaanen van „ den Senaat aart de Kooplieden Chomel en „ Jordan (woonende te Amfterdam) aange„ daan , en geduurende den Joop van ver„ fcheiden jaaren, byiterative reprefentatien „ van wegens Hun Hoog Mog. op de dtii„ delykfte wyze aan voorfz. Senaat,zo door „ den Conful Autgarden, als door den daar „ toe expreslyk afgezonden Refident Tor , te „ vergeeffch onder het oog gebragt, en dat „ Hun Hoog Mog. van hunne zyde nu alles „ hadden doen in 't werk ftellen, het geen „ de Eguards, die Mogendheden, tusfehen „ dewelke eene volkomen vriendfchap fub-
„ fifteert5
JAARBOEKEN, Met, Iƒ32. 553
fifteert:, komen te vorderen, thans in de „ onaangenaame doch 'onvermydelyke noodig zaaklykheid gebragt waren , om hunne
beledigde Ingezetenen , door andere effi„ cacieufe middelen , recht en voldoening 3, te bezorgen; — Hun Hoog Mog. metzy„ ne verrigtingen genoegen nemende , en „ van oordeel zynde, dat een langer verbiyf „ te Venetien geheel en al vrugteloos zoude „ zyn, hem gelasten, op den ontfangst van
deze' hunne orders terftond t'huiswaart
te keeren , zonder zig langer te Venetien „ op te houden , ten zy, dat hem, zedert „ het afzenden zyner laatfte Miffive, eenige „ gefundeerde redenen waren voorgekomen, s, uit hoofde van welke hy zoude kunnen
fupponeeren , dat de Senaat den ernft ei; „ het rechtmatig ongenoegen van Hun Hoos „ Mog. ziende , eindelyk eens zoude kün1 „ nen refolveeren , de meergemelde mishan
delde Kooplieden Chomel en Jordan, or. „ eene of andere wyze, fchadeloos te Rel „ len; in welk geval het hem Refident ge „ permitteerd word zyne terug reize nog
voor weinig tyds uit te ftellen.
„ Dat ook Copy van dezelve Refolutü „ zal worden gezonden aan den Heer Graa „ van Waflenaar tot Waffenaar. Hun Hooj n Mog. -Extraordinaris envoyé en Plenipo „ tenüaris aan het Hof van zyne Keizerlyk 5, Majefteit, ten einde daarvan, in de con „ verfatie met den Venetiaanfchen Arabas „ fadeur, het meest nuttig gebruik te maa
ken ; met aanfehryving , dat Hun Hoe;
Mog. gaarne geïnformeerd zullen zyn va Pp 2 1 5, hs
's Gra.
GE.
1
f
E 1
t '
554 NIEUWE NEDERLANDSCHE
sGra-
venhac'e.
„ het effect, het welk zyne gefprekken over „ deze Materie, en de kennis - geving van „ den ernft , met welke Hun Hoog Mog. „ voornemens zyn deze zaak ten einde te „ brengen , by den bovengemelden Ambasa, fadeur zullen hebben geprocudeerd."
De tegenwoordigen Oorlog tuffchen de voornaamRe Zee Mogendheden van Europa, zeer gunRig zynde voor de Scheepvaart der Meutraale Vlaggen, zo bevindt zig de Republiek van Ragufa mede onder het getal van die geenen, welke daar uit groot voordeel trekken. De Engelfche Kaapers, die de Middelandfche Zee zeer onveilig maaken, en wier uitrufting zeer bevorderd wordt door de menigvuldige Engelfche Comptoiren te Livorno, welke Haven zy vryelyk uit en. inloopen, hebben de vaart naar en van dc Levant voor de Hollandfche Vaartuigen zeer belemmerd • weshalven verfcheidene Kooplieden dier Natie de party gekoozen hebben om zig van de Ragufaanfche Vlag te bedienen ; terwyl de Regeering, niets liever wenfchende dan deze banden van Vriendfchap nog naauwer toe te haaien , den navolgenden allerbeleefdften brief aan de Heeren Staten Generaal gefchreven hebben.
HOOG MOGENDE HEEREN!
„ Onze Scheepvaart, zedert haare eerfte „ opregting , altoos beftendige blyken on„ dervonden hebbende, van de beftendio-e „ voorkeus, waar mede zy door de beroemde „ Natie van U. H. Mog. word' vereerd, zo-
„ daa-
JAARBOEKEN, Mei, 1722. 555
daanig zelve, dat uweConfuls haar by.ver„ fcheidene gelegenheden bygeRaan en bc„ fchermd hebben, als haar de grootfte gunft 5, en genegenheid toedraagende; zo hebben „ wy thans het onuitfpreekelyk genoegen 5, van te verneemen , dat een groot aantal ?, Vaartuigen, tot onze Navigatie behoorende , gehuurd zyn voor rekening van ver„ fcheidene Steden en Havens in de zo ge,, zecgende Staten van U. H. Mogende. By „ zulk eene aangenaame geleegenheid niet te „ kort willende doen aan onzen pligt, neemen wy de vryheid ons met dit ons eer„ biedig fchryven aan U. H. M. te prefên. „ teeren, ten einde onze Schepen hen aan „ te bevelen, en ter zelf der t\d de voort„ duuring hunner vermogende befcherming J3 voor onze ganfche Natie te verzoeken. „ Wy zullen het als een edelmoedig uitwerk: , fel van de verhevene en gunftryke gevoe, lens van U. H. M. aanmerken, dat dezelve , gunftiglyk zullen aanneemen deze onzt eerfte verzoeken, welke wy aan Hoogft„ dezelven doen , in het vafte vertróuwer 'w van een trooftryk antwoord te zullen ont5, fangen. mtuffchen verzekeren wy U. H „ M. van onze vuurige erkenteniffe, en var „ de onuitfpreekelyke verpligtingen die wj „ aan U. H. M. hebben. Wy betuigen hei „ daar voor de nadrukkelykfte en allereer „ biedigfte dankzeggingen, terwyl wy on } met het hoogft mogelyk refpeél noemen. , Uwer Hoog Mug. alleior.derdaduigite Dienas.ren. (Was geteekend) De Regent en 'de Ra:d van de Repub'yk Raguf Gedaan te Ragufa den 12 January 17£2.
Pp 3 I
's Gra-
venha-
je.
1
l
s
ie'
sGra-
VENIIA-
556' NIEUWE NEDERLANDSCHE
Dc Conful van H, li. Mog. te Marocco, heeft onlangs aan de Algemeene Staten gefchreven: „ dat hy aan den Keizer bekend „ gemaakt hebbende , dat het gedeftineerd-»' „ prefent van den Staat, beftaande onder „ andere in Snaphaanen, aan boord van een » neutraal Schip voor hem zou afgezonden „ worden, zyne Moorfche Majefteit goed„ gevonden had dit gefchenk te weigeren „ en gevorderd, dat hem 40 ftukken Metaal „ Kanon, vierentwintig en agtien Ponders, „ benevens het Touwen Zeilwerk voor vier „ Fregatten , tot prefent zouden gezonden v wordem; en dat, niet tegenftaande de Con3, lui hem onder 't oog had gebragt, dat dev zt e'^ch hem reeds voorheen was afgefla-. 7> o 'xiï hy egter daar by bleef perfifteeren."
De Staten van Holland en Westfriesland hebben den 3 Mei de navolgende Publicatie wegens de tappeiyen beraamd en verzonden,
T\e Staaten van Holland en Weftvriesland • Al « w dcnAeenen$e «keren zullen fien of'hooi ren leefen, &lutj Doen te wetten: Alfoo ter Onzer kennisfe gekomen is, dat fommige Ingezeetenen ten platten Lande, de Tappery van Wvnen en Bieren afzon Jerlyk willende exerceeren futimeeren daar toe geen Acte van Admufie nodig te h boen, om dat zulks by de refpective Ordon nantien op de Wynen en Bieren niet fpeciaal zoude zyn uitgedrukt. p v ou Soo is 't, dat Wy daar inne willende voorfien, neoben goedgevonden te ftatueeren, zoo als Wv by deezen , dat die geenen, die ten
lat
JAARBOEKEN, Mei,. 1782, 557
olatten Lande de Tappwy van Wynen en Bieren ffzonderlyk zullen willen exerceeren , gehouden en verdicht zullen zyn , alvorens daar mede te SgS , zig aan de refpecïive Gerechten waar onder zy gehooren te addresfeeren en van dezelve behoorlyke Ade van Admiffie onverrnindert en oSrejudicieert foodanige Rechten , als de ArnbSheeren tot het verleeneu van diergelyke Admiffien in hunne Dittriften competeeren, te ver(beken en die geobtineert hebbende ie verwonen aan den Gaarder van hun Resfort, die daar op zal zetten vertoont met ondertekening yan zyn naam , aVes oP een boete van honderd guldens, voor die geenen , die ckar aan zouden mogen contrave-
W En op dat een iegelyk die het aangaat zig daar raar leeuleere , en niemand daar van ignorantie Sreterdfere, ordonneeren Wy dat deeze alcmme zal worden gepubliceert en eeaffigeert, daar zulks behoort, en te doen gebruikelyk is.
Was geteekent
C. Clotterbooke,
Ook hebben H. Ed. Gr. Mog. maande lvkfche bedeftonden beraamd en deswegen: de navolgende brief aan de Reden en plaatzei verzonden.
Eerzaame, vroome, Difcrete, Lieve, Getrouwe!
B\r nns in overweging genomen zynde , d< Vchtige noodzaaklykheid, om in de tegen woordje fydsomftandigheden de Goddelyke ze Jn en byftand over de ^htvaardige Vv^enei vsn den Staat tegen den Vyand at te ImeeKen hebben Wvïoedglvonden UL. door deezen aan t f^,vaè&* de noodige ordres te ftelle Pp 4 w
'sGrA-
l'ENHA3E.
P.tip/icatie wegens de tappeij.
l
l >
1
t,
's Gra-
venha' ce.
Maan-
delykfche
Bedefton'
denFdst-
gefteld.
3
i <
c
]
c
z d
L d
di
d o
V
VS
558 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Hem hehaage, Qe-Tech^if^'^ hcc
i-0 „„„ h j s maaken , en de midde en K»i ke aangewend worden toe afbreuk van een V 'vn
Waarop Ons verlaatende, enz:.
len^ Mc: de navolgende vvaarfdtouwing f)e Magiftraat van 'sGravenhage, ingevolge hcc
lagiftraat ten einde dit heilzaam oogSrSn un Ed. Groot Meende bereikt, e*gdiGods. enftige plegtlgheid niet gefoord nog vertin, rd maar met vereifchte eerbied worde waafge3men, aan alle en een iegelyk op het ernfrX
Xeeel*rcIreKndvaUreildl 4^d fe ^h^den i" [ «^cecreii van eemgerlei neeringe, handerken , het omloopen met goederen langs de
ftraa-
JAARBOEKEN, Me!, 1782." 559
ffraaten , en wel inzonderheid van het tappen a zetten van gelaagen, billardfpeelen of diergelyke exercitiën en ook van alle andere fpeelen op een boete van twee zilvere Ducatons ; te verbeuren niet alleen by die geene,die -in zyn huis neering gedaan , getapt, gelaagen gezet, of de voorfz. exercitiën enfpeelen zal hebben ^epermiteert,maar ook daar en boven byElk en een ieder die contrarie dezes in voorfz. exercitiën of fpeelen bevonden zal worden; en zal de waardof hospes voor ieder van zyne gallen, die in zyn huis geduurende voorfz. bepaa'de tyd gedronken of gefpeeld hebben de voorfz. boete v; n twee zilvere Ducatons moeten voldoen , behoudens zyn regres tegens dezelve: werdende den Subftitut Schout wel expresfelyk gelast, fcherpelvk reguard te neemen, dat deeze ordres in allen deelen wel en behoorlyk worden geooRrveerd , en alle de geene, die hy bevinden zal daar te^tns te contravenieeren, daeelyk en zonder conniventie te bekeuren.
Was geteekend
J. P. van der Haer.
Den 16 dezer Maand zyn de Gecommitteerde Predikanten van de Synoden der Ver eenigde Provinciën ter vergadering van H Hoog. Mog. verfcheenen, tot het verzoekei van bezigtiging der Papieren Synodi Natio nalis, die in eene 'kift by Hun Hoog. Mog bewaard worden. G. Klein, Predikant 1 Brielle, deedt by die gelegenheid eene ge pafte aanfpraak , gepaard met dierbaare ze genwenfehen, welken Jonkheer van Pallant tot Glinthuis, als voorzittend Lid van H H. Mog. beantwoordde.
Den 17 daar aan volgende is de vifitati of bezigtiging in de Treves - Kamer gefchied ten overftaan van de Heeren Gecommitteei Pp 5 de
's Gra-
vejsitage,
Waar' fchouwing wegens de bedeftonde.
I
l
■>
tï
$6o NIEUWE NEDERLANDSCHE
'sGra-
venha ge.
( ( 1
< t l
t
a <
den uit Hun Hoog Mog. namelyk de Heeren van der Lely en van Borjjele, die, wegens Holland en Zeeland, ter welgem. Vergaderinge zitting hebben. Den 18 zyn de evengen. Heeren met de voorn. Predikanten met een Jagt naar Leyden vertrokken en hebben aldaar , in byzyn van de Heeren Burgemeefteren dier Stad , ten Stadhuize aldaar ,. de Autographa of Authentique Handfchriften van de Nieuwe Overzetting der Boeken des O. en N. Teftaments, welke aldaar bewaard worden, nagezien en bezigtigd.
Den 24 dezer maand, is de Veld - Maarfchalk, Hertog van Brunswyk Wolfenbuttel van hier naar deszelfs Gouvernement,'s Hertogenbofch, vertrokken, om daar niet alleen deze zomer, maar ook de aanftaande winter door te brengen.
Leyden.
Den 22, s'ochtends omtrend 7 uuren, kwam le Prins Erfftadhouder, vergezeld van Zyne /orftelyke Doorluchtigheid den Lieutenantïeneraal Prins van Heffel-Caftel, en andere lanzienlyke Stands - perfoonen, aan de Her>erg de Vink, buiten deze ftad, om over het Ihier bezetting houdend Regiment Zwitfcrs ran denfLieutenant - Generaal Bouquet, aldaar de Revue te doen , na welke verriging hooggem. Zyne Doorluchtige Hoogheid tinnen deze ftad kwam, en zig na den fchuters - doelen begaf, alwaar de twee onlangs Ihier ingekomen escadrons van het Regiment ✓avallery van den generaal Major Baron van
Stö&*
JAARBOEKEN, Mei, 1.782. föi
Stöcken s verfcheidene Krygsoeffeningen, zo tc paard als te voet verrigt hebben,
Zyne Doorl. Hoogheid, begaf zig vervolgens ten huize van Sr. Hartwig, Kafteleht in gemelde Doelen, alwaar de voorn. Heer Generaal-Major Baron van Stöcken een maal hadt laaten gereed maaken , en na dat hooggem. Zyne Doorl. Hoogheid gefpyst hadt, deedt huogftdezelve met het byweezend aanzienlyk gezelfchap , een wandeling naar de Academie-Tuin , bezigtigde dezelve ,1 mitsgaders het Naturalien - Kabinet en andere merkwaardigheden , keerende omtrent drie uurer met de verdere aanzienlyke perfonaadien naai 's Hage terug.
Van wegens het Taal- en Dichtlieven c Genootfchap Kunst wordt door arbl.ii verkregen , ziet men Jiet navolgend Pro gramma*
Het Taal- en Dichtlievende Genoodfchap , on der de Spreuk: Kunft wordt door Arbeid Ver ireegen, binnen deeze istad geveftigd , heeft o] heden deszelfs jaarlykfche Vergadering gehouden en is daarin van wege de Vergadering der Beftuui deren bericht, dat zy geene der ingekomene Prys vaarzen op de uitgefch*-eevene Stoffe: de vrye Zee of de Oceaan geen eigendom van een byzonde Volk, had gevonden zo voldoenend te zyn, da het den gouden Eerpenning konde worden waardi gekeurd: doch dat zy. echter , ter verdere aar moediging des Dichters van't Vaars, onderfchree ven Pro Patria , had beflooten , om denzelven indien hy zich geliefde bekend te maaken, en vei lof te geeven tot het openen van zyn verzegel briefje, een Zilveren Eerpenning te fchenken; e dat zy ook verder (voor ditmaal) had goedgevoc
den
Leyden»
l t
) »
j
c c
»
1
1 3
Leyden.
Pro-
gramme van 't Taal- e Bichtlie vend Gt
TiOOt-
fchap.
562 NIEUWE NEDERLANDSHE
den , om aan ieder der twee Dichteren van de
Hukken Pro Libertate, en Non omnis fert amnia tellus tot ipreuken hebbende, welkeUicntltukken na den bepaalden tyd ingekomen zynde, daarom naar den gewoonen Eerpenning niet hadden kunnen mededingen , een buitengevvoonen Zilveren '•'Lerpenning toe te leggen. - By opening der Biljetten , welke wegens het eerstgemelde Dichtfluk gefchiedde met vooruaande toetteinming van den Dichter, der Verg-denn*, door deszelfs Zoon, dezelve Vergadering als Lid bywoonende , medegedeeld ; en wegens du twee andere , met toeflemming der Dichteren, mede in deeze Vergadering tegenwoordig , is gebieden, dat Dichter van 't eerlte ftuk was, de Heer Kormik van der Palm, te Delfshaven; en van de twee andere ftukken, de Heeren Mr. Thomas van Limburg, Advokaat in *s Gravenhage, en Jan Willem Kumpel, Candidaat in de Rechten alhier.
Vervolgens heeft die Vergadering , op verflag van de daartoe gecommitteerde Leden , uitfpraak gedaan over 't geen ingekomen was, nopens de uitgefchreevene ftof: De vereifchten van het Lierdicht; en is geoordeeld, dat de Verhandelinomet deeze Vaarzen: Content of Spirit mufl from fcience flow\lFor 't is a-.Godlike attribute to bmw. Prior, otichoon veele bewyzen van kunde opleverende , en niet ontbloot zynde van goede aanmerkingen, echter te oppervlakkig en niet «■«•noe<*zaam uitgewerkt is, om daaraan den Eerprys toe te wyzen, maar, dat zy, verlangende deezerfloffe door eene weldoorwrochte Verhandeling het noodige licht te zien bygebragt, ook om die redenen had bcflooten , dezelve ftoffe andermaal ter uitwerking op te geeven voor 't jaar 1784, met vryheid aan den voornoemden Schryver, om deszelfs Verhandeling van 'c Genootfchap terug te vraagen; dezelve (des goedvindende) meerder uic te werken, en dan aan des Genootfchaps beoordeeliEg wederom toe te zenden.
Wy-
JAARBOEKEN, Mei, 1382. 5<53
Wvters heeft het Genootfchap goedgevonden k-v. voor 't aanftaande aar 1783 weder een gouden Eerpennfng aan te bieden aan den Dichter van fh£ïïP der goedgekeurde Dichtlfukken , behelpende 2 De Nattigheid Pan den Handwerkman; en eer zUvÏÏrnaanden^Dichter, wiens Huk goedgevon den en naast by het bestgekeurde te komen. seo'rde ld zal worden.
ije Dichters gelieven hunne Verzen, naar he voorfchrift der wetten, voor het einde deezes jaar aan Karei de Pecker, Pietersz Secretaris vahet Genootfchap, te zenden. Ook wordt nü, b; voorraad, tor een Dichtltuk voor't jaar 1784 E jreaeevcn: De Rechtfchapen Burger Vader. é tiet Genootfchap geeft imgelyks ter bewerkin on de lee*en«befchryvingen van de Dichterefi 4uliana Cornelia de Lannoy ; en van de Dich.ei petrus Burmannus Secundus ; Jan de Kruyjp, e facobSpex: en verzoekt, dat zy, welke naar et 7iheren Eerpenning daaromtrend willen dinger hunne Hukken voor den laatften van Sprokke rnaard de^ toekomenden jaars 1783 aan den tpo «emelden Secretaris doen geworden. Binnen ko ten zal het Genootfchap aan de oordeelkunde Weereld meiedeelen cl; ie leevensbefchryvingf van I lichters. uit dewelke men zal kunnen ziei dat des genootfehaps bedoe ing meerder ftrekt t beoordeeling van de werken , door de Dichte aan 't licht gebragt, dan befchryving van enke Hiflorifche kundigheden, welke echter niet wc den uitgeflooten. ■ ' , .
" Het Genootfchap biedt al mede voor den ja; 178^ een gouden Eerpenning aan,voor den Scni ver van de beste NederJuitfche Verhandeling, 1 helzende : De Geschiedenis van de Neder dwtp Foëzy in ons Vaderland; en verzoekt, dat de itt ken, daarover in te keveren , voor den eerli van Lentemaand deszelfden jaars 1783 aan c rneergenoemden Secretaris, op de gewoone wyz mogen gezonden worden.
Lf.v«'
den.
Programma"van 't Taal- en Dicht'■ lievend > Genoot* ychap.
% e s ft n
lc*r;en
' t
it rs le r-
>re
y-
e■heikenen e>
5<54 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Ley-
DE!f»
Zyne D. Hoogheid heeft ter vergaderinge van H. H. Mog. een voorftel gedaan, om de fchotfche Brigade ineen Nationale kryo-s. bende te veranderen. • .
Den 24 is Zyne Doorluchtige Hoogheid naar Texel 'Vertrokken om de toeftand van de Vloot op te nemen.
A M S T E L D A M.
Van onze Oorlogfchepen , welken in de voorledene maand uitgezeild waren,kwamen den 10 en 11 dezer de navolgende Schepen 111 Texel binnen. Am/leldam, de Heer ViceAdmiraal Graaf van Byland; de Kortenaar, Kaptein Hooft; Prins Fredrik, Kaptein van Hoey; de Unie, Kaptein Graaf van Welderen;, de Admiraal Tromp, Kaptein van Gennep g de Dolphyn , Kaptein Vaillant; de Waakzaamheiï,KaptemOvermeer,allen uit zee.
Kort hier op vernam men de tyding, dat'eteen Eng. Exkader ten minften van 19 fcheepen en daar onder verfcheiden Schepen van linie eerst op de hoogte van Petten', en vervolgens voor Texel gezien waren. Deze tyding verwekte niet weinig ongerustheid , gemerkt 'eiden 11 dezer, toen ons Esquader in Texel terug keerde,'er nog in Zee gebleven waren» de Oorlogfchepen Zuidbeveland en de Erf prins, benevens de Fregatten de Bellona, de Thetis en de Kotter de Jager, en den 13 dezer van Vlisfingen naar Texel zouden zeilen de Oorlogfchepen Zierikzee en Schiedam, Die Engelfche Vloot is den jo van Portsmouth gezeild, onder de Admiraals Howe en Bar*
ring-
JAARBOEKEN, Mé, »W 565,
rington, ten getale van 10 zwaare en 6 kleine Oorlogfchepen , en kwam den 12 dito in Duins, waar door in zommige Engelfche Brieven misfchien is gemeld „ dat de Admi, raai Howe , verneemende dat het Hol'l, landfch Efquader , het welk een Convoy „ Koopvaarders tot aan Shottland hadt geconvoyeerd , weder in Tesfel was geretonr„ neerd, ook in Duins was terug gekomen „ met den Admiraal Barrington', waar bj] zig onmidlyk voegde Sir John Lokhart Rofe. met nog twee Schepen van Linie, en der 13 zeilde dat »Efquader uit om te kruisfen "^Terftond zyn 'er verfcheiden pinken ir zee en een postboden naar Zeeland gezon den, om , ware het mooglyk , die Schepel te waarfchouwen, ten einde de oorlogfchepei Zierikzee en Schiedam, die naa Texel zouden zeilen , voor eerft daar 110: bleeven liggen. Een Scheveninger Visl'er die de Engelfche Vloot gepraait heeft, vei haalde, dat dezelve met de Kotters 23 & 2 •Schepen fterk is en daar onder 19 groote, ee van welk van 100 ftukken was, en dat het we: nig gefcheeld hadt of dit laatfte zou op d gronden vast geraakt zyn. Deze Visfer hac nog een Fransch Schip gewaarfchouwd, m< gevolg, dat het behouden in Texel binnen gi komen was.
Den 17 dezer kreeg men des avonds c aangename tyding, dat onze bovengemek vyf' oorlogfchepen, ook gelukkig waren bi nen gekomen. Deze ontkoming is met al zonderlinge omftandigheden verzeld, om m ftüzwygen voorbygegaan te worden. Den j
Awr-
steldam.
I
t.
I. I
c
r
3
?
>. i
e
;t :t
e le 1teet 5
Amstel*
dam.
$$é NIEUWE NEDERLANDSCHE in den avond kwamen zy, Vyf in eetal ■ (want de Üolphyn van H Rukken , maandag mtgeloopen, was toen by hen) met het Ad vysjagt uit het Noorden in het gezigt van dê Helder, terwyl dc Engelfche ooftoen te£ Zuiden van lexel omtrent voor Petten ook m t gezigt wasv De onze van geen Vyand wetende, gingen, door dat zy'het sed tegen kregen, by de Noorder-Haaks ten anker. Aanftonds wierdt uit Texel een Kotter uitgezonden om hen te waarfchouwen, om naar t Vlie te wyken; 'twelk indien niet gelukt was, zouden zy van zelve met de Ebbe onder den Vyand vervallen zyL Doch dit is " gellaagd en de onzen, hunne ankers gekapt hebbende, zyn gelukkig in het Vlie binnen gekomen.
Hier op is bevel gegeven tot het wegnemen van dé tonnen, en van geen vuuren te branden, om den Vyand, zo hy van zing mogte zyn in onze gaten te vallen , en onze fchepen te verbranden, het inkomen dus moeilyker te maken.
Onze Visfchers hebben yifcli aan de En-' gelfchen verkogt , welken hen rykelyk betaald wierdt Men verhaalt, dat de Maas? a Ssf?ers met de Engelfehen opeen en de zelfde hoogte hunne Visfcheryen doen, zonder elkander te moeijen.
Men ziet ook het navolgend Berigt van de
H R\fUy ln Lleutenai" T. Binkes, door tl- tl. Mog. benoemd, volgends befluit van
9
JAARBOEKEN, Met, 1782. 5^7
o November 1781, tot het onderzoeken van eene nieuwe pomp, welke door den Zweedfcheri Lieutenaht Apelquift is aangeboden, om tegen de thands in gebruik zynde ketting pompen beproefd te worden. Dit berigt luidt
aldus': ' 'lli ■ -
In voldoening van U Hoog Mog. Reio-
'lutievarj den 9 November 1781. waarin " het U Hoog Mog. behaagd heeft, de On" dergeteekende te benoemen, tot het exa" mineeren van zekeren Pomp , door dert " Zweedfchen Luitenant Apelquift geprefen-
teerd , of dezelve verfcheide voordeden t' hadde boven de reeds by dit Collegie iri
gebruik zynde kettingpompen \ welke hy ' fcheen voor de beRe te houden van de nog " bekende Pompen, en daar hy zyn Pomp 5' tegen compareerde, en pretendeerde, dat " dfe veel meer water als de voorfz. Kct„ tmgpomp opbragtj als mede, om de uit-
vinding nieuw en van een apparent fucceif " vindende,een Pomp van alle grootte door " den lnventeur ten kosten van den Landen " te laaten maaken. Wy hebben de eer U " Hoog Mog. onderdanig te rapporteeren 3 " dat, den Luitenant Apelquift ons vol" doende opening omtrent zyne uitvinding
hebbende gegeven , Wy de bewee-
mrr2 der kleppen voor nieuw aanmerken" de,°en met weinig frictie verzeld zynde j " dit ons heeft doen overgaan, cm een Pomp " van de volle grootte door den Luitenant ? Apelquift te doen vervaardigen, om daar " door te beproeven, of de voordeden der \ mindere wrvvinge in de kleppen meerder, Q q öag
STÉtUAMÓ
563 NIEUWE NEDERLANDSCHE
AM-
STEL-
D/iM.
„ dan equivalent zoude zyn aan de nadee„ len, die in die pomp plaats mogten hcb„ ben , met het water te formeeren door ,, lange buizen , wiens diameters aanmerke„ lyk kleinder zyn dan de vierkante duimen „ der oppervlakte van de kleppen, op wcl„ ke de gcheele colom van water komt te „ rusten, en dus in ftaat weezen, om meer-
der water tot de bepaalde hoogte op te „ brengen dan de Ketting-pompen. De pomp „ door gem. Luit. Apelquist in gereedheid „ gebragt, en onder zyn diredie geplaatst
in 's Lands Schip Utrecht, van 64 Stuk,, ken, in welk een ordinaire nieuwe onbe„ proefde Ketting-pomp gefteld was, heb„ ben de ondergetekenden den 4 dezer de ,, proef geèffectucert op de volgende wyze: „ aan vvederzyde van gem. Schip wierd een „ Scheeps-Barcas gelegd, en gebouwd naar „ een en dezelve malle, haar fatzoen en in,, houd derhalven even groot. Men ftelde „ agtmanaan de nieuwe geïnventeerde pomp, „ die, na vyf minuuten te hebben gepompt, „ vervangen wierden door agt anderen, en
dus tien minuuten in het geheel die pomp „ aan de gang hebbende gehouden, wierdt de „ hoogte van het water, door de pomp in „ gem. Barcas ontfangen, naauwkeurig ge-
meeten. Een merk van deeze hoogte in dc „ leedige Barcas, in welke de Ketting-pomp „ deszelfs water moest loozen, overgebragt „ zynde, Relden wy agt man aan de Ket„ ting-pomp, die, na 5 minuuten, insge,, lyks vervangen wierden , en dezelve z „ minuuten en 45 fecondens te hebben ge-
■• pompt,
JAARBOEKEN, Mei, 178*. 5&J
v, pómpt, zo veel water had opgebragt, als ', de nieuw geprefenteerde Pomp van den . Luit. Apelquist, waar door ten klaarften , bïykt, dat het verfchil ten nadeden van
die pomp vry aanmerkelyk is bevonden, ' dewyl de Ketting-pomp tri 7. minuuten ' en 45. feconden zo veel water opbragt als " dc pomp van den Luit. Apelquist in 10. " minuuten, en dat gevolgelyk de vierhon\ derd ducaaten, die U. H. Mög. in derzei* l, ver refolutie van 12 Oftober laatstleeden.
als een gratificatie aan den Luit. Apelquist % hadden bepaald, wanneer zyn pomp over' trof die van de Ketting-pomp, hem mei
is competeerendc. Dat , betreffende de l, anderen opgegevene voordeden , de on. • dergeteekenden de eere hebben, U. H M. • te berichten , dat de alom bekende Slagl, pompen in alle gevallen daar aan beter be „ antwoorden, en iri vedcrlei opzigten on
haar eenvoudigheid, gemakkelykheid 111 he
verplaatzen in fecuriteit in tyden van ge
'vegt, wanneer de Schepen dezelve ah " waarborgen mede namen, en derhalvei
alziris preferabel zyn, boven den gepre . fenteerde pomp van den Luit. Apelquist ", Ook kunnen wy niet penetreeren, dat ge \, zegde pomp by wyze van Brandfpuit ge ■,l approprieerd, van nut kan zyn.
„ Amfterdam den 15 April 1782»
„ (was geteekend.)
H P. ff. Rïyntt, IV. May, J. Binkes, Janz.
Qq2 De
Am»
DAMs
l t
>»
ft
5?o NIEUWE NEDERLANDSCHE
AMSTERDAM,
Den i dezer is van dc werfje Hoop,oxi* der beftier van den Scheepstimriierbaas Jacob van Zivieten van ftapel geloopen, het nieuw gebouwde Oorlog-Schip Noord 'Holland , van 64 Stukken , voor 't Ed. Mog, Collegie ter Achniralileit van West'--Vriesland en 't Noorder-Quartier; zynde alles in tegenwoordigheid van een groot aantal aanichouwers, in de befte orde verrigt.
Men heeft ook in de nieuwspapieren het volgend verhaal gelezen: „ Voorleden Maandag den 29 April is alhier eene comparitie van eenige Kooplieden gehouden, met oogmerk , om met clkanderen in overwceging te neemen het prefenteeren van een request, ten einde onze Regeering alhier zoude gelieven t£ effeétueeren, dat de Heer Peniionaris van Berckel, in wien de Beurs van Amfterdam, en met reden, zo veel vertrouwen Held, in de befoignes, die met den Heer Adams, wegens het 11 uiten van edn Tractaat van commercie en vriendfchap ftaan gehouden te worden, mede geëniploieert mogte worden: met verder verzoek, dat Zyn Èd. Gcftr. ten dien einde wederom als voorheen de vergadering van de Staaten van Holland en Weit-Vriesland zoude gaan bywoonen, cn in gevalle zig daartegen ouverhooptelyk nog eenige zwarigheden op deden , dat dc Regeering alhier als dan wilde bewerken , dat welgemelde Heer Peniionaris volkomen gejuftificcerd wierdc. Dan deze zaak heeft geen voortgang gehad, omdat de meefte Kooplieden, hoe gaarne zyook zouden zien, dat die braave Vaderlander, langs dien weg
of
JAARBOEKEN., iiAv, 1782. 57*
01 een anderen, wederom als voorheen in de
volkomene waarneemingen van alk zyne
S eriën wierde geadmitteerd, egter begree-
"PSben dat men zodanig een zaak gantsch
Pr,l tan de wyze directie der Regeermg been ai aan oe wy h Ug
Ken ïïltydig zyn zou, met die confiaehert die dëyAmRerdamfche Burgery altoos S wel vólfnamelyk indezetyden getoond ? pft voor haare braave Regeering te hebKf In men dienvolgende manqueeren zot» b ' ƒ ? Sfbeét hetwelk men aan dezelve aan dat ^Peg?r$ nQ0. „ekomen is , dat stielen gSdeeldl&,&dat het voor den fr P- Penfionads oneindig luifteryker zyr HC ind en zuks, zonderde aller minfte. tosï&^rfSotótatieii der Burgery ge Êffi?^ullen*e dienvolgénde, het preien fcllie v't zelve Request, om deze zee Stig^ede^ voortgang hebben".
OAk 7Vn hier voor de eerftemaal public! Llln twee Schepen, welke regelreg
gSy"
?DoordeEd. ^«g^gg^S
nie, is geopend een iNeb -n lioen guldens, tegens due tc
&M-
STEL-
i'AM.
I
t 1
) } |
'q ?
L1.
I1-
't
Amsi el..
t
t Z l t \
S7a NIEUWE NEDERLANDSCHE jaar, onder vry waring van Hun Hoog Mo* de -Heeren Staten Generaal der Vereeniadb Nederlanden ; liggende de Lyften van V Ichryvmg ter teekcning by alle de Kamerèn,
Verders is in 't laatst van de afgelopene Maand alhier uitgegeven het navolgend berigt van eene geldlcening ten behoeve der Vereenigde Staten van Amerika, groot vyf milhoenen guldens, Hollandsen gereed geld tegens de renten van 5 ten honderd in 't aar' voor den tyd van 10 jaren vast, te betalen
op Coupons van ƒ 5o 'sJaarlyks,
V ^yue -Excellentie John Adams, Sehild*naap, Minister Plenipotentiaris van gëmeL dc Vereenigde Staten van Amerika, enz.fpeCiaal door het Congres geauthorifeerd tot het doen cener Negotiatie,zal onder zyne handtekening ten gemelde Comptoire doen tiit°-èéven 5000 Obligatien, No. 1 a 5000, vdcr a ƒ 1000, alle in dato primo juny 1782!, die door de Heeren Johan Hodsbon en Zoon zullen geconrrafigneert en door een Notaris ge-
protocolleert werden. De Aflosfinglal
jeicmeden by loting, ten overltaan van No, :ans en getuigen, in de jaaren i793, i79± '795, 1796 en 1797, yder jaar een millioen
>f ecn vyfde gedeelte De inteekenina
:al gelchieden met primo Mei , ten Compoire: van de Heeren Johan Hodsbon en Zoon ot Amiteldam, te fourneren in vyf termyen, als op pruno Juny, primo July, primo lugustus primo September, cn pfimb Öcïber aanftaande, met by voeging van de erfchene Iutresfen", ' ö
Den
JAARBOEKEN, Mei, 1782. 573
Den 10 dezer des namiddags zyn, op de Kunstzaal van de Akademie der Tekenkunst kzefstad, ten overRaan van den Heer Mr. WillemHuyghens, Heer van Honcoop, Burgmeester en Raad deezer Stad , mitsgaders lew n lh bber van de -Ooft-lndifchc Compagnie Curator van 'sLands Umverfiteit te fefden^enz. enz. als Hoofd Bel herder van dezelve Akademie , de jaarlykiche Piyzen uit-edeeld geworden, door den mede oudftefSierder , deri Heer Jacob Otten Hush.
De gouden Medaille, als de Prys voor de Tekenaars in de eerfte of hoogtte Clasfe, is toegeweezen aan den Heer Dirk Vcrftcegh, die ook daar en boven het gewoon Diplom; van de Akademie heeft ontvangen.
De prys, voor de Tekenaars m de tweede Clasfe, is toegeweezen aan den Heer Joepie,
KEnóe Prys voor de Tekenaars in dederd* of laatfte Clasfe , aan den Heer Hendnl
• Zynde de Prys in 't boetfeeren bchaah door den Heer Anthony Vercrucen.
Voorts zyn nog wegens derzelver bekwaam heden in-het tekenen, door de Directeure, van deeze Akademie , uit de derde to de tweede Clasfe geplaatft en bevorderd de Heeren Johan. Phihpp. Rotbel , Wti lom de Jongh en Geerlig Grypmoet, we. ken als de biste, en het naait aan den gej pen, die in de derde Clasfe de prys behaal heeft , zyn overgegaan tot Leden van d tweede Clasfe.
Voorliet uitdeden dezer Pryzen, heel
Qq 4 ó
Am.
Sl'Ef dam.
I
1
t 9
X c
t
e
574 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Am-
STF.LJpAM.
Daar
de Wel Edele en Hooggcl. Heer Petrus Camper, Anar. & Chirurg. & Bot. Profeslor, als Lid Honorair van dezelve Akademie, eene uitmuntende, doorwrochte, en zeer cierlyke voorlezing gedaan , over'het gedaante fchoon, welke de bewondering van alle aanweezende Leden, en verdere genodigden heeft weggedragen , en waardoor zyn Wel Ed. Hooggeleerde door den gemelden Heer Mede-Directeur Jacob Otten Husly, plechtig is bedankt geworden.
Wy hebben hier te voren onder 's Grayenhage gezien, dat de Staten dezer Provincie aan de Reden en plaatfen hebben aangeschreven ten einde de noodige fchikkingen en bevelen wierden gegeven tot het houden vanmaandelykfche bedeftonden, zo als zulks de omftandigheden in ieder ftad of plaats zullen medebrengen. Waarop de Burgemeefteren en Regeerders dezer ftad, ter voldoeningvan voorfz. aanfehryving op den'17 Mei hebben goedgevonden , dat de vermelde bedeRonden alhier zullen gehouden worden den eerften Woensdag van elke maand, des avonds van'7 tot 8 uuren, te beginnen met den 5 Juny dezes jaars , bepalende H. Ed. Gr. Achtb.'met overleg van den eer waarden Kerkenraad, dat dezelven by voorraad zullen gehouden worden, in de Noorderkerk, Oudezyfiskapel, Nieuwezydskapel, Hoogduitfch, Zuiderkerk, Oudekerk, Nieuwekerk, Westerkerk, Eilandskerk, Ooflcrkerk, en Amjklkerk.
JAARBOEKEN, Mei, ït% 573
Daar heeft hier te Lande, even als in alle. a-idere gewesten, van Europa, ja zelfs ook po de fchepen op Zee, een zeker zoort van ziekte geheerfcht, welke na by aan zwaare verkoudheid kwam, en zommigen ligter, anderen zwaarder aantastte, en dikwyls van hevige koortien verzeld ging. Schoon op zich ^elve niet gevaarlyk, heeft zy egter veele zwakke geitellen, als kinderen en oude luiden, in't graf gefleept. Van den 8 tot den 16 Mei was het getal der dooden m deze ftad 348, en den volgende week 562, een ongehoord getal van dooden in dit jaar getyde. Te Haarlem zyn 'er 44 in ecn^ weeli geftorven, het welk ook een hoog getal vooi die ftad is. Men heeft dezelve of met hei Franfch woord la gripe ; of met het Ita Uaanfch Influenza benoemd.
Rotterdam.
Het volgend berigt van Kaptein de Lat tre le Grand is algemeen bekend gemaakt „ Kaptein de Lattre te Grand, voerende he Kaaperfchip de Valk, gewapend met 8 dri ponders en 37 man equipagie, van deze ftai uitgevaaren, is den 3, Maart genomen en t Northshields opgebragt ; zynde , voigep zynen brief, dien dag eerst fterk befchote door s Brigs met engelfche vlag en voerend 6 ponders, de gem. Kaptein zig gereed ma< kende om hen te bevegten, verliet uit vooi neemen op het zien van eenige gewapend fchepen , die hem zogten te omcmgelen e Qq5 ZUI
SI SLOAM.
C
|
e s 1 e
e n k
576 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Rotterdam.
zulk een geweldig vuur maakten, dat hy zis. moest zoeken te bergen.
. Hier na eenige Schepen ziende, begaf hy zig daar na toe, en haalde een Schip in hetwelk een nieuwe Brigvan 120 a 125 last was met 6 vier ponders gemonteerd, w ar uit hy fterk fchoot, tot men eindelyk , na een uur flaags geweest te zyn, denzelven deedt ftryken en zig overgeeven.
Vervolgens jagt willende maaken op twee andere Bngs, kwamen 'er op hem twee o-r0ote Kotters en Fregatten af, welke hem zo na by kwamen, dat hy zyn prys aan zig zeiven moest laaten, en tragten te ontvlieten • doch de Kotters zaten hem zo digf op de hielen, dat hy, offchoon géftfiut, kogels en geweer over boordgeworpen hebbende, wierd in gehaald en , volmaakt weerloos zynde, zig moest overgeeven aan een Schip van 20. een van 22. een van 18 , en een van 14 ftukken dus een voorbeeld hoe weinig de Engelfehen het wa?gen met gelyke mag: hunnen vyand te ..aderen.
Maar fchandelyk is de behandeling, waar medezy hunne overwonnelingen bejegenden : „ want, ze IC
y
;e fe t-
l' et le
5§o NiSÜWE NEDERLANDSCHE
Schiedam.
Req. var. Kooplie • den en Reeders, datconvoy verleendwerde.
i
]
/ j 4 \
1
s
i
c ]
2
a 1 t e t i:
de Kroon van Denemarkeu een verdedigend vefj bond en een verdrag van uitkoop, wegens der! Zondfchen tol beide voor den tyd van zes en def* tig jaren hebben aangegaan en gefloten.
De fupplianten zouden vermeenen aan Uw. Ed. Gr->nt Achtb. doorvroede Staatkunde en verlicht oordeel te korc te doen, wanneer zy eenige foieekïtigen rnrigteden, uit vreeze of uit verbeelding dat de arriliftige kunstgreepen en gewis vyandelyk geprojecteerde voorflagen van het britfehe hof, door bemiddeling eener Mona'chinne, die, vol beloften, den linde reeds te lang vrugteloos gevlyd en gekoeflert heeft, by Uw Ed; Groot Achtb. eenige ingang zouden kunnen vinden , of Uw. Ed' Groot Achtb. zouden kunnen doen afzien van derzelver reeds blykbaar aangewende eu vaderlyke pogingen, om , zonder eenig verzuim van de te. ^enswoordige meer en meer pretieufe oogenblik^en, met Vrankryk en het nu vry America zoda-3ig Tractaat van Hulp, Vriendfchap en Commer:ie te fluiten, als in het gunftig beitel eener aannddelyke Voorzienigheid, gefchikt zoude kunn.'d :yn oüi door den tyd zodanige vreede te erlan!cn, welke voor het oog en de rust van'tganfcli ïuropa , ivoor den onregtvaerdigen brit vïrnee» Irend en voor deze onze gewesten eerlyk ea 'oordeeiig zy.
Niemanc onzer trouwhartige en welmeencnde nede Landgenooten zal tqg een oogenblik wankeen, dat de gedaane voorflag van reconciliatie op undnnient van een Tractaat te fchandelyk door en Brit zeiven met voeten getreeden, en van eene Vapenfli!lhnd,die in deze oogenblikken, vooronen onregtvaardigen aanvaller alleen voordeelig an ons geltefkoost Vaderland, onzen Koophandel, .ielen en Bezittingen geen met minften nut kan Jebrengen, alleen gebooren zy uit overtuiging: ?nsdeels van Engelands afgematte en uitgeputte jeftand, waar in dat Ryk reeds de regtvaardigeid van het Godlyk alvermogen volledig erkend
en
JAARBOEKEN, Mei, 1782. S8ï
cn anderdeels uit vrees voor eene regtvaardige! weerwraake, welke wv endoor ons zelve en vooral m.t Vrankryk, Spanjen en het nu vry Amerika vereen&t , ten hunne fchade en koften op onze beurt eerlang regtvaardig zullen kunnen neemen. tn daar fte'len. . ,
Eene vrees en bekommering , waar meie het roofzuchtig Engeland meer en meer bezwangerd word , wanneer zy het oog vestigen op hunne onvegtvaardige en verradelyke handelingen, hunne trouwelooze fctaendig der gehe.hglte verbonden en op het onfchuldig bloed van Neerlands Jnwooneren, waar mede zy eene vrye Zee, zo hemeltergend bevlekt en geverwd hebben.
Dan Uw Ed. Groot Achtb. pogingen dragen te veele kenmerken van wysheid en omzg-igheid, dan dat ?y Supplianten daar aan met alle fiducie en volkomen gerustoeid, ten opzi-te van Engelands Vvandelyk aanbod zich met zouden fubmitteeren en daar op een volledig vertrouwen vestï-
SCWesha,ven zo keeren de Supplianten zig alleer tot Uw Ed. Groot Achtb. eerbiediglyk verzoe. k nde dat Uw Ed. Groot Achtb. de Heeren derzelver Gedepureerdens tT vergadering van Hol lands Burg rvaderen gelieven te gelaften om, il naam en van wegen dezer Stads Regeering, 't r by eene formeele propofitie of anderzins , all moogelvke inftantien aan te wenden, dat door hu Edele Groot Mogende by den Heere Prince Erl ftadhouder, als Admiraal Generaal , werde geël fectu'-erd , d3t 'sLinds Schepen van Linie, x> uit Tesfel a's de Maaze, met en by den andere vereenigc,, niet lanuer werkeloos leggen blvven maar, vermits even als in v iorit;e Oorlogen kleir dere Schepen of Fregatten , tot dekking onzi Rheeden , met even zo veel vrugt als fchepen vt grooter caliber kunnen gebezigt worden , mogt geklaard en uitgereed worden . om den zuchte den Koophandel eerlang en ten fpoedigfte , vc
ge
ÏCHIE"' JAM.
Req. van Kooplieden en Reeders, dat convoy vorkendwerde.
i
1
1
> 1
:r n n 1,1ns
ÊCHIE' DAM
582 NIEUWE NEDERLANDSCHE
eens plcgtige toezegging en allërheiligire beloften kmgtdadg te beichermen, de rykgeladert Schepen door bekwaame Convoven, die de Vlag de,ter Landen tot luister ftrekken kunnen, te geleiden en verzeilen en onzen onrechtvaardige aam aller alle mooglyken afbreuk te doen enz.
Het welk doende &c„
Op dit verzoek der Kooplieden, Reeders en Trafikanten wierdt den 9 April by de Regeering eenpariglyk befloten, de afgezondene Heeren deze Stad te gelaften 3 van aan dk verzoek der Kooplieden op de beft moogelyke en meeft gefchikfte wyze met alle ernft te voldoen.
Schoonhoven.
De Heeren Burgemeefteren en Regeerders dezer Stad hebben den 13 der afgelopene maand het navolgend befluit genomen; „ In „ agting genomen zyrrde , dat in de zoo „ hachlyke en kommerlyke ftaat, in welke 3, ons dierbaar Vaderland zig bevindt door „ een onregtvaardigen oorlog, de Republiek „ door den Koning van Groot-Brittanien aan,, gedaan, niets noodzakelyker is , dan tot „ God Almagtig onze toevlugt te nemen > en „ Denzelve ootmoedig te bidden, dat hy „ ons befchutte , voor die tegens ons op(J ftaan; —~ is goedgevonden en verftaan, de Predikanten dezer Stad te verzoeken, gelyk dezelve tot nader ordre verzogt worden by dezen, in gebeden by gelegenheid van de publieke Godsdienst, God
» AI-
JAARBOEKEN, Mei, i-^Ü gftfl
Almagtig te bidden, dat zyn aangezigte, ' met onze uitgevarene vloot naar de Weft*' Indien en onze verdere navale magt op" trekke, en de wapenen van den Staat gun-
ftig zegcne, en voorfpoedig make ter verJ' nedering onzer vyanden; voorts dat Hy f van ons gewenscht Land alle dreigende
o-evaren gelieve aftewenden , en hetzelve " fn Zyne hoede en befcherming te nemen, " ten blyke dat Hy blyve de God van Ne-
" derland. ■ En zal extract/ van deze
" refolutie worden ter hand geftelt aan de „ Predikanten dezer Stad, om te dienen tot '„ hun narigu
„ accordeert met de voorz. Refolü' tien, voor zoo veel 't geëxtraheer» de aangaat.
39 (.was geteekend)
?> G. van Qverveldt"A
Ook heeft de Ed. Agtb. Vroedfchap, in derzelvet laatfte vergadering befloten, „ dat door de gedeputeerden van haare Stad ter vergadering van Holland , als advys op de memorie van de Heeren Ambasfadeurs yan Rusland en den brief van den Engelfehen Staats - Secretaris Fox zal worden lutgebragt , dat op de propofitie van een wapenftilftand R r
Schoon ■
HOVEN»
534 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Schoonhoven.
Eindelyk is in alle nieuwspapieren dit volgende algemeen bekend gemaakt.De meerder-
aangemelde Heeren Ambasfadeurs, zander uitftel, een volftrekt weigerend antwoord behoort te worden gegeven , en dat over 't voordel van eenen afzondcrlyken vrede behoort te worden gehandeld met den Heere Ambasfadeur van Vrankryk, en gemelde Heer Ambasfadeur verzogt, om uit naam der Heeren Staten Generaal, van den Koning zynen Meefter advys over hetzelve te verzoeken."
Ook is tan zelfden tyde vastgefteld, „ dat voortaan de papieren , de vergadering van Holland fpecteerende, by alle de in de Stad wonende Leden der Vroedfchap, in blikken bnsfchen, zullen rond gezonden worden ter leéture , gelyk dit elders gebruiklyk is, op dat de Leden daar door in ftaat gefteld worden om op dc zaken, die , voor 't aangaan der vergadering van Holland, by de Vroedfchap overwogen moeten worden , rypelyk te denken , en hunne advyfen wel gemediteerd uittebrengen, cn niet (gelyk voorheen) genoodzaakt te zyn , de propofitien 's lands zaken betreffende , in de vergadering te horen en aanftónds te moeten adviferen , 't geen zekerlyk aan den Heere Praefident, en zyne goede vrienden , te veel vooruit gaf."
Weiders zyn nog de Gedeputeerde van Schoonhoven gelast, om voortaan,zoo langde tegenwoordige oorlog zal duren, te corT responderen, met de Gedeputeerden der Heden Dordrecht, Haarlem en Amfterdam."
585
JAARBOEKN, Mei, 1782. 585
derheid van Heeren .Eleéteuren en Vroedfchappen der ftad Schoonhoven , met leedwezen gezien hebbende, het misbruik, welk zedert zes of zeven jaaren, door weinigen yan haare Mede - regenten, van het verkrygeft van brieven van recommandatie van Zyne Doorluchtige Hoogheid tot de refpective pollenen commisfien van. regeeringe , is gemaakt geworden, hadt zig vereenigd , om voortaan de privilegiën der ftad te maintmecrenen het volkomcnst gebruik te maaken van haar recht van vrye Remming op de Nominatieri vart Burgemeefteren en Scheepenen \ cn van vrye verkiezing van Eleéteuren, Vroedfchappen én Gecommitteerden tot de refpeéhve Stads Commisfien } haar uit kracht der bedoelde Privilegiën competeerende , en had, ingevolge deze overeenkomst, en om voor het vervolg voor te komen , dat Zyne Doorluchtige Hoogheid niet weder tot het verleenen van gem. brieven - van recommandatie wierde gedisponeerd , drie van haare Leder benoemd, om hoogttgem. Zyne Hoogheic van haar voornemen kennisfe te geeven; et hebben hier op gem. drie Heeren, Gecom mitteerden van de meerderheid dèt Eleéteu ren en Vroedfchappen , op Donderdag dei 16 Mei, eene audiëntie gehad by zyne Doorl Hoogheid, en zig by Hoogftdenzelven vaj hunnen last gekweeten."
Hoorn.
De Gecommitteerde Raden ter AdmiraliRr a teif
Schooithoven.
i t
i
586 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ 1
Hoorn.
i i
i
ÊnkhtjizeN.
Wanneer in de vergadering der Heeren Burgemeefteren en Vroedfchappen dezer Stad den 5 April 1782. geraadpleegd wierdt over de Memorie , door de Ruslifche Gezanten Gallitzin en Markow aan H. H. Mog. overgegeven, betrekkelyk tot eene afzonderlyke Vrede met Engeland, (welke Memorie, als mede een affchrift van den Brief van den Engelfehen Staatsfecretaris Fox wy hier vo-
„ ren
teit in West - Friesland en het Noorderkwartier , hebben met voorkennis van Zyne Doorl. Hoogheid den Heer Prins Erf - Stadho 'der, in dienst gefteld 's Lands Schip van Oorlog van 50 St., genaamd Alkmaar, cnhet bevel over hetzelve opgedragen aan den Kapt. D. J. van Ryneveld, en in deszelfs plaats, met voorkennis als boven, het bevel over 's Lands Fregat van Oorlog Medenblik, van ,36 ftukken, aan den Kapt.Daniël Heckers. Ook hebben hun Hoog Mogende aan de Collegien ter Admiraliteit op de Maas, en in West - Friesland en het Noorder kwartier aangefchreven om aan de Rheeders der Haring-Visfchery, die zig met behoorlyke toeftemming van Gecommitteerde Penningmeefters van dezelve Visfchery tot ïun zullen vervoegen, niet tegenftaande het ?lacaat van den 26 January 1781, dit Jaar, oniër behoorlyke voorzorgen, de Haringvaart :oe te ftaan.
JAARBOEKEN, Mei, 1782. 587
ren onder 'sGravenhage hebben medegedeeld;) zo heeft de Burgemeefter Duyvemz. in die vergadering, een advys uitgebragt, „ ten
einde de gedeputeerdens ter dagvaart met
o-eene factie laft wierden afgezonden, maar ' fpeciaal gequalificeerd, om de pralimt„ nairen van vrede door die van Engeland
aangeboden niet aan te nemen , dan alvol, rens het Franfche Hof te hebben gepolft „ en door het zelve daar in genoegen geno„ men wordende, als dan by de te maken „ vreden, alle gefubütteerd hebbende Trac-
taten en verbintenisfen tusfehen Engeland „ en deze Republiek voor altoos ais vernie-
tigd te houden, en eene vrye en^onbe„ lemmerde vaart alomme te bedingen". Dit Advys luidde aldus:
Gezien en geëxamineert hebbende de Memorie van den Rusfifchen Minifter den Heer Prince de Gallitzin, aan Hun Hoog Mog. overgegeven, vergezelt van een Gefchnft ofte Misfive door den Heer Fox, nieuwen Secretaris van Staat, aan den Heer Simolin , Ruskeiierlyke Envoijé te Londen ter hand gefteld , waar by het Hof van Gimoc Brittanniën te kennen eeeft, hoe het zelve geneigc is metde Republicq, z< ne oude Geallieerden, Vrede te maken, en zulks wel op den voet van het Tractaat van het jaar 1674, by 't welk de vrije Vaart en Handel aan de wederzydfche lnuecetenen van Groot-Brittannien, ea dez^epubliecq is toegeftaan, uit. ezondert van zod Jfcige waaren , dewelke ten tyde van oorlog in gemeld-- Tradtiat als Contrabande zyn gefpecificeert. — Een Tractaat op welkers naarkoming de^e Republicq vóór het dfklareeren van den Oorlog reeds zoo zeet heeft geinfteert. _ & Rr 3 Zoc
7,nk1u1zen.
Enk*
JlUiZEN
Advys •van Bur< gem. ' ' I)uyvensz.wegens eene byzondereVrede ■ met Engeland.
$$8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Zoo vergunt my, Ed. Gr. Agtb- Heeren/ als ■een Regent yan een der Rem hebbende Steden eer ik ten Advile dieswegens trede, deze en geene, zoo ik mecne, gewigtige Confideratien UR eene zuiver Vaderlandfch hart voortvloeiende on' der het oog van U Ed. Gr. Agtb. te mogen brengen -—- Confideratien , die ten bewyze zullen ftrekken, dat men zig niet te Ichielyk aan ichoonfehynende Propofitien van Vrede, veel min yanfiilltand van wapenen, moet vergapen, want hier in ligt gewis een Angel in het gras verborgen.
Het is wel waar: de Engelfehen zyn geweest onze oude Bond- en Geloofsgenooten , maar die zoogenaamde Bond- en Geloofsgenoten hebben tevens door het 'onregtvaardig verklaren van den Oorlog aan deze Republicq alle bunue voorige betrekking'op dezelve gansch en al verlooren, en zelve opgezegd : zy hebben mede geen heilige verbintenisfen, met ons aangegaaD,in aanfehouw genomen, maar zyn ten eerflen, het Tractaat van Breda zelfs vilipendeerende, voortgegaan met roeven en plunderen ; zy hebben ons daar door ge voelige Hagen toegebragt; een groot aantal van onze Koopvaardy-fchepen is door hen 'geroofd • onze Colonien fchandelyk overweldigt en vernieldmaar Ed, Groot Agtb. Heeren ! nu zy bemerken ' dat onze Zeemayx op een beter voet is gebra-ndat Frankryk alle onze, door hen Overweldigde Bezittingen in de West-Indien herovert ën in bezit genoomen heeft, en daar en boven met opziet rot onze Colonien in de Oost, en wel van Cabo de Goede Hoop aan de Republicq onbetaalbaare dienften bewezen. Ja nu zy bemerken, dat wy met het FrarMhe Hof ten dien opzigte gealliëert zyn, om met het zelve geduurende dezen Oorlog de concert te gaan, en zodaanige Operatien ter Zee met den anderen te beraamen , als tot meefte afbreuk voorden gemecnen Vyand, en ten
groot-
JAARBOEKEN, Mei, 1782. 5^
grootflen nutte van beide de geallieerde Mogendfeden zonde kunnen ftrekken ; en vooral dat door deze Provincie het wyd-uitgebreid Noord Amerika voor onafhankelyk is verklaart, door het erSnnenvan den 11.tv Adams, in zyr, qualiteit als Aft-zant van het N00M Arnencaans Congres, nu zvn zy ton eerften bereid en toouen zig genegen den Palmtak aan deze Republicq aan te bieden , en dus Vrede met dezelve te maken : dan Ld, Groot Agtb. Heeren! zulks zoude, myns bedunkens ! voor deze Republicq van allernadeehgfte Hpvolgen bevonden worden, want, wanneer wy % den voet van het Traflaat van 1674» deFn=. limin iren of zelfs den Stilftand van Wapenen aanrem-m , erkennen wy daar mede dat neilioo! TrSt , en zoo wy dat houden refpedfcere, wv te gelyk de foo vtrderfelyke Navigatie-Ach van Cromwel van den a8 April 1654 , blyken Art. 1? van hetzelve , vergeleken met het 4 Art van de Articulen van Vrede en Verbond, tus fchen Engeland en deze Republicq , in dato v Februarv 1674, cn wy worden dus uit hoofd van dat Tractaat voor altoos wederom aan En geland verbonden : welk Ryk dan ook altyd doo het een of ander die magtige Influentie op onz Conttitutie zal behouden , waar door wy op üe Oever van ons verderf gebragt zyn, terwyl w voor de Onderhouding van hetzelve blootltaandL telkens de Schending van hunne zyde zullen int* ten gewaarworden, waar van wy reeds mant fleerende Indiciën zelfs vóór den Oorlog, hebb
ondervonden En zal dit, myne Heerer
de vergoeding zyn van de enorme en onnoem lyke Schaden by de Ingezetenen dezer RepubU geleeden? zullen wy onregtvaardig gehoont, aa getast en beroofd, dit alleen bydezen Ooi,og , dan nog wel als by groote gratie winnen , en d. alleen herfleld worden m een regt, dat wy . te voor den Oorlog uit hoofde yan het ze ve I ra taat gehad hebben ? — Neen ! Ed. Gr. Afi Rr 4 nt
Enkhuizen.
Advys van Burgem.Duyvensz.wegens eene byzondereVrede met Engeland.,
1
)
\ n
y
5
n 1
k \'
:n is
|i
b.
e-
hu1zeï
Advys van Bur gem. Duyvensz.wegens eene byzondereVrede met Engeland.
i i
59o NIEUWE NEDERLANDSCHE
Heeren ! Engeland is nu aan lager wal; ons groot-. -. fte verhes is geleeden: de Schepen, welken dK jaare zee zullen bouwen, zyn meest alle verkogt de overige niet toegerust om dit jaar gebruikt te .worden , en het heugelyk tydftip is fhans genaderc, dat misichien nooit weder te voorfchvn zal komen, om alle Tractateu en gevolgélyfc de on derwerpmg aan Engeland voor ecu wig vaar wél
te kunnen zeggen Wy moeten den Oorlog
dit jaar , ten mmften myns oordecis nog uithouden , daar wy ^.elfs met niets te doen den Vvand uitputten , wanneer dan ook de algemene Vrede wel ras volgen zal, ten welken einde, zo ik w-1 geimormeert ben, men reeds in Vrankryk werkelyk aan het negotiëren is.
Verre zy het egter van my in een idó te verieeren, dat eene Vrede voor deze Repubiiek nadee hg zoude zyn: het tegendeel is waaragtig, do ' zo dezelve al alleen tusfehen het Engelfch.' u% en deze Republieq moet gemaakt wS ,en dut particulier zyn , kunnen en moeten wy derel^ giet aangaan, dan met volkomen genoegen en vocrkenmsfe van het Franfche Hof, en S hPr zelve gegouteert wordende, als dan tot een re compens voor alle geledene fchadens by den Vre ' de bedingen de vernietiging van alle T,-onV. tusfehen het Hof van Groo^-Bdttan^n^ntze Republicq fubfiileerende, en gevolgdyk voor ons op;n blyven eene vrye en onbelemmerde vaart ook zeifs na Noord-America. "«re, ook
Dit nu aangemerkt hebbende, en ten Advifc tredende, zoo komt het my voor dat dc iHee en Gedeps- ter dagvaart in geenen deele naar gcwoS se met eene facilè last behoorden te wordenTafe
rS-t^m'Wf' •rPedaal ^^«frt ïn {,elaat, om de Praïhminairen van den Vrede loor d» yan Enceland aangebooden „iet aan te eraen , dan alvoorens het Franfche Hof dfeswé5ens te hebben gepolst en erkend, en doÓr het
zelve
JAARBOEKEN, Mei, 1782. 591
zelve daar in genoegen genoomen wordende, als dan bv den te makenen Vrede, alle gefubfifteerd hebbende Tract-aaten en Verbintenisfèn , tuslchen' Engeland en deze Republicq, voor altoos als vernietigt te houden, en eene vrye en onbelemmerde V aart aiomrre te bedingen.
De Heer Burgemeefter Duyvensz. in dit zyn voorftel overftemd zynde, verzogt, dat zyn advys iot zyne ontfchuldiging by de Nakomelingfchnp mogt in de Notulen worden gefteld. Dog de voorzittende Burgemeefter verzettede zich hier tegen, en wierdt door de meefte leden onderfteund, op voorgeven, dat 'er eene zekere Refolutie zoude zyn, welke dit verhinderde. De Heer Duyvensz. antwoordde hierop, dat hy zich dan zyn recht voorbehieldt om van zyn advys ter zyner ontfchuldiging by de nakomelingfchap zodanig gebruik te maken , als hy zoude goedvinden. Waarop dezelve Burgemeefter dil voorfz. advys met den druk heeft gemeen gemaakt. Dog de voorzittende Burgemeester Mr. Henrik van Stralen, dit vernomer hebbende, beklaagde zig hier over op der 16 April ter vergaderinge van Burgemeefte ren en Vroedfchappen, welken daarop den zelfden 16 April dit navolgend befluit namen
Extract uyt het Regifler der Re folutien by Heeren Bur»emees teren en Vroedfchappen der Stat Enkhuyfen, in derzelver Verga dering genomen.
Rr 5 O
Enk-
JUIZENv
\
i
$9* NIEUWE NEDERLANDSCHE
Enkbuizen.
Ref. van Burgemrs. en Vroedf. wegens het drukken van ,tvoorfz. ■advys.
I
!
I i 1 1 1
1 \
( ] t 01 \
i i
I
i i 1 1
Ü
Op Dingsdag den 16 April 1782.
T"V Heer Mr. Henrik van Ssralen , Prslident Burgemeefter en Raad, heeft te vergaderinge gecommuniceert , dat hy op gepasfee de Zaturdag in handen h.eft gekregen, ren gedrukt advys dorir de Heer Burgemeefter Duyvensz, foo als in het hoofd ftaat, in dele Vergadering,op den 5 defes gehouden , uytgebragt, op de Memorie van de Rusfifche Miuifter de Heere Prince Gallitzin aan hun Hoog Mogende overgegeven, vergezelt van een Misfive door de Heer Fox, nieuw Secretaris van Staat in Engeland, aan den Heer Simolin , Ruskeiferlyke Envoyé te Londen , ter ïand geftelt, waar by hec Hof van Groot Britaien te kennen geeft, hoe het zelve geneigc is met ie Republicq , zyne oude Geallieerde, Vrede te naken, en zulks wel op den voet van het Trac:aat van het jaar 1674, DY ^et welke de vrye vaarc ;n handel aan de weder/ydfche Ingezetenen van r»root-Brittannien deze Republicq is toegeftaan, ïytgezondert van fodanige waaren , dewelke ten yde van Oorlog in gemelde Traftaat als Contra>aoden zyn gefpecificeert.
Dat hy Prsefident Burgemeefter gaarn wil beuygen, die daad niet ongeremarqueerd re kunnen aten pasfeeren, ziende dat een van de Regeerenle Heeren Burgemeefteren, en Medebroeder jQ laade, door den druk publicq maakt zyne parti:ulier Advis, door hem opeen poinét van delibeatie by deze Vergaderinge uitgebragt en voorgeezen: ja dat nog verder gaat, dat daar in vervat laat een periode, relatief tot het werk van delibe. eerenen refolveeren by deze Vergadering, over loinélen den Lande aangaande , die , fchoon ongaar in het generaal opgegeven, een uitdrukking naakt, die alle Leeden tot deze Vergadering beloorende wel mogen opmerken, en niet ongemerkt :unnen laaten pasfeeren: dat hy het doen drukken 'an gemelde Advis moet aanfien als een daad
gansch
JAARBOEKEN, Mei, f#. 593
«m,ch ftrydig met de goede ordre, en vooral met §f ockende Refolutie vin deze Vergadering hier na me de datum te melden , «««f»^ den vin de Vroedfchap zyn gefubjeto, en gehouden na dies inhoudl zig ft.ptelyk tc gedragen boffen behalven. dat zulk eene daad meede ftryTe met den Eed voor de Leeden van de VroedÖ ge rresteert, houdende geene zaaken voor d5 LedSen van de Vroedfchap komende, uit te brengen , met woorden , gefchriften of tekenen , m-mi- dezelven fecretelyk te houden. - Dat h« ÏSi prafideni onbegrypelyk voorkomt, boe dat de Haer Burgemeefter Duyvensz^ reeds n den jaare «776 Raad de Vroedfchap is gewor den ignorantie pretendeert van een refolutie, mei alleen te vinden m het règifter der refolutien vat deze vergadering, maar waar van ook meermalen en zelfs niet lang geleden, opening is gegeven1 e. nu nog op den 5 dezes aan de zelfde Heer durge meefter Duyvensz, door den Prafident Burgemee fter, is geallegueert geworden, lchoon de datuc van dezelve, als aan den prafident onbekent, aan he hoofd van gemelde advis werd voorgegeeven, do, het geen zeer abufive is'voorgedragen , dannadiei door den Heer Burgemeefter Duyvensz, over d:s zelfs inhoud geen elucidatie wierd gevraagd, (moog lyk om dat dog zvn advis het ligt zoude zien, was het onnodig, zig daar over verders uit te laa ten, en daar van lecfture tc laten doen.
Dat aan hem prefident meer dan eens was vooi gekomen, dat het drukken en uitgeven van het ad vis door den Heer Burgemeefter Duyvensz,to: zy óógmerk hadde, en uit dien hoofde was geichiet om daar mede te willen doen zien, nis of by zy Ed. Geftr. een meer patriottilche yver huisvest *n dat zulks meer uit een zuiver Va-ierlandfch hai voortvloeit, als wel by zyne mede broederen 1 rade gevonden werdt, en de refolutie van de2 Vergadering van den 5dezes, na zyne Idéés,zot den aanwyzen ; dog zulk een denkbeeld en ooj
Enkhuizen'.
Hef. van Burgemrs. en Vroedfcb. wegens hei drukken van 't voorf, advys. .
1 1
1
t
r 1
)
1 s
1
*
t n e
ï
Enk-
hcizejs
Ref- va, Eurgemrs en Vroedfch. we~ gem het drukken van 't voorfz. edvys.
i t 3
S9A NIEUWE NEDERLANDSCHE
merk vrn de Heer Burgemeefter Duyvensz. kan .by hem praefident geen plaatfe nog ingang vmelen want zulks zoude iieunen op gansch verkeerde en i v.dfche gronden , nadien allen de Leden van de Vroedfchap, by zig zeiven ten vollen zullen overtuigt wezen, dat hunne y er en hart ten dien op. zigte goed zyn ; en met minder dan by de Heer Burgemeefter Duyvensz , fchoon niet aan het publicq bekent gemaakt.
Dat het zeer verkeert by de Heer Burgemeefter Duyvensz is opgevat, en bezyden de waarheid ter neder gefteld, dat de Leden van deze vergaderinge van de goede oogmerken in zyne advys, zoo voorgeeft, vevat , zoude hebben gedisfencieert, en dus dat dezelven onbepaalt op den 5 dezes voor een particuliere vreede met de Kroon van Engeland zouden hebben geadvifeerc, en aan de Heeren gedeputeerdens ter dagvaart een facile last ten dezen opzigt afgezonden.
Dat hunne advys is geweest, en dien conform de refolutie genomen, om de Heeren gedeputeerdens ter dagvaart te Aucthorifeeren, en te Qualificeeren, om omtrent voorfz. gewigtig poirct met de fortabelfte fentimenten van de le den van haar Ed. Groot Mogende vergadering zodanig te deliberceren. advyfeeren,en refolveeren, als een meeRe nut en heil van de lande zal kunnen ftrekken egter behoudens de refolutien, omtrent het aarI gaan van de vreede met de Kroon van Engeland, relatief tot het Hof van Varkryk by hun Hoog Mogende genomen-
Dat, daar de refolutie van Heeren Burgemeefieren , en Vroedfchappen van deze Stad, in dato 15 Maart 1694 % klaarlyk d'dtcert , dat, tegens de mientelyk te nemene refolutien , by eenige leeden /an deze vergadering, nu of namaats . geene aanekening, ref. rvatie, of denuntiatie zal mogen gelaan of gcleeden worden , hy -rtefident I3ur»eneefter fustineert, dat de Leeden van deze Ver.
ga-
JAARBOEKEN, Mei, 1782. m
eatferlngfe den s dezes gehouden, na inhoude en lonfonf voorfz. refolutie zeer we nebben gedaan met het particulier advys van de tleer curtl™Duyvensz, als een aantekening om ag ter de notulen te Hellen, van de hand te wyzen, al niet geleden kunnende werden, vermits ftrydig Smet vöorfe. refolutie; en dat de Heer Burgemertes Duyvensz. dia-ct tegens dezelve Refolutie meeuci ljuj Advvs te doen drukkpn.
iggK?, en^erSopen, 'als zynde zulks ee, ffiSenütóiafie', in voorfz. refolutie ppzettely tei-en gegaan; dit indien gem. Heer Duyvensz. n zvn Advys haüHe gefchreven, dat de Heeren Ge deputeerdens ter dagvaart wegens deze Stad waa ren voorzien geworden, niet zoo als zyn Ed zegt, na gewoonte met een tacile last , maar fne een ample magt, alleen gebonden aan de refolutie: van Ha.r Hoog Mogende omtrent het werk va: de vred" met de Kroon van Engeland aan te gaan genoden relatief toe het Hof van V.ankryk, zy Ed hadde met meer diftmebe , en meer overeet komende met de waarheyd , en conform den la! aan de Heeren Gedeputeerdens ter dagvaard, g« fnrooken ; en hadde zyn Ed. deze mits, en dt Acrrochement wel verdaan , oenkelyk zoude h cernerkt hebben, dat het een en ander al vry w over een kwam met defpeciale laft en qualifkatie «/air van zvn Ed. in het flot van zyn Adv wekt "enfterk op ftaat; dat hy Prefident Bu eemeester wel eerder z -ude gedaan neboen convt catie van deze vergadering, maar dat de vergad ring van Heeren Burgemeesteren en L eden vi de groote Krygsraad, gepaleerde Zaturdag ree asnlezegt, en op gisteren gehouden, laar aan hu derSeghad Jgfbragt dat hy Refident Burg meester bv gelegenthevd van het drukken, uytg ver en verkoopen van het Advys van de He Heer Burgemeeft r Duyvensz. de Leeden van de Vergadering in bedenking moeft geven, of de R
EiTk-
HUIZfcüfc'
Ref. van Burge-mrs. en Vroedfch wegens het drukken van '£ voorfz, . advys.
c 1 1 5
r-
C
t
l
r f« r1.
n Is 1-
2-
?r ie eu«
596 NIEUWE NEDERLANDSCHE
Enk-
HU1ZBN,
Ref van Burgemrs, en Vröedfch we~ gens het drukken van ' t VOÓrfz, ■advys.
■t
1
I
i :
folutie van deze vergadering in dato 15 Maart 1694, zoo legt, niet behoorde te worden gerenoveert.
Waar op gedelibereert, is de Heer Prefident Burgemeester voor zyne Attentie en het Gecommuniceerde bedankt, en hebb=n de Leeden verklaart , met dezelve Heer , ter zaake voorfz. te flaan in een en het zelve feiuiment, en verders geoordeelt, dat het Advys van de Heer Burgemeester Duyvensz. omtrent het geven van last aan de Heeren gedeputecrdens ter dagvaart, overeen komt met de gedagten van de Leeden van deze Vergadering den 5 dezes gehouden , want dat een honorabele, voordeelige, en fpoedige Vreede met het Engelfche Hof niet als goed kan wezen, maar dat die Vreede aan de andere kant niet kan nog behoorde gemaakt te worden , als behoudens de refolutie, by Haar Hoog Mogende, ten dien opzigte relatif tot het Hof van Vrankryk , genomen , en dus conform de last aan de Heeren Gedeputeerdens ter dagvaart, wegens deze Stad bepaaldelyk gegeven; en is voorts goedgevonden en verftaan» dat het drukken van gemelde Advys diredt aanloopt en ftrydig is met de refolutie van deze Vergadering in dato 15 Maart 1604.
Dat het renoveeren van dezelve refolutie onnolig is, gemerkt dezelve tot heeden van kragt en waarde is bevonden, nadien nooit eenige aantekeningen, refervatien, of denuntiatien zyn gedaan, )f geleden.
Dat deze Vergadering expresfelyk referveert, ot Mainclien van voorfz. refolutie , .nadere deliberatien aan te leggen,en foodanig te refolveeren, ils zal goedvinden en oordeelen te behooren, te neer nadien veelen leeden nu abfent zyn.
Dat aan de Leeden tot deze vergadering behoo■enden, zoo prefent als abfent, zal werden ter wnd geftelt copie van al het bovengemelde tot
Mor-
JAARBOEKEN, Mei, 597
informatie en narigt, ten eynde daar van in het vervolg gebruyk te kunnen maken.
Accordeert, voor zoo veel het geëxtraheerde aangaat, met voorfz. Règifter.
Veele ingezetenen dezer Stad, zig noemende , by den bloei des Koophandels en byzonder van den Zeevaart en Vifl'cheryen belanghebbende Leden der Burgery dezer Stad, hebben den 12 dezer een verzoekfchrift aan de Burgemeefters en Raden in Vroedfchap overgegeven, ten einde geen gehoor werde verleend, aan de aanzoeken van Groot Brittannie tot eene byzondere Vrede; maar in tegendeel, zodra de onafhangelykheid van Noord-Amerika door alle de Bondgenoten zoude erkend zyn , hoe eer hoe beter een verbond van vriendfchap en koophandel met die nieuwe Republiek worde aangegaan, Dit Verzoekfchrift luidt aldus :
Aan de Ed. Groot Achtbaan Heeren Burgemeesteren en Raaden in den Froedfcba]. der Stad Enkhuizen.
C"> even met allen eerbied te kennen de Onderge. ' tekenden, alle by den bloei des Koophandels, en byzonder der Zeevaart en Visfcheryen belanghebbende Leeden der Burgery dezer Stad.
Dat de Supplianten zig op den 23 Maart jongstleeden , by Requeste aan Uw Ed. Groot Achtb hebbende geaddresfeerd, en verzogt dat Uw Ed, Groot Achtb. het daar heenen geliefden te helper
diri
Enk-
hu1zen4
ËNK' HUIZEN
Req. da
geen byzondereVrede metEng. maar eet Verbond met N. Amerikd worde aangegaan.
] i i
593 NIEUWE NEDERLANDSCHE
dirigeeren, dat de gelegenheid om met de vereè. mgde Staten van Noord-Amerika , het zoo lang gewenschte en door de geheele Natie begeerd.»ver* ;bond te fluiten, niet mogte voorbygaan: maar dat integendeel by Uw Ed. Groot Achtb.de efficacieuRe middelen mogten Worden beraamd, ten einde het zelve van weegens deeze Stad , op alle moge, lyke wyze en met den meefteu fpoed wierde bej vorderd ': de Supplianten met een fenfibel vergenoegen hebben "mogen ontwaar worden, dat niet alleen voorfz. adres by Uw Ed. Groot Achtb. gunftiglyk js opgenoomen , maar dat ook, ingevolge van dien, en ter bereikinge van voorf?. doeleinde, van wegens deeze Stad, tot de admisfievan den Heere Adams , als Minifter Plenipotentiaris van de i s Vereenigde Amerikaanfche Staaten is gecoöpereerd. Een daad zoo nuttig, zoo heilzaam voor deeze Republiek ,T,dat de namen dier geenen, die daar toe hebben meede gewerkt, in een altoosduurende en gezeegende gedagtenis, tot by het late nakomelingfchap blyven zullen.
Dat de Supplianten zig dus vleijende, dat die erkentenis by alle de verdere Leeden van het hooge Bondgenootfchap , ten fpoedigften zoude werden gevolgt , en dus eerlang eenen vaften band i/an vereeniging tusfehen deeze Staat en de Staten /an Noord - Amerika (t wee Staten, beiden der 3wingelandy en Onderdrukkingen van Tirannieke hortten ontworfteid; en in veele opzigten Jotgeileen) zoude werdengelegt, endaar door de kwy» icnden Koophandel, Zeevaart en Visfcheryenop;ebeurd , en dit gezegend Nederland tot des:elfs voorigen luifter herfteld zoude worden;
JAARBOEKEN, Mei, 1783.
599
Dit der Supplianten ftreelend vooruitzigt is merke]yk beneveld, door de nieuwe ftreeken van den eerloozen Vyand deezer Republiek, den Koning van Engeland, die zig zeiven thans op den oever zyns verderfs bevindende, en zoo wel als de Ingezeetenen deezer Gewesten , de voor deeze Repu bliek zoo heilzaame en voor hein zoo dooöclyke gevoigen eener naauwe alliantie met het vrye Noord Amerika bevroedende, niets onbeproeft wil laaten, deezen fiag af te keeren; door een aanbod van vernieuwing van vorige Vreedeen Vriend fchap , op den voet van het Tractaat van 1674, en tot het cnmiddelyk fluiten van een Rilftand van Wapenen tusfehen Hem en Ons.
Daar dan de aandagt der Natie thans met ongeduld is gevestigd op den uitlhg dezer twee greote zaaken, de erkentenis der Vereenigde Staaten van Noord-Amerika, en het fluiten van een Tractaat van Commercie cn Navigatie, ons zoo lange dooi hun aangeboden , en aan da andere zyde; op de fchynfcboone aanbieding'n van hec Engelfche Hof, en de wyze , hoedanig dezelve by deezen Staat zullen weiden opgenomen; hebben de Supplianten hoe zeer overtuigd, van de Vaderlyke fentimenten van Uw Ed. Groot Aclvb. voor en ten befte van de Ingezetenen deezer Stad, en met hoeveel gerustheid en ftil vertrouwen, in de door UwEd. Groor Achtb. van tyd tot tyd genomene Maatregulen berustende , echter nu in öeeze haggelyke omftandiaheden gemeend, Uw Ed. Groot Aebtb. met die eerbiedige vrymoedigheid, een der eigenaartige kenmerken der Vrye West - Prielen, en aan weldenkende Regenten , aan Uw Ed. Groot Ach b , nimmer onaangenaam, hunne biliyke hezwaaren tegens de voorfz listige Demarches van het Engf'lfche Hof te moeten onder het ooge brengen; vooral daar ('e Supplianten vreezen,dat het gro. t belang van veele der Supplianten. en van een zeer aanmerkelyke gedeelte der Burgery dezer S s Stad,
Enk-
rRUZEN.
Req. dat geen byzondereVrede metEng. maar een Verbond met N. Amerika worde aange gaan.
6oo NIEUWE NEDERLANDSCHE"
Enkhuizen.
Req. dai geen byzondereVrede metEng. maar een Verbond met N. Amerika •worde aangegaan*
i
:
Stad, en het fpoedig herftellen der Vreede, boven en meer dan veele andere Steeden, zoude kunnen doen denken, dat, daar de neeringloosheid door het ftilftaan der groote Visfchery veroorzaakt, zoo groot , en de nood by veele zoo drukkende is, men hier meer dan (elders tot het fluiten vart eene Vreede zoud overhellen.
De fupplianten erkennen gaarne, dat eeneeerlyke Vreede , verre is te prefereeren boven de voortduurmge des Oor'ogs ; maar hoe meer de (upphanten zich de voorige dagen vertegenwoordigen, hoe meer zy die van deezen tyd aandagtig i efchouwen , hoe fterker zy bevcsticd worden in die gedagten-', dat het fluken van eene Vreede met Engeland, voor als nog, moet wor< len uit den zin gefield.
Durfde een nori'che Lord in het Engelfche Parament in den jaare 1673 , met toepasfing op Holland, opentlyk zeggen Delenda eft Carthago; .niettegende hy zelfs, kort daar na, de woede cyner Vyanden in dit Vrye Land moest ontvlu*en) wy zeggen (en al het Volk zegt Amen)) iet tiotfche Albion moet worden 'vernederd , tullen wy immer de zoetigheden der Vreede in rcruftheid fmaaken. Nooit dog was 'er eenig ryk >nder de zonne m trouwloosheid , ondankbaarieid, wreedheid , trotsheid en onderdrukking: aan net engelfche gelyk. ö
Verlangt men Raaien van het een of ander, de upplianten zyn alleenlyk verleegen in de flroonen van bewyzen, die hun daar toe toevloeijen. Jm van vroegere dagen te zwygen , men herinnee zig fkch;s de Regeeringe der laatlre Vorflinne ut het Huis van Tudor, de beroemde Elisabetb; ■vat al ftaalen van geveinsdheid, van heersen? ucht, /an ontrouw, in den ochtenftord van dit gemeelebest.' Daalt men vervolgens af tot de Vorften ut bet huis van Stuart, flaat men intusfcben een >og op de gevloekte dflgen van den hatelykea
dwin;
JAARBOEKEN, Mei, Vjfö Cot
dwingeland Cromwel wie wordt niet met levendige verontwaardiging aangedaan over de heillooze verbreekingen van plegtig bezwoorene Tractaaten, over het maaken van belemmeringen in den Koophandel en Zeevaart; over de meer dan barbaarfche wreedheden den Onderdaan*.!] van deezen Staat in alle oorden der VVaereld , te Wa ter en te Lande aangedaan; over de fnoode ondankbaarheid en kwellingen den behouder en herfleller van hunre vryheid en conflitutie, Prins Willem, de Derde , beweezen. Getuigen zyn onder vee'le anderen , de fameufe Pariements-Acte, tot aanwas van Scheepvaart en Koophandel van 9 Oftober 1651; de gezogte Oorlog van het zelve jaar; de opgevolgde van 1664 , naa voorafgaande verovering van onze meefte fterkte op de Kust' van Afrika, van nieuw Amfteldam ("thans nieuw Jork in Noord-Amerika) van Tabago en St. Eiultatius, en van een groot aantal Hoüandfehe Schepen ; het verbranden van her weerlooze ter .Schelling; de woedende Oorlog van 167a, door welke men niet minder dan onzen geheeltn ondergang bedoelde; de heillooze Vreede van 17IS, in welke , door omkooping van het Engelfche Minilterie, en de laaghartigheid van Koningin Anna, alle de vrugten van eenen langduuren en bloedigen OorJog've looien gingen. Komt men zoo eindelyk aan het thans regeerend huis, herinnert men zich (om kort te zyn alleenlyk het roeven en confisqueeren v ti zoo f-en groot aantal Schepen in den voorigen Oorlog tusfehen Engeland en eenige andere Mogendheden; denkt men aan hetberooven, opbrengen , en bv een geweetenloos Arimiraliteits-Hof verbeurd verklaaren vtn zoo veele rykgelaadene Scheepen , geduurende de gezogte overheeringe van het thans vrygevogten Noord-Amerika;) aan het trotfche antwoord van Lord Saffblk, gegeeven aan aen Heere Ambasfadeur van IVelderen, op zyne welgefundeerde klagte over voorlz. mishandeSs 2 lin»
Enkhuizee
Req. dat
geen byzondereVrede metEng, maar cetl Verboni met N. Anerikct worde tangelaan.
Coz NIEUWE NEDERLANDSCHE
Enk-
HüIZKR
Req. da, geen byzandersVrede metEng maar ee; Verbona met N. Amerih worde aangegaan.
lingen , dat offchoon den bedoelden handel wel niet by de Traftaaten was geprohibeerd, het echter niet was van de convenientie van het Engelfche Hof , in de tegenwoordige omftandigheden , zig aan de Tractaaten te houden; aan den hoon onzer vlagge aangedaan; en aan ontelbaare vernederingen van deezen trotfehen Vyand geleeden ; ■ wie moet niet uit grond zyner ziele den fnooden 1 Engelfchman , en zyne riet min fnoode Aanhangelingen verfoeijen, en alle nieuwe verbintenisfen met hem , als enkel door bedrog, en om ons in s llaap te wiegen, uitgedagt, met verfmaading verwerpen. Vooral , wanneer men in zyn geheugen herroept de onmenfch^Iyke wreedheden, door den God- en Eervergeeten Rover Rodneytop het weerlooze , en zig op den trouw der Tractaaten verlaatend St. Euftatius, in den voorleeden jaare 178 r, gepleegd: wreedheden die alleen door eenen algemeenen Moord zouden hebben kunnen werden veryslykt: wreedheden eindelyk, waar van de gefchicdenisfen der volken geene voorheelden opleveren.
Men zegge dan niet meer, dat Engeland zy onzen natuurlyke Bond- en Geloofsgenoot; hoe dat ryk omtrent zyne Verbonden met ons gehandeld hebbe is genoeg aangetoond, en wat de overeenkomst van Godsdienstige begrippen aangaat, Hy die den geest des menfehen in zyn binnenfte formeefd, behoede ons, dat nimmer van ons, even als nu van hun, kan worden getuigd, dat verre het grootfte gros der Natie met Ongodiftery en DeïRery is befmet.
- Al het vooren geallegueerde (zoo de fupplianten eerbiedig vertrouwen) meer dan genoeg zynde om aan te toouen , dat althans uog aan geene \ernie.iwing van Vrede met Eng-land behoorde te worden gedagt; maar dat in regen deel met het Hof van Vrankryk in alles de concert en met de uiterfte vigeur behoorde te worden geageerd; dat onze Broederen dc Noord • Amerikaanen ten fpoe-
dig-
jaarboeken, jm> ïym
*3igften door de fterkfte banden aan ons bshoorden t'e worden vcrknogt, cn dienvolgende de Offerte van het Engelfche Bof zonder vertoeven , en met een edele fierheid werde van de hand ge-
weezen. ,. . . rT „,
Zoo keeren de fupplianten zich tot Uw Ld. "Groot Achtb. met ootmoedige beede , dat TJw Ed. Groot Achtb. ter Vergadering van de Ed. Groot Ivlog. Heeren Staten dezer Provincie, gelieven te doen de fterkfte Inftamien , dat voor «]s Bdg. aan geer e voor (lagen van onzen Natuurlyke Vyand j den Engelfehen Koning , het oor werde geleend; maar dat integendeel; in alles met het Hof van Frankryk de concert werde gea eeerd, en aanftonds na de ingekomenc erkenteniste der Vryheid van Noord-Amerika, van alle de Leden van het hooge Bondgenootfchap, met den uiterften fpoed een onderling Traftaat van Na-, kade en Commercie tusfehen de beide Staaten weide aangegaan en geflooten, of ten minRen irigev'ajlë van onverhoopte difficulteit of di ]ay van een 0f meer der Leeden van het Bondgrnootïchap , werde gezorgd voor de belangens deézer Provincie ?n t gemeen , en van deeze Stod in het .byzonder: Ende dat wyders van wegens deeze Stad werde getreeden in alle die M^-atregulen , die het meelt ftrekken kunnen , om onder den Zecgen des Almagtigen, eene bil? lykc vergoedinge van de geleedene fchade te ver. kreken , en na den Vyand , met behulp onzer geallieerden genoeg te hebben gefnuikt denzelven te necesfiteeren tot bet offereeren van eene voor ons honorabele Vreede.
k Collegie ter Admiraliteit in Weft-Friesland en 't Noorder-Quartier heeft zig by eenen brief aan Hun Hoog Mog. vervoegd en verzogt, 600,000 guldens te mogen opnemen tegens 3 hr. Ct. 's jaars 9 zynde een Ss 3 twee-
Enk-
huizes?»
Req- aai geen byzondere]Vrede metEng» maar een Verbond met N% AmerikA worde \ aan gegaan.
f504 NIEUWE NEDERLANDSCHE
huizen 2?eede VerZoek van de Admiraliteit op tie huizen. MaaSj om gelyke fommè op te nemen toégeftaan. 3
M u i r> E N.
Die van den Gerechte dezer Stad hebben nopens de openbare wegen en Staten . op den 13 April de navolgende Publicatie cre. maakt en doen afkondigen:
r\ie van den Geregte der Stad Muiden in overweging genomen hebbende, hoe de Regeering deezer Steede altoos heeft gehad en oLeitoort heeft geëxerceert het regt om op en over alle pubkcque Weegen, Senaten Gragten en Burgwallen binnen deeze Stad geleegen, zodanige ordres en beveelen te geeven en te doen uitvoeren, als zy ten meefte nutte en dienfte van dezelve Stad en derzelver goede Burgery cn Ingezetenen bevonden heeft te behooren, en dat de zoodanigen die het zelve regt, 't zy uit verkeerde begrippen, t zy uit andere inzigren zoeken te declineren en te verkragten , by manquement van eene daar teegens fpeciaale gepubliceerde wet altoos bleeven ongellraft en ongecorrie,eert, hebben na rype deliberatie en op fpeciaal verzoek van de Vroedfchap derzelver Stad, vervat in derzelver refolutie van den 13de April 17U2 , goedgevonden te ordonneren, te itatueren, en te wülekeuren gelyk dezelve ordonneren, üatueeren en willekeuren by deeze; dat voortaan niemand, wie hy zoude mogen weezen , binnen deeze Stad op of aan de pubhcque Weegen , Straaten , Gragten en Wallen iets hoe genaamt zal vermogen te zetten, te Regen , te maken of te vermaken , dan met voortgaand.
JAARBOEKEN, Mei, 1782. 605
sjaand fpecia-al confent en pérrnisfie van de Ed. Achtb. Heeren Schout, Burgemeefteren en Scheepen deezer Stad, op pane dat de geene die Jaar teegens ;nogt komen te doen, het, zonder de voorfz. fpf-ciaale permisfie en confent gezette, gelegde, gemaakte of vermaakte, ten zynen kosten weeder zal moeten brengen in den voorige ftaat en daarenboven verbeuren zal «en boete vaD vyf en twintig guldens.
Dat ook voortaan niemand dan Heeren Burge meefteren deezer Stad , buiten eenig confent en permisfie eenige Boom of ttoomen, ftaande op of aan publicque Weegen , Straaten , Gragten en Burgwallen deezer Stad, zal vetmoogen te fnoeijen, te hakken, uit te roeien of eenige daar in planten, op pcene contrarie doende , daar over eiken reize voor yder Boom te verbeuren eene boete van vyftig guldens. En dat hy daar en boven ook nog gehouden zal zyn te vergoeden de fchade door zodanig fnoeijen , hakken, uitroeien of planten veroorzaakt.
Wordende voorts den Heer Officier deezer Stad by deeze geauthorifeert en verzogt de vorenftaan de wet in allen deelen te willen doen agter volgen de overtreeders daar van te calangeren en te ltraf fen, zullende de boetens, daar uit p<-oflueeren de, genooten worden by hem Heer Officier voo: twee derde parten eu by den Armen deezer Stat voor een derde part.
(Was geteekend)
j, A. Delpierres
gg 4 UTRECHT.
Mm*
BEN.
Publica*. tie rto* pens liraten en we' gen.
1 I
^6 NIEUWE NEDERLANDSCHE ü- UTRECHT Utrecht.
Het Provinciaal Utrechtfch Genootfchap van Konften en Wetenfchappen, heeft wegens zyne verrigtingen, en op nieuws opgegevene prysvragen, 'het navolgend Programma voor het Jaar 1782 bekendgemaakt:
Tn de algemeene Vergadering van het Provinciaal Utrechtsch Genootfchap van Konften en Weeienfchappen, den 24. April dezes Jaars 1782. binnen de Stad Utrecht gehouden, is gebleken, dat aan het voorflel, in den jare 1779. opgegeven , waar by de gouden Medaille is uitgeloofd. Ui j, Aan den genen, welke voor den 1 December, 1781, de belle en voor allerlei foorr van Le„ zers , zo wel Kooplieden , Reders, en Boek„ houders, als voor min geöefenden onder on„ ze Zee-heden verftaan baar (ie Verhandeling „ leveren zou ter verklaring en aanpryzing van „ de wy/e om de lengte op Zee waar te nemen d,,or den afftand der Sterren van de „ Maan te meten met een Oclant of Sextant, „ -ïds door bewyzen en proefnemingen aan„ toonende dat deze manier om de lengte te „ bepalen ook bv onze Nederlandfche Zeelie* den praéticab..-l is i" Beft voldaan heeft eene Verhandeling in de franfche taal gefchreven onder de Zinfpreuk: ... Notam fac mihi viam in qua ambulem , Ps. 142. en is aan den opfteller van dezelve de gouden Medaille of 30 gouden Dukaten te zyner keuze toegewezen ,• wdke bv de opening van 't Billet bevonden is te zyn, de Ridder de la Coudraye, oud Lieutenant der Komnglyke Zee-magt, Ridder van de Kóning-
lyke
JAARBOEKEN , Mei, 1781". 607
lyke Orde van Sn Louis, te Sable d'OIonne , j„ Bas Poitou.
Nog hebben Heeren Directeuren en gewone I eden goedgevonden , de volgende Vraag tol een Prys-vraag valt te ftellen om beantwoorc te worden voor den 1 Decemb.-r, 1784.
Is het Phlogilton een waar beginfel de
"lichamen P het zy eenvoudig, het zy zaam 5' oreiteldj het welk, zoo niet in alle, ten min " ften in de meefte , gevonden wordt ? o " moer.en de verfchynfelen , welke doorgaan " uit de tegenwoordigheid van dit beginft " door de fcheikundigen verklaard zyn , ui
?' andere oorzaken worden afgeleid? zo
" ia ' welke zyn die oorzaaken" ? Zullende c uitfpraak des aangaande gefchiedsn in de maar
AfAls' med?, een gouden Medaille van twint wouden Dukaten aan den Schryver van de bef Verhandeling over de Zedekunde, welke ingel verd wordt vonr den l December , 178 Zullende de uitfpraak gefchieden in de maai April , «784. benevens een Acceffit van e zilveren Medaille aan de daar het naast byk mende Verhandeling, over dat ontwerp.
Zonder dat de Directeuren of Leden van c ze Pryzen worden uitgefloten, of verpligt z tot de reftitutie der waarde van dezelve.
Voorts erri'.inert het Genootfchap, dat het Programma des gepasfeerden Jaars 1781. j mélde Pryzen zyn uitgeloofd, aan den ger die voor den 1 December dezes Jaars 1782. befte, en naast beste Verhandeling, aan dit ( nootfehap voldoende, inlevert , behelzende nuttigftx- ontdekking of waarneemine over Modicyn&n: Zullende de uitfpraak gefchiedec de maand April 17%.
De Prysvragen by voorgaande Programn
TJ-
TRECHTS
Progr. I van 'ï Prov.
■ Utr. Ge«
■ nootfeh* • van '£
f jaar 5 17WZ*1 -
c
e d
g :e
ï» id :n o»
e-
m
'V ;e-
en ds Jedede in
lata op-
i
u-
,'l'HECHT.
Progr 1 van 't Prov. Utr. Génoetfck.van 't jaar
C,
5 5 * s
5J
n 2 z d
Vi
!o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE
opgegeven, waar op de Antwoorden voor den i December van dit 1782, moeten ingeleverd worden, zyn de volgende: 5. Wat heeft men te denken aangaande 't « iianten van Boomen binnen en rondom de „ Steden V is dit voordeelig of nadcelig vuor de j, Gezondheid der menfehen V Wordt de Lucht „ door derzelver uitwaafeniiugen, gezuiverd, „ of befmet ? en welk foort van Boomen is s, meest of minst voordeelig of nadeelig"?
Men verlangt, dat de Antwoorden op"deze Vraag verfcheiden Proeven met Boomen genomen behelzen, en wel inzonderheid zuLVen, uit we.ker vergelyking men met eenigen grond van zekerheid kan opmaken , welke Boomen best gefchikt zyn ter verbetering van de Lucht.
Het Antwoord het welk het beste gekeurd wordt, zal met een dubbelen Eerenpenning bekroond worden.
„ Welke zyn de befte middelen om in een >, yolkryk en handeldryvend Land , byzonder „ in Nederland, de Regtsoefening zoo in het ,, criminele, als civile tot dien trap van zeker„ heid te brengen , dat, in alle of verre de , meefte gefchillen de bepalinge van 't Regt in , de Wet gevonden worde, en niet afhangt van , t begrip van den Regter ? „ Werke zyn de Natuurlyke of uit de Levens, wyze ontRaane Oorzaken van de zoo aan1 merkelyke vermeerdering der Zenuw-Ziekten in ons Land ? Welke zyn derzelver kenmer, ken? ~— Welke is de befte wyze om dezelve voor te komen en te genezen? Het Genootfchap verlangt op deze vraag geee uitgebreide Verhandelingen over de Zenuwiekten in 't algemeen, maar alleen, dat men ich bepale tot de redenen der verr eerdering ïzer Ziekten in ons Land , en van derzel;r ware kenmerken, ten einde dezelve van andere
JAARBOEKEN, Mth 1782.'
dere Ziekten, waar mede ze zeer dikwils verward worden,'behoorlyk te kunnen onderfchei.
d£De uitfpraak over de Antwoorden , die op deze drie vragen inkomen , zal gefchieden ir,
de-maand April 17^3* , T
Bv het Programma van het voorgaande Jaai 1781 , is de gewone prys uitgeloofd. V Aan den genen , die voor den 1 Decembci "1781. de befte Verhandeling levert overh 1 ", begin , den voortgang , en tegenwoordigci ! toeftand der Wetenicbappen en fraaije lette „ ren., in de landen die dit gemeene-beft uit
" Merf verlangt, dat ook onderzogt worde, 0 de Wetenfcapncn en fraaije Letteren verval len, of bloejender geworden zyn, zoo wel 1