is toegevoegd aan uw favorieten.

Proeve van onderzoek over de oogmerken van het lijden en sterven van Jezus Christus.

1792

Permanente URL

Titel

Pagina

Gebruiksvoorwaarden: Geen auteursrecht. Er rusten geen rechten meer op dit object.
Titel: Proeve van onderzoek over de oogmerken van het lijden en sterven van Jezus Christus.
Auteur: Rijswijk, Govert Jan van
Jaar van uitgave: 1792
Drukker/Uitgever: Meyer, Pieter (erven) Amsterdam, 1781-1799; Warnars, Gerrit Amsterdam, 1768-1804
Taal: Nederlands
Onderwerp: Theology (Christian doctrine)
Omvang: 102
Herkomst: Amsterdam, Universiteitsbibliotheek
Bron metadata: STCN

Geen zoekvraag opgegeven
- Ga naar paginanummer (totaal 102 pagina's) / 102
Geen auteursrecht. Er rusten geen rechten meer op dit object.
Permanente URL
Titel

Pagina

Gebruiksvoorwaarden

Geen auteursrecht. Er rusten geen rechten meer op dit object.

Titel

Proeve van onderzoek over de oogmerken van het lijden en sterven van Jezus Christus.

Auteur

Rijswijk, Govert Jan van

Jaar van uitgave

1792

Drukker/Uitgever

Meyer, Pieter (erven) Amsterdam, 1781-1799

Warnars, Gerrit Amsterdam, 1768-1804

Taal

Nederlands

Onderwerp

Theology (Christian doctrine)

Omvang

102

Herkomst

Amsterdam, Universiteitsbibliotheek

Bron metadata

STCN

rfot waardig geacht wordt des Koningrijk! Gods, vopr. fee ^ „ thess. I .v Hier uit leide ik af, dat men dien volgends dit woord, gemelde betekenis, ook niet kan toefchrijven, als het zelve met betrekking rot het lijden en iterven van j c. voorkomt in volgende Texten : Ik len de goede Herder: de goede Herder fielt zijn leven voor de Jchaapen; joann X: ir. Dat Jezus lierven zou voor het volk en niet alleen voor dat volk enz. XI: 51 en 52. Christus is voor de Godloozenge' ftorven; r om. V: 6. Verderft dien niet met uwe fpijze voor weiken Christus geftorven is; XIV- 15. Dat Christus geftorven is, voor onze zonden; i kou XV3. Hij is voor allen geftorven: 11 kor. V- je Die zich zeiven gegeeven heeft voor' onze zonden; gal j: 4. Die zich zeiven gegeeven heeft tot een randfoen voor allen; 1 tim. II: 6. Op dat Hij door de genade Irods voor allen den dood fmaaken zou; hebr II Q Hij rechtvaardig voor de onrechtvaardige» ; 1 pftr III: 18. en op zeer veele andere plaatzen, in welker het^dus zo wel als elders , waar niet gedoeld w. rdt op s Heilands opoffering moet betekenen , ten opzich (e, ten nutte, enz. 'Am komt ibirit-jds voor als betekende in plaatze,. bijv DER OPOFFERING VAN J. C. ONS TEN GOEDE. 4.1 wigtige grondftelling der Euangelifche prediking , maakt het belangrijk onderwerp dee- bijv. Als hij hoorde, dat Archelaus in Judea Koning •was, in de plaatze zijns Vaders Herodes ; matt h. II: 22. Gij zegt —— in plaatze dat gij zoudt zeggen; jak. IV: 15. Oog om oog, tand om tand, matth. V: 38. • Doch dat «»«' niet noodzaaklijk deeze betekenis heeft en met de daad fomtijds, ten behoeve, ten nutte, enz. uitdrukt, blijkt onwederfpreeklijk uit volgende texten : Ga heenen na de zee, werp den angel uit, en den eerflen visch die opkomt, neem dien en zijnen mond geopend hebbende, zult gij eenen flater vinden; neem dien en geef hem aan hen, voor mij en' u. matth. XVII: 27. [Geef dien ten onzen behoeve, ten onzen opzichte;] in deeze plaats kan de betekenis in onze plaatze, even min grond hebben, als in hebr. XII: 2. Die voor de vreugd, welke Hem was voorgefteld, het kruis heeft verdraagen en de fchande veracht. [Die met betrekking tot, uit aanmerking van, om of ter zaake van de vreugd, enz.] daarom zal een mensch vader en moeder verlaaten en zijne vrouw aanhangen; ef. V: 31. Met betrekking tot het lijden en fterven onzes Heeren , komt int flechts voor in de twéé volgende gelijkluidende plaatzen;. De Zoone des menfchen is gekomen, om — Zijne ziele te geeven tot een randzoen voor veelen; matth. XX: 28; en mark. X: 45. Waar men nog zou kunnen bijvoegen : Die zich zeiven gegeeven heeft tot een randzoen airUirft voor iirip allen; 1 tim, II: 6. Daar het nu echter gelijk ik getoond heb, onloochenbaar is, dat «.ri niet altijd en dus geenzins noodzaaklijk betekent in plaat* ze, is ]er ook geen reden om te beweeren, dat dit woord in de opgegeeven texten, betreklijk den dood des Heeren, (de éenigften, in welken het in zodanige betrekking in het geheele N. Testament voorkomt,) zulks noodwendig uitdrukke. Onpartijdig gefproken „ is 'er even veel reden om dit te ontkennen als om het te beweeren ; maar zeer opmerklijk is het dat de ïexten, in welke de eigenlijke betekenis twijfelachtig is, Hechts twéé zijn, daar de anderen, in welke de feetekenis ten nutte, noodzaaklijk erkend moet worC 5 den, 4a VERHANDELING OVER DE VO0RDEELEN deezer verhandeling uit, ingericht om tö befchouwen de voordeelen, ons door de opnferin ' onzes Zaligmaakers aangebragt. Welke ik°van harte wensch, dat bij mijne leeze- ren den, eene groote menigte uitmaaken. Weshalven men door vergelijking kan ftellen, dat ook deeze betekenis in de weinige twijfelachtigen moet worden aangenomen. Met dat al ontken ik niet, dat men in zekeren zin kan zeggen, dat christus in onze plaatze geftorven is; dit immers volgt, zo ras gebleeken is, dat door Zijn dood ons leven behouden is, of dat, indien hij Hij niet geftorven was, wij geftorven moesten zijn , of fterven moesten; !— zonder dat men daarom behoeve aanteneemen, dat Hij onze doodfchuldigheid overgenomen, en dat geen wat wij verdiend hadden te lijden, geleden hebbe. De Zaligmaaker zegt: Ik ben de goede Herder: de goede Herder fielt zijn leven voor de fchaapen; JOann. X: j! De Herder die zich zeiven in gevaar ftelt, of met de daad opoffert tot behoud der fchaapen, in verdeediging tegen den wolf die op de kudde dreigt aan te vallen, geeft zijn leven over, of fterit ter hunner behoudenis; men kan dus zeggen, dat Hj in hunne plaatze ftqrft , voor zo ver door zijne grootmoedigheid hun bedreigd leven beveiligd blijft; doch hij fterft geenzins in hunne plaatze, volgends zekere voorafgaande conventie, volgends welke de overgave van den Herder tot eenen geweldigen dood, zou.worden aangemerkt, als een equiva. tent voor het verbeurd leven der fchaapen. De Herder fterft in hunne plaats, om dat, als hij zich niet in den weg gefteld hadt en 'er zich zeiven niet aan hadt opgeofferd, zij een prooi van den wolf zouden z^n geworden. Maar de Herder fterft niet in hunne plaats, in dien zin , als of zijn leven door den wolf, in (lede van dat der fchaapen en ais van gelijke waarde, zou worden aangenomen; hier heeft geen verdrag tusfchen de Herder, de wolf en ae lchaarjen plaats; derzei ver bloed kwam denwolfniettoeen hij. 'neemt dat van den Herderin deszeifs plaats niet aan. Ze priestleiI Verbasteringen van het Christendom; ifte< Deel, Hde Boek , 40e Hoofdft. pag. 186. —-— DÉR OPOFFERING VAN J. C. ONS TEN GOEDE. 43 ren zodanige Godvruchtige gevoelens opwekke of verlevendige, welke door daadrijke invloed op hunne denk- en handelwijze, {trekken mogen, ter bevordering van werkdaadige vroomheid en voleindiging der heiligmaakirig', in de aanmoedigende verwachting van eeuwigduurende, fteeds toe-neemende gelukzaligheden! Daar het Opperst - Wezen oneindig volmaakt, volkomen gelukzalig in zich-zelfs en onveranderlijk is, zo is Het-zelve ook geheel belangloos: Zijne oogmerken in alle Zijne werken en beftuuringen, betreffen dienvolgends eeniglijk de wezens buiten Hem, — en daar Hij, Liefde en Heiligheid is, ééniglijk hunne gelukzaligheid. — Indien de Christelijke Godsdienst, waarlijk op Godlijke Openbaaringen gegrond is', moet dezelve ook deeze bedoeling hebben. —- Dan God fchenkt geen gelukzaligheid, willekeurimftandigheden die zijn affterven verzeilen, de verbaazende wonderen naamlijk loor welken God Zijn Geliefden kenmerkte. der opoffering van j. c. ons ten goede. 49 te. Deeze treffende bevestiging nu van de Godlijkheid der leere onzes Zaligmaakers, is een hoogstwigtig voordeel van Zijne opoffering voor ons , wanneer wij ons nevens de voortreflijkheid van Zijn onderwijs, tevens de gefteldheid van Godsdienftige denkwijze voor Zijne komst vertegenwoordigen : daar wij zonder Zijne prediking, bevestigd door Zijn fterven, ons nog zouden bevinden in den ellendigften rampftaat, zonder eenig beminlijk denkbeeld van den Beheerfcher aller dingen, zonder hoope, levende in wanzedelijkheid. Ten tweden: De Dood van Jezus Christus is het treffendst en flerkstmooglijk blijk der liefde van den Allerhoogften, Gods liefderijk oogmerk om het diepvervallen menschdom, uit zijnen rampftaat niet flechts optebeuren, maar ook door eene nadere openbaring van Zichzelven en Zijne genaderijke bedoelingen met Zijne afgeweeken fchepfelen en bekendmaaking van Zijn heilig wélbehaagen, tot zuivere vroomheid en daar door tot hoogere gelukzaligheid opteleiden: de fchikkingen tot dit heerlijk einde gemaakt, door de afzending en menschwording van Hem, die. in den beginne bij God was, en in Dsszelfs fchoot gezeten, — en het daartoe mede behooren van den fmaadelijken en fmartelijken dood des kruisfes, tot welken God Hem heeft overgegeeven, naardien het Hem , om welken alle dingen zijn en door welken alle dingen zijn, betaamde, dat Hij veele kinderen tot heerlijkheid leidende, den overften LeidsD man EF.n: 3, ia. [o3nn. 1. i :ii2,18. 1KRR.II/IO, 1 i < i i i i i f l v • 9- r b c e e 31 d h V h li O h o VERHANDELING OVER DE VOORDEELEN man hunner zaligheid door lijden daartoe bekwaam maakte, overtuigen ons ten fterkïen, dat de dood onzes Zaligmaakers > /oor ons , ons ten goede gefchiedde. l /Vanneer wij nu in aanmerking neemen den iedehjken toeftand en wanverdienften van len, die zo uitneemend beweldaadigd wierlen als die niet flechts geene rechtmaatige islchen op de Godlijke ontferming' maaken ;onden, maar door 't veronachtzaamen der lgemeene openbaaring, vervat in de zichtbare werken der Schepping, Gods blijkbare beftuuringen en leidingen, en in de ifpraak der geweetens, en door 't vermaaden der goedertierene fchikkingen. tot /eermg van 't algemeen bederf, en gericht en wijzer en beter te maaken, daarenboen hoogstmisdaadig waren en 't Godlijk nsnoegen, het eeuwig verderf van 't aangcicht des Heeren, rechtvaardig verdienden; - wij, wijders de grootheid en dierbaareid der EuangeJifche zegeningen overweeen; — voorts eerbiedig het ooge vestigen p den onverplichten Weldoener, dat euwig en volheerlijk Wezen, 't welk onindig volmaakt, onveranderlijk en volkolen gelukzalig in zich-zeiven, niet geiend wordt als iet behoevende, bij onzen eilltaat , om zo te fpreeken, zelf geen oordeel, noch in onzen toeftand eenig beng heeft; -— en dan letten op den doorichtigen Perfoon, door Welken, God ons ) onverdiend en mild heeft beweldaadigd, verdenkende alles wat dees daartoe gedaan -eit en geleden; zo zien wfj in de vergave van dien Hoogstbeminden des Va. ders 3 der opoffering van j. c. ons ten goede. 51 ders, het aanwenden van het dierbaarst middel tot behoudenis van ftraffchuldigen, het treffendst blijk van ontfermende Liefde, 't welk de Godheid, C't zij met eerbied gezegd,) inftaat was.immer te geeven en het fterkst bewijs Haarer genadige bedoeling, om boetvaardige zondaaren te leiden tot de gelukftaat van fchuldelooze gunstgenooten. — God is Liefde: hierin is de- liefde Gods jegens ons geopenbaard, dat God Zijnen eengeboren'Zoon gezonden heeft in de waereld-, op dat wij zouden leven door Hem. Hierin is de liefde : niet dat wij God lief gehad hebben, maar dat Hij — ons heeft lief gehad en Zijnen Zoon gezonden heeft tot eene Verzoeninge voor onze zonden. Naauwlijks zal iemand voor eenen rechtvaardigen fterven, hoewel moogUjk iemand zijn leven voor eenen weldoener zou geeven; maar God bevestigd Zijne liefde daarin , dat Christus voor ons geftorven is, toen wij nog zondaars waren. ■ God Zijnen eige¬ nen Zoon niet gefpaard, maar Hem voor ons allen hebbende overgegeeven, zijn wij ook ten vollen zeker, dat Hij ons ook met Hm alle heilzaame dingen zal fchenken. Deeze luisterrijke openbaring der Godlijke liefde en zaligende verzekering, der fteeds werkzaame toegenegenheid van het onveranderlijk en almagtig Wezen, door de opofferin- ge van jezus christus: Dit, mijne Broeders! is een voordeel van oneindige waarde, gemerkt de Allerhoogfte een Wezen is van onbepaald vermogen, den volftrekften eigendom op ons heeft, wij van H-m in alles afhangen en de verzekering Zijner gunst, de eenige grondflag is D 2 van I JOaNN. IV< 0 , 9 en 10. u 0 11. v. 7 en 3. vin, 32. II KOR. Vin. 9- J oa N N. X. 17, 18. JO'aNN. XV. I3> 14BF. V. 2. TIL. II. S 52 verhandeling over de voordeelen van gerustheid in dit leven en van alle heuchhjke verwachtingen voor het volgend. Ten derden: De Dood van Jezus Christus, is kt treffendst blijk zijner eigene liefde omwdarts. Wij weeten de genade van onzen Heere Jezus Christus, dat Hij rijk zijnde, om onzent wille is arm geworden, op dat wij door Zijne armoede zouden rijk worden. — Daatom heeft mij de Vader lief, betuigd de Heiland zelfs, vermits ik mijn leven afleg. Niemand neemt hetzelve van mij, maar ik leg het van mij zelf af En elders : niemand heeft meerdere * liefde dan deeze, dat Hij zijn leven /lelie voor Zijne vrienden: gij zijt mijne vrienden. Weshalven paulus zegt: Dat Christus ons heeft lief gehad en zichzelven heeft overgegeeven tot eene offerande en flacht offer, Code ten welriekenden reuke. — De vrijwillige overgave onzes Zaligmaakers tot de fmartelijkfte pijnigingen en verguizing der menigte, ter onzer behoudenis, — is dus het treffendst blijk zijner liefderijke toegenegenheid onswaarts, een blijk niet flechts onzer hoogfte erkentenis overwaardig, maar ook zeer dierbaar voor zijne getrouwe belijders, daar de overweeging hier van, de overweeging dat Hij zichzelven geheel opofferde, uit enkele zucht tot ons welzijn, — ons verzekerd van de grootheid Zijner fteeds werkzaame toegenegenheid voor hen , die van de aangebragte weldaaden een dankbaar, dat is met het oogmerk overeenkomftig gebruik maaken, nu Hij, gezegend! verheven tot de hoogfte waardigheid en bekleed der opoffering van j. c. ons ten goede. 5 3 kleed met alle magt in hemel en oj> aarde, aanhoudend toezicht draagt over zijne aanhangers, aan''sVaders rechtehand gezeten, zijne kerk beftierd en een onverganglijk Prièsterjchup ontvangen hebbende, volkomen kan zaligmaaken, allen die door Hem tot God gaan. Heeft Hij aan 't kruis genageld, der grievendfte befpottingen overgegeeven, in 't gevoel der wreedfte pijnen, gepaard met de bewustheid van eigen onfchuld en 't bezef der wreede onrechtvaardigheid zijner vervolgers, voor hen, hen die de overtuigendfte proeven van zijne Godlijke zending in de weldaadigfte wonderen aanfchouwd hadden, wier heil Hij zo belangloos bedoeld hadt, en die Hem thans op eene eerlooze en onmenfchelijke wijze ter dood bragten, gebeden — omvergeeving gebeden: — Hoe krachtig, Broeders! zal dan Zijne voorbede zijn voor de zodanigen, die met minder blijkbaarheid in Hem gelooven, in Zijn fmaad en kruis hunne roemftof vinden, en in verzoekingen tot afval en zonde Hem ge-. trouw trachten te blijven, nu Hij gezeten aan de Rechtehand des troons der Majesteit in de hemelen, eeuwig leeft om voor hen te bidden! De verzekering der vermogende goedgunftigheid van Hem, Die bij God in de hoogfte gunst ftaat, is derhalven een ander voordeel zijner grootmoedige opoffering, gemerkt dezelve daarin zo heerlijk heeft uitgeblonken! -— Ten vierden: I. Jezus Christus heeft D 3 door M ATT H. «VI II. 18. tOt 20- XVI 11.20, I1EBR. VJI. 24. . 25. ÜEBR.VI I. i. VI I.25, HUBR. VII. 22. UBBR VIl.19 VIII, 7. c. ö—12. CAÏ-. in. 14. «CER.lx.II. 54 verhandeling over de voordeelen z//'/z Z)oöi/ A?; nieuw verbond bevestigd en ingewijd: — De Christelijke Bedeeling' wordt in de heilige Schriften veeltijds voorgefteld als ten verbond tusfchen God en de menfchen, en in tegenftelling van dat, 't welk den kinderen Israëls alléén betrof, nieuw genaamd. Van dit Verbond nu is onze Heere jezus christus Middelaar of Oprechter, en daar het oudtijds gebruikelijk was, de verbonden door plechtige offeranden aan Gode te bekrachtigen, zo wordt Hij gezegd ter bevestiging deszelven, zichzelf te hebben opgeofferd, ja daar van Borge < Garandeurj te zijn, naardien God Zijne beloftenisfen in hetzelve ons gedaan, geftaafd heeft door de opwekking van jezus c h r i s t u s uit de dooden. — Zo dierbaar ons nu dit Verbond van Genade en Zaligheid is, zo veel prijs wij op de Godlijke toezeggingen, in hetzelve vervat, ftellen, zo veel gewigts hebben wij ook te hechten aan de inwijing deszelven, welke gefchied zijnde door deopofferinge onzes Heeren, als een zeer dierbaar voordeel daar van is aantemerken. II. Jezus Christus, heeft door Zijn Dood het Oud Verbond van Mozes vernietigd en krachteloos gemaakt. Schoon het Mozaïsch verbond wel de aanleiding behelsde tot eene betere hoope, zo was hetzelve echter geenzins zo voortrefHjk als het nieuwe, 't welk in betere beloftenisfen bevestigd, enkel zedelijke vroomheid afeischt en gefchikt is voor alle volken: daar het oude, alleen tijdlijk heil en voorfpoed beloofde, bijna niet dan de gezette waar- der. opoffering van j. c. ons ten goede. 55 waarneeming van ftaatswetten vorderde, en enkel bepaald was tot één volk en binnen den engen omtrek van Palestina: wordende hetzelve genaamd, het Verbond der Dienstbaarheid, welks deelhebbers vervuld waren met flaaffche vreeze. — Deeze oude Huishouding nu, heeft jezus christus niet flechts afgefchaft door de invoering eener nieuwe bedeeling, maar daarenboven door Zijnen Dood, alle de eisfchen en vervloekingen der Mozaïfche-wet, krachteloos gemaakt, daar Hij aan 't kruis uitgewischt heeft, het handfchrift dat tegen ons was, in inzettingen beftaande, en, (daar een iegelijk die aa7i het hout hing, vervloekt was,) aan het kruishout hangende, een vervloeking is geworden voor ons, en daar door de Vloek der Wet heeft vernietigd: zo dat Hij, door Zijn dood verlosjing heeft te wege gebragt, allen die met vrseze des doods der dienstbaarheid onderworpen waren, en wij nu vrijmoedigheid hebben om integaan in het Heiligdom, d. i. tot God in den gebede te naderen, door het bloed van jezus, op eenen verfchen en levenden Weg, de Christelijke Bedeeling, welken Hij ons heeft ingewijd, door het voor hans?fel, dat is door Zijn Vleesch, naamlijk, door Zijn fterven: vrijmoedigheid hebben om toetegaan met een ontwijfelbaar gemoed, in volle verzekerdheid des geloof s, toetegaan tot den Troon der Genade, tot God onmidlijk zeiven te naderen, zonder tusfchenkomst van bedienaaren des Eerdiensts, Hem als onzen Vader aantemerken en ten allen tijden in geest en waarheid te aanbidden, — opdat wij bermhartigheid moD 4 gei. GAL. IV. 24. HECR.II.15. KOLL. 11.14. GAL. III. 13. ali. HKBa.11.15. x. 19. 20. 22. tv. 16. ali. PS, Ott.VHi i'J, 20. ;6 VERHANDELING OVER DE VOORDEELEN yen verkrijgen, en genade vinden, om gehub ben te worden, ten bekwamen tijde. ■ III. Jezus Christus, heeft door Zijnen dood de vijandfchap der volken vernietigd, en dus de grondjiag tot eene algemeene goedwi.ligheid gelegd. 'Er is geen grooter oorzaak van haat en afkeer, en welke meerder invloeds heeft op onderlingen handel, dan verfchil van Godsdienftige gevoelens, vooral, wanneer hetzelve zich uitftrekt tot onderfcheid m de voorwerpen van aanbidding en verzeld gaat met trotfche verheffing, op de meerdere beweldaadiging en den waan, bij uitfluiting gunstgenooten der Godheid te zijn. Dit nu hadt in de hoogfte maate plaats tusfchen de Jooden en de overige volken der waereld. De fterke aankleeving der eerstgemelden, aan de groote leer van Gods éénheid en onzichtbaarheid, federt hunne terugkeering uit de Babijlonifche flavernij, hielt hen niet flechts ten fterkften en zo veel eenigzins mooglijk was, verwijderd van de heidenen, maar daar zij God niet befchouwden in het beminlijk licht van algemeenen Vader en Weldoener, merkten zij alle andere Natiën aan, als verftoken van -Zijne gunst en als met welken de God van Israël zich niet verder bemoeide, dan voor zo ver zulks noodig was, of ftrekken moest tot heerlijkheid en welvaart van Zijn begunftigd volk. Doch behal- ven de verhovaardiging op de grooter geestelijke zegeningen, welken zij deelachtig waren, en 't welk hen derwijze, als uit de hoogte op alle Onjooden deedt neder- zien % DER OPOFFERING VAN ]i G. ONS TEN GOEDE. ST zien, dat zij waanden, dat met hen te verderen en handel te drijven, hen zelfs verent einigde en zij het ongeoorloofd keurden in de wooningen van onbefnedenen Legaan: - was ook de inrichting van den Mozaïfchen Godsdienst zelfs van dien aart, dat zij de Israëliërs noodwendig moest vervreemden van alle andere volken, zekere maate van afkeer moest levend houden er den omgang doen fchuwen, waar van de oorfpronglijke bedoeling geenzins was on menfehenhaat te kweeken, integendeel ver vatte de Wet veele vermaaningen en beve l^n tot alaemeene goedwilligheid, maar on de gevaarlijke verkeering te beletten me perfoonen, gehecht aan afgoderij en e geduurig op uit, om ook de aanbidde San den éénen, waaren God, tot afv. te verleiden. - Aan de andere zijde w< het eelove aan de Godlijke éénheid, ben< vens de geheele inrichting van den Joo, fchen Eerdienst, fchoon mede uit hooft van de verachting en den haat die dit vo andere Natiën toedroeg, de oorzaak v; den afkeer, die de Heidenen voor hi voedden en derzelver befpottmg van hu Jen Godsdienst. Om deeze bronwel v verwijdering nu, te dempen en de vnan fchap der volken wechteneemen, was ge ander middel dan de invoering yan een Godsdienst, niet belast met véele en verfcheiden plaatzen onvervulbaai;plecn L voorfchriften, (want de Mozaifche Goc dienst, was te dier oorzaake enkel bepat tot een zeer kleine ftreek des Aardboden cn kon dus onmooglijk tot eenen algemf D 5 v maRk.vh.4. HAND. S.ï8. t r s 1 .s i- le ik m :n imJ:n:n Dp tiIs- id s, teen kf. ii. n env. < i t i t t c/tL. III.28. i hom. x. 12. 0 i. 58 verhandeling over de voordeelen ' nen Godsdienst gemaakt worden:) — berispelijke Godsvrucht; doch hoe treffend blinkt Zijne voorbeeldelooze vroomheid uit in die laatfte toneelen Zijner Gefchiedenis, toen Hij aan 't bitterst lijden en de grievendfte befchimpingen was overgeleverd, in die ontzachlijke tijdftippen, waarin elke ziel, min verheven dan. de Zijne, den moed verlooren , van haare ontwerpen afftand gedaan , tot eigene redding haare inwendige overtuiging verzaakt, zich door de bewustheid van volkomen onfchuld en weldaadigheid van bedoelingen in bittere klachten over de fchikkingen der Voorzienigheid , 't onthouden eener blijkbaare Godlijke uitredding uitgelaaten, Gods Toevoorzicht veelligt geloochend, voorzeker de treffendfte uitboezemingen over de boosheid der tijden geflaakt en vervloekingen uitgefproken zou hebben, over de verregaande Godloosheid en ondankbaarheid der landgenooten, wier heil zij zo belangloos bedoelde: — doch ook in deeze geduchte oogenblikken blijft de groote Nazarener zichzelven gelijk, — onwankelbaar dat geloof en die grondflellingen aankleeven, welke Hij als de eenige weg ter gelukzaligheid hadt aangepreezen, die overtuiging en belijdenis getrouw, om welke Hij vervolgd en ter dood gebragt wierdt. — Hij treedt met bedaardheid en flandvastigheid de naderende en voorgeziene fmarten te gemoet, en blijft onwrikbaar bezielt met onderworpen vertrouwen en gewillige gehoorzaamheid aan het welbehaagen des Albeheerfchenden Vaders, van wiens Toegenegenheid Hij overtuigd was E 2 en f58 VERHANDELING OVER DE VOORDEELEN MATTH. xxvi. 53. en Die met eenen enkelen wenk Zijne vijanden verpletteren, en Hem tot zich hadt kunnen neemen: die gevoelens kleefden Hem aan, toen het hartbreekendst vooruitzicht den geest dermaaten beangftigde, dat Zijn zweet als droppelen bloeds van 't benaauwd lichaam afdroop, ongeveinsdelijk uitboezemende: Vader 1 Uwen wil ge- Jchiede en niet den mijnen! bleeven Hem bij toen Hij aan 't kruis genageld was, waar Hij dien Pfalm aanhaalde, die wel het gevoel van 't bitterst lijden, maar tevens ook van 't gelatendst vertrouwen uitdrukt! Gadeloos voorwaar was Zijn geduld, daar Hij, toen Zijne wonderwerkende handen gebonden waren, Zijn vermogen niet gebruikte om de koorden te doen afvallen; eenen kwaadaartigen flag op de wang ontvangen hebbende, den daader alleen het onrechtmaatige daarvan herrinnerde, en verzekerd dat een enkel gebed aan Zijnen Vader, Hem eene uitredding kon bezorgen, waar tegen de veréénigde krachten Zijner vijanden onbeftand waren, hoe zeer mishandeld, daar van echter geen gebruik maakte, maar Zich als een Lam ter flachtinge liet leiden! Gadeloos Zijne zachtmoedigheid, daar bij de onverdiendfte verwijten en fmaade[ijkfte uitjouwingen, het befef van volmaakte fchuldeloosheid Hem fteeds bijbleef! Voorbeeldeloos eene Liefde > die voor hen bad, wier wreevelmoed Hi] ondervond en wier ondankbaarheid zo leevend voor Zijnen geest was, dat Hij, hun naderend onheil ter rechtvaardige jftraf' der opoffering van j. c. ons ten goede. 69 fe, beweende! Uitfteekend Zijne bedaardheid van ziel, daar Hij zich in geene klachten uitliet, jegens Zijnen boezemvriend joSnnes en de bijftaande vrouwen, maar bezield met de tederfte aandoeningen , Zijne Moeder der zorge Zijns geliefden Leerlings en hem haarer genegenheid aanbeval! — Verrukkend de betuiging van bijblijvend vertrouwen op God Zijnen Vader en verzekerde verwachting van toekomilig heil, met welken Hij den Geest gaf! — Onze Heer predikte eene zuivere zedenleere, niet flechts met den mond, maar — ook door voorbeeld. Hij prees haar niet aan met fraai verdichte vernaaien van onbezweeken heiligen, maar — door Zijn eigen onberispelijk gedrag: Zijn Godlijk onderwijs aandringende door eigen voorbeeld, oneindig krachtiger dan de diepzinnigftè ■ redenkavelingen. —- Zijne laatfte uuren leveren tafereelen van grootheid van geest, fterkte van ziel en goedwilligheid van hart, hoedanigen men elders te vergeefs zoeken zal, vertoonen waare Godsvrucht in werking en geeven een voorbeeld, hoedanig verloopene noch volgende eeuwen bevatteden! — Der waereld zodanig een voorbeeld te geeven, was Gods oogmerk en het bedoelde van den Stichter onzes geloofs, 't Voorftellen eener zuivere zedenleer, moest het denkbeeld doen geboren worden, of het wel mooglijk ware haar te betrachten: — doch nu zien wij haar, en gepredikt en beoefend door Hem, Die ons in alles is gelijk geworden, — beE 3 oe- MEBR.11.r7. I PETR. IJ. 21 euv. I PETR. Hl. 18. 70 VERHANDELING OVER DÉ VOORDEELÈN oefend in de ontroerendfte omftandigheden, omftandigheden die- de geduchtfte verzoekingen tot ontrouw opleverden. —. Hoe dierbaar, mede Discipelen van jezus! hoe dierbaar is oHs ook uit dit oogpunt 's Zaligmaakers opoffering! Welk een gewigtig voordeel is 't, op zulk een voorbeeld té kunnen fïaaren in de veelvuldige verzoekingen, welke elks geaardheid en betrekkingen, beroep en uitfpanningen tot afval en zonde opleveren! — Christus heeft voor ons geleden, door ons een exempel na te laaien, op dat r.ij Zijne voet flappen zouden flaarvolgen. Die geen zonde gedaan heeft, noch daar is bedrog in Zijnen mond gevonden ; Die als Hij gefcholden wierdt niet weder fcholt, en als Hij leed, niet dreigde, maar gaf het over Dien, Die rechtvaardig oordeelt. — Doch ook van eenen anderen kant, heeft de dood van christus eenen rechtftreekfchen invloed op onze Godzaligheid, door de verplichting naamlijk , welke Hij door de uitfteekende grootheid, Zijner tot in den dood onbezwekene Liefde onswaarts, ons heeft opgelegd. — Waartoe deedt, leedt en verdroeg de Heiland der Waereld, zo véél, zo onbefchrijflijk véél? Was 't voor Hem-zeiven? — Het was op dat Hij ons tot God zou brengen: om ons wijze, goede en Gode-welbehaaglijke menfchen te maaken: ter bereiking deezer goedertierene bedoeling, offerde Hij zichzelven op. — Hoe krachtig moet deeze bedenking bij allen, die voor de minfte aandoeningen van dankbaarheid vatbaar zijn, der opoffering van j. c. ons ten goede. 71 zijn, werken, om hen te beweegen, zichzelven dien liefhebbenden Heiland geheel en al toetewijën, Hem hunne wederliefde en erkendtenis te betoonen door ftandvastiae belijdenis, het daadlijk achtervolgen Zijner heilzaam® voorfchriften, welker betrachting het eenig middel tot hun eigen geluk en heil is, en door Zijn doorluchtig voorbeeld met lust en ijver te volgen. Hij, doch, is voor allen geftorven, opdat de geenen die leven, niet meer zichzelven zouden leeven, maar Dien, Die voor hen geftorven en opgewekt is. Ons waare Godsvrucht te prediken, — daar van een volmaakt voorbeeld te geeven, — ons tot haare betrachting ten fterkften aantefpooren en minzaamst te verplichten, — waren bedoelingen van 's Heilands overgave tot den dood des kruisfes; — welken Hij dus onderging, óók op dat wij heilig en onberispelijk zouden keven. — Hij heeft onze zonden gedraagen op het hout, op dat wij der zonde afgekorven zijnde, der gerechtigheid leeven zouden. — Hij heeft ons, die eertijds vervreemd en 'vijanden waren, en door grondftellingen en door booze werken, — ook verzoend m het lichaam Zijns vleeschs, door den dood, op dat Hij ons heilig en onberispelijk en onbefchuldelijk voor zich zou ftellen. — Jezus christus heeft zich-zelven voor ons gegeeven, op dat Hij ons zoude verlosfen van alle ongerechtigheid en Zich zeiven een eigen volk zou reinigen, ijverig in goede werken._ — Aller wegen waar wezenlijke Deugd is, is Gelukzaligheid, de goedkeuring des geweeE4 tens, [I KOR. V. 15- ÏF. V. 27. t PETR. II. 14, SOL. I. 21 , i2. riT. 11. 14- verhandeling over de voordeelen tens, Gods gunst en de heuchelijkfte verwachtingen, — doch'zonder haar is geen gelukzaligheid mooglijk. Welk een allergewigtigst voordeel van 's Heilands opoffering is het dan .niet, dat Hij allen die Hem aanneemen en volgen, door dezelve tot deugdzaame menfchen gemaakt heeft, daar Hij dus het onmisbaar en eenigst vereischte tot hun geluk heeft daargeftelt! Ten zevenden: Het lijden en de dood van onzen onfchuldigen Zaligmaaker , geeft den deugdzaamen in de rampen en wederwaardigheden deezes levens, de opbeurend*-. f?e troost en verkwikking in de fmarten van het krankbedde en de worstelingen met den dood. Alle de gedragingen van onzen Heer, geduurende den tijd Zijner verkeeringe op deeze waereld, waren befluurd door Godsvrucht. Uit de liefderijkfte oogmerken verfcheen Hij op aarde, om het verdwaald menschdom te onderwijzen, te verbeteren en dus gelukkig te maaken. Hij was Afgezant der Godheid, bevolmagtigd in Haaren naam te fpreeken en beldeed met Haar gezach. Een ftem uit den hemel, verklaarde Hem voor den waardigen cn beminden Gunfteling des AUerhoogfïen. ^ Welk denkbeeld zouden wij ons nu van de lotgevallen van deezen doorluchtigen Perfoon, welken het almagtig Toezicht fteeds gadefloeg, vormen, — zo ons niets van Zijne Gefchiedenis bekend ware? «rr Wat zouden wij wel vermoeden dat d« DER OPOFFERING VAN J. C. ONS TEN GOEDE. 73 de Almagtige gedaan zou hebben, bij gebrek eener plichtmaatige behandeling van Zijnen Zoon en Afgezant, door 't beweldaadigd Menschdom? — Levert met het beloop Zijner gefchiedenis en vooral Zijn uiteinde op Golgotha, wanneer wij met dergelijke overdenkingen onledig Hem met verder volgen, — niet nadrukhjke tegenwerping tegen het geloof in eene zedelijke waereldbeftuuring van den Schepper des Heelals? — Zou het heilig Alvermogen, zou Hij, wiens oogen te rein zijn, dan dat Zi] het kwade zouden zien, en op wiens wenk waerelden daar zijn of vernietigd worden, — zou God hebben kunnen gedogen, dat de geheel fchuldelooze en heilige te zus, Die enkel Liefde was, gelijk Hij zelf is, — dat Zijn Afgezant, net Affchijnfd Zijner Heerlijkheid, het Evenbeeld Zijner zedelijke volmaaktheden dus wreedelijk mishandeld, befpot en ter dood gebragt wierdt, — bij aldien Hij daadlijk Toezicht draagt over de lotgevallen der ftervelingen? — En echter — dit alles gefchiedde° onder het bijzonder Toevoorzicht van Hem, zonder Wiens wil geen muschie ter aarde valt. — Doch, Zijne wegen zijn niet onze wegen, Zijne gedachten mei onze gedachten'. — Naar den bepaalden raat. en voorkennisfe Gods, wierdt jezus overgeleverd, ten nutte van het menfchehjk genacht en door het lijden des doods vatbaai gemaakt, voor de uitfteekendfte helooningen. _^ Onze Heer zichzelven vernietigd, d>. g jialtenisje eens jlaaven aangenomen hebbende en den menfchen gelijk zijnde geworden.. E 5 - » IABAK.I.IJ» HSBk. I. ?. MATTH. X. -9- jtZ. LV. 8 ! HAND.U.23 CIL. II. 7, env. HüBn.XII.2. I I I ( I ( I } ] 1 i I t ( 74 verhandeling over de voordeelen — in de gedaante gevonden als een mensch? heeft zichzelven vernederd, gehoorzaam geworden zijnde tot den dood, ja tot den dood des kruisfes. — Daarom heeft Hem ook God uittermaaten verhoogd en Hem eene waardigheid gegeeven, die boven alle vaardigheden is; op dat in deti naam van jezus zich buigen zouden alle kniën, — en alle natiën belijden zouden, dat jezus christus heer is, tot heerlijkheid van God den Vader. — Oni de vreugd die Hem was voorgemeld, heeft Hij het kruis verdraagen en fchantfe veracht, en — is nu gezeten ter rechtehand des troons God'. ~ Verrukkend tafereel van de bedeelingen der Voorzienigheid in deeze beneden gewesten! Hoogstdierbaare verklaaring van het raadfelachtige van Gods zedelijk beftuur! Allerwenfchelijkfte Dplosfmg der twijfelingen, geboren uit de beschouwing der veelal plaats hebbende ftrijligheid, tusfchen lotgevallen en verdienlen! — jezus is onberispelijk, volbrengt jods welbehaagen, predikt waarheid en loet niets dan deugd; — en is evenwel jvergegeeven aan de verregaandfte gewellenarij en eene onbefchrijfbaar zwaar lijlen! — Ondertusfchen is Hij de Meestreliefde van het Eeuwig Wezen en het jeduurig voorwerp Zijner opmerking: « .of- en beloonwaardige vroomheid en ram>en kunnen dus zeer wel gepaard gaan: tit rampen en ellenden kan men niet beluiten tot wanverdienften des lijders, of jebragt worden tot ontkenning van het laadlijk Toezicht der opperfte Rechtvaariigheid, over de bedrijven en toeftanden der DER OPOFFERING VAN J. C. ONS TEN GOEDE. "J$ der menfchen. — Door onverdiend lijden wierdt de Godsvrucht van den Grondlegger onzes geloofs, op de fterkfte proeve gezet en door ftandvastigheid tot den hoogstmooglijkcn trap opgevoerd, waardoor Hij bekwaam gemaakt wierdt tot de hoogfte waardigheid en heerlijkfte belooningen. — Dat dan allen die deugdzaam zijn, God en hunne Natuurgenooten uit een ongeveinst hart liefhebben, — en lijden, hunne oogen vestigen op het beloop der gefchiedenis van Gods Hoogstbeminden, het eeuwig gezegend Opperhoofd der laatfte bedeelinge Gods, tot onze behoudenis. — Dat allen, die om—de belijdenis der waarheid, om de betrachting van Godzaligheid , om de verkondiging des zuiveren Godsdiensts, allen, die om het behartigen van het geluk hunner Natuurgenooten , huns Vaderlands, van afgelegene Natiën of der tNakomelingfchap, — door de menigte befpot en gekweld, of door meer vermogenden onderdrukt worden ; dat allen die uit eenig zuiver beginfel, waarheidof menschlievend oogmerk in rampen gedompeld liggen ; dat allen, die door 't vasthouden aan rechtvaardigheid tot behoefte vervallen, allen die met rampfpoeden en ellenden te worftelen hebben, om het gemis van achting of bezittingen, of nog dierbaarer zaaken treuren, de waardige echtgenoot, het deugdlievend kroost, den tederbartigen vriend, den belangloozen weldoener van huisgezin of vaderland beweenen; dat allen die in den loop huns le- HEBn.xn.2. J O a N N. I. I , 2. I PETR. IV. ' ( 'l R O M. VIII. 17, 18. j j6 VERHANDELING OVER DE VOORDEELEN levens, tegenwerpingen tegen 't Godlijk beftuur waanen te ontdekken, of zich genoopt voelen aan de liefde van den Vader aller wezens te twijfelen : — de gefchiedenis van den Overflen Leidsman en Voleinder des geloofs, Jezus, doorleezen, en daar aanfchouwen, hoe Hij, Die bij God was, Die uit enkele liefde mensch was geworden, Die niets dan goeds dacht, niets dan vrooms deedt, — echter zo veel leeds, zo veel ünaads, zo veel fmarts geleden heeft, onder het onmiddelijk Toezicht van Zijnen Almagtigen Vader en Begunftiger: — en dan leeren, hoe ook hunne rampen, hunne verdrieten, hunne kwellingen, de fmarten van het krankbedde en meer dan gevvoone bitterheid des doods bedoelingen kunnen hebben en waarlijk hebben, die de bekrompen inzichten van ftof bewooners met doorzien kunnen, der gemeene welvaart veelligt dienftig zijn moeten, naar voorzeker ftrekken ter bevordering ^an hunnen geestelijken welftand, ter besroeving en doorloutering huns geloofs :er oefening hunner Godzaligheid en dus :er verhooging van hun eeuwig geluk; — [choon wij onvermogend zijn, hen het leilzaam verband thans te ontvouwen en le„ ontwikkeling veeier bijzonderheden uit'■elteld blijft tot het volgend leven: — dat :ij zich verblijden, in deezen zin, gemecnchap te hebben aan het lijden van Christus: p dat zij ook in de openbaaring Zijner heerijkheid, zich mogen verblijden en verheugen ■ ij den, zo als Hij leedt, op dat zij met Hem 'erheer lijkt worden; en het daardoor houden, . , da$ der opoffering van j. c. ons ten goede. 77 dat het lijden deezes lijds, van wat aart ook, niet te waardeeren is tegen de heerlijkheid, die aan ons zal geopenbaard -worden ! — Ook deeze Troost, Broeders, die alle Christenen in meerdere of mindere maate behoeven, ook haar hebben wij der opoffering onzes Zaligmaakers te danken! — Ten agtsten: De Dood van Jezus Christus is, als noodzaaklijk tot Zijne opftanding, de grond/lag van het overtuigtijkst bewijs Zijner Leere en van de volkomene zedelijke blijkbaarheid, welke wij van onze opwekking en verbetering van toeftand hebben. Onder alle de gebeurdtenisfen, welke de Euangelifche berichten behelzen en die de grondflag uitmaaken van het geloof en gedrag der Christenen, is geen aanmerkelijker en belangrijker, dan de opftanding van den Stichter des Christendoms. Dit opmerkelijk voorval is blijkbaare tusfchenkomst der Almagt, plechtige ftaaving van het onderwijs en treffende goedkeuring der gedragingen van den Gekrüisten, en tevens openbaare belooning van fchijnbaar verhaten onfchuld en mishandelde vroomheid. — Zouden de wonderwerken van jezus nog eenigen twijfel achteiiaaten, aangaande de Godlijkheid Zijner zending, Zijne opftanding fluit alle vermoeden van bedrog buiten: want christus eenen geweldigen dood geftorven zijnde, en drié dagen in het graf gelegen hebbende , kan dezelve geen fterflijk vermogen noch menfchelijke kunstgreep toegefchreeven worden, II KOR. V.7. ÏTL. II. 7. 78 verhandeling over de voordeelen den, en is dus het oveituiglijkst blijk van Godlijke werking, 't welk wij immer zouden kunnen begeeren. Wanneer wij nu daar bij voegen, dat j e z u s zijne opftanding met duidelijke woorden voorzegd heeft, en dat dezelve ten bepaalden dage voorviel, zo wordt daar door de zekerheid der vervulling Zijner overige voorzeggingen, en Zijner beloften geheel buiten twijfel gefteld. — Dus levert dezelve tevens voor onze verwachtingen aan geene zijde des grafs, den grootften trap van zedelijke blijkbaarheid, welke het geloof hebben kan, zal hetzelve van aanj'chouwen onderfcheiden blijven. — Geevende de herleeving van Hem, Die ons in alles gelijk was, vooreerst een zichtbaar ■ en tastelijk bewijs van voortduuring van beftaan, en wederkeering tot bewustzijn en werkzaamheid na het geducht oogenblik, met 't welk alle uiterlijke blijken daar van ganfchelijk ophouden, en welke ophouding door den Aanfchouwer van vernietiging niet kan onderfcheiden worden. Een bewijs in zijnen aart, cneindig verheven boven de fchranderfte redenkavelingen en plechtigfte betuigingen, bevattende de hoogstmooglijke zekerheid en gefchikt voor de bekrompenfte verftanden. Doch de opftanding onzes Zaligmaakers is dus niet flechts eene onloochenbaare proeve, tot ftaaving der gewigtige leere van een volgend leven, in dit enkel geval, maar ftaat 'wijders in zodanig onifaakbaar verband met alle leeringen van jezus christus, en met de geheele inrichting der Euangelifche bedeeling, dat de der opoffering van j. c. ons ten goede. ?q de daadlijke vervulling dier nog toekomftige en hoogstbelangrijke gebeurtenisfen, welke onze Heer aankondigde niet kan uitblijven : naamlijk, dat allen die in de graayen zijn, eenmaal Zijne ftemme hporen en uitgaan zullen, die het goede gedaan hebben tot de opftandinge des levens, en die het kwaade gedaan hebben lot de opjlandinge der verdoemenis fe; hebbende God door jezus christus uit de dooden optewekken, aan allen verzekerd, dat Hij een dag gejïeld en Hem ver ordelid heeft, om den aardbodem rechtvaardiglijk te oordeekn: Zo waarlijk derhalven als jezus christus uit de dooden opgeftaan en belooning ontvangen heeft van Zijnen en onzen God en Vader, zo zeker is het ook, dat wij uit het graf opgewekt, voor den Rechter/loei van Christus geplaatst en wegdraagen zullen, na onze werken in deezen ftaat van voorbereiding. „ Doch ook tevens verfchaft 's Heilands Verrijzenis, Zijnen getrouwen Aanhangers en Naarvolgers, de wenfchelijkfte zekerheid van eenen onverbeeldelijk groote, eeuwige en fteeds toeneemende gelukzaligheid, in het hoogstdierbaar gezelfchar. van den grootmoedigen Grondlegger hum eeuwigen heils: zijnde de verzekering dai zij leeven en met Hem in Zijne heerlijkheid deelen zullen, gegrond op de waarheid dat jezus zelf leeft. Gezegend. derhalven zij de God 'en Vader onzes Heeren jezus christus, Die na Zijnt groote bermhartigheid ons heeft wedergeboren tot eene levende hoope, door de opftanding van Jezus Christus uit de dooden; tot eene onver- JOJNN. V. 28, 29. HAND. XVII. 31. IIKOR.V.IO. JOÜNN. XIV. Ij). I PETR. I. 3, 4 en 5- 8o verhandeling over de voordeelen verderflijke en onbevleküjke en onverwelkt lijke erfenisfe, die in de hemelen bewaard % ordt! Doch, Aandachtigen, zou jezus christus uit de dooden opgewekt worden, Hij moest alvorens geftorven zijn; zou Zijne opftanding gemelde hoogstwigtige bedoelingen daadlijk bereiken, Zijne Godlijke zending buiten twijfel ftellen, en ons zekerheid van onze herleeving, na de (looping der ftoflijke hutten, welken wij thans bewoonen en van het onuitfpreeklijk groot loon der oprechte Godsvrucht in de eeuwigheid verfchaffen, - 't moest geheel buiten twijfel zijn , dat Hij in de daad dood geweest was en niet Hechts drie daggen in flaauwte, bewegenloos gelegen hadt, hiertoe nu was een gewoonlijk fterven ontoereikend, eene openbaare geweldige ter doodbrenging noodzaaklijk en niets gefchikter dan de kruifiging, bij welke de leden niet van eikanderen gefcheiden wierden en waarop de begraaving niet volo-. de, dan na het daadlijk affterven des lijders. J Alle de voordeelen derhal ven van 's Heilands opftanding, hebben wij Zijner liefderijke overgave tot den dood toetefehrijven, en dus als heilrijke vruchtgevolgen Zijner opoffering aantemerken: door dezelve is het dienvolgends ook, dat wij de treffendfte ftaaving Zijner Prediking, ook m dit opzicht, en zekerheid hebben van het volgend leven van rechtmaatige vergeldingen, welks erkentenis, na de groote waarheden van Gods Aanzijn en Toevoorzicht, der opoffering van j. c. ons ten goede. 81 zicht, het gewigtigst Leerftuk van den Godsdienst uitmaakt, de krachtigfte aanmoediging tot ftandvastigheid en Godsvrucht, benevens de dierbaarfte troost en het verblijdenst uitzicht oplevert! — Dit, Medegenooten in het Geloove en de Hoope van het Euangelie! Dit waren de zegenrijke bedoelingen van de opoffering onzes Zaligmaakers! Dit, de dierbaare voordeelen, welken Hij gezegend! door lijden en fterven ons heeft aangebragt! — Voordeelen, welker belangrijkheid zich doet gevoelen bij allen, die ooit met ernst aan hunne af hanglijkheid en betrekkingen jegens God en hunnen onvermijdelijken naderenden overgang, tot de eeuwigheid dachten! — Voordeelen voor allen die beftraald met het verkwikkend licht der Zaligmaakende Genade, jezus als Gods Afgezant, den Leidsman ter Zaligheid erkennende, oprechtelijk genegen zijn Hem te hooren, Hem te . gehoorzaamen en te volgen. — (*)'t Deelhebben, aan welke voordeelen ons wordt vertegenwoordigd, door het eeten en drinken van het brood en den wijn, afgezonderd tot reprefentativen van 's Heeren Lichaam en Bloed, geofferd en geplengd om ons deeze zegeningen aan te bren- (*) De Leezer gelieve zich te herinneren 't geen in de Voorreden gezegd is, dat deeze Verhandeling, (met weinig veranderingen, zo als dezelve hier gevonden wordt,) als eene Leerreden, bij gelegenheid der vieringe van 's Heeren Avondmaal, openlijk is voorgedraagen. F É hebr..ii.io, matth. VitU 5- heuk v. 9. i petr. 11. 21. 82 VERHANDELING OVER DE VOORDEELEN brengen. Zijnde dit de bijzondere bedoeling der heilige plechtigheid, om, naamlijk, welmeenende Dischgenooten hunne betrekking tot de weldaadige oogmerken van 's Heilands opoffering, hun aandeel aan de geestelijke zegeningen door 's Heeren dood aangebragt, door het gebruik der afichaduwende tekenen van Zijn gekruisd s lichaam en vergoten bloed, zinlijk te maaken, hen dezelve als 't ware te doen aanfchouwen, tasten en [maaken. Wij immers, kunnen ons van eene geestelijke verkrijsing en bezitting geen gepaster zinnebeeld voorftellen, dan -eeten en d;inken, dat 't volftrekt eigen zijn, 't hebben en genieten uitdrukt; waarom de gelukzaligheden van den toekomenden ftaat , in de heilige bladeren, veelal door deeze uitdrukkingen worden voorgefteld; welk eeten en drinken hier gefchied van datgeen, 't welk onze Zaligmaaker verordende tot reprefentativen van Zijn Lichaam, voor ons in den dood gegeeven en van Zijn Bloed vergoten tot vergeeving der zonden en inwijinge des nieuwen Verbonds; zeggende onze Heer bij de omdeelinge des broods: Dat is mijn lichaam, 't welk voor u gegeeven wordt, en bij het overreiken des bekers: Dit is mijn bloed, het bloed des nieuwen Verbonds, 't welk voor u vergoten wordt tot vergeevinge der zonden. Dus eeten wij, als 't 'ware, 'sHeilands Lichaam voor ons gegeeven en drinken Zijn Bloed voor ons vergoten, . en hebben dienvolgends waarlijk deel aan de weldaadige oogmerken Zijner opofferinge. Tot het genieten dee- zer DER opoffering van j. c. ons ten goede. 83 zer tekenen nu zijn gerechtigd en gefchikt allen die genoegzaame kennis hebbende van den Christelijken Godsdienst, denzelven uit overtuiging omhelzen, de genaderijke oogmerken Gods en de liefde des Zaligmaakers hunwaarts oprechtelijk geloovln bezield zijn met waare dankbaarheid iegeiis God en den Liefhebber hunner zielen en ongeveinsde hartelijke liefde , omtrent hunne medemenfchen aankweeken; wier wezenlijke bedoeling het is,'hunnen gekruisten 'Heiland een openlijke en ftaatelijke blijk van eerbied .en erkentenis te betoonen; • door zinlijke mdruk- felen de geestelijke zegeningen des Euanseliums, zich levendiger voor den geest % brengen, de aandoeningen van dankbaarheid, verplichting en bhjdfchap krachtiger optewekken, daar door m het gelove bevestigd, in de hoope verfterkt en tot ftandvastige Godsvrucht aangefpoort te worden en die dus onverzetlijk voorgenomen hebben, den Godsdienst, welke jezus christus door Zijn Bloed bevestigd heeft in voor- en tegenfpoed getrouw te blijven, en volijverig te betrachten. _ (*) D" Drinkbeker d:r zegenmge, dien mi ««/Feestgenooten! is de gemeenfcLp des B'oeds van Christus: deszelfs gebruik wijst aan, onze gemeenfchap aan de oogmerken der vergietinge van het bloed des Heeren, die eigenlijk ons betroffen, ons deelgenootfcUp aan het nieuw verbond daar door gelticnt; <™ «~ C*) Deeze betuiging des Apostels was mijn Text. F 2, [KOR.X. l6. MATTH. X. 3°- LUK. XSI.IÜ. ROM. VJII. 32- 84 verhandeling over de voordeelen wij breeken is de gemeenfchap des Lichaams van Christus, deszelfs gebruik vertegenwoordigt ons, ons aandeel aan de heilrijke ons betreffende bedoelingen van de opofferinge deszelven. ■ Zó waarlijk, (zegge dan elk onzer tot zich zeiven:) — zó waarlijk ik dit brood eet en uit deezen beker drink, zó waarlijk is jezus christus ook voor mij, tot mijn heil, geftorven, voor mij gekruist en heeft Zijn bloed voor mij vergoten; zó waarlijk is mijn Godsdienst van Godlijke herkomst en gegrond op het welbehaagen mijns Scheppers, want dat heeft mijn Zaligmaaker door Zijn fterven beweezen; zó waarlijk is God Almagtig, Hij, van Wien ik in alles afhang, zonder Wiens wil geen hair van mijn hoofd kan vallen, ook mijn Vader, mijn tederminnende Vader ; zó waarlijk zal Hij ' mij nevens Zijnen Hoogstgeliefden alles fchenken, wat Hij, de Alweetende en Algoede, weet, dat mij heilzaam kan weezen; zó waarlijk is Hij, die aan Gods rechtehand gezeten is, de Rechter van levenden en dooden, de Uitdeeler van wijn eeuwig lot, mijn Vriend, mijn liefhebbende Broeder; zó waarlijk ben ik ook een deelgenoot van het nieuw verbond van Genade en Zaligheid, tot ftandvastige belijdenis in alle verzoekingen en getrouwe deugdsbetrachting, in alle omftandigheden verplicht; zó waarlijk is God ook jegens mij verzoenlijk , zó waarlijk zijn ook mijne zonden, mijne overtredingen mijne nalaatigheden vergeeven; — zó waarlijk dit brood mij tot voedfel zal ftrek- ken der opoffering van j. c. ons ten goede. 85 leen en deeze vracht des wijnftoks tot deelen van mijn bloed zal overgaan, zó waarlijk zal ik, — het ga hoe 't wil, ■ mij kome over wat wil, ■ den Godsdienst van het kruis getrouw blijven , mij gedraagen naar den wil van mijnen Schepper, volgends de voorfchriften van mijnen Zaligmaaker , zó waarlijk zal ik niets doen wat jezus mij verboden, niets nalaaten van het geen Hij mij bevolen heeft; zó waarlijk ftrekken ook alle de rampen, alle de verdrieten en fmarten, die ik lijde of immer lijden zal, tot mijn voordeel, tot mijn eeuwig heil! zó waarlijk ik dit brood en deeze wijn geniet, zó waarlijk ben ik ook, een erfgenaam Gods en mede - erfgenaam met Christus, onvervreemdbaar eigenaar en deelhebber der eeuwige zaligheid! zó waarlijk ik thans Feesthoude, ter gedachtenis van mijnen Behouder, zó waarlijk zal ik ook, ten eenigen tijde, met Hem Feesthouden, daar, waar geen verzoekingen mij zullen kunnen genaaken, daar, waai geen rampfpoeden mij kunnen treffen , daar, waar geen uitzichten mij kunnen bekommeren! Behaagt het Gode dan niet, ons na deezen weder de hoogstdierbaare gelegenheid der Feestvieringe te fchenken, — de herinnering aan dit Avondmaal zal ons verfterken in het lijden, verfterken in het doen en fteeds bezielen met de zaligende bewustheid van Gods gunst, en de onwaardeerlijke verwachting van betere toeftanden! z God, I THESS.IIl. 13» I ITHESS. I. 12. Pink/leren, 1787. 86 VERHANDEL. OVER DE VOORDEELEN, ENZ. God, onze God en Vader, geeve dat door deeze Avondmaalhouding onze harten verfterkt worden, om onberispelijk te zijn in heiligmaaking, en wij zodanig bevonden worden in de toekomjle onzes Heeren Jezus Christus: • op dat de naam onzes Hee¬ ren Jezus Christus verheerlijkt word» in ons en wij in Hem, naar de Genade onzes Gods en des Heeren Jezus Christus! —

Onderstaande tekst is niet 100% betrouwbaar

DER OPOFFERING VAN J. C. ONS TEN GOEDE. 73

de Almagtige gedaan zou hebben, bij gebrek eener plichtmaatige behandeling van Zijnen Zoon en Afgezant, door 't beweldaadigd Menschdom? — Levert met het beloop Zijner gefchiedenis en vooral Zijn uiteinde op Golgotha, wanneer wij met dergelijke overdenkingen onledig Hem met verder volgen, — niet nadrukhjke tegenwerping tegen het geloof in eene zedelijke waereldbeftuuring van den Schepper des Heelals? — Zou het heilig Alvermogen, zou Hij, wiens oogen te rein zijn, dan dat Zi] het kwade zouden zien, en op wiens wenk waerelden daar zijn of vernietigd worden, — zou God hebben kunnen gedogen, dat de geheel fchuldelooze en heilige te zus, Die enkel Liefde was, gelijk Hij zelf is, — dat Zijn Afgezant, net Affchijnfd Zijner Heerlijkheid, het Evenbeeld Zijner zedelijke volmaaktheden dus wreedelijk mishandeld, befpot en ter dood gebragt wierdt, — bij aldien Hij daadlijk Toezicht draagt over de lotgevallen der ftervelingen? — En echter — dit alles gefchiedde° onder het bijzonder Toevoorzicht van Hem, zonder Wiens wil geen muschie ter aarde valt. — Doch, Zijne wegen zijn niet onze wegen, Zijne gedachten mei onze gedachten'. — Naar den bepaalden raat. en voorkennisfe Gods, wierdt jezus overgeleverd, ten nutte van het menfchehjk genacht en door het lijden des doods vatbaai gemaakt, voor de uitfteekendfte helooningen. _^ Onze Heer zichzelven vernietigd, d>. g jialtenisje eens jlaaven aangenomen hebbende en den menfchen gelijk zijnde geworden..

E 5 - »

IABAK.I.IJ» HSBk. I. ?.

MATTH. X.

-9-

jtZ. LV. 8 ! HAND.U.23

CIL. II. 7, env.

Permanente URL

Opties voor uitsnede