Het Parool

(ADVERTENTIE) L_ (ADVERTENTIE) ichand Br ummer s gelegenheidsgever. *ijn Brummer geeft de dames- en herenbezoekers aan K 0 2aak gelegenheid 2 uur lang hun auto te stallen. g - e'oos. Want hij reserveerde speciaal voor hen een Ingg1 vaste plaatsen in de Carlton parkeergarage. VjgT,n9 aar> de Reguliersdwarsstraat, bereikbaar nat^°"ingsplein (of via de Munt) en Singel. En Ur|ijk hier geen dames- en herenafdeling. il™P"fl rd Brummer's zaak is in de Kalverstraat, vlak bij de Munt _____BHM____________HHR____BM_____H______ll_______________R________H__R9__E

(ADVERTENTIE) Totaal nieuw en mildQamerikaans 1111. lh#. SÏCARETTENc; I 3fi^M___il_--Tmi de I K^3EsÏJffiy! extra 1 251 Hf milde 1 75 1 ■**","*frT_lln ™ FILTER KINCS I Golden Fiction FILTER ZZjkings

(ADVERTENTIE) | Wj I | elk |[kü^| Showroom: AMSTERDAM Willemsparkweg 70 Tel. 72 65 21 ?N!ïu8r Vraag folder

(ADVERTENTIE) ... tóe is me het glaasje wèl. r//Vr^/S ... heb je 't ooit zó zacht opdronken? ...dat is pas licht ||BiS3 ... geweldig „handjgö'ïtes ook! ...gewoonweg een klasse apart. Wwff^MWi ...beslistvéél beter! fcj\ en...'tadviesvan USHPVfI 1150 Tl a's 't Jonge moet«zijn x^-V'

Waori's, stevig gebouwde bruine Polynesiërs, bevoeren de fe in kano's en landden omstreeks het jaar 1350 in Nieuw N. Ze voerden strijd onder elkaar en aten hun verslagen re« op. Vijfhonderd jaar later, na de vestiging van de eerste kwamen ze erachter dat je blanken die met geweren ™Jd zijn — hoe verrukkelijk ook — niet kunt opeten.

b fitten die na captain James Cook naar Nieuw Zeeland kwaadden ook een knagende honger: landhonger. Om het land dat tang door de Maori's was bewoond in hun bezit te krijgen 'eu de Britten tot de praktijken die sedertdien werden gesanc?d en geromantiseerd door de geschiedenisboeken en de film: omkoping, gedwongen verkoop, corruptie en oorlog.

Cjld lang leek het erop dat fogen en de Europese ziek**« brachten zoals tuberculose Jenza, plus nog de sterke totale ondergang der Maoyöetekenen. Maar hun herstel geweest. In 1896 wanog maar 42.000 Maori's, i,Sln er meer dan 200.000. heeft een totale be,van 21/. miljoen mensen. fs patste tien jaar is het aantal i dubbel zo snel toegenomen Europeanen. Ze nemen plaats in als de benjpe minderheid van Nieuw w' Ze zijn vlug van begrip, inj> 6n in cultureel opzicht ac- J zijn dichters, politici en flsen uit hen voortgekomen. te£gde huwelijken woirden in .«•eeland aanvaard en komen *• Officieel worden discrimi-

natie en apartheid afgewezen. Toch maken denkende Nieuw-Zeelanders zich ernstig zorgen over het feit dat de Maori's op onderwijsgebied nog een grote achterstand hebben en daarvoor ook maatschappelijk nog een flink eind achterop zijn. Volgens de historicus M. P. K. Sorrenson betekent dit niet dat de Maori kinderen minder intelligent zijn dan de Europese, maar alleen dat zij (en hun ouders) niet de voor goed onderwijs en studie nodige middelen en huisvesting hebben. Het is een vicieuze cirkel: zonder onderwijs komen de Maori's niet in de betere betrekkingen. Van de Maori's die als ongeschoold arbeider werk in de steden zoeken vervallen sommigen tot drankmisbruik en misdaad. De Maori-boeren (velen wonen op arme grond) maken het lang niet zo goed als hun Europese collega's. Vele jongeren die naar de steden getrokken waren, verdienen daar minder dan de blanken en kwamen zodoende in de oudere, minder fraaie buurten terecht. Het. gevaar bestond volgens Sorrenson dat deze wijken „getto's zoals (ie negeracihterbuurten van de Amerikaanse steden" zouden worden. Door een nieuwbouw-program en door uitgekozen Maori's in Europese wijken te laten wonen heeft de overheid dit probleem ten dele opgelost.

Maar de Maori's klagen dat ze nog steeds „stiekum" worden gediscrimineerd. De huisbazen weten altijd wel wat te vinden om een Maori een huis in de betere buurten te kunnen weigeren.

Rotoroea — een gebied met warme bronnen op het noordelijke eiland — is een Maori centrum. Elk jaar gaan er duizenden toeristen heen om in de zwavelhoudende bronnen te baden en foto's van dansende en zingende Maori's te nemen.

Rotoroea werd in 1831 door de Europeanen ontdekt. Ook hier werd de Maori door priesters en dominees tot het christendom gebracht. Thans behoren de meeste Maori's tot protestantse of katholieke kerkgenootschappen, sommigen volgen Maori godsdiensten, zoals de Ratana en Ringatoe die pp de bijbel zijn geïnspireerd.

De toeristen hebben de keus tussen het deftige Grand Hotel of het moderne hotel DB (Dominion Beer). Bovendien zijn er tientallen motels.

Het Grand Hotel heeft een selecte bar, uitsluitend door zakenmensen uit Auckland en Wellington, altijd met boord en das. Enkele meters daar vandaan, aan de andere kant van de muur vullen de Maori's de pub (lic bar), een lawaaiige, rokerige ruirmte, soms verlevendigd door oorverdovende rock and roll muziek. Beide groepen blijven gescheiden van elkaar. Zelden of nooiit komt er een Maori in de deftige aangrenzende bar. Wat de pub van de Maori's betreft, hier komen wel blanke Nieuwzeelanders, maar alleen mensen uit de arbeidersstand.

Al met al vormt de Maori-minderhedd geen brandend probleem. Tot dusver kent Nieuw-Zeeland geen kleurlingcnachterbuurten zoals men die aantreft in de grotere steden van Azië, Europa en Amerika. Steeds meer Maori's krijgen de beschikking, over een goed huis, betzij door huur of koop.

Scholen, autobussen, restaurants en winkels zijm vrij voor de Maori's toegankelijk. Ofschoon hun salarissen laag zijn, delen ze, zij het in verminderde mate, in de algemene welvaart.

De betrekkingen met de blanken (pakehas) zijn niet ideaal, maar beter dan die tussen negers en blanken in Amerika. In het tachtig leden tellende parlememt zijn vier zetels voor Maori's gereserveerd. — (AP)

Een anderhalf meter hoog Maori-beeld vervaardigd van Tohora-hout,

**N tweede dorp als Staphorst is er in Nederland niet. We Qioeten er voor zorgen dat het zo blijft". Dit is de mening e heer D. J. Reeskamp, secretaris van de monumenten com*o Overijssel. k ■> laat dat koud. Zij maken zich meer druk over de gebouwen in hun gemeente die op de ontwerplijst van 6rmende monumenten zijn geplaatst.

Pt i. hii_risten kunnen net wel mooi ta 'prachtig vinden maar wij %ftier wonen en werken. Wij tafll er voor een museumdorp %j?. waar je voor ieder ver*• sigetje naar monumentenzorg \,aPpen, om toestemming te k. ' zeggen de Staphorsters. <*den in hun mening ge»V oor meer dorpen. Ook de % j° van Giethoorn vinden het 2? in at ziJ de kans lopen om Jtlw een plaats te wonen die be-5 .dorpsgezicht is. Een plan 'W.18 in studie. „We kunnen 'y T doen en laten wat we wil-

len. Ons dorp wordt dan onbewoonbaar", zeggen de Gietersen. In de Noordwesthoek van Overijssel en ook in Drente zijn meer mensen die klagen. Zo staan in Kampen ongeveer vijfhonderd woningen op de monumentenlijst. Staphorst kan de ambtenaar die ruim een kwart van alle woningen in de gemeente op de voorlopige monumentenlijst heeft gezet wel doodkijken. „Het is een gladjanus, zon man moest het dorp worden uitgejaagd. We worden straks te kijk gezet maar wat hebben we er aan. Ze nemen ons bij de neus. Zet een streep door die boel", zegt het SGP-raadslid Mulder. Ook zijn boerderij komt voor op de lijst van monumenten. Wethouder Kuijers (AR) meent ook dat het gemeentebestuur zich fel moet verzetten tegen het plaatsen van zon groot aantal gebouwen op de monumentenlijst. Wethouder Wassebalie wil één boerderij op de lijst handhaven en de rest schrappen.

De heer Mulder is nog radicaler. Alles schrappen! Een economische bedrijfsvoering is niet meer mogelijk met die monumenten. Voor ieder verbouwinkje moet je aankloppen bij de monumentenstichting.

De heer Reeskamp moet hiertegen vechten. „Drie voorlichtingsbijeenkomsten heb ik al in Staphorst gehouden. Ze begrijpen me verkeerd. De bedrijfsvoering hoeft er niet onder te lijden. In Twente waar we al vijf jaar ervaring hebben gaat het ook goed. Bovendien krijgen de mensen nog ongeveer 66 procent van de subsidiabele verbouwingskosten terug. Het is mog niet voorgekomen dat een verbouwingsplan niet is opgelost tot tevredenheid van zowel de boer als de monumentenzorg. De boer moet echter wel voor iedere verbouwing overleg plegen met monumentenzorg".

Dat overleg dat steeds moet geschieden voor iedere verbouwing is voor de Staphorsters en voor vele andere bewoners van tot monument verklaarde panden juist het knelpunt. „We missen onze vrijheid. Monumentenzorg belooft ons wel van alles maar we hebben veel liever dat onze boerderijen niet op de monumentenzorg komen te staan. We moeten maar afwachten hoe het dan gaat", zeggen ze.

De Staphorser raad moet binnenkort een oordeel vellen over de monumentenlijst. Maar om een verantwoord oordeel te kunnen vellen moeten de raadsleden alle monumenten gaan bekijken. Zeshonderd in totaal.

Een van de boerderijen op de voorlopige lijst vam monumentenzorg.

AMSfUBBDAM — Aan de Universiteit van Amsterdam is de heer J. A. Schouten uit Monnikendam gepromoveerd tot doctor m de wiskunde en natuurwetenschappen op een proefschrift getiteld „Vloeistof-gas- en gas-gasevenwiehten in de systemen neonargon en neon-krypton". Promotor was prof. dr N. J. Trappeniers, gewoon hoogleraar in de experimentele en technische natuurkunde.

De heer J. Bijvoet uit Amstrdam promoveerde op. een proefschrift getiteld „Eleotron scattering by rare earth impurities in süver". Promotor was prof. dr. G. de Vries, gewoon hoogleraar in de experimentele natuurkunde.

DELFT — Aan de Technische Hogeschool in Delft zijn geqlaaigd voor het kandidaatsexamen werktuigkundig toigeniieur: de heer K. P. Wijnstra uSt Kijkduin, voor het dootoraa-examien mijningenieur: de heren W. J. M „Bertels uit 's-Gravemhage, T. Cairtie>r van Dissel vilt Laren en R. W. E. Jansen uit Delft., Voor heit kandidaatsexamen mijningenieur: de heer E. Kedideman uit Haarlem.

Amsterdam. — Aan de Universiteit van Amsterdam zijn geslaagd voor de examens: doet. psychologie: de heer A .H. van Zomeren, Amsterdam; kand. kunstgeschiedenis: de heren R. Zijilma era J. C. Kalker, beiden Amsterdamn; doe*, eronomie; d!e heer J. W. Swietering, Amsterdam. 'EOTHERDAM — Aan de Nederlandse Economische Hogeschool zijn geslaa.gd voor het doctoraal examen in de sociale wetenschappen: J. M. Alma (Rotite-rd-am). J. Hoogendoorn (Rotlterdam). LEIDEN — Aan de Rijksuniversiteit te Leiden zijn geslaagd vooir: kand. ex. Engelse taal- en teWerkumdie de heer G. M. Kroon (Wassenaar), mej. C. W. Roeleveld (Ohia-h-re, Eng.), mej. M. L. van Leeuwe (Den Haag).

Het reeds lange tijd in verval gerakende parelvissen in de Perzische Golf, dat indertijd grote landen in het Midden Oosten verrijkte en van Bahrain een schone buit voor verovering maakte, zal mogelijk spoedig gered worden. Ondanks de beperkte afzetmogelijkheden duiken nog regelmatig met lendedoek en eenvoudige middelen uitgeruste duikers in de diepe koraalzeeën rond Bahrain op zoek naar de kleinodiën. Door de gevaren van dodelijke kwallen en haaien te trotseren kunnen zij nog prachtige parels vinden, die zoals in het verleden eenmaal gebeurde, een waarde kunnen hebben van ongeveer 130.000 gulden per stuk. Maar het is al lang geleden dat een vloot van vijftienhonderd zeilschepen uitvoer voor de parelvisserij, zodra met een kanonschot het visseizoen bij Bahrain werd geopend. Dit jaar verlieten maar vier boten met ongeveer veertig duikers de haven van Bahrain, terwijl er niet één vertrok uit de vroegere centra voor de parelvisserij Dubai en Abu Dhabi. De belangrijkste oorzaak van de vermindering van de vraag naar de natuurlijke parels is de opkomst van de cultivé-parels. De vermindering van het aantal aan land gebrachte parels had weer een negatieve invloed op de handel in juwelen in Bahrain. Handelaren moeten soms vier jaar wachten voor zij voldoende bij elkaar passende parels hebben voor één halssnoer.

Deskundigen hebben verklaard dat er twee mogelijkheden zijn om de parel-industrie nieuw leven in te blazen: het benutten van het heldere, warme water van de Perzische Golf voor vestiging van een cultivé-parelindustrie óf het verbeteren van de methoden van de parelduikers zelf.

De bewoners van Bahrain hebben een grooit heimwee naar hun natuurlijke parels en de invoer van cultivé-parels is aan strikte beperkingen onderworpen. Het is mogelijk de duikers te leren met zuurstofapparaten naar de koraalriffen af te dalen en daardoor de oogst beduidend te verbeteren. Als een duiker nu naar een grotere diepte dan 27 meter wil, krijgt hij een verzwaard touw mee, dat vastgebonden wordt aan zijn voet. Als de duiker ongeveer drie minuten beneden is geweest (het maximum) wordt hij aan het touw naar boven getrokken. Een goede duiker haalt elke keer tien oesterschelpen naar boven. Hij duikt tien keer en rust dan twee uur. Met moderne zuurstofapparatuur zou iedere duiker ongeveer een half uur onder water kunnen blijven en met behulp van decompressietanks zelfs langer. Een 17e-eeuwse reiziger beschreef indertijd, dat de parelvissers toen al experimenteerden met een duikershelm van ingevet leer en met lange pijpen om te kunnen ademhalen. Reuter)