(ADVERTENTIE) SSEfIB Amsterdam, Damrak 41, tal 020 - 239454- Alkmaar, Laat 208, tel. 02200-17145]
De Volkskrant
- 24-01-1970
Permanente URL
- Gebruiksvoorwaarden
-
Auteursrechtelijk beschermd. Op dit object rust auteursrecht.
- Krantentitel
- De Volkskrant
- Datum
- 24-01-1970
- Editie
- Dag
- Uitgever
- NV De Volkskrant
- Plaats van uitgave
- 's-Hertogenbosch
- PPN
- 412869594
- Verschijningsperiode
- 1920-...
- Verspreidingsgebied
- Landelijk
- Herkomst
- Koninklijke Bibliotheek
- Nummer
- 13767
- Jaargang
- 48
- Toegevoegd in Delpher
- 11-12-2017
Advertentie
VEG BIJ „OVERBELASTE”COMPAGNIE Kapitein „Van Heutsz” van post ontheven
fefcte wrevel
(Van onze correspondent) EN HAAG, 24 jan. — De van de „overbelast 611 daarom vrijdag voor een overgeplaatste) 434 e ï*, 'a**ngscompagnie-Van &?tsz, de kapitein T. A. C. blijkt van zijn cornman**»u Z^n ontheven. Sinds vorige , « heeft hij — na een ziektejj — een nieuwe functie bij ;*H» . van het 43e „treinenbatal- L. infanterie in Steenwijker-
•3 *ei>s insiders heeft de kapitein •Ityj',£enoegen van de defensie-auto*stp oDffcwekt, door stilzwijgend in W.mi Men met het onderzoek van de «itu°P« hoogleraar prof. dr H. A. I»t ' begin november. Dit onderzoek, "fhM?t,er off*ciele toestemming was bracht aan het licht, dat de ""Mn van tle an Heutsz-compag- W .Psychische moeilijkheden waren *»f, "et langdurige, geestdodende op ~"* staan. Pitein Blaauw wilde zelf al 'g overgeplaatst worden: naar omdat hij de verantwoordevoor de situatie in zijn cornet langer wilde aanvaarden, ehillende gelegenheden heeft ftti nJ "ogere autoriteiten aangedron'iiaatregelen. De zaak van de kj yeutsz-eompagnie was sinds een k.j studie bij de generale staf, r *aat enkele weken geleden het be- Sluit viel de compagnie in Havelte voorlopig over te plaatsen naar KeizensveeT. IProf. Hutte, hoogleraar in de sociale psychologie, verrichtte begin november, op verzoek van de Vereniging voor [Dienstplichtige Militairen (WDM) met enkele studenten een onderzoek naar de spanningen in de 434 e compagnie-Van Heutsz. Tien soldaten werden ondervraagd in een militair tehuis, dus buiten het kazerneterrein.
e In eigen tijd
Officiële toestemming was niet aangevraagd. Dat was volgens de VVDM en prof. Hutte ook niet nodig, omdat de soldaten vrijwillig buiten hun diensttijd meewerkten aan het onderzoek. De kapitein Blaauw wist van het onderzoek af en stemde ermee in, omdat hij zich al langer zorgen maakte over de situatie in zijn compagnie, aldus insiders. Kont na het onderzoek werden de tien soldaten berispt over hun medewerking. Zij kregen een verbod nog ooit aan zoiets mee te werken. Zij werden door de Militaire Inlichtingen Dienst ondervraaigd. Defensie-autoriteiten hebber» ook prof. Hutte verwijten gemaakt over het feit, dat het onderzoek zonder toestemming genouden werd. De kapitein Blaauw werd, naar verluidt, verweten, dat hij de hogere autoriteiten niet had ingelicht. De kapitein Blaauw zei vrijdag, dat zijn overplaatsing niets te maken had met het onderzoek ■ van prof. Hutte. Hij had al veel eerder om overplaatsing gevraagd. Voor verdere inlicntingen verwees hij naar de Legervoorlichtingsdienst (LVD). Een woordvoerder van de LVD zei, dat de overplaatsing van de kapitein ook niets te maken heeft met de situatie in de compagnie-Van Heutsz. De Kapitein Blaauw is eind 1956 in deze functie gekomen en zat daar dus al langer dan de meeste compagnie-commandanten, die vaak zon twee jaar in functie blijven. Ingewijden wijzen erop dat de kapitein vrij kort na het onderzoek van prof. Hutte op ziekteverlof ging en dat in die periode de beslissing tot overplaatsing viel. Een woordvoerder van het ministerie van Defensie ontkende vrijdag, aat de Militaire Inlichtingen Dienst ook studenten ondervraagd heeft, die aan het onderzoek van prof. Hutte meegewerkt hebben. Hij bevestigde dat de tien soldatenl ondervraagd zijn. Dat gebeurde in verband met de geheimhouding, die soldaten van de Van Heutsz-compagnie opgelegd krijgen over hun taak: het bewaken van raketinstallaties en elektronisch materiaal. Uit dit onderzoek zijn geen consequenties voor de betrokken soldaten voortgevloeid, aldus de woordvoerder van het ministerie. Volgens prof. Hutte en de WDM is echter ook een onderzoek ingesteld naar de studenten in Groningen. Daarbij is onder meer gevraagd naar hun politieke opvattingen. Nog onduidelijk is welke instantie dit onderzoek uitgevoerd heeft.
Politierechter tegen uniforme strafmaat
DEN HAAG, 24 jan. (ANP). — De Haagse politierechter, prof. mr W. F. C. van Hattum, heeft vrijdag verklaard zich niet te kunnen verenigen met de min of meer uniforme strafmaat voor overtredingen van artikel 26, lid 1, van de Wegenverkeerswet (het onder invloed verkerend van drank een motorrijtuig besturen). „Het is onjuist daarvoor een vaste lijn aan te houden, en geen bijzondere omstandigheden bij de strafmaat in aanmerking te nemen," aldus mr Van Hattum.
Hij veroordeelde een verdachte tot een geldboete van tweehonderd gulden, voorwaardelijk twee weken gevangenisstraf en een jaar ontzegging van de rijbevoegdheid, beide laatstgenoemde straffen voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaar. De officier van justitie had, zoals gebruikelijk, twee weken gevangenisstraf en een jaar ontzegging van de rijbevoegdheid, beide onvoorwaardelijk, geëist.
De verdachte in deze zaak, een magazijnmeester uit Den Haag die voor de eerste maal terecht stond, had met de door hem bestuurde auto een lichte aanrijding veroorzaakt. Toen hij door de politie werd aangehouden, bleek hij vrij stevig onder invloed van drank te verkeren (alcolaolpromillage 1,85). In zijn vonnis wees mr Van Hattum op het artikel van de Zwitserse rechtsgeleerde Francois Clerc, over het onderwerp „Rijden onder invloed", waarin hij constateert dat blijkens in Zwitserland ingestelde onderzoekingen het strenger bestraffen van deze overtreding niet heeft geleid tot vermindering van het aantal gevallen en er dus geen preventieve werking van uitgaat.
Huisarts klaagt over kranten: „Ze schieten op ons, vis schadelijk wild”
(Van onze verslaggever) 24 jan. — „De u,ia}ionele publikaties, de laat| fpd in de pers. omtrent te- en zogenaamde van huisartsen, getui- Iq inziens van een gebrek {.Neutrale berichtgeving. Bijna J?«jfcs staat er onder grote kende koppen wat in de « waarin op ons, huisartsen i^een bepaalde huisarts, gescho- alsoj wij schadelijk SL SchrUft de huisarts Alph. A. H. "»(("•« uit Sittard in Medisch Con- Wi..et officieel orgaan van de Ko'** vlJke Nederlandse Maatschappij der Geneeskunst, k huisarts gaat in op een ingezonden stuk, dat zijn Haagse collega N. F. 80l voordien in Medisch Contact geschreven had over een onredelijke behandeling, die hij soms van patiënten ondergaat. De heer Winters schrijft:
„Collega 80l uit Den Haag had groot gelijk, toen hij vroeg, tot wie wij, huisartsen, ons moeten wenden als wij worden uitgebuit door een bepaald soort lieden, die misbruik maken van het abonnement, dat zij op ons hebben." „Wij huisartsen worden langzamerhand gediskwalificeerd als een soort onwaardigen, die alleen nog maar lopen als hen genoeg „poen" voor de neus wordt gehouden. Tot voor kort was onze goede koningin en haar gezin het mikpunt. Thans zijn het de priesters en de huisartsen." „Andere baan kiezen" In tegenstelling tot de heer Winters te Sittard is zijn collega H. L. Meijers, huisarts te Rotterdam, het helemaal niet eens met de Haagse huisarts 801, die de vraag stelde, waar hij zich kan beklagen bij „ernstige gevallen van misleiding, uitbuiting, hondse behandeling, dwingelandij uit principe, waaraan patiënten zich zo nu en dan schuldig maken". De Rotterdamse huisarts Meijers: „Met het stellen van de vraag, waar hij beroep kan doen, geeft hij (Bol) aan, dat de artsenij voor hem meer een beroep dan een roeping is. Dit beroep heeft, evenals de andere zelfstandige beroepen in de dienstverlenende sector, inderdaad juist de functie diensten te verlenen, en niet de functie diensten uit te maken. Navenant daarbij zijn, zeker bij de medische beroepen, de financiële beloning en de maatschappelijke waardering". ~De vraagstelling: bij wie kon ik mij beklagen ? vind ik even vervelend als de opmerking in een handboekje voor paddestoelen: de giftige herken je het gemakkelijkst aan de smaak. Ik zou collega 801, als de ongenoegens van zijn beroep hem te zwaar wegen, ook uit naam van zijn patiënten willen suggereren een andere baan te zoeken". Liever specialist ■ Een medisch-wetenschappelijk instituut in Klagenfurt (Oostenrijk) heeft medische studenten ondervraagd over hun motieven voor de beroepskeuze die zij hebben gedaan en over de loopbaan die zij dachten te kiezen. Bij de aanvang van de studie sprak 20 percent van de ondervraagde studenten zich uit voor het beroep van huisarts, en 30 percent voor dat van de vrij praktizerende specialist. De anderen verkozen een loopbaan als arts in loondienst of ambtelijke dienst, of spraken zich nog nergens over uit.
Tegen het einde van de studie was het percentage van de studenten, die huisarts wilden worden, gedaald van 20 tot-15 percent en was het percentage van hen, die specialist wilden worden, gestegen van 30 tot 40 percent. Gebleken is, dat 52 percent van de ondervraagde studenten van mening is, dat het beroep van medisch specialist sociaal meer aanzien heeft. Volgens 63 percent van hen staat de specialist ook in medische collegiale kring het hoogst aangeschreven.
Straf uitzitten in gedeelten
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. 24 jan. — Het uitzitten van korte vrijheidsstraffen in gedeelten wordt per 1 februari in het gehele land mogelijk, aldus minister Polak (Justitie). Het gaat hier om vrijheidsstraffen tot maximaal veertien dagen, die als hoofdstraf zijn opgelegd. De procureur-generaal kan toestemming geven, dat zon straf bijvoorbeeld in de weekends wordt uitgezeten.
Tot nu toe is de proefneming goed verlopen. „De onderbroken tenuitvoerlegging op sociale indicatie is in veel gevallen een nuttige aanvulling gebleken op de mogelijkheden van strafexecutie" ,zo heeft de minister meegedeeld. De totale plaatsruimte in de huizen van bewaring laat nu toe, dat de invoering van dit systeem in het gehele land plaatsvindt. De straf wordt in beginsel in afzondering ondergaan, aldus het departement van Justitie.
PAK-kandidaten in Utrecht op één lijn
K, (Van een correspondent) .VLECHT, 24 jan. — De federatie l! W'-Stad van de PvdA heeft met Se!en 31 stemmen besloten bij de ?»h samen te \i\ «"et PSP en PPR. Deze drie par\ Komen uit met één kandidaten-
;-"ri(. rrr>cc werd een enkele maanden genomen besluit ongedaan geil Om u was de zaalc opnieuw aan e gesteld op verzoek van een £Mvrg- Het bestuur had de leden zich opnieuw voor gefti; *i6*. kandidatenlijsten uit te spre%w, 20u dan wel een gezamenlijk \t advies was uitgebracht, onder &K omdat de PSP op landelijk ni\jPeigert aan een progressief akm rt'nee te doen, omdat een belang: ccl van de traditionele PvdA- Joij,oz°u kunnen worden afgestoten fel *• het gewenst zou zijn de PPR lM ,f?Senheid te geven met een eigen %t! .*** komen, om te zien hoeveel fe*W u*-' k**n W*llll*ll' %m bestuursadvies is echter wegge-
Echtgenote gewurgd: twee jaar cel
j— h,. onze correspondent) |VJtoaECHT, 2* J*"»- —De 48"ja" C'tlM' V- uitgiftechef van een melk- OMt .«n Asperen, is door de rechtv% ~n Dordrecht veroordeeld tot loIHm r gevangenisstraf met aftrek fcNlr]- voorarrest. V. werd ervan bel»*Vt 'in de nacht van 10 op 1?» toUs van net vorig jaar zijn echt- Vdoor wurging om het leven te , V?.««bracht. li>t van justitie had zes jaar N v;ft*-ek) geëist. Bij de behandelt) 511 zijn zaak had de verdachte Vl}* 6ten' dat niet in aanmeir." Me « **e komen voor clementie. Hij v Het n eerlijke straf. ~%; Psychiatrisch rapport had V. toerekeningsvatbaar ge-
Burgemeester keert zich tegen plannen jongeren op 4 mei
UTRECHT, 24 jan. (ANP) — utrechts burgemeester, jhr. mr C. J. A. de Ranitz, heeft demonstraties door jongeren tijdens de herdenking van de gevallenen op 4 mei donderdag ontoelaatbaar genoemd. Hij zei in de gemeenteraad, dat gevoelens van onbehagen over onrecht en oorlogen in de wereld niet mogen worden afgewenteld op de gevoelens van de nabestaanden van hen, die in het verzet dienden.
Jhr. De Raruitz keerde zich tegen voorsitellen van Utrechtse jongeren bij de stille omgang op 4 mei spandoeken mee te nemen en spreekkoren aan te heffen over Vietnam en Nigeria. In Utrecht is verleden jaar tijdens de herdenking op het Domplein een rookbom ontploft. Naar aanleiding daarvan merkte de burgemeester op: „We zijn vorig jaar opgeschrikt. De stille omgang is ontwijd door een rookbom, die geniepig m een krant was verstopt". Het PSP-raadslld W. Spans verklaarde, dat hij was opgeschrikt toen de regering destijds besloot ook die gevallenen in Indonesië en Korea op 4 mei te herdenken.
Muziekfestival in Beverwijk
(Van onze correspondent)
BEVERWIJK, 24 jan. — De Beverwijkse Provadya?-beweging organiseert zondag 25 januari 's middags en 's avonds een muziekfestival in de gebouwen „Labyrinth" en „De Slof*. De opbrengst van het festival is voor de Alternatieve Pedagogische Academie te Beverwijk. Vier groepen werken mee: GROEP 1850, MODESTY BLAISE, SUPERSISTER en TUROJDOISE.
Voorzitter verkeeners
24 jan. (KNP) — Tot hiï* i. ,r van de katholieke verken(Mvói benoemd drs. H. J. B. Aarts. IVai51 mr J- W. M. Rademakers op, «A *at 1968 deze functie bekleedde. L>s,ni.euwe voorzitter, die de be- SVri ketl van deze organisatie gaat V'Sen, is burgemeester van de ntse gemeente Berkel-Enschot.
Na uitvallen Libische basis Geen oefeningen VS-luchtmacht op Vlieland
(Van onze correspondent)
DEN HAAG, 24 jan. — Het buiten gebruik stellen van de Libische basis Wheelus van de Amerikaanse luchtmacht zal niet tot gevolg hebben dat de Nederlandse luchtmachtschietbanen intensiever gebruikt zullen worden. Aldus de luchtmacht-voorlichtingsdienst.
Kolonel Emil Wendel, chef-voorlichting van de Amerikaanse luchtmacht in Europa had op een persconferentie in Frankfurt gezegd dat door het uitvallen van de Libische basis de schietbanen in Duitsland, Italië, Spanje, Turkije, Nederlan en Engeland dubbel gebruikt zouden moeten worden. De luchtmacht-voorlichtingsdienst gaf hierop als commentaar: „Van verdubbeling in Nederland kan geen sprake zijn. We beschikken met De Vliehorst op Vlieland over een terrein voor de zogenaamde lucht-naar-land schietoefeningen. In principe kan dit gebruikt worden door alle NATOpartners, maar in de praktijk wordt er het meest door de Nederlandse luchtmacht geschoten en de rest is bestemd voor de overige landen. Veel ruimte blijft er echter niet over. Er zou op zijn hoogst sprake kunnen zijn van wat meer gebruik door de NATOpartners, maar zelfs dat is de vraag". Een nader commentaar van kolonel
IN WANHOOP NEGEN HOOG Woningzoeker dreigt met doodsprong
Hoog boven de vele toeschouwers, op de negende verdieping van het kantoorgebouw Transitorium in Den Haag, dreigt de wanhopige woningzoeker naar beneden te springen. Na anderhalf uur praten zag hij van zijn plan af.
Huis tenslotte toegezegd
(Van onze correspondent)
DEN HAAG, 24 jan. — Anderhalf uur heeft de Haagse hoofdinspecteur van politie J. Soutjesdijk (30) nodig gehad om een wanhopig geworden Haagse woningzoekende, de opperman G. J. van Kuik (25), van een negen verdiepingen hoog liggende richel te halen, waar de man dreigde vanaf te zullen springen.
De politieman slaagde daarin uiteindelijk doordat een ambtenaar van de volkshuisvestingsdienst in Den Haag, de heer J. Buis, toezegde dat heit gezin van de opperman op „zeer korte termijn" aan een huis zou worden geholpen.
De opperman woont samen met zijn echtgenote op één kamer, een geïmproviseerde keuken en een bergruimte aan het Oranjeplein in Den Haag. De twee kinderen zijn wegens het gebrek aan ruimte in een kindertehuis. Het echtpaar is twee-en-een-half jaar getrouwd, terwijl men in de residentie pas in aanmerking komt voor een woning als men tenminste drie jaar is fehuwd. De 23-jiarige vrouw zou op én long leven. De man slaagde er gistermorgen rond het middaguur in via een stalen ladder niaar de negende verdieping van het transitorium (waar afdelingen van ministeries zijn ondergebracht) te klimmen. Daar ging hij op een richel staan en dreigde naar beneden te springen als hem nu eindelijk geen woning werd toegewezen.
UITLACHEN
„Ze zeggen maar toe, maar ze lachen je gewoon uit. Ik kon eens een opgeknapt huis krijgen. De tweede keer zeiden ze dat ze het zouden proberen. De derde keer werd me verteld dat het niet doorging. Alleen toezeg.n, toezeggingen;" aldus de heer Kuik, die de belangstelling van honderden voorbijgangers trok. Onder hen gevond zich (in burger) ook hoofdinspecteur Stoutjesdijk. Deze klom, binnendoor, naar boven en begon een gesprek. Hij zei de opperman dat zelfmoord geen oplossing zou zijn. Ook wees de politieman hem erop dat door de aanwezigheid van het publiek en de publiciteit van de pers er mogelijkheden zouden komen voor een oplossing. „De man dacht op een dood spoor te zitten. Hij wilde zich uiten. Hij zag in, dat er zich nog een kans voordeed en heeft die aangegrepen," aldus de heer Stoutjesdijk na afloop van het drama. Inmiddels waren ook pogingen aangewend burgemeester Marijnen, een wethouder of een ambtenaar van Volkshuisvesting naar het transitorium te krijgen. Ook werden een arts en een psychiater van de GGD naar het transitorium gestuurd. Na anderhalf uur praten was de opperman bereid naar beneden te komen.
NIET OPGELUCHT
Daar zei hij zich ondanks de beloften niet opgelucht te voelen. „Dat kan niet als ze je twee jaar lang beloven, beloven en nog eens beloven, maar niets doen. Ik heb nog steeds weinig vertrouwen. De gemeente betaalt al twee jaar lang elke maand 1200 voor de verzorging van de kinderen in een tehuis. Van dat geld zou ik al lang een huisje hebben kunnen kopen. Dit hoge kantoorgebouw is voor mij een obsessie geworden. ledere keer als ik de kinderen naar het tehuis terugbracht zag ik het staan. Ik heb een brief naar prins Bernhard gestuurd. Ze hebben me ook een urgentie-verklaring gegeven. Maar in twee jaar is er niets gebeurd," aldus de opperman.
DISCUSSIE OVER ORKEST NIET IN CONCERTGEBOUW
(Van onze verslaggever)
AMSTERDAM, 24 jan. — Het dagelijks bestuur van het Concertgebouworkest zal in zijn vergadering van 2 februari onderzoeken of er alsnog aanleiding is om op de verlangens van de groep Notenkraker in te gaan. De Notenkrakers willen een opendiscussie met mogelijkheid tot deelneming voor ieder die geïnteresseerd is. Het bestuur twijfelt er aan of de goede zaak met zon opzet gediend is. Het prefereert een groep van ongeveer honderd personen. De Notenkrakers zijn voorts van mening dat de discussie dient plaats te vinden in het Concertgebouw. Het bestuur van het Concertgebouworkest heeft echter de contestanten reeds laten weten dat het geen bevoegdheid bezit voor dit doel over de grote zaal te beschikken. De eigenares, Het Concertgebouw NV, heeft de leiding van het Concertgebouworkest bericht dat het zijn zalen voor discussies als deze niet ter beschikking zal stellen.
Het bestuur van 't orkest deelt mee dat het bereid is tot discussie in een andere zaal; het ontkent met stelligheid dat het van plan zou zijn de kwestie op de lange baan te schuiven, of in de doofpot te stoppen, zoals door Notenkrakers beweerd is.
Zie ook Ten Geleide
Studenten aan kunstacademies in staking
(Van onze correspondent)
GRONINGEN, 24 jan. — Studenten van de Academie voor Beeldende Kunst „Minerva" te Groningen hebben ook deze week weer gestaakt. Zij willen een academieraad, waarin docenten en studenten het beleid bepalen. Ook aan andere kunstacademies (Rietveld Academie te Amsterdam, de Academie voor Beeldende Kunst te Rotterdam, de Academie voor Beeldende Expressie te Amersfoort) zijn studenten deze week één of meer dagen in staking gegaan. De staking in Groningen duurt nu al drie weken. De studenten van „Minerva" zijn met hun actie begonnen uit solidariteit met de stakende studenten aan de Katholieke Leergangen te Tilburg (MO-tekenen), die de examenregeling gewijzigd willen zien. In Groningen is de actie van de studenten uitgegroeid tot de eis om een structuurwijziging. De directeur van „Minerva", de heer Zwiers, heeft zich positief tegenover de staking opgesteld, terwijl de wethouder van onderwijs in een onderhoud met de studenten heeft verklaard welwillend te staan tegenover de eis om inspraak.
Opera Mahagonny blijft actueel Brecht en Weill als moralisten
Een Duits Opera-ensemble uit Buenos Aires doet Europa en brengt ook in Nederland een klein aantal opvoeringen van Opkomst en Ondergang van de Stad Mahagonny, een opera van Bert Brecht en Kurt Weill. tekstschrijver en componist, die door hun Dreigroschenoper vooral grote bekendheid kregen.
Mahagonny ontstond omstreeks dezelfde tijd als de Driestuiversopera — aan het einde van de twintiger jaren — en is eveneens en in zeker zo sterke matg een aanklacht tegen sociale misstanden, karikaturaal gepresenteerd, maar onmiskenbaar ernstig bedoeld als beeld van de tijd, waarin egoïsme en materialisme de boventoon voeren, waarin alles mag en waar moraal een nog maar ver en wazig begrip is. Wie geld heeft kan alles maken en breken. In Mahagonny —denkbeeldi- stad ergens in Argentinië — is gebrek aan geld een halsmidaad. De berooide houthakker, die zijn whisky niet meer kan betalen, krijgt de elektrische stoel, de moordenaar met een banksaldo wordt vrijgesproken. Men vreet zich vol en dood, louter en alleen omdat anderen honger lijden. Het zal mij een zorg zijn, hoe het nageslacht over mijn werk oordeelt — moet Weill gezegd hebben — ik schrijf vandaag voor de mensen van vandaag. Dat Mahagonny na veertig jaren nog steeds zo angstwekkend actueel is, mag dan voor een goed deel worden toegeschreven aan Brecht, die op zijn grimmige manier chaos en anarchie te lijf gaat, feit is dat ook Weill's muziek in al zijn grauwheid en directe werking, met zijn onontkoombare greep op de massa bepaald nog niet verbleekt is. Integendeel. Het verre en figuurlijke Mahagonny had ook het Berlijn kunnen zijn van kort voor de grote catastrofe van de dertiger jaren, de stad waar het stuk ontstond, waar niemand zich van iemand nog iets aantrok, waar iedereen zijn gang ging. Evengoed ook zou het gesitueerd kunnen zijn in Amsterdam 1970, zo griezelig en schrikbarend eigentijds blijkt Mahagonny te zijn gebleven. Weill behoefde zich geen zorgen te maken. Het is bepaald niet nodig, zich aan een ander te spiegelen. En Mahagonny is een spiegel, geen opera in de gangbare zin. Theater, niet dramatisch, wel episch. Het noodzaakt de toeschouwer vooral tot activering van zijn verstandelijke vermogens en prikkelt hem tot persoonlijke gevolgtrekkingen. De muziek wordt niet opgediend als een louter genotmiddel, zij levert evenals de tekst een zelfstandige en regelrechte bijdrage tot innerlijke rliscussie. Brecht is een moralist en Weill volgt hem daarin door dik en dun. valt hem bij. Het hele project is gericht op provocatie; de eigenlijke veelvraat staat niet op de planken, maar zit in de zaal. Mahagonny gaat op de man af, het striemt, ruw, bijtend en genadeloos.
De eerste Nederlandse opvoering vond vrijdag plaats in de Stadsschouwburg van Eindhoven.
Spoedig beslissing subsidie Mickery
(Van onze verslaggever)
LOENERSLOOT, 24 jan. — Namens minister Klompé heeft mr J. F. M. J. Jansen, hoofd kunstzaken van het CRM-ministerie, gistermiddag aan Ritsaert ten Cate van theater Mickery in Loenersloot laten weten dat er eind volgende week wordt beslist over toekenning van subsidie voor het theater. Mr Jansen liet doorschemeren dat die subsidie waarschijnlijk beduidend lager zal zijn dan het gevraagde bedrag en dat de beeldende kunst-activiteiten van Mickery buiten de subsidiëring zullen vallen.
Ritsaert ten Cate noemde het gistermiddag in ieder geval positief dat het ministerie snel geantwoord heeft op het telegram, dat de stichting Mickery Theater Workshop donderdag naar de minister stuurde met de volgende inhoud: „Bestuur stichting Mickery Workshop verzoekt dringend om persoonlijk onderhoud met uwe excellentie over subsidiëring stichting, alvorens een beslissing te nemen over al dan niet li videren van de stichting". Ten Cate hoopt in ieder geval dat de subsidie voldoende zal zijn om althans een aantal van de geplande produkties voor dit jaar te kunnen realiseren. ~En daarnaast hoop ik dat de aanvragen voor subsidie bij Amsterdam, Utrecht, Hilversum, Loenersloot, Gedeputeerde Staten en Prins Bernhardfonds voor de noodzakelijke aanvulling zullen zorgen."
Zoals bekend heeft het bestuur van Mickery 18 november jl bij het ministerie een aanvraag voor subsidie ingediend bij het ministerie, omdat het ■theater in grote financiële moeilijkheden verkeert.
Schoolraad leidt kunstacademie in Groningen
(Van onze correspondent)
GRONINGEN, 24 Jan. — Na twee weken staking zullen de leerlingen van de Groningse Academie voor Beeldende Kunsten waarschijnlijk woensdag weer de lessen gaan volgen. Zij zullen dan gaan draaien volgens de door hen voorgestane nieuwe structuur, waarin het feitelijk bestuur van de school komt te liggen bij een academieraad. Dit is de verwachting van de leerlingen, van wie vrijdagmorgen een afvaardiging een onderhoud heeft gehad met de wethouder voor onderwijszaken van de gemeente Groningen en waarin de wethouder zich positief opstelde ten aanzien van de eisen van de leerlingen. De nieuwe structuur moet dinsdag bekrachtigd worden in de vergadering van B en W, die het huidige bestuur van de academie uitmaken. De academieraad zal maandag gekozen worden. Ten aanzien van een tweede eis van de stakende leerlingen, het beschikbaar stellen van meer ruimte voor de academie, zei de wethouder dat een tweetal panden in Groningen binnen een mand beschikbaar kunnen komen.
„SIGNS” VAN TON BRUYNEL Muziek met grafiek: boeiend resultaat
OP muzikaal-grafische wijze werd i vrijdagmiddag in het Amsterdam- I
se Stedelijk Museum de expositie Atelier 7 officieel geopend: de compositie Signs voor het blaaskwintet en twee elektronische klanksporen van Ton Bruynél werd uitgevoerd door het Ardito Quintet met de componist aan de regulatie-knoppen.
Signs is gecomponeerd op verzoek van het Ardito Quintet in opdracht van het cultuurfonds Buma. De partituur is gemaakt in samenwerking met de schilder Gérard Leonard van den Eerenbeemt. De partituur bestaat uit 22 grafieken, 8 theoretische blafden, en een langspeelplaat met een uitvoering van Signs door het Ardito Quintet.
Aan de tweede zijde van de plaat zijn alleen de klanksporen van het werk geperst, zodat andere ensembles het werk direct met de plaat kunnen uitvoeren. Het geheel is uitgegeven met medewerking van het cultuurfonds Buma, de Stichting Donemus en het Stedelijk Museum te Amsterdam.
Signs is gecomponeerd en getekend in Bruynéls studio voor elektronische muziek in Nieuw-Amelisweerd. Al het klankmate! aal is van de blaasinstrumenten afkomstig. Het is elektroakoestisch bewerkt en geselecteerd tot het geluid van kleppen en riet toe. Het stuk is en klinkt als een reis door de buizen van het quintet, gaten en kleppen ontmoetend: de blazers zoals ze bezig zijn, met en in hun instrumenten. Karakteristieke timbreconstructies en versmeltende kleuren vormen het basismateriaal voor nieuwe ademende tekens. Deze niet-noteerbare gecompliceerde klanken werden door Gérard Leonard van den Eerenbeemt in beeld gebracht als visuele signalen. Zijn grafieken ontstonden zo uit de praktische noodzaak om de uitvoerenden bij gebrek aan een traditionele partituut met een visuele voorstelling enige steunpunten in het verloop van de elektronische muziek te verschaffen. Dit gebeurde met bepaalde letters, symbolen en interpretatie-aanwijzingen, waaromheen de fantasie van de schilder vrij spel had om zijn impressies naar aanleiding vanhet gehoorde uit te beelden.
Bekijken
De aldus ontstane grafieken zijn in Atelier 7 te bekijken, waarbij tegelijkertijd een opname van Signs ingeschakeld kan worden: de kijkerluisteraar wordt het volgen van het werkstuk met een lampje vergemakkelijkt. Is Signs origineel bij deze audio-visuele presentatie, het onstaansprocédé is eveneens interessant, doordat de blazers eerst zelf het klankmateriaal leverden aan Bruynèl; hij verwerkte dit elektronisch, en liet vervolgens fluit, hobo, klarinet, fagot en hoorn (Paul Verhey, Rob Visser, Sjef Douwes, John Mostard en Peter Hoekmeyer) in zeer onorthodoxe speeltrant hun natuurgeluiden door de klanksporen mengen.
Het klinkend resultaat is boeiend, soms schel en schril, soms wat dor en gezocht, een zoeken naar en bij momenten ook vinden van een uitdrukkingsidioom, dat een artistieke uiting anno 1970 karakteriseert.
MIA ALEVEN-VRANKEN