De Volkskrant

REDACTIE: ineke jungschleger BIJDRAGEN: han van gessel emmy huf ferd.rondagh

(ADVERTENTIE) Nu als amerikaanse Bantam-Pocket! Leon Uris TOPAZ, f 4,95

(ADVERTENTIE) ■—— i Wanneer u geur belangrijk vindt, maakt u datt eens kennis met Turnier after-shave, pre-shave, hairtonic, haircream, eau-de-cologne, scheerzepen en toiletzepen. Ai : W ■ *%* '-'"mmiilÊiiiir^ Internationale ktvaliteksgarantie. Mdurer-\- Wiriz. . ! , ——

W1* T>r S *a« blee'm 's dit: in één en de' t 'Oe t}enteving die de onze is'vin'l Be(riÜee Patronen, die zich sterk %t 9e>p,e.!1' Voor h?m ontspanning, ! hun sociale Irh l°oj- ?Coruifccn de mensen alcoh if' in n vervoer de auto. Beide iV a(tf? sociaai opzicht, als onmis\\ Coti,V s onuitroeibaar uit. Maar 'wtatie is ongewenst. Bete, eri> voor een grotere groep '« °e/itfen alleen maar onheil te \\ *lkon is van d,e twee patronen ! t/lic,0' regelmatig ontmoeten, Vttf, rSaw|en kunnen? \ Dat is inderdaad v \i'lken probleem- Het schenken Van alcohol is in bepaalde BUeden, wat je zou kunnen \ c'oir,een sociale móet; bij de Duit- J« g Dahrendorff heeft dat een HJ^üit'a Destaat een grote presiW^ar■ k samenleving. .Kijk maar S, Üp ri1 ia^en van de wetgeving l?l« l«n r°°giegging in de Verenig- V Oj, ' Wen kan wel juridische re- n maar daarmee heeft *« .; geen moraliteit tegen het , a?gekweekt. Tot zover heeft l\**** gelijk. 'ij,,%(e'fts dergelijks ??teer voor in b.'ie e,,e'üiw9 dat er twee normen \ ''Of l,caar eigenlijk uitsluiten? ,d°urek: Om vergelijkingen JV sJep nt u 'l beste ™ar de sek" % 1' kijken. Volgens de norm féh «n Urbatie een verboden hande- VA-, gens bijvoorbeeld Kinsey W\e.;vergrote meerderheid van de KM l' Maar Wel" komt dan »3q{ en een verschil naar voren. &i°!og^eei't niet zon uitgesproken %'s ,>he functie als 't seksuele. Nt Örii niet zo dat je per se niet feu %, !ken- Maar een belangrijk \*A g'he<- probleem blijft toch be» en de sociale pressie, al heb Ifisï1' tegen uw deterministisch !p,nt- moet dus ver\% r V! ï'jj*dourek: We moeten eerst V?«ri ? waar we het precies over/ et gebruik van alcohol is in- Vchw'aë'eburgèrd. Vanuit medisch V 6 he-in zi',« daartegen wellicht iV en aan te voeren, maar Si Vi zoda"ig dot zij op zich een S 6 campagne tegen het drin- W lVt Nu neemt het drinken \r W+ moeten we er wel op StV Voq t voor drinken toeneemt, vooruitgaat dat is-het zo'i oHsrKOCrn' drinkina< en niet het het -■ Zo krijg jeide situatie dat S alcoi?°ter verbruik van alcohol fto'My'isme vermindert. Je kunt XxKx e> 31 aan de verschuiving van "las ~ .mken naar 't glas bier en ''.' co\l die ontwikkeü-ng van- Vl''l b % |"6kei£lai':ri,ik stuk daarvan komt lv(>lii'bGirinSvan de emancipatie van V S,Ben bepaalde levensstijl % u°°rß van boven naar bene- Ift ook de arbeider gaat V ïeri i cnenken- Alcohol kwam ö tta.ar "gen veel voor, maar dri„gecïibineerd met gecontro°han e"'n leverde minder dron''.irt'" '( dan dal -ich het Pr°tó 0IS oh°werkeer juist in deze '.' en dagend vraagstuk voor- CoHiscrf1 ,v°" de hand. Acuut en V°or rt°!>Usme doen zich minfïl 1" is öan 'oeger. Maar het ver- hpt Hstesnd toegenomen. Dat **oe Probemvzo groot. zeggen cjat bij sommige jongeren leis als bijvoorbeeld hun bromfiets ook al een stuk status geeft dat dan mogelijk niet met alcohol behoeft te worden aangebracht. Leidt socia! drinking nïet vaak ais vanzelf naar alcoholisirie? Het'kah natuurlijk een beetje predisponeren. Maar er zit een heel andere en verrassende kant aan deze zaak. Als we kijken wie de mensen zijn die geregeld drinken dan komen we terecht bij de beter gesitueerden, bij de hogere inkomens, bij de mensen die deelnemen aan het verenigingsleven. En wie zijn de alcoholisten? Dat zijn de mensen met een moeilijk gezinsleven, met een problematisch huwelijk, mensen die hun baan verliezen en vereenzaamde typen zijn. Alcoholisme doet zich dus juist als een antipode van social drinking voor. Het zijn juist de best. aangepaste mensen 'die drinken. Maar waar is dan enige mogelijkheid om toegang te krijgen tot de grote massa van de mensen, zodat er iets bereikt kan worden? Het is natuurlijk niet gemakkelijk. In ons onderzoek hebben wij ook een lijst opgesteld die een soort normenstelsel van de Nederlander geeft. Abortus staat, als verwerpelijk, heel hoog op de lijst. Maar ook rock lijden. Daarnaast is het merkwaardig dat het dronken de boel kort en klein slaan, of zich thuis bedrinken, minder laakbaar wordt geacht. Er is dus minder verzet tegen drinken, maar beduidend tegen het met een auto anderen in gevaar brengen. Zon ingebouwd 'stuk moraliteit zou mogelijk een aanknopingspunt kunnen bieden voor een gedragsbeïnvloeding in de goede richting. Zier u dat nis een werkbare zaak? Het zou me niet verbazen als juist voor de Nederlander een soort compromis een stuk van de oplossing kan zijn. Social drinking is gecontroleerd -drinken. De trend van de drinkgewoonten gaat in die richting. Die ontwikkeling moet worden aangemoedigd. Wie gecontroleerd drinkt behoeft over het algemeen geen gevaar in het verkeer op te leveren. De wetgever zoekt het trouwens'ook in die richting, want het is de bedoeling een bepaald percentage alcohol als strafbaar aan te houden. Er moet een kleine speling zijn, een zekere mate van toieratie, maar die dan ook. met de grootst mpgelijke pressie op beperking.

A NDREAS PAPANDKJEOE, leider ■A-van de Griekse regering in ballingschap, is toch naar Nederland gekomen om mee te werken aan de Van Harte-acüe die de VARA vanochtend houdt voor de slachtoffers van het Griekse regime. De actie wordt vanochtend van 10.30 tot 12.00 uur uitgezonden op Hilversum I. De KRO en de NCRV zullen op de twee andere zenders voortdurend de aandacht vestigen op deze uitzending en de KRO laat het laatste half uur van de actie horen in Djinn. Het comité Vrij Griekenland, dat deze actie samen met de VARA organiseerde, had de komst van Papandreoe al afgeschreven na het bericht van de plotselinge dood van een van diens naaste medewerkers, afgelopen dinsdag in Denemarken. In het bericht heette de doodsoorzaak „zelfmoord", maar de begrafenis is uitgesteld omdat hieraan twijfel bestaat en een onderzoek gaande is. De opbrengst van de Van Harte-actie gaat naar de gezinnen van de mensen in de Griekse concentratiekampen en naar Grieken die ontslagen zijn om politieke redenen en onder dit regime niet meer aan het werk kunnen komen. Het aantal politieke gevangenen wordt geschat op drieduizend, maar er is niet achter te komen hoeveel het er precies zijn. „Dat komt ook omdat de achterblijvendeh er bijna niet over durven praten" zegt Henk van Stipriaan, die met mr Benno Stokvis drie weken geleden naar Griekenland is geweest om interviews te maken voor deze uitzending. „Straatinterviews waren onmogelijk te maken. De mensen halen verontschuldigend hun schouders op en lopen door. Niemand durft iets te zeggen. Waarschijnlijk merk je alleen als je al eerder 'in Griekenland geweest 'bent dat er iets veranderd is. Het leven gaat gewoon door, maar over politiek wordt vrijwel niet meer gepraat. Waar het nog wel gebeurt, heerst zo n angstige fluistersfeer". Van Stipriaan en Stokvis hebben het ministerie van Papadopoelos ook toestemming gevraagd om naar de eilanden te gaan waar de concentratiekampen zijn. De generaals hadden immers verklaard dat iedereen die dat wil naar de eilanden kan. „Natuurlijk zei de secretaris van Papadopoelos , we willen zelfs uw reis betalen . Maar vanUoestemming om die kampen te bezoeken was geen, sprake.

T7IA relaties hadden Stokvis en V Van Stipriaan vanuit Nederland al contact kunnen opnemen met Griekse verzetsmensen. Zij hebben met de belangrijkste verzetsleiders gepraat in een huis buiten Athene. Van Stipriaan: „Op een afgesproken tijd werden we met een auto m Athene opgehaald en naar dat huis gebracht. De ramen waren geblindeerd en het huis maakte de indruk verder leeg te zijn. We hebben daar in het schemerdonker zitten pralen. Ik weet amper hoe zij er uit zagen." De verzetsleiders voelen teleurgesteld, lieten in het gesprek merken dat zij gehoopt hadden dat de houding van hel westen consequenter zou zijn. positiever ten opzichte van de democratie.

Een van de weinige zichtbare veranderingen in Griekenland is de opvallende korting rüe de hotels geven. Alle hotels laten hun prijzen deze zomer 20 percent zakken. Ongetwijfeld een gevolg van hel feit dat het slecht gaat met het toerisme. Van Stipriaan: „Uit de opnamen die wij gemaakt hebben, blijkt dat de verzetsleiders hopen dat hei toerisme blijft achteruitgaan. Ik weet wel dat de bevolking daar ook onder moet lijden, maar zij willen duidelijk dat dit gebeurt". DE VARA en het Comité Vrij Griekenland zijn van plan op korte termijn opening van zaken te geven over 'de afrekening. Zij hopen op een ton. Over de kanalen waarlangs het geld naar Griekenland gaat, kan niet alles, bekend gemaakt worden, maar toch wel genoeg om te bewijzen dat het geld goed terechtkomt.'

HET kleine meningsverschil tussen Gerrit en de Ingenieur over een kaaketoe of een kuketoe heeft desastreuze gevolgen. We zullen e>- pas in oktober het fijne van te weten komen, maar op de laatste repetitie voor de allerlaatste uitzending van „Ja zuster-Nee Zuster" bleek dat tot de desastreuze gevolgen onder andere zullen behoren: gastoptreden van Alhert Mol als Wouter, eigenaar van 'n boutique. waar het voltallige ensemble Mexicaans danst en zingt en de nu beslist laatste inbraak van Opa's leven, waardoor alles weer ten goede keert, maar niet vóórdat Boze Buurman voorgoed de toegang tot het rusthuis is ontze,sd\ In weemoedige stenw ming zegt Carla (Jet) Lip: „'t Dringt gewoon niet tot me door, we waren hier zó aan gewend. Twee jaar lang. ongeveer twintig uitzendingen. Nee. voorlopig geen vaste plannen, lekker veel thuis bij m'n man en daarna heel misschien weer iets met Annie Schmidt." Hetty tZusler Klivia) Blok: „We zullen 't missen. Ik vond 't heerlijk om te doen, omdat Annie 't geschreven had. En nu? Vage plannen met Albert. Hij logeert bij me. praat zóveel dat ik me er nog niet' op heb kunnen concentreren. Misschien 'n teeveetje bij hem op de deel." En Albert? „Gauw terug naar de boerderij en me poezen. Boek afmaken. Met* me dochter (Franciske, 20) repeteren voor iets bij Kitty Knappert." Rusthuis Klivia is opgeheven, de bewoners vliegen uit. Buurman Boordevol zal een ander leen-adres moeten zoeken voor zijn appelmoes.

"YJTRAAG van de Eerste Kamer aan V minister Luns: beschikt onze ambassadeur in Japan over belangrijke inlichtingen aangaande China. LUNS: „De. in Japan bestaande grote belangstelling voor China geeft Harer Majesteits ambassadeur te Tokio de gelegenheid incidenteel omtrent de 'daar te lande ter zake tot Uitdrukking komende opvattingen inlichtingen te verstrekken welke kunnen dienen tot aanvulling van de rapportage uit Peking". Je zou zeggen dat de minister tekst rechtstreeks uit het Chinees vertaald heeft, maar dat is niet zo. Het is de gebruikelijke taal voor memories van antwoord. De minister onderscheidt zich echter wel van zijn collega's door het opmerkelijke talent waarmee hij van deze taal gebruik maakt. Hij zegt nog minder dan de anderen met hog meer woorden. Nog' een citaat uit Luns' memorie van antwoord aan de Eerste Kamer over zijn begroting: ..Zoals de regering reeds onlangs ?n haar antwoord op de schriftelijke vragen van geachte afgevaardigde de heer Van Wijk mededeelde, zouden dè nieuwe bezwarende feiten, welke in de rapporten van Amnesty International ivorden vermeld, indien bewezen, een ernstige inbreuk vormen op de verplichtingen voortvloeiende uit de Conventie van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden. Het is echter uitermate moeilijk hieromtrent zekerheid te verkrijgen."

Dat slaat op Griekenland, begrijpt u wel?

Deze, over Frankrijk, is ook erg actueel: „Na /set einde van het optreden van generaal de Gaulle als president zal het aan het Franse volk en de alsdan optredende Franse regering zijn om te bepalen of zij de koers met betrekking tot de Europese samenwerking zal wijzigen, uiteraard ' met inachtneming van de bestaande verdragen. Het komt de eerste ondergetekende beter voor zich ter zake niet aan voorspellingen te wagen."

In Utrecht werd gisteren ook iets gedaan naar Parijs' voorbeeld. Door middel van de verspreiding van 2500 pamfletten, werden de ruim 10.000 Utrechtse studenten opgeroepen om vrijdag hun collegekaarten te verbranden. Deze oproep ging uit van de actiegroep Universiteit, de studentenvakbeweging, de groep Kwaki Utl en de anarchistische jongerengroep Volte. Er kwamen 20 studenten. Omdat dit aantal een beetje te gering was om een universiteit te bezetten, werd afgezien van de voorgenomen bestorming van de universiteitsgebouwen.aan het Domplein. Voor de collegekaartverbranding meldden zich vervolgens toch tien personen. Zes hiervan leverden een inmiddels al verlopen kaart in! Vier een geldige collegekaart. Dat was vals spel, dus trokken twee van de geldige kaartbezitters zich terug. De ongeldige collegekaarten mochten niet- meer, meedoen. Toen waren er dus nog twee roze collegekaarten te verbranden over. Een wan de deelnemers gooide er zijn protestbord en schoenen bij, zodat het toch een echt vuurtje werd. Een Amerikaan, die belangstellend naar de verbranding informeerde, kon opgelucht verder gaan. Het ging nu eens een keer niet om Johnson. Het was de Utrechtse studentenrevolutie.

X/ÜOR zover wij weten is er in Parijs geen theater dat „Vierkant" heet. V Deze foto moet dus echt wel in Amsterdam gemaakt zijn. De fotograaf is er vlug bij geiveest, want de „bezetting" wan theater Carré, eergisternaeht na afloop van het politieke concert, heeft niet lang geduurd. De discussie verzandde snel omdat er geen onderwerp was en geen voorzitter en hei aandeel van Schat en Mulisch erin erg gering was. Zwolsman kreeg niet de kans om de bezetters toe te spreken naar het voorbeeld van Jean Louis Barraült, directeur van het Odéon. want om drie uur was iedereen weg.

f k;. fractie-voorzitter, * ofttf,emeeSter noch recnter Q 2ich 'en van een probleem t (Js ,>J °Phef eerste gezicht, in * 'Wi viger mate in onze sa~ g ontwikkelt: dat van gk er" alcohol. Er zijn twee 2 jke Mensen die een gemak| , 2i.°Plossing bij de hand heb-2 rji . e niet rijden (en vinö Vjf)^' en zïj die niet drinken Set ia etl dat je dus de borrel f Isgjjen staan). Voor de meeste S )p)e ls het vraagstuk meer % sHrje 'en üjkt er zelfs op een 4, 5e manier een fout te zitf; 0 e manier waarop op dit e^6 samenleving is geconte -f so~'iologie er iets zinnigs 6^SiteffgSenV Aan de Groningse •Pfof jWorcit sociologie gedoceerd 't, • *• Gadourek die dezer daij jManrjWln«g jaar geleden zijn gera e v Tsjechoslowakije ' ont- S*»^l'eon °rV een communistische »,' bif' "*'i llad sociologie gestuffl eim een leerlinS van Emile

saat in de lchting van s°cial Zinking

iel «wof, yll hervatte hij zijn studie lij'fotrc,,-,ari Heek, en werd diens -eer- K ndus met een proefschrift /iJieke controle in TsjechotaTttlcio 'poïitic control of Csecho- K ]953 J. Enkele jarenj later 'il l f 4 een studie over Sassen- utch Community, 1956). Na >iAtle Je over kennissociologie in de % °iid irc_reeks' komt dan het 'ƒ■ VpHrzoek dat voor het vraag- keer-alcohol relevant is VVk oewoonten", 1963), een \* naar de rook- en drinkge(•v atl de Nederlander.

Prof. dr I. GADOUREK: Drank is meer dan drank alleen

Volgens de forensische psychiater mr dr Havermans is liet probleem eigenlijk niet verkeer-alcohol, maar moei er een derde factor tussen: verkeer-onaangcpastheid-alcohol. ■ Dat klopt wel in grote trekken met mijn visie. Wie een receptie aangrijpt tot het doel waarvoor ze niet is. en zich flink bedrinkt, raakt natuurlijk in moeilijkheden als hij daarna met de auto naar huis'moet. De mensen moeten leren dat er bepaalde risico's zijn: ze moeten ook de kennis hebben van zichzelf om te weten wanneer die risico's intreden, en ze moeten ook weten dat ze in bepaalde situaties niet moeten drinken, bijvoorbeeld als ze een reis voor de boeg hebben. Hoe moet dar gebeuren en door wie? Het blijven allemaal moeilijke vragen. We' hebben sociale l nodig om zoiets over te brengen, en daarmee zijn we nog niet zover. Met verbale voorlichting alleen I er niet; die leidt vaak tot dubbele moraal, dat vooral de ouderen iets anders doen dan zij preken. De jeugd reageert hierop afwijzend, anderen worden zelfs lot misbruik geprikkeld. Kijk maar eens naar het roken. Ondanks alles wat eraan wordt gedaan, kan men niet verhinderen dat ook jonge meisjes in toenemende mate taan roken. Waar halen we de sociale technieken vandaön om te bereiken wat we bereiken willen? We hebben sociale uitvinders nodig. Drs FERD. RONDAGH

DE wereld wacht op verlossing en de brenger van de blijde boodschap, de apostel van de verlossing, is de student, de gezegende onder de verworpenen de aarde". Deze snorkende zin is geplukt uit de nieuwste publikatie van de werkgroep Kritische Universiteit in Amsterdam „Bewustwording als politiek". De studenten zijn het die de mensen met de neus drukken op de onvrijheid in de samenleving en. op de mythevorming rond het welvaartsbegrip. „In een onvrije samenleving gaat het leven van de mensHn op in hun deelneming aan het arbeidsproces", schrijven de kritische Amsterdammers! „Er wordt geproduseerd omwille van de konsumpsie en gekonsumeerd omwille van de produksie. De konsumpsie, inklusief rekreatie en vrijetijdsbesteding, is in de welvaartsmaatschappij niet in overeenstemming gekomen met de menselijke behoefte; want toen er gebrek heerste, was de mens gekluisterd aan zijn behoefte, nu er overvloed is gekomen, blijft hij in de ban van zijn behoeftige natuur". De kringloop is er: de mensen moeten werken, waardoor de produktie toeneemt, terwijl het prodnkt bij een consumentenmassa terechtkomt, die nooit helemaal in zijn behoeften tevreden wordt gesteld om de spiraal, „aangedreven door sociale ongelijkheid en kapitalistische produktiewijze", in«tand te houden. De studenten moeien de wetenschap bevrijden va:, de machteloosheid, die haar, op momenten, dat haar • '■' ten :,:i botsing komen met maatschajijelüke en economische belangen, zegt het rapport. Maar: „Het is duidelijk, dat de aanleidingen, die in het buitenland tot „spectaculaire" vormen van verzet hebben geleid, niet onmiddellijk overgedragen kunnen worden op de situatie hier. Bij het lenen van oppositievormen herhaalt zich de vervreemde vorm van kennisoverdracht, die gangbaar is in de bestaande massa-universiteit, waar studenten met pasklare resultaten worden afgescheept. Van belang is — zeggen de Amsterdamse studenten — discussie, op alle terrein. De apostelen van het onbehagen gaven woensdag in de hal van de Oudemanhuispoort in Amsterdam al een fors staaltje van deze (aan het buitenland ontleende?) voorliefde. De blijde boodschap had toen veel woorden nodig.

GEHEEL zichzelf zijn is alleen voor conformisten weggelegd." Deze ste-ling, die het ook als aforisme goed doet, behoort bij het proefschrift („Aspekten van Nederlands internationaal beslagrecht") van dr J. P. Verheul die vrijdagmiddag aan de Vrije Universiteit in Amsterdam promoveerde. Advocaten zullen vooral geïnteresseerd zijn in twee andere stellingen: „Het is in strijd mei ait. I WvS om het inrijden op een agent, die zich midden op de weg heeft geposteerd om de automobilist tot stoppen te bewegen, te konstrueren < als poging tot doodslag". ..Het niet aftrekken eau preventieve hechtenis is. behalve wellicht on-

I I geoorloofd, zinloos en onnodig kwetsend, nu de rechter vrij is in de strafmaat "' Over het verkeer had een andere promovendus aan dezelfde universiteit, dr T. A. de Vlieger f„An experimental study of the tactile system of lymnaea stagnalis (L.) ). vrijdagmiddag deze stelling voorgelegd: - „De door autoconstructeurs, weggebruikers en wegbeheerders gebezigde verkeerssignalen laten aan duidelijkheid, zeer veel te wensen over". Een provocerende stelling werd eerder deze maand geponeerd door dr L. Vriens: „Indien een hoogleraar tijdens een promotie-plechtigheid de promovendus alleen maar op één'of meer stellingen ,aanvalt', dient daaruit niet de conclusie getrokken te worden dat de betreffende hoogleraar alleen maar de stellingen gelezen heeft". Een vrijblijvende stelling van onze kant: Stellingen zijn vaak interessanter dan het proefschrift waar ze bij horen.

HET Nederlandse stripleven is verrijkt met een nieuw blad: Witzend. Het .eerste nummer is zojuist verschenen bij de Real Free Press (for solid facts), een onderneming van Robert Olaf Stopp, die destijds enige opschudding verwekte door op Schiphol provo-pamfletten te verspreiden, verpakt in een ander ochtendblad dan u nu leest. Het eerste nummer van de Nederlandse Witzend is een keuze uit de drie eerste nummers van het Amerikaanse blad, maar het ziet er beter uit, dan het origineel. Op de eerste pagina geeft Witzend een „verklaring van geen beleid." „Ons enige doel is om. voor zover we het kunnen, dit blad het best en meest onderhoudend te maken. Onze theorie is dat een kunstenaar het beste zijn eigen redacteur is, en aan zijn lot overgelaten zijn beste werk zal produceren. We realiseren ons. natuurlijk, dat de menselijke natuur, zijnde wat ze is, vaak zal gaan bekoren tot het gaan bieden van constructieve kritiek en nuttige suggesties, maar omdat zoiets in strijd is met onze bedoelingen, zullen we zorgen deze impulsen te weerstaan." Kortom: een blad waarin niets hofet en bijna alles mag. Het wordt gedrukt bij Delta in Den Haag, een kleine drukkerij waar ook God, Nederland en Oranje, de Witte Krant

We kunnen de directie van dat leeuuienpark in Arnhem pas iets verwijten wanneer ze die leeuwen uutosleuteltjes verschaffen.