De Volkskrant

(ADVERTENTIE) MIRANDA DE PERFECTE SYSTEEM - CAMERA * Verwinelbere lemen en zoeker* ïlr'f*~l - »i\JSB_ • Lichtmetlng door de lens • Groot assortiment acce»«olre» Wf ". _' H B__ ___ 11___K_______ -B__TO__i I H_KroS____. ______/nEyi_rf/__»W_lms___ _____■_ Ferrania 3M H _■_-__-_-_-■ J kleuren dia en | *3ffi | zwart wit films H_fiL___----—-r reöN 1 Verzoeke toezending uitvoerige folder MIRANDA [ naam j adres i woonplaats > Deze bon opsturen In open enveloppe, gefrsnkeerd met een postzegel ven 12 cent aan: (■ADVERTENTIE) In PARIJS IK»/X.I. KI en omgeving kunt u gaan, waar u wilt per METRO en per BUS op uw TOERISTENKAART 7 opeenvolgende dagen geldig voor een onbeperkt aantal reizen op de lijnen van de metro (le klas) en de bus. Uitstapjes voor hele en halve dagen. Inlichtingen: Nat. Frans Verkeersbureau, Noordeinde 138, Den Haag (tel. 1166 36). Inlichtingen en verkoop van de toeristenkaart: Alg. Bank Nederland N.V., Nat. Handelsbank N.V., Nederl. Middenstandsbank N.V. te Amsterdam. Heldring & Pierson te Amsterdam. R. Mees & Zoonen. Hollandsche Bank Unie N.V. te Den Haag. Inlichtingen, reserveringen voor uitstapjes en verkoop van toeristenkaarten in Parijs: Services Touristiques de la Régie Autonome des Transports Parisiens, 53 bis, quai des Grands Augustins, tel. 326.98.50 of Place de la Madeleine (a. d. zijde v. d. Marché aux fleurs), tel. 265.31.18. LICENCE No. 6219.

REDACTIE: ineke jungschleger BIJDRAGEN: harry lockefeer ferd rondagh

TXR O. DAMSTé in zijn stu- deerkamer — het huis staat in Muiderberg — (cello tegen een kast, muziekstandaard met bladmuziek, kasten vol boeken, en rommelig klein bureau, gezellige indruk): „De uitgever Boucher zat ook in St. Michielsgestel. Die heeft na de oorlog een boekje met het relaas van die mystificatie over Willem Spark en de lezingen die we hebben gehouden, uitgegeven. Vorig jaar is een tweede druk verschenen. Die is ingeleid door Abbing. Abbing is een heel goeie pianist. Die heeft mij toen nog begeleid toen ik een zogenaamd werkje van Spark speelde. In werkelijkheid was het Une Pensee a Francois Liszt van Glazoenof, een vreselijk senti; menteel negentiende-eeuws stuk, maar het auditorium geloofde echt, dat ik Spark speelde". Het idee was van Huizinga, hè. D.: „Ja. Ik zocht hem in het najaar van '42 eens op. Hij was oud en zwak ver over de zeventig en daarom hadden de Duitsers hem als gunst een kamer op de ziekenafdeling gegeven. Hij vroeg me toen (lachend natuurlijk): Wie is eigenlijk die Willem

MAANDAG 24 juni was het precies 25 jaar eleden dat de classicus dr O. Damsté in het gijzelaarskamp St Michielsgestel naar aanleiding van de vraag van professor Huizinga, wie Willem Spark was, de man naar wie de Willemsparkweg in Amsterdam genoemd zou zijn, een geheel gefingeerde maar wel op een schat van zelfgeschapen documentatiemateriaal gefundeerde lezing over deze denkbeeldige componist hield. Een zaal van vijftig medegijzelaars was diep onder de indruk en herdacht na afloop staande de grote Nederlandse musicus.

Spark, waar die straat in de Amsterdamse componistenbuurt naar genoemd is? Nu waren er in Gestel elke dag lezingen, je had daar een kunstkring, een geschiedeniskring en de knapste koppen van Nederland zaten er. Om al die honderden mensen bezig te houden hielden ze de ene lezing na de andere. Er waren veel mensen die daar alleen maar heengingen, omdat ze tijd stuk moesten slaan, want er zat daar niet alleen intelligentsia. Wat noemt u intelligentsia? Er zaten daar ook handelsmensen, bankiers, veel burgemeesters van plattelandsgemeenten, veel mensen, die eigenlijk niet zo erg geïnteresseerd waren om zelf iets te doen. En die gingen dan tijdens die lezingen zitten slapen. Toen zei Wieger Bruin: We moeten ze er eens in laten lopen en zo kwamen we op die Willem Spark. Schölvinck, de zwager van Huizinga, Bommer (die is nog een tijdje minister van Volkshuisvesting geweest), Wieger Bruin, professor van Groningen en ik hebben het voorbereid en de lezingen gehouden. Op het einde sprak Schölvinck zogenaamd namens de familie Spark, als nazaat. Toen had nóg niemand iets door. Tenslotte zei Schölvinck: En in 1893 heeft de Amsterdamse gemeenteraad eenstemmig besloten, de hoofdader door de Concertgebouwbuurt Willemsparkweg te noemen. Nog protesteerde er niemand en toen was onze grap eigenlijk mislukt. Pas toen Schölvinck de mensen liet opstaan om deze beroemde landgenoot te herdenken en riep: Nu ga ik een fotograaf halen om jullie stomme smoelen vast te leggen daagde er iets."

Van Meegeren

En Huizinga? D.: „Huizinga was toen al wegens zijn slechte gezondheid uit Gestel ontslagen, verbannen naar Drente, maar hij heeft de grap niet kunnen waarderen. Er waren nog twee mensen in het kamp, amateur-historiei, die erg boos waren. Gek hè. Die mensen vonden dat je niet zo met de geschiedenis mocht spotten. Je hebt datzelfde met Van Meegeren gehad. Mensen die vonden dat hij niet met Vermeer had mogen spotten. Hoe staat u tegenover dat bedrog? Ik ben nog eens met mijn vrouw naar Rotterdam gegaan om de Emmaüsgangers te bekijken. Ik heb toen geroepen: Dit is bedrog. Dit is geen Vermeer. Dit is niet echt, niet eerlijk. Ik vond het een naar schilderij maar Bredius, die toch honderd keer meer van schilderijen wist dan ik hield vol dat het een Vermeer was. Ach wat een mens wil geloven gelooft hij. Er is zon theorie over Napoleon dat hij niet op St Helena zou zijn geweest. Dr J. C. de Haan, die ook in Gestel zat, geloofde daar heilig in. Napoleon zou zijn ontsnapt uit de gevangenis van Toulon en toen door een Engelse schildwacht zijn doodgeschoten, maar omdat de Engelsen dat niet durfden te bekennen, zouden ze een schoenmaker uit Toulon als Napoleon naar St Helena hebben overgebracht. Ik heb daar in Gestel wel met De Haan over gesproken." Waarom bent u opgepakt? D. „Ik ben een van de weinigen, die dat toevallig weten. Bij de overval op de Euterpestraat is een stel dossiers buitgemaakt en daar was het mijne ook bij. Daar zat een brief in aan een belangrijke NSB'er, burgemeester De Ruyter van Steveninck van Leiden. Ik

door \ Martin Ruyter I

was erg bevriend met hem geweest, maar in '33 had ik met hem gebroken. In de oorlog is hij uitstekend geweest, hoor. Een broer van hem was aanvoerder van de Prinses Irene-brigade, ja, die stonden wel aan verschillende kanten. Die burgemeester De Ruyter van Steveninck heeft geprobeerd mij vrij te krijgen en die brief uit mijn dossier kwam van de Gestapo: Dr Damsté ist ein einfluszreicher Niederlander aus dem Gooigebiet von anerkannt antideutsche Gesinnung. Seine Freilassung kann daher dieserseits nicht befürwortet werden. Op 12 augustus '42 ben ik van huis gehaald. Op 12 juli waren ze al aan de deur geweest, maar toen was ik op een roeitocht. Ik kreeg een telefoontje: Ze zijn aan de deur geweest."

Jo Juda

„Nu kwam die overvalwagen altijd in de zondagnacht en daarom ging ik van toen af iedere zondagavond ergens anders slapen, maar in augustus lag mijn vrouw in het ziekenhuis en ik wilde de kinderen niet alleen laten. Nou, die nacht kwamen ze. Ik was van een van de latere lichtingen. De eersten waren de Indische gijzelaars. Toen de oorlog begon waren in Indië alle Duitsers gevangen gezet en als represaille werden hier toen alle Nederlanders die een begrip vertegenwoordigden voor Indië, opgepakt. Daar waren veel vergissingen bij. Mijn eigen huisdokter bijvoorbeeld, die had nooit iets met Indië te maken gehad. De violist Jo Juda net zo. De Duitsers hadden niet in de gaten dat hij een jood was. Zo is hij de dans ontsprongen. Gek hè, met zon naam. Begin mei '42 zijn de eerste Nederlandse gijzelaars opgepakt. Suurhof was daarbij, ook Schermerhom. (Pakt lijst met namen van alle kampbewoners, leest namen) Einthoven ja, lid van het befaamde driemanschap. De Quay en Linthorst Homan zater er ook. Het grappige was dat ze elkaar praktisch negeerden. Ze waren het toen helemaal niet meer eens. Banning zat er ook. Grappig, al die grote mensen bij elkaar. Later, toen ik weer thuis was, zat Jan Romein in Hilversum vlakbij mij ondergedoken, 's Avonds, als het donker was, gingen we geregeld een straatje om. Hij zei een keer: Daar in Gestel zat de fine fleur van Nederland, hè? Wie zag jij daar nu als een politieke keus voor na de oorlog? Zag jij daar een ministerpresident? Ik heb toen Banning genoemd, Schermerhom en Van der Dussen, de latere burgemeester van Dordrecht. Banning heeft niet gewild. Toch heeft Drees hem, geloof ik, verschillende malen een ministerschap aangeboden. Schermerhom is het wel geworden', maar hij had het niet moeten doen. Ach, de eerste jaren na de oorlog raakten de mensen politiek zo snel versleten. En dan: hij was te vriendelijk voor de mensen, .hè, geen harde politicus."

Fischer

„Ik zie hier de naam van mr Verschuur. Dat was een oud-minister. Die heeft nog een hele tijd op mijn cursus Latijnse poëzie gezeten. Ja, de top van Nederland zat er. Later is er een vreemd stelletje bij gekomen, uit Friesland. Daar zat zelfs een analfabeet bij, een bezembinder. Dat was helemaal niet leuk, want die mensen konden het peil niet volgen. Het was erg vervelend voor de mensen die hen op de kamer kregen." Bent u nooit bang geweest? D.: „Nou nee, ik ben er altijd erg bezig geweest. Ik heb me nooit echt bedreigd gevoeld. Misschien alleen korte tijd, tijdens de periode van de executies. Ik ben opgepakt tegelijk met een stelletje Rotterdammers. Dat was wegens een aanslag op het station in Rotterdam. Een dag later, 13 augustus, zijn er vijf mensen van hun bed gelicht en bij Goirle gefusilleerd. Die z;jn daar ook begraven. Daar gaan we nog ieder jaar op bedevaart heen. Het was vreselijk, 's Morgens moesten we aantreden op het voetbalveld. Een hoge Gestapo-man zei: Ze zijn doodgeschoten. Ik geloof dat het Rauter was. Een van hen was baron Schimmelpenninck van der Oye. Ik sliep naast hem. Het was de tweede dag dat ik daar was. Ik lag wakker, 's Nachts om één uur kwamen er een paar Duitsers de zaal op en haalden hem weg. Later kwamen ze zijn kleren halen. Achteraf bleek het een vergissing te zijn. Hij was een onschuldige landjonker uit Zeeland. Ze hadden zijn 'broer moeten hebben. Die speelde een rol aan het hof."

En de commandanten? D.: „Toen ik kwam was Gemmeke kampcommandant. Die is later commandant van Weste-bork geworden. Hij maakte een uiterst correcte indruk. Die kerels na hem waren proleten. Schmidt was een sadist. Na hem kwam Fischer. Dat was een lobbes, een dikke blonde slager die erg gewichtig deed. Schermerhom was toen eerste man op kamer één, een soort leidersfunctie. Die moest iedere ochtend de gang van zaken met Fischer bespreken. Op een dag kwam hij brullend van het lachen terug. Fischer had in Den Bosch een blauw pak gekocht en hij had aan Schermerhom gevraagd: Herr Professor, seh' ich jetzt aus wie ein holldndischer Herr? Dat was zijn grootste ambitie."

Soekarno

U heeft in Indië gezeten. D.: „Van '22 tot '26. Ik was leraar aan de Algemene Middelbare School in Bandoeng. Ik ben net even te oud om de latere Indonesische leiders in de klas te kunnen hebben gehad. Sjahrir kwam op school in het jaar dat ik wegging. Ik heb wel Sigit gehad, die later hoogleraar in Djokja is geworden en Soenarjo, de latere hoogleraar in de economie. Ach, het was een goede Nederlandse opleiding die die jongens daar kregen en daardoor konden ze later niet anti-Nederlands worden en in het schuitje van Soekarno terechtkomen. Soekamo heb ik één keer ontmoet, toen hij aan de TH in Bandoeng studeerde. Hij was toen al een verbeten mens. Ik dacht toen al: Wat ben jij eigenlijk een rotvent." „Ik hoopte na de oorlog terug te kunnen gaan, maar toen professor Logemann Overzeese Gebiedsdelen kreeg vroeg hij mij, hoofdambtenaar op Voorlichting te worden. Ik had met hem in St Michielsgestel veel over Indië gepraat en we waren het over de toekomst van dat land helemaal eens. Maar net toen ik kwam was er op het departement een crisis geweest en was Logemann verdwenen. Toen is Jonkman gekomen. Ik kon het met hem persoonlijk goed vinden, maar hij had toch andere ideeën dan Logemann. Wat mij voor ogen stond? Een volkomen onafhankelijk Indonesië via nauwe banden met het moederland verbonden. Net zoiets als de verhouding met de West, ja. Toen is de conferentie van de Hoge Veluwe mislukt, door een journalistieke onbescheidenheid. Ze hadden een grote mate van overeenstemming bereikt, maar iemand had wat uit laten lekken en dat was in de krant gekomen. Dat namen ze in Indonesië niet. Toen is die politionele actie gekomen. Daar hoorden we 's ochtends van. We moesten op de kamer van Jonkman komen. Ik heb niets meer gezegd. Ik ben naar mijn kamer teruggegaan en ik heb zonder meer ontslag genomen." Het had volgens u anders gemoeten. D.: „De regering is niet royaal genoeg geweest. Logeman en ooi- Jonkman, denk ik, hadden bredere gebaren willen maken. Maar de kwade genius was Romme, hè, en achter hem de KVP en verder heeft de onervarenheid van de meeste betrokkenen natuurlijk ook nogal een rol gespeeld. Ik heb grote bewondering voor Drees, maar hij had van Indië geen klap verstand. Beel ook niet trouwens."

Dr O. Damsfé: Schermerhom had het niet moeten doen. Foto Wim Ruigrok

DE Vakbeweging, weekblad van het NW, heeft kennelijk ook iets willen doen aan de Italiaanse week, die in Amsterdam wordt gehouden. Onder de goed-vaderlandse kop „Het Friesland van Italië" gaat het blad in op de welvaartsachterstand die Zuid-Italië heeft ten opzichte van het rijke noorden. Tien tot twaalf percent van de bewoners van Zuid-Italië kan in eigen streek geen werk vinden. „Zij voelen zich als dè werkloze Friezen in Nederland. Er is voldoende werk in eigen land, maar je moet er voor verhuizen", schrijft De Vakbeweging.

Nu is verhuizen en verhuizen natuurlijk twee. Een Zuiditaliaan die naar het noorden (van Italië) wil moet 1500 kilometer afleggen. Een Fries is met 150 kilometer al een heel eind. Misschien zou de beeldspraak van het NW-blad voor de Friezen aanleiding kunnen zijn om eens iets te ondermeer. Bijvoorbeeld een Friese week houden in Amsterdam.

WEL had donderdag dr Frans Bijlsma zijn proefschrift („Vroege reacties van de arteriewand bij hypertensie") de stelling verbonden: „Het nut van aan een proefschrift toegevoegde stelllingen is twijfelachtig"; maar omdat dit niet in tegenspraak behoeft te zijn met een eerdere stelling van onze kant — dat stellingen vaak interessanter zijn dan het proefschrift waar ze bij horen — hier weer een kleine selectie. Dr B. van Oeveren stelde bij zijn proefschrift („De vrijsteden vn het Oude Testament") deze week onder meer: „De kerk zal in haar vergaderactiviteiten gedurende de werkweek steeds meer rekening dienen te houden met de invloed van televisie". Opzienbarender is deze andere: , Wanneer de Vereniging voor Wetenschappelijk Onderwijs op Gereformeerde Grondslag naast de Vrije Universiteit in Amsterdam een tweede Universiteit in Nederland zou oprichten, zou dat in een behoefte voorzien".

Dr J J. Geuze („Obseruations in the funciion and the structure of the statocusts of lymnaea stagnalis (L.)" had als laatste stellingen toegevoegd: „De overheid dient maatregelen te treffen ter bescherming van het publiek tegen financiële risico's, die ontstaan door pogingen tot resocialisatie van geestelijk gestoorden"; en: „De humor van Kafka en Tati is verwant, omdat ze bij beiden voortvloeit uit de confrontatie van het goedwillende individu met een macht, die krachtens haar automatisme voor zijn inbreng niet ontvankelijk is". Bij het proefschrift van mevr. A. C. Zweens-Wiersema („Huisarts en geestelijke gezondheid") behoorde deze overweging: „Een verdienste van de psychiatrie is, dat zij in de loop der tijden de oorzaak is geweest van het ontstaan van nieuwe ethische normen". Het tegendeel is ook wel eens beweerd.

EDDIE VERSLUIS (27) zoekt een Arabier om leer te bewerken en een Turk om koper te slaan. Hij denkt daarbij aan gastarbeiders, uie het hier doorgaans toch niet zo gezellig hebben in de avonduren en die misschien wel zin hebben om in een relaxte omgeving (theetuin aanwezig aan de achterzijde van het huis) de oude ambachten die zij van huis uit hebben meegekregen zon beetje te onderrichten aan mensen die ook wel eens wat anders willen dan televisiekeken. Eddie Versluis heeft sterk de indruk dat die mensen er zijn maar dat ze niet weten waar ze met die behoefte aan „iets creatiefs doen" heen moeten. Waaraan ontleent hij die indruk? „In Amerika is het idee van de workshop erg aangeslagen. In Engeland begint het ook. Ik heb drie jaar in Londen gewoond, daar rondgekeken bij het Arts Lab en zo. Een beetje makkelijk geleefd, hier en daar een handje geholpen. Ik was toen nog niet getrouwd. Toen Susan en ik getrouwd waren zijn we naar Amsterdam gekomen en daar gaan rondkijken wat er in Amsterdam nog ontbrak, wat wij konden gaan doen." De plannen voor een goedkoop eethuisje voor weinig kapitaalkrachtige jongeren en voor een theehuis, raakten successievelijk van de baan toen Fantasio (jeugdsociëteit aan de Prins Hendrikkade) die twee zaken al aanpakte. Eddie en Susan (20 jaar, ziet er uit als een Indiase, maar is Amerikaanse, geboren in New Vork) verzorgen nu iedere vrijdag het restaurant in Fantasio (_fc 50 mensen per eet-avond). Wat betreft hun eigen onderneming hebben zij zich helemaal geconcentreerd op het idee van een workshop. Ze hebben daarvoor (met veel inspanning) een winkelpand] e losgekregen in de Marnixstraat 9 en de inrichting daarvan nadert haar voltooiing. Volgende week gaat de zaak open. Er is in ieder geval al een edelsmid bereid gevonden om er les te komen geven, Susan is glazenierster en Eddie schilder en fotograaf, dus vier technieken kunnen er om te beginnen onderwezen worden. Eddie: „Ik hoop dat mensen van de kunstnijverheidschool er zin in hebben om hier iets bij te komen verdienen. Niet zo erg veel, want we willen de prijzen zo laag mogelijk houden. We hadden gedacht zon dertig gulden per maand voor mensen die hier geregeld willen werken. Maar daar kunnen ze dan ook de hele dag en avond voor terecht." Susan: „Er waren hier pas twee kinderen. Het lijkt me ook zo leuk .;s er op vrije middagen kinderen hier komen werken, samen met de volwassenen. En dan hoop ik maar dat er ook oude mensen komen die maar alleen op een kamertje zitten. Het lijkt me zo fijn als ze hier door samen te werken, weer contacten kunnen krijgen." In het achtertuintje (de theetuin) staat de gouden regen in bloei en Eddie heeft in een kistje winde gezaaid. Susan schenkt Jasmijn-thee in een glaasje met een gouden randje en vertelt dat ze mint gaat kweken in een bak voor het raam, omdat je mintthee alleen kunt trekken van verse blaadjes. ledereen die les wil geven of nemen, kunst wil kopen of verkopen is welkom. Als Amsterdams eerste tuorkshop-eigenaar nou ook nog maar een beetje zakenman is, kan het erg leuk worden.

Susan en Eddie Versluis in hun workshop-in-wording,

\ NDRé VAN DER LOUW, vertegen- woordiger van Nieuw-Links in het bestuur van de PvdA (vice-voorzitter) kan even recht gaan zitten voor het lezen van een kritische noot over zijn voorzitterschap in de „presentatieraad" van de PvdA. Zijn Nieuw-Linkse medestander Arie van der Zwan laat namelijk via een van de Stellingen in zijn vrijdag aan de Amsterdamse universiteit verdedigde proefschrift het volgende weten: ~De representanten van Nieuw-Links in het Bestuur van de Partij van de Arbeid hebben zich tot nu toe in hun activiteiten naar buiten beperkt tot het opwerpen van één hunner als voorzitter van een nieuwe commissie die zich gaat bezighouden met de .presentatie. Dit optreden is in strijd met het oorspronkelijk karakter van Nieuw-Links als politieke vernieu• en kan slechts leiden tot versterking van het misverstand dat de Partij van de Arbeid primair een goede presentatie zou ontberen en niet een politieke beleidslijn." Alvorens tot een volgende stelling over te stappen even iets over dit economisch proefschrift zélf. Dat heeft weinig met Nieuw-Links of socialisme van doen. Van der Zwan heeft aan de hand van enkele enquêtes geanalyseerd, welke gezinskenmerken van belang worden geacht bij gezinsenquêtes ten dienste van marktonderzoek en of het niet met minder kan. Een zeer wetenschappelijk betoog dat waar-schijnlijk alleen deskundigen volledig zullen snappen. (Voor de liefhebbers. De titel luidt: „Een analyse van het bezit van duurzame consumpoederen op grond van gezinsenquêtes." Het verschijnt binnenkort bij de Universitaire Pers in Rotterdam. Onder een vereenvoudigde titel. Dat wel.) Terug naar de stellingen. Nu de Kamerleden hun schadeloosstellingen hebben verdubbeld tot 40 mille per 1 januari 1969 kan het voor bepaalde mensen financieel interessant worden te streven naar een plaats in het parlement. Van der Zwan heeft dat kennelijk zien aankomen. Hij stelt: „Het bedrag dat leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal ontvangen voor hun vertegenwoordigende werkzaamheden draagt het karakter van een schadeloosstelling. Dit zou moeten inhouden dat zij een jaarlijkse beloning ontvangen die gelijk is aan het gederfde inkomen, vermeerderd met een vergoeding van werkelijk gemaakte kosten. Door zon beloningssysteem krijgen financiële overwegingen minder en politieke overwegingen meer gewicht bij de rekrutering van kandidaten."

Aan zon regeling kan natuurlijk een heleboel vastzitten. Stijgt het gederfde inkomen bijvoorbeeld jaarlijks, dan moet ook de Kamer-vergoeding omhoog. Aardig idee zou het zijn die stijging niet — zoals nu is besloten ■— te koppelen aan de stijging van de ambtenarensalarissen, maar aan het percentage economische groei per hoofd in de ontwikkelingslanden. Merken de geachte afgevaardigden meteen hoe traag dat gaat.

HEE", radioprogramma van de VPRO, vertelde gisterenavond waaraan de Nederlander zoal hoopt te sterven. De favoriete doodsoorzaak is hartverlamming (47 percent). Dit en andere getallen zijn het resultaat van een landelijk representatieve steekproef. „Hee" liet de volgende vraag meelopen bij een enquête van het onderzoekbureau Inter-view: „Een van de dingen waar mensen rekening mee moeten houden is dat ze op een dag zullen overlijden. Nu maak je soms wel eens sterfgevallen mee of je hoort van sterfgevallen waarbij je denkt: als ik dan toch dood moet, dan zou ik het liefst zo doodgaan als die man of vrouw. Ik weet dat het een moeilijke vraag is, maar wat lijkt u nu de minst erge manier om dood te gaan".

Na de hartverlamming volgt dan als tweede minst erge doodsoorzaak: .inslapen en niet meer wakker worden" (11 percent). Op hoge leeftijd, door slijtage, willen slechts 6 percent van de mannen en 3 percent van de vrouwen sterven. Dit is het enige antwoord waarbij het percentage van mannen en vrouwen nogal opvallend verschilt. Degenen die een dood zouden willen die men onbewust ondergaat, zijn verre in de minderheid. De meerderheid kiest voor sterven bij bewustzijn, waarbij men als motivering geeft: nog afscheid kunnen nemen van de aanstaande nabestaanden. Bij de vraag naar een „tweede keus", haalde „dood door een ongeval" een vrij hoog percentage: 12 percent (als eerste keus slechts 3 percent). Een kleine selectie opmerkelijke antwoorden: „Door de bliksem", „op het slagveld voor het vaderland", „door een elektrische schok" (dit antwoord gaf een elektricien) „aan de liefde", „een heldensdood, zoals King", „door Gods hand".

„Ik heb Vinkenoog in Turkije ontmoet in '63. Sindsdien ben ik bevriend met hem. Sinds '63 ga ik ieder jaar naar Turkije. Ik voel me daar thuis. Als ik hier in Amsterdam ben, werk ik ook altijd in een Turks restaurant. Ja, mijn schilderijen hebben daar natuurlijk ook mee te maken. Maar wat ik daar nou over moet zeggen weet ik eigenlijk niet zo goed. Freddy Stakelbeek (26), schilder van overduidelijk oosters geïnspireerde schilderijen gisteren bij de opening van zijn eerste tentoonstelling, die tevens de opening was van een nieuwe zaak van Sophie en Johnny Lion (bekend van mode en gezang), in de Amsterdamse Oude Leliestraat. „Alles wacht, steeds wijder worden uw oren en ogen," sprak profetische Simon Vinkenoog tot de zwetende menigte die de opening bijwoonde. „Zegt het voort. De stad ligt open. Genieën aller landen verenigt u in het magisch centrum te Amsterdam." Dat magisch centrum bestond tot nu toe uit een adres of twee a drie. Daar is gisteren dus een vierde bijgekomen.

clacj ixxt