Van onze verslaggever Lil il», ANDRÉ ROELOFS de J.VBLJANA — Het gebombardeers,ad L*8KCld van de sloveense hoofdifdus | u"Uana is nog steeds gesloten en t>oofuvfndt het vlieStuig in Zagreb, 'k'ielr v van de aangrenzende repu(jl'Verhu r°atié- "Een MiG" ze& de auto" »;stta ..Urt,er op het vliegveld als een |d; tracht er .van de Joegoslavische lucht' bou. dreigend over het stationsge:hy dendert. „Nee, nog niet", voegt | dat {f ,So,nber aan toe; het ultimatum ° heeft Bestelt' loop* Pas 's iana jB,rote weg van Zagreb naar Ljublei >d ufeg' ?et üJkt een autoloos week'ievft,. . niet moet, neemt het risico ver niet ti °°k h eerste stuk is er niet veel te zien, f°oafhati^oednieuwe grensbord van de Kat e elijke Republiek Slovenië f Vljk r alsof er niets aan de hand is. f pl°tserraC r in een DOCnt is er echter [Bij e nS een zware tank versperring. [stükkp goed veraedigbaar viaduct zijn aaneen poorraüs tot Spaanse Ruiters Verbond * Cn met dikke stalen kabels Mogelijk is het geheel ook nog van mijnen voorzien, maar de kippen van de boerderij ernaast scharrelen er onbekommerd tussendoor. De versperring wordt bewaakt door leden van de Sloveense territoriale defensie. Dit is de E-70, de grote weg van Belgrado via Zagreb naar Ljubljana, en door naar Klagenfurt in Oostenrijk. Als de tanks van het Joegoslavische Volksleger oprukken is dit de meest waarschijnlijk route. De Nederlandse journalist mag er wel door, maar er zal veel omgereden moeten worden. Na een kilometer of twintig over een binnenweg in noordelijke richting, is er ineens weer de grote weg, waar de gevolgen te zien zijn van een beschieting door de MiG's. De resten van de totaal verkoolde vrachtwagens zijn in de berm geduwd. Het wegdek is zwart geblakerd en door het vuur beschadigd.
Waar de auto's vandaan kwamen is niet meer te zien, maar volgens de eigenares van een herberg vlakbij was er ook een buitenlandse truck bh. Verschillende personen werden bij de luchtaanval gedood of verwond, ook mensen uit andere republieken dan Slovenië.
De E-70 enkele malen kruisend, gaat het zigzaggend door heuvels en dorpen naar het noorden. Simpele bruggen leiden over trage zomerse rivieren. De hoofdweg lijkt stevig gebarricadeerd, maar ook op de binnenwegen is het aantal zware versperringen legio. Uit de andere richting passeert een konvooi bussen met ouders uit andere republieken, die hun in Slovenië uit het leger gedeserteerde of krijgsgevangen gemaakte zonen hebben opgehaald. De zon zakt en de schaduwen worden langer Gelukkig zijn de Slovenen een ordelijk volkje: vóór de ijzeren drakentanden van de tankversperringen zijn keurige roodwitte waarschuwingsborden op de weg gezet. Er zouden ongelukken kunnen gebeuren. De Sloveense eenheden zijn tijdens de hele tocht nauwelijks te zien. De strategische punten worden door niet meer dan een peloton bewaakt. „Eigenlijk zijn we maar vrijetijd-soldaten", zegt een jongen die met zijn maat in een dorp een biertje staat te drinken. „We wonen hier in de buurt."
Het Joegoslavische legersysteem, ooit door Tito bedacht om het land in laatste instantie desnoods met een partizanenstrijd tegen een buitenlandse aanvaller te verdedigen, keert zich nu tegen het centrum.
Naast het geregelde leger zijn er in iedere republiek de territoriale troepen. Wie twaalf maanden in het leger heeft gezeten, gaat als reservist naar de territoriale eenheden en het zijn deze lichtbewapende eenheden, aangevuld met vrijwilligers, die het centrale leger een flinke bloedneus hebben bezorgd in wat hier nu al de „zevendaagse oorlog" wordt genoemd. Het kwam allemaal wel slecht uit want, zegt de jongen met het biertje, „er moet ook geoogst worden".
Sinds een week heerst er een wankel bestand. Het leger dreigt met hernieuwde aanvallen als de Slovenen de controle over de grensposten met Italië, Oostenrijk en Hongarije niet overdragen en de grensposten met de rest van Joegoslavië niet afbreken. Uit ontmoetingen onderweg blijkt dat de Slovenen er het beste van hopen maar vrezen dat er nieuwe aanvallen zullen komen.
Aan de versperringen wordt daarom duchtig verder gebouwd. Dat wordt vooral dichter bij Ljubljana zichtbaar.
Daar mag weer over de grote weg gereden worden, maar bij viaducten en bruggen staan op sommige plaatsen wel vijftig zware vrachtwagencombinaties klaar om, met zand en stenen beladen, dwars over de weg gezet te worden. Ze zijn onder meer afkomstig uit een groot depot van Renault in de buurt van Ljubljana. Er zijn ook trucks van staatstransportfirma's üi Belgrado. Explosieven moeten voorkomen dat de tanks ze opzij schuiven. Mijnopruimers zullen door scherpschutters onder vuur worden genomen; om bij de scherpschutters te komen moeten de aanvallers door de heuvels of het bos. Het ziet er indrukwekkend uit, maar echte illusies maakt niemand zich.
Als het erop aan komt is de vuurkracht van het Joegoslavische leger overweldigend; bovendien heeft het leger grote parachutisteneenheden. En is er ook nog de luchtmacht, ook al heeft Slovenië zojuist bevestigd over luchtdoelraketten te beschikken. Het doel is een snelle doorstoot te verhinderen en te voorkomen dat de regering en het parlement van Slovenië in een bliksemactie gevangen worden genomen. In Ljubljana zijn de straten rond het parlement en de regeringsgebouwen gebarricadeerd. In de liften van de flats in de buurt hangen waarschuwingen niet naar de zolders te gaan; de daken worden door mihtairen bewaakt en bij verrassingen wordt eerst geschoten en dan pas gevraagd.
De zondagmorgen wordt gebruikt voor het begraven van gesneuvelden en voor kerkdiensten. Tegen het middaguur, als het ultimatum afloopt, hangen velen aan de radio's. Als de berichten bekend worden over de onderhandelingen met de EG-trojka op het eiland Brioni, is er enige opluchting. Terwijl er onderhandeld wordt, zal het leger toch niet aanvallen, wel? In de loop van de middag wordt het zowaar iets drukker op de wegen.
Enkele politici in Belgrado, onder wie de (Kroatische) voorzitter van het collectieve staatspresidium, Mesic, hebben gezegd dat er ook na het verstrijken van de tijdslimiet geen militaire actie zal komen. Maar wie controleert het leger? Aan het eind van de dag geven de Sloveense ministers van Defensie, Voorlichting en Binnenlandse Zaken een persconferentie. Om aan te tonen hoe dreigend de situatie nog blijft, leest minister van Defensie Jansa stukken voor uit een toespraak die de chef van de generale staf in Belgrado, generaal Adjic, vrijdagmiddag zou hebben gehouden. De tekst is in Belgrado niet gepubliceerd, maar minister Jansa zegt dat de echtheid vast staat.
In de toespraak had Adjic meegedeeld dat het Joegoslavische leger zijn nederlaag in Slovenië niet zal aanvaarden. „De veldslag werd verloren, maar de oorlog niet." De legertop eist dat het staatspresidium de nodige maatregelen neemt om Slovenië op de knieën te dwingen. Als de politici dat nalaten zal het leger zelf optreden.
„Het leger zal met volle kracht toeslaan. Slovenië kan in tien tot vijftien dagen worden onderworpen", aldus de generaal blijkens de in Ljubljana gepubliceerde tekst. Adjic zwoer het „socialisme" in Joegoslavië desnoods met militair geweld te zullen verdedigen en beschuldigde de Joegoslavische premier Markovic ervan met Amerika en andere westerse landen een geheim akkoord te hebben gesloten om Joegoslavië te ontbinden.
Adjic sprak voor een groep van ongeveer 150 hogere officieren die zijn aangewezen om een aantal belangrijke commandoposten in Slovenië en Kroatië over te nemen. Deze officieren moeten uiterlijk hedenochtend per helikopter hun nieuwe onderdelen bereiken. Officieren, onder wie generaals, die bij de eerste actie tegen Slovenië hebben gefaald, werden door Adjic bestempeld als „verraders". Officieren die waren overgelopen, dienden volgens hem onverwijld geëxecuteerd te worden.
°°r Slovenië vrijgelaten Joegoslavische krijgsgevangene wordt bij aankomst in Belgrado omhelsd door zijn moeder, grootmoeder en vriendin. Foto E[
Een jongetje loopt in het centrum van de Sloveense hoofdstad Ljubljana aan de hand van zijn moeder en gewapende vader, die profiteert van het bestand dat sinds zaterdagavond van kracht is geworden. Foto epa
"Slovenië hoopt, maar is op ergste voorbereid". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
"De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
PimS °nze correspondent öUr»:Llip VAN niekerk ! n'al rv AN — Het Afrikaans Natio- Pu"t ovres (ANC) heeft zij'n stand" teBen 7 e-j nandhaving van de sancties fing van Afrika verzacht- De afschaf- K ties rnn ♦ economische en andere sanc' uanB bifrt Worden gekoppeld aan voort*' - overgang naar een meerderg°ewind. e*ibiljf • C moet zich een flmke dosis tetl odv Ten verbeelding eigen maken 61 Uitp- a van sancties. Anders zal den" een lege huls overhou- Man(je)ei de nieuwe voorzitter Nelson van hetaAxndag op de slotbijeenkomst ANC-congres in Durban. t asthouHrSWi,'ziging na een onDU»gzaam 'elle UQen aan alle sancties stuitte op liet deefenstand' maar strookte toch die het a ter op de conferentie, de eerste '1 dert- • in Zuid-Afrika kon houden 4%evaal^'aar' ®e meerderheid van de Vmele den sPrak steun uit voor ring j on.derhandelingen met de rege- Het rJUÜ voor toezeggingen. e °PheffUWe beleid van een geleidelij' stippeld h 8 Van de sancties werd uitgedij Va door een commissie onder leistaand vl aDO Mbeki, een vooraan- Vleügel oordvoeder van de gematigde v°or 1™ hoofd van het ANC-bureau Voi rnationale Zaken. gaat hetnSA de aangenomen resolutie akkoord met de eerste de r„ de opheffing van sancties zodra v 0 8^nng-De Klerk de hindernissen eeft p °jWaardige onderhandelingen tieke p t: vrijlating van alle polibaliin gevangenen, terugkeer van de en serieuze stappen om het geweld te beteugelen.
De eerste fase bestaat uit de opheffing van visa-restricties, het verlenen landingsrechten voor de Zuidafrikaanse luchtvaartmaatschappij en de beëindiging van de sport- en culturele boycot. Het ANC zal oproepen tot het staken van economische sancties zodra er overeenstemming is bereikt over de vorming van een overgangsregering en de manier waarop een nieuwe grondwet wordt opgesteld. i
Het olie- en wapenembargo moeten van kracht blijven totdat er een akkoord is over de uitgangspunten van een nieuwe, democratische grondwet en er wordt begonnen met de voorbereiding van verkiezingen. „Wij willen de overgebleven sancties zo gebruiken om gefaseerd onze doelen te bereiken", aldus Victor Moche, ANC-vertegenwoordiger in Canada.
Eerdere pogingen van de ANC-diplomaten om het beleid ten opzichte van sancties te versoepelen werden op de consultatieve conferentie van december vorig jaar tegengehouden door vertegenwoordigers van ANC-afdelingen in het land. Zij eisten met succes dat het ANC zou blijven vasthouden aan de economische sancties — een symbool van de strijd tegen de apartheid. Maar sindsdien zijn de sancties al door meerdere landen verzacht. Naar wordt verwacht zullen de Verenigde Staten zeer binnenkort (misschien al de komende week) de wet afschaffen die ver gaande sancties tegen het blanke minderheidsregime voorschrijft. Psychologisch zal dit een grote uitwerking hebben, want Washington ging het
verst in de boycot van Zuid-Afrika. President Bush kan de wet schrappen als alle politieke gevangenen in Zuid- Afrika vrij zijn. Aan de andere voorwaarden, de afschaffing van alle apartheidswetten, heeft Pretoria inmiddels voldaan.
Over de kwestie wie als politieke gevangene kan worden beschouwd heerst onenigheid. Een hoge ANC-functionaris zei dat er nu nog slechts drie ANCstrijders in de gevangenis zitten. Maar Mandela hamerde erop dat ook de mensen die vastzitten in verband met opstanden en acties in de zwarte woonoorden wat hem betreft politieke gevangenen zijn.
Zie ook pagina 5
Winnie Mandela feliciteert Nelson Mandela met zijn verkiezing tot voorzitter van het ANC op het congres in Durban.
"ANC wil gefaseerd sancties afschaffen". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
61 zon een enkele regen- of 2l6raHl Mlddagtemperatuur van n°ordon« aan zee tot 28 in het matige vlen ï*\het land- Zwakke tot Va« de aeranderhJke wind, in de loop e aag draaiend naar zuidwest. Vio££G T/M VRIJDAG: dr°og va„Ti Z°,n ?n vriJwel overal de kanc donderdag een toenemen- een regen" of onweersbui, «aar r,nfmperatuur °PloPend van 23 Uitgehngeyeer 27 graden. 5 Dre,d weeroverzicht op pagina 4
"HET WEER". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
APELDOORN (ANP) — De Europese ministers van Ontwikkelingssamenwerking wijzen het plan van minister Pronk af om militairen in te zetten bij humanitaire hulpverlening in de Derde Wereld.
Pronk heeft enige tijd geleden geopperd militairen uit te zenden voor humanitaire hulp in landen als Ethiopië, Somalië en Sudan. De EG-ministers toonden tijdens hun informele raad, die zaterdag en zondag in Apeldoorn werd gehouden, volgens minister Pronk weinig enthousiasme.
De ministers van Ontwikkelingssamenwerking van de EG willen in september besluiten tot de instelling van een EG-bureau of „platform" voor humanitaire noodhulp. Dat moet leiden tot een betere coördinatie van de noodhulp van de EG en van de lidstaten. Het moet een eind maken aan de situatie dat de EG als gevolg van een wirwar van bureaucratische procedures vaak pas hulp kan geven als het te laat is. Het plan voor een EG-bureau voor noodhulp is afkomstig van de Europees commissaris voor Ontwikkelingssamenwerking, de Spanjaard M. Marin. Hij komt waarschijnlijk deze maand nog met een concreet voorstel, waarover in een extra bijeenkomst in september zal worden beslist. „Het probleem met de EG-noodhulp is dat deze niet snel genoeg beschikbaar kan komen. Het zou vreemd zijn als wij met onze besluiten om die situatie te verbeteren tot de eerstvolgende informele raad eind november zouden wachten", aldus Pronk.
De ministers hebben voorts besloten zelf ook te gaan werken met de volgens Pronk succesvolle formule van de Europese trojka. Dat gebeurt in navolging van de ministers van Buitenlandse Zaken die regelmatig een driemanschap, bestaande uit het huidige, het vorige en het komende EG-voorzitterschap, op stap sturen.
Het ligt in de bedoeling dat de eerste ontwikkelingstrojka, dit half jaar bestaande uit Nederland, Luxemburg en Portugal, in augustus een bezoek brengt aan Ethiopië. Later dit jaar volgt mogelijk een reis naar Bangladesh.
De bedoeling van de trojkareizen is vooral feiten te verzamelen die moeten leiden tot een betere coördinatie van de hulp van de EG en van de afzonderlijke lidstaten.
"EG-ministers wijzen inzet militairen bij ontwikkelingshulp af". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
"Advertentie". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
ONVERWACHTS EN ÉÉNMALIG THE PIXIES + support CLAW BOYS CLAW ZATERDAG 13 JULI AMSTERDAM - EDENHAL VOORVERKOOP IS REEDS GESTART, k KAARTEN f 32,50 A
"Advertentie". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
Van onze verslaggevers
LYON — De Tour de France is dit weekeinde minstens even sensationeel van start gegaan als de editie van 1990. In Lyon, waar de Fransman Marie zaterdag de proloog won, trok zondagochtend in de eerste etappe een aantal favorieten voor de eindzege onmiddellijk ten aanval. Onder hen bevonden zich Greg LeMond en Erik Breukink. De vluchters verdienden met hun aanval 1.44 minuut op de meeste concurrenten.
Kanshebbers als Delgado, Fignon en Bugno misten de slag. Ook de Nederlanders Rooks en Theunisse liepen averij op. Alleen Fignon kon in de ploegentijdrit van zondagmiddag de opgelopen schade enigszins herstellen.
"LeMond en Breukink openen Tour met sensationele vlucht". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
Van onze verslaggever
AMSTERDAM — De invoering van een streepjescode op de OV-jaarkaart voor studenten heeft de woede opgewekt van de studentenbond Lsvb. „Een inbreuk op de privacy van studenten" en „het zoveelste voorbeeld van aparte behandeling van studentenkaarthouders door de NS", noemde de voorzit-
ter van de studentenbond LSVb, René Zwaap, het plan. Volgens de NS is er eigenlijk niet zoveel aan de hand, in de naaste toekomst krijgt iedereen een streepjescode.
De streepjescode waarmee de NS fraudeurs onder de houders van een OV Studentenkaart willen gaan opsporen, zitten ook al een tijdje op sommige gewone OV-kaarten. Met de code kan de NS als verloren opgegeven kaarten waarmee toch nog wordt gereisd, sneller opsporen.
De streepjescode op een „gewone" OV-kaart is voorlopig alleen voor interne administratie, aldus de spoorwegen. Maar op de langere termijn wil de NS alle kaarten met de streepjescode controleren. De apparatuur daarvoor is al in de maak en kan dit najaar worden uitgeprobeerd. Gaandeweg krijgen alle soorten kaarten een streepjescode.
Dat de studentenkaart als eerste de streepjes krijgt, heeft niets te maken met meer fraude door de studenten, benadrukt de NS, maar alles met het feit dat op 1 november de nieuwe studentenkaarten worden gedrukt. „En als ze dan niet zon code krijgen, moeten we weer een jaar wachten." Overigens worden jaarlijks twaalfduizend kaarten door studenten opgegeven als vermist, aldus de NS.
Voorlopig wil de NS vijftig controleteams met een afleespen op pad sturen, waarmee de streepjescode kan worden gecontroleerd.
"Studentenbond nijdig over controle OV-kaart NS vindt boze reactie op streepjescode overdreven". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
14 PAGINA'S 2 EG-ministers hopen snelheidsbegrenzer voor vrachtwagens en bussen snel in te voeren. 3 Nederlandse automobilisten verdringen zich bij Belgische pompen. 4 Opstand van de kinderen der „Harki's" in Frankrijk. 5 Etnische en ideologische verscheidenheid in ANCbestuur. 6 Stehpane Grappelli vertedert op Drum Jazz Festival. SPORT 8 Nationaal honkbalteam opent toernooi in Rotterdam met drie verliespartijen. 9 Becker geeft Wimbledonwinnaar Stich levensles. 11 Meerkampploegen handhaven zich in hoogste categorie. PERSOONLIJK 4 HET WEER 4 KUNST 6 DAG IN DAG UIT 7 SPORT 8 t/m 12 RADIO & TELEVISIE 13 FAMILIEBERICHTEN 14
"IN PIT NUMMER". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
TOUR DE FRANCE - de eerste tien na proloog, Ie etappe en ploegentijdrit Sü>- SI WÊÉÊ wM I 0.20 0.40 1 1.20 1.40
"Advertentie". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
De I completeert de naam van de Tour-maand. De I van Initiative: de coureur die er tijdens een slome etappe onverhoeds tussenuit zeilt en onrust zaait in de soezende karavaan. Of de I van Izoard, de boze Alp die dit jaar niet J| in het parcours staat maar dat alleen om zijn mooie grimmige naam al wèl had moeten doen. De eerste ritten zijn achter de rug. We weten inmiddels dat Breukink op geluidsbanden rijdt, Rooks met alcoholvrij bier in zijn bidon, en Theunisse voor een firma die gelukkig meer verstand heeft van verzekeren. En vanaf vandaag zal drie weken lang blijken dat onze verslaggevers niet voor geel gaan maar voor Je\olLsLi*ant, voor kopman en knecht de Volltskfaiit Ja, stuur mij 4 weken de Volkskrant voor de introductieprijs van f 12,70. ' Naam: . ' I Straat: . I I Postcode: Plaats: | I Bank/Giro: . | Telefoon: (o.a. voor controle op de bezorging) | Aansluitend neem ik een abonnement en ik betaal per: D maand f 27,50 111 |||| 111 111 ' I D kwartaal f 81,75 I Deze bon in een open envelop zonder post-1 zegel opsturen naar de Volkskrant, I Antwoordnr. 2277,1000 PA AMSTERDAM | I U kunt ook bellen 020-668 13 00. i I Voor postabonnees geldt een kleine verhoging. g 710371 002009 I
"Advertentie". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001
Van onze correspondente ULRIKE RUDBERG
BELGRADO — Het Joegoslavische leger heeft zondagmorgen ingegrepen bij hevige gevechten tussen Serviërs en Kroaten in een dorp in het gebied van de Servische minderheid in Kroatië. Bij de gevechten kwamen zeker twaalf mensen om het leven. Een Kroatische politiewoordvoerder sprak van tientallen slachtoffers. De onderhandelingen op het eiland Brioni onder leiding van de EG-trojka leken zondagavond te zyn vastgelopen.
Hoewel de Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken Jacques Poos verklaarde dat een „voor allen aanvaardbaar compromis" in de maak was, lieten de Joegoslavische gesprekspartners zich tegen het officiële persbureau Tanjug veel pessimistischer uit.
Janez Drnovsek, lid van het staatspresidium, verklaarde: „De vragen over de grenzen en de grensposten blijven onopgelost". President Stjepan Mesic gaf als commentaar: „Ik ben geen optimist meer." Er werden geen mededelingen gedaan over wat er achter de gesloten deuren is besproken.
De EG-delegatie staat onder leiding van de Nederlandse minister Hans van den Broek.
Ten zuiden van de stad Osijek (150 kilometer ten noordwesten van Belgrado) kwam het tot felle vuurgevechten tussen de Kroatische politie en gewapende Serviërs. De politie had samen met Kroatische troepen het dorp Tenja bestormd. Het Joegoslavische leger betrok in de middag posities tussen de strijdende partijen om verder bloedvergieten te verhinderen. In de avonduren wist het federale leger een vuur pauze te bewerkstelligen.
Deze gewelddadige botsingen zijn de eerste reactie op een aankondiging van het Kroatische ministerie van Binnenlandse Zaken dat voortaan harder wordt opgetreden tegen de Servische minderheid. De plaatsvervangende minister Milan Brezak zei zaterdag in Zagreb: „De plannen voor het herstel van de openbare orde en de vrede in de crisisgebieden zullen niet langer worden opgeschoven".
Brezak werd nog duid
Brezak richtte zware beschuldigingen aan het adres van het federale leger. Dat zou in de regio Lika, in de buurt van de kuststad Zadar, wapens en camouflagepakken onder de daar wonende Serviërs hebben verdeeld. Bovendien zou de bevolking een militaire opleiding hebben gekregen. Op de luchtmachtbasis Udbina, tachtig kilometer ten noordoosten van Zadar, zouden verder dertig gevechtsvliegtuigen onaangekondigd zijn geland.
In Slovenië werd zondag geen ingrijpen van het Joegoslavische volksleger meer verwacht. Om twaalf uur liep het ultimatum van het staatspresidium af, volgens welk Slovenië de douane en grensbewaking weer overdraagt aan de federale instellingen en aldus haar onafhankelijkheidsverklaring weer inslikt. Alle aandacht werd evenwel opgeëist door de bemiddelingspogingen van het EG-driemanschap op het eiland Brioni en een gematigde uitlating van de Joegoslavische minister van Defensie, waardoor niet op een offensief van de strijdkrachten werd gerekend.
Minister Veljko Kadijevic gaf dit weekeinde toe dat er een machtsstrijd woedt over de rol van het leger. Het ene kamp eist dat de strijdkrachten in de kazernes blijven en alleen maar de „bloedige orgie" gadeslaan. Het andere kamp schreeuwt om een militaire coup. „Wij wisten vanaf het begin dat deze twee alternatieven onherroepelijk naar hetzelfde einde zouden leiden", zei Kadijevic.
Hij verweet de federale instanties „de ernst van de situatie" niet te hebben onderkend. De aarzelende houding van de politici, die in Slovenië steeds hebben aangedrongen op onderhandelingen, „heeft het leger aan handen en voeten gebonden". Hij stelde verder klip en klaar: „Het leger heeft nooit iets op eigen houtje ondernomen".
De federale soldaten zouden in conflicthaarden, zoals in Kroatië, meestal hebben gefungeerd als een buffer tussen vijandige bevolkingsgroepen.
„Zonder hun aanwezigheid stond het bloed ons nu aan de knieën," aldus Kadij evic. De minister beschouwt de grondwet van 1974, die de verschillende regio's een grote mate van bewegingsvrijheid verschaft, als de oorzaak van de huidige teloorgang van Joegoslavië. „Dat was de tijdbom die de federatie vernietigde."
Kadijevic beschuldigt de Sloveense leiding ervan de besluiten van het staatspresidium te minachten en de aanvallen op de federale troepen voort te zetten. „De generale staf zal het staatspresidum gepaste maatregelen voorstellen", zei de minister, die aldus te kennen gaf dat het leger ondergeschikt is aan de burgerreging.
De federale regering beschuldigde zaterdag de Sloveense leiding ervan nog 91 officieren en 110 soldaten achter de tralies te houden. Hun gevangenschap en behandeling werd „onmenselijk" genoemd. Gewonden zouden niet in een ziekenhuis worden verpleegd en enkele gevangenen zouden in hongerstaking zijn gegaan.
Op het station van Belgrado speelden zich zaterdag hartverscheurende taferelen af bij de aankomst van treinen met 350 soldaten die in Slovenië gewond waren geraakt of gevangen genomen. Huilenden ouders en echtgenoten begroetten dolgelukkig hun geliefden en lieten hen in de meest letterlijke betekenis van het woord niet meer los. Deze soldaten is vijftien dagen verlof gegund. Daarna moeten zij de dienst hervatten in andere delen van het land, maar in ieder geval niet meer in Slove-
President Slobodan Milosevic van Servië sloeg dit weekeinde een harde toon aan. „Er dreigt een oorlog die vernietigender kan zijn dan alle andere die op Joegoslavische bodem zijn gevoerd." Op de televisie riep hij de burgers van Servië op „bereid te zijn hun land te verdedigen". De volksmilitie van de grootste republiek zou bereid zijn „te allen tijde de verdedingstaak van de republiek Servië over te nemen".
De Servische leider repte voor het eerst over de zelfstandigheid van Slovenië. „Degenen die niet in Joegoslavië willen blijven en die het leger beschouwen als een bezettingsmacht, moeten in de toekomst zelf zorgen voor hun ver' dediging en veiligheid".
Milosevic zei ervan overtuigd te zijn dat, Joegoslavië zich met nog veel meer succes ontwikkelen kan zonder degenen die hebben besloten de federatie te verlaten". „Bc bedoel dat het Joegoslavische volksleger zich alleen mag bevinden op het grondgebied van de volken die in Joegoslavië gemeenschappelijk en in vrede met elkaar willen leven", aldus Milosevic.
De Sovjet-Unie heeft Joegoslavië aangeboden te bemiddelen.
"Federaal leger treedt op bij strijd in Kroatië". "De Volkskrant". 's-Hertogenbosch, 1991/07/08 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 16-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010867157:mpeg21:p001