NRC Handelsblad

r °nze correspondent 2 3.°kt. — In politie» «. in Bonn heeft het opzien gebaard dat de . T er van de Beierse CSU, i" 0Sef Strauss, een inw heeft gegeven aan het neo-fascistische a d II Borghese. In dit ,. li ev ' heeft Strauss bondsiilri( 6 j ® ran dt ervan be!dw , ^at ^eze • i n de epubiiek een „finlan'ssproees" op gang wil L' Wanneer op 19 nointro c ' e Bondsdagver•erdl? de SPD de absolute ^ «heid verovert. IC* zou het evenwicht Ris qjP worden verstoord, Pier , rauss - Hij voorspelde JtL° at n zouc len de verklets , an 19 oktober dan e . Matste vrije verbCn zijn. 'Wtlelijk ■W^' Wanneer ongelukEht kL. andt weer aan de -i mt . zullen pers, radio Revisie volledig in de val'? eri Van • Voi Sp " d ® regerin„ „ * Zou i> Beierse poli'tif. , °randt opzettelijk .toftalrt I® n veroorzaakt Snpn ■ yker socialisatie lnv oeren. veelde in het inPnd e 5 der dat Brandt ge-Dl! npf ro ^ e eoa litie tusu nt act P n , en SPD g ehei " J^iaans" ft gehad met mef leweten van h kabinetsleden. Becommunistische g^^abinetsleden. Be . ^iti SS de nieu we Westie g r „ G J}landse politiek 4 «nat na ..««ixv na een verkiev mning zou W in en

„Brandt hechtte meer waarde aan de strategische raadgevingen van de Italiaanse com■ munistische partij dan aan de noodzaak or» met onze partij samen te werken. Een samenwerking die Duitsland een veilige toekomst had kunnen garanderen". In een interview met de Saarlandse radio heeft Strauss gisteren zijn beweringen over „de laatste vrije Bondsdagverkiezingen" ietwat afgezwakt. Onvrij Hij zei dat de op handen zijnde verkiezingen niet meer in volle omvang vrij zijn, als gevolg van de overstelpende hoeveelheid regeringspropaganda, waarvoor 250 miljoen mark aan belastinggeld zou worden uitgetrokken, van de eenzijdige houding van de Westduitse publiciteitsmedia en van de rol die de Westduitse vakbond thans zou spelen. „Voorwaarden voor vrije verkiezingen zijn vrije informatie en een evenwichtige beoordeling", zo stelde Strauss. De voorzitter van de neonazistische NPD, Mussgnug, heeft het afgelopen weekeinde op een partijcongres in Düsseldorf gezegd dat de nationaal-democraten „onder bepaalde voorwaarden" bereid zijn steun te verlenen aan een coalitieregering onder het CDU-Bondsdaglid Schroder, tevens oud-minister van buitenlandse zaken. Naar de mening van Mussgnug zijn zowel Brandt als Barzel ongeschikt voor het bondskanselierschap. Het streven van de NPD zal er bij deze verkiezingen op gericht zijn een absolute meerderheid van de „oude partijen" te verhinderen.

HANNOVER, 23 okt. — Bij de gemeenteraadsverkiezingen in de twee Duitse deelstaten Hessen en Nedersaksen hebben gisteren de sociaaldemocraten en de christendemocraten flinke stemmenwinsten geboekt, terwijl de liberale Vrije Democraten een zware nederlaag leden. De uiterst rechtse NDP werd gedegradeerd tot een te verwaarlozen splintergroep. In Hessen, dat door een socialistisch-liberale coalitie wordt geregeerd, kwam 81,4 procent van de 3,8 miljoen stemgerechtigden naar de stembus. In vergelijking met de gemeenteraadsverkiezing van vier jaar geleden boekten de sociaaldemocraten (SPD) 1,5 procent winst en stegen naar 51,4 procent. De werkelijke winnaars waren hier echter de christendemocraten (CDU), die hun percentage van 29,5 op 38,1 brachten. Dat ging voor een groot gedeelte ten koste van de liberalen, die van 10,4 naar 6,4 procent kelderden. Ondanks haar succes bereikte de CDU in Hessen niet haar voornaamste doel, de SPD-meerderheid in de „rode raadhuizen" van de grote steden te breken. De sociaaldemocraten wisten zelfs in acht van de negen grote steden van Hessen hun meerderheid te vergroten. De communisten hadden weinig succes. Slechts in de universiteitsstad Marburg behaalde de communistische partij, die voor het eerst aan de verkiezingen meedeed, een stemmenpercentage van enige betekenis, namelijk 5,3 procent, waarmee zij twee zetels in de gemeenteraad veroverde. Nedersakseii Hetzelfde beeld liet Nedersaksen zien. In deze deelstaat waren 4,3 miljoen van de 5,2 miljoen stemgerechtigden opgeroepen. De overigen gaan in het voorjaar naar de stembus, nadat de bestuurlijke hervorming — nieuwe indeling van kieskringen en samenvoeging van kleine gemeenten — is voltooid. De opkomst bedroeg 81,5 tegen in 1968 76,6 procent. Hiervan veroverden de sociaaldemocraten 48,6 tegen vier jaar geleden 41,4 procent. De CDU verbeterde haar aandeel van 39,2 in 1968 tot 43,3 procent nu. Ook hier was de FDP de grote verliezer met 5.2 '""en 9,2 procent in 1968. De NP vier jaar geleden nog 5; ït op zich verenigde kw niét verder dan 0,6 procen.. A) — Opstand Philippijnen. 300 Mariniers hebben op het eiland Mindanao een „maoïstische" opstand neergeslagen. Zes militairen, 49 opstandelingen en 4 burgers zijn om het leven gekomen. De maoïsten hadden zaterdag de stad Marawi aangevallen.

„me correspondent dr. J. VAN DEït PUTTEN SANTIAGO, 23 okt. Na een week van talloze incidenwas het zondag warm en rustig in Santiago en de lucht "(lelijk weer eens om te ademen. Dat kwam niet alleen "dat er g een reden was voor het afschieten van traangassen, maar ook wegens de rantsoenering van de beng voor de voetganger een weldaad. De bussen begonnen $ o/i ,,,. rccta kiricf wppr tp riiHon flo t-svi'o W- w — —~ ö ~ **■+ + v- xx , 24-uursstaking weer te rijden. De taxi's zouden vanggfl -t * — — - ^ ~ .tf weer de straat opgaan nadat de regering op de vooramste punten had toegegeven.

llp . name heeft de regering mZii af te «en van de plan"Ttot nationalisatie van het "bedrijf Een soortgelijke be£ i die zij vorige week aan de t»nde vrachtvervoerders deed ".'aan hun hardnekkige start nog altijd geen eind gerl'-t Maar nu het personeel ^ (j e " nationale luchtvaart«tschappij weer aan het werk a L a an, is volgens de regering . openbare vervoer in het I( j geheel genormaliseerd. Toch kan men onmogelijk nu zegge" of de grootste startbeweging die Chili sinds asenheugenis heeft gekend „het verlopen is. Twintig stadje groeperingen, waaronder Jjen. "studenten, industriëlen, «toérsoneel, advocaten, artn tandartsen, ingenieurs en -pellers, hebben in pagina0 te annonces een „nationaal itnpakket" bekend gemaakt, iarin staat onder meer dat alle -•regelen iflie tegen de stakers 'f, ondernomen ongedaan moe) worden gemaakt. Maar er j ook een paar zuiver' politie^ eisen bij die voor de regering aanvaardbaar zijn. Een andere eis is inmiddels illigd: Allende heeft de °P ^ wa P encon trole getead die de strijd tegen illegale rapende groepen in handen van het leger. De christenrr,araten, verbetener dan ooit de oppositie, noemen de afrndiging van deze wet — die et alleen tegen uiterst rechtse, Har ook tegen uiterst linkse

groepen is gericht — een „triomf van de democratie". Aanslagen Al zijn er dan de laatste dagen in Santiago geen rellen meer, de spanning is nog bij lange na niet geweken en kan ieder moment weer oplaaien. Er waren dit weekeinde weer verschillende bomaanslagen. Eén ervan vernielde een lokaal van de communistische partij in een voorstad van Santiago. In Concepcion viel de elektriciteitscentrale uit als gevolg van enkele welgerichte schoten. Bij Talca, 255 kilometer ten zuiden van Santiago, werd tot tweemaal toe op nagenoeg dezelfde plaats een aanslag tegen een spoorlijn gepleegd. De tweede keer vond de ontploffing plaats vlak nadat een passagierstrein was gepasseerd. Men mag aannemen dat de schuldigen tot dezelfde extreem-rechtse groep behoren die verantwoordelijk is voor de vele aanslagen van de afgelopen week. De noodtoestand in 20 van de 24 provincies, met een nachtelijk uitgaansverbod in vier centrale provincies, blijft van kracht. Alleen al in Santiago werden in de nacht van zaterdag op zondag 698 mensen gearresteerd die zonder vrijgeleide de straat waren opgegaan. Een oud-majoor van het leger werd in zijn auto door een legerpatrouille doodgeschoten nadat hij geen gehoor had gegeven aan een bevel tot stoppen.

Over het uitgaansverbod zei president Allende afgelopen zaterdag dat het het huiselijk leven bevordert. „Het maakt de mensen rustig. Let wel dat ik u dat advies geef als arts die niet in staking is", aldus de president die jarenlang voorzitter is geweest van de Chileense artsenvereniging. Stilte Ook de oppositie wil het huiselijk samenzijn bevorderen, maar met een ander oogmerk dan dat van Allende. De gezamenlijke oppositiepartijen, verenigd in de confederatie van de democratie, hebben opgeroepen om van de dag van morgen de „dag van de stilte" te maken. De mensen moeten in hun huizen blijven „opdat de regering de schreeuw van de ontevredenen hoort". De voorzitter van de rechtse Nationale Partij, Sergio Onofre Jarpa, acht het zijn plicht een aanklacht tegen Allende in te dienen wegens schending van de constitutie, ook al zal hij daarvoor in het parlement niet de vereiste tweederde meerderheid kunnen halen. President Allende was in zijn persconferentie van zaterdag optimistischer dan een paar dagen tevoren. Hij zei dat Chili niet meer op de rand van de burgeroorlog staat en dat het land niet lamgelegd is door de stakingen van „de reactie en het fascisme". Hij merkte op dat in geval van nood alleen de arbeiders het land zouden kunnen lamleggen. Allende wil de botsingen tussen regering en oppositie kanaliseren in de strijd om de parlementsverkiezingen van maart volgend iaar. Zaterdag zei hij voor de Italiaanse televisie dat de regeringscoalitie het resultaat van deze verkiezingen hoe dan ook zal respecteren, ook als de uitslag ongunstig voor haar is. Aan een Colombiaanse krant heeft de Chileense president verklaard dat hij in dat laatste geval een plebisciet zou uitschrijven;

wronze correspondent . S. A. COLENBRANDER LONDEN, 23 okt. — Oud-miner Craig, de leider van de *estantse Vanguard-beweis er nu zeker van dat hij zijn geruchtmakende rede de Conservatieve Monday in Londen (de bereidheid t gaan schieten en te gaan tot"), de stemming onder de Kante protestanten meer verfd heeft dan vice-voorzitter tón Ardill, die donderdagid Craigs rede in een onmidreactie „ongelukkig" »de. Niet Craig, maar Ardill r de pas: Craig ontvangt ~ len van sympathiebetuigin?, eide vleugels van de IRA I.officiële" en de „provisioneJ- hoewel nog steeds verbitter■^janden, hebben op plaatse• tttveau in Belfast de koppen ■ eikaar gestoken om te over"s wat men gezamenlijk zou 0 doen indien de katholieke «buurten in de stad door te protestanten mochten 1 aangevallen. Dit is alles P van Craigs rede.

Terwijl de vooruitzichten van Noord-Ierland uitermate somber zijn en gematigde politici als bijv. Robert Cooper, een van de leiders van de nieuwe Alliantiepartij, de kans op verdere en meer uitgebreide sectarische conflicten en strijd allerminst uitgesloten achten, heeft dominee Paisley gisteren in een interview voor Zuidierse radio krachtig stelling genomen tegen Craig en verkondigd dat diens woorden verschrikkelijke schade hadden toegebracht aan Nóord-ierlands zaak bij de mensen in Engeland. Niet dat Paisley zelf eventueel wapengebruik helemaal afzweert: Als aan de protestanten tegen hun zin eenheid met het zuiden mocht worden opgelegd, zou ook hij de strijd aanbinden; Paisley vreest echter dat Craigs positie op een nieuwe confrontatie van de protestanten met de Britse troepen zou kunnen uitlopen. Bij een aanslag op een wapendepot van het territoriale leger zijn vannacht een aantal moderne geweren buitgemaakt: de aanslag geschiedde toen de wacht werd afgelost.

De beroemde Dom van Milaan gaat op het ogenblik schuil achter een wand van plastic platen die doet denken aan wolkenkrabbers. De reden is dat het bouwwerk tijdens restauratiewerkzaamheden beschermd moet worden.

ATHENE, Z3 cJKt.. — In totaal 34 inzittenden zijn omgekomen toen zaterdagavond een Grieks passagiersvliegtuig voor de kust bij Athene in zee stortte. Negentien inzittenden, o.w. vier bemanningsleden, wisten zwemmend de vaste wal te bereiken. Er woedde een zwaar onweer op het moment van de ramp. Het toestel (van het Japanse type YS 11) was op weg van het eiland Korfoe naar Athene. Van de zeven buitenlanders aan boord zijn er drie omgekomen. (Reuter/UPI)

Door onze correspondent S. M. BOUMAN TEL AVIV. 23 okt. — De Israëlische militaire gouverneur van de Gazastreek, generaal Yitschak Pundak, heeft gisteren Rashad A'Shawa, de burgemeester van de stad Gaza, ontslagen. Een officier van het militaire bestuur, Uri Tsjetsjik, is gelijktijdig tot tijdelijk burgemeester van de stad benoemd.

De directe aanleiding tot deze drastische Israëlische maatregel was een dispuut tussen het militaire bestuur en Rashad A'Shawa over de status van de Palestijnse vluchtelingen in de Gazastreek. Gesteund door negen leden van de gemeenteraad, die gisteren uit protest tegen het ontslag van de burgemeester aftraden, weigerde Rashad A'Shawa gehoor te geven aan een bevel van het militaire bestuur de gemeentelijke diensten tot het aan de stad Gaza grenzende vluchtelingenkamp Shati uit te breiden. Bij de uitvaardiging van dit bevel beriep de Israëlische militaire gouverneur zich op een administratieve maatregel van zijn Egyptische voorganger van 1966 waarin het 20.000 inwoners tellende vluchtelingenkamp Shati binnen de gemeentelijke grenzen van de stad Gaza werd getrokken. Naar het oordeel van de afgezette burgemeester had deze Egyptische maatregel slechts geografische en geen politieke betekenis. Uitbreiding van de gemeentelijke diensten tot Shati onder Israëlische bezetting zou naar de mening van Rashad A'Shawa de vluchtelingenstatus van de Palestijnen uithollen en hun positie bij de UNRWA, de hulporganisatie van de Verenigde Naües, ondermijnen. „Wij zijn van mening", schreef de burgemeester aan de militaire gouverneur, „dat iedere verandering in de status van het kamp of zijn verhouding van de UNRWA verstrekkende politieke en sociale gevolgen zal hebben voor ie Palestijnse zaak in het internationale recht." Annexatie Achter deze formulering gaat de vrees schuil dat uitbreiding van de gemeentelijke diensten tot het vlöchtelingenkamp een onderdeel Van een Israëlisch plan is om vi'a de normalisering van het dagelijkse leven in de Gazastreek de formele annexatie ervan bij Israël voor te bereiden. Tegenover deze visie van Bashad A'Shawa stelt het Israëlische militaire bestuur ds volgende feiten: 1. De stad Gaza levert reeds water en elektriciteit aan het kamp Shati; 2. uitbreiding van deze dienstverlening tot gezondheidszorg en reinigingsdiensten brengt geen verandering in de legale' staius van de Palestijnse vluchtelingen; 3. het militaire bestuur heeft slechts de verbetering van de levensstandaard van de bevolking in het kamp op het oog; 4. Andere steden in de Gazastreek hebben reeds vluchtelingenkampen onder hun hoede genomen. De afzetting van Rashad A'Shawa verwijdert een van de weinig gezaghebbende leiders in de Gazastreek die openlijk tegen de annexatie van.de streek door Israël ijverde. Hij ziet de toekomst van de Gazastreek noch bij Israël noch bij Egypte, maaibij Jordanië. Voor en na besprekingen met konnig Hoessein sprak Rashad A'Shawa zich o.a. tegenover ons uit voor integratie van de Gazastreek in een te vormen federale Palestijnse staat onder de troon van koning Hoessein.'

Door onze correspondent drs. F. G. VAN HASSELT ISTANBOEL, 23 okt. — De meeste eisen die de kapers van het Turkse vliegtuig dat sinds gisterochtend op het vliegveld van Sofia staat, hebben gesteld — zoals die betreffende herstel van de oude grondwet, stakingsrecht en landbouwhervorming — en ook hun oorspronkelijke eis van uitlevering van alle drieduizend politieke gevangenen, maken de indruk meer er op berekend te zijn de aandacht van de wereld te vestigen op de Turkse toestanden dan voort te komen uit de hoop op verwezenlijking.

Niet alleen op principiële gronden, ook praktisch is het bijvoorbeeld voor de Turkse regering onmogelijk, van het ene uur op het andere de grondwet te veranderen. De kapers zouden de Turkse regeerders voor een veel groter dilemma stellen als zij bijvoorbeeld als enige eis stelden dé uitlevering van slechts één van hun kameraden: Ziya Yilmaz, op het ogenblik de enige veroordeelde in Turkije die op korte termijn — het vonnis moet nog door het parlement worden bekrachtigd — de doodstraf zag (hij was verwikkeld in de ontvoering van de later vermoorde Israëlische consul-generaal in mei vorig jaar). Het zou dan voor de autoriteiten een hard gelag worden, de executie van één „stadsbandiet" prioriteit te geven boven het redden van 65 onschuldigen. De Turkse regering zal ook nog niet vergeten zijn — ook al trok het toen nauwelijks de aandacht en mocht het in de Turkse pers niet worden gepubliceerd — dat Bulgarije in mei jl. een klacht heeft ingediend na de executie van drie Turkse activisten die, zo zei Sofia, in schril contrast stond met de succesvolle afhandeling van een opvallend gelijksoortige situatie op het vliegveld van Sofia twee dagen tevoren.

Maar zoals de eisen nu liggen — althans volgens het Bulgaarse persbureau — wordt de hoop levend dat het de bedreigers te doen is — naast hun eigen vrijgeleide — om zo veel en lang mogelijke publiciteit voor misstanden in Turkije. Gewetensconflict Het besef hiervan plaatst de „publicist" in een soort gewetensconflict. Moet hij zich lenen voor dit afdwingen van publiciteit met verkeerde middelen? Bij „München" kwam dit probleem al naar voren. Maar München was, behalve een verfoeilijke daad, zo duidelijk ook een wanhoopskreet dat het als vanzelf leidde tot nieuwe aandacht voor de toestanden waaruit die wanhoop voortkwam. Wat echter in München een kreet was, lijkt in Sofia een soort routine te worden; wat in München verschrikking was, wordt in Sofia een schrikeffect. Er laat zich een ontwikkeling denken waarbij zich een hele methodiek gaat vormen voor het afdwingen van aandacht, en dan wordt het des te moeilijker naarmate het om situaties en kwesties gaat die die aandacht op zichzelf wel verdienen.

MOGADISHU, 23 okt. — President Nyerere van Tanzania en president Amin van Oeganda zaten zaterdag op enkele meters van elkaar, maar zij hebben niet met elkaar gesproken. Beiden woonden de feestelijkheden bij ter herinnering aan de bevrijding van Somali in Mogadishu, de hoofdstad van Somali. Toen hun aanwezigheid bekend werd, in strijd met vroegere berichten, werd algemeen aangenomen dat beiden elkaar zouden ontmoeten voor een persoonlijk gesprek. Maar deze ontmoeting vond niet plaats. Beiden keerden in hun land terug zonder een verklaring af te leggen. De grensoorlog tussen hun landen werd onlangs voorlopig bijgelegd! (AP)

MOSKOU. 23 okt. — Opnieuw 60 joodse gezinnen mogen de Sowjetunie verlaten zonder de diplomabelasting te betalen. In totaal 139 gezinnen zijn nu vrijgesteld van deze financiële voorwaarde. Aan geruchten dat Moskou deze belasting geheel zou willen intrekken, wordt nog weinig geloof gehecht. Aangenomen wordt dat de Russische welwillendheid van tijdelijke aard is en verband houdt met v de gehoopte goedkeuring van het Amerikaans-Russische handelsverdrag woensdag door het Amerikaanse Congres.

MOSKOU. 23 okt. — Ohira, de Japanse minister van buitenlandse zaken, is in Moskou aangekomen. Hij zal de mogelijkheden van een vredesverdrag en van economische samenwerking ter sprake brengen. Tevens zal hij de nieuwe Japanse politiek ten opzichte van China toelichten. De Sowjetpers heeft zich kritisch uitgelaten over de Japanse defensieplannen. Rode Ster schreef: „Het Japanse vijfjarenplan ter versterking van de defensie zal het land op de sterkte van West-Duitsland en Italië brengen. Verdere versterkingen zouden het politieke klimaat in Azië niet ten goede komen", In Tokio is zaterdag, op de jaarlijkse „anti-oorlogsdag" gedemonstreerd tegen het vijfjarenplan en tegen de voortdurende Amerikaanse aanwezigheid in Japan. (Reuter) — Mijnramp. Bij een ontploffing, zondag, in een steenkoolmijn in Perzië zijn vier mijnwerkers om het leven gekomen. Gevreesd wordt dat ook 35 opgesloten mijnwerkers zijn omgekomen. (Reuter-UPI)