Arnhemsche courant

Aan onze abonnés, tijdelijk elders, hetzij binnen- of buitenlands, vertoevende, wordt op aanvrage en met duidelijke opgave van adres, de Courant eiken dag, tegen vergoeding van porto's, toegezonden. De frankeerkosten bedragen per week f 0.20 voor het buitenland. Ook niet-geabonneerden kunnen zich, bij voorbetaling van f 0.50 per week voor buiten Nederland en f 0.35 voor In Nederland, op dezelfde wijze de toezending van de «Arnhemsche Courant» verzekeren. De Directie.

ARNHEM, 14 Augustus. Rijksmiddelen. Overzicht van de opbrengst der middelen (hoofdsom en opcenten) over de maand Jnli 1902, afzon dn lijk en vereenigd met die der voiige maancl van 1902, in vergelijking gebracht met de opbrengst over dezelfde tijdvakken van 1901. Opbrengst Opbrengst Opbrengst over de over de over de maaud Juli eerste 7 mnd. eerste 7 mnd. Direclelel, 1902. van 1902. van 1901. Grondbel. f 801,926 f 8,451,793 f 8,954,384 Personeel 1,755,432 5 884,653 5,335,586 Btdr.bel. 430,491 2,845,630 3,190,841 Verm.bel. 27,498 2,342,981 2,305,987 Mjjnen 11,174 16,839 13,928 3,026,522 £ 19,041,880 f 19,800,726 Totaal f Invoerr. Invoer f Form.ze 0 el 731,537 f 5,832,122 f 5,710,734 1,411 11,394 11,000 Totaal f 732,948 f 5,843,515 f 5,721,734 Accijnzen. Suiker i) f l,466,779 s )f 8,753,3122)f 8,339,860 Wijn 40,979 959,878 933,408 Gedistill. 2,286,543 14,933,521 15,217,670 Zout 138,187 924,549 923,090 Bier en azijn 142,461 826,746 805,656 Geslacht 335,141 2,235,222 2,085,281 Totaal f 4,410,089 f28,633,227 f28,305,165 Goud. en zilo. werken. Belasting f 27,117 f 207,003 f 198,8Ü7 Essaailoon 86 521 507 Totaal f lnd. belast. Zegelt echt. f Registr.r. flypothe-kr. Successie 27,203 f 207,524 f 199,374 334,750 f 461,119 4P 978 1,388,946 2,701,021 f 3,500,966 359,028 8,786,532 2,675,000 3,475,0 6 350,439 6,080,983 Totaal f 2,231,793 f 15,347,547 f 12,581,508 Domeinen 57,041 1,029,572 1,063,097 .Posterijen 3 ) 961,746 8 ) 6.385,197 8 ) 6,008,262 Hijkstelegr. 217,480 1,340,735 1,350^884 Staatsloterij 9,055 414,362 412,767 Jacht en vissch. 55,123 89,214 86,013 Loodsgelden 191,025 1,136,699 1,203,292 Tot.-gen. f11,920,025 f 79,469,473 f 76,732,821 Het 7 / )g der raming was f 79,543,653. De opbrengst in Juli 1901 was: Directe belastingen f 2,582,128, rechten op den invoer f 705,013, accijnzen f4,523,801, gouden en zilveren werken f28,211, indir. belastingen f 1,918,614, domeinen f49,236, posterijen ®) f911,773, Rijkstelegraaf f206,030, Staatsloterij f9,055, akten voorde jacht en visscherij f 53,321, loodsgelden f 190,252, totaal f 11,177,434. Zonder aftiek van verleende premiën. 2 ) Na aftiek van verleende premiën. s ) Hieronder begrepen de saldo's van buitenkan dsche afrekeningen, de porten in afrekening enz. {St.-üi.) Tegen de klacht over ernstige benadeeling der Nederlandsche belangen in Turkije, waaraan de heer J. C, F. W. Smid te Smyrna, lucht gegeven heeft in het «Alg. Ned. Exportblad», is in "de «Amsterdamsche Courant» de heer F. B. op. gekomen. De onpartijdigheid eischt, ook van deze tegenspraak onze lezers in kennis te stellen. De heer F. B. wcêrlegt puot voor punt de geuite grieven, en wel ie. dat de Sultan zich dikwijls in verschillende landen van Europa heeft doen vertegenwoordigen door Armeniërs. Zou het nu ;

vraagt F. B., door den Sultan als eene beleediging worden opgevat dat Nederland zich tijdelijk doet vertegenwoordigen door een Armeniër, die feitelijk Nederlandsch onderdaan is? 2e. Dat de heer van Uije Pieterse wel is consul, maar in de eerste plaats kanselier (adrain. dienst) van de Legatie. Hij geniet als consul geen salaris en moet dus gerekend worden tot de categorie der onbezoldigde consuls, die zooals ieder weet beschouwd worden als minder in rang te zijn, zegt F. B., dan de beroeps-consuls. 3e. Dat ofschoon de rang van den cons.-gen, te Smyrna wel meebrengt dat hij als zaakgelastigde zoude kunnen optreden, het niet aangaat steeds, als de gezant te Constantinopel met verlof is, den heer de Sturler te dwingen zijn post te Smyrna in den steek te laten. De rang, dien de heer de Carabetian tegenwoordig bekleedt, staat ongeveer gelijk met dien van den heer de Sturler, maar terwijl de eerste een diplomatieke betrekking heeft, behoort de tweede tot het consulaire corps; ook om deze reden is de heer Carabetian meer de aangewezen persoon. 4e. Dat de vertegenw. der vreemde mogendh. zich niet zullen schamen te delibereeren met een ArmeniSr van zulk een aanzienlijke familie als de heer Carabetian. 5e. Dat de heer Carabetian wel is waar geen Nederlandsch spreekt, maar zijn voorgangers evenmin; hij is minstens even ontwikkeld als zij, zijn kennis van het Turksch en de Turksche zeden is zeer groot, hij spreekt nog een viertal andere talen en het Nederlandsch kan hij lezen en verstaan. 6e. Van moederszijde is de heer Carabetian verwant aan het geslacht derAbro's, een Holl.-Armenisch geslacht, dat in de 17e en 18e eeuw handelshuizen heeft gehad o. a. te Amsterdam, en heeft veel bijgedragen on. onzen handel op den Levant en Rusland te doen bloeien. Vele zijner familieleden hebben de hoogste betrekkingen in den Turkschen Staatsdienst bekleed. De overleden oud-eerste Min. van Egypte Nubar-Pacha, de groote vriend der Engelschen, was een oud-oom van den heer Carabetian. De heer Carabetian is echter een zeer eenvoudig man en de heer F. B. ziet daarom in den aanval jaloerschheid. Ieder die als ik, zegt hij, met den heer Carabetian heeft kennis gemaakt, al zijn chefs en alle marine-officieren, die Smyrna bezochten, zullen de aangenaamste herinneringen van hem behouden hebben. Uit zeer goede bron kan het «Hbld.» mededetlen, dat de heer Reitz, Staatssecretaris van de voormalige Zuid-Afrikaansche Republiek, het voornemen heeft om zich binnenkort naar Parijs te begeven, ten einde met de Fransche Regeering te onderhandelen over de vestiging van Boerengezinnen op Madagascar. Later zal de heer Reitz waarschijnlijk naar de Vereenigde Staten gaan om lezingen te houden over Engeland's wijze van oorlogvoeren. Hij heeft daartoe een aantal beöed'gde verklaringen betreffende Britsche handelingen medegebracht. In een interview heeft de heer Reitz aan een medewerker vau het «Handelsblad» medegedeeld, dat alleen de vrees van het Kaffergevaar voor de onbeschermde vrouwen en kinderen op het veld, den doorslag heeft gegeven voor de Boeren om vrede te sluiten. Door verraad omtrent deze moeilijkheid ingelicht, hebben de Ei.gelschen geweigerd deze vrouwen en kinderen in de kampen op te nemen. Hjalmar Reitz, de Amsterdamsche student, die na het uitbreken van den oorlog naar zijn land is teruggekeerd om aan de zijde van zijn vader, den Staatssecretaris en zijn volk te strijden, doch het ongeluk had gevangen te worden genomen en naar Voor-Indië te worden gevoerd^ is op weg naar Europa. Hij denkt teTriSst aan land te gaan. Blijkens bij zijne familie te Delft ontvangen berichten van den jongen Mels Meijers, die te Rhim-Thal (in den Hiinalaya) in krijgsgevangenschap is, kan het wel begin September worden, eer met de terugzending der aldaar kampeerende krijgsgevangenen een aanvang kan worden gemaakt. De luit.-gouverneur heeft in dezen tijd van het jaar zoogoed als geen transportmiddelen te zijner beschikking («N. R. C.») ~~ 1—ir nwiwfln >1

De inwendige restauratie van de Groote Kerk is thans geöindigd. Binnenkort zal worden aangevangen met het wegnemen van den grooten steiger in het koor der kerk. Daardoor zal 24 dezer geen dienst kunnen worden gehouden. Den 3ien Augustus, wanneer het werk zal zijn afgeloopen, heeft er ter gelegenheid van de voltooiing der inwendige restauratie een plechtige

dienst plaats, waarbij een zangkoor eenige nummers zal ten gehoore brengen. In Dec. 1894 is een aanvang gemaakt met de restauratie der kerk, die zoowel het uitwendige als het inwendige omvat. Tot stijving van het fonds, schonk wijlen mr. J. W. Staats Evers bij erflating f 6o,ooo. — * Men schrijft ons : Nu het bekend geworden is, dat Dinsdag a. s. de generale synode der Geref. Kerken de concept-acte voor de eenheid van opleiding voor predikanten in behandeling zal gaan nemen, zullen Maandagavond en met de eerste treinen van Dinsdag uit alle deelen des lands leden der Gereformeerde Kerken in Arnhem aankomen, om de behandeling van deze zaak, waarvan de beslissing de kerken in spanning houdt, bij te wonen. — In de morgenzitting van gisteren der hier gehouden wordende algemeene synode van de Geref. Kerken in Nederland, werden door den voorzitter eenige gevoelvolle woorden gewijd aau de nagedachtenis van prof- D. K. Wielenga. De heeren Jn. Caspers, Arnhem, en M. de Jonge, afgev. uit Zeeland, werden benoemd om de financieele aangelegenheden der synode te bezorgen. Ds. A. de Geus rapporteerde over het «raport van deputaten voor advies in zake het ingediende gravamen tegen art. 36 van de geloofsbelijdenis der Nederl. Gerof. Kerken.» In dat rapport deelr hij mee, dat prof. D. P. D. Fabius van Amsterdam geschreven had niet meer lid van de «commissie van deputaten van advies» inzake art. 36 te willen zijn, terwijl van die «commissie van deputaten» zelve nog geen rapport was ingekomen. Aan de discussie over dit punt wordt deelgegenomen door prof. Lindeboom, prof. Bavinck, prof. H. H. Kuyper, prof. F. L. Rutgers, ds. W. Breukelaar, den rapporteur ds. de Geus, ds. B. van Schelven, ds. G. Elzenga, den assessor en dr. G. van Goor. Men betreurt algemeen dat het bedoelde rapport niet is ingekomen. Toch merkt prof. Rutgers ook op, dat de kerken zelf daaraan wel wat schuld hebben: het mandaat in 1896 gegeven was eigenlijk wel wat omvangrijk. Het mandaat moest daarom beperkt worden. Wordt eindelijk besloten: a. leedwezen uit te spreken, dat er geen rapport bestaat in deze belangrijke materie; en b. de in Middelburg benoemde en in Groningen gecontinueerde depu taten niet weer te continueeren en opnieuw deputaten aan te wijzen met het beperkter mandaat om op het gravamen tegen art. 36 van de confessie de volgende generale synode te dienen van advies en dit advies een half jaar te voren ter kennis van de Kerken te brengen. Na de pauze zou het moderamen eene voordracht doen voor de deputaten. Br. Vermeulen rapporteerde omtrent een schrijven van dr. Franssen over het wenschelijke van gedeeltelijke herziening van de Kerkenorde. Uitvoerig werd over het punt herziening van de kerkenorde gesproken ; door ds. A. de Geus, prof. H, Bavinck, dr. G. van Goor, ds. G. Elzinga, prof. L. Lindeboom, prof. P. Biesterveld, prof. H. H. Kuyper, prof. F. L. Rutgers. Enkelen verklaren zich met nadruk voor het voorbereiden van eene geheele herziening van de kerkenorde; er is vaak zoo veel verwarring; terwijl anderen oordeelen, dat men dit thans nog niet moet doen; er moet nog meer vertrouwen zijn in de kerken, zal men zoo'n arbeid ondernemen, wijl de artikelen weer met allerlei beginselen ten nauwste samenhangen; ook wordt verdedigd wel partiëale herziening ter hand te nemen, in den zin, waarin dr. Franssen had geschreven ; aan generale herziening hebben de kerken nog nooit gedaan. In de middagzitting werden benoemd tot deputaten in zake het gravamen op art. 36, waartoe in de morgenzitting reeds besloten was Prof. H. Bavinck, prof. H. H. Kuyper, jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman, ds. A. Littooy, M. de Jonge uit Goes en T. Tromp uit Rotterdam. Daarna werd de discussie over herziening van de kerkenorde voortgezet. Men was het er ten slotte over eens, dat eenige herziening wel noodig is en deputaten benoemd moeten worden, om de volgende synode te dienen van advies over de wijziging van de artikelen waartegen door dr, Franssen bezwaren zijn ingebracht en over eventueele wijzigingen van andere artikelen, waartegen naar haar oordeel dergelijke bezwaren zijn in te brengen ; en dat dit advies een half jaar van te voren ter kennis van de kerken moet worden gebracht. Aldus wordt besloten. Het moderamen zal later, op verzoek der

synode een drietal deputaten hiervoor noemen. Ds. L. Kuiper rapporteerde over «Tekst van belijdenisschriften en liturgie». Uit de discussie bleek, dat enkelen niet, anderen wel aanstonds tot de behandeling van het rapport wilden overgaan. Het laatste bluek zeer wel mogelijk. Heden voortzetting. — A Gedurende de afwezigheid van den Rijksbetaalmeester te dezer stede (tot 29 Augustus a.s.) worden zijne functiën waargenomen door den heer J. Hemkes. — Uit het programma van het nationaal ke" gelconcours — 23—31 dezer op de banen van Café Meinerswijk alhier te houden — blijkt, dat er vier afdeelingen zijn: a. korpswedstrijd; b. kampioenwedstrijd ; c. personeele wedstrijd, en tl. vrije-baan-wedstrijd. Er zijn 25 korpsprijzen en vier extra-prijzen voor deze afdeeling; de kampioenprijs is een massief gouden medaille; de prijzen voor de vrije baan zijn 20 in getal, waaronder een 3 pet. lot Rotterdam (f 100), een 2Y3 pet. Antwerpen of Brussel en drie Witte Kruisloten (waarde samen f 80); voor den pers. wedstrijd zijn er 12 prijzen uitgeloofd, alsmede een extra-prijs (mand champagne en 200 sigaren). Het programma prijkt met eenige afbeeldingen van fraaie punten uit stad en omgeving. — Omtrent de motorboot van de machine- en motorenfabriek «Gelria» te Arnhem, die te Scheveningen aan het wandelhoofd zal zijn te bezichtigen, nadat daarmee een reis van Amsterdam is gemaakt, schrijft de «Tel.» eenige bijzonderheden. De boot is 10 meter lang en 2.15 breed, geheel van staal en voorzien vaa een kajuit voor 8 h 10 personen. De boot wordt vo^tbewogen door een motor van 12 effectieve paardenkrachten van het fabrikaat der Gelria. Het is een twee-cylinderige machine, welke beide cylinders gemonteerd zijn op een stalen frame, waarin de kiukas met dubbele kruk roteert. De verdere zich bewegende deelen, zooals kleplichters, tandwielen enz., bevinden zich eveneens in genoemd cart.r, hetwelk ten deele met olie is gevuld, zoodat droogloopen der bewegende deelen uitgesloten is. De smering der cylinders geschiedt door een steeds controleerbare automatisch werkende glazen oliepot, welke slechts eenmaal in de 5 uren vulling, behoeft. De carburateur is tot den grootste-n eenvoud teruggebracht en daar zij automatisch werkt, is toeziciit onnoodig, terwijl bevriezen of verstoppen uitgesloten is. De ontsteking geschiedt electrisch, De daartoe benoodigde bougies zijn zoodanig op de cylinders aangebracht, dat vervuiling of dienstweigering bij normale behandeling vrijwel niet kan voorkomen. De afkoeling der cylinders geschiedt door een roteerende porhp, welke door frictie op een der vliegwielen aangedreven, het buitenboords water oppompt, en tevens gebruikt wordt voor de zich aan boord bevindende retirade. De motor is onmiddellijk gekoppeld aau den schroefas, waarop de bronsmetalen schroef met verstelbare schroefbladen bevestigd is. Door de verstelling der schroefbladen kan in voorwaartsche beweging een snelheid van 0—16 Kilometer, in achtf-rwaartsche beweging van o—10 Kilometer geregeld worden. Deze manipulatie geschiedt door een handle, bij het stuurrad geplaatst. — t De goedkoope trein H. S. M. van Haarlem, Amsterdam, Hilversum en Amersfoort naar Arnhem, op heden bracht aan 114 tweede en 416 derde klasse reizigers. — „De arrestant is natuurlijk op vrije voeten gesteld", zoo luidt het slot van het verhaal, dat hier een aanzienlijk inwoner van eene andere gemeente naar het politiebureau gebracht werd, gearresteerd wegens poging om een i2jarig meisje over te halen, „mee te gaan", maar dat uit de iustiuctie bleek, dat men hier met een brutale poging tot afpersing te doen had. Het 12-jatige meisje was op den heer afgestuurd door haar 16-jarige zuster, om geld te vragen, en toen dit niet gegeven werd, verzonnen de meiden bedoeld praatje, veroorzaakten een oploop, met het gevolg, dat de mijnheer gearresteerd werd. De arrestant werd natuurlijk losgelaten. Hij was onder gejoel van een verontwaardigde menigte naar het bureau gebracht, heeft geen verhaal, op niemand, maar zal toch wel vragen, dunkt ons; «En die meiden ? Wat gebeurt daarmee f» — t Gisterenavond ongeveer half acht werd op het Velperplein een oud vrouwtje, dat een kruiwagen duwde, door een tandem, waarop eene dame en een heer, omver gereden. Gelukkig was de schrik bij het oudje grooter dan het bekomen letsel en, vooral toen de heer W. afgestapt en haar belangstellend vroeg of zij zich bezeerd had

en haar tegelijkertijd een rijksdaalder in de hand liet glijden, was blijkbaar alle leed vergeten en kruide zij eenige oogenblikken later weer ongedeerd verder. Eenige toegeschoten nieuwsgierigen konden zich niet weerhouden hun verlangen uit te drukken yoor zoo'n prijsje ook wel eens ondersteboven gereden te willen worden. — * * Gisteren is op het Velperplein een wielrijder tegen een bespannen voertuig gereden zonder letsel te bekomeD. Het paard geraakte met een poot in een der wielen van de fiets en werd zoodoende gewond. — § Te Bheden is een postduif komen aanvliegen gemerkt Rijkstatioa No. 996, die ten gemeentehuize is terug te bekomen. — * Te Aaltan hebben vele meoschen de gewoonte om hun ongefrankeerde brieven met bijvoeging van de verschi'ldigde frankeerkosten in de bus van het postkantoor te werpen. De beambten kunnen dan ten genoegen van het publiek de brieven beplakken, waai bij natuulijk verwarring ontstaat. Om van die last ontheven te worden heeft de directeteur van voornoemd postkantoor bekend gemaakt, dat hij alle ongefrankeerde brieven in de bus gevonden, als ongefrankeerd zal verzenden, doch het daarb.ij gevonden geld ten bate van het Rijk zal aanwenden. — * Naar wij van goederhand vernemen is thans ook het geschil, aankoop van een tuin te 's Heerenberg, tusschen het Gemeentebestuur en Commissarissen der Stoomtram Maatsch, Zutphen —Emmerik in den minne geschikt. De werkzaamheden daar vroeger gestaakt kunnen alsnu worden voortgezet. — • Wageningen, 13 Aug. Alhier hield sedert eenige dagen verblijf een mijnheer, zich noemende van Ameringen, die in dienst was der firma Leon & Co., te 's-Hage, handelend in drups. De relatie bestond nog slechts kort, doch de nieuwe reiziger, die een zeer ruime provisie genieten zou, verkocht zooveel dat de firma argwaan kreeg. Een der firmanten stelde een onderzoek in en nu bleek, dat alle orders eenvoudig gefingeerd wareD. De «reiziger»die handelde op naam zijner vrouw — is dadelijk ontslagen, terwijl de politie een nog in 't zeil houdt. — • Ede, 13 Aug. De gestreepte dennenrups, die vorige jaar zooveel schade deed aan de bosschen in de Sijsselt, vertoont zich thans in het Roekelsche bosch, 10 H.A. dennen pl. m. 30 jaar oud. hebben zooveel geleden dat zij zullen moeten verkocht worden Gelukkig dat de plaag plotseling is gestuit door het optreden van groote zwermen kraaien, die om de rupsen te vinden, zelfs het mos omzetten, de schade was anders veel grooter geweest. Ook in de omgeving lijden de bosschen van dit vraatzuchtig insect. — A Barneveld, 13 Aug. Door den Raad dezer gemeente is aan de Provinciale Staten een provinciaal subsidie gevraagd in de kosten van verharding der zandwegen onder Garderen, Stroe, Garderbroek, Essen, Kootwijk en Kootwijkerbroek ter lengte van pl.m. 22 K.M. waarvan de kosten zijn geraamd op f 135,500. — Apeldoorn, t3 Aug. Z. K. H. Prins Hendrik bezocht heden het terrein van de Koninkl. Scherpschutters van de Veluwe, vergezeld van jhr, v. Suchtelen v. d. Haare. Aan den ingang werd de Prins verwelkomd door den voorzitter, den heer J. B. Hugenholtz, den secretaris, den heer Max Levert, en den commandant. In de directiekamer werden den Piins de uitgeloofde prijzen, het vaandel der Vereeniging en de gewonnen medailles getoond, waarna Z. K H. de banen in oogenschouw nam. De Prins schoot enkele series. De ie leverde 9, 7, 9, 12, de 2e 10, 10, 8 en 10 als resultaat op. — Te Nijker k zal 2 en 3 Septembare a. s. vanwege de Geld-Overijselsche Maatschappij van Landbouw, afdeeling Over-Veluwe, in vereeniging met de afdeeling Nijkerk—Putten van deNederlandsche Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde een tentoonstelling gehouden worden. — * Nijmegen, 13 Aug. Naar aanleiding van het jongste automobiel-ongeluk op den Graafschen weg hebben we de laatste dagen onze aandacht eens bijzonder gevestigd op het rijden met automobielen en dergelijke voertuigen in de omgeving der stad. Zoo zagen wij dezer dagen een motorfiets in razende vaart het Keizer Karelplein passeeren, zoodat de voorbijgangers, die daar in den regel zeer talrijk zijn, bepaald gevaar liepen. Een ongeveer 5-jarig meisje werd nog tijdig door haar vader gegrepen, anders zou misschien een ongeluk niet uitgebleven zijn. Een politie-agent, die in den omtrek dienst deed, wezen wij hierop, hem aanbevelende eens een oogje in het zeil te houden. De ie antwoordde ons daarop, dat het op een rechten weg heel goed mogelijk is te constateeren of met verboden snelheid gereden wordt, doch op een plein, waar men, zooals hier, niet ver van zich af kan zien, is dat uiterst moeilijk. Na ons dat medegedeeld te hebben, vervolgde hij zijn weg zonder zich om den woesten rijder, die zich inmiddels over den Oranjesingel verwijderd had, te bekommeren. Naar onze meening had die politiebeambte gelijk ; het is, zefs op een rechten weg, zeer moeilijk te constateeren of de veroorloofde snelheid al dan niet overschreden wordt. Wordt het daarom, zoo vragen wij, langzamerhand geen tijd, dat de Gemeenteraad de politieverordening wijzige en het rijden met automobielen enz. op onze schoone singels en pleinen eenvoudig verbiedt. Of zou men ook hier den put willen dempen als het kalf verdronken is?