Fierste JBlad.
BriantFa idéé inzake dien Enropeeschen Sta tenbond. — Koning Albert werpt roet in he eten. — Een schrikbarende voedselcrisis Li Rusland. — Honden- en kattemnepperij oj groote schaal. — De politieke toestand h Dultschland. — Een verraderlijke moord' aanslag te Boekarest — De actie voor te rugkeer van tsaar Ferdlnand Man Bulgarije — De politieke crisis In Egypte. — Bloedige botsingen. — Zal koning Foead aftreden? — En zoo ja, zullen dan de blnnenlandsche toestanden In Egypte verhelderd worden! — De Vereenigde Staten van Europa in verband met den Volkenbond. Koning Albert 'heeft Zondag te Brussel dooi zijn toespraak tot de ridders dier Leopoldsorde eenig roet geworpen in het drankje op Briand’ï nachtkastje. Want hij verklaarde nog eens nadrukkelijk, dat de kleine landen pas dan tot ontwapening kunnen overgaan, wanneer de groote daartoe het voorbeeld hebben gegeven. En aangezien de groote mogendheden dit niet anders zullen dioen dan met woorden en de kleine dus evenmin tot ontwapening zullen kunnen ovërgaan, terwijl de arbitrage toch als de kern zal moeten worden beschouwd van wat men een Pan-Europa of iets dergelijks zal believen te noemen!, volgt er — zonder dat hierbij van1 pessimisme sprake kan zijn — logisch uit, dat hetgeen de idealisten zich als resultaat van deze nieuwe schepping hadden voorgesteld: ni. een nauwere verbroedering tusschen: de volken, langs dezen weg niet zal kunnen worden bereikt. Dat de Pan-Europa-beweging een tegenvaller worden zall , Zooals aan den anderen kant van het politieke en economische wereldhervormlngskamp het Sowjet-regiem een failliet is geworden, dat zich, volgens de jongste berichten, uit door een schrikbarende voedselkrisis. Deze heeft in het leven geroepen een jacht — nu niet op anticommunisten, middenboeren- of persoonlijke tegenstanders van Stalin, doch —- op honden en katten, van welke vriendelijke en gezellige huisdieren er dit jaar eenige millioenen geslacht zullen worden, terwijl dan hun vet zal worden gebruikt voor bepaalde industrieën, die groote hoe veelheden talk noodlg hebben. Door dat gebruik van honden- en kattenvet in de fabrieken zouden groote hoeveelheden eetbare vetten voor de levensmiddelenmarkt vrijkomen, terwijl ze thans daaraan worden' onttrokken voor technische doeleinden. Men verwacht, dat In een vol jaar de slachting onder de honden en katten 12 è 15 duizend ton talk zal opleveren, met als resultaat een aanvulling van de levensmiddelenmarkt tot ongeveer eenzelfde kwantiteit vet, welke op bovenomschreven wijze zou kunnen worden verkregen. Over de honden- en kattenwereld zal Stalin allicht gemakkelijker zegevieren dan over de politieke tegenstanders in en buiten Rusland1. • . • De crisis in het parlementarisme, veroorzaakt door de zucht om de partijbelangen te stellen boveni het algemeen belang, heeft een onderwerp van ernstige bespreking uitgemaakt tusschen den Franschen socialist Renaudel en den Duitschen Rijkspresident Loebe, Laatstgenoemde betoogde, dat de tegenwoordige crisis In Dultschland geen plaatselijke is, doch een gedeeltelijke uiting van de internationale crisis, die tegelijkertijd In verscheidene landen aan den dag treedt. Men doet verkeerd door te meenen, dat Dultschland zich op den weg naar die dictatuur bevindt. Het feit, dat de belastingwetten werden verworpen, 1® een bewijs ervoor, dlat Duits oh land aan de grondbeginselen van het parlementaire stelsel vasthoudt. En het doet zulks met les te meer overtuiging daar het parlementaire regeerlngsstelsel zoolang leeft als het volk, hetwelk dit stelsel ln het leven beeft geroepen, terwijl de dictatuur met den dictator sterft Terwijl idie scheuring in den boezem der Juit8oh-natlonalen voortdurend grooter wordt [na Westarp en zijn achttien politieke vrienden leeft thans ook de bekende afgevaardigde Von -ettow Vorbeck de groep-Hugenberg den rug oegekeerd, terwijl het bericht van ondenhandelngen tusschen Hugenbeig en Httler officieel vordt tegengesproken), schijnt het Centrum tn iet vuur van den strijd nog meer te zijn gehard lan vóór dezen. De Centrumfractie heeft In laar laatste vergadering aan den rijkskanselier in de Centrums-mlnlsters haren dank betuigd 'oor die betoonde opofferingsgezindheid en
| plichtsvervulling, terwijl dr. Brüning van zijn kant de fractie dankte voor den van haar ondervonden steun. Het Centrum, zoo verzekert!» hij, zou den verkiezingsstrijd niét voeren In veardedlgings- doch in aanvalspositie. * . * De Koreanen laten hun ouden wrok en hun woede tegen de Japansche overheersching nu en dan eens tot uitbarsting komen. Zoo is dit ook, naar de telegrammen melden, Maandag j.1. weer gebeurd toen in het plaatsje Tansen, Oostelijk Korea, een menigte van tweeduizend burgers, verontwaardigd over de arrestatie van boe ren, die beschuldigd waren van overtreding der bosehwetten, gewapend met knuppels en lansen, zich meester maakte van het gemeentehuis en het politiebureau in de genoemde gemeente. De politie, die tenslotte versterkt werd, schoot op de menigte en doodde vier personen, terwijl er nog 26 werden gewond. Ook 9 Japansche politie-agenten liepen verwondingen op. Deze onbesuisde uiting van woede (met haar knuppelsen lansendécorl) heeft nog iets sympathieks ver geleken bij den lagen verraderlijken moordaanslag, te Boekarest gepleegd op den onderstaatssecretaris van Binnenilandsche Zaken Angelescoe door een viertal Macedonische studenten, naar verluidt uit politieke wraak, wegens ’s ministers houding tegenover de anti-semieten of zijn bevoorrechting van Bulgaren tegenover de Maoedoniërs. Het rechte van de zaak weet men nog niet. Maar in elk geval heeft Angelescoe zich, ofschoon zwaar gewond, verdedigd1 eni Is er weer eens een „incident” te meer in de wereld1 geschopt, dat de verhouding tusschen de Balkan-nationaiiteiten nóg meer verscherpt. In Bulgarije schijnt een groote actie op touw te worden gezet, voor den terugkeer van tsaaar Ferdlnand, door de verspreiding van revolutionnaire vlugschriften tegen deze regeering en dus ook tegen koning Boris. Als leider der beweging wordt de oud-minister Zankow genoemd. Wie weet welk een toestand Bulgarije met zijn koning-dilettant-treinimachinist, tegemoet gaat. Na het gebeurde — den Caroingischen staatsgreep — in Roemenië schijnt op den Balkan alles mogelljkl 1 • * • De beteekenis van de politieke crisis, welke de laatste weken het nog betrekkelijk jonge Egyptische koninkrijk teistert, mag niet worden ondersdhat en dezer dagen is het dan ook reeds tot ernstige botsingen gekomen. Feitelijk is het in Egypte nog nooit rustig geweest, dank zij de tweeslachtige positie waarin Engeland het liet, toen het tenslotte door de omstandigheden werd gedwongen, Egypte een groote mate van onafhankelijkheid te geven, maar het Engelsch protectoraat handhaafde. Er is nog altijd een Engelsche vertegenwoordiger in Indië en wat voor de Egyptenaren nog veel erger Is, er zijn nog altijd Engelsche troepen ln dit land, dat wel zijn eigen koning en eigen parlement heeft, maar dat allerminst onafhankelijk is van de machtige heeren in Londen. En uit die tweeslachtige positie worden voortdurend blnnenlandsche conflicten geboren. We herinneren slechts aan den strijd van Zagioel: Pasja tegen Koning Foead, omdat de Egyptische minlater-president Zagioel zich niet wilde bukken voor Engeland. Koning Foead, die bij de gratie van Engeland tot koning van Egypte was geproclameerd, omdat zijn voorganger ko- i ning Hoesein te nationalistisch was, kon zich natuurlijk niet met deze Egyptische beweging solidair verklaren. Na een langen strijd met ■ Zagioel Pasja werd' deze door de macht des ko- : nlngs van zijn positie als eerste minister ont- < heven en ln zijn plaats werd toen benoemd1 SI- ’ war Pasja, die naar een meer veraoenlijke hou- 1 ding met Engeland streefde. Maar het Egyp- ; tische volk was op de hand van Zagioel entoen < de koning eindelijk nieuwe verkiezingen moest 1 toestaan, verkregen de ZagioeUsten een groote : meerderheid Zagioel kwam te sterven, maar ! rijn partij bleef, en deze koos nu tot haar leider i Nahas Pasja, die opnieuw dien strijd tegen dèn t koning aanbond. j Het paileraenf werd daarop door den koning ontbonden, maar juist deze ontbinding van het parlement heeft de z.g. nationalistische beweïing veel wind in de zeilen geblazen. I Deïer dagen heeft het Egyptische volk, Bi- 1 wans de aanhangers van Naha» Pasja, die zich mans 'georganiseerd hebben ln de wafdpartH, maar die diezelfde Is, als vroeger die der Zag- i, oei laten, door een groote demonstratie, de her- » jpenlng van het parlement geëlscht, waarbij Het ^ ot bloedige onlusten is gekomen. v . • • * > Het mlnlsterie-Stdky Pasja, dat thans de feu- ^ pa In handen heeft, verklaart nu wel dat zij v kn toestand weer meester 1», maar ontkend kan n liet woi dien, dlat de nationalistische beweging v ved» over het geheele land la verspreid. Het « s intusschen juist, dat die bedreiging van de v
oppositie, asa zij oen koning op 21 Juli zouden dwingen het parlement weer te openen, geer resultaat heeft gehad, want de Egyptische regeering blijft bij haar besluit om het parlement niet bijeen te roepen, ofschoon zij het aanvankelijk had beloofd. Het is voor haar inderdaad ook we! moeilijk, want wanneer zij het parlement bijeenroept, dan wordt zij onmiddellijk ten val gebracht, aangezien de Nahas-partij er over een groote meerderheid beschikt Het is daarom feitelijk een onhoudbare toestand, want Egypte is ’n parlementair geregeerd wordend land en de koning en de regeering plegen een anti-grondwetteïijke en revolutionnaire daad, door te verhinderen, dat de door hot volk gekozen volksvertegenwoordiging bijeen komt. Maar laat de koning het parlement wel bijeen komen, dan wordt niet alleen1 zijn regeering omver geworpen, maar ontstaat er ook een ernstig conflict tusschen den koning en het parlement, omdat die meerderheid daarin een geheel andere en meer anti-Engslsche politiek iwil, dan de koning meent te kunnen' voeren. Er gaan reeds geruchten, dat de koning er genoeg van heeft en voornemens is af te treden. Verwonderen kan dit niet, want zijn regeering is tot nu toe allerminst over rozen gegaan en zijn positie, waarin hij het stootblok is tusschen zijn eigent volk en de Britsche regeering Is allerminst aanlokkelijk. Maar of de blnnenlandsche toestanden In Egypte door het aftreden van den koning Iets verhelderd! zullen wordenl, mag bevreesd worbeiL • * * In de „Matin” publiceert Sauerweln een artikel over de Vereenigde Staten van Europa in verband met den Volkenbond. Zou men m dit artikel niet de meening mogen zien weergegeven van iden Franschen minister van Buitenlandsche Zaken? De antwoorden der uifgenoodigde staten — aldus Sauerweln' — beteekenen een stemming der volkeren voor den Volkenbond, want degenen, die vroeger de onmogelijkheid van den Volkenbond betoogden om iets fe bereiken, schrijven hem thans buitengewone verdiensten toe. Het gaat er slechts om, een middel te vinden, waardoor een Europeesche Statenbond in nauw contact met het Volkenbondsseoretariaat kan blijven, doch anderzijds ook de mogelijkheid heeft, in Idflrect contact met de betrokken mogendheden te treden. Gedurende de perioden, dat de Volkenbond geen zittingen houdt, moet de voorzitter van den Statenbond gelegenheid hebben met de vertegenwoordigers der verschillende staten te kunnen omgaan, zonder gedwongen te zijn, al zijn werkzaamheden te beperken tot het wisselen van nota's met Bet secretariaat van den Volkenbond. Men zou zelfs kunnen overwegen, hem een permanenten vertegenwoordiger van den Volkenbond loe te voegen. Wanneer een aantal staten heeft gewezen op de noodzakelijkheid om ook Turkije en SowJet-Ruslandl lm den te stichten Statenbond op te nemen, dan I® zulks eert reden temeer om den Bond zijn zelfstandigheid te laten behouden, aangezien hij anders moeilijk staten, die den Volkenbond bestrijden of niet erkennen, als lid zou kunnen opnemen. Hoewel Sauerweln een zeer nauw contact tusschen Volken- en Statenbond afwijst, verklaart talf toch tegenover het verlangen van eenige staten, om den verhoudingen een andere basis te geven, dat met» den Volkenbond alle voorrechten moet laten, aangezien men hem niet zonder zeer groot gevaar van zijn privileges berooven kan', wat de algemeen» economische crisis betreft, moet het de eerste taak van den Statenbond zijn, hulp te verschaffen. In een Europa, dat den vasten iwll lééft, tot een goede verstandhouding fe komen, tullen ook doeltreffende middelen te vinden zfyn, >m de omdragelljlkhedien van zekere grensveoïouidilngeni weg te nemen, zonder tof grenswjftigingen over te gaan. Het to echter ónmogelijk thans reeds definitief stelling te nemen len lanzien van de politieke zijde van' hef vraagituk, zoolang de nieuwe verkiezingen lm Dultsch and nog niet hebben plaats gehad.