G Eerste Blad.
Geruchten over een oorlogsverklaring var Frankrijk aan Italië of omgekeerd. — Loozc geruchten, die echter niet heelemaal zonder grond waren. —- Een gespannen verhouding tusschen beide landen. — Zal het tusschen Perzië en Turkije tot een gewapend conflict komen? — Turksche troepen overschrijden de Perzische grens. — Het grensprobleem van Oost-Duitschland. — Oorzaak van alle politieke en economische crises. — De werkloozen-kwestie het middelpunt van de verkiezlngsactie. Aan het begin van deze week liepen er geruchten over een1 oorlogsverklaring van Frankrijk aan Italië of omgekeerd!. Hoewel men hier met looze geruchten had te doen, heelemaal zonder eenigen grond waren ze toch niet. Immers er bestaat tusschen Frankrijk en Italië groote spanning, Idateerend van 1929. Bij de vredesverdragen kwam Frankrijk versterkt uit den wereldoorlog, Italië zag echter niet al zijn wenschen verwezenlijkt. Het kreeg Savoye en Ndzza niet, het moest afblijven) van de ZuidSlavische en; Albaneesehe kusten, het koloniale bezit in Afrika werd niet uitgebreid. Vandaar, dat Italië grieven heeft tegen Frankrijk. Hierbij komt nog het steeds meer door Mussolini aangewakkerde nationalistisch besef, dat de Italianen doet gelooven in eigen superioriteit jegens alle andere vbliken, imaar dat ai heel weinig veranderen kan aan de harde werkelijkheid, dat Frankrijk momenteel de machtigste staaf & Europa is en dat Italië dit niet is! Ook zijn die Italianen wel een beetje ondankbaar jegens de Franschen* door te vergeten; «tot ze alleen met behulp van Fransche divisies de debacle aan de Isoniso, toen de Oostenrijkers hun een verpletterende nederlaag toebrachten, weer te boven konden komen, waardoor de overwinning aan de-Piave een feit kon worden. Maar dat is al 12 jaar geleden en intusschen iS bet geheele wereldaspeet in politiek opzicht gewijzigd. Het fascistisch regiem, dat als alle dictaturen steunt op de macht en, het aantal der bajonetten,, heeft Italië voor de noodzakelijkheid gesteld er een; groot en kostbaar leger annex zeeen luchtvloot plus de „ztwarte militie” op na te honden,, Italië besteedt 27 pet. van zijn begroeting voor de landsverdediging. Maar Frankrijk geeft voor hetzelfde doei 29 pet. uit, het Fransche leger is zeker het dubbele in kracht van het Italiaansche iegerl Frankrijk! Is tot de tanden gewapend, omdat het steeds aanvallen vreest op zjjn huidige machtspositie. En de belangrijkste factor van Frankrijk’» overwicht is gelegen in het financteele: Frankrijk is een rijk land, met den grootsten goudschat (na Amerika), met een bloedenden handel en nijverheid; Italië is arm en wordt geteisterd door een hevige, economische crisis! Mussolind zal zich nog wel eens even bedenken, voordat hij iets tegen Frankrijk gaat beginnen; de kansen staan te ongeüjk. Doch gelukkig voelt men in Parijs niets voor een oorlog met Italië, want men kent er ook het spreekwoord: „veel geschreeuw, maar weinig wol” en terecht past men dit pp Mussolini hoe! " * " Meer grond intusschen hebben de geruchten omtrent een gewapend conflict tusschen Perzië cn Turkije. De oorzaak van den onprettigen toestand tusschen deze beide landen is gelegen in dien jongsten opstand der Koerden, die den Turken heel veel moeite en tast bezorgen. Te Angora was men de opvatting toegedaan, dat de opstandige Koerdische stammen van Perzische zijde in hun ' verzet werden gestijfd, al was men het er over eens, dat de materieele hulp voor de opstande- j [togen uit andere, dat wil zeggen: Engelsche j bron, kwam. . j Om te voorkomen, dat deze steun ook nog ; in den vervolge zou worden verleend, hebben i zoo nu en dan Turksche troepen de Perzische i grens overschreden. Dit stond de Perzische re- fl geering, zooals gemakkelijk valt te begrijpen, i geenszins aan en Teheran heeft dan ook te An- 3 gora op scherpe wijze tegen deze handelingen 1 verzet aangeteekend. Turkije heeft dit protest < 00W beantwoord, doch daarbij duidelijk laten t uitkamen; dat zij aan de Perzische mededeelln- 1 jen omtrent de houding der regeering tegenover de Koerden geen geloof kon
M. Ui rvxjt ivwuauguc ZiCiia, uo.1 ms {grens SOU worden herzien; zij achtte deze rectificatie noodig om voorgoed de Koerden in hun macht te krijgen. Vooral tegen den eisch, dat het Perzische grensgebied bij het Araratgebergte aan Turkije zou worden afgestaan, heeft Perzië zoo madrukkelijk mogelijk geprotesteerd, doch uit de laatste berichten zou opgemaakt kunnen worden, dat de heeren te Angora hun geduld beginnen te verliezen en nu maar besloten zijn eenvoudig weg het betwiste gebied te bezetten. Alle berichten zijn het er dan ook over eens, dat de toestand ini Koerdistan, waar Turksche troepen ter bestrijding van den opstand de* Koerden de Perzische grens hadden overschreden, zich opnieuw aanmerkelijk heeft verscherpt, zoodat men er rekening mee houdt, idat ernstige conflicten niet achterwege zullen kunnen blijven. Turksche troepen zijn namelijk opnieuw het opstandige gebied van den Ararat binnengeruid eni hebben de Perzische grens overschreden. Zij hebbed reeds de Oostelijke hellingen van den Ararat, welke op vrij grooten afstand! van de Turksch-Perzische grens liggen, bezet Het is (die bedoeling der Turksche legerleiding, den berg Ararat en het omliggende gebied geheel te omsingelen, ten einde op die manier den Koerdischen opstand definitief te onderdrukken. De order tot den opmarsch werd onmiddellijk gegeven na de ontvangst van het Perzische antwoord op de jongste nota van Turkije, welk antwoord absoluut onbevredigend werd geacht. De vraag is nu, of Perzië deze opmarsch zal gedoogen dan wel zich gewapend! daartegen zal verzetten. Er is reeds sprake van, dat Perzië er zich toe zal beperken zich tot den Volkenbond te wenden om op den ernst van den toestand te wijzen. De Turken zullen zich echter van dezen stap wel heel weinig aantrekken, want moge Perzië tot het Geneefsche instituut zijn toegetreden, Turkije is daarvan geen lid en behoeft dius ook niet rekening te houden met hetgeen er eventueel te Genève wordt besloten1. Dat ’t spant, kan ook worden afgeleid uit het feit, dat Ismet pasja, de Turksche minister-president, die met vacantie was, in allerijl maar de lioofdstad, Angora, is teruggekeerd en het meest onrustbarende hierbij is, dat hij langdurige besprekingen heeft gevoerd met den chef van den generalen stat Dit wijst geenszins op senl vredelievende regeling van het TurkschPerzische geschil. . • •
Gevaarlijk voor het verstoren van den vredle is ook het steeds duidelijker aan den dag tredende verlangen van Duitschland, om de verloren gewesten aan (dien Weichsel terug te krijgen. Tien jaar geleden werd de provincie Posen, het Z. O, deel van Gaiidë en het land rondom Danzig (de Corridor) van Duitschland afgemomen en aan Polen gegeven. Dit nu zit de Duitschers nog steeds dwars, duitschland heeft nooit genoegen genomen met rijn Oostgrens, dus nimmer een „Qostelijkjocamo” willen teekenen! Vandaar, dat rijksminister Treviranus bij een lezer dagen gehouden betooging der Oostpruiiische bonden ter herinnering aan de volksstemnimg, welke 10 jaar geleden in West- en (Oostttuisen plaats had en welke tot zooevengenoemd rerlies van grondgebied leidde, sprak van „het itukgereten Weichselland, de „ongeheelde wonle in de Oostelijke flank”, hel „geofferde Duiit(che bloed.” Inderdaad blijft hef grensprobleem van OoslJuitschland voor Europa een bron ivan zorg en jevaar en niet ten onrechte kon Treviranus eggen: „De dag zal komen, voor den strijd roor het recht”, d. w. z. we zullen er eens om [aan vechten. 1 Hef ligt voor de hand, dat de rede van mlister Treviranus, waarin deze DuftscMand’s isch tot herziening van de vredesverdragen op ;en voorgrond stelde, Ito de Fransche bladen ruk wordt besproken. t De bladen van rechts verlangen van de Franohe regeering en in het bizonder (van Briand, at deze zich openlijk krachtig tegen elke poing tot herziening van de vredesverdragen zal erklaren; teneinde iedere hoop daarop in •uitschland te onderdrukken. De „Excelsior” eeft den leider van de Duitsche volkspartij geïterviewd, die er op wees, dat heel Duitschtnd, van de rechtschen tot de llnkschen, de herening van het verdrag van Versaiiles verlangt, ok dr. Stresemann die in het buitenland dikijls al te eenzijdig onder het licht van de pollek van Locarno beoordeeld wordt, was niet >or een toenadering tot eiken prijs, dbch had :er besliste opvattingen over de noodzakelijkrid eener herziening van 'de vredesverdragen t zou ook niet geaarzeld hebben, om het vraag 1 uk der herziening op een gegeven oogenblik in de orde te stellen.
1 reviranus rramrijK ontstemd heeft zal ook minister Wirth door zijn Dinsdag gehouden gelegenheidsrede in heit Rijksdagge (bouw ter gelegenheid der grondwetsviering, d< rechtsche partijen in Duitschland hebben verbitterd. Af keer en tegenweer tegen d!e poging on in Duitschland een dictatuur te scheppen, heef Wirth gepredikt, de democratische republiek alc den eenigen voor Duitsehland na1 den wereldoorlog geschikteni grondwettelijken bestaansvorm geproclameerd en vooral de jeugd opgeroepen zich te scharen onder haai vaandel. Terwijl andere hooggeplaatste dienaren des rijks zinspelen — min of meer bedekte! jk — op de onhoudbaarheid der verdragsbepalingen van Versaiiles, onthoudt de Duitsche rijksmlnister van Binnenllandsche Zaken zich — tre jwens geheel overeenkomstig zijn positie — zo-gvuldig van elk onvoorzichtig woord, betrekking hebbende op den internationalen toestand, doch treedt idan te beslister en onvervaarder op tegen de bimnenlandsche onruststokers, die de grondslagen van de nieuwe Duitsohe staaitsordle zouidien wiMen) ioswoeleiiiy döi daarop hun pafcis van partij-poïitiefce illusiies 3p te -trekken, vervaardigd uit de resten van het gevaarlijke oude-regiem-materiaal. De vijanden Ier republiek konden destijds in Rathenau en irztoerger geen krachtiger tegenstanders vinden ian thans ini Üir. WSrtih. „ Staat diens figuur — meer nog dan die van -urtius of Moldenhauer — bij de verldezingsampagne op den vóórgrond, op den achtergrond van het tooneel der parlementaire stemmsgevechtem verrijst, als sterkst zich afteefcelend verschijnsel en meest zorgwekkend raad>el, niet het Young-plan met zijn1 zware verdichtingen en ook niet die rechts- of itaksadicale propaganda, doch: hef vraagstuk der verkloosheid. Dit probleem is sedert den strijd >m het Roergebied, dus reeds zeven jaar lang, ie oorzaak geweest van alle politieke en economische crises. 1 , Indien de scheppers van Bet Dawes-pian noohtenl hebben geloofd, dat Duitschland op [rond van deze overeenkomst een spoedig ecoomisch herstel zou tegemoet gaan, dan zijn !eze verwachtingen teleurgesteld. Duitschland eit op dit oogenblik ongeveer twee en1 een half lillioen werkloozen en heeft groot gebrek aan [eldL Het ziet met een gevoel van weemoedl;en naijver naar Oostenrijk, voor welk land de eurzen op de wereldlgeldmarkt zoo gemakkejk los kwamen. Voör Duitschland vormt hef renklQozen-vraagsfuk de kern der politieke en conomische ontwikkeling. Dtt blijkt ook weerom uit het feit, dat de groote coalitie is mlsikt door de Isociaal-politieke tegenstelling ïus1phen de burgerlijke coalitie-partijen en de soiiaal-democraten. De strijd over de hervorming er werkioozenHwëtgeving is hef uitgangspunt eweest van de crisis in Duitschland^s binnenindsohe politiek, en het is te verwachten; dal ii den volgenden Rijksdag dit sociaal-politieke raagstuk opnieuw op den voorgrond zal staan an den politieken strijd om de macht Het areekt onder deze omstandigheden dart ook anzeif, dat de werkloozen-kwestie Bet middelanf vormt van1 de verkiezingsactie. — ...«o- ■