Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

Ingezonden. (Van ingezonden f tukken ictn-o-l de copy niet terug gegeven, ook al worden «e niet F

De federatie der S. D. A. P. en de Amsl. Besltturdersbond hebben hel volgende manifest gericht aan de arbeidersbevolking van Amsterdam:

Wederom roepen wij u op lot onze groote klassedemonslralie op 1 Met voor den acht» urendag en voor het algemeen kiesrecht. In een groole slraatnelooging zullen het socialisme, de toekomst van oen nieuwe wereld» orde en de strijdmiddelen onzer klasse worden uitgebeeld door praalwagens. Onze slraalbetooglng moet het kenmerk dragen van onzen groei, onze organisatiemacht en de toekomst, die aan de werkersklasse is. Opstelling van den stoet, twee uur Paleis voor Volksvlijt. Getrokken wordt langs: Barphali*.lraal, Rooiersstraal, Kerklaan, Middenlaan. Herengracht, J. D. Aleijerplein, Walerlooploin, Blauwbrug, Amstclslraat, Nembrandlplcin, Tliorbeckeplein, Neerengratckt, Amslel, Blauwbrug. Amslel. Sarphallslraat, Weteringschans, aluseumbrug, P. Potterstraat, ontbinding Museumplein. Toegangskaarlen 5 oenten. Avond meetings hebben op Vrijdag 1 Mei in het Paleis voor Volksvlijt plaats met als sprekers: mr. P. 5. Troelslra, V*s. H. Vliegen en A. B. Kleerekoper. Ten einde zich voor den geheelen dag een plaats te verzekeren, koope men tijdig een toegangskaart van 20 <—nten, recht gev<*uule voor «leetnemlng aan dagdetnonstralie en avond» meetings. ¦ *'¦' Het geheele Paleis is gehuurd. De tuin zal sclii.lerend verlicht zijn. Welwillende medewerking wordt verleend door: levert «.ornolls (orgel), «len hoer en mevr. B>*«enhof (liederen), Biernheim (voordracht), D. Btolker (liederen). „De Stem «les Volks", be» nevens een grool aantal muziekkorpsen. 1 Mei is een dag van vreugde en strijd. 1 Mei is een dag van de internationale klassedemonstratie.

1 Mei wordt de arbeid neergelegd. 1 Mei wordt de heerschende klasse geloond, dal hel proletariaat steeds machtiger on feller zijn rechten gaat eischen. 1 M»i wordt de invoering van hel Algemeen Kiesrecht geöischl. 1 Mei vorderen wij den wettelijke*, achturendag. l Mei zien wij hel naderend socialisme Op voor het Meifeest, bij drommen van duizenden I

Wij lezen In het maandblaadje van onze koöpe,de Dageraad": Dat het dividend beschouwd moet worden lu verband met wat men voor zljn geld krijgt, bleek onlangs. Naar aanleiding van een bedauking om het verminderde dividend, lieten wij een brood wegen van pen opgegeven bakkerij; het bleek toen. dat «en brood van ou« O p?*. zwaarder wa,: onze uitkeering bedroeg (voor waterbrood) 14 pCt., samen 23 pCt., terwijl de koukurree-.-ende bakkerij 15, p', . Broodf. ,de V.« Korte -lolstr. 635 3'/, , llet «preekt vanzelf, «lat wij niet alle bakkerijen hebben kunnen nemen; er i» in hoofdzaak gelet op die waarmede onze inenzchen nog nel relaties onderhouden. Van het kwaliteitsverschil spreken wij nog maar niet eens.

Aan «1» jaarverslagen van den Alg. l*led. hletaldbewerkersbond over 1912 en 1913 ont» kenen w(j, dat ook deze bond in den lijd waarover de verslagen loopen, een Hinken slap vooruit heeft gedaan. Wei is er. gezien het groote aantal werklieden, dat in dit bedrijf nog niet georganiseerd is, voor dezen bond nog veel te doen, maar de verkregen resultaten geven gerechtvaardigde aatdeiding voor de ver» onderstelling, «lat er over de tweede vijfduizend loden niet zoo lang gedaan zal worden als er over de eerste gedaan Is. De stand van hel ledental was, dat op 1 Jan. 1912 in 35 a/deelingen waren georganiseerd 321» metaalarbeiders. In 1912 steeg hel aantal afdWingen met 6 en het aantal leden tot 4143, terwijl de groei over 1913 was: 10 afdeelingen en 1650 leden, zoodat einde December 1913 het ledental bedroeg 5793. Een verblijdend ver» schijnsel daarbij is, dat het overgroote deel der winst aan nieuwe leden niet zit in de nieuw bijgekomen afdeelingen, maar in den groei en de versterking der bestaande organisaties. . De bereikte resultaten, in een statistisch over» zicht neergelegd, zijn een bewijs voor de zeker» held, die de modern» strijdwijze den vak» bonden biedt, dat alleen door d» organisaties, die ze toepassen iets tastbaars is te bereiken en werkelijke voordoelen voor de arbeiders worden v**u_!_*egen. Zoo werd voor 5030 arbeiders door strijd in 1912 verkregen een werktijdsverkortlNU van 42.000 uren en een loons» verhoogiug van X 35.508. zonder strijd 96.953 uren inkorting van den werkdag «n f 196.910 loonsverhooglng. Over 1913 waren deze cijfers 57.948 uren en .27.400 en 197.190 uren en f 114.655 voor totaal "3993 arbeiders. Voorwaar geen kleinigheid en een bewijs tevens voor de zekerheid, «lat vakbonden, welke op zulke resultaten kunnen bogen, ln ledental en dus kracht, zulteen blijven toenemen. De verschil» lende akties welke gevoerd werden, lijn uitvoerig in hot verslag gememoreerd.

Gisteravond had een spoedei**«*_end« ledenvergadering plaats der afdeeling van den sigarenmaker»bund, naar aanleiding van het voorloopig ontslag van den voorzitter en kommitwaris der afdeeling blj de firma V. d. Put en Vlam, wijl «Ij geweigerd hadden werk voor Ooulmv A Baar te 's Bosch, waar gestaakt word» sooals men weet, te maken.

E*m e»U.I»U. Men meldt ons uit Eindhoven:

Besloten werd het werk voorloopig te maken, totdat het hoofdbestuur van den bond met de Fedoratie en de» B.K. Bond gekonfereerd zal hebben. Men vermoedt dat het er om te doen i» den modernen bond in den strijd te betrekken.

»e ««-.«ehe «««»«»_»ll»e«»al<»l_ln«. De schipper Bakker on zijn knecht van de motor Industrie 11, die j.l. Zondag «c» een lading goed van Zaandam voor Vemchure aankwam, en beloofde geeu goed voor Vervchure te laden, heeft zich niet aan zijn woord gehouden, Niet alleen dat hij goed mcc nani, maar bovendien heeft' hij tot 's avonds 11 uur den heer Verschure nog geholpen om itüju andere boot le laden, llij it Woensdagmorgen ouder politiebegeleiding naar Zaandam vertrokken.

_2e« U*rendvre*rlle>*Ma»»»l.l»,il. "Door een vijftig arbeiders werkzaam aan een inpoldering onder Lteenwijkerwold. welk werk wordt uitgevoerd door de lleidemaatschappij, is de arbeid gestaakt. De eisch is vier cent per uur meer; thans was het loo»» 12 cent per uur.

ll««,lrle«». "Behandeld werd de samenstelling vat» het Burgerlijk Armbestuur. De voorstellen waren het gevolg van een indertijd aangenomen motie, waarbij de Baad zich had uitgesproken, «lat in het Armbestuur minstens één raadslid moest zitting nemen. B. «u W. wilden die motie zoo karig mogelijk uitvoeren. Ze stelden voor het Armbestuur uit 6 loden te doen bestaan, waaronder één raadslid. Onze partijgenooten stelden voor hel aantal leden op 9 te brengen, waaronder twee raadsleden en minsten, 2 vrouwen. Nagtzaam en Boppe verdedig, den het krachtig. Ze werden bestreden door den wethouder l.ru*«lman op zijn bekende dunne manier en door mr. Brnch (a.r.) Het amendement werd verworpen met 1? tegen 11 stemmen. Evenzoo het amendement-l_leyneni>erg om minstens eén vrouw zitting te doen nemen. Aangenomen werd eindelijk, dat het Armbestuur uit 7 leden zal beslaan, waaronder twee raadsleden. De wethouder Modoo «temde tegen alle amendementen.

Dnzo p»ri!jgen>aoteu ware» gelukkiger met hun voorstel om bier het instituut vrijwillige armbezoekers in te stellen. Wethouder Kmseman meende dat het iv strijd wa», mei de armenwet, waarop Nagtzaam hem aanried zijn licht eens op te steken in plaatsen, waar ze reeds zijn. De amendementen werden aangenomen. Blj het voorstel on» f 600 beschikbaar te stellen voor uitbaggering van d<* l.ingvaart van do Ilaarleinmenneerpolder merk!,* X.i*»iza»,a «>j>, dat de gemeente daartoe „iet verplicht was. zooaw v. en W. zelf toegaven. Hij -?^:i «la.-,,-»!!, tegenstemmen, want het , <-!'.'-.-rlj'.-:'ii'!. moet het «'.ven. De heeren.Binken», And-reao en laasschuit «loten zich hierbij aan. Het voorstel van B. «n W.werd verworpen me«. «leehts 5 stemmen voer. — » Bii een paar benoemingen voor Baadskommlssles werden natuurlek onse partijgenooten weer gepasseerd. Benoemd werden mr. Bruek (a.r.l en mr. Andrea» (v. 1.), twee der jongst» leden, delden later dan Hagtaaam raadslid geworden. De burger» lijke heeren kunnen in dat opzicht nog wel een lesje nemen aan Zaandam.

LVern»ervee»». »In de zitting van Dinsdagavond hield onze partijgenoot Binnendijk nog eens een warm pleidooi voor de afschaffing der bruggegeldet. en stelde voor te onderzoeken of de Zaanbrug eek kon worden overgedaan aan de provincie of door de omliggende gemeenten samen bekostigd. Lang en breed werd er gesproken over «eu voorstel-Van Bluvs «*.». om de vrouw van den gemeentewerkman Duif, welke thans wordt ver» pleegd te C.istriettm, een pensioen toe te kennen en haai niet aan het Armbestuur ever te leveren. Met 6 tegen li stemmen werd het pensioen verleend .* 30 pVt. van het loon aan de vrouw en 6 pl)t. voor ieder der o kinderen. Met onze partijgenooten stemde de heer Allan (lib.) voor. l**«a bestrijding onzerzijds werd het salaris van den gemeenteontvanger, zonder meerder» dienstprestatie, met f2OO verhoogd. Dr. I»orteweg(lib.) stemde met onze 4 partijgenooten tegen, maar Buseh (Arbeiders kicsv.) stemde voor.

Men herinnert zich dat «enige weken terug door de, anarchistische groepen was aangekondigd, dat in de l*'d.son bioskoop aan de Elandsgracht zou v,,-'.! 'ii vertoond de propaganda .De Gommuite v:.» 1.-.>!j^". Wegi-ns het niet voldoe» aan de brandweerbopUllngeu werd op den avond dor uitvoering beswaar gemaakt en het opgekomen publiek moest teleurgesteld hniswaart gaan. WW i Gisteravond n» sou de film in dezelfde «tal dan werkelijk worden afgedraaide Lr was gezorgd dat de brandweer niets lu den weg. kon leggen. Het publiek was wederom ln groeten getale opgekomen eu «at vanaf 8 uur geduldig t» wachten op de dingen die komen souden. Maar 't werd half negen, negen uur, kwart over negen en er kwam niets. De pianist zorgde voor wat muziek en trommelde van ,Manus, heb ju je hoedje op" en meer van dat moois; een jeugdige muziekliefhebber had tot eigen en anderer stichting sijn woudharmonlka meegebracht en vulde de pauzen, dio de pianist rust schonken; het publiek gaf door vuetgetrappel zijn ongeduld te kennen; maar de filmvertooning liet op zich wachten. We hadden al lang gemerkt dat er wat aan 't handje was, want er werd druk gekoufereerd in de voorhal, waar af en toe de koppen bijeen gestoken werden. i Dn»» e veronderstelling wert} bevestigd toen twintig minuten over negenen de heer P. Meijer hot woord nam en vertelde, dat hij het publiek teleurstellen moest; hoewel de tuin reeds twee dagen geleden onder rembours ui» Uriis^el was afgezonden, was ze tot op dat oogenblü. nog nlet gearriveerd. Er waren nu. twee kameraden met een rijtuig naar de douane om den film, dien men gezegd had dat mot den Farljscheu trein sou arriveeren, op te halen — eu tegen tienen kon dan met de vertooiiing worden begonnen. Kameraad Kieuwenliuls sou intusschen wat ter inleiding over do Kommune vertellen en men had pogingen gedaan om wat gewone films machtig te worden, die men, om toch «len goeden wil vun de organisatoren dezer vertoon! to doen zien, zou laten afdraaien.

En zoo geschiedde. Maar de .communeulm** was eu bleef absent en tegeu half elf deelde de heer Meijer dat mee, met de bijvoeging, «lat er een kameraad naar Bozendaal zou reizen, «m de film uit de handen der douane in ontvangst te nemen. Daar de zaal ook voor dezen avond reeds is uitverkocht, kunden -ij die dat wildon, aan 't loket «en kaart iv ontvangst nemen, die voor een tweede voorstelling — om 10 uur — recht ven toegang geeft. Dus nu maar afwachten den goeden uitslag van derels van den kameraad naar Bozendaal 1

In de vergadering der .moderne theologen", zooals die jaarlijks te Amotirdam gehouden wordt, ¦«prak ditmaal o.a. dr. 11. T. do O raaf tdt lZneek over .Geloof en miudaad", mede naar aanleiding van het geschrift van onzen partijgenoot Bonger. UU verklaart zich gaarne te vereen met menig betoog vau mr. Bonger, hoewel hij «Hens konkltuiin*. «lat evenals de kerkgenootschappen, ook het geloof niet veel beleekent ten opzichte van voorkomen eu belemmeren van misdaden, niet deelt. Moraliteit zal in de toekomst niet los worden van geloof. *»V«ut moraliteit-vragen vinden veelal hun antwoord iv hel geloof, al heeft weten» «hap in dezen ook ecu groot aandeel in de oplossing der vragen. Berouw en gewetersknaglng zijn' zonder geloof niet te waardeeren. liet geloof dat het goede van eminente heteekcnls acht, is van belang als m!«daadbelemn,ering, al is er ook .geloof", waarbij dit minder het geval I». Maar daarom behoeft bij ongeloof de moraliteit nog ldet belemmerd te worden. Is het ongeloof gebaseerd op waarheidsziu, dan zal de moraliteit niet belemmerd, integendeel bevorderd worden door dei» ideale.» zin van dit ongeloof. Dit op waarheilhlzil» berustende ongeloot komt niet uit op cc» plaats, mijlen ver van dc plaats waar geloofsovertuiging heenleidt, Er in echter ook ongeloof, dat weinig anders is da» lichtvaardigheid on dan kunnen morcele waardei lu 't gedrang kornet».

Dat l.et misdaadcijfer der onkerkelijke» niet hooger i,, kan meu makkelijk begrijpen indien men nagaat hoe in de kerkgenootschappen liet onver» schillige en verwrongen typo veelvuldig voorkomt. Niet voordat de onkerkelijkheid ook traditioneel is '-«worden, «al «ij ous iets hei dn aangaan le de misd,td fie«ucnUe. Kan ii.en nu de betuekenis van geloof (niet van het Kerkgenootschap) emperi«ch vaststellen V Lpr. heeft hel beproefd iu_lju boek over de landlooperij, waarin hij naging hoe zich hulpvaardigheid, egoïsme c» wreedheid verdeelden over de warmgodsdieu^ge, kouventhmeele en andere godsdien«ttyp« u. -Toe» bleek dat geloof «en goede beteekenis had voor moraliteit Dok uit de enquête van de heeren professoren lleijmam, en Wier-ma bleek di: Men moet aannemen op grond hiervan dat moraliteit de godsdienstige belangstelling bevordert e» «lat de godsdienst berordcieud werkt op de moraliteit

In procenten uitgedrukt zijn de cijfers voor medelijden en hulpvaardigheid:

bij i»nl. warm-godsdienstigen 86.2 , knuveutionecl godsdienstige» 7*2.3 , rpotters 59.8 , onverschilligen 66.2 , «tnbieusen 64.5 Dit materiaal is bijna geheel door artsen verzameld zonder eenigo vooringenomenheid. 1» 't licht van deze cijfers kan spr. de kerkgeiiootse!>appel!jk«, opvatting wel niet hoog, maar toch ook „iet gering schatten. De_e cijfers /.eggen niets aangaande ongeloof, ze (.preken alleen over geloof. Maar op het gebied van 2ede!!jkeu strijd zal ongeloof altijd achter «laan bij geloof. De beteekenis van het geloof is niet gelegen in de werking tijdens het assekt (de aandoening) zooals Mr. Honger accentueert, maar in de voorafgaande demping der al-lekten. Verder is er gevaar dut de strijd bij zwakke moraliteit «onder geloof «al worden opgegeven. Bij oudere mhdadigcrs is dikwijls iets hopeloos: zij hebben m«>t het bestaan afgerekend, hun geloof is weg. De prediking van Nod's oneindige liefde en vergeving blijft zelfs bij Uilersten niet onwerkzaam.

In het geloof ligt een aanmoediging tot strijd tegen het slechte.

Tenslotte is het geloof va» belang inzake de temperament,*, moraliteit Gok de kouventioneele en, traditioneel», godsdienst geven cc» kracht, die men niet lichtzinnig moet veronachtzamen. Zul de werking van het geloof goede vrucht dragen, d.i» hebben wij terde'-e rekening te houmot het door Mr. Honger iv 't licht gestelde, n.1., met de vrij groote misdaadcijfers der kerkgenootschappen en met de door Mr. Banger aangewezen sociale en ekonomische fakturcn van de misdaad.

Eerst met het wegvallen van deze laatste faktoren ka.» het geloof zljn volle persoonlijkheid opbouwende kracht eulploolt/n.

.Alen schrijft, on»: - «et artlkc. ..Sterftekansen" in hel blad va» 15 April 1914 gaf ons 't volgende in de pen, ten bewij-» «lal de l-fed. Ver. v. Spoor- en Iran.» ««personeel ook op dil gebied het hare doet. Wij lazen het tuboi*ktuo«e-sterN«*.jfer voor Utrecht en liet -enorm liooge percentage voor het daar gevestigde »pt»rwegper*»nee«l. Ons heeft dit «üjfer allerminst verrast. Immers wij kenden de toestanden op de' bureaux der central*, lionlrole aldaar. WH weten onder wulke. de luberkulose bevorderende, omstandigheden het personeel «ljn werkzaamheden (heeft te verrichten. T.n dat in de moderne 20slc eeuw mcl zijn vooruitgang op hygiënisch gebied en zijn tallooze ItHgleiHten. Daar op de C. (_. wordt echter wet de n«>»xt bescheiden «lsehe*. op gezondlieldsaedied gespol. - Daar ligt 't stof '«morgens bij den aanvang van den bureautijd «tik op do papieren, een gevolg van „'t slot v

Is hel dan t» verwonderen, dal de tuberkuloe» onder het spoorwegpersoneel, waaronder het C C personeel, zooveel slachtoffers telt. Men voer» ons niet legen, dat uitgezonderd d» chef C C. niemand dezen ellendigen toestand kont.

Op 19 Deo. 1910 werd in een uitvoerig en goed godokumenlcerd schrijven de Direktie «loor d» afdeeling Utrecht der «cd. Ver. op die otthvglti» nischen toestand gewezen. Bovennizn werd toen door ons er over in 't „Orgaan,, ««hreven. , Men lapte het aan zijn laars, kwam zien zelfs niet van de waarheid overtuigen. Het personeel kun ..slikken" in de stof d.3» papieren, die bij elke beweging opwaait, on dat bij eon „uut.-happy, die ook op dat gebied het goede voorbeeld dient le geven. Dil artikel van Dr. P. W. Onnen uit het verslag der Utrechtse!» llezondheidskummissi» over 1913 is een scherpe veroordeeling van d» houding der 8.3.-direklle in 't algemeen, «n van den «dief tier C C. in 't bijzonder. Had men toen gehoor geschonken aan de gerechtvaardigde klachten, hier van het CC personeel, had wen tenminste bescheiden maatregelen genomen ter bevordering van goede ventilatie en verwarming, misschien had het «n gunstige» invloed gehad op dit sterftecijfer voor _poorwc*gperson»**el. Althans men had zijn plicht gedaan. Thans bleef men ia verzuim. Dat tucn zich nu betere.

"Veer plnntselU-e kenae ls te Steenwijk door 1821 personen geteekend: de gemeente telt ruim 6000 zielen.

»n gron<,verleUUlnT»r»i»»d. 'Men schrijft ons uit Groningen:

De verkiezing vau den nevcnraad noodig voor de annexatie van „lipman zal voor Groningen wxar» schijnlijk hlj enkele kandidaatstelling niaata nuuoctt. De besturen van de verschillende kiesvereeuigin» gen rijn overeengekomen dat de Raad zal bestaan uit 4 soclaal-deinokrate», een Tri bun is t, i) liberalen, 5 vrljz-dem., 2 antirev. 2 ehr.hlst. en 2 kath. De kiesvereeulgingeu zullen hieraan wel hun goedkeuring hechten. Te Haren echter zljn voor deze verkiezing voor 7 vakatures niet minder dan 16 kaudidate:*. gesteld. De liberalen meenden, dat hun alle 7 zetels toekwamen. Ecu meeulng, die naar men «let, niet door allen werd gedeeld.

Ontvangen. Ghristen-lociidisme en S. D. A. P. Door d«. B. de Ligt I. Schiedam, De Toekomst Blij» f 0.30. — Bet Leerlingwezen, flappert der Kommissie, benoemd door de Vereeniging tot Bevordering van de vakopleiding voor handwerkslieden. Prijs f 0.50. —. Tuoueelblbliotheek. 10. T. L. Welch, Judas Ishlvariotb. Tooueelüpel in drie bedrijven. 20. F. Ilaimun»!, De alpenkoning en de meusehenhater. lioinüntisch-komi^ch tooneelspel in drie bedrijven. »?rijs per stuk 25 cent. — liet nieuwe testament, voor leeken leesbaar gemaakt. Bewerkt door H. Bakels. Met inleiding van prol. 11. D. Meiboom. Mij. v. Goede en Goed» ko^pe 11-ktuur. ?e—ve duizend. — Die Keue Zelt, 1? April. Inhalt: valser und Hath«l!z!slnu«. — Die Volk°au«gabe de« .lvapital". Eine 6e!l>*.:auze!ge von llarl Ivautsky. — Die lirisls in England. Von Th. Ilothsteiu. — Die Gewerk» kch»ft*,!»ei?egung in Rusland. Von W. Schor. —¦ I'aul ll»yse. Vun F. Diederich.Ergttnzungi-heft: Die Bakunis.ische Internationale nach dem Ilaager Kongre-ls. Von G. l>ti„klow. — Tijdschrijft der Nationale Vereeniging tegen de Werkloosheid. Inhoud: Werkloosheidstatlstiek, door I. G. I.ee.l'n*?. — Een plaatselijke werkloosheidraad, door J. Gerritsz. — Verslag der beraad» «lagingen over de preadviezen over don invloed der vakbeweging óp do werkloosheid.

. — De Gemeente. 15 Anril. Inhoud o. a.: Stad en voorstad, door mr. 11. J. Nieboer.— De lloagsche Gemeentelijke hypotheekbank, door S. li. — Belemmerende examens. — Onderricht voor volwassenen. —