Net ultimatum, dat volgens de Daitaebe bladen, Foeb aaa do Duilsebo wapeastilstoadscommissio beeft laten overhandigen, boeft betrekking op artikel VU van den wapenstilstand. «Vijfduizend looomolloven, 160,000 wagons «a 5000 vrachtauto's ia goodo conditie,. ca mot allo uoodza» lfllljko «uderdeoloa tor vervanging, moeten binnen den termijn, die voor do ontruiming van België ca Lniemburg is gesteld, aaa de geassocieerden wonlea uitgeleverd." llat is do voornaamste bepaling van dat artikel.
Er ataat dus vaa do lokomoliovea gezegd, dat zy moeten, zyn ia goede conditie, en dat allo vervan» gingsondordoelou er bij moeten geleverd worden. Om» trant bet veraisehlo model wordt niets gezegd. Usg men do Koelnltcho Zoilnng goloóven, daa wil Poeh, üllslullead genoegen nemen mot lokomotioven mot 'acht,(!) assen, waarvan D»titsehlaad evenwel sleehl» «en zeer beperkt aantal bezit, terwijl het voorts niet mogelyk is ia de gauwigheid. do allerbeste Duit«cho lokomotlevoa byeen te brengen.
Uet Wolflboricht vermeldt echter don Weit vtm bet ultimatum alet, en zoolang wy dien niet kermen, we» tea wo atet, wat Foch eigenlijk prede» heeft ge«ischt, noch wat hy, bij niet inwilliging van het ultimatum, dreigt to doen. Er i» op bet oogenblik ia Dailsehlaad ongetwijfeld voel ' minderwaardig 'spoorwogmatorioel, «a het is dus mogoiyk, dat op . veracheldoa vaa do door Duitsch» laad "uitgeleverde lokomotiovea do woorden „ia gocdo conditie" door do Fraasebea niet toepasso.yic worden geacht, en dat Foeb daarom eea ulitmatum beeft gé» stold, waarin by botero waar verlangt. Van Franscho zijdo i» over hot ultlmlaum nóg niets bekend. Trots _al d» onzekerheid blijkt uit do DoUscbo berichten toch wol dit olno f oit, «lat do lermya vaa bot ultimatam i» «fgeloopou, zonder dat bet Ingewilligd werd, en dat is van bet grootste belaag. 'Zooals gezegd, het is «abeltoao-, of Foch heeft aangekondigd, welko maat* «gelen by, by aiot-iawilUglag van het ultimatum, zou treffen- Uaar hü heeft dan toch ia allo geval vrijheid van handelen, «a do Vorwaert» ziet bern al aar» het hoofd van «ya troepea Berllja blnaearukken. Ulj kan bet stellig doen, al» by het wil. Uü kon eea onbeperkt aantal Dultseho soldatea gevangen gaaa aemea, deu lttzu overscbrydeu ' eu allo punten van belaag ia vaitsebland gaan buzott. Wat daar eohtor aadera meo «ou bereikt, Aan militair vertoon, is niet duidelijk, omdat toch, zonder doz» maatregelen al, Duitsehbüid alles zal hebben, in te willigend Uaar het kan zyn, dnt «lo geallieerden «oa zoodanige mllitalro vertooaing nuttig achten, al beeft dat att niet dadelijk, zooals do .Vorwaorts veronderstelt, daarom te zya, dat ich aa» de» geen kaas ziea do aal-mMtairistiseho oppositie ia do eigea landen te onderdrukken. Een onuitgesproken motief tot zoodanig optreden zou do berekening kuaaea zija, dat aieuwe vyandoiyicbedea (al komen zij dim ook van oeno zyde) do Fransche aanspraken tor viedoseouforoatio tegenover den matigoadea lavlood vaa Wilsoa moor kracht zonden kunaoa bH» «Hloa.
Uet dat al moot men, zooals gezegd — gezien do eenzijdigheid dor berichten — omtreat dat ultimatum vaa Focb «a do mogoiyk» govolgea bot grootste voorbo» 'bond ia acht nemen. ...
Wilsoa beeft inderdaad irt zya toespraak «aa het Congres over zijn voorgenomen gedragslijn by do on» lorbaadoliagea* te VoraaMes gesproken. Op het oogen» blik 'bobben wy daarvan nog niet ander» dan «ca korts telegrafische samenvatting, dia wolalg zegt. Voor bet «vorige goea berichten van grooto boteokeais.
"Avondblad, B. Wapenstilstand en Vredesonderhandelingen. De toestand.". "Nieuwe Rotterdamsche Courant". Rotterdam, 1918/12/03 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 22-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010036444:mpeg21:p005
"Nieuwe Rotterdamsche Courant". Rotterdam, 1918/12/03 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 22-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010036444:mpeg21:p005
vo «ulo-, dio ons aaar Vervier» «u breagea ca <»» Uoor den Koldateetrond beloofd was, liet op zich wad»» l»l_.'la «Kea tnssobeatyd ba«lden wij gelegenheid *noe iet» t»a bot werken voa «lea Loldotonrasd to zlen. Uet wa» «ca o«>oi>boa«l«lijk konten ca goaa. vaa offioioren ca soldaten, dlo inliehtingea vroegen of bevelen, ont» vingen. QrdoaaaaHoa wettuea uitgezonden met orders voor do vorscbilleado comamatlo^ terwijl aoa naderen
«ttapela proebtmalies werden -uitgemikt tor verspreiding ontlor dó naderende legerafdoeliagea. U-et viel on* op, «lat of fiolerea «n soldaten volkoaiea gelijk weidaa bobatvleld*. leder word op rijn beurt geholpen. Eén officier moest meer «taa 3 uur waehtoa, voordat bij bii «loa Lokletsinrnad kon worden toegelaten. Toen bet eindelijk «ja beurt was, trad by «oen weinig onhandig aaar vo«e*», maakte «ecu *l«»bto buiging voor «lea voorrittor eu vroeg daan» do iallobtiagen^ «Uo bij verlaagde. Uet ws» duidelijk, «lat. by zelf niet goal wist, hoo bij tegen dea Loklalearasil moest optreden, dat bet de«a oMoler, die voor bot «remt met «Mt aieuwe „bestuur»-"lichaam" kenala maakte, groott» moeite, kostte order» vaa -soldatea te oatvaagen-. Toen wij bom even lttter vroegen» boe zijn indruk vaa «ka _lo"_dat«ar»ad waa geweest» antwoordde bij enkel: „Korrelde Leute.* Even maakten wij nog een moeilijk moment dooi*, «oen een jongt» Duitscber zleh aoa ons voonttoldo als «Kollege?'. Hij woa IWij vreesden al. van den tocht naar Belgiö te moeien afzien, toen do voorzitter van «len ljoldatenraad ons aanbood dienzelfden avond nog met een vracht» auto naar Vcrviers to vertrekken, welk aanbod door ons natuurlijk dankbaar wenl geaccepteerd. lntusscbcn bleven wij den geiteden «lag do gasten van den soldatenraad en werd ons zelfs een „vriendschappelijk" diner in het Hotel du Nord aangeboden. Aan tafel kwam het gesprek op Hindenburg. Wij vroegen, hoo eigenlijk de verhouding van de,» veldmaarschalk tot de soldalenraden was.
„Der ist nns untergeslollf, zei ntlj mot zichtbaren «rots een matroos uit Kiel, dio ,nedo «auznt. Volgeus den soblalcnraatl badden zij llmdenburg volstrekt niet lioolig eu zou de terugtocht ook zonder he»n cc,» go» regeld verloop beblten gebod. Wij waren natuurlijk te l«leefd om «lat togen »o spreken, maar in «len loop vsu den da« was ou» herhaaldelijk gebleken, dat aan d» organisatie van den soldatenraad — vooral van b«< vervoerwezen — nog al lel» on-wak. -De ull»pnt»^' vaa eea der ledea van bet hoofdkwartier te Bna — Alen wij l»U_r moobtea ontmoeten — dat vuilselllaad voor eeuwig dank verschuldigd wa» aaa dea grijzen veldmaarschalk, omdat hij 'den terugtocht ook au no? blelf leiden, lykt mlj dan ook vaa grooter waarde en volkomen juist. Des avoads om 7 uur werden wij gewaarschuwd, dat do vrachtauto vóór stond. Onzo mode-passagier* waren: oeu lid vau dea soldatenraad, ecu matroos uit Kiel ca eea vlieger-officier, dio bcazine uit Vervier» ging hslsf, - - • Vit een depot wordea eerst dekens, karabijnen, brood ei» worst genaaid. Uet bevreemdde ons, «lat de kam» bijnen geladen wonlen, maar do vliegor-offi^er — «eu jonge, alleraardigste -Elzasser —» merkte glim» lachend op: „Je kunt nooit welen! Wy zouden do eersten niet zya, «lio onderweg gemold werden!" Dit vooruituebt lokte «eu van mijne „collega's" «mar half aaa en ik verdenk hom er sterk van, dat hij op dat oogenblik liever via Kerkrade dadelijk weer naar HoUand wa» getrokken; maar hij begreep, dat dezo tocht behoorde tot «lo» risnuos du mitlor" ca hij voelde zich toch ook to sterk journalist oat op zyu weg terug to keeren. Op onzen tocht naar Verviors reden wy ooopboudo» lijk voorby ' lroepea-afdeeUageu — voornamelijk artillerie en infanterie — eu by elke nieuwe afdoe» ling stopte onzo auto eu werden proclamaties van den eoldalenraad aau de manschappen uitgedeeld. Nu eu «lila «ageu wij ecu vrachtauto naast «lea weg in hot veld liggen. «Da liegt wieder ein Krankel' merkte de chauffeur dan 01». Ook vele eadaver» van paarden passeerden wij. Kou paard, dat struikelde en aiet dadelijk woor opsprong, werd. onmiddellijk dood go» j schoten en naast dea weg gesloopt» Do terugtocht mocht geen minuut onderbroken worden. I Even voorbij do Belgische grens schokto do aulo plotseling naar beneden, veerde weer. op en reed verdor. «Dio schaften l" bromdo do chauffeur; het > bleek, dat do Belgen den wog hadden opengebroken. Dit gebeurde voor Vervier» nog twee maal en beldo > koeren greep de matroos naar zija karabijn en mijn J nerveuze collega naar mija arm. * I Onze vlieger-officler bleek oen allerprottjgst reis- > genoot te zijn. Zeer trof ons «lo ongedwongen, jovialo toon, waarop hij zich telkens met de soldaten onder- • hield. Toea ik bern een stuk kwaUa aanbood —- met eea kwat<»»reep deed jo ia BelgiG meer «lau met een tien-Uarkseheln *— deeldo hij dadelijk met een «Bitto, Kamernd!" zyn stuk met dea matroos en hij fluis» ! terde wij even later ia bet oor: „Man soll keia' schielo Augen machen!" Uet was een klein democratisch lesje, dat ik vaa hem ontving en dankbaar beb ontbonden. liy was Elzasser vaa geboorto en kwam . uit Straatsburg: zijn vader was vaa origine Franschman. zijn moeder een Dullsche. Ia bet begia vaa dea oor» log, als reserve-officier met de Elzasser troepen naar het Oostfront vertrokken, wa» bij bij Warschau ge» wond eu voor infaalerist afgekeurd. Daarna opgeleid tot vlieger, had hij by st. yuentlu en later bij Iseghem in het vlieger-eskader onder Von ltlehthofen gevlogen. Toen ik hem vroeg, of hlj ook vijanden had neergeschoten, antwoordde bij: «Leider 18" eu de manier, waarop hij dit zei, bewees mij, dat dit „lei» der" oprecht gemeend was. . Op onze vraag, wat hij over zijn, vroegere tegen» standers dacht, zeide hy ons ongeveer bet volgende: „Do Fransehn vliegers vochten bet meest met berekening. Zy vielen alleen aan, wanneer z|j kans hadden op succes en waren dan zeer gevaarlijke legenstanders. Zagen zij echter, dat zii beslist in do min» dorheid waren, don retireerden zij tijdig. Meestal viel een Fransohmaa sleehls eenmaal aan. Uad hy dan geen succes, dan trachtte hij dadelijk to ontkomen. Do Franschea hadden feitelijk het meeste „tactiek!" Een Eugelsehmaa viel altijd aan. Meer dan bij «Aa andoro natie, was bet voor do Engelschen ecu soort . sport. Zij hielden aan je vast als bulhonden, eu wou» , ueor je .'u gevocht mot «eu Eagelscbmaa aanging, wist S vooraf zeker, «lat het op levea ca dood ging. Ik heb 'a pttar maal do voldoening gehad een Eagolsehmaa achter onzo linie vleugellam to «bloten. Dez» jas" — en hij wees op zijn jekker vaa uitstekend leer — «heb ik van .ecu Eagelscbmaa gekregen, dien ik tot dalen* bad gedwongen en aiet bad gedood. Hij kwam (zoor sportman) like op mij toe, reikte mij do baud en bood my onmiddellyk zijn jekker als souvernir aan. Ik aceepteerdo hem natuurlijk dankbaar, want:...- wisser» 8i«» solohes Leder b»»b«n wir schon lange ia Doutscbland nicht mehr!" s Do Amerikanen waren volger» hem nog.niet. «o goed geoefend et» als tegeastaadors warea zij dan ook het minst gevreesd. Doorgaaas warea de Duitscho tUegereakadora vlet sterker daa 18 vliegers; de beste vlieger» vlogen steeds als dekking op do flanken. Over onzen landgenoot Fokker was by vol lof. «Verreweg do beste vlieger ia heel Dnitsehlaad l*. verzekerdo hg ons zeer uitdrukkelijk. , Uet interesseerde ons zeer. hoe «leze Elzasser over «leu tegenwoordigen toestand dacht. Toen wij hem ! hiernaar vroegen, haalde hy zyu schouders op en zei: * „Och, ik beb nooit aap politiek gedaan, Tn den tegeni woordigen tUd is het natuurlyk bet best, dat wij Fransch wonlen, maar ik voor my bad liever een on» afhankelijk Elzas-Lolbaringen gezien!" Uij was van plan vaa Aken iv 9 etappe» aaar Baden !to vliegen en daarna zoo spoedig mogelijk naar Straatsburg terug. „Ea dan nooit meer oorlog hoop iki" zuchtte bij et» keek strak voor zicb. Dacht hy op «lat oogonblik aau do 18 tegenstanden,, die hij had neergelegd! De matroos, die on» vergezelde, wa» «aen afgovaardigde van den matrozen-raad uit Kiel. Aan alle solda» tcnradcn zijn cenigo matrozen toegevoegd en «loze matrozen waren — volgt.*» onzen vliegcr^iffiêier —door- I gaan» van bet zuiverste «revolutionnaire bloed". Onzo J matroos bleek echter tot de kalmere soort te behooren. i Van het bolsjerisme moest by aiet» hebben en hy eritisconlo zeer sterk de beruchte llpartactts-groei**. Tooh ws» bii vaa ganscher harte «le revolutie toegedaan. «Wy doen het aUes zuiver en alleen voor de : goedo raak, om ecu nieuw Duitschland te stichten!" l Maar op onze vraag, of zij het allen uitsluitend voor de goede zaak deden, antwoordde hy eerlijk: „Leider nicht. Er zijn «r velen, dio het om 't geld doen!" Ily bood ons zeer kalnoraadsehappciyk «en stuk Duitsch oorlog»ibrootl aan. dat van mistekende kwaliteit bleek te znn. Uet bad veel van onzo Hollandse!»» „kuch", smakolljker en mimler droog. Uaar de soldalenwonit was ons Hollander» te Duitsch. Ik begreep niet, dat ik ooit op onzo eenheidsworst had durven schelden. Uet was al bij negenen, toea wij te Vertier» aankwamen. Allo hotels waren vol Dui<«be officieren on liet bleek ons onmogelijk ergens logies lo bekomen. Op «lo vrachtauto onder de «leken» te slapen, leek ons niet erg aanlokkelijk toe. waarom wij besloten by «Ie eerato do beste woning, waar liebt brandde, onderdak to vragen. Het wa» ecu klein winkeltje, waar wij aanlieldcn en do. Belgen toonden rich allesbehalve vrientlscbappo» lijk, «ten wij hnn on» verzoek om nachtverblijf deden. „Wij hebben geen kamer vrij!" wa» het en zij wareu op het punt om do denr voor onzen neus dicht te smijten. „Nous sommes «les UoUandais!" riep ik. „Des Uollandalsl" Uct »u» duidelijk, dat dit do stemming deed koeren. „Attcndez nu moment!" Een «ogenblik delibereerden man en vrouw eu toea op -eens was bet op heel andoren toon: „Lntrez mossieuns. Nous vcrrou*»!" Uet do meeste gastvrijheid werd ons daarop ecu kamer aangeboden en in haar gulle hartelijkheid excuseerde onzo gastvrouw zich, dat zij ons niot dodolijk bad binnengelaten. „Wij dachten, dat u Duitscher» waart! Et vons comprcncz. messieurs, nous avon» tant souffort!" In dezen kring waren bot plotseling heel andero klanken, dio wy to hooren kregen. By do Duiteehera , het leed, dat ieder do keel tocaaoenlo. de angst voor do toekomst, dio als een obessio ia voor jong en oud. I hier by «lo Belgen bet leed, dat in do zielen nog na- I trilde, de herinnering aan bet verleden, dat men niot! vergoten zal «a nooit vergeten kan. maar tegelijk het blijdo wachten op ds gelukkige toekomst, «lio komeu ging. Hot wa» 11 uur, toen onzo gastheer ons op onzo kamer „bonne nnltl" wenschte en wy ons ter ruste gingen loggen. Wij «lachten in Uorpheus' armen ged,»> rendo eenige uren den oorlog to verbeten, maar in den nacht wonlen wij gewekt door militaire muziek, «lic schetterend tot ons opklonk. Langzaam stierven! «lo tonen weg, maar bet dreunend gestamp der voet- 1 stappen klonk steeds maar door. Dan op eens gezang: „Dio kleinen Uildel mus« man liebenl" j Wij huilden ons aangekleed, stonden voor het raam en keken naar do aldoor langs trekkende troepen. j ! Geen licht brandde er in do straat; alleen do maa»» • scheen boog aan «len hemel. Wy voelden niet, dat het kond was, zagen rock gretige oogen naar wat daar langs on» ging; om voor 1 «Utv*» dat beeld in euro beriunerlng te griffen. Wil
vorvoorwoaea — nog al lel» onllnalc. -De ull»pnt»^' vaa ooa dor lodoa van bot hoofdkwartier te 8n» ¦..*-* Alen wy later moobtea oatmoetea — «lat vuilselllaad voor eeuwig dank verschuldigd wa» aaa dea grijzoa veltbaaaraeaalk, omdat by doa terugtocht ook au uo? blelf leiden, lykt mij daa ook vaa grootor waarde en volkomen juist. Do» avoads om 7 uur wordea wy gowaaraohuwd. dat do f-raohlauto vóór stond. Onzo mode-passagiora waren: oeu lid vau dea soldatoaraad, oea matroos uit Kiel ca oea vlieger-officier, dio bcazino uit Verviors ging hols**», - - • Vit een depot werden eerst dekens, karabyaea, brood ei» worst genaaid. Uot borroomddo ons, dat «kt kam» l'ijnca geladen wonlen, maar do vlioger-offi^or — «eu jonge, alleraardigste -Elzasser »— merkte glim» lachend op: „Je kunt nooit weten! Wy zouden do eersten niet zya, «Uo onderweg gemold werden!" Dit vooruitzicht lokte een vau mijne „collega's" «mar half aaa en ik verdonk hom er sterk van, dat hij op dat oogenblik liever via Kerkrade dadelijk weer naar Holland wa» getrokken; maar hij begreep, dat dezo tocht behoorde tot «los risnuos du mitlor" eu hij voelde zich toch ook to sterk journalist om op zyu weg terug to koeren. Op onzen' tocht naar Vervier» reden wy ooopboudolijk voorby ' lroepea-afdeoUageu — voornamelijk artillerie va infanterie — en by elke aiouwo afdoe» ling sloplo onzo auto ca wordea proclamaties van den eoldalenraad aau do manschappen uitgedeeld. Nu eu dna «ageu wy ecu vraohlaulo naast «lea weg in hot veld liggen. «Da liegt tvltxler em Krankel' merkte de chauffeur dan 01». Ook vele eadaver» van paarden passeerden wij. Een paard, dat struikelde en aiet dadelijk woor opsprong, werd. onmiddellyk dood go» j schoten en naast dea weg gesloopt» Do terugtocht mocht geen minuut onderorokea worden. I Even voorby do Belgische grens schokto do aulo plotseling naar beneden, veerde weer. op en reed verdor. «Dio schaften I" bromdo do chauffeur; het > bleek, dat do Belgen den wog hadden opengebroken. Dit gebeurde voor Vervier» uog twee maal en beldo > koeren greep de matroos aaar zija karabijn en mijn J nerveuze collega naar mijn arm. * 1 Onze vlieger-officler bleek oen allerprottjgst -reis- > genoot te «yn. Zeer trof ons do ongedwongen, jovialo toon, waarop hy zich telkens mot de soldaten onder- • hield. Toen ik bom een stuk kwaUa aanbood — mot eea kwatta-reep deed jo ia BelgiG moor «laa mot «ca tien-Uarkseheln — deelde by dadelijk mot een «Bitto, Kamer-.,»!!" zyn stuk mot den matroos ca hij fluis» ! terde my even later ia bet oor: „Man soll keia' sehinlo Augea maehen!" Uet was een klein democratisch lesje, dat ik vaa hem ontving en dankbaar beb ontbonden. Hy was Elzasser vaa geboorto en kwam . uit Straatsburg: zya vader was van origine Franschman. zyu moeder een Duitscho. Ia bot begia vaa dea oor» log, als reserve-officier mot de Elzasser troepen naar het Oostfront vertrokken," wa» bij bij Warschau ge» wond eu voor infaalerist afgekeurd. Daarna opgeleid tot vlieger, had hij by st. ynentla en later by Iseghem ia het vlieger-eskader onder Voa ltlehthofen gevlogen. Toen ik hem vroeg, of bij ook vyanden had neergeschoten, antwoordde bij: «Leider 18" «u de monter, waarop hij dit zei, bewees mij, dat dit „lei» der" oprecht gemeend was. . Op onzo vraag, wat by over zijn, vroegere tegen» standers dacht, zeido hy ons ongeveer bet volgende: „Do Fransehn vliegers vochten bet moest met berekening. Zy vielen alleen aan, wanneer z|j kans had» den op succes en waren dau zeer gevaarlijke legenstanders. Zagen zy echter, dat zii beslist in do min» dorheid waren, dan retireerden zij tijdig. Meestal viel een Fransohmaa sleehls * eenmaal aan. Uad hy dan geea succes, daa trachtte hy dadelijk to ontkomen. Do Fransohna hadden feitelijk het meeste „tactiek!" Een Eugelsehmaa viel altyd aan. Meer dan bij «Aa andoro natie, was bet voor do Engelsehen oen soort sport. Zy hielden aan jo vast als bulhonden, eu wou- , neer je .'u gevocht met «eu Eagolsehmaa aanging, wist S vooraf zeker, «lat hot op lovea en dood ging. Ik heb 'a pttar maal do voldoening gehad een Eagolsehmaa achter onzo linie vleugellam to schieten. Dez» jas" — en by wees op zya jekker vaa uitstekend leer — «heb ik vaa .ecu Eagelscbmaa gekregen, dien ik tot dalen' bad gedwongen en aiet bad gedood. Hij kwam (zoor sportman) like onmytoo. reikte mij do baad en bood my onmiddellijk zda jekker als souvernir aan. Ik aceepteerdo hem natuurlyk dankbaar, want:...- wissen 8i«» solohes Leder b»»b«n wir schoa lange ia Doutscbland nicht mehr!" s Do Amerikanen waren volger» hem nog.niet. «o goed geoefend en als tegeastaadors warea zij daa ook het minst gevreesd. Doorgaans warea de Duitscho tUegereskader, vlet sterker, daa 18 vliegers; de beste vlieger» vlogen steeds als dekking op do flanken. Over onzen landgenoot Fokker was by vol lof. «Verreweg do boste vlieger ia heol Dnitsehlaad l*. verzekerde hg ons zeer uitdrukkelijk. , Uot iatorosseenlo ons zeer. ho» dozo Elzasser over «leu togon woordigen toestand dacht. Toen wij hem hiernaar vroegen, baalde hy zijn schouders op en zei: > „Och, ik hel, nooit aap politiek gedaan, Tn den tegenwoordigen tUd is het natuurlyk bet best, dat wij Franse!» wonlea, maar ik voor my bad liever oen on» afhankelijk Elzas-Lolbaringen gezien!" Uij wa» van plan vaa Aken iv 9 etappe» aaar Baden to vliegen en daarna zoo spoedig mogelijk aaar Straatsburg terug. „Ea dan nooit meer oorlog hoop ' ik!" zncbtlo bij en keek strak voor zich. Dacht hij op I «lat oogonblik aau do 18 tegenstanden», die hij had neergelegd! j De matroos, die on» vergezelde, wa» «aen afgovaar*. , digde vaa dea matrozenraad uit Kiel. Aaa alle solda» I tcnradcn zljn eenige matrozen toegevoegd en «loze matenraden zijn cenigo matrozen toegevoegd eu dezo matrozen waren — volgen* onzea vliegcr^iffiêier door! gaan» van bet zuiverste «revolutionnaire bloed". Onze ' matroos bleek echter tot de kalmere soort te behooren. s Van het bolsjerisme moest by niets hebbea en hy eri. tisconlo zeer sterk de beruchte spartacut-groei**. Tooh ws» bü vaa ganscher harte «le revolutie toege. daan. «Wy doen het alle» zuiver en alleen voor do : goedo raak, om ecu nieuw Duitschland to sUehteul" l I Uaar op onze vraag, nieuw het allen uitsluitend voor { Maar op onze vraag, of zij het allen uitsluitend voor de goede zaak deden, antwoordde hy eerlijk: „Leider nicht. Er zijn «r velen, dio het om 't geld doen!" Uy bood ons zeer kalnoraadsehappclyk «en stok Dnitsch oor>log»ibn»o«l aan. dat van mistekende kwaliteit bleek to znn. Uet bad veel van onzo Hollandse!»» „kuch", smakolljker en minder droog. Maar de soldalenwonit was on» Hollander» te Duitsch. Ik begreep niet, dat ik ooit op onzo eenheidsworst had durven schelden. Uet was al bij negenen, toea wij te Vertier» aankwamen. Allo hotel» waren vol Duil»*cbe officieren on liet bleek on» onmogelijk ergens logies lo bekomen. Op do vrachtauto ontlor de «leken» te slapen, leek ons niet erg aanlokkelijk toe. waarom wij besloten by «Ie eerato do besto woning, waar liebt brandde, onderdak to vragen. Het wa» ecu klein winkeltje, waar wij aanlieldcn en do. Belgen toonden zich aUetckohalvo vrientlscbappo» lijk. loon wij hnn on» verzoek om nachtverblijf deden. „Wij hebben geen kamer vrij!" wa» het en zij waren op het punt om do deur voor onzen neus dicht te smijten. „Nous sommes «les UoUandais!" riep ik. „Dos Uollandalsl" Uct was duidelijk, dat dit do stemming deed koeren. „Attcndez nn moment!" Een ««ogenblik delibereerden man en vrouw eu toea op -eens waa bet op heel andoren toon: „lbntrez messieurs. Nous verrot»-»!" Uet do meeste gastvrijheid werd on» daarop ecu kamer aangeboden eu in haar gulle hartelijkheid excuseerde onzo gastvrouw zich, dat zij on» niet dodolijk bad binnengelaten. „Wij dachten, dat u Duitscher» waart! Et vons comprcncz. messieurs, nous avon» tant souffort!" In dezen kring waren bot plotseling heel andero klanken, dio wy to hooren kregen. By do Duitsebera , het leed, dat ieder do keel tocsaoenlo. de angst voor do toekomst, dio als een obessio ia voor jong en oud. I hier by «lo Belgen bet leed, dat in do zielen nog na- I trilde, de herinnering aan bet verleden, dat men niot' vergoten zal «a nooit vergeten kan. maar tegelijk het blijdo wachten op ds gelukkige toekomst, «lio komeu ging. Hot wa» 11 uur, toen onzo gastheer ons op onzo kamer „bonne nnltl" wenschte en wy ons ter ruste gingen loggen. Wij «lachten in Uorpheus' armen ged,»> rendo eenige uren den oorlog to verbeten, maar in den nacht wonlen wij gewekt door militaire mnzick, «lic schetterend tot ons opklonk. Langzaam etterren ! «lo tonen weg, maar bet «lreunend gestamp der voet- 1 stappen klonk steeds maar door. Dan op eens gezang: „Die kleinen Uddel mus» man liebenl" j Wij huilden ons aangekleed, stonden voor het raam en keken naar do aldoor langs trekkende troepen. j . Oeen licht brandde er in do straat; alleen do maar» • scheen boog aan «len hemel. I Wy voelden niet, «lat het kond was, zagen mes gro» I tige oogen aaar wat daar langs on» zagen om voor tige oogen naar wat daar langs ona ging; om voor ' •UB»» dat beeld ia onro beriwnerlng te griffen. Wil «wogoa stil. Daar voor onao oogoa voltrok zich ecu stuk geschiedenis, zoo grootsch en zoo verschrikkelijk teven».' dat hot ons alle drio aangreep. Ena aleuwe afdeoliag. «Wir babea aoeh dea Bheln, den alten Bbeia!' Uet klonk diep tragisch ia dun stillen nacht. ' «Wat is dat allo» ellendig, o God, wat .ellendig!» boorde ik ruim vriend naast mij zeggen oa ik zag, da» by doodsbleek tras geworden. stil glngoa wy weg van het raam. geheel onder doa indruk. Zaoht stierf hot gezaag weg.. * Maar al weer dreunde het regelmatige stappen aan, klonk nieuw gezang. . . . ... „ln der Heimat g»bfs ein Wlederseha!" Dat wo» do eemgo troost, die hun aog overbleef. Wy gingen weer nsar bod. Langs on» buis duurde do lerugmorsch den geheelen nacht door.
"Bij de soldatenraden der vierde Armee en in het duitsche hoofdkwartier te Spa.". "Nieuwe Rotterdamsche Courant". Rotterdam, 1918/12/03 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 22-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010036444:mpeg21:p005
In een telegram ,dt Waslóaglon aaa do Dall? Telegraph, opgenomen in - ous avondblad van' gisteren, werd gezegd, dat Amorikaau-icho journalisten uit Parys teruggekomen waren met allerlei verhalen over, onoeulghodeu tusschen do geassocieerde aiogendheden en over de moeilijkhoden, d»o ' dat op de vredeseoaferoatie zou kunnen geven. la Washington sprak men «Ut alles togen. Intusschen vindt men in do Parij scho pers ook wel uitlatingen van personen, dio geen al te gemakkelijk verloop der tredesconfereulio voorzie»». Zoo schryft Baiaville in do' Aetiou Fraa?aiso «en scherp realistisch artikel onder dm titel „President Wilton op do vredesconferentie". Hij begint met tut lo leggen, dat bi^t maar beter is, dat Wilson te versalUes komt. dan dat hij tan uit zijn. „ivoren toorn" te Washington zijn invloed blijft uitoefenen. Wilton is iv «len loop von den oorlog al langzamerhand vt,»» inzicht veranderd. Aau bet eind tan lvlv stelde bij do- twee groepen oorlogvoerenden nog op een njn. Do oorlogsuischen hcblien hem «lo oogen al ecu boel eind geopend. Do directo aanraking met «le realiteit in Eurotia zal hen» nog wel helderder doei» zien. Bain vervolgt dan» «Do vredesonderhandelaars moetea er niet op rekenen in kalmte en zonder incidenten tv beraadslagen. Zy bevinden zich niet in tegenwoordightid van een gestabiliseerde wereld e» van een menschheid, dio zich maar lijdelijk' w,l late»» heropbouwen. Europa is nog niet bekoeld. Het zal nog lang duren eer het dat is. En het zal waarschipl|jk ecu vergissing zijn te meenen, dat men door het to opereeren nu het nog worm is, geen verrassingen zal krygen." . ' . _, . . n . liy beslult: „Van onder do Bussiseho «n Oostenrykscb-Uongaarscho puiuhoopou komen, als van on» der een oude ineongcstorte muur, oen leger -win in» secten en reptielen te voorachijn, die ia allo richtingen uileunstuiven. Alvorens doar een volkerenbond van le maken, zullen er nog heel wat maanden heel wat gebeurtenissen voorbij gaan. wij zouden ulels liever zien; dau dat wij ou, vergissen, maar wij zouden aangenaam verrast zyn, indien «le vredesconferentie niet door eenigo intermezzo s onderbroken wenl en indien zij. tot haar omdo gekomen. niet besloot op bcpaaldo tijdstippen weder bij» ecu te komen om de uitvoering van het vredesvenlrttg na 'lo gaan. gelijk bet congres der koningen na 1815." '•'
Beutor verneemt, dat gedurende de Eagelsob» Fruusob - ltallaaasobe eouforoatie -raa gisteren to Londen geen enkel meeniagsvorschil zich heeft voorgedaan en dat men tot zekere bepaalde «a belangrijk© conclusies i» gekomem Het geheel» «amenstel der vrodesvoorwaardea wenl besproken. Do verstvolgendo ritting zal bedeu worden^ gtHo-udi.tr. In officieele kringen wordt verklaard, dat voor bet ein-le der conferentie nog geen bijzonderheden: kunnen worden a»oodcg«ik»ld over «Ie behandelde zaken. Er zyn definitieve besluiten genomen. Do beraadslaging van heden zal zicb by dio beslissingen aansluiten. .
"Een Fransche over de vredesconferentie.". "Nieuwe Rotterdamsche Courant". Rotterdam, 1918/12/03 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 22-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010036444:mpeg21:p005
Over do .vergadering . dor frontsoldaten to Ems, waarvan «ca ielegram in ons Ochtendblad reeds gewag beeft gemaakt, temt Wolfs nog hot volgende: De eersto sprekor der frontsoldaten, vertegenwoo» diger vaa do ?dt» cavolefio-divialo. zeido: w,j zün do msaaoa geweest, dio hot legor'geordend torug hel»-ben gebracht, maar zijn wij ook mannen. «Uo den moed bobbea do regeering 'ouder allo omstaudighodeu to beschermen*!" -»' .' ' .• .- . , , _ Do vertegenwoordiger van hot vierde leger verklaarde: «WÜ allen willen luide verkondigen, dat wy ons nooit zullen laten gebruiken om do contra» revolutionairen to steunen." - , Do vertegenwoordiger tan het oersrto leger vroeg: „I* do tegenwoordige regeering in staat oea voorloopigea vredo to «luiten en wel voor hot byeenltomen van «lo Nationale Vergadering lu Februari! «00's do verhouding vau bet uitvoerend oom».», to Berlijn tot do regeorlng en vua «Ie Duitecho vrije staten tot do rogeering? Wij hebben goei» lust. ons min een dictatuur van «le ljportacutgroop to onderwerpen, maar wo willen tovcus ol*enlük zeggen, «lat dn tegenwoordigo regeering uiot» ander» is tlau een dictatuur, i Do vertegenwoordiger van hel. tierde leger terklaarde dat «lo samenwerking met bot uitvoerend comité op bet oogenblik zeer goed wa». Ook was hot niot noodlg zich ongerust te maken over do stroomln? ia Beieren, la allo vryo staten vaa Dnitschland w»l men do eenheid doa rijks handhaven, «laarou» mocht me» do scheiding, waarnaar tan kapitalistische zijdo lu het Rijnland tvonlt gesireefd met ove»»_ueelt» aantduitiag «an Frankrijk niet steunen. Do volksgemaohtigdo Ilarth zolde: „Onze grootste zorg wa» do terngbrenging vaa hot mMioenenle«er over «len Bijn. Uct dankbaarheid en bewondering bob ik op myn rei» van Berlijn nnar bior gezien hoe «bt leger bet door zelf-disciplino wist klaar to «,11c!» u -luw taak to volbrengen. wy waren echler hola-*»» ook genoodzaakt tegen enkele officieren, die zich uiot in den nieuwen toestand konden t ori»»alsen. krachtig op to treden. Generaal Eburhanlt moest OH. «>p nonactiviteit worden gcslelil. llaar «Ut alles is geschied in ovlireem-lenuuinj? met bet opperbevel van bet lo» geren hot ministerio tan oorlog. Troosteloos is «lo toestand der Duitscho troepen in het Oosten. Uet la niet waar. «lat «lo oude macbhol»-bont alle» goed georganiseerd hadden. Zü hobben integendeel schandelijk en lichtvaardig gehandeld. Gij kent do stennuing der bovolkiatr iv do Oekrapne. ia bet Oostzeegebied, in Polen en Finland. Wij bel»-lien er nog geen idee van boe bet mogelijk zal zijn de grooto troepenmassa's uit het Oosten terug te brengen. Zelfs waaneer bet zoo snel mogelijk gaat, zal hot toch nog «Irio maanden moeien duren. Do bijeenroeping «ler Nationalo Vergadering is «loor «lo regeering mot vier legen tweo «itcmmeti op IN Febuari bepaald. Ik moet erkennen, «lat ik niot. voor zoo spoedige verkiezingen was. omdat nog uooil authentiek is medegedeeld, dat de Nationale Verga» «loring een voorwaarde voor «en beteren vredo zou zijn. Elzas-Lotharingen kan in verband met do verklaringen van Wilson nog volstrekt niet alt» tot Frankrijk behoorende wonlen beschouwd.
Dc vcr«Mdcrln«s der lmn<««ld«t«cn.
Tot op het laatst beeft men on* gezegd, dat do vos-ding volkomen verzekerd was, thans h00n.,» wii. «lat do voorraden leven» middulcn nauwelijks voldoende zijn voor ros ma.'mdou en dau nog slechts by vorlaagdo rantsoenen. Wij zullen nog tot een verdero verkorting van den arlx_ider»tij«l moeten overgaan, omdat btit niet mogelijk is anders over de grondstoffen to beschikken «lan «loor zo gelijkmatig over Duitsehlaud to verdeden. Onder dezo omstandigheden moeten wü verklaren, dat Duitschland ntot van plan i» in ecnig opzicht tlo wapcnstilittandsvoorwaanlen to breken. Wij willen ook verklaren, dat wy bereid «ijn allo» aan lo nomen wat on» door do entente i» opgelegd, omdat wij weten, dat dit alles nog miader erg zal zijn dan vorder uitstellen.
Üolkcnbubr zette «laarop in het kort do verhouding tntitchen bet uitvoerend comité en do regi*>>>ring uiteen.
Er wenl besloten, dat do gedelegeerden der front» soldaten vijf mau als vaste leden naar hot uitvoorend comitó te Berlijn zullen afvaardigen. Do volgende motio wenl aangenomen: „Wij. credo» logeerden vaa bot veldleger heeten «lo nieuwe Duit» «ene vrijheid wolkom. Wij brengen onzer» groot aan do Dnitsche republiek eu willen wat zy ree,!» tot stand beeft «bracht verdedigen togen allo aanvallen, van welko zijdo ook. tegen eontr.lrovtdiitionairo stroomingea van re»!i!t> «H« bot hcott l vu» bet o»»«lo régime beoogen, tegtn pogingen van link» om do rfgeering te vervangen «loor een minderheid, want daardoor ron slecht» de vrede inden! wonlen en de rijkaeenheid in gevaar komen.
¦ V«x»r do m«M»we ontwikkeling*».* politieko «lejiKwratio en gololdelhke «oeialiaoeriag der daarvoor rijpe be? drijven aoodig. Do vertogeuwoonUgel» vaa het voldl«««r keuren do stakingen ia do belangrijke imhistrieea af. Wij, «Uo la iarenl_mgcn zwaren strijd oa» loven op het spel hobben gezet, doe»» eoa beroep op het gezond verstand en «Ie solidariteit vaa allo Duitsebo arbeider» om don wo» deropbouw niet door werkstakingen ia govaar te brengen. Do v«rDo llaagscho correspondent van hot Borlinor Ta» geblatt vernoemt, volgen» eea telegram vnn onzen correspondent te Berlijn, het volgcndo over den af» stand vau deu Duitschen Keizer.
Dc nfsittnd vun den llelacr.
Do afstandsoorkondo vaa Wilhelm II ia een oat» worp van Berlijn, tenminste voor zoover de reohts» ktveslio betreft.
Aan de onderteekening van de officieel bokend ge» maakte aeto van afstand i» evenwel al ecu verklaring des Keizers voorafgegaan, die reeds al» octo tan afstand wo» bedoeld, et» gedateerd was: Hmerongen. lM November. Dit ».nk bad do Ileizer roet potlood in loopend schrift neergeschreven. Ue» was een tamelijk s*pontano handeling vau den Keizer, dio do aanleiding vormde tot het initiatief van Berlijn, overigens genomen door do noodzakeiyk» beid van eou duidelyke verklaring, aangaando do Ktaattu-echtolijko positie des Keizers. Trouwen» de aanvankelijke verklaring de» Keizer» had reeds betrekking op dezo bizonuore kwestie. Zij bevatte aa» meiijk. tegenover den tot uiting gekomen twyfel, do uitdrukkelijke bevestiging, dat do Keizer zijn afstand beschouwde, al» ecu zook, «Ue reeds vroeger wa» beklonken, en die door zyn vertrek naar Neder» landsch gebied enz. al duidelijk genoeg aan den dag gekomen tras. Voort» vertelt do correspondent, dat Wilhelm ziel» vroeger wel steeds bereid had verklaard afstand to doen van do Keizerskroon, maar aiet van dio van Pruisen. Toea do ontwikkeling in Berlijn snelle on doortastende besluiten noodzakeiyk maakte, deed men daar, wat onvermijdelijk was, nu men verklaar» de, dat Wilhelm afstand bad gedaan van den troon. Do Keizer kreeg van dezo uitgemaakte zaak reu kennis in hot groolo hoofdkwartier, on wel door een Wolffboricht, dat des middag» om drio nur binnenkwam. Dit bericht gaf hem aanleiding om dode» lijk zijn goedkeuring naar Beriyn to zenden, eu wol door middel van oen heer, dio hem in dezo dagen met zijn raadgevingen zeer ijverig, zoo ook a»ct al» tijd gelukkig ter zyde stond. Uet i» toen echter in den chaos der daaropvolgende dagen niet tot een verdero staatsrehlelijko ver» klaring gekomen. Uen sloog geen acht moer op deze zaak, zij was voor niemand meer ecu probleem.
Iv do eerste veertien dagen van hun bestaan hebben, do arsolradeu ,naar «lo Politiseh Parlamcntarische Nachricblen vau vertrouwenswaanUge zijdo verneemt. 800 millioen mark aoodig gehad.
Dc uitgaven Tan dc n«»nlr«dcn.
lte maatregelen der Uclylacbc bezetting»» ntneltt to Aken.
Een beriebt aaa «h» Lokal-Aazoigcr uit Dusseldorf bevestigt het bericht, «lat ou» gisteren oea vaa oaze eorrespondnaleu aangaando hot optreden der Belgen te Aken seinde. .... , , . Wij ontleenen aau d»t bericht nog do volgende pas» ssges uit do proclamatie vau den Belgischen gene» raal 6a«ia: Oyselaart. die ik znl eaawyzea. moeten zich op het stadhuis to mijner beschikking stollen, eu golden als onderpanden voor do voill«b«id vaa do de Belgi«ho bezetting ia de stad. Zy mootea z»cb vanavond om 8 uur (Belgische tijd) naar het stad» huis begeven, en worden daar telken» na 21 uur door een andere groep gijzelaars afgelost. Allo artikelen, dio met mijn goedkeuring vc«cb_d» ne». moeten zoowel ia bet Fro-usch al» bet Duitseb wonlen gepubliceerd. • Voor bet overige stemmen de door do Lokal»Aa» zeigHT genoemde bepalingen volkomen overeen met die door onzen correspondent zijn gesteld.
Naar onzo llcrlijn'cho correspondent seint, deelt tlo lijkseonuni^saris voor. kolcnverdecliug bot vol» gende meegedeeld: Lit Onper-sileritl vonlt wel is waar eet» terdcn, vermindering vau dc» staking gemeld, maar tleenitittcgenslaautlo i» er geen verbooging van do aflevering lo comttatcen». Zaterdag worden N 258 wa«ons afgeleverd, vanochtend »UMLI, tegen ongeveer l_..6t»U normaal tijdens den oorlog.
l>c lt«lenl«tc»lle.
In verband met Foch.» ultimatum over «lo uitlevering der locomotieven «-.chrijft «lo Vorwarts: „Hut t^revcn van Foch om zijn zege to bekronen met een intocht to Berlijn wa» reed». I?ug Ixikeud. Een bezetting van Duitschliititl 'u* ouder do tegent?t»onllge om.'-.alidlghedt.l. geen militair kunststuk en in geeu enkel opzicht politiek noodzakelijk, /.ij zou het tea l>tK'-:_»te i» dien zin kunnen «yu. dat sleebt» een laatflo tin hoogsto opzweep!»,? «>v^ tiatiomilisllscho hart»» tt» lttt 11 een eiuuo kan mak,» aun tle »oei.»li»li«*?b» paeitit^bicho opposit^*» in Frankrijk. „Op hot oo^nblik »-* D»»i<.«l»lal»d mtehtcl»»^ maar het ka» op tien duur niet ais «in tioor de wcitclijko tiiiigeiitlhct.en ten»vt>n!o provincio l-c!iandeld worden. l>n «eneraalspolitick — «iutor_*oh»llig of het een Duit^lio of e,.,i fransebo i*. — kan aan do wxrelil «oen geluk en geen tlu»rzan»en vretle. maar niots anders dan nieuw onheil brengel^ Onmorm». men ona het vertrouwen *in «b» internationale jrcrechtiiïheid. dan rest ons slecbts b«« vertrouwien ia do kracht vau om» tolk, tlie onv»»wooHtboar »»-
Do commissie tot onderzoek tan d» aanklachten botreffend" niet het volkenrecht strijdige behandeling dor kr!jg»i?svangouen beeft gisteren baar oon-.to zitting gehouden. Do voorzitter, «ztaals» .-secretaris Erzberger. opendo de 7»t»in^ «net «U» vol» gendo toe*»raak. Mijne Hoeren ! Namens en in opdracht van bet rij!_*.bet»tuul- heet ik >» bij het aanstaarden v.u» uw voruntwoonlclijko taak hartelijk welk«'m. Ik mag hierbü wel nttju dankbaarheid betuiüni voor «!" lfr«*li.willi?hei.l. waarmee dj '» voor de commissie be!>eh!kbaar bobt gtwteld. De Duit-fbo regeer»»»? heeft, «loor dezo oommioüo iv bet leven lo rot*!»!»., blitk ceeoven van haar erm«tii:t*ii tril om.. wat b.t^r b*_treft, bij .0 draile» tot on voorwaar,!, lijko va_»i^.«lli__i? van ' «i« waarheid i», al «Uo geval b-u. waarin , dielo liexwaren van vijumlelijko ro^ecria_.'.ii over do - bohautlol iv,.' «ler kr ij g*»g»> van «on on in, Ou i txchl an'! itig«br.u!»l mochloi woixl^n. Zit h«:ft do eommissio allo vo.l« lijke ge_r.»^ terleentl. tUt ! oen sjiocdigcti. door reen enkelo overweging l»e!>-:-.,> j liionbli gang van zaken waarliorgt. D>>/« «*omm>>- l «o bezit bevoegdheden van grooter omvang dan ooit «e»»;»» commissio toveren zo gebtd heeft. Zoo.-»*-.'. ; toor do ziuingcu van «Ie eonlN»:»»»->.. al^_ v»«r «!o tot * liehandclitt^ vaa afzonderlijke gevallen in te stellen • «-ul>-ie.-» is het beginsel van optnlKiarhoil iv ! tallen omvang verzekerd. Do vijandelijke regeerin- ] gen zyn in siaat zich door geaccrediteerdt' verteg.»».» . wtionlilrer». wien tlo deelneming aan tlo besprekingen veroorloofd is. over allo bijzonderheden van do aan» bangig gemaakte procedure»» op do boo?to to stelle». Niet» moet verborgen blijven, niot«» moet verheimelijkt, alle*» moet ozigeheltlenl. No taak der «mimi"*»!,*, zal zijn het liewij» to lot<^* ' ren. dat «b> regeering v.tn v,!en der aulori» j «iten of «lo wott»m «ler nit't-sebolijkb.'i.l inbreuk ma- j Lende behandeling van kiyg_»govang«net.. ! l-!en geest van onbuigzame strenge, zuirere onjx»»^» j tijdigheid zal de besprekingen dor «'ommis*-.!-*' lei.l. i». .Mojj«» tio arlt'itl. dien gij in diens» «lev -n»re»btii:- beid en n»eii_>el,elijkbei«l volbrengt, «an «lo wereld 1*"- , wijzen, «lat Duit-ehlan-l bet onverkorte reebt. heeft een pl.»al«». in te ne**,,»*» in tle nieowj» «ereltl. tii,*. omier tlo bt^chaafdo volken ral wonlen opgebouwd. Ik verzoek prof. .«eb,iel_!ng uit Hlarbnrg. wiens re*eb»tvaardigh<',«l*«riw en arbeid tot verzoen it»? vau do volken onderling blj do gebetüo -wereld bekend zijn, do verdere bosp-okingea to willea lolden.
Door dea araolraad te Ooeh «ya vaa «oa voor. Nederland via Gennep boatomdca troia 90 wagon» kolen ia beslag genomen omdat zo eerst voo» zioh aolf en dau voor het buittmlaad wilden zorzon Ingevolge het vrotott van den stationschef word «ds ter den volgenden dag vergunning tot uitvoor van 11 wagon» gegeven, doch do twintigste ws» iautiddohl gelost»
To Duisbnrger tram heeft wogen» kol«nF«b»«li, haar bedrijf aaarnorkolyk moeten beperken.
Vua «en regiment te Essen ia door een deserteur d» gnmizoenska» ad 20.000 mark geroofd «a to Keulen is een «Uto militaire ka» mot «en bedrag v»a 100000 mark gestolen.
Vanwego doa soldalearasd te Emdca worden do daar bianoukomeade schepen streng nndM zocht. Do gezagvoXrdcr» moetea allo wapenen die -M aaa boord nebben afgeven.
"Duitschland.". "Nieuwe Rotterdamsche Courant". Rotterdam, 1918/12/03 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 22-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010036444:mpeg21:p005
Naar aanleiding vaa do rei» vaa president Ven»»» naar Elza»-Lotb_t___ageu hooft, zoo meldt Uavn» na», ,b» nationale vorgadoriag vau Elztn-Lotbariagon aan deu president vau do republiek do volgendo boodschap gezonden: Zij. «Uo bij algemeen kiesrecht la Eins»» Lotharingen gekozen zya en zich tban» tot aationaza vergadering bobben gevormd, hebboa tot bon got» vernomen, tlat «lo president van «ie republiek do p«V-vinoies, «Uo tengevolge van de daweriield vaa ds l'rar«cbo logor» en die der bondgoaootoa aau Frankrijk teruggeven zyn. do cor wil aaadooa vaa «ca bo» «ook. Do nationale vergadering «laakt u vaa «?aa««b» barto en geeft u do verzekering, «lat gij getuige »K ziin vaa do horaiouwdo uitbarstingen vua vreugde*, dte op alle punten vau hot gebied «lo zegevierende Fraasobo troepen begroet hebben toen zy weer beent naaien van «len gêhoilrgden grond, welke zoveu»eu>veertig jaar go» lede», aaa Frankrijk ontrukt is. Poincaró heeft geantwoord: Ik verbout. my sr «p binnenkort met de regeerlag vaa de republiek eu loden van Frankrijk» aatioaalo vertegenwoordiging geest» driftige gelukwenschen aan onzo bevrijde broeden tn gaan brengen.
Nl_Ut»»ll^»U»««t.
Volge»» een mede-doding van Uaroel Uatia la 2» Echo do Pari» zal op 5 December tijdons bet verblijf vaa koning Albert vaa België te Parijs bekend go», maakt wonlen, «lat do Fransohe legatie te Bru»» sel tot ambassade verhoren wordt.
Do Echo de Paris meldt, dat enkele da^en v»sEea Parüscb blad maakt zich «enigszins bezorgt! over het feit. «lat onder do Franscho ataataUeden geea enkel sporlsa»an is. President Wil»oa, sec* het, is «en groot liefhebber vaa golf. Nodarondn zijn verblijf to Parij» en Versailles zal hy zeke» in zyn vrijo oogenblrkkeu tor vorpoozlag golf wil» len snelen en daarvoor naar ds golfterreinen van La BonliO gaan. De Eagelscho minister Balfour. ook groot liefhebber van .golf. zal zeker hetzelfde doen. ls hot alet mogoiyk nog een Franscho staatsman»» vinden, die medo van «leze, zulke goede relatie» scheppende, sport-partijen kna zijul .
Het Parijtclte weekbhtd „Aux E«»utos"' Tortelt: ,v». Na do vergadering vau do Academio van wetenschap*»^ pen, onderhield maarschalk Foch ricb met eontW»^ leden, waaronder Emlle Picard. Foeb zeido: — Dczo oorlog is afschuwelijk en schrikwekkend f»>-weest, omdat lch industrieel was. Maar do volgende zal nog verschrikkelijker zyn. Uca zal 0110 krachten M» bruiken. Welk een desolatiel T— Gelooft gy dou aaa eea volgeaden oorlog, «o-oog» een der aanwezigen aau deu maarschalk. . — Helaas, antwoordde hij, Duitsehlsad beiotd»-»» v00r.... .7*
I'oelt over den volgenden oorlof.
Het Parijscho blad I/Oeuvre«iuiuukl mmnamtmtliemnt», do gohoimziaaigl»etd. waaria «to vredenl, lapt t,lr»M« plaat» hebben. Dat i» au eenmaal «lo hoog-st-o wtMlitW» tua do regeerder» ca diplomaten^ zegt act bl__lkVU» voornaamste belanghebbenden, do volkoran, ntootou aiet» wotei_, aiot» begrijpen, aot al» godurendo don jewj boelen oorlog. Het konijn behoeft aiet to weten, ia t»M voor ean» hot gegeten zal worden. il Op een goedea dag zegt men lot bot vo»« «Bok lu oorlog". Dan heollt hot maar zya Inaeeaut aam M trekker». -_«! Gedurende dea oorlog zogt men «et bot vnU?. taak] lijdt eu zucht en bloedt en sterft: „Ny bebt ui» «SOU recht iet» te weten. Hlaar men zal voor uw zsken aensl gen." En inderdaad, gedurende vier jaren verbergt «san min hel volk allt». terwijl men zyu lot vnrzaebt do»*^ leugens. . , . -' „Dan. zoo besluit I/Oeuvre, op een moeten «kift «l», liet volk. o^tuvoeid mot onwaarheden. oatn»o«dl«d door» «ltn sv»lematb«_ben longen, walgend vaa «lo ottlmoolnl vorblócmulzcn, zicb door wanhoop voolt bekruipen ze«t men bet: „Daar i» do vrede: daar » «te oHND-t winning; d«, zaak i» gowonnen..." Ec» gelukkig» v»*>! raming. Op liet zelfdo pur is er een ander volk. nani mKtslo bot, gowonnen lo hebben en dat verneemt, «WH liet alles verloren beeft." »/
"Frankrijk.". "Nieuwe Rotterdamsche Courant". Rotterdam, 1918/12/03 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 22-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010036444:mpeg21:p005
(Vau onzon corre»poadont.l H Londen, '20 Xovombor. 1
»»e enn_«ltlol»"Utlel_l.
l»o Itolitiekt toc_«r!t__d i> niet zondereen zekere iroais. Terwijl »» Duitachland «1« «kaaoeratio heeft go»go> tiord over het aut«>^ati_«l_o beginsel, dat er richnelf «tvorlcefit bad. klaagt do liberalo per» bior stoza ca li«u over deu aanslag op hot parl«_menlari«!mn. over «lo breuk iv «le onilt, i»arlementalro tratlitio, die Llo^l c!eor^> in het «-ebiltl voor». Uen moet «lat natuurlijk niet al to tragixii opvatten, waar «lo klacht i» toch niet gebet l onroikdijk. Wat is eigenlijk «lo staat vaa zaken . l'r ik in t__ige!auil in 1111.1 een coalitie van de partijen U* „tand gekomen lot bet toeren van den oorlog. l_r wa.-» toen geen ge»og«*lldo oppositie moor. Vele»» Itetrtliirdeii dat ton roe«l«, bcwcrcndo «lal oppostlio de l«»ven*»_at!l lx«t«n.l. en «lat dv „ato^iyko optas* eing dus lag in «le samenwerking ttor partijen, waarby kritiek beperkt zou blijven tot «.uilerdrolt n en niet be» fekentl zou r.iji» ojt bet vervangen tan do rvgtzcring eu baar »»tcl»él «ioor een andero re^fring met een .imle»» stelsel. Ofxbton na tl n v.l! vau .V,_i,uith dt» liberale partij zioh «vu keer of wat onder rijn Ioi» ding tot «'en g<>iegebi-» op^-o-»»*.. tnl^xli/. het outle !»od<>l !t_ek to «mtwikk< lt. I» »-. 'I! lo»*" ttvei b«t «,-heel tlo wij.-r, >*>aal«»p ifediin ii'!»** » «tttrlog het p.^r'.vmtNtariti _»tol>el b>. «.-iki. >.» bet »> l.lo»d «^eor-:o r«x» goed Uvallen. dat liij dit wil Ix^Untli_:«ll. voorioopig t> !ita_i!>t«> v>»»>r ilt ¦* recon»truetietyil» perk. ?«>ver do taak", zoo ongeveer redeneerde ds «»>>*n»te-iliiul_tter oubui?;.--, i»"»!** bij tic geoot» verkior.inl.»^v!ngw»-kke>it»e b»» xbi'iiwii^r inh«'lltlt? '/.ij su-U — en dit i-v, t»nzy ik hot mis In 1^ «ltt tvpi.st-h<-, opvatting vau bot au toont» »!*»ilte — zij »!clt do regering tsiiten, «f lie>v»r Utren liet iiarleni'»»t, aU »l« oig»ulijk« verteor 's laniU Uling to nult n. «1» «lus rot* het recht on» allon dto *n«li«lal amk is «leuken «n op grond vnn dat venu-h»! asj»ire»wi 11 naar tlo macht; nit io maken t«x»r «-*upaN-i«>!ti->< In» ,ntorloofdo Llo.vd lleotgo rit b «lm >'"k tle «»ltmerk»ng. dat do kritiek, vraaraau by g,,l»nu_lt: ik n oorlog had llootgeMtsan, niet oplxtuwtnl was en tot hetero oor» logvoering niet had biigc-drag» e. Een opmerkbig, tusschen Uree baallos, «lio wetnig recht «loet weder» ta-^m*nmm-n-mmo**-*m*-m>varen aan do zeldzame belangeloosheid eu zelfbeheersobiag, waarvaa Asuultb sinds 1916 heeft blyk go» geven. Maar, rechtvaardig of niet, zooals do zaken «ch nu laten aanzien, zal lde^d Voorga vau do kiezers geluk krygen en vermoedelijk zal zyn coalitie zoo sterk zyu ui bet parlement, dat de liberale» on arbeidend-oppositie nauwelijks aan hot veroveren van de regeering «al kunnen danken. Do rogeering zal daa vrij zyn, zoo is I^loyd tleorge's voorstelling, om zioh met onver-doelde aandacht aaa baar reconstructie-taak. t» wijden* La daar die taak ia zün gedachten een omvangrijk program van socialo hervormingen ia» boudt, gelooft hy, «lat dit de boste manier zal zijn om don revolutionairen geest, die over heel Europa waart, ia Engeland tcttminsto ia toom to houden. Den revolutionairen geest in toom houden, dat is een van de groote vraagstukke»», «lic de staatslieden zich gesteld zien. au dn oorlog voorbij is. en bet i» geen wontier daarom, dat tle tegenstanders van den eerste» miaistor juist dto bewering van hem bestrijden. Vol» gon» hen kan hij hem voor cc» tyd onder-drukken in bot parlement, maar slechts op straffe van hem daar» buiten zich te geweldiger to zien ontwikkelen. Volgens bon zal hij z»jn grooto eoaliticmecnlcrhoid verkrijgen niet van de gevc»tig«le overtuiging, maar van den ovorwirmin»»roe» van het volk, en zonder dat er over do essentiêelo kwesties van reconstructie veel licht i» verspreid. Toch zullen die kwestie» over eenigen tyd, misocbien over oen paar maanden al, aan het volk belangrijker toeschyneu dan let» anden». maar het eoaliUoparlcmcnt zal dan zitten, voor vyf jaar. En boe zal bet werken! Open debat zal er nauwelijks zijn. Kritiek toch houdt I_loyd tleorge slechts voor geoorloofd, al» ze aan do beginselen van zyn beleid niet raakt en do kritiek van een maebteloozo oppoeitie aal du» zonder pardon __ccrge»tcmtl worden. En al» de rogeeringsbegnisclen au nog maar duidelijk uit 6«5u geest voortkwamen, maar zy «dlen tlo vrucht zyn van compromis, van onderhandelingen meest schier do schermen tusschen do partijen der coalitie. Dio otrlerbaa«leli»n!len zullen in do plaat» komen van bet groote "boginseluebat, «lat rieh vroeger in Westminster placht af te wikkelen eu beruste over do groote kwestie» van -rvgeerinsssboleid. In die onderhandelingen bovendien «ulle» do conservatieven ricb lerdeiM kunnen doen gelden. Ik bel» in oen vorigen briof al uiteengezet, «lat over de poli t tok, dio in Engeland zal govolp>l wonlen. elgeniyk pas va «le verkiezing» zal wonlen beslist, en * lieelist t,l_»scbe,! l-lovd lZoorgo en zijn eoneervatiovo bondgenooten. X» valt do meeste aandaoht op Lloyd Ucorgo en op zijn radicaal program. Betere behuizing voor het volk. geen logo loonen moor, spoorwegen en kanalen onder do «inspiratie en bet toezicht" van den staat, bescherming van .^»leutol.iadu»trießn", enzoovoorts. Maar oudcrtnsschen schynt hot dat do censor- ! vatiever» voorid van do echouring In do liberale partij «nllen profiteorcn en hoo prachtig I_loyd Ccorgo's pro» gram ook klinkt, wat hot promo» beteekènt, zal hij oa do vorkivzinst'N moeien uitvochten mot Bonar Law. llet is dus volstrekt niet ondenkbaar, dat «le geest . vua do l?ngol«cho regeering onder het niouwo parlement in hoofdzaak ebnscrvatiof zal zijn en al is bet singeleehe conservatisme ook niet afkeerig van socialo -vormingen e», in veel opzichten echt populair, liot is. toch heel wel mogelijk, dat het do publieke opinie binnen een jaar tegen ricb gemaakt zal hebboa er» dat do arbeidersklasse dan vaar do arbeiderslxtrtij als haar natuurlijke gids zal omzien, Do arbeiderspartij, dio dan evenwel vermoedelijk zeer zwak tv het parlement vertegenwoordigd zal ziin. Mon behoeft au nog niot dadelijk aan te nemen, dat «le arbeiders, maohluloos ia het parlement, dan meteen aaar revolutionaire middelen zullen grijpen. Br is nog «.ca veiligheidsklep «a dat is dat do liberale volgelinge»» van l-doyd Veorgo de coalilio misschien «ulier» verlaten, als zij al to dienstbaar aan reactie wordt gomsakt. Bon kalmeer- nde beschouwing zal ook zijn. dat oon parlement ten hoogslo vyf jaar dnurt en dat ia 1923 een khaki-vorkioziag niet meer mogelijk zsl zijn. Maar ia olk goval is «ut alles go» noeg bom te doen govooloa, «lat een overwinning van dn «oaliUo volstrekt geen waarborg van stabiliteit «al zya. ..... Dit is ooa voorstelling, volgens welke do conserva- Neven aan bet laagsto eind zondea trokken in bet verbond, oa dat wol meer omdat zy ten slotte de «toauaoamaebt zalloa hebboa daa omdat do gepubliceerd», voorwaarden zoozeer in bnn voordeel zonden zijn. Maar er is ook eoa aadoro opvatting. ledereen is hetl or over «sas dst do vraag waar bet op aankomt lx; .iqtii «st»eo i^u' on trompo lell" zooals Basllo ultroontialtti Barbier do Levillo. maar ovor bet antwoord is men het oneens. Ba het is opmerkelijk, dat llsntiagbam v»n do Nation, geen Griend vaa lilofd <_i»o__g«» bot er vóór houdt, dat I_loyd fleorgo do eoa» »«rv,tl^von beet hooft. »2_ondor twijfel," sehryft bij, -ia het algemeeae plaa" vaa I_lovd «eorgt.'s program» ma, „liberaaL Men kan zich Idoyd Neorgo kwalijk voorstellen als eea Torv on zy'n berekening is klaar» biykollik rom: do As«lnith-Üb«ralen to vervangen door «en radi«_alo"nturt_j, waarvan bij bet hoofd zou zijn, «u ,d» To_-/»jonker»,.d« Cecile, do kerk-purtij en do Mlondoigenaar» te . elimineert»», tegeiyk z»ja strijd {tegen bot liu-Httolsol hervattend en verscherpend en Mleon. do I.o_*y>dt_moerat«n overlatend. Wat net To» nyism» aangaat, dat is klaarblijkelijk veroordeeld, llot ¦nl geleidelijk verdwijnen uit bot kabinet tot het oorspronkelijk liberaal overwicht mia of meer hersteld w. Do gematigde liberalen zullen do moor vooruit» -Jtrovonde elementen (van do 'Porie») opslorpen en de «st zal asn do imperialistische proleclion»eten loo» jtt-letu Do voornaamst» stryd zal gevoerd worden " lusscheu do arbeiderspartij eu I_loyd lleorgo's demotJogie." V Do algomoono liberalo opvatting is evenwel, dat do Porio» met do winst vsn hot «mimet zullen gaaa ltryken. llot is waar. dat I_loyd öeorgo's toezeggia» zou on fiscaal gebied alet veel boteokenen. Ik heb een kattr iaar geleden al uiteengezet, dat «en waarachtig nelsel van llijks-voorkeurtariovcn niet kon bestaan Houder belasting op levensmiddelen — graan, suiker, vleesch — omdat «lat do voornaamste uitvoer van do koloniën naar het moederland is; maar dat ruik een belasting wel nooit zou worden ingevoerd. I-loyd Neorge heeft het woord „Imperial Proferenco" nu gesproken, maar bij verklaart teven» geen belasting op levensmiddelen to willen: zün voorkenrpolitiek is rins moor een verkiezingsleuze «lan een realiteit. Niettem!***», dat het woonl gesproken is, beteekènt voor do , tariofhorvormcrs een overwinning, en er Is van «boschorming van sleulel-induslrietln" en maatregel»-»» . tegen «dumping", vaag als dio termen zyn. ook vrij ! wat to maken. De eerste-minister noemt zich voort» ! nog homo-ruler, maar tlo conservatieven zijn tevreo j met zijn verklaring, die er op neerkomt, «lat homornlo voorioopig van do baan is. lm zij van bun kant hebben, niet «lat men weet althans, geen toezeggingen gedaan op bet punt vnn do radicale hervormingen. Vat de nieuwe rogeering. al»» hot puntje bij bet paaltje komt. doen zal in zulke gewichtige zaken als nationa» lisatio vnn spoorwegen. mijnt*», scheepvaart, land, — alles pln»»» n. tlit> .ilin Iblovtl Neorgo t!<>or vnrigo aan. hangers worden l<»«-geaehreven — weet ten slotte niemand. Kn o»tlertusst*lit»n staat. «Vin .lm»-* vast, — dit bet il» unionistische pnriij is, die van de schikkingen bij ie verkiezingen het mee,» zal l.i-of!teert*n. Dat gaat ongeveer zoo. In «Ik kis^listriet bestaat sen unionistische en een liberalo kifvereeniging, tlio sen esnditlaat aanwijst. Normaal zou in elk district een unionist tegenover een liberaal st-inn. met tlnn nog in vele een arbeider. Do conservatieve enntlidaton bobben tls zoodanig den steun van «le coalitie en zullen zie!» '.egenover tlo kiezers zoowel op l_loy.l lleorgt, al» llonar l_aw kunnen beroepen. De liberale eandidat, n , lnare-nteg»*» moeten gekeurd worden. Het is niet ge» j teeg lilt een liberaal candidaat zegt, tint bij bereid is 110 regeering te steunen. sommige zittende leden zijn o»!!«*rrt>t>i<*l^ll veroordeeld wegens onge«»glijkheitl in bet verleden.' Allen moeien voldoen nan zekere eilcben, sntwoonlen op wekere vragen en men zegt zelfs, dnt in enkelo gevallen «lo unionistische „wbip^" _ (dat zijn, naar men weet, tb ambtenaren cener parlij in het parlemtnl! xit-h in bet __ kruisverhoor van lilieralu Kandidaten, «lic le^serig waren naar «len eonli» tie-titcl. gemengd hebben. Als dan een liberaal eantlitlaat gtxilgektnnl wonlt. mag ook hij zie!» eo.ilitit-eantlitl.iat noemen, ln veel gevallen zal het» er «lat nitt doorheen hell^u, _ want tin eont»ervi>t!evt» «-oalitit-c.inditlaten trekken zich over 't geheel niet voor een liberalen eonlttie-niedetlingor terug. Als hij evenwel niet goedgekeurd wonlt en dus op den stenn van tle Astiuith-partij aangewezen blijft, is dat winst, «f althans een goedo kans op winst, voor ?.ijn unionistische»» «efen«t.intler: want er wonlen tegenover tlo Aslen gesteld; — alleen wonlen «lo aanhangers van tlen eerste-minister in het «listriet nongemaand, om on «len unionist-coalitie-man lo stemmen. Is het wonder, «lat liberalen klagen, dat l.lovd s-eorge, ondank* rijn betuigingen van persoonlijke «rouw nsn het 1!!^ nili^me, er op nit is om «lo liberalo lian ij lo vemit tim n? Ik zal in een volgende/n brief l»o» -preken, welige bonding tegenover de enalitie do !At*«lnitb-libev,ile» en do arbeiden» aannemen. ' Voor bet diotriet Msastiold beeft zicb juffrouw Violet Mtukbam oaa«Ud»»t gestold al» onafhankelijk liberaal, tont do belofte dat zij, al» zy gekozen wordt, a» eoa jaar baar mandaat zal aeorloggen, opdat mea zal kunnen oordcelen» of zy ten genoeg» van hare kiene!» ia bot parlement werkzaam l» gewoel. De Daily Mail sputtert legen «lo ILngelsch-o regoe» ring. omdat »y nog geen beschikkingen ton aanzien van het prijsgeld getroffen beeft. Lr ligt «en som van plm. 20 millloen gulden ler verdeeling klaar, do opbrengst van pryzen, die «lo vloot in den oorlo" gemaakt hoeft, maar de manschappen bobben er nog geen coat vaa gezien. Terwijl Aatiuith gisteren ia do liberale» club ie t'upar met bet uitvoerend rondte van de centraio party oen samensp»ek»ag hield, verzamelden zicb hondenion soldalen buiten het gebouw. Asquith richtte het woonl tot ben uit een raam en word mot g ojo u w ontvangen toen hy verklaarde, dat de voornaamste plicht van het land bet werk van wederopbouw wa» voor demonen, die gestreden en, met roem bedekt, toiuggekvonl waren, Toen Asquitb bet gebouw verliet, drongen dc soldaten om hen» op en werd hij met moeito naar zün auto gebracht.
Archibald Hard, de marine-deskundige vaa de Daily" fclegrapb. baalt ult do bekendo beschouwing van Porsius ia het Berliner Togeblatt naar voren, dat nu oaomstooloiyk vast staal, dat jellicoe «lon slag by jutland hooft gewonnen en met de voornaamste Duitsche oorlogsschepen afgerekend. Fellleoe en Bealty hebboa ia het ofNeleelo rapport de schade der Duitschers naar bobooren opgegeven. Perslus beeft de historische waarheid een dienst van belang bewezen.
Ia antwoorrd op eea gelukwenscb van hot Caaa. deescho porsverbond, beeft generaal Currlo, do bevelhebber van hot Cunadoosoho corps, verklaard, dat zyn manschappen in twee jaar vochten» nooit ook maar oen kanon verloren en altyd bun dool bereikt hadden. Zy bebbon ook nooit oen duim gronde opgo» geven, dien rij veroverd hadden, nadat dlo in staat van tegcnweer was gebracht. Do verliezen onder do minderen waren niettemin prooentsgowys van alle Britsehe troepen het kleinst geweest.
In Birmingham heeft men wogen» de groot» sterfte aaa griep soldaten to bulp moeten roepen om graven lo delven. Do lijken worden er naar lijkenhulzen gebracht en enkele begrafenissen zyu 10 dit» gen en nog langer uitgesteld. Men neemt nu proeven op groote «obool mot inenting. Lu het workbui» van. Basford zyn lu veertien dngen 78 sterfgevallen voorgekomen. Vyf mensohen stierven den dag o» bun opneming en 13 deh volgen» den dag. De doktors werken 18 uur daag» en kunnen bot niet langer volhouden, zoodat do hulp vaa militaire dok» tor» i» ingeroepen.
"Engeland.". "Nieuwe Rotterdamsche Courant". Rotterdam, 1918/12/03 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 22-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010036444:mpeg21:p005