De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Van Wee tot Week uit Nederland.

(Part corr. der Loc.)

Met onze Gedacbten ln Z.- Af rik*— Wat kunnen we d >eu ? Zoo vra gt de .ansche Beulde,— .Brood eu KaMS. — Beo nieuwe S. S. lij _ —ïï «Ide bet beste. - Hel gevonden Lijkje.— Da.ie Kinderen eu dolle Terbwlen.—Tooneelcensuar, 's Jacob en Sweer* ta en Tolstol.

Elk Hollander kan men nu herkennen aan de kaart van Zuid-Afrika, die even uit een zijner zakken komt gluren, dikwijls in gezelschap van een tweede, daar één bij den tegenwoordigen lust om alle plaatsen te kunnen vinden dikwijls niet meer voldoende is.

Wij zija nu weer even goed op de hoogte van alle kopjes, driften en passen als we een paar maanden geleden op de hoogte waren van alle finesses van het Fransche militair recht. We hebben weer heel wat te doen. Dan zitten wij bij de Modderrivier, dan bü Ladysmith, Rusthof of Vrij burg, dan weer te Durban of aan de Delagoa-baai. Voor niemand heeft Z.»Afrika meer geheimen en we weten tot het kleiuste gehuchtje er te vinden. In de Engelsche illustraties zien we hoe de •trotsche .eekasteelen" worden volgestopt met soldaatj es van allerlei couleur en waar we ook kijken zien we Krüger io allerlei gedaante. Hoeveel geest en vernuft er al aan het thema «Krüger en Chamberlain'* verdaan is, kan niemand zeggen. De spotprenten zijn bij tientallen te tellen en schier nergens is het deo Transvaler, die er het gelag van moet betalen. Onze sympathie begint nu naar middelen te zoeken om zich te uiten. We willen toch wat doen en als kiad ren voor mama's verjaardag bedenken we de gekste dingen. Een Amsterdamsche vrouw wil dat wy eerstens veel levensmiddelen zullen zenden, busjes met snijboonen, hutspot (Spaanscher gedachtenis) hammen, worsten, cacao van v. Houten en muisjes rookvleesch van Barselaar, daar de broeders al vechtende, hun land niet kunnen bebouwen, hun schapen niet kunnen weiden en hun koeien niet gaan melken. Eten en geneesmiddelen en dan bidden op een biddag naar den geest van oom Paul, die voorging met zijn »arme schapen, die sijt in groten noot." Niet vergaderen — schrijft het mensch — en geen adressen. Laat iedere Holl. vrouw haar m n, haar broeders of »zich zelf* overhalen, om binnen een week te storten het bedrag van zijn of haar aanslag in de vermogensbelasting : samen een dikke 3 millioen en maken wij zoodoetdedat ooze stam» genooten een paar maandjes langer zonder honger tegen de Engelschen kunnen vechten. We weten waarachtig tegenwoordig niet hoe wjj het met onze »schrüvecde landgenooten hebben" en welk een kijk zij hebben op het Ned. inenschdom. Drie millioen als vrijwillige gift te storten binnen weinige dagen als etensgeld voor Boeren, hoe komt de Amsterdamsche er bij! Kóm je aan mijn gelletje dan kom je aan myn velletje is te allen tijde bij ons een populair zeggen geweest en nu men gaat vragen, nu het Roode Kruis schatten noodig heeft en het Transvaalsche weduwen- en weezenfonds nog meer, nu zal het ons benieuwen wat er geofferd zal worden voor »nos frères et leurs compagnes" die in of bii den Vrijstaat worden gekeeld »door Albion's zonen". Vergissen wij ons niet, dan is er cc n nog mooiere oproeping te wachten van een Haag - sche edelvrouw, die de vrijwillige vermogensbelasting te veel of te weinig vindt en die i«dereen, hanen en hennen smeekt om gedurende drie maanden aHe extra-uitgaven te vermijden en het bespaarde in den groote Transvaalschen spaarpot te stoppen. De heeren geen ciga rtj e meer, geen bittertje, geen wijntje, geen trijntje, geen grogje en geen snoepreisjes; de dames offeren haar winterhoed — zoo die al niet gekocht is — de opera's, de concerten, de koekjes en de afternoon-tea's, de kinderen hun St. Nicolaas en de meiden en de werklieden hun nieuwjaar. We binden 3 maanden lang dekoekebakkers, de slijters, de bierhuishouders.de verkoopers van linten en strikken, de huurkoeU» siers en de artisten de keel toe, brengen de magazijnhóuders tot wanhoop maar bewaren onze guldens en dubbeltjes voor Zuid-Afrika. Laat ons in plaats van honderden menschen oogelukkig te maken, dan maar liever gaan bidden zooals Ds. F. Llon Cachet ook wil dat de natie doen zal, n. 1. tgaan tot den Potentaat der Potentaten, tot wien ook vader Willem van Oranje ziet. wendde in den bitteren nood des Lands" De Almachtige alleen kan Transvaal helpen. Hij heeft Nederland de Overwinning geschonken over Spanje, hij heeft te voren Israël gered uit zoo menige oorlogsbenauwdheid en zijn arm is niet verkort, tiij kan Transvaal verlossen uit de hand van den overmoedigen roover. Dus bidden bij den Almachtige, pleiten voor Transvaal om hulp en geen albums De oude kampvechter voor een eigen Ne.l. lijn op een der Z.-Afr. havens, de Heer Van Den Broek, is ook wéér op zyn post. Welja zoon lijn met mooie snelvarende booten zon een kostelijk iets zyn voor ons land en we konden dan althans zorgen, dat onze brieven, ons geld en onze levensmiddelen de Transvalers bereikten. Nu hangen we van den .roover" af. Maar zulk een stoomvaartlijn kost geldveel geld, al was het maar een lijntje van Delagoa naar Aden, waar dan de Ind. Ned. lyn voor het verdere vervoer zou zorgen. Heere, zoon Holl. lijn hadden we al lang .moeten hebben, m ar onze millioenen zitten in Amerika en doen geen zaken meer of ze moeten >secuur" zijn! 111 Eo secuur voor de percenten is de Afrikalijn nog niet; we moeten eerst de kat maar uit den boom kijken en na het zingen van: »De Boeren hebben overwonnen" is er denken aan, maar in het tegenovergestelde geval blyft het een schoone droom. Een maller figuur dan de vredesapostelen onder de diplomaten slaan is wel nooit voorgekomen en de gezanten, die in het Haagje komen om de te onderteekenen moeten wel verlegea met hun houding zijn. Nu de regeeringen der grootmachten Transvaal in den steak laten, willen de politici van deo kouden grond dat de volkeren tusschen beiden zullen tred in. Een dier lieden schrijft dat het zoo glorierijk van de Koningin van E .geland zou zijn .als zij in d<s laatste jaren vau haar regeering en van haar leven de heerlijk schoone daad verrichtte van... zich geheel uit Z-Afrika ierng te trekken. Dat is eerst spijkers met koppen slaan en om Kooingfn Victoria te winnen voor zoo schoon een besluit wordt in ernst voorgesteld: »Wie neemt het initiatief voor een oproep tot geheel Europa? Dat zich in elke plaats ten spoedigste een comité vorme, dat desnoods een persoon zich opwerpt en huis aan huis — (Van Lapland tot Gibraltar) lijsten zou circuleeren, waaarin H. M. de Koningia van Engeland nogmaals gewezen wordt op het verkeerde inzicht harer raadslieden en uitgenoodigd tot de eenige daad bovengenoemd, die haar roem tot in het verste nageslacht zou doen voortleven" « De zenuwen van de bewoners der residentie ziji. dezer dagen weer eens «geschokt" doOr het vinden van het lyk van het knaapje, dat in het voorjaar hier verdween en naar wien door het geheele land gezocht werd daar, volgens de verhalen, een lai.dlooper hem meê had genomen. Hoeveel mannen, die een jongen bij zich hadden, toen door de politie zijn opgepakt en »overhoord*, zal wel nooit bekend worden, maar daar al wat aan recherche doet, tnk was op de f 5000 door Mevr. B. uitgeloofd voor het vinden van den jongen, zullen er heel wat landloopende papa's, ooms en neven lastig zijn gevallen. Alles echter te vergeefs, want v. d. Wezel was weg en bleef weg, tot men weinige dagen geleden het lijkje in de duinen bij den Haagschen watertoren vond. Het lichaampje was al bijna geheel vergaan, nmr de kleeren waren heel en geen spoor van misdaad werd gevonden. Toch blijft de politie en de Justitie daraan gelooven en naar alle zijden doet ze onderzoek, voornamelijk naar een man, die ook aan een anderen jongen mooie knikkers beloofd moet hebben, als de knaap met hem medewou gaan. Wie is die hem, is dat ook de man, die zich per rijtuig naar den Schev. weg heeft laten brengen en daar op een avond den koetsier een half uur heeft laten wachten ? Dat zijn allemaal vragen en gissingen, die _rau Justitia maar niet kan oplossen, al wordt ze trouw geholpen door anonieme brieven en mededeelingen van allerlei aard, die haar trouw geworden uit allerlei deelen der Ned. wereld. Erger is Int dat de verhalen van aanrandingen en meêtroningen zich op een verdachte wijze vermenigvuldigen onder de Haagsche schooljeagd. Die jeugd is vol verbeeldingskracht en uadat vaders en moeders hun kroost gewaarschuwd hebben om nooit met vreemde man» nen of vrouwen mede te gaan, komen de leugentjes los. Eerst heet het een man keek zoo raar naar me, dan is het hij wou me meéhebbeo naar de Boschjes of het Bosch of den Delftschen weg [dat varieert naar de woonplaats der verha&lster |, vervolgens komen de verhalen van beetpakken, van op wagens gooien, van wegrijden, hard schreeuwen en wéér op straat gezet zyn, dat de kleine tot de «heldin' der buurt naakt en andere kleine heldinnea a&n-

>__«..■-...

«poort om ook wat glorie to gaan bedenken. Al die hallucinaties geven de ambtenaren veel last, vooral door de mama's, die woedend -ijn dat men haar schaap durft verdenken van al die akeligheden uit haar centime* iertje gezogen te hebben. Van zoon bedenksel weten heele hooggeplaatsten nog meê te praten. Het is jaren geleden —in den eersten tijd 4oen er nog vrees bestond bij de heeren voor de socialisten — dat een jonrmensch van Den Haag naar Utrecht zou reizen om daar iv den omtrek naar zijn kostschool te gaan. Toen de familie hem daar goed en wel dacht aangekomen, stond hij plotseling »zeer ontdaan" voor haar oogen en had hij het verschrikkelijke feit mede te deelen, dat hij in den trein derde klasse, in een verscholen hoekje, had afgeluisterd dat men den Koning wilde vermoorden en hoe dat zou geschieden. Alle bijzonderheden — hoe ijselijk ook — wist hij te vertellen en nadat er familieraad gehouden was werd het Hof, de hooge Justitie, de Ministers en de politie gewaarschuwd. Dat was me een dingetje. Links en rechts werd er getelegrafeerd en de wachten werden verdubbeld. Onder het een of andere voorwendsel werd Z. M. er af gebracht ocu den schouwburg te bezoeken en op Orsini-bommen was men verdacht. De knaap vertelde er elk uur nieuwe bijzonderheden bij, tot een ambtenaar, die zijn hoofd niet wa» kwijtgeraakt, hem met het spoorboekje in de hand ging controleeren. Al dadelgk bleek dat zyn opgaven niet klopten en spoedig klopte niets meer en het einde was dat sinjeur bekende alles bedacht te hebben om nog een paar d*gen langer vacantie te mogen hebben. Dezer dagen werden wij aan dat verhaal herinnerd, toen de couranten den dood in den vreemde meldden van den man, die als 14-jarige reeds zulk een vruchtbare ver« beelding had. * De kleine zaken van de week, de weekaffaires — zijn de installatie van den nieuwen burgemeester v.n Arnhem, een artikel van Lohman over de tooneelcensuur en wat bijzonderheden over de landbouwkolonies a la Tolstoï van den ex-predikant v.>n Rottevalle, Kylstra, die zich met de zijoen Christen-anarchisten noemt. In hnn kolonie tusschen Laren en Blaricum 27 H. A. groot, zal er geen sprake zijn van dwang, enkel van den dwang der rede. Vrijheid van arbeid, van genieten io onderling samenleven. Voor het groote huis dat er gebouwd zal worden hebben zich als bewoners reeds aan - gegeven 2 boerenarbeiders met hun gezinnen, een alleen loopend boerenarbeider, ecu diamantbewerker, een bakker en zijn gezin, een behanger, een student in de theologie en een. . . . weduwe. Meerderen willen nog mededoen aber er is geen plaats meer voorloopig. Het artikel van Lohman is een indirect antwoord op het misbruik dat 's Jacob gemaakt heeft van zijn macht als burgemeester van Rotterdam om daar een Dreyfus-comedie te gaan verbieden. De Rotterdam sche père-pudeur is daarover wel een beetje voor den mal gehouden. Zoo zegt men dat toen er de Braafste «oan van Frankryk gegeven zou worden, men er onmiddellijk ter burgemeesters geruststelling bijvoegde, dat daarmede Picquart niet bedoeld was. Lohman komt er tegen op dat het vao le bon plaisir van een gemeente-hoofd zal afhangen op een kunstwerk de stempel: onzedelijk te drukken. Hem schijnt vooral de onbeperkte macht van den ambtenaar be ■ denkelijk. Met het tooneel moest het gaan als met de openbare straat. Men straft —de rechter —wat de openbare zedelijkheid scheodt, de openbare orde verstoort. Indien de overheid zich met de tosneelcensuur inlaat, dan moet het publiek er ook op kunnen vertrouwen. H t moet weten dat wat wordt opgevoerd de critiek heeft doorstaan anders wordt het misleid. Maar al dadelijk ontbreekt de waarborg dat des burgemeesters maatstal van zedelijk heid een goede maatstaf is en de overheid weet dat zoo goed dat zoowat van alles op het tooneel wordt toegelaten. Wordt er iets verboden dan heeft dat gewoonlijk met de zedelijkheid niets te maken. De burgervader, hoofd der politie, verbiedt uil gemakzucht of uit lust om uit of dat een genoegen te doen. Verwacht hij standjes bij een opvoering dan zou hij moeten optreden tegen hen die de standjes uitlokten en anderen in hun broodwinning en genoegen hm deren. Maar gemakkelijker is het de opvoeriog niet te doeo plaats hebben en de kemphanen ter wille te zijn. Dat geschiedde voor jaren in Rotterdam ter wille van de ultramontaneo, die geen priester op het tooneel vertoond wilden zien en dat geschiedde nu met Dreyfus ter wiU le v n Wie kan dat invullen ? Bg de installatie vao Swetrts als burgemeester van Arnbem sprak Van Nispen, de waarnemende burgemeester -weth>uder, hem toe en zei hij o a: «toen voor 3 maanden de gemeente het verlies moest betreuren van wijlen uwen voorganger, werd algemeen de hoop gekoesterd, dat zijn opvolger zou we zen een burgemeester, die bekwaamheid aan werkkracht, algeheele ambtelijke toewijding aan welwillendheid jegens de ingezetenen soa paren." -Of door uw benoeming die wensch zal worden vervuld, is een vraag, waarop enkel de toekomst een antwoord z.l kunnen ge ven." - »Wg hebben echter de beste verwachtingen." Aan Sweerts om daaraan te voldoen. Jan v. Leyden.