Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

AMSTERDAM • Tussen de vijfduizend en tienduizend mensen hebben zaterdagmiddag in Amsterdam onder de leuze 'Geen Nederlandse deelname aan oorlogsgeweld, haal de oorlogsschepen terug' gedemonstreerd tegen het inzetten van oorlogsmaterieel in de Golfcrisis. De betoging verliep vreedzaam totdat op het Museumplein een groep van ongeveer 25 mensen met bivakmutsen en helmen op amok begon te maken. De politie arresteerde een dertigjarige man uit Utrecht die over bet hek van het Amerikaanse consulaat probeerde te klimmen. De betoging was georganiseerd door de Initiatiefgroep 15 december, waarin onder meer groeperingen als Groen Links, Jonge Socialisten, Van Zwaarden naar Ploegscharen en Kerk en Vrede zijn vertegenwoordigd. Hier passeren de deelnemers aan de verder rustig verlopen demonstratie de onderdoorgang van het Rijksmuseum.

Foto ANP

DEN HAAG (ANP) - Het gebouw van het ministerie van buitenlandse zaken bij het Centraal Station in Den Haag heeft ruimte voor vijfhonderd tot zevenhonderd ambtenaren meer dan er nu gevestigd zijn. Als die overtollige ruimte benut wordt voor andere rijksdiensten, dalen de huurlasten van Ontwikkelingssamenwerking met ƒ 3 miljoen per jaar. Dit geld komt dan vrij voor andere doeleinden van ontwikkelingssamenwerking,

want de begroting is vastgesteld op 1,5 procent van het nationale inkomen. Dit blijkt uit een rapportage van de Algemene Rekenkamer.

Het gebouw werd in 1984 opgeleverd en de begroting van de bouwkosten werd toen met ƒ7O miljoen ofwel 42 procent overschreden. Sinds 1985 is er al ruzie binnen het kabinet over de overtollige ruimte. De minister van buitenlandse zaken en de minister voor ontwikkelingssamenwerking achten voortzetting van de huisvestingssituatie verantwoord, maar de minister van financiën vindt dat het gebouw efficiënter gebruikt moet worden. De Algemene Rekenkamer is het met de laatste eens.

De Rijksgebouwendienst ging uit van een programma van eisen dat gebaseerd was op 1823 personen, maar vanwege ac dure grond werd besloten tot een groter gebouw en kwam men uit op een ca?aciteit van 2600 personen. In 985 wees de toenmalige minister Onno Ruding van financiën zijn ambtgenoot van volkshuisvesting Pieter Winsemius (Rijksgebouwendienst) erop dat er geen sprake was van doelmatig gebruik van de nieuwbouw. Sindsdien heeft de Rijksgebouwendienst diverse malen onderhandeld met het ministerie van buitenlandse zaken over een beter gebruik van het gebouw.

Buitenlandse Zaken stelt dat huisvesten van andere diensten een zeer kostbare herindeling tot gevolg zou hebben. Bovendien vindt Van den Broek dat voor zijn ministerie andere uitgangspunten moesten gelden dan voor andere departementen.

ABORTUS (ANP) - Het aantal in Nederland uitgevoerde abortussen blijft dalen. Was er in 1987 nog sprake van 33.253 abortussen, in 1988 waren dat er 31.694. De daling is het gevolg van een verder afnemen van het aantal buitenlandse vrouwen dat hier een abortus laat verrichten. Het aantal Nederlandse vrouwen dat zich laat aborteren, ligt al sinds 1984 op circa 18.000 per jaar, zo meldt de Stimezo, de vereniging van abortusklinieken.

AMSTERDAM - De kinderjury van Krant in de Klas heeft zaterdag een foto van een kleuter on een crossmotor gekozen tot persfoto van het jaar 1990. De foto is gemaakt door Brand Overeem en verscheen in de Amersfoortse Courant en behoorde tot de categorie regionaal. Verder waren er de categorieën binnenland, buitenland en sport. Het was de zesde maal dat de Stichting Krant in de Klas de verkiezing organiseerde De stichting stelt zich ten doel het lezen van kranten te bevorderen via lesprojecten op scholen De leerlingen die de Leeuwarder C ourant vertegenwoordigden waren Anne-Margriet Jellema (11) van OBS de Finneblom Boornbergum, Hendrik Llzinga (11) van CBS de Ark, Makkum (derde van links op de foto), en Sido Post (12) van OBS de Nye Winmnghe te Hurdegaryp. , >lo ANp

DEN HAAG (GPD) - Financiën moet een actiever beleid voeren bij het innen van belastingschulden. Nu wordt jaarlijks ƒ 1,5 miljard tot ƒ 2 miljard aan belastingschulden als oninbaar afgeboekt. Dit stelt de Algemene Rekenkamer in het decemberverslag.

Volgens de Rekenkamer kijken belastingontvangers te veel naar historische gegevens bij hun oordeel over berastingschulden. Er wordt niet of nauwelijks vooruitgelopen op de toekomstige financiële positie van de betrokkene.

Extra controle is ook nodig bij buitenlanders die hier tijdelijk werken. Vorig jaar bleek dat ƒ 45 miljoen aan Delastinggeld oninbaar was omdat de betrokkene al naar het buitenland was vertrokken.

EINDHOVEN (ANP) - De negentienjarige Eindhovenaar die heeft bekend dat hij betaald-voetbalscheidsrechter Ignace van Swieten (47) met een hamer op het hoofd heeft geslagen, wordt po- Êing tot moord ten laste gelegd. len woordvoerder van de Eindhovense politie heeft dit gisteren meegedeeld.

De man, een verslaafde aan drugs, werd op 1 december ook aangehouden, nadat hij vernielingen nad aangericht in een woning in Eindhoven en vervolgens een agent had bedreigd met een pistool. Daarbij gebruikte hij zijn zus als levend schild.

De verdachte is op 7 december als cliënt toegewezen aan de scheidsrechter, in het dagelijks leven reclasseringsambtenaar. Vrijdagavond laat bezocht de man Van Swieten in diens woning. Daar ontstond ruzie over de bemiddelingspogingen van Van. Swieten om de Eindhovenaar aan inkomsten te helpen. De arbiter maakt het naar omstandigheden goed.

DEN HAAG (GPD) - De Staatsloterij, onderdeel van Financiën, heeft vorig jaar dik ƒ 1,3 miljoen verlies geleden op de speciale Willem en Mary-loterij. Het verlies trad vooral op door fouten van de Staatsloterij zelf. Dit stelt de Algemene Rekenkamer in het decemberverslag.

De loterij werd gehouden ter herdenking van het nuwelijk tussen Willem en Mary in 1688 waarmee de eerste formele (koninklijke) banden ontstonden tussen Groot-Brittannië en Nederland.

De Rekenkamer verwijt de Staatsloterij geen bedrijfsplan voor het houden van de loterij te hebben gemaakt. Een prognose over de verkoop van loten was nergens op gebaseerd. De kosten van een grote tv-actie (bijna ƒ 0,5 miljoen) werden niet begroot.

DEN HAAG (ANP) - Het hoofdbestuur van het CDA vindt dat het kabinet in het kader van de tussenbalans eerst zijn huiswerk moet doen alvorens met allerlei mogelijke bezuinigingen naar buiten te treden. De burger raakt door al deze ideeën in verwarring. Volgens CDA-voorzitter Wim van Velzen, die gisteren zei de CDA-bewindslieden in het kabinet hierover te zullen „aanspreken", wordt er „al enige weKen een overstelpende hoeveelheid proefballonnen gelanceerd, die vervolgens weer worden genuanceerd en dan tegengesproken".

Van Velzen noemde onder andere het gedeeltelijk afschaffen van de aftrekbaarheid van hypotheekrente als voorbeeld, een uitgelekte bezuinigingsmogelijkheid uit de koker van premier Lubbers.

OUDERKERK A/D IJSSEL (GPD) - De Rijkspolitie en het Korps Controleurs Gevaarlijke Stoffen (KCGS) hebben in Ouderkerk aan den IJssel de grootste partij illegaal vuurwerk in beslag genomen die ooit in Nederland werd aangetroffen. Vrijdagavond werd 35.000 kilo gevaarlijk vuurwerk gevonden in twee vrachtwagencontainers, waarna zaterdag nog eens 10.000 kilo aan strijkers, mortieren en zware vuurpijlen in beslag werd genomen. Vermoedelijk is met de vondst een grote vuurwerklijn' vanuit Duitsland opgerold.

De inkoopwaarde van het spul bedraagt volgens plaatsvervangend hoofd van de KCGS, H. Kapel, ongeveer/900.000 tot ƒ 1 miljoen Tot nu toe heeft de politie In verband met de vondst niemand aangehouden. „De eigenaar van het terrein heeft zien nog niet kunnen verantwoorden voor de aanwezigheid van het vuurwerk. Hij is een van de verdachten."

Het vuurwerk is afkomstig uit China en Duitsland. Het lag opgeslagen op het terrein van een houthandel in Ouderkerk aan den IJssel. „Nadat we vrijdag de eerste twee containers hadden gevonden, hebben we het moeilijk begaanbare terrein de volgende dag nog eens verder afgezocht. Toen troffen we ook de andere partij aan. Wij vermoeden dat er nog meer boven water komt."

De politie en het KCGS trof in de containers stukken siervuurwerk aan met een gewicht van tussen de 15 en 20 kilo. Kapel: „In Nederland mag een stuk siervuurwerk 40 gram wegen." De strijkers uit de partij zijn gevuld met een metaalhoudend gas en produ ceren een kabaal dat ver boven de toegestane 150 decibel ligt.

In Barendrecht is vanmorgen bij een inval in de groenteveiling tenslotte nog 146 kilogram illegaal vuurwerk in men. Het vuurwerk wa • lei land gesmokkeld door v wagenchauffeurs

UTRECHT (ANP) - De Vervoersbond CNV geeft de werkgevers in het wegtransport nog een laatste kans om met een royaler rao-bod te komen. Als de werkgevers morgen bij de vierde onderhandelingsronde voet bij stuk houden gaat de CNV-bond zijn leden raadplegen en staan er acties in het wegtransport voor de deur. Dat heeft bestuurder J. Wienen zaterdag meegedeeld na afloop van een vergadering met het kader van de bond.

Afgelopen dinsdag liepen de onderhandelingen vast nadat de werkgevers een loonsverhoging van 175 procent hadden geboden. Dit is precies de helft van de eis van 3,5 procent die de bonden in gedachten hebben.

DEN HAAG (GPD) - De vorige minister van verkeer en waterstaat, Neelie Smit-Kroes (VVD), heeft de Tweede Kamer in 1983 bewust in de waan gelaten dat de versterking van de zeedijken in 1990 afgerond zou kunnen zijn. Op dat moment wist de bewindsvrouwe echter al dat er over de Eeriode 1987-1990 te weinig geld zou zijn om 1990 te halen. [et tekort werd berekend op minimaal ƒ 2 miljoen en maximaal ƒ 133 miljoen. Besloten werd echter, over dat feit ten opzichte van de Kamer 'mist' te laten hangen.

De Algemene Rekenkamer zegt dit in het decemberverslag. De 'mist' werd uiteindelijk opgelost door het besluit om in de Nieuwe Waterweg een nieuwe stormvloedkering te gaan aanleggen. Volgens de Rekenkamer heeft Smit-Kroes echter bewust risico's genomen en heeft zij de Kamer daar 'onvoldoende attent' op gemaakt. De Rekenkamer uit ook kritiek op het programma ter versterking van de rivierdijken. De informatie daarover aan de Kamer is summier en weinig onderbouwd geweest. Het programma zou in 1998 klaar zijn. Het zal daarbij echter alleen gaan om de meest urgente projecten. De totale versterking van de rivierdijken is volgens de laatste raming pas in 2004 gereed. Volgens de Rekenkamer is de kans echter aanzienlijk dat ook 2004 niet gehaald wordt. De oorza•ken daarvan zijn hogere kosten (alleen in Gelderland al ƒ 185 miljoen), nieuwe uitbreidingen, mindere technische capaciteit bij waterschappen en het niet uitvoeren van wel voorbereide plannen. Rijkswaterstaat, onderdeel van Verkeer en Waterstaat, heeft bij het opruimen van vervuilde waterbodems verzuimd vast te leggen dat nieuwe vervuilingen niet meer op kosten van de rijksoverheid aangepakt zullen worden. Hierdoor ontstaat de kans dat nieuwe vervuiling die ontstaat op basis van een lozingsvergunning, opnieuw op kosten van de overheid ongedaan gemaakt moet worden. En dat terwijl de veroorzaker ervoor zou moeten opdraaien. De Rekenkamer brengt ook dit in het decemberverslag naar voren. Over de jaren 1988-1989 werd ƒ 40 miljoen aan het opruimen van vervuilde onderwaterbodems besteed. Voor de jaren 1990-1994 is /130 miljoen uitgetrokken. Een nieuw systeem van contracten bij Rijkswaterstaat is fraudegevoelig, zo constateert de Rekenkamer. Gegevens worden door derden aangeleverd. Aangezien de controle niet sluitend is, wordt het verstrekken van onjuiste of onvolledige infromatie met het doel er onrechtmatig voordeel uit te halen, in de hand gewerkt. Jaarlijks gaat het om contracten ter waarde van ƒ 3 miljard.

DEN HAAG (GPD) - Gedetineerden mogen in de gevangenissen niet langer ingeschakeld worden bij schoonmaak-, kantine- en onderhoudswerkzaamheden tegen een uurtarief van een kwartje. Deze kwartjesorders' zijn uit de tijd. Er moet een reëel uurtarief worden berekend, ook al betekent dit extra kosten voor Justitie. Bovendien zal btw betaald moeten worden over de geleverde diensten. Dit stelt de Algemene Rekenkamer in het decemberverslag.

DUBAYY (GPD) - Het marinepersoneel dat de afgelopen maanden in de Perzische Golf heeft gewerkt, blijkt zeer weinig belangstelling te hebben om in mei 1991 naar het crisisgebied terug te keren. Maar liefst negen op de tien officieren en onderofficieren van het fregat Pieter Florisz geven te kennen niet opnieuw voor zon missie, die zes maanden zal duren, in aanmerking te willen komen.

Ook onder het lager personeel op het betreffende fregat is het aantal mensen dat niet terug wenst te gaan groot: onder de korporaals wil 70 tot 80 procent niet, voor de manschappen geldt een percentage van 50. Dit olijkt uit een onderzoek dat het Onderdeels Overleg Orgaan (OOO) onlangs heeft gehouden onder de bemanning van de Pieter Florisz. In dit orgaan, een soort ondernemingsraad, zijn alle rangen opgenomen.

Onder de bemanning van de Nederlandse fregatten die op dit moment in de Golf verblijven, bestaat evenmin weinig animo om naar het gebied terug te keren. Zij heeft te horen gekregen dat ze in het najaar van 1991 weer naar de Golf moet als het VN-embargo tegen Irak dan nog steeds zou gelden.

Volgens de scheepsarts luitenant ter zee J. Snackey, werkzaam aan boord van de Heemskerck, zouden dezelfde percenta§es op zijn schip worden gevonen als op de Pieter Florisz, wanneer men zou inventariseren hoeveel bemanningsleden een tweede keer naar het crisisgebied willen. Inmiddels staat vast dat in ieder geval 40 procent van de huidige bemanningen wordt overgeplaatst en dus niet meer naar de Golf vertrekt.

m „Pappie, doe je van- J#^ avond met ons een speln let je?" „Nee jongen, pappie heeft vanavond geen tijd, hij moet vanavond voor de tv. Vanavond is er een grote actie om de Russen de winter door te helpen. En dan ga ik knakworsten brengen bij Peter- Jan Rens. En van mijn baas heb ik gehoord dat ik zo vaak als ik kan de naam van ons bedrijf moet proberen le zeggen tegen Peter-Jan. Want dat mag vanavond. Ik heb mijn tekst al helemaal uit het hoofd geleerd. In drie mm uien tijd kom ik uit op het vijftien keer noemen van Lupack-knakworsten. Wat zullen die Russen blij zijn, als ze pappie vanavond horen zeggen, dat ze geen duizend maar honderdduizend blikjes knakworst krijgen. En wat zal mijn baas blij zijn, als hij mij zo vaak Lupack hoort zeggen. En ik ben natuurlijk weer olij als mijn baas blij is.' Je zult toch maar het kind zijn van zon vader die op een actieavond zijn best doet in zo weinig mogelijk tijd zo vaak mogelijk zijn firmanaam in de microfoon te hoesten. Volgens mij ben je dan voor je leven getekend. Voor zon man zelf is geen redding meer mogelijk. Hij is afgedaald tot de laagste regionen van de prostitutie.

EINDHOVEN - Aanhangers van FC Utrecht hebben zaterdagavond, op de thuisreis uit Venlo, waar hun club voor het bekertoernooi met 0-1 van VVV had gewonnen, ter hoogte van Helmond een wagon van een trein volledig verwoest. Er was geen verscherpt toezicht, omdat het hier geen speciale supporterstrein betrof.

Van de vijftig verdachten, die op het station in Eindhoven werden aangehouden, zaten er gisteravond nog vijf vast. De anderen zijn gisteren in de loop van de dag, nadat ze waren verhoord, weggestuurd.

AANHOUDING (ANP) - De Amsterdamse politie heeft vrijdagavond tijdens de grote uitslaande brand in loodsen in het Westelijk Havengebied een 33-jarige man zonder vaste woon- of verblijfplaats aangehouden op verdenking van brandstichting. De politie haalde hem van een schip dat in de buurt lag afgemeerd.

UTRECHT (ANP) - De circa 27.000 werknemers bij NS zijn het zoetjes aan zat, zo waarschuwt de spoorwegvakbond FSV. Door de toenemende werkdruk lopen veel NS'ers op de toppen van hun tenen. Klachten dat het zo niet verder kan worden door het management genegeerd. Steeds meer NS'ers, ook jongeren, haken af en moeten worden afgekeurd. De sfeer op de werkvloer is om te snijden, de motivatie neemt af en het vertrouwen in het management is nagenoeg nihil, zo constateert de bond in zijn bondsblad Recht Spoor.

Wanneer NS de bakens niet gauw verzetten gaat het scheef bij het spoor, vreest FSV-bestuurder H. in het Panhuis. Vermindert men de werkdruk niet en legt men van bovenaf de ene na de andere efficiencymaatregel en reorganisatie op, dan is het gevaar levensgroot dat de NS'ers net bijltje er bij neergooien. „Als het zover komt zullen wij acties van harte ondersteunen", aldus In het Panhuis. „Acties zijn wel het laatste wat de NS op dit moment kunnen gebruiken. Maar als het zover komt heeft het management dat aan zichzelf te wijten.

Terwijl het reizigersvervoer de laatste jaren alsmaar stijgt blijft het personeelsbestand bij NS vrijwel constant of daalde het zelfs licht door reorganisaties als 'Snoeien om te groeien' bijvoorbeeld. „Steeds minder mensen moeten steeds meer werk opknappen. En misschien het ergste is nog wel dat al die maatregelen als regel van bovenaf worden opgelegd. De mensen aan de basis hebben niet of nauwelijks wat in de melk te brokkelen. Voor klachten is de bedrijfsleiding als regel doof", aldus de FSV-bestuurder. Volgens de bond is de onvrede bij de NS'ers - en dan vooral bij de uitvoerende diensten zoals machinisten en conducteurs - des te groter nu er bij het bedrijf een nieuwe krachttoer voor de deur staat. Behalve de normale groei van het reizigersvervoer krijgen de spoorwegen per 1 januari nog eens extra drukte te verwerken door de invoering van de langzamerhand roemruchte ov-jaarkaart voor studenten, goed voor 600.000 klanten.

Die extra drukte moet NS voorlopig zien te verstouwen zonder dat daar de benodigde uitbreiding van mankracht, materieel en infrastructuur tegenover staat, aldus de FSV. Terzelfder tijd staat er bij NS een nieuwe efficiencyoperatie voor de deur waarbij het bedrijf mikt op een stijging van de arbeidsproduktiviteit van 2 procent.

Een woordvoerder van NS rea- feerde verbaasd op de door de 'SV gesignaleerde stijgende onvrede en dalende motivatie. Hij erkende wel dat de werkdruk bij het bedrijf momenteel hoog is. Door tal van oorzaken waaronder de onstuimige groei van het aantal reizigers werkt het NS-personeel 'onder hoogspanning. Maar dat betreft niet alleen de NS'ers op de werkvloer maar het hele bedrijf, van laag tot hoog, het management incluis, aldus de woordvoerder.