Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

Bij de zeilmakerijen is men voorlopig ook nog niet zo heel ongerust. Er ls voorlopig werk voldoende en misschien gaat er als gevolg van de oliecrisis een nog grotere vraag naar zeilen bestaan. De kans is echter groot, dat er niet aan die vraag kan worden voldaan. Het dacron voor de zeilen wordt namelijk uit de olie gemaakt. Er wordt dan ook gerekend op een geringere produktie in de toekomst. Vast staat, dat het zeildoek duurder zal worden. Kortom, ook de zeilmakerijen zullen waarschijnlijk de weerslag van de oliecrisis ondervinden.

SNEEK — Op een eendekorf na vertoont de gevel van het flatgebouw aan de Lemmerweg in Sneek weinig afwisseling. Staal en beton overheersen. Eén van de bewoners, de heer Bart Postma, heeft daar wat verandering in gebracht. De verbondenheid met de plattelandsomgeving is Sneek niet vreemd, vandaar dat hij twee wagenwielen buiten het balconhekje heeft gehangen als verbreking van die eentonigheid.

* Grapjes over namen mag je nooit maken, wordt ieder kind geleerd. Dat betekent niet dat niemand het recht heeft nu en dan op te veren bij het horen van een opvallende naam. Wat te denken van bijvoorbeeld de heer S. Nikolaas uit Marum? Zon naam moet grappenmakers hogelijk inspireren, denk je. Hinderlijk is het nooit geweest, zegt de heer Nikolaas. De S. t>an zijn voornaam staat dan ook niet voor Sint, doch voor Sietze. Niettemin zegt de heer Nikolaas, dat hij in zijn geboortestreek (het Fries-Drents-Groningse grensgebied) altijd de bijnaam „Sietse Sinterklaas" heeft gedragen. Voor een deel werd dat misschien veroorzaakt door het feit, dat zijn verjaardag op een wat „verdachte" datum viel. Sietze Nikolaas is namelijk jarig op 4 december, vlak voor de echte S. Nicolaas dus. Gisteren was het daarom een beetje feest aan de Sweelinckweg in Marum. „Sietse Sinterklaas" vierde zijn 78ste verjaardag. Waarmee op zijn minst bewezen is dat je met een „lastige" naam best oud kunt worden.

CLUB 500 . . . een begrip voor de „vergeten groepen". En dat zijn dan onder meer de bewoners van bejaardencentra, verpleegtehuizen, verzorgingscentra, revalidatiecentra en gevangenissen. Velen van hen kennen Club 500 en zijn dankbaar. Vele anderen hebben nog nooit van Club 500 gehoord. Speciaal voor hen is dit verhaaltje geschreven. Club 500 dan is de werknaam van de Stichting Ontspanning voor Gehandicapten, opgericht in 1962 door Gérard Lohuizen uit De Bilt. De heer Eohuizen heeft zich volledig aan zijn Club gegeven. Hij is op het ogenblik ziek, maar dankzij veel vrijwilligers gaat het werk door.

Eén van die vrijwilligers woont in Balk. Het is mevrouw Biny Hesse-Smit en zij heeft veel steun van haar man. Mevrouw Hesse is contactmedewerkster voor de drie noordelijke provincies en een stukje Overijssel. Ze kan niet zeggen hoeveel uren per week zü met Club 500 bezig is. Veel, dat wel. „Maar", zeggen beiden, „het is voor ons ook ontspanning." Mevrouw Hesse is enthousiast. Zü wil dat enthousiasme graag overdragen aan anderen, want zü heeft anderen nodig en zij hoopt op reacties.

Geen van de artiesten krijgt geld. Wel krijgen zij hun reisgeld vergoed en opgeteld is dat meestal meer dan de Club 500 van de tehuizen e.d. krijgt. Gelukkig heeft Club 500 donateurs. Totnutoe heeft mevrouw Hesse, die tijdens de feestavonden als gastvrouw opreedt, aardig uit kunnen komen. ,„Wij maken geen winst, maar we hebben wel geld nodig", zegt ze.

Ze doet haar werk graag. „De maatschappij is bikkelhard, 't is allemaal business. Maar hier in Club 500 heb je mensen, die iets fijns willen doen voor vergeten groepen. Als ik ze dan bezig zie, voor bejaarden, voor gevangenen, dan ben ik trots. Als ik die glunderende gezichten zie, dan ben ik blij, dat er mensen zijn, die zich daarvoor hebben willen inzetten. Mijn man en ik voelen ons na een geslaagde avond vaak echt voldaan. Club 500-artiesten hebben onlangs nog gevoetbald ook, tegen het Mesdag-asiel. Dat was een belevenis op zich".

De doar spat iepen, it is skoft, en drekt is dêr de hiele kloft. Men heart in laits, in rop, in gil, se stouwe oer it skoalleskil. Hwat is dat jonge folkje blier, hwat ha se'n wille en fortier. Dêr draeije se oan tou en sjonge'n liet, wer oaren dogge miet oan miet. De lytskes rinne yn't krinkje roun, en plof, fait alles op'e groun. In jonkje slacht syn motor oan, en bromt br en bromt op motortoan. Hy stampt, jowt gas — it giet grif min, de flibe rmt him oer lt kin. Hwat is it machtich moai to sjen, nei san tafriel fan't boartsjend bern. De rop — 't is tiid — en as it spoar, Fij ocht elts wer troch de skoalledoar. (Het Klaverblad, Utingeradeel).

IN DE RAADSvergadering van 29 oktober j.l. was besloten dat het college van b. en w. een gesprek zou hebben met de dorpsomroeper betreffende de beloning van deze functionaris. Dit onderhoud heeft onlangs plaats gevonden met als resultaat dat de volgende tarieven zijn vastgesteld: omroepen in de bebouwde kom f 15,— per aankondiging en omroepen inclusief de zomerwoningen f 25,.— (Dorpsbode, Schiermonnikoog).

HEERENVEEN — De watersporters in Friesland — en ook elders in ons land — maken zich ongerust op het ogenblik. Zij vragen zich in verband met de oliecrisis af of zij het volgende seizoen nog wel met hun boot kunnen varen. Die massale ongerustheid valt als het ware echter in het niet bij de grote bezorgdheid, die er thans bü de watersportbedrijven bestaat. Zij vrezen een geweldige terugslag als de watersport de komende zomer geen of slechts weinig brandstof krijgt. Nu reeds begint zich in deze branche een „kopers-staking" af te tekenen. Het ziet er naar uit, dat wjj beheerders over stille havens worden, zo luidde het sombere commentaar van een Friese jachthaven-exploitant. Een jachtverhuurder in deze provincie toonde zich al even bezorgd. Als er voor de verhuurvloot geen olie komt kunnen we meteen ons faillissement aanvragen, zo Het hü weten. Het bestuur van de Hiswa — de Nederlandse Vereniging voor Handel en Industrie op het gebied van de Watersport — vreest, dat de „zwakke broeders" onder de jachtwerven ten onder gaan als de oliecrisis blijft.

De Hiswa heeft zich ondertussen met een request tot de minister van Economische Zaken gewend. Daarin wordt onder meer om een principiële uitspraak gevraagd. De watersporter moet nu al weten waar hij het volgende seizoen aan toe is. Anders komen er thans reeds moeilijkheden. Niemand zal er in de huidige onzekere situatie maar aan denken om een motorbootje te kopen bijvoorbeeld.

Het bestuur van de Hiswa heeft er alle begrip voor, dat er beperkingen moeten komen, ook in de watersport. Maar de bootbezitters moet het wel mogelijk gemaakt worden hun schepen iets te kunnen gebruiken. Als dat niet gebeurt dan voorziet de Hiswa grote problemen. Er zal dan onmiddellijk sprake zjjn van ean verslechtering van de werkgelegenheid.

Archieffoto van een deel van de grote motorbootvloot, die 's zomers Friesland doorkruist. Deze foto werd genomen tijdens het binnenvaren van de Elfstedenvloot in Dokkum. De komende zomer zal er geen Elfstedenvaartocht worden gehouden, maar zullen de motorbootbezitters dan op een andere manier door het waterland kunnen toeren?

Volgens de directeur van de Hiswa, mr. Joost van Vollenhoven, werken er ongeveer 4.000 mensen in de Nederlandse jachtbouw en circa 6.000 in de aanverwante bedrijven. De „zwakke broeders" onder de bedrijven zullen het naar zijn mening niet overleven als er een fikse terugslag komt.

De Nederlandse jachtvloot bestaat thans uit ongeveer 125.000 schepen, de hele kleine boten niet meegerekend. Ongeveer 55 procent daarvan bestaat uit motorboten en 30 procent nit zeilboten met een hulpmotor. De resterende vijftien procent wordt dan gevormd door de zeilboten zonder motor. Ongeveer 85 procent van de vloot heeft dus brandstof nodig. De zeilboten met motor moeten die motor in bepaalde omstandigheden uit veiligheidsoverwegingen ook gebruiken, aldus de heer Van Vollenhoven.

Distributie van brandstof onder de watersporters is een uiterst moeilijke zaak. De jachten zijn namelijk niet geregistreerd. Het instellen van een distributie houdt het gevaar van een verplichte registratie in. Eén stap verder en men heeft een pleziervaartuigenbelasting, aldus de heer Van Vollenhoven. Hij vindt het ook niet billijk als de watersporters brandstof van het rantsoen van hun auto voor hun boot gaan gebruiken. In dat geval komen de mensen, die wel een boot, maar geen auto hebben, tussen de wal en het schip.

Al deze problemen vormen thans ook een punt van bespreking bij de ANWB, het Koninklijk Nederlands Watersport Verbond, de Koninklijke Nederlandse Motorboot Club en de Nederlandse Waterski Bond. Deze bonden trachten tot een gezamenlijk standpunt te komen. Zodra dat geformuleerd is willen zij zich tot de regering richten met het verzoek de watersport in elk geval een zekere bewegingsvrijheid te garanderen.

Ondertussen verkeren de bedrijven in grote onzekerheid. Niemand weet nog welke maatregelen er genomen zullen worden en in hoeverre de beoefening van de watersport belemmerd zal worden. Maar dat er beperkingen zullen komen — ook voor de schepen met een dieselmotor — is zo goed als zeker. Duidelijk is nu al, dat de vraag naar motorjachten zal afnemen of redelijk zelis geheel zal verdwijnen. Dat is uiteraard een grote strop voor de jachtwerven en de toeleveringsbedrijven.

Misschien komt er een opleving wat de bouw van zeilboten betreft. Maar algemeen moet men immers eerst met de auto naar zon boot rijden om er mee te kunnen zeilen. En met de benzine op de bon zal er niet zo veel meer gereden kunnen worden.

De beperking van het autoverkeer heeft ook zijn terugslag op de exploitatie van de jachthavens. Weliswaar zullen de schepen wel in die havens blijven liggen. Er zal echter minder gebruik van worden gemaakt, zo wordt gevreesd. Dat betekent een veel geringere omzet in de watersportwinkels en wat dies meer zij op de havens.

De verhuurbedrijven vrezen door de beperking van het autoverkeer ook een daling van hun „omzet". lemand, die voor een paar weken een boot heeft gehuurd, komt desnoods met de trein. Maar de Duitsers — de belangrijkste klanten van de verhuurbedrijven — komen voor en na het hoogseizoen wellicht niet meer een weekendje varen als zij niet met de auto naar Friesland kunnen rijden.

Een andere jachtverhuur der gaf te kennen zich ook zorgen te maken. Hij zei al geen gasolie uit zijn voorraad meer aan particulieren te verkopen. Hij wilde die voorraad bewaren voor zijn huurboten. Maar als er een vaarverbod komt heb je daar natuurlijk ook niks aan.

Over het algemeen is men by de verhuurders van mening, dat het wat een vaarverbod betreft niet zon vaart zal lopen. Per slot van rekening mogen de particulieren hun auto ook voor hun recreatie gebruiken. Het zou dan ook zeer onredelijk zijn een bootbezitter de beoefening van zijn liefhebberij onmogelijk te maken. Een vaarverbod zou trouwens ook voor geheel Friesland economisch een ramp zijn. Als er een distributie van gasolie komt zal men toch ook zeker de verhuurbedrijven een toewijzing geven. Per saldo krijgen de autoverhuurbedrijven ook hoeveelheid benzine toegewezen. Misschien valt het allemaal nog wel wat mee, aldus het commentaar van een andere jachtverhuurder.

Club 500 heeft naar schatting zon vijfhonderd artiesten „in dienst". De naam zegt het al. Maar, en dat is nu juist zo vervelend, det meesten van hen wonen in het westen of in het midden van Nederland en slechts enkelen in het Noorden. Mevrouw Hesse zoekt (amateur) artiesten in het Noorden, die haar willen helpen. Ze worden er niet rijker van, want Club 500 betaalt alleen de reiskosten. Maar aan de andere kant zal het niet de eerste keer zijn, dat jonge artiesten dankzij Club 500 zijn ontdekt. „Het is bij ons een springplank", zegt Biny Hesse, „ze kunnen bij ons routine op doen, want wij zeggen er heus wel wat van als er wat aan mankeert."

Die artiesten treden geregeld op in centra, zoals hierboven omschreven. Mevrouw Hesse regelt dat. Zo presenteerde Club 500 al avondvullende shows in de strafinrichting te Veenhuizen (Binnenkort voor de derde keer), in Eelde en in Joure (De Flecke). Op het programma staan voorlopig al weer Avereest en Stadskanaal. En altijd maar weer moet Biny Hesse een beroep doen op artiesten in het westen en midden van Nederland, want zij heeft in Friesland slechts twee medewerkers. Heel actieve, dan wel, maar samen kunnen ze de avond niet vullen. Er moet meer afwisseling ln.

Het zijn Wigle Ruiter met zijn poppenspel en Tjeerd Hooisma (Apollotrio, Joure), die vooral veel succes heeft met oude liedjes in een nieuw jasje. Aan programma's in het noorden werken verder dikwijls de Karma's uit Apeldoorn mee (twee zingende zusjes) en de imitator-parodist Hans van Ingen, eveneens uit Apeldoorn.

Mevrouw Hesse, die ruim een jaar in Balk woont, had al wat ervaring met dit werk. Voorheen woonde zij namelijk in Utrecht, waar zij via Gérard Lohuizen bij het werk werd betrokken. Nu opereert zij zelfstandig, zij het dat zij dikwijls de hulp van Utrecht in moet roepen, omdat zij zelf nog niet over een lange lijst noordelijke artiesten beschikt. „Ik heb ze hier nodig", zegt ze, „want dan gaan m'n kosten omlaag". Een ander moeilijk punt is de geluidsinstallatie. Meestal wordt die van Tjeerd Hooisma gebruikt, maar die heeft die dure installatie ook wel eens elders nodig en dan heeft Club 500 niets. De heer Hesse is op zoek. Mevrouw Hesse schreef in Friesland zon 25 instellingen aan. Er was uitgebreide informatie bij over wat Club 500 wil en kan. Eén, zegge en schrijve, één instelling vond het na twee enveloppen vol materiaal de moeite waard om te reageren. Dat was het kinderrevalidatiecentrum Lyndensteyn in Beetsterzwaag. „Daar word je wel verdrietig van, maar we gaan ondanks alles door.

WANNEER november in het land is, de bomen na elke windvlaag weer een rist bladeren moeten prijsgeven, het vee uit het land verdreven is en wij steeds meer waardering voelen voor de onder ons liggende gasbel, dan maakt onze middenstand zich klaar voor de donkere, maar voor hen drukke maand december. De maand waarin de komst van de grote kindervriend grote opschudding, vreugde en ook wel eens een beetje teleurstelling brengt in bijna alle huisgezinnen. Want het niet-meer-functioneren of zelfs ontbreken van vele schoorstenen, kan niet verhinderen dat Sint Nicolaas weer in vol ornaat in ons dorp zal verschijnen. En wanneer de laatste pepernoten nauwelijks zijn verorberd, dan maken wij ons weer gereed voor het volgende eetfestijn tijdens de komende feestdagen. Dat wordt weer oppassen voor onze dieet-dorpsgenoten, jegens wie onze dokters, de „oude" en de jonge, een waarschuwende vinger hebben opgeheven.

Veel artikelen, die niet tot het dagelijkse levenspakket behoren, zullen dus de komende weken worden ingeslagen, zowel hier als elders. En nu is het de bedoeling van onze aktieve middenstandsvereniging, dat de nadruk zoveel mogelijk wordt gelegd op het woora hier en dat dat elders in vele gevallen volstrekt niet nodig is. Vandaar deze rondgang door het dorp, waarbij uiteraard geen reclame voor bepaalde zaken wordt gemaakt maar alleen rrM^ een zeer summier beeld wordt Oegeven van hetgeen hier in eigen dorp wor<7. vervaardigd of ten verkoop worai aangeboden. En dat is waarlijk **& gering! Verheugend was het daarbij te constateren, hoezeer vele van deze m}a~ denstanders in de loop van de la<*Pl jaren hun winkel of bedrijf heooen vergroot en aangepast aan de eisen vadeze tijd. En die noodzaak tot mod(?™'. sering en uitbreiding zal zich telken* opnieuw aandienen, daar zijn zij & van bewust. Vooropgesteld natuurlV*' dat en inwonertal en werkgelegenheid zich in stijgende lijn blijven ontwikkelen.' En daar geloven wv vas in." ... n (Sint-Nicolaasfolder van de midden stand van Warga).