Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad

ROTTERDAM — Het zou over geld gaan, en het is gestrand op geld. Directeur ir. J. Dogterom van het Nationaal Econocenter is met zijn neus op de harde economische feiten gedrukt. Hij moest zich er gisteren bij neerleggen dat ook zijn project toegevoegd kan worden aan het rijtje Carthago, Rivoli, kunstwerk in de Maas, feestactiviteiten in de wijk, de nauwelijks zichtbare beroemde voetstappen in de Walk of Fame.

Het jaar 1990 lijkt voor Rotterdam niet onder een goed gesternte te staan. Ook voor Dogterom persoonlijk zal de liquidatie van het Econocenter een zware klap zijn. Het is zijn zoveelste prachtige idee dat op het laatste moment de mist in gaat. Twee maanden voor de opening alsnog gestruikeld. Terwijl het er zo goed uitzag, constateerde ook het college van B en W van Rotterdam, dat de geldkraan uiteindelijk heeft dichtgedraaid omdat zich onvoldoende sponsors meldden.

Meer dan 2,3 miljoen gulden wenste het gemeentebestuur niet in deze publiekstrekker van formaat te steken. „Dat betreft geld van drie jaar geleden," constateert Dogterom verbitterd in een eerste reactie. Geld, geld, geld. Een mooi onderwerp voor een doe-museum, een science park, maar je hebt er wel veel van nodig om te kunnen starten. De helft kwam inderdaad binnen, bijna vier miljoen gulden, bijeengebracht door sponsors als de NMB/Postbank, Albert Heijn, Eurocard en BP. Zelfs het ministerie van Economische Zaken was bereid een miljoen gulden aan het Rotterdamse initiatief bij te dragen. Deze week bleek dat de gemeente toch opnieuw moest bijspringen om in ieder geval een deel van het gat te dichten. En dat zien B en W niet zitten.

Het gebrek aan bereidheid bij het bedrijfsleven om in het Econocenter te investeren, brengt Dogterom direct in verband met het teleurstellende verloop van de festiviteiten rond het 650-jarig bestaan van Rotterdam. „Je merkt bij het bedrijfsleven een zekere moeheid als het gaat om sponsoring." Op korte termijn was er 1,4 miljoen gulden nodig, op de langere termijn vier miljoen. B en W betreuren de gang van zaken, maar zijn niet bereid meer van de aanloopkosten te betalen.

De teleurstelling over het niet doorgaan van het Econocenter is groot. „Het was een vrij uniek idee om een onderdeel van de wetenschap zo te belichten, dat het voor een groot publiek begrijpelijk zou zijn," verzucht Dogterom. Een woordvoerder van de Erasmus Universiteit noemt het stranden van het Econocenter 'een slechte zaak'. „Wéér een mooi project dat niet doorgaat." Het Econocenter, het circus dat geld heet, zou jaarlijks 225.000 bezoekers hebben getrokken.

De elf medewerkers zullen naar een andere werkgever moeten uitkijken. Een creatieve ploeg die op dit moment in Tjechoslowakije de laatste hand legt aan enkele museumonderdelen kan naar huis terugkeren. Leo Log van het gerenommeerde reclamebureau Saat'chi & Saatchi zat er naast toen hij in april zei: „Van de veertig ondernemers die denken dat ze het gat in de markt hebben gevonden maken er twee echt een kans een poot in de markt te krijgen. Het Econocenter is er een van."

FOTO NIELS VAN DER HOEVEN Directeur ir. Jan Dogterom van het failliete Econocenter.

Hij is heel mooi chocoladebruin, een jaar of vier en verkleed als clown. En hij slaapt als een roos, met de wang op de tafel in de ruimte in Het Meerdal waar hij eigenlijk zou moeten repeteren voor de kindershow, waarin hij straks mee zal hopsen op een lied van Herman van Veen. ledereen is vertederd, niet in het minst de zeer capabel ogende leidsters die hier tot vijftig kinderen tegelijk bezighouden met niet alleen de kindershow, maar ook met timmeren, kleien, schilderen en wat ze zoal nog meer gewend zijn op de crèche of de eerste groepen van de basisschool. Dit is de nieuwe trend: ook ouders willen tijdens de vakantie elkaar wel eens diep in de ogen schouwen zonder het gekrijs of gejammer van hun kroost om zich heen. Ze geven het niet grif toe, bij Center Parks, maar het bungalowwezen zoals ooit bedacht door de oprichter van Sporthuis Centrum, Derksen, richt zich op een publiek dat het niet te gek ver van huis zoekt, niet te lang achter elkaar van huis wil, en graag binnen de hekken van het park blijft als daar maar van alles gedaan wordt waardoor, je niet te veel zelf hoeft te bedenken. Het'tropisch zwemparadijs houdt de gasten af van wandelingen en andere tochten in ons 'barre' klimaat, overdekte winkelstraten met cafés en restaurants, met kroonkraanvogels, Molukse kaketoes, squash- en tennisbanen, fitness-martelwerktuigen te midden van een weelderige subtropische vegetatie zorgen ervoor dat het Valkenburggevoel het hele jaar kan duren, ongeacht de weersomstandigheden. Het Valkenburggevoel: ergens op vakantie gaan, omdat daar een heleboel anderen op vakantie gaan. Je hoeft maar vijf minuten de Pare Plaza van Het Meerdal in Noord-Limburg te bezichtigen om te begrijpen dat jonge gezinnen met kinderen tussen 0 en 12 jaar het hier een jofele boel vinden. Het krioelt er van. Dit jaar bezoeken een miljoen kinderen de bungalowparken van Center Parks: van de in totaal drie miljoen gasten. Een bedrijf dat goudgeld verdient aan het vakantiewezen, zoals Center Parks, is er natuurlijk niet pas gisteren achter gekomen dat 'iets doen voor de kinderen' commercieel een ijzersterke gedachte is. Een speeltuin heeft elk bungalowpark, zand en water ook, fietscrossbanen, noem maar op. Maar water en zand zijn er ook buiten het park, net als speeltuinen. Maar als je één speeltuin hebt gezien heb je ze allemaal gehad, en de moderne jeugd zoals die Center Parks bezoekt is al gauw uitgekeken. Prof. dr. W. Faché, hoogleraar vrijetijdskunde aan de vakgroep psychologie en pedagogie van Rijksuniversiteit Gent, kwam er aan te pas om te bevestigen dat Center Parks op de goede weg was: met kinderen ga je niet in een hotel zitten maar in en bungalowpark, en als je een bungalowpark aanprijst moet je zorgen dat in de onmiddellijke omgeving van de bungalow voorzieningen zijn die de kinderen enerzijds flink bezig houden en anderzijds de ouders kans geven op hun 'eigen' vakantie. Faché heeft ook gezien dat de gewone speeltuin niet meer van deze tijd is. In Duitsland is al eens uitgezocht dat het spel van kinderen — vrijheid, creativiteit — te analyseren valt in 81 soorten activiteiten. En je moet, zei Faché deze week op een klein symposium in De Lommerbergen in een bungalowpark toch minstens 60 van die activiteiten kunnen aanbieden 'om kinderen echt te kunnen bezig houden. Zoals het zwembad werd verdrongen door het subtropisch zwemparadijs zal de speeltuin plaats maken voor het kinderspeelland. In De Lommerbergen is dat al gebeurd. Een kinderboerderij met knuffelmogelijkheden, een wel zeer uitgebreide en fraai uitgevoerde 'speeltuin', een riant gebouw waar gekleid, geverfd en verkleed wordt en waar Boris Beer de centrale gestalte vormt. Faché heeft in alles de hand gehad, in de gedachte dat glijbanen breed genoeg moeten zijn voor kinderen én ouders, dat de hele kleintjes een apart speelland behoeven en dat in de publiciteit aan deze aspecten meer aandacht moet worden besteed. En Walter van der Linden, manager Recreatie en Entertainment van Center Parks benadrukt nog eens, dat er voor iedereen ruimte blijft voor creativiteit en zelf doen. „Het is geen Club Mediterranée en al helemaal geen Engels holiday camp," zegt hij. Het is gewoon een commercieel slim uitgekiende formule. Die zal er toe leiden dat diverse andere parken van Center Parks zich zullen gaan specialiseren, een viertal in Nederland en België speciaal in kinderen, weer andere in de sportieve vakantieganger die graag alles kant en klaar voorgeschoteld krijgt, en nog een aantal andere in de natuur, in samenwerking met het Instituut voor Natuurbeschermingseducatie . Dat slaat meteen twee vliegen in een klap: je verbetert je image van bosvernieler', en je zou wel eens een van de grootste ledenleveranciers van het IVN kunnen worden, denkt Van der Linden, zoals Center Parks ook al de grootste afnemer van Heineken is. Er komen trouwens ook echte luxe parken voor de gast die wat ruimer in het geld zit, maar ook graag verwend wordt en daar de middelen niet zelf voor wil of kan bedenken.

AAN DEZE AFLEVERING VAN VAKANTIE'90 WERKTEN MEE: HERMAN MOSCOVITER, WILKO VOORDOUW EN SANTÉ BRUN. SAMENSTELLING: FRITS VAN SOMEREN EN ALY KNOL Dinsdag gaat Vakantie '90 de boer op

BRUSSEL — De kwaliteit van het zwemen badwater in de Europese Gemeenschap is er in de loop van de jaren op vooruit gegaan. Maar het voldoet nog lang niet overal aan de eisen, zo blijkt uit een verslag dat de EG-commissie deze week in Brussel openbaar heeft gemaakt. De gegevens die verstrekt werden slaan op het jaar 1988. In ons land werd in dat jaar de kwaliteit van het zwemwater in 129 badzones op 77 meetpunten nagegaan. De uitkomst was dat in alle badzones voldoende zuurstof in het water is opgelost. Maar hier en daar werden de grenswaarden ten aanzien van faecale colibacteriën en van salmonellae overschreden. Volgens het rapport is het water aan de drukstbezochte stranden in Europa in de afgelopen jaren verbeterd. Maar aan heel wat stranden in Spanje, Frankrijk, Italië en Griekenland is het nog niet in orde. Al in 1975 hebben de EG-lidstaten afspraken gemaakt over de voorwaarden waaraan zwemwater moet voldoen. Toen kregen ze tien jaar de tijcf-om ervoor te zorgen dat bepaalde normen inzake helderheid, colibacteriën, salmonellae, zuurstof en teer worden gehaald.

De directies van ABN en Amro hebben geen gras laten groeien over de fusie van hun twee banken. Het tempo waarmee één en ander gebeurd zou zelfs de Duitse bondskanselier versneld hebben doen staan. Op zjchzelf is deze vaart een goede zaak. Als je eenmaal besloten hebt om samen te gaan, doe het dan ook snel. Dan blijven werknemers en klanten zo kort mogelijk in onzekerheid.

se' fusie er eentje bij gebrek aan beter was. De twee maatschappijen werd dan ook in eerste instantie een gebrek aan visie en vernieuwingsdrang verweten. De resultaten waarmee de banken in het fusiebericht zijn gekomen laten zien dat de winsten in de eerste vijf maanden toch licht zijn gestegen. De vooruitzichten worden als wat soberder aangekondigd en dat komt omdat in het vorige jaar de maand juni voor beide banken' ontzettend goed is geweest. De naar verwachting wat mindere maand juni van dit jaar is in het fusiebericht nog niet verdisconteerd. Hoe dan ook, de hoogte van het dividend is zonder meer gewaarborgd. Daarom heeft men met deze banken of in de nieuwe combinatie toch een goed en stevig aandeel in huis.

Er is echter ook nog een aantal problemen. In de eerste plaats moet de relatie met Amerikaanse en Japanse aandeelhouders door de daar geldende wetten kennelijk erg voorzichtig worden aangepakt. In de tweede plaats: wat gebeurt er met de opties op Amro en ABN? Als iemand bijvoorbeeld opties heeft geschreven, zijn zijn effecten geblokkeerd. Hoe kan hij ze dan aanbieden voor omruil? Dit zal allemaal nog geregeld moeten worden.

Er zijn nog meer positieve kanten. De nieuwe aandelen hebben een nominale waarde die de helft is van de nominale waarde van ABN en een kwart van die van Amro. Dat betekent dat de nieuwe bank zal beschikken over een forse agioreserve, wat de mogelijkheid biedt (althans voorlopig) om jaarlijks belastingvrij dividend in de vorm van aandelen ten laste van de agioreserve uit te keren. Een dergelijke dividendpolitiek wordt door banken en verzekeringen heel veel toegepast. Het is aantrekkelijk voor de dividendgever omdat hij zijn geld in het laatje houdt en alleen maar aandelen hoeft uit te geven. Ook voor de belegger is het aantrekkelijk, omdat hij deze, zoals men dat noemt, stockdividenden belastingvrij ontvangt.

Een echt nieuwtje bij deze fusie is de aankondiging van een emissie van 'beperkt royeerbare certificaten aan toonder van preferente aandelen op naam'. Deze nieuwe preferente aandelen zijn bijzonder omdat ze een heel sterk obligatiekarakter dragen. Het dividend op deze aandelen wordt gekoppeld aan het rendement van langlopende staatsleningen in Nederland en wordt elke tien jaar aan dit rendement aangepast.

Laten we deze 'prefs' eens vergelijken met een obligatie. De rente is ongeveer gelijk aan de obligatie. Stel dat de rente stijgt (op het ogenblik is de rente 8% percent en hij gaat naar 10, 11 percent), dan dalen obligaties en dan dalen ook de preferente aandelen in waarde. Immers deze geven een even groot rendement als de staatsleningen op dit moment. Daalt de rente dan zullen navenant de certificaten en ook de obligaties gaan stijgen.

Daarnaast is het huidige beursklimaat voor de banken wat minder gelukkig. De koersen van de banken staan internationaal onder druk. De koersen van ABN en Amro zijn laag en hebben wat dat betreft een koerswinstverhouding die eigenlijk bijzonder aantrekkelijk is.

Maar over de hele wereld is men op het ogenblik niet zo gelukkig met bankaandelen. In de eerste plaats geldt dit voor de Verenigde Staten. Daar zijn de banken door verschillende faillissementen, de problemen met het onroerend goed bij spaarbankten en aflossingsproblemen met de Derde Wereldlanden, telkens weer gedwongen om grote delen van hun winst af te schrijven.

Voor wat betreft de fusie tussen ABN en Amro: die heeft vanaf het begin geen enthousiasme kunnen oproepen. ABN heeft vorig jaar voor een erg hoge prijs een Amerikaanse bank overgenomen. Amro heeft een hele tijd geflirt met de Generale Bank in België om te komen tot een meer Europees gerichte fusie. Ook dat blewek niet realiseerbaar. Er ontstond het gevoel dat de uiteindelijke 'Nederland- Het bijzondere van de aanpassing na tien jaar is dat men deze preferente aandelen kan vergelijken met een obligatie die je na tien jaar als het ware aflost. Immers over tien jaar wordt opnieuw het dividend aangepast aan de rente en dat betekent dan automatisch dat de koers van die preferente aandelen in de buurt van de uitgiftekoers zal komen.

Het aantrekkelijke van het behoorlijke rendement en het sterke obligatiekarakter is, dat men in feite de belegger kan aantrekken die benauwd is voor aandelen. Ik doel op de kleine belegger, die zowel een rentevrijstelling als een dividendvrijstelling van ƒl.OOO,- kan hebben. De dividendvrijstelling betekent dat hij aandelen moet hebben en met deze aandelen heeft hij een fonds dat een behoorlijk rendement geeft en dat inderdaad na ongeveer tien jaar ook op de uitgiftekoers zal liggen.

De dividendvrijstelling levert door de nieuwe wet-Oort voor de kleine belegger een probleem op. Het is namelijk zo dat bij het uitkeren van een dividend vooraf 25 percent dividendbelasting wordt ingehouden. Volgens de nieuwe vereenvoudigde aangifteformulieren (daar heeft de Nederlandse Middenstands Bank in een brief aan de minister recent nog op gewezen), mag men deze dividendbelasting alleen terugvorderen als dit bedrag groter is dan ƒ250,-.

Dat betekent dat de hele kleine belegger in aandelen, ondanks het feit dat hij die dividendvrijstelling heeft, tóch 25 percent dividendbelasting kwijt is mits hij onder de ƒ250,- aan dividendbelasting blijft zitten. (Simon A. Cohen heeft een beleggingsadviesbureau in Rotterdam)

oorspronkelijk vorige week huidige waarde KLM 100 aandelen a ƒ 39,25 ƒ 3.925,- ƒ 3.490,- ƒ 3.450,- KLM 1 put 1993 oktober 35 a ƒ 2,70 ƒ 270,- ƒ 500.- ƒ 520,- KLM 1 call 1994 oktober 50 a ƒ 5,80 ƒ 580,- ƒ 380,- ƒ 360,- KLM lgeschr. call'9l 40 a ƒ4,30 ƒ 430,- /-/-260,- ƒ -/-220,- Akzo 1 call 1993 okt. 150 a ƒ 10,80 ƒ 1.080,- ƒ 1.140,- ƒ 1.000,- Philips 78 aandelen a ƒ 41,30 ƒ 3.098,- ƒ 2.223,- ƒ 2.278,- Philips 2 puts 1993 okt. 30 a ƒ 2,30 ƒ 460,- ƒ 900,- ƒ 860,- CityCorp 100 Warrants $-DM jul'92 ƒ 742,- ƒ 232,- ƒ 208,- Kon. Olie 25 aandelen a ƒ 135,80 ƒ 3.395,- ƒ 3.662,- ƒ 3.685,- Kon. Olie 1 put 91 okt 105 a ƒ3,60 ƒ 360,- ƒ 100,- ƒ 100,- Rekening courant ' ƒ 311,- ƒ 311,- • Totaal ƒ 12.552,- ' 'Oorspronkelijk belegd bedrag (per 27 maart 1988) ƒ 10.000,- Uitgekeerd dividend i. ƒ 506,- Ontvangen rente ƒ 468,- Totale transactiekosten ƒ 2.453,-

De inwoners van het nabij Toulouse gelegen Xantrailles moeten weer naar de pomp om hun water te halen. Gedurende zestien uur per dag is de waterleiding in het dorp afgesloten. De droogte in het zuidwesten van Frankrijk is de oorzaak van de waterrantsoenering, net als in het zuiden van Italië. De dorpspomp van het 1500 inwoners tellende Xantrailles is weer in ere hersteld. Voor de bewoners van het dorp zijn lang vervlogen tijden terug van weggeweest. Wie tussen 9en 11 uur 's morgens, tussen 2en 6 uur 's middags en tussen 10 uur 's avonds en 7 uur 's nachts water wil tappen, moet letterlijk en figuurlijk naar de pomp lopen. Burgemeester Thébault van Xantrailles vindt het onverantwoord om het water 24 uur per dag aan zijn bevolking beschikbaar te stellen. „Hier in de buurt is geen water. Sinds april is er geen druppel regen meer gevallen. Als we nu niet rantsoeneren, moeten we volgende week de waterleiding helemaal afsluiten en aan het leger vragen of ze met watertanks willen komen. Deze oplossing lijkt me beter. We zijn per slot van rekening pas half juli. We hebben zeker nog twee droge maanden te gaan." De burgemeester vreest dat de rantsoenering niet zijn enige impopulaire maatregel zal zijn. Hij verwacht binnen enkele weken, dat hij de waterkraan helemaal dicht zal ■ moeten draaien. In Xantrailles is het al sinds maanden verboden om de tuin te besproeien, de auto te wassen of het zwembad bij te vullen. „Dit is het tweede droogtejaar. Voor een vergelijkbare situatie moeten we terug tot in de veertiger jaren," aldus de burgemeester.

Het leukste is natuurlijk het fietsen. Nee, niet wielrennen, fietsen. Ge-

woon op een toerfiets met tien versnellingen heuvel op, heuvel af, bergje op, bergje af en vooral bergjes die je later in de Tour de France met bloedsnelheid genomen ziet worden door die Verschrikkelijke Professionals, terwijl jij daar zwoegend, stampend, aan het stuur rukkend, hijgend naar boven bent gegaan en na een constante klim van twaalf kilometer lengte zo blij was met het bordje 1070 meter. Dus gaan elk jaar de fietsen mee. Achterin de bestelauto. Jaren geleden werd deze abberatie geboren. Ik fietste op een te kleine huurfiets ergens in Frankrijk een heuvel op. Na amper een kilometer kwamen de eerste bijgedachten. Verschrikkelijk. Nooit meer. Ik ben gek. Wie betaalt er nou voor huurfietsen om

zichzelf zo te kwel len? Maar dan naar beneden. Het werk van een uur klimmen in luttele minuten teniet doen. Het oorverdovend suizen van de wind om je hoofd. Het voorblijven van automobilisten op dit kronkelige parcours. Het almaar denken: voorrem niet gebruiken, rechts is de achterrem, rechts is de achterrem. Het langs zien flitsen van de toppen van Douglassparren die uit de diepte omhoog steken. Een piekervaring dus. Het jaar daarop ging de eigen toerfiets mee. Een revelatie. Mijn vriendin ontpopte zich als een Ware klimgeit.Klommen we, dan zag ik haar letterlijke en figuurlijke achterlichtje bergopwaarts uit beeld verdwijnen. Ik kon daar niet tegenop. Alleen bergafwaarts had ik mijn gewicht en mijn wilde afdalingslust mee. Binnen een mum

schoot ik haar voorbij, want zij is een voorzichtige afdaal ster die geen enkel risico neemt. Beneden wachtte ik haar op om een nieuwe klim met voor mij teleurstellende achterstand met haar aan te gaan. Het bleek een kwestie van verkeerde tand wielen (bladen, messen, red.) en dus 'verkeerde verhoudingen voor mijn daarin ongetrainde spieren te zijn. Dit jaar voor de zoveelste keer de fietsen mee. Weer hartklopende tochten naar onbekende hoogten gemaakt. Slechts één keer op volle snelheid tijdens een afdaling geconfronteerd met een wegbrede kudde schapen die op mij afkwam. Ik stond enkele handbreedtes van de voorste met verschrikte ogen opzij springende dieren stil. De herder schrok nog het meest. Tenslotte de laatste kiim deze vakantie. Het was tegen elven toen we begonnen. Dus nog maar even een baguette gehaald bij de bakker en dat dwars onder de snelbinder. Zo'n knapperig vers brood dat tussen twaalf en twee niet te krijgen is, want dan zit de meest getrouwe bakker in Frankrijk te dommelen in zijn stoel en heeft hij de winkeldeur op slot. We klommen omhoog vanuit het dorp, steil naar een interessant punt, zigzaggend, soms

staande op de trappers (pedalen, red.) om de vaart er een beetje in te houden, met hartkloppingen in de oren. Het door de Michelingids met een ster aangegeven interessante archeologische object bleek een stapel oude stenen te zijn, De weg liep dood, dus keerden we om. Retour naar bene- , den. Getrouw aan mijn manier van afdalen denderde ik . met doodsverachting de zigzagweg af tot aan het dorp, waar ik afremde en mij laafde en verkoelde aan de dorpskraan op het pleintje. Minuten wachtte ik op mijn vriendin. Toen kwam ze de laatste bocht door en zag mij staan. Ze schoot in de lach. Onhoudbaar. „Ik weet wat je grafschrift had moeten zijn!" hoorde ik haar hikken. „Hoezo grafschrift?" „Nou de laatste woorden die ze op je grafsteen moeten zetten." „?????" „Het luidt voor jou: Het laatste dat wij van hem zagen was; een halve baguette." Ik keek beteuterd naar mijn bagagedrager. Mijn vriendin: „Halverwege onderweg naar beneden kwam ik in een bocht een halve baquette tegen en dacht: die is rechtdoor gereden. Nou dat halfje heb ik maar laten liggen. Want als je rechtdoor was gereden, had je het toch niet meer nodig gehad.