(Van een onzer verslaggevers) ROTTERDAM - Enige tienduizenden mohammedanen in en rond Rotterdam belijden tot en met 5 oktober a.s. hun Ramadan. Zij vasten van zonsopgang tot -ondergang. „Wie zijn Ramadan niet houdt, is geen moslim", zegt de 24-jarige Marokkaan Berrag Abdelkader. „Ik weet wel,, dat het voor velen moeilijk is., De Rotterdamse samenleving is boordevol verleidingen." ,'■.-•.',
,De vastenmaand ; betekent voor de Turken, Noordafrikanen [en Pakistanen, in Rotterdam een zware opgave, zowel geestelijk als lichamelijk. 'De eerste weken - zeggen zij zelf - komen ze. over het, algemeen ongeschonden door. Maar"■>> naarmate '■:■-, de i maand vordert, nemen de spanningen toe. Het is om die reden, dat de Federatie Moslim Organisaties Nederland aan de directies van, bedrijven waar veel islamieten werken, heeft gevraagd begrip te tonen. :. ■; De Ramadan.'is niet alleen een kwestie tvan. ,niets eten, drinken en roken * overdag. Het is de mohammedaan' verboden kwaad te spreken' over anderen/op enige manier te zondigen^en ook wordt hun niet toegestaan zelfs maar met "een . lustig |, oog" .te kijken naar vrouwen. -En . de: eigen echtgenote vormt daarop geen uitzondering. Want wie deze wetten overtreedt, heeft voor niets gevast. '■' .■■'■ ■"''.-.■ Uit gesprekken met moslims blijkt' dat het hen in Rotterdam niet altijd even gemakkelijk wordt gemaakt. De 15-jarige scholier Mustafa Celik: „Ik zit op.een .technische school, , waar- mij: al niet de kans wordt geboden om overdag te bidden. Volgens de Koran moeten wij dat vijf maal per dag doen. Mijn mede-leerlingen lachen mij uit omdat ik deze hele maand niet | naar meisjes omkijk, / niet. samen met anderen eet of drink." Hij weet, dat een van' Zijn landgenoten ooit door diens baas is berispt, toen hij in gebed de ■ blik naar het j oosten wendde. . „Hé . man, je bent hier niet in ~ Turkije!", werd hem gezegd, y - „Als mij dat zou overkomen," zegt Berrag Abdelkader, „zou; ik evengoed doorgaan. Mijn godsdienst is belangrijker: dan de aardse zaken. Al zou mijn baas me ontslaan, of al zou hij staan schelden,' ik bleef . bidden." De,' jonge Marokkaan wordt, echter op de scheepswerf in Bolnes waar hij werkt geen strobreed in de weggelegd. •'■/;:. De lichtzinnige houding van vele Rotterdammers, die weinig begrijpen van de achter-, gronden, doet de j Pakistaanse § Mohamed,.-. Sahid wel zeer. „Deze wereld, is een gemene wereld,", zo meent hij. „De ongelovigen zullen worden gestraft voor hun ■ minachtende , opmerkingen." " Maar dit geldt volgens hem ook voor de af- . vallige volgelingen van Mohammed. „Allah ziet alles en zal hun in het leven na de\ dood ter verantwoording roepen." ..' ■•. , Hij kan heel'goed begrijpen dat Mustafa Celik zich.tijdens de Ramadan weinig. gelukkig voelt op de technische school.; „Het gebed brengt blijdschap, het vasten is ook niet bestemd om vergeving van" Zonden te: vragen, maar om de vreugde te tonen over het leven. Ra* madan belijden .is', dankbaarheid , tonen."'. Maar Mustafa weet, , dat. Allah een., oogje dichtknijpt: „Wie leert, bouwt aan zijn toekomst. Ik studeer om later te kunnen verdienen. Ook dat vindt Allah belangrijk. Maar ja, toch is het bidden nog belangrijker.'. ,:.'„ Een vreemde vraag,' maar hoe weet een Mohammedaan in een land - als Nederland waar niet altijd de zon schijnt toch altijd waar het oosten (de heilige stad.. Mekka) ligt? „Als ik op een-vreemde plaats ben en het is de tijd voor een kort gebed, vraag ik het een voorbijganger.'V. verklaart Sahid. „Hier in Rotterdam raadpleeg ik meestal . even de stadsplattegrond.'1
Pakistani, Turken en Marokkanen komen 's avonds bijeen om gezamenlijk de last van de Ramadan wat te verlichten. .-'.,-' .v--:^'y':"/^'i.'^S:
Enige:' Turken, op een kleine bovenkamer, samen met hun Immam (voorganger) in gebed.'■. r '"-f. ■