Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad

Theater Zuidplein zaterda928 februari 19t»1 ■■,p , aanvang 20.15 uur L'ELISIR D'AMORE komische opera van GAETANO DONIZETTI gespeeld en gezongen door Nederlands jongste operagezelschap f DE LYRISCHE KOMEDIE •■/..' L'ELISIR D'AMORE is een verhaal, boeiend voor iedereen, jong en oud, operaminnaar en ■ met Dieuwke Aalbers, Karstine Hovincjh. Ton Kluizenaar, Frits van Erven e.v.a. : Reductiebon voor snelle beslissers. Knip uit en kom kijken. Neem de bon mee naar de kassa van het Theater Zuidplein. ;' Tegen inlevering betaalt ui.p.v. ƒ22.50 en/18.- . ;.. maar ƒ 18.-en ƒ 16.-p.p. (max. 2pers. per bon) J Kaarten verkrijgbaar v.a:22 februari. ' -. f VÉÉÏ f

ISLAMABAD — De Pakistaanse politie heeft gisteren de weduwe van de vroegere premier Soelfikar AU: Bhoetto. en . ruim honderd van haar partijgenoten gearresteerd, I tijdens een bijeenkomst van negen oppositiepartijen' ml de provinciestad l Lahore. Mevrouw Bhoetto werd na vier uur weer vrijgelaten. Tijdens de bijeenkomst joeg de politie met veel geweld een demonstratie van studenten uit elkaar die een nieuwe beweging voor herstel van de democratie in Pakistan ondersteunden. De weduwe Van de_ door de Pakistaanse president Zia Oel-Haq geëxecuteerde Bhoetto, begum . Noesrat Bhoetto, mag niet meer in Lahore komen. Haar 28-jarige :-t-dochter.l. Benazir Bhoetto,-,werd taj voorbaat al door het militair bestuur van de provincte Poenjaab de tóegang tot Lahore ontzegd. ' |. In de afgelopen twee dagen heeft de Pakistaanse regering ruim ' 100 politici en propagandisten van oppositiepartijen gearresteerd. Zia Oel-mq vertrok gisteren uit Islamabad voor een bemiddelingspoging tussen Iran en Irak. Hij zei vandaag te zullen terugkeren om een regering van burger» en'militairen bekend te maken.

Het meest opvallende aspect van het bezoek van paus Johannes Paulus II aan de . Filippijnen, het enige katholieke land in. Azië, was het feit dat bijna overal waar hij kwam radicale groepen geestelijken de 'paus probeerden te bereiken, met. manifesten, • protestliederen; en eenvoudige toneelstukken waarin de onderdrukking door bet leger en de hebzucht van de exploiterende klassen werden ver-. oordeeld. Die groepen deden. in feite alles wat aandacht en sympathie van de paus voor-, hun zaak kon opleveren. Het maakte allemaal deel uit van de strijd om de steun van de paus te winnen. Een strijd die wordt gevoerd in alle katholieke landen van de Derde Wereld, waar de kerk het oude ) bondgenootschap met dé conservatieve regimes heeft opgezegd en zichzelf' opwerpt voor verandering."' ..•..•.;-;■••• ■ | In grote delen van de Derde Wereld — niet alleen op de Filippijnen/maar ook in de meeste |' Latijnsamerikaanse landen en in een aantal Afrikaanse landen als Zaïre en Angola — is de kerk de enige institutie 'met een' landelijke organisatie die buiten ■de controle van de overheid valt. De grondvesten ervan zijn diep , verankerd in het volk en de kerk heeft een morele autoriteit die het moeilijk maakt er een. directe aanval op te doen. |:

Voor zijn vertrek uit Japan bezocht de paus in een rusthuis inNagasaki bejaarde slachtoffers van dê atoombom op deze stad.

Om die redenen*, is de betrokkenheid ' bij - sociale veranderingen ;■" in' deze. landen mogelijk van . groot belang. De eerste die dit belang hebben onderkend zijn de onderdrukkende regimes zelf. De uiterst rechtse kreet in een Latijnsamerikaans'! land '— ."wees een patriot, vermoord een priester" — is in een aantal landen officieel overgenomen., '". ï '

Zo ver gaat het nog niet op de Filippijnen, waar de nieuwe ; bevrijdingstheologie is overgenomen van' Latijns- Amerika. Evenals de; centrale instelling' van .de 'nieuwe benadering: de basisgemeenschappen, waarin -, kleine -groepen christelijke» hun religieuze bezigheden combineren met sociale; actie, en vaak ook een economische eenheid vormen. Maar de aanpak is in het algemeen overal hetzelfde.

De nieuwe generatie katholieke activisten {gelooft dat het niet alleen de taak van de kerk is te voorzien in de geestelijke behoeften van de samenleving . en in liefdadigheid. Het is ook een plicht om je onder de j armen te begeven, de oorzaken van hun armoede aan te geven en hun te helpen zich te organiseren om de politieke en economische strukiuren: die; de armoede in •; stand houden te veranderen. Geen enkele radicale katholiek in de Derde Wereld zal zich in verlegenheid gebracht voelen als dat revolutionair — en in het bijzonder, Marxistisch — klinkt.

Een- Uruguayaanse katholieke leek vertelde me vorig jaar in Montevideo: „Ik denk dat het probleem van de Marxistische analyse — In hoeverre is het • toelaatbaar ] dat christelijke groeperingen het Marxisme verweven in hun denken over christelijke betrokkenheid bij de samenleving — in werkelijkheid geen probleem is. ■ Als het nodig is om ideeën en principes te ontlenen aan andere theorieën, zoals we bij het ": liberalisme hebben gedaan, dan doen we dat gewoon.'En we passen ze natuurlijk aan om ze te kunnen verweven met het christelijke geloof".' ; Deze mengvorm van maatschappelijke bezorgdheid, Marxistische analyse en christelijke idealisme heeft overal ito; de • Derde Wereld een sterke greep gekregen op de katholieke kerk. De basisgemeenschappen, die hun politieke inspiratie en hun theologische - rechtvaardiging voornamelijk ontlenen aan ' het Oude Testament, met zijn nadruk op de bevrijding van een in slavernij' gebracht volk en de toorn van God jegens de onderdrukkers, ■ nemen met verbazingwekkende snelheid in aantal toe.

Alleen in Brazilië. zijn er nu al naar schatting 40.000 basisgemeenschappen., Ze zijn daar veel belangrijker geworden dan de traditionele oppositiepartijen. In.Nicaragua hebben priesters zitting in de Sandinistische regering. En in Peru legde een priester me onlangs geduldig uit dat de leden - van de basisgemeenschappen in de sloppenwijken van Lima voornamelijk lid werden van Maoïstische. partijen, omdat die in tegenstelling tot de Moskougeoriënteerde groepen niet aandrongen op militant - atheïsme. -

Wat er op de Filippijnen gebeurde ■ vormde maar een voorproefje van', de problemen waar de" paus mee te maken gaat krijgen: hoe bewaar je de eenheid in een kerk, die als bijna enige over de hele wereld verspreide organisatie, de twee werelden omvat van het arme zuiden en het rijke noorden. ■ Zijn .; sympathie ; voor . de mensenrechten komt daarbij in botsing met zijn bezorgdheid over eenheid in doctrine en hiërarchie en het laatste lijkt de overhand te krijgen. Maar welke weg paus Johannes Paulus II ook zal kiezen, het is; nu- tamelijk duidelijk welke keuze de katholieke kerk in ■de Derde Wereld heeft gemaakt. •';"■''•

ANCHORAGE — Paus Paulus Johannes ;.: II . heeft gisteren op zijn terugreis naar Rome een bezoek van vier uur aan Alaska gebracht en er bij een temperatuur van verscheidene graden onder nul een mis in de open : lucht ,' opgedragen. Voor deze mis waren Eskimo's op hondensleden van heinde en verre naar Anchorage gereisd. J Er waren ruim 40.000 bezoekers. -,: Met zijn bezoek aan Alaska is Johannes < Paulus II de eerste ;' paus die twee keer voet op Amerikaanse bodem zet.: Hij had er toen al 33.000 kilometer opzitten.

MADRID — Een bijzondere v aanklager zal een r onderzoek . doen naar de poging tot een, staatsgreep begin: deze week in de. Spaanse hoofdstad Madrid. Dit onderzoek zal onafhankelijk gebeuren van het onderzoek dat de strijdkrachten zelf in hun eigen gelederen instellen. De gisteren beëdigde i nieuwe premier Calvo Sotelo heeft als: 'eerste regeringsdaad deze bijzondere aanklager aangewezen. De Spaanse autoriteiten hebben gisteren nog • twee generaals gearresteerd, de plaatsvervangend stafchef van:, het leger Alfonso Armada en de : militaire gouverneur \ van La Coruna, Luis Torres Rojas. Armada was vroeger de militaire instructeur van koning Juan Carlos. Hij wordt ervan beschuldigd zichzelf tot staatshoofd, te hebben willen uitroepen. ...; . ••iV*»* , Een derde generaal, de commandant van de pantserdivisie in Valencia, José Leon Pizar' ro, is ontslagen. Zijn bevelhebber, generaal Jaime Milans del Bosch had in Valencia de staat van beleg afgekondigd toen de Guardia . Civil maandag het Spaanse parlement bezette. In totaal zijn nu in Spanje 33 hoge officieren opgepakt. Er worden 240 ledeii van de paramilitaire Guardia Civil vastgehouden. . i Op; last van koning Juan Carlos is | een einde 'gekomen . aan de arrestaties in het leger. \ Hij wil hiermee een I heksenjacht voorkomen, die de onrust in het leger zou doen toenemen. Politici in Madrid waarschuwen ervoor dat het gevaar . op lange termijn nog helemaal niet is geweken. Op de nieuwe premier Calvo Sotelo wordt een' beroep gedaan de' extremisten binnen het leger in zijn greep te krijgen, 'ƒ : Premier Sotelo heeft gisteren vrij snel na zijn beëdiging door de koning een nieuwe regering bekend gemaakt. Alle ministers zijn lid , van de, tot nog toe regerende Unie van Centrum-Democraten (UCD). Koning Juan Carlos heeft een staatsbezoek volgende week aan Noorwegen' voorlopig uitgesteld in verband met de nog heersende onrust in Spanje. De drie consuls, die acht dagen geleden door Basken werden ontvoerd, lieten gisteren in een brief weten dat zij goed gezond zijn.' Zij spraken zich uit tegen het geweld en de martelingen van de Spaanse politie.

De drie doorßaskische separatisten gegijzelde consuls, van links naar rechts: Gabriel de Biurrun van Urugay, Antonio Fernandez van El Salvador, en Hermann Diez del Sel van Oostenrijk.

:'[ HONGKONG — Als gevolg van een felle brand in de in-, dustricwljk Kowloon in Hongkong, zijn 6000 mensen uit hun' bouwvallige woninkjes verdre-. ven. De brand brak . kort na, middernacht uit en woedde acht; uur. Honderden 'brand-.; weerlieden bestreden het hoog oplaaiende vuur. ■ Goeverneur Maclehose van Hongkong sprak van een "zeer • grote ramp". De 6000 daklozen worden opgevangen in een oud kamp voor Vietnamese bootvluchtelingen.

WASHINGTON — Een wasbeertje dat op de Amerikaanse universiteit Arm Harbor in Michigan als huisdier werd gehouden, •• heeft i een . baby van vier maanden 'aangevallen en levensgevaarlijk i gewond.' De wasbeer was in de wieg van de baby geklommen' toen de alleenstaande moeder even weg was voor een boodschap. De politie - heeft de' wasbeer' ter plekke afgemaakt.

WASHINGTON — Een 27-jarige ? \ - onderofficier van de Amerikaanse marine,'' John McKeel,: verlangt van de Iraanse regering een smartegeld van ': 12 • miljoen gulden omdat; hij'•> 444 dagen, in Iran gegijzeld is. De Is Ingediend bij een rechtbank in Los Angeles. Behalve McKeel dienden ook elf andere ex-gijzelaars eisen tot; schadevergoeding in. Dat zou betaald moeten. worden uit de bevroren -Iraanse' tegoeden in de VS.'

WASHINGTON — De Britse premier Margaret Thatcher heeft de Amerikaanse president Ronald Reagan laten weten dat zij pal achter hem: staat, in zijn economische en | buitenlandse i politiek. "Het is nu de tijd koers te houden," aldus. Thatcher die vond dat zij ondanks de reusachtige werkloosheid in haar land aan de winnende hand was. Thatcher vertelde de president tijdens haar tweedaags bezoek aan de VS: | "In Groot-Brittanië zult u een bondgenoot aantreffen die dapper, standvastig en oprecht is/'." Thatcher was''het er 'met Reagan over eens dat de Russische , voorstellen -. voor een topgesprek "zorgvuldig.: moeten . worden bestudeerd". De Britse premier was de eerste westerse regeringsleider;.' die door Reagan sinds zijn ambtsaanvaarding werd ontvangen. • <

Washington i bekritiseerde Thatchers economische poli-' tiek waardoor het pond sterk steeg zodat de Britse export kelderde. De Amerikaanse minister van Financiën Donald Regan «ei dat Thatcher; nog best wat van de Amerikaanse president kon leren bij < haar politiek om de economie'! te doen herleven. Tegenover het Amerikaanse Congres zei Regan, dat Reagan zal. slagen waar Thatcher faalde.

"Wij staan pal achter u".

MANAGUA — Op dit moment bevinden zich naast 800 speciale Amerikaanse troepen ("Rangers") ook 450 Israëlische paracommando's i in een voormalige school in dè hoofdstad van El Salvador, 1 aldus een bericht van het persbureau Nieuw , Nicaragua. , Bij.;/ deze troepenmacht' van 150 man voegen zich momenteel voormalige handlangers van Somoza, de vroegere, dictator van Nicaragua,, en huurlingen uit Venezuela. ; De' bron van,/ het Nicaraguaanse persbericht is het Salvadoriaanse Nationale Bevrijdingsfront Farabundi Marti, dat bovendien melding maakt van de aankomst van 100 Amerikaanse transportvliegtuigen op 'het vliegveld Ilopango, waarmee tanks,, wapens . en mv- nitie werden aangevoerd. Op de VS-ambassade in San Salvador zou een speciale afdeling opgericht zijn die dienst doet • als militair-politiek hoofdkwartier voor de Amerikaanse interventie ten gunste van het huidige bewind

Volgens vertegenwoordigers van linkse guerrillagroepen in El Salvador zijn de documenten, waarmee de VS de wapenleyeranties van de Sowjet-Unie en Cuba aan de vechtende opstandelingen • willen bewijzen, vervalst. Een Parijse vertegenwoordiger van het Democratisch Revolutionair Pront FDR, Roberto Armijo. zei dat de meeste wapens ■ waarmee door de guerrilla's gevochten wordt, buitgemaakt werden in kampen, in het oerwoud.

(Van onze parlementsredactie)

DEN HAAG — De politieke partijen in ons land staan' in meerderheid afwijzend tegenover een plan van minister De Koning van Ontwikkelingssamenwerking, die hen geld wil geven; voor het steunen van geestverwanten in Derde Wereldlandenri3BßßrtHßl^B9BßtPßßHßßS9lS^Pv

De VVD-fractie in de Tweede Kamer heeft de liberale ministers in ■ het kabinet al geadviseerd om tegen te stemmen, als De Koning, zijn plan binnenkort in het kabinet brengt, '■f-^&ïïï-,-

Ook het CDA is tegen, hoe; wel het idee voor het plan afkomstig is '• van het CDA-Kamerlid Van den Broek: „Bij gewone ontwikkelingshulp is het. al. moeilijk; om de , grens; te trekken tussen humanitaire hulp' en politieke inmenging, maar in dit plan is dat nog moeilijker." : Het bezwaar van mogelijke politieke inmenging in de zaken van een ander land wordt gedeeld door de meeste partijen in de Kamer. Alleen de PvdA wil nog geen commentaar geven op het plan van De Koning, in afwachting van een nadere uitwerking ervan. - V Het ministerie van, Ontwikkelingssamenwerking heeft gisteren bekendgemaakt | hoeveel geld' De Koning aan de partijen wil geven. In totaal gaat het' om een miljoen gulden, te verdelen als volgt. CDA en PvdA krijgen elk 300.000 gulden, de WD 200.000 gulden, 'D'66 80.000 en de kleine par-

tijen tussen de 10 en 30.000 gulden. ■ ■ ..

. PPR-Kamerlid Waltmans vreest "export van politieke conflicten" als het plan doorgaat. „Stel dat het CDA de junta in El Salvador zou steunen en de PPR en de PvdA de andere kant, wat dan?",, aldus Waltmans.

WD-Kamerlid Waalkens meent: „Wanneer politieke partijen vinden dat. ze. relaties met geestverwanten in de ontwikkelingslanden moeten onderhouden, dan moeten ze dat zelf maar betalen." -..■■.■: ■ •

Het - plan van De Koning ,steunt op een Westduits voorbeeld. 'In dat land krijgen de partijen overheidsgeld om de relaties met de Derde Wereld in stand te houden. ;'; ■■'■':: t :'.>;;;.

SAO PAOLO — De Braziliaanse vakbondsleider Luis Inacio da Silva, bijgenaamd Lula, is gisteravond mettien andere .vakbondsvertegenwoordigers op vrije voeten gesteld, aldus een mededeling van de politie, ••' ~; - • tfi;;. ■ ; De elf mannen waren woens| dag door, een militaire rechtbank tot straffen van twee tot drie en een half jaar gevangenis veroordeeld omdat zij vorig jaar , een staking van 200.000 metaalarbeiders hadden georganiseerd. ■•'..; i.v Volgens , het Braziliaanse recht kunnen mensen die voor het eerst zijn veroordeeld en in beroep gaan, in vrijheid op de behandeling daarvan wachten. Het proces tegen Lula en .zijn collega's heeft veel publieke belangstelling gekregen . omdat de huidige door militairen gesteunde regering van Brazilië veel verzet ondervindt van vakbonden en politieke Örganisaties. .-'.- -•".-.' Het FNV te Utrecht heeft zich in een telegram aan de > Braziliaanse regering > ge' schokt getoond over de drie en een half jaar gevangenis die aan Lula werd opgelegd. Het Rotterdamse CPNraadslid Heiltje de Vos-Krul wil dat Rotterdam een goodwill-reis naar Brazilië opnieuw in overweging neemt. Enkele PvdA-raadsleden willen dat de .reis niet doorgaat omdat berichten over • democratisering in Brazilië op valse geruchten .berusten. ' ;

LONDEN/CAIRO — Israël moet zich binnen twee jaar terugtrekken . uit de bezette gebieden en terugkeren tot haar posities van 1967. Dit is de boodschap van een geheim document van de Europese Gemeenschap waarvan de inhoud gisteren door diplomaten van de lidstaten is uiteengezet.

Het document dat op 2 december vorig jaar in Luxemburg werd goedgekeurd door de leiders van de negen EGlanden, bestempelt alle nederzettingen die Israël sinds 1948 stichtte, als onrechtmatig, en pleit voor het opheffen ervan.';

. Regeringsautoriteiten ' in Washington lieten weten dat het EG-document indruist tegen de Vs-plannen inzake het Midden-Oosten. ■ Volgens ' het persbureau Associated Press werd het bestaan van het document door diplomaten bevestigd. '

De Nederlandse ' minister van Buitenlandse: Zaken' Van der Klaauw: heeft na een bezoek aan Syrië en Irak de Jordaanse - koning Hoessein! bezocht, Koning Hoessein s verklaarde dat de PLO dient deel te nemen aan toekomstige vredesbesprekingen. t>:"