De tijd : dagblad voor Nederland

ADVERTENTIE n J Leef met plezier ll( PallMaj look do échte Pall Mali Ekport [|$| """r Wereldbekend aroma J Pall Mali Export *** :•!; n~-, r"r •.'• W Wereldbekend Aroma

Van onze verslaggever DEN HAAG, 20 okt. — Hot plaatje laat zien hoe een onbeweeglijk vastgeklemde hond met een mechanische hamer volautomatisch op de kop wordt geslagen om te zien welke beschadigingen hiermee worden aangericht aan de hersens. Het gebeurt in Amerika bij een onderzoek naar hersenletsel door verkeersongelukken. „YVU willen ons verre houden van sentimentaliteit", zegt rar. F. Goud, .secretaris van de Nederlandse Iïond ter Bestrijding van de vivisectie, inet een blik op de foto. „maar wel met redelijke argumenten komen tot een zo groot mogelijke beperking van liet aantal proeven op dieren en tot zo groot mogelijke • bescherming van de proefdieren". De bond is bezig aan de weg te timmeren nu binnenkort in de Tweede 'Kamer een wetsontwerp op de dierproeven wordt behandeld, een ontwerp waarmee de bond niet tevreden is. In advertenties van een omvang die gewoonlijk alleen het bedrijfsleven zich kan permitteren, wordt opgeroepen temen de komende wet te protesteren. Een campagne die mogelijk i.s geworden omdat de bond niet geheel onbemiddeld is en een kas heeft die het mogelijk maakt er een royale greep in te doen. Mr. Goud zegt: „We beseffen dat we geen beleggingsmaatschappij zijn maar dat we ons geld moeten besteden aan het doel waarvoor we staan en'daarvoor is nu de gelegenheid". Het ziet ernaar uit dat het bedrag van 120.000 gulden, dat in eerste instantie is uitgetrokken, bijna zal kunnen worden verdubbeld door de stroom van giften die op de advertenties binnenkomt. De advertenties bespelen verschillende snaren bij het publiek. Er is er een die een lief wit konijn laat zien, „zo'n tevreden knabbelaar met lange oren en een eeuwig snuffelende neus. Zo'n simpel wit konijn waar kinderen dol, op zijn. Zo'n .simpel klein diertje dat soms bijna menselijk kan handelen. Dat kan spelen en plezier hebben", zoals het in de advertentie heet. Daarna wordt gemeld dat zo'n konijn alle kans heeft in een laboratorium te worden onderworpen aan „vaak afschuwelijke pijnlijke proeven" die het doen gillen van pijn en „veel afschuwelijks doet verduren voor het doodgaat".

Konijnen, weerloos vastgebonden op planken om een serie proeven te ondergaan. In het gunstigste geval worden de dieren verdoofd. Hoeveel sneuvelen er bij deze experimenten?

De tekst lijkt lijnrecht in tegenspraak met wat het bestuur wil, neen sentimentaliteit. De tekst druipt er eigenlijk een beetje van. Maar het reclamebureau heeft het bestuur er tijdens lange gesprekken van overtuigd dat het wel meevalt. Wat blijft is de ongetwijfeld juiste informatie dat mooie witte konijnen (maar ook leijke grijze) evenals apen, 'honden, katten, ratten, muizen, marmotten in grote aantallen de meest verschrikkelijke dingen moeten doorstaan. De bond schat het aantal dieren dat er per jaar in laboratoria wordt verbruikt op drio miljoen. Deze werkelijkheid is een weinig vrolijke, maar is zit niet onverl.ldeli.lk <>m een groter belang te dienen namelijk het doen van onderzoekingen om lijden of sterven van mensen te verzachten of zelfs te voorkomen? Mr, Goud meent van niet. Hij en zijn medestanders zijn ervan overtuigd dat veel van de proeven door andere te vervangen zouden zijn waarbij geen gebruik van dieren behoeft te worden gemaakt. Ili.i vindt dat door een soort wetenschappelijke gemakzucht wordt nagelaten intensief te onderzoeken welke andere mogelijkheden er zijn. Zelfs noemt hij de aanmaak van virussen in eieren in plaats van in dieren en een groter gebruik van weefselkweken. Hoopvol vindt de bond het dat Oostenrijk bij de Raad van Europa heeft voorgesteld een gemeenschappelijk laboratorium op te richten waai een onderzoek naar andere dan dierproeven moet worden begonnen. Howcl de bond niet schroomt dc mentaliteit in sommige laboratoria waar dierproeven worden genomen te vergelijken met die Nazi-Duitland („SS-ers werden hard gemaakt door hen dieren te laten martelen", zegt de heer Goud) is de bond misschien minder verblind dan hieruit zou kunnen blijken. Zo verlangt zij niet dat morgen alle dierproeven moeten worden afgeschaft. Mr. Goud: „Er zijn onder de 5000 leden van onze bond zeker leden te vinden die zeggen dat het, ongeacht de gevolgen voor de mens, vandaag nog zou moeten ophouden. De vroeger politicus Savornin Lohman heeft vroeger eens in de Kamer gezegd: als ik in leven kan blijven dank zij proeven die er op dieren worden genomen, dan ga ik liever dood.'En zo denken er meer over. Do vraag is gewettigd of er met iets verkeerds iets goeds te bereiken is. Of het geen machtsmisbruik is. Of de grens van wat moreel toelaatbaar is niet wordt overschreden. Maar het is niet het officiële standpunt van de bond. Zo'n radicaal standpunt verlangen we niet van iedereen. We beseffen dat dierproeven op dit ogenblik nog niet geheel gemist kunnen worden. Wie zou de verantwoordelijkheid op zich willen nomen ze tc> verbieden.' Maar er moet naar toe gewerkt worden om ze overbodig te maken". De advertentie die, behalve op de gevoelens voor het witte konijn ook appelleerden aan de kameraadschap die cr is tussen mens en hond („zonder honden bestonden we misschien al lang niet meer. Waren onze over-overover grootouders gestorven van honger") toonden onder de vlammende letters: protest ook een plaatje van een opzettelijk met syfillis besmette) aan, die levend en wel in een soort! staat van ontbinding verkeerde. Mr. Goud heeft geen moeite allerlei | andere onaangename proeven te noe- j men. Ilii spreekt over honden en apen j („Ze zijn na twee proeven meestal | krankzinnig") dio machinaal de rook; van 45U0 sigaretten in hun ademha-i lingswegen krijgen ingeblazen; van! dieren die wekenlang worden vastge- j sehroefd en voortdurend electrische schokken krijgen te doorstaan om te zien wat voor invloed dat op de hersens heeft; van losse hondekoppen die worden aangesloten op een hart-long machine en daardoor, naar het ooideel van mr. Goud nog „leven". Hij zegt: „Wanneer zo'n kop een stukje vlees wordt voorgehouden, begint hij prompt te kwijlen. Ze zijn kennelijk nog met gevoel begiftigd zodat ze ook pijn kunnen lijden. Dit zijn werkelijkheden die de mensen niet willen kennen. We krijgen soms geld toegestuurd met do uitdrukkelijke aantekening er geen brochures voor terug te sturen". Ken belangrijk deel van de proeven zou bestaan uit het inspuiten van ziekmakende, bepaalde organen aantastende stollen om het verloop ervan nauwkeurig te kunnen nagaan. I)e meeste gegevens, en zeker de foto's van proefdieren in behandeling, komen uit het buitenland, niet zozeer omdat die proeven hier niet gedaan worden maar omdat, volgens mr. Goud , die wetensehappers hier uiterst voor-! ziehtig zijn omdat ze wel weten gevoelens ernstig te kwetsen waardoor ze er veel last mee kunnen krijgen.

hen vastgebonden aap, die met grote regelmaat elektrische schok ken krijgt te verwerken ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek Noodzakelijk of overbodiq?

Dr bezwaren tecen het wetsontwerp over de dierproeven zi.in velerlei. „Het is eigenlijk een slap wetje. In feite een legalisatie van de vrijheid van de onderzoeker". zegt mr. Goud. „We hebben toch nog hoop dat er wijzigingen • ten goede in zullen worden aangebracht. We weten dat staatssecretaris Kruisinga een dierenvriend is maar hii zal een beetje knel kunnen zitten tussen politieke en commerciële belangen". De bond die zich ecsteund weet door enkele tienduizenden adhesiebetuigingen, wil nogal wat aan het ontwerp veranderd hebben. Zo zou de organisatie graag zien dat proeven alleen maar onder verdoving mogen worden genomen. Weliswaar wordt er nu ook al onder narcose geopereerd. ..Dat gebeurt niet zozeer uit dierenliefde maar vooral omdat het gemakkelijker werkt", zegt mr. Goud. „ook de gevoeligste onderzoeker is bij het honderdste of tweehonderdste dier volkomen afgestompt". Maar het verdere, vaak zeer pijnlijke proces verloopt zonder verdoving. Mr. Goud kent het argument van de onderzoekers: „Het verloop mag niet beïnvloed worden". Wat de bond wil is dat verdoving verplicht gesteld wordt gedurende de tijd dat het dier pijn lijdt. Ook wordt een veel grotere openheid geëist, ondermeer bij de behandeling van aanvragen van vergunning. De bond is het geheel oneens met de wijze van controle op naleving van de wet „Die wordt gedaan door de inspectie van de Volksgezondheid, een instantie die zelf proeven neemt nota bene", zegt mr. Goud. „dat moet een onafhankelijke commissie worden van deskundigen". Ook vindt de Bond dat organisaties die bescherming van proefdieren nastreven inspraak moeten hebben bij de regering. „Het gaat niet alleen om deskundigheid, maar vooral ook om ethisch normbesef". Mr. Goud rondt af: „Het is een kwestie van humanisering. Er Is een eind gekomen aan de slavernij, aan de kinderarbeid, aan de achterstelling van de vrouw, wc kun- ons nu langzamerhand veroorloven voor het dier op te komen".

PARAMARIBO, 20 okt. — Een groep middelbare scholieren hooft maandag in Paramaribo het omroepgebouw van do Stichting Radio Omroep Suriname (SRS) — een stichting van de overheid — bezet naar aanleiding van de staking van hun leraren. In een bekendmaking die over de radio werd uitgezonden, verklaarde een woordvoerder van de bezetters dat de uitzendingen normaal zullen worden voortgezet en dat er geen wanordelijkheden zijn voorgekomen. Van tijd tot tijd werd de eis „wij willen weer les" omgeroepen. Later op de dag is de bezetting opgeheven. De leraren aan de kweekscholen, het Surinaams lyceum cn de algemene middelbare school zijn in staking gegaan in verband met een conl'licj tussen hun bond en het ministerie van onderwijs over de benoeming van enkele onderdirecteuren op een der scholen. Wegens dit geschil heeft premier Sedney zijn reis naar New York voor de viering van het 23-jarig bestaan van de Verenigde Naties uitgesteld.

UTRECHT, 20 okt. — Prof. dr. H. J. van Zuthcm zi'i gisteren in Utrecht bij de aanbieding van het rapport „Een onbewegelijke beweging" aan de algemene vergadering van het Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV) te zijn geschrokken van de uitkomsten van dit ondertock. Uil het onderzoek, dat onder zijn leiding door het sociaal wetenschappelijk instituut van de Vrije Universiteit is ingesteld naar positie en beleid van het CNV, is volgens hem gebleken dat de voorhoede, die verandering wil en daarom offers wil brengen, nog kleiner is dan hü vermoedde. Van dc drang tot vernieuwing, met de mond zo gemakkelijk beleden, is tijdens dc laatste fase van het actieonderzoek bij leden en Jx'stuurders van het CNV. Maar heel weinig gebleken, aldus prof. van Zuthcm. „Van de karikatuur van de vakbeweging, die 11? haar geestelijke bagage niet meer heeft dan een cao en een populaire inleiding in de. economie, is meer waar dan ik ooi; na vele jaren ervaring met de kadcrschool voor mogelijk heb gehouden." Ilij constateerde dut de afstand tussen woord en daad binnen de vakbeweging groot is. Het onderzoek 7.0 zei hij, heeft in sterke mate bijgedragen tot een veel scherper besef omtrent de onmacht van de vakbeweging. Er is veel kritiek geweest op de titel van het rapport, „onbewegelijke beweging". Prof. van Zuthem zei, dat het de resultaten van het onderzoek zijn die die titel rechtvaardigen en dat hij het bepaald niet voor onmogelijk houdt, dat er bij NVV en NKV onder dezelfde titel verslag van een onderzoek zou kunnen 'worden gedaan. Hij concludeerde, dat de vakbeweging in relatie tot de grondslagen van onze economische orde niet of onvoldoende in beweging is. „Het belangrijkste object van bezinning zou ons produktie- en consumptiesysteem zelf moeten zijn en met name de aard van de produktie. De tijd lijkt voorbij, dat de vakbeweging zich kan bezighouden met de positie en wensen van' de werknemers zonder bezinning op de vraag of dit streven niet mede oorzaak is van rampen die ons bedreigen. Is het niet in toenemende mate zo, dat niet de ander — de werkgever — onze vijand is. maar wijzelf, onze consumptiedrift?

De vrees dat het rapport het beleid ( van het CNV zal gaan bepalen is volgens voorzitter J. Lanser ongegrond. Het zal het beleid hoogstens beïnvloeden. De heer Lanser waarschuwde voor „vervreemding" door een te eenzijdige belichting van de bestaande problemen. Hij stelde, dat er — onder meer gezien de wezenlijke veranderingen die er op het gebied van de bedrijfsdemocratie tot stand zijn gekomen — niet mag worden gedaan alsof er „niets in beweging is." Er moet nu eenmaal vanuit de bestaande situatie aan de samenleving worden gebouwd. Ook de werkgroep voor een maatschappijkritische vakbeweging hinkt volgens de heer Lanser op twee gedachten, aangezien ze enerzijds manipulatie en indoctrinatie afwijst en anderzijds pleit voor democratisering en politisering van de vakbeweging zonder dat vaststaat of de leden zelf die politisering wel willen.

AMSTERDAM MOET alweer diep ademhalen en naar zenuwstillende pillen uitzien, want volgende maand beleeft de hoofdstad de Grootste Toeristische Invasie Aller Tijden, 3300 leden van de ASTA, een superorganisatie van dé Amerikaanse toeristenindustrie, waartegen elke VVV-directeur niet U maar Koninklijke Hoogheid, Sire, Uwe Majesteit zegt. Alle congresgebouwen zijn te klein, alle vliegtuigen te klein, alle hotels te klein, alles is te klein om de bandjir van toeristisch intellect te verwerken. Ga maar eens met zo'n club een rondvaart door havens en grachten maken, of een trip langs de schaarse nachtclubs. Om nog maar niet te spreien van de proeflokalen, waar je met moeite met tien man in kunt en dan nog ieder, stuk voor stuk, bukken om de boistaande jeneverbei met getuite lippen weg te slurpen. Dat lukt nooit. Dat wordt een fatale mislukking. Laten we het ook maar hopen. Ik gun de nationale toeristenindustrie alle goeds, zolang ze Nederlanders zomers het land uithelpt, maar volgens de statistieken volgt er op een ASTAinvasie onverbiddelijk een sprong in de toeloop van Amerikaanse toeristen. Ga cr maar aan staan. Dan is er van mei tot november in de vaste stamkroeg van De Tijd geen plekje meer voor een vermoeide redacteur te vin-

den. Dat is eigenbelang, zonder twijfel, maar we zitten niet het hele jaar in de chaos van de binnenstad om dan in de zomer ook nog te worden weggedrongen uit het enige etablissement, waar je niet de oren fctukgeramd worden door beat. Niks tegen beat, behalve als je toevallig wil praten. Beat is tegen pralen. Beat is voor „geluidsisolement", maar journalisten willen praten. HET RISICO bestaat dat juist dat olifant-in-Madurodam-effeet de Amerikaanse boys helemaal in extase zal brengen en dan weet ik het ook niet meer. Wat moeten die mensen hier ook allemaal. Amerika is toch groot genoeg. En bovendien: Amerikanen •schreeuwen altijd zo. Natuurlijk, de welvaart is niet met deze beschouwing gediend. Een gulden moet eerst worden verdiend voordat ie kan worden uitgegeven. Daar spreekt u een waar woord. En het welzijn rust op de basis van welvaart. Net wat u zegt. En toerisme is een compliment voor de schoonheid van een land. U haalt me de woorden uit de mond. En dat eeuwig gezeur van die milieu-verontreiniging-paniekschoppers en verkeerskankeraars en toerisme-tegenwerkers moet nu maar eens uit zijn. Goed gebruld, leeuw. Ik ben al weg. Maar toch nog één woord. We zullen die ASTA-nezen goed ontvangen. We zullen ze alles laten zien. Ze mogen alles verpletteren als een kudde bul[els in de prairie. Maar dat Amsteriam bereid is om Sinterklaas, tenville ;an de ASTA nog een week eerder met de stoomboot uit Spanje te_ halen, dat gaat. naar mijn bescheiden mening . aver de schreef. Joke Kool-Smit heeft in de raad terecht gezegd dat deze verlenging van het Sinterklaas-bezoek Duders en onderwijzend personeel no;? langer onder „grote psychische druk" zal zetten. Duidelijker gezegd: nog een week langer de zenuwen. Je zou er de Goedheiligman bijna om gaan haten en allerlei gevoelens inzake de heer Franco en zo op deze gemijterde goeddoener gaan projecteren. Dat kan natuurlijk niet. • UIT ERVARING sprekend, kan: ik Joke Kool-Smit van harte bijvallen. In geen tijd razen de zenuwen zo door een huis als in de Sinterklaastijd. Ja, volwassenen: lachen, surprises maken, rijmpjes rijmen, allemaal leuk, maar. de kleine slachtoffers, voor wie al dat goeds is bedoeld, lopen rond als Cruyff voor de wedstrijd tegen Feijenoord. De zenuwen. En het helpt niets of je ze tijdig voorlicht. Vroeger dach- ( ten ze nog dat alle sex-spanningen konden worden opgeheven door de baby's al in de box te vertellen hoé „het" allemaal in zijn werk ging. Dj zenuwen zijn alleen maar groter geworden. Vroeg of laat komt prof. Trimbos daar ook achter, hoewel ie natuurlijk wel gelijk zal hebben, ik bedoel met die voorlichting, maar alles weten is nog niet alles vergeten. Al weten ze honderd maal wie cr onder de mijter zit, ze zijn in die tijd niet te houden. Het zit in de lucht, weet ik veel, maar er gebeuren meer huiselijke ongevallen in de, Sinterklaastijd dan ooit tevoren. • DAT HADDEN de gastheren van de ASTA niet moeten doen. Dat ze kna- « gen- aan heilige tradities is tot daar aan toe. Wat zijn heilige tradities? De hele intocht is een bedenksel van een sympathieke joodse arts uit de dertig, die het treurige Amsterdam , van de crisisjaren wat wilde opbeuren. En het hele reclame-circus is een product van het Initiatief Comité Amsterr dam, allemaal jofele mensen met een hoge hoed op, die ook ergens de centen vandaan moeten zien te krijgen. Maar Sinterklaas is een oer-traditie en die jaagt de zenuwen door het huis. En elke week langer zal de Eerste Hulppost van de ziekenhuizen nog meer werk geven. En huiswerk maken in die tijd, kom, laat me niet lachen. ZO, DAT IS ER allemaal nu uit. Geen wereldschokkende zaak, maar wel een probleem van huis tot huis. Voor de grootste problemen des levens krijg je geen hand op elkaar, maar de 1 ASTA hoeft maar even met zijn circus ' in Amsterdam te verschijnen, of'zelfs, een heilige wordt ontboden om zijn complimentje te komen maken. Die brave Klaas moet gewoon weigeren. Goedheiligman is natuurlijk wel aardig, maar de ouders blijven straks met de zwarte piot zitten. Het wordt „nee", • hè Klaas. Laat al die reclameboys maar blazen en jij komt gewoon een week later, alleen op de schimmel. Dan word je wel halverwege het Damrak gearresteerd w.egens belemmering van het verkeer. BEN KROON