De tijd : dagblad voor Nederland

ADVERTENTIE _ — N "Het is een fascinerend idee als verpleegkundige je werk te doen op zo'n vooruitgeschoven positie." Aldus hoofdverpleegster B. in de kleurenbijlage van Protestantse Gezondheidszorg, Tijdschrift voor . Ziekenverpleging en Volksgezondheid (augustus-uitgaven) over het nieuwe Thoraxcentrum van het Academisch Ziekenhuis Dijkzlgt, Rotterdam. Bel 010-132260 tst 3749 voor een afspraak (of vraag directe toezending van de kleurenbijlage.)

ADVERTENTIE Deze week in Eva; Waar liefde een misdaad is! Over de Berlijnse kok Rudiger Krebs en anderen die zo misdadig waren om in Zuid-Afrika van een 'nie-b!anke'le gaan houden.Een verhelderend artikel over plastische chirurgie en liefst 30 pagina's Eva Praktisch met 0.a.: ideeen om uw woning te moderniseren, modereportage Paars voor herfst en winter, recepten uit Griekenland, sneren met overgooier en tuniek en fijne kinderpatronen. En vele andere aantrekkelijke onderwerpen. een open blad koop.

i' ADVERTENTIE H. LAND 15 daagse vliegtochten voor ƒ 1275,— all-in, vanaf Schiphol. Wij zullen ook U begeleiden, zoals we momenteel met 'n groep in Israël zijn. We kunnen ongehinderd het land bezoeken. Volgende data: 8—22 september; 13— 27 oktober; J—l 7 november (met Pater H de Greeve). Wilt u ooit naar het H. Land? Dan lykt het nu de gunstige tijd. Vrijblijvende informaties: MONTFORT-TOCHTEN BERG EN DAL (08895-1900)

DE KRO GAAT zich in de komende dagen weer eens over zijn K. buigen 'en dat kan nooit kwaad, zolang het maar niet geschiedt vanuit de mentaliteit van een familie, die zich' de meerdere voelt van de rest van de straat omdat een oom ooit de achterkant van het Paleis Soestdijk heeft mogen schilderen. Wat er uit de besprekingen komt is waarschijnlijk even ondefinieerbaar als het nut van ben retraite of een ruzie, maar voor mij is het tekenend, dat het KRO-bestuur de moed heeft kunnen opbrengen om Aldo van Eyck te belasten met het ontwerp van zijn nieuwe hoofdgebouw. Aldo van Eyck zijn bekendste schepping, het nieuwe burgerweeshuis in Amsterdam, staat weliswaar op een culturele zomerzegel, maar dat houdt niet in dat staat of particulieren zi.jn deur platlopen met opdrachten. Het tegendeel is eerder waar. ledereen is ervan overtuigd dat wij als natie aan cultuur moeten doen, maar op het moment dat ei" gehandeld moet wordei), maken de bestuurders graag een omweggetje. Kunstenaars zijn wel eens lastig, weet u. De KRO durft het wel aan met Van Eyck en. nogmaals gezegd, dat heeft mijn vertrouwen in de KRO aanzienlijk versterkt, want je kunt natuurlijk veel over die K praten maar ernaar handelen is een andere zaak. En als je het eerlijk probeert, ontkom je er niet aan, dat alles dan ook maar volgens de beste bedoelingen moet geschieden. Niet alleen radio en televisie de ether insturen, maar ook personeelsbeleid en zelfs .de vormgeving van gebouwen. Als je als KRO gaat bouwen, moet je 't ..KRO-zijn" in gebouwen gaan uitdrukken en dat. is een zaak, waar heel wat mensen zenuwachtig van worden. Dat hindert niet, want elke prestatie van betekenis start met een onaangenaam gevoel in de maagstreek. KRO anno 1970 uitdrukken in een gebouw is, als je erover gaat nadenken, een fascinerende opgave, want we kunnen er niet onderuit, dat de Hilversumse media het een en ander in onze huiskamer te zeggen hebben. Ik hoop dat het goed afloopt. IN HETZELFDE Hilversum woedt er thans een stormpje rond het vroegere sanatorium Zonnestraal, dal een kleine veertig jaar geleden werd gebou\yd. De voorgeschiedenis ligt in de armste buurten van Amsterdam, waar hele gezinnen werden uitgeroeid dooi de tbc in een tijd dat het stadsbestuur over dit soort volksrampen even hulpeloos deed als nu over het verkeer. Er maakte zich een soort kabouter, genaamd „Ome Jan" van Zutphen druk over die zaak en hoe hij, door middel van zijn befaamde Koperen Stelenfonds geld en goede wil bijeen kreeg voor een senatorium in het mooiste bos van Hilversum is een zaak, die men eigenlijk aan elk schoolkind zou moeten leren. Waar het mij nu om gaat is dat men, eenmaal op het. punt van bouwen gearriveerd, ook nog het lef had om een architect te kiezen, die precies de mentaliteit van deze idealisten vorm kon geven. Dat was ir. J. Duiker, die vanavond posthuum de Cultuurprijs van Hilversum wordt toegekend. WE* ZIJN NU bijna veertig jaren verder. De volksziekte, waar Zonnestraal voor moest verrijzen, is gelukkig nagenoeg uitgeroeid. Eigenlijk zou men op een grote feestdag het gehele 'gebouwencomplex aan de vlammen moeten prijsgeven en in de as een nieuw gebouw stichten, desnoods een revalidatiecentrum voor verkeersslachtoffers. Maar wat geschiedt? De hele architectuurwereld, heeft het eerbetoon aan wijlen \ir. Duiker aangegrepen om ministers telegrammen te sturen over de wijze, waarop Zonnestraal thans „woningwetmatig" bij verbouwingen wordt verknoeid. Ir. Rakema uit Rotterdam heeft in een fel pleidooi de unieke en internationaal befaamde kwaliteiten van hel gebouw opgesomd. Hij zegt: „Zolang wij nog niet beter waar kunnen maken, dan het vertrouwen in menselijke bewustwording ook bevorderd wordt door ervoor te demonstreren met gebouwde vormen, dienen wij „Zonnestraal" te behandelen als de ..Nachtwacht" in Amsterdam." „Zonnestraal" is als gebruiksvoorwerp overbodig geworden, maar de mentaliteit waaruit het initiatief voor de stichting werd geboren en de wijze, waarop een in die dagen nauwelijks geachte architect er vorm aan heeft gegeven, s voor allen die gevoel hebben voor bouwen, een heerlijk stuk muziek. En net als de bezoekers van 't Concertgebouw, die nog steeds Beethoven willen horen, en net als de bezoekers van het Rijksmuseum, die nog steeds Vermeer willen zien, zo willen de architecten hun „Zonnestraal" puntgaaf bewaren, omdat ze er niet van overtuigd zijn dat deze tijd in staat is om nieuwe Zonnestralen te maken. IK HOOP DAT het goed afloopt. Er zijn dingen waar men een hekje omheen moet zetten, met een suppoost erbij en een bordje „Verboden aan te raken." Dat doet niet plezierig aan, dat hekje en dat bordje, maar het is soms de enige manier om iets te redden. Een gemeenschap naar een punt voeren. waarin goede beslissingen zo werkzaam worden, dat ze als de Victoria Regia in de Hortus plotseling in bloei schieten, vereist zoveel geduld, pienterheid en lei', dat wc gewoon van geluk moeten Spreken als we een eindje in de goede richting komen. Voor mij is het besluit van de KRO zo een sprong. Ze mogen nu best nog over de K gaan praten ook, maar met het huis zit het, hoop ik, wel goed. BEN KROON

Viin onze correspondent DEN HAAG, 21 aug. — Dc Partij van de Arbeid moet zich niet zenuwachtig maken over het effect van haar anti-KVP-resolutie. Het zou niet verstandig zijn de resolutie „zo maar even te laten vallen." Dit schrijft de socialistische fractieleider Den Uyl in het vandaag verschenen nummer van „Socialisme en democratie." Toetssteen voor het nu van dc resolutie, aldus Den Uyl. is in hoeverre ze de discussie eri dc hcro riëntering in het confessionele kamp bevordert. I)e uitspraak heeft volgens hem dc KVP zeker onder druk gezet en de afhankelijkheid van dc confessionelen tegenover de VVI) scherp belicht. Maar de beoogde scheiding der geesten is er nog niet, constateert dc fractieleider. De resolutie heeft > aanvankelijk een nieuwe element in de politiek gebracht, voegt hij eraan toe. maar ze heeft de confessionele partijen ook een excuus geleverd om zich '. p de vlakte te houden tegenover een orogressieve concentratie. In niéuwe situaties, aldus Den Uyl, zal de' PvdA haar houding telkens opincuw bepalen. Maar het is aan de KVP om nieuwe situaties te scheppen" vindt hij. „Een KVP die van karakter zou, veranderen en evenals de PPR zou kiezen voor eeh progressieve concentratie, zou ophouden een KVP te zijn en aan de PPR zou de bestaansgrond ontvallen. Juist vanwege dit nict-kiezen van de KVP is de PPR ontstaan." Den Uyl bekent dat hij vorig jaar op het PvdA-congres in Den Haag niet bij de meest fervente voorstanders van de resolutie hoorde en hij noemt het op zichzelf logisch dat ze in de PvdA opnieuw in discussie is. Maar, gaat hij verder, „een partij, die zich respecteert. moet niet van de ene dag op de andere van tactiek veranderen, als een eenmaal gekozen taktiek niet onmiddellijk tot succes leidt e ook overigens van wezenlijke veranderingen hii de KVP weinig te bespeuren valt." In antwoord op Den Uyl stelt de KVP-voorzitter Van der Stee: „niet de KVP heeft de PvdA uitgesloten van samenwerking. Het is precies andersom. De gevolgen van de anti-K.VPresolutie moeten daarom ook niet door de KVP, maar door de PvdA A'orden gedragen." Het betoog van Den Uyl, aldus de KVP-cr. „ligt geheol in de lijn, die de PvdA de laatste jaren heeft ontwikkeld. .Hoewél hij moet vaststellen dat het PAK verre van succesvol was, wil hij doorgalm met pogingen tot een linkse, concentratie te komen v'ia beperkte stembusakkoorden."

De conclusie van Den Uyls oovaltingen over de KVP ligt volgens Van der Stee voor het grijpen. „De KVP, nog steeds de grootste partij in Nederland, moet uit de regering. Hoe irreëel deze wensdroom van de PvdA-lcidcr is, ziet hij overigens zelf wel in door te constateren dat er nog geen begin van een politiek alternatief is. Daardoor kiest ook de heer Den Uyl voor een voortzetting van het beleid dat zijn partij sinds enkele jaren volgt en dat moet leiden tot een isolement dat voor een grote nationale partij op zich betreurenswaardig is." „liet is jammer", vindt de KVPvoorzitter, „dat Den Uyl niet versleten kreten komt over een KVP die /ich maar niet wezenlijk wil veranderen. Den Uyl vergeet dan dat dc KVP zelf haar leiders kiest en haar eigen program samenstelt op dc wijze iie dc KVP verkiest. Wij laten ons noch politieke leiders noch een program door anderen opdrngen. De KVP heeft met de AR en de CHU duidelijk gekozen voor een hechte christen-democratische sanuruverking. Vanuit die politieke visie bepaalt zij haar koers voor de korende jaren." De KVP-voorzitter is „bijzonder benieuwd'' naar hel antwoord op de vraag, hoe de PvdA het door de lieer Den Uyl ontworpen program van de linkse partijen wil financieren. .Bij de KVP weet dc kiezer ook in dit opzicht, waar hij aan toe is," aldus Van der Stee. Enkel*; ipui\t(-nt dit» Den Uyl pen door hem bepleit progressiefn kernprogram wil: verdubbeling van de successierechten, • verhoging« van de vermogensbelasting en net achterwege laten van de inflatiecorrectie op de inkomstenbelasting, optrekking van de AOW tot liet netto minimum-inkomen, opvoering van de woningbouw tot 140.000 huizen per jaar, opvoering van de ontwikkelingshulp tot twee procent van het nationale inkomen, vergaande wettelijke maatregelen en grote overheidsbevoogdheden om ernst te maken met het schoonhouden van water en 'ucht.

DRS. J. DEN UYL ...minderheidsregering...

\ De PvdA moot als constructieve hervormingspartij, verklaarde de fractieleider vanmorgen via de AVRO-radio, bereid zijn heid te dragen. „Als het program dat wij willen uitvoeren de moeite waard is dan moeten wij er op uit. zijn om zo snel mogelijk de kans te hebben dat in werkelijkheid om te zetten." Den Uyl sloot voor de radio niet uit j dat de PvdA volgend jaar aan een; minderheidsregering meedoet. „Min-; derheidsregeringen zijn regeringen die; in een parlementaire democratie alleen in uitzonderingssituaties kunnen j optreden. Ken dergelijke situatie kan zich voordoen na de verkiezingen van i volgend jaar."

SCHIPHOL. 21 aug. — Premier Sedney van Suriname hoopt dat de. opstandige Surinaamse studenten, van wie een aantal dinsdag het Surinamchuis in Den Haag bezet hielden, bereid zullen zijn met hem in een persoonlijk gesprek hun grieven te bespreken. Hij bevestigde dit donderdagmiddag op Schiphol bij zijn aankomst in ons land uit Suriname. •„Ik heb hier .vroeger ook gestudeerd, i toen schreef ik zelf ook pamfletten I tegen de toenmalige regering. Ik heb j dus een open oog voor hen en wil I graag naar hun motieven luisteren. Als zij later zelf bestuursverantwoordelijkheid krijgen, zullen er weer jongeren zijn, die zich tegen hen verzette*".

De premier werd afgehaald door gevolmachtigd minister Polanen en minister Bakker. Er waren uit voorzorg zeer scherpe veiligheidsmaatregelen voor de beide Surinaamse bewindslieden getroffen. Het VIP-ccntrum werd afgezet en er werd nie-j mand toegelaten dan na een nauwge-' zette legitimering. De rel met de studenten was niet de aanleiding tot het bezoek van Sedney. „In januari hebben minister Bakker, premier Petronia van de Antillen en] ik in Willemstad een protocol gete- j kend, waarin is vastgelegd dat wij: zullen pogen minstens tweemaal per jaar de samenwerking binnen "het koninkrijk t« bespreken", zette hij uiteen. Premier Petronia is reeds eerder in ons land gearriveerd. Sedney: „Als de studenten werkelijk zo begaan zijn met de belangen van Suriname, laat ze dan beginnen met hun eerste plicht: regelmatig studeren en niet slabakken. Want ze studeren geheel op kosten van de Surinaamse belastingbetalers en met elke dag die zij bij hun studie nodeloos verspillen benadelen zij het Surinaamse volk. Ik kan de bal terugkaatsen: niet wij buiten het volk uit, maar op die manier doen zij het". Betreffende het mentoren-systeem zei de premier, dat over de uitvoering van dit systeem kan worden gepraat, dat er ongeveer zevenhonderd bursalen uit Suriname in Nederland aan de universiteiten staan ingeschreven en dat zij allemaal, van hoog tot laag, van gefortuneerde of van arme ouders, dezelfde toelage in een beurs voor enkele jaren krijgen uitgekeerd. Daarnaast zijn er nog vijftienhonderd andere Surinaamse studenten in ons land, die jaarlijks van de Nederlandse regering een beurs ontvangen. Het systeem van mentoren, die de studenten met raad en daad terzijde te staan, maar hen tevens pogen te prikkelen tot geconcentreerde studie, wordt al jaren met succes toegepast bij Antilliaanse studenten van het eiland Curaeao, die in Nederland zijn." Op de vraag: „Wat gaat u doen. als de studenten weigeren met u te spreken?", zei Sedney: „Dan zijn er diverse wegen. Wij kunnen natuurlijk de beurzen inhouden, wij kunnen ook bepaalde eisen stellen ten aanzien van het afleggen van tentamens. Maar ik wil liever met hen spreken",

Toen de Surinaamse premier Sedney gistermiddag op Schiphol aankwam betekende dat onder meer een hartelijk weerzien met dr. Polanen, gevolmachtigd minister van Suriname in Nederland.

UTRECHT, 21 aug: (KNP) — De bisschoppen van Nederland hébben zich in een brief tot hun priesters gericht inzake de kwestie van de ontkoppeling van priesterschap en celibaat en de gesprekken, die kardinaal Alfrink daarover in Rome met de paus en de curie heeft gevoerd. Het zakelijke communiqué van 30 juli achten de bisschoppen tegenover hun priesters onvoldoende, omdat dezen er zo persoonlijk bij betrokken zijn. De bisschoppon makeri in hun persoonlijk woord tot de priesters duidelijk, dat gezien de opvattingen van de paus en do steun, die-het wereldepiscopaat daaraan geeft, geen wezenlijke veranderingen kunnert worden verwacht inzake de celibaatsk west ie!" D? bisschoppen herhalen, dat zij niet op eigen gelegenheid willen handelen, maar dat zij de hoogste waarde blijven hechten aan de eenheid met de wereldkerk. Zij waarschuwen ook, dat niet verwacht kan woiden dat binnen zeer afzienbare tijd de celibaatsverplichting zou worden afgeschaft doordat van te wijden priesters niet meelde celibataire levensstaat gevraagd zou worden of doordat het aan een gewijde priester vrij zou staan te huwen. Die verwachtingen konden ook niet ontleend worden aan de verklaring, die de, bisschoppen op 19 januari van dit iaar uitgaven, want toen ging het evenmin om de afschaffing van het celibaat. De bisschoppen zijn steeds blijven pleiten voor de celibataire levensstaat van de priestei, al wilden zij ijveren voor de priesterwijding van de gehuwde man en de mogelijkheid zoeken om priesters, die getrouwd zijn, in speciale gevallen en onder bepaalde voorwaarden in de ambtsbediening te herstellen. > j

De bisschoppen wijzen erop, dat slechts de eerste mogelijkheid niet is afgewezen. Zij hopen, dat de priesterwijding van de gehuwde man besproken zal worden op dc eerstkomende bisschoppensynode. Maar , handhaving of herstel van de gehuwde priester in zijn ambt — zelfs onder de nodige voorwaarden — is een onhaalbare kaart gebleken. Toch willen de bisschoppen blijven zoeken naar mogelijkheden om priesters. die trouwen, in de pastoraal te handhaven als zij daarom vragen, zij het dus niet in het volledige ambt. Zij zeggen erbij, dat dit meestal niet hel geval zal zijn in dc parochie, waar de inmiddels gehuwde priester heeft gewerkt. Aanvaarding door de gelovigen is daarbij een belangrijke factor. In dit kader merken de bisschoppen voorts op, dat zü ook naar mogelijkheden blijven zoeken om degenen, die theologie studeren en die de kerk willen dienen, zonder zich tot de celibataire levensstaat te verplichten, voor. bepaalde- pastorale werkzaamheden aan te stellen. Uitdrukkelijk wijzen de bisschoppen echter op de waarde van het celibaat. Kr moeten wegen gevonden worden om die evangelische waarde van het celibaat — met name in de opleiding — op een aansprekende manier te verkondigen. Dit zou ook moeten gebeuren als het priesterlijk celibaat officieel facultatief gesteld zou worden. Het verdwijnen van het celibaat, aldus de bisschoppen, zou een ramp zijn voor de kerk. In het slot van hun brief wijzen de bisschoppen nog op de waarde van het gebed en de bezinning voor de celibatair. Met alleen maar activiteiten, hoe pastoraal ook bedoeld, komen we er niet. zo verklaren zij. Tot hun vreugde constateren zij. dat deze behoefte aan bezinning en gebed bij de priesters toeneemt.

Van onze verslaggever i AMSTKKIJAM, 21 au*. — In het' vandaag verschenen nummer vani „Vrijheid en Democratie" herhaalt mr. .1. W. Geertsema, fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer en politiek leider v»n de partij zijn aanbod tot een stembusakkoord met de KVP en andere confessionele partijen. Volgens de heer Geertsema staat er in het ontwerp-kernprogramma van de KVP — met uitzondering van de door de KVP voorgestane kiesdrempel — niets waardeer een vruchtbaar Resprek tussen KVP en VVD onmogelijk zou moeten worden geacht. „Bovendien hoop ik dat het ontwerpverkiezingsprogram van de VVD nergens te vooruitstrevend zal blijken te zijn om mede als basis voor zo'n gesprek te dienen", aldus mr. Geertsema. Hij stelt zich nog steeds op liet standpunt dat dit gesprek voor de verkiezingen moet worden gevoerd en constateert dat er op zijn aanbod tot een stembusakkoord helaas nog geen enkele officiële reactie is binnengekomen. De heer Geertsema vraag zich af of de KVP ondanks de duidelijke aanbevelingen van de commissie Duidelijkheid van de Achttien en ondanks de desbetreffende passage in het program Steenkamp toch geen groot-regeerakkoord zou durven af te sluiten en toch weer wil terugvallen op het soort naoorlogse kabinetsformaties dat zo'n sterke bijdiage heeft geleverd tot het slechte image van de politiek als geheel.

DEN HAAG, 21 aug. — Sinds maart van dit jaar is een voortdurende vermindering van de verontreiniging van de Rijn met cndosullan opgetreden. Geruime tijd worden al zeer lage waarden endosull'an in het Rijnwater gemeten. Staatssecretaris dr. R J. H. Kruisinga (volksgezondheid) heeft dit aan de Tweede Kamer meegedeeld in antwoord op schriftelijke vragen van het CH-kamerlid drs. A. D. W. Tilanus.

LEEUWARDEN. 21 aug. — Op advies van dc daartoe door hen ingestelde commissie hebben Gedeputeerde Staten van Friesland de Dr. Joost Hiddes Halbertsmaprijs 1970 toegekend aan mr. dr. H T. Obreen, wetenschappelijk ambtenaar, verbonden aan de provinciale archiefinspectie in Friesland.