Het Parool

Wie zijn krakers en wat vertegenwoordigen ze precies? Daarover bestaan net zoveel misverstanden als er gevechten zijn geleverd om gekraakte panden. Krakers stellen zich op als een naamloze, anonieme groep, ongrijpbaar voor de wet. Tot de wet eraan te pas komt om hen uit de woningen te drijven, en er arrestaties vallen. De namen zijn bekend, en het gevaar is gelocaliseerd. Een vrijwel niet terug te draaien proces. In de één uur lange film van het Amsterdams Stadsjournaal „Chaos in de rechtsstaat" wordt een vrij neutraal beeld gegeven van dit verschijnsel waarmee de democratische rechtsstaat worstelt. Het gaat om op zich gerechtvaardigde eisen, zoals recht hebben op een woning. Alleen, door de manier waarop die eisen worden afgedwongen zie je hoe de machinerie van die rechtsstaat ontregeld wordt. Regels zijn er voor iedereen, behalve voor de krakers. De krakers roepen weer dat de regels ook niet gelden voor speculanten. En de kloof tussen rechtvaardigheid en huisvestingsbeleid wordt met straatstenen gedicht. Wat de krakers écht willen, daarover kom je uit „Chaos in de rechtsstaat" niet erg veel meer te weten. De cineasten van het Amsterdams Stadsjournaal hebben zich ook beperkt tot een wat zachte kern van de krakersbeweging, ge- CHAOS IN DE RECHTSSTAAT en HET 30 APRIL-GEVOEL (Amsterdam Cinecenter Jean Vigo, woensdag en donderdag met andere kraakfilms in De Melkweg, Amsterdam)

Filmrecensent Frank Zaagsma en stadsverslaggeefster Corrie Verkerk geven hun visie op een film over het kraakwezen in Amsterdam. Twee verschillende meningen.

zeteld in „Huize Chaos" aan de Sarphatistraat. Een wat zweverig groepje jongeren dat er punk uitziet en de muren van het pand met graffiti heeft volgespoten. Een jongen met een drumstel, een meisje dat het bed in de slaapkamer keurig opmaakt. Onschuldige jongeren met de air van nèt het ouderlijk huis uit, en leuke dingen met elkaar doen.

De plotseling ontdekte vrijheid heeft zich omgezet in een subcultuur. De jongens laten hun haar net zo kort knippen als de meisjes. Er is een geheimzinnige verstandhouding over wat hoort en niet hoort. Kleding, uiterlijk, gedrag zijn net zo belangrijk als bij de normale, burgerlijke mensen. Misschien nog wel iets belangrijker, want door die kleding onderscheid je wat punk en niet-punk is. Men ontdekt dat men iets eigens heeft, en laat zich dat niet zo gauw afpakken. Een ouwelijke jarretel, een rare splitrok, bespottelijk voor andere mensen, zijn in de punkfolklore de trotse onderscheidingstekens dat men bij de groep hoort. Het is voor de meisjes ook een manier om zich af te zetten tegen de jongens. Waar het haar even kort is, gaat het verschil tussen de sexen ergens anders in zitten. De ellende begint pas als dit gezellige groepje, met zijn pas verworven cultuur, geconfronteerd wordt met de mensen van buiten. De maatschappij grijpt in, de gemeente komt met een ontruimingsbevel en men moet in de slag met naargeestige vergaderaars. De bewoners komen met een plan om het huis te verbouwen, en zien in zon gemeentelijke vergaderzaal plotseling een generatie van snelle, besnorde veertigers tegenover zich. In de vraag hoe het huis ingericht moet worden, spitst het generatieconflict zich toe. Zelfs voor de kleur verf moet gevochten worden. De beste opmerking uit de film komt uit de mond van een punkmeisje: „Gewoon zwart-wit, een beetje relaxed, weet je wel". Over de graffiti wordt niet eens meer gepraat, die zullen wel weg moeten. „Chaos in de rechtsstaat" gaat ook nog over hardere gevechten, zoals de ontruiming van de Grote Wetering. Gecombineerd met de korte film van Jurriën Rood „Het 30 april-gevoel", een gedramatiseerde documentaire over de uit de hand gelopen kroning vorig jaar, levert de film een onthullender achtergrond over een nieuwe generatie dan wat je doorgaans op de televisie geboden krijgt. Het gaat om een generatie die in de welvaartsjaren geboren werd en nu, zonder er verantwoordelijk voor te zijn, de rekening van een verslechterde economie gepresenteerd krijgt. Als je de film gezien hebt, blijft er één vraag hangen: door wie is die chaos geschapen? Door de economie of door de slachtoffers ervan? FRANK ZAAGSMA

De voordeur van Huize Chaos in de Sarphatistraat in Amsterdam.

Toch is het in Japan een geliefde genre, de „ofuna flavor"-film, waarvan regisseur Keisuke Kinoshito de bekendste beoefenaar is. Het gaat om de onschuldige heldin die in de tang genomen wordt door het nare, lelijke, alledaagse leven. Dat is dus die moeder, inderdaad een kreng van een vrouw die maar op de zak van haar dochter teert en het nog presteert om na haar dood nog een ellendige erfenis achter te laten. De dochter koopt uit troost een boeddhabeeld en kan de rest van haar leven vullen met het branden van wierook. Zij heeft in de film ook nog een ongelukkige hef de met een officier, maar die wordt later als oorlogsmisdadiger geëxecuteerd. Inderdaad, sommige mensen treffen het niet. F.Z.

„I don't want to be watched by camera's," spuit een bewoner van Huize Chaos op de muur van het kraakpand. Een scène uit „Chaos in de rechtsstaat". Een film over krakers, hun leefwijze, muziek, hun gevecht om het pand, opgebouwd rondom de bewoners van Huize Chaos. Daartegenover de overheid, massa-arrestaties, ME en stillen. Jammer alleen dat de filmmakers het begrip chaos kennelijk wat al te letterlijk hebben genomen. Want ook de manier waarop de film in elkaar is gezet doet nogal chaotisch aan. Vooral voor de bioscoopbezoekers die niet helemaal thuis zijn in het Amsterdamse „krakersgebeuren" zal het niet altijd even makkelijk zijn de nogal door elkaar gebutste beelden uit elkaar te houden. Soms sfeervolle, maar vage gesprekken met de bewoners van Huize Chaos, die hun pand hebben gebarricadeerd tegen een eventuele ontruiming, worden afgewisseld met allerlei uiteenlopende beelden onder andere de massa-arrestaties tijdens de metrorellen, het barricaderen op de avond voor de ontruiming van de Groote Wetering, de ontruiming zelf, een vergadering in de Groote Keyzer en een krakerstribunaal in Paradiso. Je moet het allemaal wel weten, want er wordt geen enkele toelichting bij gegeven. Het leven ln Huize Chaos is vaak nog het meest het aankijken waard. Alhoewel de geluidskwaliteit van de onderlinge gesprekken die de bewoners voeren, vooral in het begin van de film, miserabel is. Interessant is het alternatieve bouwplan dat de krakers hebben ontworpen, en de besprekingen op het stadhuis. Er komen aannemers over de vloer die het er wel „gezellig" vinden. Een jongen gooit een bijl in een deur: „Als dit een hoofd was, dan was er nu niet veel meer van over." „Het pand en elkaar is het enige dat ze hebben," aldus de filmmakers in een begeleidend schrijven. „Daarom is het misschien te begrijpen dat ze bereid zijn zich er letterlijk dood voor te vechten." Het Amsterdams Stadsjournaal heeft een film willen maken over jongeren met slechts een kleine kans op werk, en een lage uitkering, die in gekraakte panden een illusie van geluk nastreven of ze daarin helemaal zijn geslaagd, is de vraag. CORRIE VERKERK

• De problemen rond de R"*1' werproduktie „Hoge hakkt*] te liefde" stapelen zich opji eerst de agent van Rijk deGJj Gerard van Lennep, de act**j weten uit te spelen tegen Pj cent Matthijs van diens project ,3U levenJ*j zijn" heeft Rob nu zijn regisseur Dimitri Q Frank. Buiten zijn med'j heeft Houwer een aantal K regisseurs gepolst voor ken, echte liefde". Daarond» Verhoeven, die het echter v, had met zijn Amerikaans* tuur en de voorbereiding,l*] zijn nieuwe Nederlandse f•"'L faires". Verder Ate de Jongri de grootste zorgen rond •"*.*% vlucht regenwulpen" wat tn zijn, voor een operatie ö**! ziekenhuis moest. Ate goed. Intussen is men er no? 'j niet in geslaagd de juiste !><>% speelster voor de film te v*") • Filmproducent MattbU* Heijningen heeft een zinfl»j ject gevonden om de opM*J5 van „Een vlucht te beleggen. Hij gaat zidjj zijn produktiewerk bezig JjJ met de bioscoopexploita*' t zijn onderhandelingen gaan* | het Tuschinskiconcern o%jl verkoop van de Amstel Roxybioscoop. j • Wim Verstappen heeft d«£ tic van het filmblad SkooP_ telijk laten weten dat hij g&A meer wenst uit te maken *Jj| gezelschap. De directe aanljj was het opnemen van een «"jji den brief in dat blad van &\ tal beledigde vrouwen na*)) leiding van een artikel vaïJj over de film „Dresscd toi Over de protesten tegen •** j had Wim de feministen "J maakt voor „rapaille" _j kliekje vrouwen dat oper*j*j de Maffia, of als de nafi\ literatuur lieten verbr**|j Wim had via deze rubriek Jj der aangekondigd zijn metj king aan Skoop te willeo digen. i • Ook de onderhandeling sen de filmbladen Skoop etJ fan om dit laatste van d« A gang te redden zijn op nie*_| lopen. Bij wijze van regeling" zal het blad nog Weekbladpers worden **Jj als een bijlage van De *~jji Post. Een poging om da* 'i meer voor de hand liggen**■< Nederland te doen stuitte ®\ ziet van hoofdredacteur Bi0™ dinandusse. MAARTEN VAN B<_,

ADVERTENTIE M»rni«!trt>af 400 Hir.chg»bou~/L.I»lfwl»(r, Hlnchg«bcuw/l*idl«pl»ln ItMupltin 22417* 27*4)0» 27M04 235*0* DE SHERIFF LABANQUIÈRE CHARLOTTE s^'lE*"on MAAKT ZICH PKiroMMTcpc KWAAD ENCOUNTERS Mamliilraot 402 Maml»ttrM, 402 Mormurrgat 402 PrlnwngrocM 4M 2««227 2M227 24*227 237440 ORDINARY DE BLAUWE FLYING HIGH! MONONCLE PEOPLE LAGUNE D'AMÉRIQUE

KALTGESTELLT (Amsterdam The Movies 2) Regie: Bernhard Sinkel, met Helmut Griem, Angela Molina, Martin Benrath.

Duitse thrillers hebben één eigenschap die de Amerikaanse missen: het gaat meestal om een hoofdpersoon die in zijn eentje tegen geheimzinnige machten moet opboksen. Dat kan de Staat zijn, of de Veiligheidsdienst, vaak vertegenwoordigd door inwisselbare heren met grijze regenjassen die overal kunnen komen opduiken, vooral in een plek van het verhaal waar je het niet verwacht. Voor iemand die een thriller bedenkt zijn zulke heren de gemakkelijkste oplossing, want je kunt ze als pionnen op elk moment inzetten. Daar staat tegenover dat een échte thrillerschrijver zoals Raymond Chandler, vaak ook niet meer wist hoe de intrige van het verhaal verliep, als hij een boek eenmaal afhad. Maar deze stond juist bekend om zijn kunst van het vinden van de moeilijkste oplossing. „Kaltgestelt" is een thriller over een leraar (Helmut Griem) die door de acties van zijn leerlingen in een politiek vaarwater terecht dreigt te komen, en een man van de Veiligheidsdienst (Martin Benrath) achter zich aan gestuurd krijgt. Griems vrouw heeft net het echtelijk huis verlaten voor een feministische club, en dat maakt de leraar extra verdacht. Bovendien pleegt één van zijn leerlingen, die een spion was van de Veiligheidsdienst, onder mysterieuze omstandigheden zelfmoord. Stof genoeg om de leraar extra in het oog te houden, vooral ais hij naar een dagblad

dreigt te lopen om te onthullen wat er gaande is. De film heeft ook nog een politieke kant omdat er hevig in wordt gerept over „Berufsverbote", maar tot meer dan wat vage kregen komt het niet. Of zon verwijzing naar de actualiteit een thriller ook extra spannend maakt, is nog maar de vraag. Als de plot om een diamantroof had gehandeld, in plaats van een Berufsverbot, zou misschien pas goed opgevallen zijn hoe mager het in feite in elkaar steekt. De hoofdpersoon doet niet veel meer dan op de geëigende momenten met een gemartelde gelaatsuitdrukking rondlopen. Ook wisselt hij wat naargeestigheden uit met zijn dubbelganger, de hem schaduwende regenjas. Maar een metroachtervolging, nageaapt uit „Der Amerikanische Freund", bewijst definitief dat regisseur Bernhard Sinkel het thrillervak niet echt verstaat. F.Z.

Martin Benrath (1) en Helmut Griem im „Kaltgestellt

DE GEUR VAN WIEROOK (Amsterdam Kriterion dinsdag en woensdag, Den Haag Studio 2000 vrijdag, zaterdag en zondag Regie: Kelsuke Kinoshita, met Mariko Okawa, Nobuko Otowa.

Een Japans melodrama in twee delen is „De geur van wierook" (Koge), waaraan de voormalige liefhebbers van de televisieserie „Peyton Place" zeer veel plezier aan zullen beleven. Alles wat erg is, gebeurt in deze film. Als je eruit komt, heb je het gevoel een heel leven aan ellende achter de rug te hebben. Erger kan niet. Dat lucht ook op, want wat de heldin overkomt aan leed, daaraan valt ook veel plezier te beleven. Zoals die op dr nek gezeten wordt door dr oude moeder, die als prostituee begonnen is en haar dochter maar heeft weggedaan, terwijl die dochter later als geisha het veel verder schopte dan dr moeder, wat die moeder natuurlijk niet kon zetten, en vandaar dat... Jammer is eigenlijk dat je de inhoud van melodrama's niet serieus kunt navertellen, want dan vallen ze opeens door de mand. Het gaat om de hoeveelheid bij de toeschouwer losgeweekte tranen, en die zijn nooit te tellen. Je kunt er hoogstens een zakdoek mee nat krijgen.

Mariko Okada (I) en Nobuko Otowa in „De geur van wierook"

A FORCE OF ONE (Amsterdam Cineac Damrak) Regie: Paul Aaron met Chuck Norris en JennHer O'Nelll.

Voor films, waarin een flinke portie karatevechtkunst voorkomt bestaat een vast publiek. Tijdens de voorstelling kan men dan ook steevast rekenen op deskundig commentaar van de omzittenden, waardoor men zich aanwezig waant bij een poppenkastvertoning met Jan Klaassen en Katrijn. Een van de betere films in dit genre is „A Force of One" met in de hoofdrol de zesvoudige wereldkampioen karate Chuck Norris. In „A Force of One" wordt hij ingehuurd door de politie van het Californische plaatsje Santa Madre om te helpen bij de bestrijding van de drughandel. Een aantal manschap-

pen is vermoord door killer, die deel uitmaakt -3 bende. Matt Logan (Chuc»£f heeft echter weinig tijd JJ klus. HU moet een runnen en zich nieuw wereldkamp*o*^ Amanda Rust (Jennifer J van het rechercheteam s* om hem van het belang opdracht te overtuigen. Tijdens de speurtocht l J bende krijgt de toeschouwt informatie toegespeeld jf spanning er al gauw af is. Paul Aaron heeft dat kertf**V ontdekt, want in de laaj£o minuten zet hij de vaart er>v door raakt niet alleen de "p' uit balans, maar vergeet bepaalde handelingen van fr i tic logisch te verantwoord A

De komende dagen staat een groep op de Nederlandse podia, dié hier in een grijs verleden ook al eens optrad: het sir Douglas Quintel. Leider van die band, Doug Sahm, is een legendarische naam voor wie de kennis van popmuziek iets verder reikt dan de wekelijkse hitstanden. De nu 39-jarige Dough Sahm, alias Texas Tornado, heeft namelijk een even grillige als langdurige muzikale carrière achter de rug, die hem weliswaar niet wereldberoemd heeft gemaakt, maar die niettemin is gelardeerd met de nodige wapenfeiten. Zonder twijfel is hij één van de veelzijdigste muzikanten uit Texas van de afgelopen vijfentwintig jaar en hij is natuurlijk bovenal de grote propagandist van de zogenaamde Tex-Mex (Texaans-Mexicaans) sound. In 1965 floot menigeen de grote hit „She's About A Mover" mee, het nummer waarmee het Sir Douglas Quintet kortstondig internationale roem oogstte, maar in die tijd kon de toen pas 24-jarige Sahm al terugkijken op een glorieuze loopbaan, die de meest verschillende muzikale stijlen omvatten. Hij zat ook dicht bij het vuur natuurlijk, want Texas geldt als de smeltkroes van talrijke muzikale idiomen, variërend van blues, country en rock & roll tot de eigen inbreng van Duitse, Poolse, Spaanse en Westafrikaanse minderheden die zich daar vestigden. De in San Antonio geboren Dough Sahm begon zijn carrière als een onvervalst wonderkind. Op Doug Sham is met zijn legendarische Sir Douglas Quintet terug in Nederland. Zondag speelt hij in de Lantaren in Rotterdam, maandag in Paradiso in Amsterdam.

zijn vijfde jaar, als de meeste kinderen amper de blokkendoos zijn ontgroeid, deed hij al mee aan het country-programma „Stars Over San Antonio" van het locale radiostation. Naar verluidt speelde hij toe al steelgitaar, mandoline en fiddle. En nog vóór hij tien jaar wordt, staat hij als Little Doug met beroemde country & western-sterren als Hank Williams op de planken. Met zijn 39 jaar is Doug Sahm in feite al een oude rot in het vak, die alle mogelijke stijlen heeft gespeeld met tientallen verschillende muzikanten in duizenden verschillende clubs. In een recent interview zei hij onlangs: „Ik heb altijd rondgetrokken. Veel mensen spelen altijd hetzelfde, maar ik doe dat gewoon niet. Ik heb polka's, blues, rock & roll en country gespeeld... je weet gewoon nooit wat je van me kan rerioachten." Anno 1981 heeft Doug Sahm een respectabele stapel platen op zijn naam staan, maar ook daarmee begon hij vroeg. Als Little Doug Sahm maakt hij, net twaalf jaar oud, zijn eerste plaatje op het Sarglabel. Jarenlang bleef Doug Sahm een locale, Texaanse bekendheid, driftig experimenterend met favoriete stijlen. Eerst is het natuurlijk country & western, vervolgens ontdekt hij met zijn eerste eigen bandje The Knights de blues, maar als de rock & roll zich aandient is hij helemaal niet meer te houden. Elvis Presley is de schuldige. Rock & roll-muzikaal gezien een mengvorm van country en rhythm & blues — wekt zijn belangstelling voor de zwarte muziek, in het bijzonder de rock & roll-stijlen van Fats Domino en Little Richard. Die muzikale voorliefde gaat niet zonder slag of stoot, zoals blijkt uit zijn herinnering. „Mijn moeder wilde niet dat ik die platen thuis draaide. Dat was tenslotte de tijd dat mensen nog geloofden dat de „jungle-beat" de jeugd van ons land zou ondermijnen." Doug Sahm's groep heette in die dagen The Markays. Een formatie waarmee hij in die dagen ook singles maakte voor het plaatselijke Harlem-label. Hij boekte succesjes, maar het bleef bescheiden. In 1960 bij voorbeeld scoorde hij in San Antonio en omstreken een hit met„Why, Why, Why". Pas na de invasie van Engelse bands, onder aanvoering van The Beatles, komen we wat dichter bij huis. Vanaf die tijd komt de invloed van de Engelse pop in zijn muziek tot leven. Dat blijkt. In 1964 formeert 'Sahm zijn Sir Douglas Quintet, waarmee hij op ingenieuze wijze flarden Mersey-beat en Mexicaanse invloeden combineert. Eindelijk breekt Doug Sahm in '65 internationaal door met „She's About A Mover", maar het was niet alleen zijn werk. Het aangenaam jengelende geluid dat toetsenman Augia Meyers uit zijn Vox-Farfisa orgeltje weet te persen blijkt het handelsmerk van de groep te zijn, maar niettemin blijft een succesvolle tweede hit nog geruime tijd uit. Tenslotte verlaat Doug Sahm zijn vertrouwde Texas en trekt met zijn groep naar San Francisco, in die dagen natuurlijk het hippiecentrum bij uitstek. Augie Meyers haakt af, die keert terug naar San Antonio, maar Doug Sahm blijft er zon vijf jaar hangen. Vier platen maakt hij in die periode. Eerst verschijnt „Honkey Blues" in 1968 waarop hij de Texaanse chicanomuziek danig relativeert, maar het blijkt dat toetsenman Augie Meyers toch onontbeerlijk is. In 1969 weet Sahm hem weer bij de groep te halen, met als resultaat het album „Mendocino", waarop ook de gelijknamige hit prijkt. Nog twee albums volgen in het bekende Sahm-stramien, maar in '71 vindt Doug Sahm het welletjes: hét Sir Douglas Quintet gaat ter ziele en de naamdrager keert terug naar zijn vertrouwde Texas. Terug naar de wortels, terug naar zijn vroegere Tex-Mex-musici. Hij gaat wonen in Austin en neemt in '71 een eigen album op, „The Return Of Doug Saldana". nota bene in dezelfde studio als waar het hitsucces „She's About A Mover" tot stand kwam. In die tijd speelt hij merendeels met locale musici, veelal chicano's (in Amerika wonende Mexicanen), en bezoekt vrienden als Dr. John en Freddy Fender die bij hem in de buurt wonen. In '73 tekent hij een contract met een nieuwe maatschappij (Atlantic), waarvoor hij het album „Doug Sahm And Band" maakt, waarop ook Dr. John en zelfs Dylan meespelen, maar het grote publiek is hem vergeten. Toch blijft bij fanatiek albums uitbrengen „Texas Tornado" zijn bijnaam, volgt en een jaar later verschijnt „Oroover's Paradise" als tastbaar resultaat van zijn nieuwe Tex-Mex band, waarin we ook ex-Creedence Clearwater Revivalleden Stu Cook en Doug Clifford aantreffen. Doug Sahm dobbert in die jaren wat stuurloos rond op de zee van zijn muzikale veelzijdigheid, want in '76 komt hij plotseling met weer een nieuwe groep op de proppen. Sir Douglas and the Texas Tornados, waarmee hij een sterk country-getint album („Texas Rock for Country Rollers") maakt, maar het jaar daarna heeft

hij zowaar het Sir DougWLid-a i weer bij elkaar geschfln^K \ groep geeft een optrede-» A< c tin's Armadillo World »Wj I ters, hetgeen zelfs de Uve*rt r \ ve Love" oplevert, maar $, bij een incidentele Doug Sahm zou er '<; kunnen hebben, ware he1 j n er muzikanten opstaan- \ stijl met succes . ren. Het gaat te ver oto Kföt « tello tot pure imitator te d»j K » ken, maar zijn orgelso Py i, overeen met die van het t. las Quintet. Vooral het sw ey t, Joe „King" Carrasco. I, Sahm een Texaan, die i«%j VA \ het Quintet ontleend B*JS» V * maakt, was voor hem r<£fj> !y "l draad weer op te vj X oude groep te herf ft» maanden geleden kwarn',-« \ back album „Border vj \ een hernieuwd Sir fc tet. Het is namelijk nie* <( de oude bezetting. Wel h man Augie Meyers en «PJ| k Johnny Perez weer va» M j maar bassist Speedy s?%tW J tarist Alvin Crow zijn n»%it* <* ) Sahm vindt dat zijn &' *? « heel enthousiast over verklaarde hij onlang*' «j • niet old ware o/ new «"'.'lm PJ * heb het ge»oel dat «'«IV'fV J «oor iedereen. 'ü waarop je kan dansen- _ roll met Spaanse i»»v,

Het Sir Douglas Quintet in de huidige samenstelling. In het midden Doug Sahm