De Volkskrant

(ADVERTENTIE) Eerst m C O B O U W kijken Dagelijks alle nieuwe bouwplannen In Cobouw dagblad voor de bouwwereld. GRATIS proefabonnement: Cobouw, Postbus VO-34, Den Haag, tel. (070) -60 8918

(ADVERTENTIE) IMAITRADE Een naait) om te onthouden. Jmʧ\ Mantels en mantelkostuums met het Wolmerk. ______________________________ zuiver scheerwol

Spaeek hekelt intellectuelen

PRAAG, 7 okt. (NTT en AP) — De Tsjechoslowaakse minister van defensie, generaal Dzur, heeft verklaard te verwachten, dat vóór 28 oktober — 50ste verjaardag van de Tsjechoslowaakse republiek — „het grootste deel" van de bezettingstroepen het land zal hebben verlaten. „Maar dat hangt niet enkel en alleen van ons af", zo voegde hij er aan toe. „Ik ben echter een optimist", zei Dzur, „en daarom vertrouw ik erop, dat deze troepen inderdaad het land uit zullen zijn." Doebsek, premier Cernik en de leider van de Slowaakse communisten Husak hebben vorige week in het Kremlin onderhandeld met Brezjnef, premier Kosygin en president Podgorny. Zij zijn toen overeengekomen „een akkoord uit te werken voor een gedeeltelijke terugtrekking" van de 650.000 soldaten, die in augustus Tsjechoslowakijke hebben bezet. Het heet, dat 500.000 tot 550.000 soldaten binnenkort zullen vertrekken en dat de rest, voornamelijk Russische eenheden blijft. De optimistische mededeling van Dzur heeft de deprimerende indruk, die het communiqué van het overleg vorige week heeft nagelaten, niet goed gemaakt. De Tsjechen en Slowaken zijn somberder dan ooit gestemd ten aanzien van de kansen van een vrij en democratisch regime onder communistische leiding, die sinds januari dit jaar onder acht maanden Doebsek - bewind waren gegroeid. „Dat kan men nu allemaal wel rustig vergeten", zo hoort men nu in Praag zeggen. Zij hebben uit de besprekingen van Moskou begrepen, dat Doebsek is opgedragen een nog fellere strijd te voeren tegen wat de Russische leiders ..anti-communistische krachten" noemen. Nog meer zorgen maken zij zich over het verdere bestaan van een betrekkelijk vrije pers; een verschijnsel, dat het Kremlin totaal en radicaal uitgeroeid wil zien. Tenslotte spreekt er uit het communiqué een appèl om Russisch gezinde en jegens het Kremlin volgzame figuren in de top van partij en regering op te nemen; collaborateurs dus. Wanneer men het communiqué van vorige week legt naast de overeenkomsten van de conferenties van Cierna en Bratislava — goed twee maanden geleden — dan is de afstand, die Tsjechoslowakije terug naar zijn Stalinistische verleden heeft afgelegd. inderdaad beangstigend. Op die conferenties erkenden Sovjet-Rusland en de andere landen van het Pact van Warschau, dat zij elkaar zouden eerbiedigen, zich eikaars gelijken achtten, de onschendbaarheid van eikaars grenzen en onafhankelijkheid zouden eerbiedigen en zich niet zouden mengen in eikaars binnenlandse aangelegenheden. Na 20 augustus is precies het omgekeerde gebeurd over de gehele lijn.

Een der topleiders van de Tsjechoslowaakse communistische partij, Josef Spaeek, verwijt nu de vrijzinnige intellectuelen „illusies over kapitalisme en bourgeois-democratie" te hebben verkondigd tijdens de acht maanden Doebsek-bewind. „Socialistische democratie was niet voor hen, die januari (de maand, dat Doebsek aan de macht kwam) beschouwden als een straaltje hoop om benepen bourgeois-begrippen over communisme te verkondigen." Hij hekelde „pogingen om de hele periode van 20 jaar, waarin het socialisme in Tsjechoslowakije werd opgebouwd, nihilistisch in diskrediet te brengen" in plaats van de kritiek uitsluitend te richten op „individuele leidende figunen", die fouten hadden begaan tijdens het Stalinistische bewind van Novotny. Spaeek haalde vooral uit tegen de schrijver-filosoof Ivan Svitak, die onder jonge intellectuelen en studenten veel aanhang heeft en nu het land heeft verlaten, en de organisatie die zich K-231 noemt. Dit is een niet-politieke organisatie van voormalige politieke gevangenen, die krachtens artikel 231 (staatsgevaarlijke activiteit) van de grondwet-Novotny werden opgesloten en mishandeld. Toen Doebsek in januari het bewind van Novotny overnam, zaten er 40.000 Tsjechen en Slowaken krachtens artikel 231 gevangen. In de club K-231 werden op brede basis discussies gehouden over actuele politieke en sociale problemen.

(Van onze correspondent) PARIJS, 7 okt. — Tijdens het buitengewone congres van de Conventie van Republikeinse Instellingen — een van de drie politieke families, die samen de Linkse Federatie vormen in Frankrijk — heef i Francois Mitterrand in de Parijse voorstad Levallois bekend gemaakt, dat hij zich voorlopig uit alle leidende functies terugtrekt. De Conventie, die in het spraakgebruik beter bekend staat als „De Politieke Clubs" zal zichzelf zeer binnenkort opheffen teneinde op te gaan in een nieuwe democratisch-socialistische partij (de definitieve naam moet nog bepaald worden), waarin ook de socialistische SFIO moet verdwijnen. De Radicalen, die sinds de beweging van mei en juni steeds meer onwil toonden om met de politieke clubs en de SFIO te blijven samenwerken binnen de Linkse Federatie, zullen naar alle waarschijnlijkheid besluiten om buiten de nieuwe partij- te blijven. Francois Mitterrand, die als kandidaat van links generaal de Gaulle bij de presidentsverkiezingen van 1965 tot een tweede ronde dwong en wiens politieke toekomst als leider van de Federatie rooskleurig leek. heelt de afgelopen maanden binnen eigen kring stormen van kritiek te verduren gehad. Hij werd door sommigen persoonlijk verantwoordelijk gesteld voor de electorale slachting, die de linkse partijen bij de verkiezingen van juni ondergingen. De resultaten van publiekeopinie-onderzoeken van de laatste maanden tonen aan, dat zijn populariteit bij de Fransen ongekende dieptepunten had bereikt en dat zijn slechts ten dele verdiende reputatie als eerzuchtig opportunist, in wiens optreden de briljante advocaat het altijd leek te winnen van de bewogen staatsman die hij wilde zijn, al zijn kwaliteiten overschaduwde. In zijn „afscheidsrede" liet Mitterrand zich bitter uit over de radicaallinkse groeperingen, die tijdens de meidagen zon grote rol speelden en hij was al even bits tegen de pretentie van de Verenigde Socialistische Partij (PSU) dat zij de enige socialistische partij in Frankrijk zou zijn. Mitterrand maakte verder bekend, dat hij als „militant lid" van de komende nieuwe socialistische partij zou blijven vechten voor „een organische eenheid" van links in Frankrijk, met inbegrip van de communistische partij. Wat het programma van die nieuwe party betreft, ging Mitterrand Biet verder dan de uitspraak, dat het een werkelijk socialistische partij zou zijn, waarin het begrip vrijheid eenzelfde essentiële plaats zou innemen als „in die bewonderenswaardige uitdrukking, die wij kennen als de Lente van Praag". Met zijn bekendmaking heeft Mitterrand niet alleen laten merken, dat hij „kan lezen en luisteren", zoals hij in Levallois zei, maar bovendien, dat de nieuwe democratische socialistische partij — wat de politieke clubs betreft — van de basis af zal worden opgebouwd, zonder dat de partijapparaten van de in de federatie samenwerkende partijen automatisch weer een toonaangevende rol zullen kunnen spelen in de nieuwe partij. Voor de politieke clubs, die nooit een sterke centralistische organisatie hebben gekend, was dit niet zon onoverkomelijk besluit, maar voor de SFIO is het heel wat moeilijker om zichzelf min of meer op te blazen in de hoop, dat de brokstukken een constructieve rol zullen kunnen spelen in een nieuwe partij.

Toch staat het vrijwel vast, dat de SFIO voor het eind van dit jaar zal besluiten plaats te maken voor een nieuwe linkse partij, zoals ook algemeen rekening wordt gehouden met het aftreden van Guy Mollet, die na ruim twintig jaar de functie van secretaris-generaal van de SFIO vervuld te hebben, het symbool is geworden van het apparaat binnen de partij. Guy Mollet heeft evenals Mitterrand gemerkt, dat jaren oude politieke vriendschappen de schok van mei en juni niet hebben overleefd. Zijn grote bolwerk — de afdelingen in Noord-Frankrijk — is aan het wankelen geraakt, waarbij de Russische interventie in Tsjechoslowakije het beslissende zetje gaf aan diegenen, die altijd al sceptisch stonden tegenover een steeds verder gaande samenwerking met de Franse communisten, die deze interventie weliswaar hebben veroordeeld, maar bepaald niet hebben gebroken met Moskou, zoals de rechtervleugel van de SFIO eiste. Hot verdwijnen van Mitterrand en Mollet van achter de bestuurstafels aeeft de komende democratisch-linkse eenheidspartij in Frankrijk al een beetje het recht om aanspraak te maken op het etiket „nieuw". Maar voor de laatste dag van het aangekondigde SFIO-congres in oktober of november is het nog te vroeg om al te kunnen zeggen, dat de democratisch-socialistische partij niet „het nieuwe verfje over het vermolmde partijenbankje zal zijn", zoals Mitterrand het formuleerda.

NIEUWERKERK AAN DE IJSSEL, 7 okt. — Een personenauto, die van een pompstation kwam reed zaterdagmiddag onverwacht de rijksweg bij Niewerkerk aan de IJssel op. Hij kwam in botsing met een auto, die kantelde en in brand vloog. Een derde personenauto kwam in botsing met de brandende wagen. De bestuurder van de auto, die in brand vloog, de 41-jarige W. Don uit Bussurn overleed ter plaatse. De automobilist die het ongeluk veroorzaakte is doorgereden. BARNEVELD — Op de rijksweg Amersfoort-Barneveld bij Garderen reed in de nacht van zaterdag op zondag een personenauto tegen een boom. De auto, bestuurd door de 21--jarige A. Nieuwenhuis uit Apeldoorn, was uit de bocht gevlogen. De heer Nieuwenhuis kwam om het leven. G. K. en H. van E., beiden uit Apeldoorn, werden gewond. AMSTERDAM — In de nacht van zaterdag op zondag slipte de 63-jarige H. Gerardts uit Amsterdam met zijn auto op de rijksweg bij Raamsdonksveer. De wagen sloeg over de kop. De bestuurder, die uit zijn auto werd geslingerd, was op slag dood. WIJDE-WORMER — Op de provinciale weg in Wijde-Wormer reed zaterdag de negentienjarige mejuffrouw N. ter Neuzen uit Zwanenburg met haar auto tegen een boom. Zij werd op slag gedood. Haar verloofde, die naast haar zat, werd zwaar gewond.

(Van onze correspondent) BONN, 7 okt. — Slechts één van de 17 mijnwerkers, die vrijdagmorgen naeen explosie in het Duitse plaatsje Lünen werden ingesloten, heeft het ongeluk overleefd. Hij kon door reddingsploegen met een eveneens zwaar gewonde kameraad geborgen worden. Deze gewonde is inmiddels in het ziekenhuis overleden. De bergingsploegen die acht doden naar boven hebben gebracht, hebben in de loop van zaterdag de zeven vermisten levenloos gevonden. De directie van de mijn heeft voor de nabestaanden een bedrag van 100.000 mark beschikbaar gesteld en de deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen heeft daar nog 50.000 mark bijgedaan.

(Vam. onze correspondent) DEN HAAG, 7 okt. — De president van Niger, Diori Hamani en zn echtgenote zijn zondagavond per trein uit Parijs in Den Haag aangekomen voor een officieel bezoek dat tot 10 oktober zal duren. De president, die aan het hoofd staat van een delegatie van de zogenaamde Brazzavillegroep, waarbij veertien Afrikaanse landen zijn aangesloten, zal onder meer besprekingen voeren met minister Bakker

(Van onze correspondent' DEN HAAG, 7 okt. — B«*| werkloze mannen is in minderd met 2.100, een gering' Eind augustus waren er 57.50° loze mannen, eind september aldus het maandoverzicht van nisterie van Sociale Zaken. Vergeleken met een jaar ? zijn er nu 10.350 werkloze ' minder. Vorige maand was verschil nog 8.340. Voor bepafroepsgroepen wordt het lijker werk te vinden. De adrrj tieve functies zijn hierbij ste trokken:

Beroepsgroep sept. '67 , metaalbewerkers 6.660 textielarbeiders 1.420 bouwvakkers 13.430 handels- en kant.pers. 7.300 horecapersoneel 1.700 j minder geschikten 15.800 In september daalde de tfjjj, heid naar verhouding in bijna "J vincies, met uitzondering v3*1 { land en Noord-Holland. werkloze mannen, uitgedrukt, centages van de mannelijke D*l bevolking, daalde duidelijk vi riode september 1967—septer^* — '—j_"j 5^ Provincie sept. 67 Groningen 4,1 Friesland 2,9 Drente 6,0 Overijsel 3,5 Gelderland 2,3 Utrecht 1,3 Noord-Holland 1,1 Zuid-Holland 1,2 Zeeland 1,8 Noord-Brabant 3,3 Limburg 4,8 hele land 2,3

MMMMjIj ||. jJHMLL VJ^JM___W!yii____^^ " ü: ii S ;é-^':v-:': : "'■' '-'^y'■■'■.' ''''':-',"-. .;V.'r:;" .'■■ ; "-T^^'--^.^ ■ ':'r:':>.'' ■ ':'.:■'*&" ï% > " 'a -■ .- *■■• .::: >: I „■;' .-'■: F .*;..'' :'7:': ■ ■_ftWT--v.-:-'* _ SP^.;::::::>V.:v:vi:'"- ■': : *V ' ''■■',■'.' .!(.:- iÜfll ____________ '<-§p _:__________■ JQ_ ■ ■ ■ _R«___' ■ ■ - . ■ ■ 'jfflaflff. :• • ___ _____BS^B»?9BiBiHJMi ■■ n—_ti__MÉ_ _£_____ Hw«p!ï:ïi%: Hr t- ' '__'V ■■■..'*:'' *ïj? ■ .:":-'.":■■■::":-!--''"'v:;..'; ■■; B ■■* _.__ «^ w v ■ BAMjüjb''-■-- . ____H "_*3 Mmi _________ __•____> •■__■• __mw*«_p _*»W _#"^_l J_L T l___r» ill^'<_^'~'"~^ m» ■ W wËff ■ ■ --■ '-'*$ ' _■ _**v _BffKfi_'''' ■ H_________tf___H___ pP* : WL ;^w_«»_~^*rf^'jH ■t^-:' v_j_i _M_____Bl __ ir ~HI _W_w^^ •■ - * ff _*• _i __ _T

(Van onze verslaggever) AMSTERDAM, 7 okt. — Het aantal arrestaties in de loodsen-affaire werd zaterdagmiddag op vijftien gebracht, toen de rijkspolitie te water opnieuw twee IJmuidense zeeloodsen aanhield. Het zijn de 47-jarige C. G. en de 33--jarige R. van de K. Evenals hun eerder gearresteerde collega's worden zij ervan verdacht steekpenningen te hebben aangenomen. Hiervoor zouden zij kapiteins van zeeschapen geadviseerd hebben meer sleepboten te nemen dan nodig was. De twee loodsen, die vrijdag werden gearresteerd, worden vrijdag voor de Haarlemse officier van justitie, mr G. W- F. van der Valk Bouman, geleid.

(Van onze verslaggever) AMSTERDAM, 7 okt. — Het bestuur van het Michael-legioen heeft paus Pau lus een brief gestuurd waarin het zich oneens verklaart met de protesten uit Nederland tegen het aangekondigde onderzoek van de geschriften van prof. Schillebeeckx. „Vele gelovige roomskatholieken uit Nederland," aldus de brief, „waren reeds jarenlang zeer verontrust door de vrijzinnige leerstellingen van prof. Schillebeeckx en gelijkgerichte theologen Zij zijn verheugd over het aangekondigde onderzoek van hun geschriften. Zij hopen dat dit onderzoek zal leiden tot duidelijke onderscheiding van orthodoxe en niet-orthodoxe leerstellingen, welke laatste gekleed worden in moderne formuleringen. Zij hopen tevens dat maatregelen zullen volgen ter veiligstelling der orthodoxie in Nederland*. Aldus het legioen.

(Van onze correspondent) ROTTERDAM, 7 okt. — Twee Rotterdamse politie-agenten troffen in de nacht van zaterdag op zondag de glazenwasser A H. (23) uit Rotterdam op de Mathenesserdijk aan toen deze stond te prutsen aan een geldkistje. Toen de agenten naderden vluchtte de glazenwasser. Later werd hij aangehouden. H. wilde niet vertellen waar hij het kistje en een leren tas vandaan had. Plotseling gooide hij het kistje en de tas weg en zette het op een lopen. Hij sprong in de Delfshavense Schie en zwom naar de andere kant. Een van de agenten hielp de man uit het water. In de leren tas bleek een aantal gouden armbanden, ringen en horloges en een kasboek van een warenhuis te zitten. De waarde van de sieraden wordt geschat op ruim dertigduizend gulden. Wat er in het geldkistje zit is niet bekend omdat het kistje nog niet kon worden geopend.