De Volkskrant

bister belooft gesprek et studenten

jöjEjj " °nze correspondent) 15 jan. — De Neder- C.aM overweegt, de in West%i k U kffelefferde brigade op Cje|(o'. brengen als Canada, zoals \f Van ','cd is, zijn troepen in de C*l»nd * jaar gedeeltelijk uit West- Vf Den Us:trekt- Dit heeft mi" C„«n ii1 Toom (Defensie) gisterm «e Eerste Kamer meegekj' is jjr*andse brigade, die gele- n Seedorf, telt drieduizend

man. Aan deze brigade ontbreekt echter een aantal personeelsleden — vijfhonderd tot zeshonderd man — dat met klein verlof is. Indien de brigade op sterkte gebracht wordt, gebeurt dat echter niet door de klein-verlofeenheden te mobiliseren, maar door meer personeel in opleiding te nemen, aldus een woordvoerder van het ministerie van Defensie gistermiddag. Ook Engeland, West-Duitsland en België overwegen, hun troepenmacht in West-Duitsland te versterken als Canada een deel van zijn troepen terugtrekt, aldus minister Den Toom. De kosten van een eventuele versterking van de Nederlandse troepen zijn nog niet bekend, noch waar de versterkingen gelegerd zullen worden. Met het geallieerde hoofdkwartier SHAPE wordt op het ogenblik overleg gepleegd over beschikbare kazerneruimte. ■ Tijdens de behandeling van de Defensiebegroting in de Eerste Kamer zei minister Den Toom gisteren, dat de Defensie-inspanning niet met tevredenheid bezien kan worden. De huidige omvang van het Defensieapparaat noemde hij „juist toereikend en zeker niet teveel." Minister Den Toom verklaarde zich bereid, de mogelijkheden te onderzoeken voor een gesprek met de Nederlandse Studenten Raad (NSR), die in oktober van het vorii jaar een aniti- NATO-congres heeft georganiseerd. CH-senator De Vries had de minister verweten, dat hij niet heeft gereageerd op dit anti-NATO-congres en op de verspreiding van brochures, die tegen de NATO gericht zijn. Minister Den Toom antwoordde ,dat dit niet uitgelegd moet worden als een teken van zwakte van de overheid of als een gebrek aan slagvaardigheid. De voorlichtingsdienst van het ministerie van Defensie neemt steeds meer deel aan de meningsvorming, zei de minister. Hij vond dan ook het verwijt, dat de overheid discussie ontwijkt, niet terecht.

!*& Hn van geheime zenders £ °Pgerold in Weert en con\Jiitzpj n mensen waren daar aan VH* £den met meestal zelf ge- Hnue e]frista^~gestuur^e aPParaten' \>. , meterband. Verschillende 'en in Weert- Meyel, So- • Deneyens een radio- en \okk6l?r in Neerkant waren er bij Intussen was net in \\ Oo)j" de zender De Arend opge- Da0 APPingedam de Vrijheid\ stonden een militair en , achter. ♦ Vijfentwintig In- Juristen zijn al een week in iriaVoor een studiebezoek van "?anden. Alle kosten worden i. 'anuit de ontwikkelingssa- 'n§- Zo heet dat. ♦De Indo- St? Su^bassadeur in Den Haag zit V] cWl,nanie met een hele staf om leSgen. + De nieuwe Nc%!*•■ V>.^ambassadeur in Marokko, S!bfieve de' heeft in Rabat zijn ge- Sri "*» ri.n aangeboden aan koning Veti vj.e Zei> dat er vriendschaps? d-Nl l\.aren tussen de vorstenhui- Vt? 4, e^erland en Marokko. Wist -Nederlandse pelgrims heb- Va gen de 140 eerste bomen f i■ efid!i-n een bos nabij Nazareth, S» n mend bomen zal gaan tellen. *Ti die in veertig jaar Vs 1(i. fgcnoten ter aarde heeft Jb \vei n Venlo zeggen de moe<èj^lc ei, £egen hun kinderen: Pas vW Dezp engen ze je naar Bierstc'i k aldf. man graaft steeds kuilen V6t Vt* waar hiJ nooit invalt. ♦ het uVoer van toeristen per trein .V't 9ai?uitenland staat Zwitserland de spits. ♦ De Bond van iS enebDers houdt op morgen, zaïW 6 Iti„-Zondag een tentoonstelling ?'i 6t>, d- rahal in Blijdorp. Er zijn W k dat niet mogen missen. ♦ k?t 'kSukk iUrvrouw' de freule Frou- ?t nu een mini-kalfje door V 5 gePfl weet wel: alles kort en '■ ctl gezicht. Toch lapt het ra-

ALKMAAR, 15 jan. (ANP). — In zijn nieuwjaarstoespraak heeft de voorzitter van de Kamer van Koophandel voor Noordhollands noorderkwartier, mr W. H. Dollekamp. woensdag gewezen op de urgentie van de bouw van een tunnel onder het westelijk gedeelte van het Noordzeekanaal. De samenwerkende Kamers van Koophandel in Noord-Holland hebben dit verlangen onlangs aan de minister van Verkeer overgebracht. De Kamer van Koophandel is verder van mening, dat „Alkmaar de kans, maar ook de plicht heeft tot een hoogwaardig regionaal centrum uit te groeien". „Een zodanige groei", aldus mr. Dollekamp, „is echter niet in enkele jaren te verwezenlijken. Daarom zal men nu reeds een gedaehtenschets moeten ontwerpen van de functie van het centrum van dit stadsgewest en de daaraan te passen vormgeving". Hij betreurde het, dat het Alkmaarse gemeentebestuur tot nu toe niet heeft gereageerd op een nota van de Kamer over de verkeers- en parkcerproblematiek.

(Van onze correspondent) OOSTZAAN, 15 jan — De 56-jarige V van der Veekes uit Zaandam is woensdagochtend om het leven gekomen. De man was bezig met het slopen van een oude stal in Oostzaan. Hij kreeg een deel van de voormuur op zich, toen men deze wilde omtrekken.

Advertentie; __ . 'Guinea, -Viernamr SopJ?7" Angola, Griekenland, enjaa", Rhodesië, Zuid-Afrika, v 90at u nu eindelijk doen? Aktiegroep 10.

(ADVERTENTIE) vierkant in de fles rond op de tong 01 n_y|pi *3lïssl,s' É■___■___« I i RAKM A ='- l'-A~ "Il rkr-an». \M f:J jl ? Ufl ï -S üA JiHNEismiw _ll|§ ;/ii _p^_#^_i_^n_M m 1 \\?&&3m 11 , BOKMA |Bïl_pl',a\r7 'JL liet allerbeste I luw f V/ C_És>

(ADVERTENTIE.) Luns: -Nieuw—Guineu, -Vielnuiii, ___Bierfror' Angola, Griekenland, Soedan, Rhodesië, Zuid-Atrika, enz. Wat gaat u nu eindelijk doen? Aktiegroep 10.

(Van onze correspondent) BEVERWIJK, 15 jan. — Op ongeveer tien kweekscholen en sociale academiën wordt vandaag gestaakt uit protest tegen het ontruimen van de Katholieke Pedagogische Academie in Beverwijk door de politie. Op vele andere scholen zal vandaag of morgen het lesprogramma worden opgeschort om te discussiëren over democratisering en onderwijsvernieuwing. Onder de klanken van Beethovens Vijfde Symfonie, waarmee de BBC in de oorlogsjaren haar uitzendingen voor bezet Europa begon en het gezang van strijdliederen droeg de politie gisteren de bezetters van de academie naar buiten. De muziek brak abrupt af, toen ook de pianist van zijn kruk werd geplukt. Met de bezetters lieten zich ook arresteren de Leidense socioloog dr Milikowsky en Nieuwe Linie-redacteur Jac. Vroemen, die zitting hebben in het tijdens de bezetting gevormde alternatieve schoolbestuur en twee Beverwijkse raadsleden. Op het politiebureau werd tegen de bezetters proces-verbaal opgemaakt. Daarna werden ze vrijgelaten. De bezetters beklaagden zich er later over dat de politie hen vaak al te stevig aanpakte. Door commissaris Molenaar van de Beverwijkse politie wordt mishandeling ten stelligste ontkent. „Integendeel", zegt hij, „de arrestanten hebben op het politiebureau zelfs koffie gekregen". De politie haalde 108 man uit de school, 47 van hen waren leerlingen. De anderen waren sympathisanten, volgens de politie meest leden van de Socialistische Jeugd en de AS VA uit Amsterdam.

Eindeloos

Het schoolbestuur van de academie prees na de ontruiming het beheerste optreden van de politie. In een verklaring stelt het bestuur dat het „eindeloos" heeft onderhandeld met de studenten en dat vanaf het begin van het conflict groeperingen als de ASVA, de Socialistische Jeugd en het Onderwij sfront grote invloed en ook leiding hebben uitgeoefend „om door middel van het Bcverwijkse conflict bepaalde maatschappelijke structuren dwangmatig te veranderen". De bezetters zeggen op hun beurt in een gistermiddag uitgegeven verklaring dat het relatief kleine aantal bezetters niet hun eigenlijke aanhang weergeeft. Volgens de bezetters zijn vrijwel alle studenten van de academie tegen het huidige bestuur gekant, maar durfden zij de bezetting niet aan uit angst voor represailles. De bezetters ontkennen dat het bestuur „eindeloos" heeft onderhandeld. „Het bestuur heeft geen visie op het kweekschoolonderwijs, maar kent slechts wetsartikelen", zeggen de bezetters. Tegengesproken wordt dat buitenstaanders invloed hebben uitgeoefend. Oud-studenten, geïnteresseerden en ouders hebben wel meegepraat, maar nooit stemrecht gehad, zeggen de bezetters in hun verklaring. Vandaag beginnen de lessen in de ontruimde academie weer. „Democratisering en onderwijsvernieuwing zullen, volgens de verklaring van het schoolbestuur, leidende beginselen in het beleid zijn". De bezetters gaan op hun beurt verder in het vrijetijdscentrum De Slof, waar ze bij een eerder conflict al een alternatieve academie hadden opgericht. Nieuwe acties worden overwogen.

Protestmars

In het kader van de landelijke collegestaking, die op de meeste scholen wordt gebruikt om te discussiëren over structuurverandering op de eigen school en onderwijsvernieuwing, trekt vanmiddag een groep leerlingen van de rijkspedagogische academie in Haarlem naar De Slof. De politie heeft geen toestemming gegeven voor de mars. Op school wordt 's morgens gediscussieerd, voor het publiek wordt een informatiestand ingericht. Studenten en leraren van de School voor de Journalistiek in Utrecht zijn gisteravond begonnen met een werknacht, waarin concrete steunmaatregelen zullen worden uitgewerkt voor de Beverwijkse bezetters. Gedacht wordt aan geldinzamelingen en het zenden van leraren naar de alternatieve academie.

1 "a9ente« slepen bezetters van de Katholieke Pedagogische Academie r buiten. Dc bezetters klaagden later dat dit vaak te hardhandig geschiedde.

(Van onze correspondent) BINNENHOF, 15 jan. — De Perscombinatie uitgeefster van de Volkskrant en Het Parool, had op 1 junj van het vorig jaar 10,5 percent van het totaal aantal abonnementen op Nederlandse dagbladen. Dit antwoordt minister-president De Jong op vragen die het socialistische Kamerlid Roethof in december gesteld heeft naar aanleiding van de gang van zaken bij Het Vrije Volk. Het Unitel-concern (dat onder meer De Telegraaf, het Algemeen Dagblad, het Algemeen Handelsblad en de Nieuwe Rotterdamse Courant uitgeeft) had een marktaandeel van 26,3 percent: 14.6 percent voor het Telegraafconcern en 11,7 percent voor de kranten van de Nederlandse Dagblad Unie. De Verenigde Nederlandse Uitgeversbedrijven (onder meer uitgeefster van enige Brabantse dagbladen en De Tijd) had toen 8,6 percent van de markt, de Arbeiderspers (Het Vrije Volk) 7,7 percent, Audet (De Gelderlander, De Stem en De Nieuwe Lim_ burger) 7,2 percent, ïsijtnoir (Haagsche Courant) 6,3 percent en de Stichting Christelijke Fers (Trouw) 5,4 percent. De minister heeft tevens bekend gemaakt wie de commissarissen zijn in de verschillende concerns.

De blanken: „... Maar generaal Cowon ..., het was ónze oorlog ...!"

fVan onze correspondent) UTRECHT. 15 jan. — „De kans is groot dat Nederland begin februari opgeschrikt wordt door een golf georganiseerde stakingen in diverse bedrijven in de klein-metaal", aldus hoofdbestuurder P. Berbee van de katholieke metaalbond Sint Eloy. Nu het landelijk overleg over een nieuwe CAO voor deze belangrijke bedrijfstak, waarin ongeveer 175.000 l werknemers werken, sinds half november van het vorig jaar is stopgezet, zijn de metaalbonden bezig om CAO's af te sluiten met de afzonderlijke bedrijven. Tot nu toe hebben vijfendertig bedrijven in navolging van de landelijke onderhandelaars van de werkgeversorganisaties nee gezegd tegen de eisen van de vakbonden. De bonden beraden zich nog over al of niet staken, maar als de bedrijven in hun houding volharden, gaan de ultimatums aan het einde van de maand de deur uit, aldus de heer Berbee. Tegenover deze vijfendertig bedrijven staan ongeveer zestig ondernemingen met wie de vakbonden al een CAO hebben afgesloten, in totaal voor 5.000 tot 5.500 werknemers. In verhouding tot het aantal bedrijven en werknemers in de klein-metaal is dit nog maar een kleine groep, die echter in de komende weken waarschijnlijk snel zal worden uitgebreid. „We krijgen", aldus de heer Berbee, „binnenkort de steun van een aantal grote bedrijven die hun organisaties veertien dagen tijd gegeven hebben om het landelijke overleg te hervatten. Gebeurt dat niet dan gaan ze met ons praten over een eigen CAO. Een heleboel kleinere bedrijven wachten daar op. Dan krijgen we een lawine van CAO's in korte tijd".

Teleurstellend

De situatie in de klein-metaal, die voor de vakbonden veel extra-werk meebrengt (in voorgaande jaren kon men voor de gehele bedrijfstak één CAO afsluiten) is volgens de heer Berbce ontstaan door de „zéér teleurstellende houding" van de werkgeversorganisaties. Het breekpunt was het tientje per werknemer per jaar, dat de bonden vroegen voor uitkering aan vakbondsleden. In de groot-metaal hebben de bonden deze regeling vorig jaar al bereikt. Van het geld doen zij uitkeringen aan vakbondsleden die met pensioen gaan. Voor de werkgevers in de klein-metaal was het tientje echter een zaak waar zij principieel niet aanwilden. Volgens de heer Berbee is er echter duidelijk een kloof tussen de organisatie en individuele werkgevers: „Bij de bedrijven met wie we nu akkoord zijn was het tientje doorgaans een hamerstuk. Waar is dan die principiële houding?" De bonden vinden de situatie vooral vervelend omdat zij sinds 1945 een dergelijke situatie in de klein-metaal niet gekend hebben. „Er is altijd", aldus Berbee, „een goed constructief overleg geweest. Wij kunnen uit het afbreken van het gesprek niet anders concluderen dan dat onze constructieve houding door de werkgeversorganisaties blijkbaar niet op prijs wordt gesteld". De kans dat het landelijk overleg weer op gang komt acht de heer Berbee bijna nihil. „De werkgevers hebben sinds half november geen enkele poging gedaan om weer rond de tafel te gaan zitten". Over de houding van de leden van de bonden als het tot staken mocht komen, toont de heer Berbee zich zeer beslist.: „De leden zijn bereid om de strijd tot het einde toe te voeren. We hebben veel vergaderingen gehad in de afgelopen weken en onze totaal-indruk is dat de leden vastbesloten zijn. Dat er toch vandaag nog steeds geen uitbarsting is geweest, toont wel aan dat ze het hoofd koel houden".

P. BERBEE

(Van onze correspondent) ROTTERDAM, 15 jan. — Zes studenten van de Hervormde Pedagogische Academie Koningin Wilhelmina in Rotterdam zijn gisteren door waarnemend directeur B. van der Tak voor één dag geschorst. Volgens de zes studenten zijn ze geschorst, omdat ze weigerden één voor én met de schooldirecteur te spreken. Ze wilden alleen praten als groep. De schooldirectie wil op de schorsing geen commentaar geven. De moeilijkheden op de kweekschool begonnen maandag, toen de heer Van der Tak een vergadering van tweehonderd leerlingen over de situatie in Beverwijk die door de actiegroep was georganiseerd, onderbrak en verbood.

KOPENHAGEN, 15 jan. (Reuter) — Het aantal seksuele misdrijven in Denemarken is sinds de opheffing van het verbod op pornografie sterk gedaald. In de hoofdstad Kopenhagen met zijn 700.000 inwoners werden vorig jaar 352 zedenmisdrijven aangegeven, tegen 520 in 1958. Dat betekent een daling van 36 percent over een periode van tien jaar. Volgens de politie betreft de vermindering vooral misdrijven op het gebied van homoseksualiteit.

(Van onze correspondent) KOOG AAN DE ZAAN, 15 jan. — De vakbonden hebben woensdag vergeefs geprobeerd dc directie van Scholten Honig in Koog aan de Zaan te bewegen over alle negen stakingsdagen in december het volle loon uit te betalen. De directie blijft bij haar besluit één dag loon in te houden. Ook een grote meerderheid van de ondernemingsraad heeft er bij de directie op aangedrongen alle dagen uit te betalen. Directie en vakbonden zijn het er wel over eens, dat een wilde staking niet acceptabel is. Het actiecomité van de werknemers had al toegezegd, dat zij de uitkering van tweemaal vijftig gulden wel accepteren, maar het directievoorstel over het uitbetalen van de stakingsdagen niet.

TVU de tekst van paus Paulus brief aan het Nederlands episcopaat in Rome is gepubliceerd, kan worden geconstateerd, dat het episcopaat alle wezenlijke elementen daaruit nadrukkelijk in het debat van het pastoraal concilie heeft ingebracht. Kardinaal Alfrink weigerde in Noordwijkerhout echter uit de brief te citeren, omdat hij die beschouwde als „privé-correspondentie". Het Vaticaan kan hiervan niet onkundig zijn geweest, maar publiceerde de brief enkele dagen later toch in zijn geheel, hetgeen op zijn zachtst gezegd onelegant moet heten. Door deze publikatie wordt de indruk gewekt, alsof het schrijven voor alle gelovigen bedoeld was (en dus door de Nederlandse bisschoppen was achtergehouden), terwijl uit de aanhef duidelijk blijkt, dat de bisschoppen de geadresseerden waren. In hoeverre de brief ertoe heeft bijgedragen, dat de bisschoppen zich in Noordwijkerhout vorige week bij de openbare stemmingen over de celibaatsplicht van oen uitspraak onthielden, kan men slechts gissen. Als verklaring voor hun afzijdigheid werd gegeven, dat zij niet de indruk wilden wekken, toen reeds een beleidsbeslissing te nemen, die zij — gehoord het pastoraal concilie — in eigen verantwoordelijkheid wensten vast te stellen. Indien de brief van invloed is geweest op de sternonthouding van de bisschoppen, valt slechts te constateren, dat zij in de gegeven situatie alles deden om te voorkomen, dat de spanning Vaticaan-Nederland hoger werd. Dat kan van Rome niet worden gezegd. De grote vraag blijft: waarom werd de brief juist nu — drie weken na de datum van verzending, na afloop van het beraad in Noordwijkerhout en daags voordat de bisschoppen zich bogen over hun program voor een baatsbeleid — gepubliceerd? Dat het er alleen om ging het pastoraal concilie te desavoueren, lijkt onwaarschijnlijk; het weghouden van de nuntius was in dit opzicht duidelijk genoeg. Verwachtte degene, die tot publikatie besloot, dat de brief op het beleidsprogram van dc Nederlandse bisschoppen meer invloed zou hebben wanneer die over de hele \\ creld bekend was? Dat zou getuigen van weinig begrip voor de situatie van die bisschoppen. Zij zijn niet door hun eigen gelovige gemeenschap in een val gelokt, maar voeren sinds jaren een beleid waarin de mogelijkheid van deze confrontatie was ingebouwd. En daarbij lijkt het ..point of no return" thans gepasseerd. De enige /.innige reden voor het openbaar maken van het pai schrijven kan geweest zijn dc vreest dat een zwijgen van het Vaticaan — hoe ondenkbaar ook — zou kunnen, worden uitgelegd als instemming. Dé publieke opinie in Nederland en elders moest duidelijk gemaakt worden, dat Nederland zich op een hellend vlak bevindt. Of dat zo is, zou beter kunnen worden vastgesteld in een rustig gesprek met een over en weer kennis nemen van eikaars standpunten en argumenten, dan door het eenzijdig schriftelijk opnieuw vastleggen van grenzen waarvoor de argumenten kennelijk door velen niet meer worden beigrepen. Het publiceren van de brief kan de spanningen tussen Rome en Utrecht slechts opvoeren, maar ook de spanningen binnen de rooms-katholieke kerk in Nederland. Het lijkt uitgesloten, dat het Vaticaan dit neveneffect niet heeft voorzien. Maar heeft het de risico's ook juist geschat, die hieruit voortkomen zowel voor het gezag van de bisschoppen in eigen land als voor de eenheid van de katholieke geloofsgemeenschap in Nederland? Het handhaven van een in feite disciplinaire maatregel moet de Vaticaanse autoriteiten wel zeer veel waard zijn als zij het spel zo hoog durven spelen.