De Volkskrant

(ADVERTENTIE) MM» MWHIiMt

(ADVERTENTIE) Ë MAT E CS ROSÉ «KERSTEN-'4 ' Importeur: \©/ 11 ANDRÉ KERSTENS | j TILBUR6 I 8 I

1 twee nieuwe films wordt deze ek de misdaad gepresenteerd, als qJJ romantische mogelijkheid tot („happen bij Frangois Truffaut C e bruid gaat in het zwart), als een het normale leven geïntegreerde |i.rrri van bestaan bij David Lowell , (Misdaad-syndicaat). In beide uVaUen is er sprake van een spel, J Truffaut gebaseerd op de grootst onwaarschijnlijkheid, bij , Amerikanen daarentegen op een °te mate van realiteit.

lU11 de film Misdaad-syndicaat (Thfe turSia Stick) zit een merkwaardig van verrassing. De schurken C 1 gewone mensen geworden. Hun !ö eh wordt gekenmerkt door een fat- schijn. Hun wezenlijk bei satl5atl is in dienst gesteld van de misiju*o Die misdaad houdt zich niet ijj er bezig met het neerschieten van tfjjsen, maar met geld- en zaken- °P grote schaal, waardoor van alles en nog wat in tif-Xerenigde Staten controleert en er °flit van trekt. ?J*et is nauwelijks te geloven, dat tk vlotte en correcte zakenman die bieÜjks naar New Vork forenst een is'ahgrijk lid is van dit syndicaat. Hij tïjtelukkig getrouwd en beste maten b?een buurman, die bij de politie is. L dagen verlopen volgens een nauw- V^rige code, bestaan uit een reeks tJ? bijna machinale handelingen die b. gevaar voor de staat opleveren. V s°hijn wordt opgehouden m een Inhuldig- postorderbedrijf, waar een secretaresse de zaken beh (%e toeschouwer raakt geïntrigeerd 'iSiu e tevreden uitziende man, die hts nu en dan van kleren verwisselt en een hoed en een bril opzet om een of andere zakelijke transactie te sluiten, waarbij grote bedragen in geld van eigenaar verwisselen. Hij heelt zijn verleden toen hij onder een andere, naam verduistering en fraude heeft gepleegd, voor zijn vrouw verborgen weten te houden. Evenmin vermoedt deze vrouw iets van zijn momentele activiteiten.

Dan gebeurt er iets ongewoons. De man is zo gelukkig met zijn vrouw, dat hij met haar erover praat om kinderen te nemen. De vrouw verzet zich echter daartegen op grond van een vroegere afspraak en geeft haar echtgenoot nogal raadselachtig te verstaan, dat zij hun huwelijksgeluk niet te reëel moeten opvatten, dat zij gewoon verder moeten gaan dit geluk te spelen. De man weet niet hoe hij kijken moet, wanneer zijn vrouw hem vertelt ook aangesloten te zijn bij het misdaad-syndicaat en aan hem als vrouw te zijn toegevoegd om de schijn van zijn uiterlijke status overeind te houden.

De echtgenoot raakt hierdoor in verwarring, gaat erover denken het syndicaat te verlaten en ziet zich bovendien achtervolgd door een man met een pijp die hem op een station bij zijn ware naam meende te herkennen. De in verwarring gebrachte man zoekt contact met de hoogste chef van het syndicaat om dit verontrustende feit te melden. Deze chef ziet er uit als een vertrouwenwekkende modelgentleman die nooit iets zal doen wat niet clean of incorrect is. Hij is in feite het kille brein achter het syndicaat en hij acht het noodzakelijk om zijn ondergeschikte op non-actief te zetten. Hij moet' onmiddellijk verdwijnen naar Zuid-Amerika en alle banden mei zijn vrouw verbreken. Ook 't postorderbedrijf moei worden opgeheven, hetgeen weinig moeilijkheden oplevert want ook de toegewijde secretaresse blijkt lid van het syndicaat. Inmiddels heeft het syndicaat ook de doopceel gelicht van zijn. beminde vrouw. Zij was vroeger verslaafd aan verdovende middelen en verkeerde in de onderwereld. Nu haar rol als echtgenote niet meer dienstig kan zijn moet zij in opdracht van het syndicaat ander werk aanvaarden in een nachtclub. De organisatie zal zorgen dat er een echtscheiding komt.

Waar het syndicaat geen rekening mee houdt: dat de twee mensen echt van elkaar houden. De vrouw ontvlucht de nachtclub en gaat terug naar haar man. Het syndicaat moet nu kraissere maatregelen nemen. De man met de pijp wordt ook lastiger. Het syndicaat neemt de schijn aan man en vrouw nu samen het land uit te willen smokkelen. De politie zit hen al op de hielen. Een nieuw paspoort en enige plastische chirurgie is noodzakelijk. De daartoe strekkende operatie zou de twee vluchtelingen van hun geheugen hebben beroofd, hetgeen de man echter op tijd weet te ontdekken, nadat hem is gebleken dat ook de achtervolger met de pijp tot het syndicaat behoort. Uitkomst moet er komen van de vriend-buurman van de politie, die al twee jaar op het spoor van zijn huisvriend blijkt te zitten. Goede raad is nu duur, maar hoe die wordt gegeven en opgevolgd willen we hier niet onthullen.

Het gaat er vooral om dat onder de schijn van een gewone misdaad-film een griezelig levenspatroon wordt onthuld van mensen die anders zijn dan ze eruit zien. De film krijgt daardoor het uiterlijk van een ongewoon soort scignce jfiction. Schijn en werkelijkheid in de mensen dekken elkaar nergens meer. Alle hartelijkheid, vriendschap en liefde moet worden gewantrouwd. ledereen is betrokken geraakt in een komplot dat macht over allen uitoefent. Het feit, dat vrijwel weinig bekende gezichten op het doek verschijnen, vergroot slechts de suggestie van bedrieglijke anonimiteit waartoe enkele geraffineerde machthebbers iedereen veroordelen. Aan de toeschouwer om uit te maken in hoeverre de maatschappij om hem heen naar zijn gevoel al op weg is naar die bizarre toekomst. Dat heeft veel te maken met de verdiensten die ik deze film toeken.

Bij Francois Truffaut existeert de misdaad heel anders. In de eerste plaats is er de aandacht eisende verschijning van Jeanne Moreau als een geheimzinnige, fascinerende vrouw die een reeks moorden pleegt in één doorgefourneerde wraakoefening. Deze wrekende Medea is levensgrote romantische projectie.

Truffaut -vfenst Moreau te zien als de eeuwig trouwe geliefde van haar jeugdvriend, die op de trouwdag in het kerkportaal aan haar zijde wordt neergeschoten. Een moord die per toevali gebeurt, omdat een stel vrijgezellen wat met een geweer speelt, dat een hunner niet meer op de haan van de toren maar op een bruidegom wenst te richten. Wanneer het schot is gevallen, stuift het gezelschap uit elkaar. Men besluit elkaar nooit meer te zien. De achtergebleven weduwe weet de makkers echter een voor een te vinden. De eerste gooit zij van een balkon, de tweede vergiftigt zij, een derde wordt opgesloten in een kast waar de man stikt, een vierde wordt met een pijl doodgeschoten, de laatste wordt neergestoken in de gevangenis, waar de vrouw intussen ook is terechtgekomen.

Het gaat Truffaut natuurlijk niet om dit „verhaal". Hij maakt bioscoop-ontspanning van een rijk melodrama, waar Moreau met prachtige gebaren, houdingen en oogopslagen middenin staat. In het zwart gekleed, in het wit gekleed, maar voortdurend rouwend om de verloren geliefde, heeft zij in een kerk (!) de gelofte afgelegd de gestorven geliefde te wreven. Zij gaat ook te biecht om zich te sterken in haar wraakgevoelens (!). Zij wordt tenslotte gearresteerd en voltrekt in de gevangenis haar wraak aan de feitelijke en zinloze moordenaar van haar man. Met zijn laatste schreeuw in de oren, met het beeld van een verlaten gevangenisgang op ons netvlies kom je als toeschouwer los van een film, waarin de ten top gedreven romantische onwaarschijnlijkheid die Truffaut wel meer bezighoudt, in de camerakunst van Raoul Coutard zijn hoogste uitdrukking vindt. Waarmee ik ook wil stellen, dat Truffaut behalve het verkopen van de grootste onzin, toch altijd in staat blijkt een film te maken, waarnaar je k ij k t.

Niet alleen het pas geleidelijk onthullen van de motieven van de wrekende vrouw middels een intelligente decoupage geeft deze film gezicht, ook de voortreffelijk getekende ambiance van sommige van haar slachtoffers. Vooral de rollen van Michel Bouquet als een timide underdog en van Chnrles Dermer als de schilder die Jeanne Morenu model laat staan als Diana, de godin van de jacht, hebben hun eigen inbreng als de door hun dromen aangetaste romantici, die de Bruid in het Zwart opluisteren. B. J. BERTINA ■ Misdaa d -syndicaat (REMBR ANDTSPLEIN, Amsterdam)

De bruid ffaat in 't zwart (TTJSCHINSKI, Amsterdam)

De bruidegom wordt vermoord — de bruid neemt wraak.

b begint in Berlijn de Berlinale, die ook films uit het verstoorde wil vertonen: dagen in Frankrijk van Claude Jr°tc/i en Frangois Reicheyibach j.bandieten in Milaan van Carlo — Peppermint frappe rn Carlos Sawa. Wanneer Jeanh c Godard zich even kan vrijt 6a|';en komt hij in Berlijn een f}]Conferentie houden rond zijn Le weekend. Godard verblijft momenteel in Londen waar hij een film voorbereidt met de Rolling Stones. Als Nederlandse inzending wordt in Berlijn To gr ah the ring van Nïkolai van der Heyde nog een kans gegeven. Op de Berlinale wordt ook vertoond de film De man liegt van Alain Robbe-GriVet, een der grondleggers van deWouuemi Roman. De cineast over zün film: „Het is geen sleutelfilm. Er is niets te begrijpen in de traditionele zin van het woord. Pas als je hem drie of vier keer gezien hebt ontdek je dat het een meesterwerk' is". In Frankrijk heeft de film al boze uitspraken uitgelokt over het sadisme van de maker, voor Robbe- Grillet een zaak die hem „hartstochtelijk bezighoudt".

In Venetië — waar de studenten de Biënnale proberen te bezetten — bereidt prof. Chiarini het zesde filmfestival onder zijn regime voor. Het zal zijn laatste zijn, van 25 augustus tot 7 september. Zich spiegelend aan de revolte in Cannes wil hij dit keer polemisch voor de dag komen. Alle cineasten die in Cannes tegen het commercialisme van Favre le Bret stelling hebben genomen, zijn dit jaar zeer welkom in het Lido.

Demonstratief schaart Chiarini zich achter de culturele revolutie. Het is geen toeval, zegt hij dat in Venetië met twee films voor het eerst de aandacht werd gevestigd op de studenten-rebellie en de sociale onrust overal op de wereld. Bedoeld zijn de film La Chinoise van Godard en China is dichtbij van Bellocchio.

k(Jp.n erotische komedie staat aangeigd. Mensen ontmoeten elkaar en V] 'Uc muziek vult hun hart. Op de OSGIe« van die muziek stappen die hc"Sen onmiddellijk in het bed dat C voor de voeten komt. Een jonge %fei'es moet dit thema waar maken. % r reis door Denemarken, naar Rio (W/aneiro en New Vork is een Sjjn°ustratie van haar vrijmoedigheid. toL verzamelt vrolijke, ongeremde M^ner> om zich heen, zo heet het. %ri Wat ervan naar ons overkomt Vu.e moeilijke weg van het bioscoop- W* naar de waarneming van de VejjChouwer is al gauw voor de ver. Fr!)g bestemd. 'S 6" dat is dan jammer, want wat ?evf.«gen een leuke, goed gemaakte Hk m? Dat het n»aar steeds niet 4n.,e« Wil, wordt dadelijk. Harriet hpCj^rsson, in de rol van de danseres, •W* natuurlijk alles, maar de Deense fla^seur Henning Carlsen heeft voorfntegen niks. Vandaar dat de sex bitj trJu-rend in deze film op een zacht •hai . staat, ontiegelijk wezenloos en }p '°°s oninteressant. &s£« student bij zijn minnares wordt Nmid door de echtgenoot. Thuis h°fn' ' een telegram van zijn ver- Cr f' .z'.i houdt het met een ander, "e s, rein naar haar op weg ontmoet *r dallcient de danseres Sofie. Wat is K^aet1 erotischer dan een sigaret, 0G e "enning Carlsen. Wie weet dat'? 6rr StQ schuchtere toenadering leidt 'h tot de intiemste relatie, staat stlir]g synopsis. Dat zal dan wel. De %ft gaat tenslotte met twee vrou- ven , .even, maar zijn gedachten bli.i-■' Sofie die in een ander werelddeel door luxe bordelen danst. Zij wordt ook nog lid van een bende. Zij houdt het met een gangster en met een impresario, maar haar gedachten zijn bij de student. Op zeker moment krijgt de student Sofie er toch nog bij. Maar als zij weer op tournee gaat, wordt zij in de trein overrompeld dooreen gemaskerde man, met wie zij chocolaadjes eet. Het kan ook dat Sofie dergelijke dingen alleen maar droomt, want haar gedachten dwalen steeds weer naar de student... Enfin, als de film niet afgelopen is, gaat het nog steeds door. Je hoeft er eigenlijk helemaal niet naar te kijken. Of vindt u van wel? BJB KRITERION, Amsterdam.

Harriet Andersson

Van Leonard Henny was wel een andere film voorhanden: Peace pickets arrested for disturbing the peace. Een voorbeeld van goed documentair filmen van wat er gebeurt: een demonstratie, de arrestatie van protest-zangeres Joan Baez en anderen, hun vrijlating. Le siooième face du Pentagon, een Franse documentaire van onder anderen Chris Marker en Frangois Reichenbach, was een nog beter voorbeeld. Deze film over de vredesmars naar het Pentagon en de vechtpartijen die daarop volgden, lieten meer zien hoe goed een camera gezichten en toestanden kan observeren en hoe strak deze beelden aaneengemonteerd kunnen worden.

Coma copia van Lipton is een gek filmpje waarin een wirwar van teevee-beelden dooreendwarrelt. Met de grootste moeite herken je een hoop: reclames, bekende familieprogramma's en andere series. The savages van Afan Gorge en met name Hey stop that van Robert Feldman schoten hun doel voorbij door een te gemakkelijke aanpak. Een blanke gerenommeerde discriminerende dooddoeners laten zeggen en dan de camera laten meeleven met een groep arme negers in een eigen wijk is wel het naast elkaar zetten van twee realiteiten, maar te oppervlakkig om een aangepast resultaat te boeken. Het aan elkaar monteren van oproepen om in dienst te gaan met varkens in een modderpoel werkt wel op de lachspieren, maar meer niet.

PLAY TIME (CALYPSO, Amsterdam; ASTA, Den Haag). Alle leeftijden. LES ENFANTS DU PARADIS (CINETOL. Amsterdam). Boven 14 jaar. WILDE AARDBEIEN (CINETOL, Amsterdam, elke nacht). Boven 18 jaar. DE NACHT VAN INSPECTEUR TIBBS (HOXY, Amsterdam; CHICAGO, Eindhoven i. Boven 14 jaar. GIL'LIETTA VAN DE GEESTEN (STUDIO K. Amsterdam). Boven 18 jaar. WEEKEND (DE UITKIJK, Amsterdam). Boven 18 jaar. LA RELIGIEUSE (SASKIA, Arnhem; LUXOR. Bergen op Zoom, tot wo.). Boven 18 jaar. ECHTSCHEIDING OP ZN ITALIAANS (DE BEYERD, Breda). Boven 18 jaar. BONNIE EN CLYDE (CITY, Delft). Boven 18 jaar. MARAT/DE SADE (SELECT, Delft). Boven 18 jaar. MET JOUW TANDEN IN MIJN NEK (PALACE, Deventer). Boven 18 jaar. LE VOLEUR (SELECT, Eindhoven). Boven 18 jaar. DE VERLOEDERING VAN DE SWIEPS (CONCERTHUIS, Groningen). Boven 18 jr. UNE AFFAIRE DE COEUR (STUDIO, Groningen). Boven 18 jaar. ACHT EN EEN HALF (KRITERION, Den Haag). Boven 18 jaar. LA VERITE (KRITERION, Den Haag, vr.- en za.nacht). Boven 18 jaar. THE COMEDIANS (ODEON, Den Haag; HARMONIE, Tilburg). Boven 18 jaar. PIERROT LE FOU (STUDIO 2000, Den Haag), Boven 18 jaar. HET ALLEDAAGS FASCISME (LUXOR, Haarlem, vr.- en za.nacht). Boven 18 jaar. DE GETEMDE FEEKS (CENTRAAL, Helmond). Boven 14 jaar. DE SAMOERAI (FESTIVAL, Maastricht; CAMERA, Utrecht). Boven 18 jaar. BELLE DE JOUR (CINEAC NRC, Rotterdam). Boven 18 jaar. EEN IDIOOT IN PARIJS (KRITERION. Rotterdam). Boven 14 jaar. ONI BABA ('T VENSTER, Rotterdam). Boven 18 jaar. TOUCH OF EVIL ('T VENSTER, Rotterdam, v.- en za.nacht). Boven 18 jaar.

(ADVERTENTIE) f Schoonheidsmasker, j I maar... geen masker van I geheimzinnigheid! 1 W Ooküwliiudkanjefugdigbh>eo!Hoe?SbiSeidocosmetici2sn m $38 er in geslaagd een transparant, vliesdun masker te ontwikkelen te H met dezelfde, zo niet betere eigenschappen dan de dikke, pap- g| M perige massa welke tot nu toe gebruikt werd. ShiSeido Facial g&> §5 Pack (in tube) laat zich bijzonder makkelijk aanbrengen en !§* wordt na 25 minuten als een dun vliesje van nw gelaat afge- || Is nomen; uw huid is weer als herboren! *$ H Wilt u meer weten over onze ShiSeido cosmetica? Vraag onze m m brochure: „Nieuwe wegen naar natuurlijke schoonheid 1"

In het gebruikelijke ronde-tafelgesprek wil Chiarini dit jaar onder het motto „de jeugd en de cinema in gesprek" jonge filmers en studenten met elkaar in contact brengen. Frangois Truffaut, Godard, Belloccliio, Bertolucci zullen er aan deelnemen naast " studentenlèiders als Rudi Dutschke, Sauvageot en Cohn- Bendit.

De traditionele retrospectieve vertoningen worden dit jaar gewijd aan Jcan Renoir en Alfred Hitchcock. La béte hummne van Renoir opent zelfs het festival en De 39 stappen van Hitchcock zal het besluiten. Hitchcock is aangezocht om de Gouden Leeuwen te komen uitreiken. Of dit laatste een goede keus is geweest voor een festival dat zich als uitermate radicaal opwerpt, staat nog te bezien. Er is iets in het optreden van de zeer oude Hitchcock dat jongere filmmakers zeker niet meer kan bekoren. (Zie de wijze waarop hij zijn ondermaatse teevee-shorts persoonlijk inleidt.)

Bij gelegenheid, van het 30-jarig bestaan van de federatie van internationale filmarchieven (FIAF) is in Londen een congres gehouden, waarbij verschillende landen-programma's werden vertoond. Nederland was vertegenwoordigd met een Mosaic of young filmmakers. Vertoond werden: Moeder en zoon van Jan Nemec — Herman Slobbe van Johan van der Keuken — Lichaam en Ziel 1 en 2 van Renee Daalder — Your portrait van Erik van Zuylen — Tulips en Rapé van Wim van der Linden. Deze uitstekende keuze werd gemaakt door het Nederlands Filmmuseum.

Geraldine Chaplin speelt een rol In „Pepermint frappe".

De leden van de Haarlemse Filmliga kunnen niet meer in het Frans Halstheater terecht, omdat de directrice van deze bioscoop vindt dat de liga te linkse films vertoont. Bovendien heeft mevrouw kritiek op de samenstelling van het bestuur van de liga. Mevrouw wil invloed op de programmering.

De Amerika-avond, die de Amsterdamse Cineclub woensdag in Kras belegde is niet helemaal geworden zoals hij was opgezet. De. organisatie, met name op het technische vlak, was niet vlekkeloos. Maar het voornaamste gebrek was pure pech: de twee belangrijkste films ontbraken. Een film van Leonard Henny, bekende figuur in de Amerikaanse Underground Cinema, over Stokeley Carmichael en de Black Power was door een fout van de PanAm (boze tongen spreken van opzet) te lang in New Vork opgehouden en arriveerde pas donderdag in Brussel. Ook een verfilmde toespraak van Bram ■de Swaan, die al geruime tijd voor studie in Amerika verblijft, was niet aanwezig.

Te zien was er dus uiteindelijk weinig. Dat daarbij nog eens de stroom uitviel en een keer het geluid, Is voor zon eerste keer niet kwalijk te nemen. De Cineclub is nog te jong om thuis te zijn in zulke grote zalen met meer dan duizend man publiek.

In het Museum yan Moderne Kunsten in New Vork is een Nederlandse filmweek aan de gang. Vertoond worden onder meer: De verloedering van de Swieps — Joszef Katus Het gangstermeisje — Ais twee druppels water — Paranoia — Alleman.

Een van de functionarissen van het museum, Adrienne Mancia, is een bewonderaarster van het Nederlandse filmen.

Meer nadruk kwam in het geheel van de, avond te liggen op wat er gezegd werd — als de niet zo daverende geluidsinstallatie tenminste toeliet dat het de zaal bereikte. Een inleiding van Joost Matthijsen, die pas echt ging spreken als hij zijn papier verliet, gedichten van een Amerikaans neger-dichter, die misschien meer de kern van de zaak raakten dan dê meeste films, en de korte, sterk emotioneel-propagandistische toespraak van Dale Smith, de vertegenwoordiger van Black Power in Europa.

Het programma zal nog elders in het land te zien zijn. Met meer films en wisselende forums. Met een iets betere technische organisatie. Met hopelijk even veel belangstelling.

De makers van cinerama-films hebben kennelijk moeilijkheden met het zoeken van hun stof. Custer of the west (Generaal Custers laatste opdracht) is niet meer dan een ouwerwetse wild-west-film. Een detachement dappere soldaten moet het opnemen tégen oproerige Cheyennes, Sioux en andere stammen blote roodhuiden met lendendoekjes. Er vallen (geïnspireerd door Italiaanse western-makers) doden bij de vleet. George Custer (Robert Shaw) is de held, die bewogen door medeleven met de arme misdeelde Indianen, om een vriend op een hoge post een plezier te doen de stammen uitroeit. Dit soort heldendom en serieus voorgeschotelde leger-logica heeft niets met halfrondprojectie of „u-zit-er-middenin" te maken. Regisseur Robert Siodmak heeft alle moeite gehad met de stof voor nauwelijks anderhalf uur film op gewoon formaat zijn stereofonische drie uur te vullen. En wie zit er nu nog te wachten op het kermisvermaak van het meerijden op een treinwagon die een helling afdondert? CINERAMA, Rotterdam.