De Volkskrant

PROP. dr G. A. Ladee is hoofd van het Rotter- abortusteam, dat ver- Ili!?Staat uit een maatschap|"K werker, een arts in op- Ln§ zenuwarts, de huist van de te aborteren vrouw liieeiynaecoloog' die door de bereid gevonden r ac operatie te verricht lh!!n. maanden geledeia r^ei prof. Ladee in Medisch Tr*<* een uitgebreid artikel, Laren 7 onder meer zijn bc' ïek> gen de abortuskli- Kf > «e Stimezo wil stichten, ■"eenzette. \fig-. Besprek begint met cci P* klinieklnT princif>e niet meer teSen H?4*! Prohh„Lgedacnten over een be- Pto nu^if11 ontwikkelen zich. We P*l* inf«^ri.maanden verder. Ik heb P*s over^atle_,en * ben er ook an- P* * itiftj• vf". nken do°r contacten zifn ? tSt™ezo-besruur had". _? PrincirL j volkomen eens over _** een ,V at er oezwaar beslaat. ï*-*nim£ *&ortusk)iniek buiten een 1* P«^Bïï1aai,am? Omdat je abor_?* apart ,„ op deze toc}l _«* cle mL,'0* temidden van de C* meetf 1SCue hulP- Je V«-kt dan I****. aan ,* et teboe' aan de sePa" ■>«•&£ _Larte klini if een vrouw. die in een . milj, >ïïordt opgenomen haai-' Phaar *'k'er kunnen verbergen ■ekenf^5ev*n'g' D3al'bij komt. dat «fnfonds de koelen van de niet pname in ,«en aparte klije h t .. verS°éden. Tenslotte gen ai™ * e i k mtS?1',1-1? aJn- dooi- een aparte makkelijker, om ach te blij-

Noodmaatregel . «et e„j„ O a\tcr' voor Sim nhUu, iUn fcKnieJc birmeii cc* ?let zou kfMlew s AU dat nou opffidtle> als middel om tijdelijk? >n z^Lng,.te hebben, zou ik _ , ad«aal vjQj M,aar ik zou he; Hijk^lgens h' en hiP,een lliteond. ?i Seen en,. ■fgen ah;.p:'nc,pi' perken p°°r<:, weinig gebet: loudingsge e het do; be om een apa> ""- Rptterda "Pecti, iot de Medisclrt fc "" de VolksgezondiïeïfL n

de ontwikkel Rotterdam met zorg gade te slaau.

L,: „Ja, maar van de gynaecologen, die de brief ondertekenden plegen de moesten abortus, sommigen vaker, sommigen sporadisch. Ik acht het nu niet uitgesloten, dat er wel Rotterdamse gynaecologen te vinden an zon kliniek willen meewerken"

Hótterdi I uut ie. . L,: ..Ik dacht dat die acht dat er sinds de ■ n de NVSH in het re >rd ingrepen ineen ik" I „Ja, lijgedragen tot «tv g.' Lit was léing: al tot de ~Ja-tenzij-houding" gekomen van de grote ervaring d:e wij de laatste twee jaar met het systematische team-onderzoek hebben i daan. Wij hebben wel ontdekt dat bij een goede attitude tegenover de vrouw (niet moraliseren enzovoorts), goed doorspreken van het probleem met haar en bij een goede begele het risico op ongu spijt, schuldgevoel enzovoorts te lozen is". „Het zou zo moeten, en kv

door Martin Ruyter

dal de gemiddelde goede h '.elf ernstige morele of emotionele >ortus heeft, :onder van een abortusteam tot h zicht kom:, of in een bepaald geval de i een wangerschap noodzakelijk is, Volgens onze ervaring zou er in de meeste gevallen geen beau te pas moeten komen. Maar miis het wel zinvol, de teams te laten bestaan zodat de huisartsen d twijfelgevallen kunnen consulte

..Ik ben in dit verband ook tegen gmg van de abortuswet. Volgens mij moet die hek wet eruit. Die abordient geen aparte in. Daarbij mag in de wet wel een extra artikel worden on abortus door niet-medic gevoerde abo: met een ext •; Maar da', kan gr.. voegd uitoefenen \.

Prof. dr G. A. Ladee: Huisarts moet abortusgeval kunnen beoordelen

,st naar het : Deze he , gedurende de aflïandi het bepaalde geval deel am, Zo hebiji gynaeoo Die gynaecologen krijgen -lók n/.icht in de m

is een aantal gynaecologen hierdoor minder afwijzend tegenover abortus komen te staan". „Zowel huisartsen als gynaecologen hebben door dit werk nieuwe erv« kunnen opdoen, ook voor de aanpak van de vrouw, die bij hen komt. Niet meer van: had je maar nitji vent het bed in moeten duikc eens maar nooit weer of een erabryootje op het bureau dan zeggen: dat had he /eggen: het is toch eigenl ke benaderingen werken de slechte reacties bij de in de hand. Het is voor d< tuurl.jk ook moeilijk, Hij heei eenmaal een opvatting ove maar hij moet er voor oppassen, die ook de vrouw in kwestie op te drukken." „Dat bespreker, van het prob met de vrouw is o eenvoudig. Ze komen wel bij je om te /.eggen o .mi abortu maar je moet dan öok nog nagaan, of dat echt zo is. Of ze met door een omngj een man of oudei meer oliënde 01 'Orgekomen. dat wc hadden «ppen, •i. dan, omgekeerd, «■happen die afgebroken zijn". V schreef in Met' volgens u in Rotte voldoende gelegenheid was om een abortvs te krijgen. ~Zo heb ik he u. Ik bedoelde, dat we voor de vrouw; bij ons kwamen, altijd een opl. hebben gevonden, ning met de andere vrot bij u terecht konden. A.: „Ik heb uit een enquête, die on- Rotterdamse artsen is gehouden, begrepen, dat er per jaar wel enkele honderden gevallen in de regio Rotterdam zijn, die niet of moeilijk worden, geholpen". Dr Van Schalk becijferde al duizend gevallen zou gaan. 1..: ..Dat lijkt me wel wat va Sommige artsei vrouw, die bij hen komt, naar X Dat doe:-; Alleen als ji it iemand :.cieel goed aankan, een goede begeleiding heeft. Engels spreekt en moeilijk hier ilaats kan vinden en als ze e mee komt, dan is dat miss* wel eens een weg. Ja, het is nog altijd eenvoud gynaecoloog te n, die het wil doen. Je hei •. die het doen dan anderen en dh -juist. We -• gynaecoet operatiekai! bereid zou abortus te verrichten, waren wi het prbblee

team behandelt drie gevi eek. lionderdvijftig per jaar. Z.: „Dat kan niet anders. We zouden meer niet aan kunnen, omdat we het intensief doen. Er gaat erg veel tijd in ziten". „Maar daarnaast vrouwen geholpe edere huisarts verwijst naar ons team. Een aantal van hen kan direct naar hun eigen gynaecoloog verwijzen. Er worden dus legaal wel meer vrouwe holpen. Maar het staat vast, dat er in Rotterdam stellig enkele honin vrouwen hulp nodig hebben, die zij niet krijgen". Tot slot: ~Ik vind het toch wel goed. dat u opschrijft, dat ik tegen abortus ben. Met alle mogelijke maatregelen moet worden voorkomen, dat een abortus nodig is. De meeste ongewenste zwangerschappen zijn noodgevallen, waarbij voortzetting van de zwangerschap tere schade berokkent dan bc-, eindiging. schade voor d voor haar milieu, maar ook voor' liet verwachte, ongewenste kind. dat waarschijnlijk geen goede ontwikkelingskansen voor een gelukkig leven zal krijgen."

VTORIGE week een VARA * programma over abo vanavond een uitzending van de NCRV over dit probleem. Een van de gasten, die dan hun mening zuilen geven, is de Rio' damse hoogleraar in de psychiatrie, dr G. A. Ladee, hoofd van het team in het Rotterdamse DijkzigtaiekenhuiS, dat nagaat of het noodzakeijk is, dat een vrouw een 'abortus ondergaat. Wij hadden een gesprek met hem. Aairileid'inig was mede het plan van een aantal Rotterdamse artsen en zenuwartsen, onder dr C. Th. van Schaik, om b* mogelijkheden te scheppen onderbreking van ongewenste zwangerschappen binnen de grenzen van de wet. Deze s dat abortus alleen maig worden gepleegld, als dat medisch gezien noodzakelijk .5. De Rotterdamse artsen richtten daarom op 26 junri vorig jaar de Stimezo op. de Stichting voor Medisch Verantwoorde Zwan'gerschaps-onderbrek'jng. De stichting hoopte, dat het niet nodig zou zijn, een aparte- aborruskïmiek te s ten, maar toen er geen mogelijkheden in de Rotterdamse ziekenhuizen leken te zijn. besloten zrij toch tot deze „noodmaatregel." .Helaas bleek tijdens een gesprek op de Meddsehe Hoofdinspectie in Leidscfhendam, dat hogerhand de kliniek orair Ujk na de opening weer zou laten sluiten. Van Schaik: „toch gaan we de kliniek openen en zo mogelijk. Maar wij hopen toch op zeer korte termijn nog tot samenwerking met een ziekenhuis te komen. Een kliniek in een ziekenhuis is veel beter dan een aparte kliniek. Een abo is altijd een noodoplossing, je complicaties krijgt en die krijg je onherroepelijk, moet je met je patiënt snel naar een ziekenhuis kunnen. Een kliniek in een ziekenhuis betekent ver der. dat de Medische Hoofdinspectie de kliniek niet zal sluidat kunnen ze dan hele maal niet doen en dat de vrouwen, die geholpen worden, kosten van de verzekering terugkrijgen*.

{> IS •■ h •zoek t ? ' til**ll las vliegtuigdoor de evisol «el-ü h *». Voor hiQh} tui! daa, om de poli- : :oek aan Cuba eige-r, sum Ü staa rn *• Tn,.^"uc':' Seen cent bcnad seni„5eni„ est van de parlei b,et Werfi «legatie verontwaardigd. d^Vé-bez(): ook nog h» rhü ?„ taan Aruba bracht, waarv 6ft Eeïi_twiJfeld een beter inzicht 5 An^en '» de problematiek d °«ITIVo n' sfe?' Op'gg.lkamerleden zien dat an- Uit , v"an ,vu se'loolre!sie mag jr Mvi „ niet uit de boot (of vallen.

I' lijf uitvond en principe van televi.. oerd. iepvallend ! de gelukkige. In i lam kreeg middag, vanwege zijn hl W£ VOiM" de televisie en ook r>e°Bramma-V,0r Ha«imassa en andere 1* wordt uitgereikt H'ecHtici ,ng Geze schap van Televika Voi-ï» enminste zo was het vroe- w9,l' Sftti Jaar 1S de stichting uit eltu'Jn-beel p,t' tüen voorzitster Phé rrtnrner ' van De Rotteronk ad' Ooraak was de geil 5r>m,s,t bij een vergadering e> aaiiD-o n!euwe winnaar zou worie Zweien. Behalve Phé waren *ieiw waarvan er één al geen neer was en dat ie, heeft I

lijk uit hem , voor Het 1 j van o.nd. die de .-chijl' t,o< Bob Rooyens. Van T.ij.n draafde in Mies-en-Scène en drukte R >o.\ :; neus e.n lippen de E in handen. Mv nog gaat he'. geruoht dat het de schijf was die Is heeft gekregen.

Welnu, de Stichting Gezelschap van meer .naat naker nog zamoide dit jaar een handjevol colle're.nke: Frank cm was daarna . zou ik:. Mies-en-S meer, maar Scala op dl p ■tand op d el een ze: .■ aan lijd* in !< sche. Tw . Care! géhéid': tien mtnuli >e!d, d:e alicn. i: „Die re jon:. Ze kunnen allemaal a maar organiseren ho maar". De sponsors, door Van Tijn subsidientan genoemd, ii.

Zekej dal de NOS erbij ■ iamebureau PRAI) sen ver: staan oordelen naai oo van . men" er op dat Jntstaan.

[OHM DE VRIES Uil «' weet . . wijken, als het i.in kindi tuks in totaal) in artistieke richting' voort te stuwen. Zijn eerste project was de 16-jarige dochter Doetie, 'ook onbekend als Ethel Edwards of Edith Queen. ?Ict ging vader De Vries zelfs niet te ver („Als je carrière wilt maken moet je er iets voor over hebben") aan te kondigen dat zijn Doetie de eerste Nederlandse zange>res was. die volkomen naakt zou gaan optieden.

Toen verraste journalisten op dat nieuws afkwamen (u weet hoe dat tuig is) haastte „manager" De Vries zich om een en ander in te trekken. De publikaties over naakt-optredens (in Apeldoornse couranten) waren het gevolg van een misverstand, de heien van de pers hadden het niet helemaal begrepen, er was te veel sensatie bij, want dacht u nou werkelijk dat hij, als vader zijnde, zijn bloedeigen Doetie in dr blootje zou laten optreden? Met de carrière wilde het intussen niet vlotten. Maar De Vries gaat gewoon door. 11: naar De Media. Sinds kort is Johr. de Vries ook manager van dochter Ali-5), die de g werkzaam is bij een Ap

kruidenier. Deze week ontvingen we het volgende schrijven van De Vries:

..Geachte redactie breed over onderhouden lm dr mogelijkheid te openen een bijdrage f' leveren om het leed van anderen ie verzachten en daardoor mogelijk <-dden. Wij zouden >t de ..stichting ontspanning voor gehandicapten (club 500)" en in de vorm van het cvi. produceren vari grammofoonigen daarbij de sten liet publiciteits-medium en de platenponsors. I angères) en Alice Man ia juriste) zijn bereid lot het verlenen van alle medewerking die tot het realiseren van e.e.a. nodig mocht blijken te Wij geven U gaarne in on' ging. middels een khrte samenvatting, hierop de aandadit te willen doen kunnen vestigen. Inmiddels verend en gaarne tot een gesprek bereid. c. BLOW ( P PRODUCTION."

LIKT mededelingenblad nummer 13 ±x (juni 1970) der Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie en Neurologie (NVPN) bevat 28 dik bedrukte pagina's. Hiervan zijn er twaalf geheel gewijd aan geldzaken, met name de specialistenhonoraria. Het besmuikte proza, waarin deze poanproblemen worden uitgedrukt, is niet alleen taalkundig interessant, maar wekt ook belangstelling door het , verschijnsel der onthullende verdoezeling. Voor buitenstaanders, ook wel leken genoemd, is een dergelijk jargon even ondoorzichtig als het jaarverslag van menige naamloze vennootschap. De enige manier, om in kort bestek iets van het verhulde te onthullen, lijkt citaten uit hun knusse verband te rukken en ter overdenking aan te bieden.

Daar gaan we dan: 1) „De Richtlijnen Particuliere Tarieven zoals die door de NVPN op de huishoudelijke vergadering van 12 juni 1965 zijn aanvaard behoeven nauwelijks wijziging." 2) „Dat de grootte van de H-factor van het H-tarief toch op 55 is gebracht, hangt samen met een aanpassing tengevolge van de landelijke harmonisatie van de Richtlijnen." 3) Helaas hebben enkele collegae niet voldoende discipline kunnen opbrengen bij het vaststellen van het honorarium en zijn hieruit conflicten met buitenstaanders gerezen." 4) „De indruk mag niet worden gewekt, dat bij honoreringsgeschillen de leden van niet-medische groeperingen zich zouden kunnen bei-eoepen op de door de NVPN opgestelde tarief-richtlijnen in deze." (Dit slaat op psychotherapie bedrijvende, psychologen).

door de volksvertegenwoordiging (op advies van de SER) van een beperkte volksverzekering met betrekking tot de aiekenhuisverpieging dient het Oentrrale Bestuur van de Landelijke Specialisten Vereniging zich tijdig te bezinnen: „Mogelijk kan een samenspraak met de Kontakt-Commissie van Landelijke Organisaties van Ziektenkostenverzekeraars (KLOZ) ertoe leiden, dat een dergelijke verzekeringsvorm kan worden voorkomen, althans in een voor alle daarbij partijen il kan worden Bovenstaande aanhalingen stammen uit het verslag van de Kamer van Zelfstandig Werkende Zeaurwartsen van de Sociale Conunistsie van de NVPN, welke Commissie elders iets openhartiger de beroepsbelangencommissie wordt genoemd. Om te verhinderen, dat iemand schrikt van de nota's, welke uit de activiteiten van de Speciale Commissie voortspruiten, willen we tot slot tenminste één raadsel oplossen: dat van de H-factor. De H-(honorariumn)-ftictor is 55. Oplossing in gewone patiëntentaai: 55 is ƒ 55,— of 55 piek of aken of 220 I

Wat draagt deze Zuidvietnamese marinier op zijn rug ? Een opgezette havik, de mascotte van zyn compagnie. Elke compagnie heeft zo zijn mascotte. Wie weet zit er ergens ook wel een duif. Maar de havik is natuurlijk de allerbeste mascotte, driemaal beter: hakt beter, rolt beter op, brandt beter.

IJSSELMONDE, 5 juni (KNP) — „Het gevaar is niet denkbeeldig, dat we door de steeds groeiende medische en medisch-iech—sche macht over het menselijk leven steeds onmachtiger worden met betrekking tot het menselijk leven. Anders gezegd: het gevaar bestaat dat er aan de menselijke belangen van patiënten tekort gedaan wordt." Dit zei prof. dr Paul Snorken vrijdag in een rede bij gelegenheid van de officiële opening van het verpleegtehuis Antonius in IJsselmonde monde. Prof Sporfcen wees er niet nv op dat ziekte meer is en blijf-, dan enkel een lichamelijk iets mankeren. „De lichamelijke conditie heeft aeer grote invloed op de emotionele en mentale ospecten van de mens," aldus Sponkem. Hij betoogde dat bij mensen . die ernstig z.ek zijn onhewoepedijk vragen opkomen omtrent de zelfver-we: mens. Da,: zeggien vragen, die de meest fundamentele kanten van het menselijk bestaan raken. ■De staf van een ziekenhuts en verpleegtehuis — aldus prof. Sporken — moet er dn voortdurend teamwerk dan ook op uit zijn om elke zieke in staat te en zich zoveel mogelijk ~waar t* maken". De taak van een ziekenpastor in deze is veel .bescheidener en minder omvattend dan dat vtroeger het geval De taak van de .pastor ziet prof. ,__ Sporken juist :n het [geheel van da ziekte als menselijk gebeuren hewt zijn recht komen waar de fundamentele vraigen omtrent het menselijk bestaan zich opdringen.

LEEUWARDEN, 6 juni — Ten behoeve van het onder-eoek door het Limnologisch Instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen zal er aan de zuidkant van het Tjeukerneer te Gietersebru* een permanent laboratorium moeten worden gebouwd. De onderaoekiagen van het instituut zijn zowel voor de wetenschap als voor de wereldvoedselvoorziening van belang.

Het Tjeukerneer krwa-m verleden jaar in de belangstelling met het plan er een satellietstad met ftxransenwon en recreatieveirblijven te a ten op een cam-pie-t van sohieredl-uttdhet zogenaamde pla-i-Wellega. Voor de verdere onderzoekringen van het Limmologiseh Imstriibiiuit is echter een zoveel mogelijk ongerept Tjeukerneer nodig.

een nota van Gedeputeerde • .and wordt nu uit planoschappelijke, oatiuiurwiee. recreatieve en water - : undige overwegingen realig van het plan-WeUega ontraden, eggen wel een stimulerende rol te n spelen bij projecten van geüijke e elders in de provincie. De Proale Planologische Dienst ;s reeds bezig met een aantal alternatieven te kkelen.

AFGELOPEN woensdag 3 juni had -f*- de aan paifium verslaagde Vlaamse auteur Roger van de Velde in de Jellinek-kliniek aan de gracht te Amsterdam. r dan acht : n tojaar gevangenis had gekost, eindelijk een ontwenn:: moe- Maar pre. werd ruime belangstele m begraven. Zaterdagavond lij. op een café-terras in he: trurn .verpen. aan een te | paifium overlt' I ook had hi nog moeten optreden in Verger: het vrij lamlendige literaire ;aamse tv. In plaats \•;;■ iditionele interview verzorgde Hubert Lampo nu een lustreerd portret van Van de Velde. Het programma sinds jaren, uit de lusteloos' schrikt. Bitsig vroeg Lamp wie er in r'eite voor deze doo woordelijk was, en hij beantwoordde de vraag metei .aar zieke . die buiten zijn wil om aan paifium verslaafd was geworden. jnder ook n ïg te denk .il Van de Veide >ek ..Recht op Antwoord" reeds een stukje in Dag :, en Kees Fens besprak het boek ttnt. „Recht op antschrikte een groot , ■ >p. Een solidariteitsactie nse ■ letterkundigen en journalisten kwam op gang. Zonder één uitzondering hebben jongeren en ouderen, conservatieven en progressieven actie om Van de Velde vrij te krijgen gesteund. Ook uit Nederland kwamen talrijke sympathiebetuigin•mderiiig op die regel werd, end, gevormd door De die het n > het boek de . dict" die het geschreven had enkele slagen onder de gordel te geven). Door de schrijversactie ie Velde een zeer uitzonderlijke gunst: hij mocht contact opnemen met onder anderen prof. drs Ghysbrecht, psychiater, die besliste dat Van de Velde inderdaad het best een ontwenningskuur zou kunnen volgen. Maar dat had al lang eerder moeten gebeuren. En dan had hij, onmiddellijk na zijn straf uitgezeten te hebben — wat volgende week het geval zou zijn — naar Amsterdam kunnen vertrekken .. . De „Vereniging voor Vlaamse Letterkundigen is principieel bereid mevrouw Van de Velde bij te staan als zij een proces wenst aan te spannen tegen de laboratoria dr Janssen, producenten van paifium. Karel van Isacker, rechtskundig adviseur van de vereniging, en Eddy van Vliet, advode Velde, zullen eerst:■ contact opnemen. Dat omdat de zaak ■nhjk

REDACTIE henk huurdeman BUDRAGEN fernand auwera j. mathijsen marjolein uitzinger

i' deze gevallen in Bele Velde blijft nog even aan i i: dit najaar verschijnt iq brieven, een bundel verhalen en zijn eerste roman, „Tabula Rasa".

r*|E \ OOEZITSTER van de ' 1J mevr, H. Va: de gemc am 281(1 voorkeurstemmen ,;e ben gekregen: genoeg voot een raads- Zij stond op de laatste de Rotterdamse liberale kandidaats!.. Stèren ook keli.]!. .eraad za' nemen, is, zo o een punt ven Haar verkiezing had haar wel overrompeld, .aarde ze. Een reden waarom de Rotterdamse liberalen hun partijvoor■ yraag in de raad willen hebben kon mevrouw Van Someren zelf u. Ze heeft ditmaal overigens mat gezegd, dat de kiezers schien een grapje hebban willer, halen.

I," DAN is er nog de uitnr ' ■ tic van de Philipijnse . DE VOLKSKRANT, Mister Kwartaal."

r\E HEER Peter J. van de Horst XJ schrijft: Ik dank de heer J. L. Sanders voor zijn opmerking enz. De heer Peter J. van de Horst is blijkbaar wat bijziende, want onder mijr. derlands, Duits en Engels staat steeds mr. dirs. J. L. Sanders'". Uit: De Vacature, nieuws- en advertentieblad voor het onderwijs.