De locomotief

Zesentwintig! — Vijfeatwiatig! — Vierentwintig! — Drieëntwintig! ....Mijn!! De koop is gesloten. Voor 1877 sal de «lverilindende M*rs ïich sog met een oorlogsschatting van drieëntwintig millioen tevreden stellen. Dat valt drie millioen mee. Deze Minister toont ten minste nog ta bagrjjpes, wat hij aan het gemeen overleg; verschuldigd is. Al meent hij ook een crediet van 26 millioen noodig t8 hebben, fcjj is niet stijfhoofdig genoeg om op eea ojjfar dood ta bleven. Zoodra de Volksvestegenwoordiging hem toevoegt: dat is te veel, zooveel kunnsn wa riet betalen, geeft bij ten astwoord; welnu, dan zal ik het roorloopig met drie millioen minder doet! Ea wie weet, of hij zich ook bij het osanbaar debat nog «iet een weinig meer sal laten afdingen. Nu eenmaal het fatale cijfer van 26 verlaten is, kan er weinig bezwaar ï'Jn om ook op andere posten n^g wat te laten vallen. Er is dus voor het oogenblik alle redea oir met gerustheid de toekomst tegemoet te gaan. Het Ministerie — Heemskerk heeft een nieuw bewijs gegeven vsn inschikkelijkheid in zake de defensie. Toen de plannen vsn Waitzal da goedkeuring der Kamer niet konden verwerven, list het tot bevordering van het gemeen overleg dezen generaal in de gelederen terugkeeran cm plaats te maken voor den heer Eaderlein. Ea toen ook deze Oorlogsminister n*. weinige maandea door een afkeurend votum weder tot heengaan werd genoopt, nam het de proef met een burger-Minister, in de hoop dat deze aan de Kamer meer welgevallig zou zfjn. Maar ook dat viel tegen. Met de contingentsverhooging verloor de Miaistar Klerck terstond den hoakstean vaa zijn gebouw. Esn nieuwe psrsooasverwisseliog was daarvan het gevolg. Da contingan.tsverhooging werd voorloopig weggesloten en als vierde Oorlogsminister in het tweede Ministerie-Heemskerk trad de heer Baijan op. Deze is verstandiger daa ((ja voorgangers. Hg wacht den strijd niet af om na het eerste het bas'se écheo ah een oswaardige door z|jn ambtgenooten te werdsn uitgostooten, maar ontwijkt dea strijd door nolens volens aas da wenschen der Kamer tegemoet ta komen. Hij zwieht niet 'voor dea vijand, maar voor de eiechen vaa het parlementair overlag.

Zoo alleen zal het hem mogelijk worden nog eenigen tijd tot heil dea lands werkzaam te blijven. Hulde aan den man. die, schoon opgevord ia de school vaa het leger, zoo goed zijn conBtitutioaeele roeping begrijpt. Maar heeft de medaille ook niet een keerzijde? Uit eaa fircaal oogpunt is er slechts reden om te juichen, maar beschouwt man de zwk uit het oogpunt vaa de defensie dan.... Dan komt onwillekeurig de vraag bij ons op: Waarom 26 m'llioen gevraagd, indien 23 millioen toch eigenlijk voldoende is? Ei ia 26 millioen noodig in het belaag dar defonsie, waarom dan ten gevolge ven een boos gezicht der Kamer het eiadcijfor met een paar m llioen verlaa«

dat de Miaister niet dan na zaer ernstige overwehing tot de slotsom was gekomen, dat hij niet verantwoord sou zjjn, indien hij ook maar een duizend guldea minder aanvroeg, en in die overtuiging zijn wij nu geschokt. Waarom in elk geval niet het lot vaa da reeds aangekondigde amendementen afgewacht? Dan zou hij ten minste in de gelegenheid zijn geweest oog eens duidelijk uiteen te zeltea, waarom op dit obgenblik die groote offers aoodig zijn geacht. Nu zal hij het verwijt niet kunnen ontgaan, dat hij of maar eens geprobeerd heeft wat bij krijgen koa, of Wijk heeft gegeven van een vooral in een Minister van Oorlog moeilijk te vergeven zwakheid. Van harte hopen w}j, dat het den Minister moge gelukken de twijfelaars te overtuigen, dat het eene verwijt al even ongegrond is als het andere.

De Griek is lichamelijk en geestelijk uitmuntend geschikt voor den militairen dienst. Hij i» matig in eten en drinken, vlug, gehard, flink gebouwd, begaafd mot een arendsblik: een bekwaam scherpschutter. In moed ztl hü waarschijnlijk onderdoen voor den Turk. Het Grieksche leger echter ie ilechts weinig talrijk en niet aan krijgstucht gewoon: in die opzichten staat het zelfs niet gelijk met het Servische leger. De tallooze staatkundige beroeringen der laatste jaren hebben bovendien een nadeeligen invloed op het gehalte van officieren en kader uitgeoefend. Evenals in Spwje, houden ook in Griekenland vele officieien zich met da politiek bezig en beoefenen hare intrigues beter dan de militaire taktiek. Een groot deel der militaire macht van Griekenland bestaat slechts op papier, een gevolg van den treurigen toeataad der finaaciën. Het staande leger zal moeten bestaan uit tiea bataljoas, in oorlogstijd elk vaa 460 officierea en 10,000 man minderen, in vredestijd van 280 oificieien en 6900 man minderen. Maar in werkelijkheid bestaat elk bataljoa slechts uit ongeveer 300 man. De infanterie is voorzien van achterladers, terwijl, daar Griekenlands heuvelachtige grond het gebtuik van cavalerie uitermate moeielijk maakt, dit wapen slechts uitééa regement lanciers bestaat, hetwelk als escorte der koninklijke familie wordt gebruikt. De artillerie, die zich hoofdzakelijk van muilezels, ia da plaats van paarden, bedient, bestaat uit vijf batterijen, mat 26 officieren en 400 maa, terwijl dit cijfer tot 8 of 10 batterijen kan worden verhoogd. De officieren van dit wapen, die meerendeels hunne oploiding in Parijs, Weenen ea Berlijn ontvingen, hebben deze afdeeling in een vrij voldoen-? den toestand gebracht. Het aantal mineurs bedraagt voorts'

circa 300, met 40 of 50 tff: eieren, doch deza léatstaa zijn ? het inzonderheid, dip, behoorc-nde tot dea ganarslen «taf, zich meer met de staatkunde dan met de militaire Kaken bezighouden. Da ongeregelde troepen bieden in gebrek fan (uaht en groote woestheid veel overeenkomst met de Turktche Bascht btzuks. Vo?gt men ru bi bovenstaande cijfers nog de plaatselijke krijgsmacht, of nationale garde, die uit 60,000 man bestaat, zoo kan men aannemen, dat het geheele leger, in tjjd var* corlo?, ongeveer 80.000 msn telt. Da Grieksche vloot heeft weinig te bsteekenen, hoewel Het Rijk nagenoeg rondom door da zee baspoald wordt. Ean oud zeilfregat, met 50 s'ukkeu, twee zailkorvetten, 6 of 7 kleide stoomschepen, met 20 stukken, en het nieuwe pantsersehip O'ga-Gtorge maken da gebede vloot uit. Da manschappen worden als ui'stakend geroemd,

Al hebban we hier ter stede bos aiet zoo ta klagen als in de hoofdstad des rijks over onveiligheid en icbrekertj, man heeft toch uit onza couranten kunnen zien, dat wa niet minder daa da Amite.-dammars voor inboadel en brand k&sbacg gemaakt warden. Ik alleen kaa u helpen, zoo roapt een smid in adverientiëa uit; alle andere sloten ea slu'tiagea dan de niijne deugea niet; ik zal h».t u bawüzea door btj u te koman inbrekeo, door alles heen, ontbiedt me maa ! Andere msDscheavnendfin geven andere racspten op tegen inbrekers, ook al pansréas; —• za beweren dat er maar twee soorten van huizen voor inbraak veilig zijn: die, waar honden, en die v/ssr kleine kinderen aanwezig zijn (NB. is ook niet eeae dsrda categorie tamelijk veilig: dia, waar niets te halen vslt?). Een trouw diarenbeschermar schreeuwt nu terstond om afschaffiag van da hondenbelasting, als baroovende den menech van eene natuurlijke bescherming tegen inbrekers. Ik heb reeds met gespannen verwachting uitgezien naar den philaatbroop die voor die aaiere „natuu>l{jke bescherming" ia de bres zou springen, en da wenschelijkheid zou betoogen, dat erin eea wel saordead huishouden altoos ééi schreeuwend kind ia de wieg gevoaden werd. Met verwachting zag ik naar dit batoog uit, omdat natuurlijk de heer vaa Houten, schoon zslf vader van een talrijk gszin, het niet onder zich zou gelaten hebban tegen deza sociale katterij sp te komsn, — en ookomiat de daaruit ontstaande polemiek waarschijn 'ijk eea geheel nieuw veld voor da handwarksnüverbeid zou geopend hebber». Daaruit zou gewis de vervaardiging van kunst-3«fo'«s eijn voortgevloeid, dia, nosh uit het oogpunt van kleadiag en voeding, noch mat het oog op da toekomst, dan huisvader eenige zorgen hebben gebaard, miar die 's avonds behoorlijk opgewonden, 's nachts om het uur tien miauten zouden schreeuwen s en aldu? als inbrekar-wegjagars dienst doen. Boyendien zou dit artikel uitstekend te pas komen als gareserveerde-coupérerschaffar en fooi-aan-den condnctaur-uithslar op een spoortrein. Het is ni.at to verwonderen, dat de menschea die wat, en vooral die vgel hebbaa, bang rija voor inbrekers. I® den Haag zijn sa dat meer dan elders, misschien sedert soch bankiers, noch notarissen vertrouwbare bewaarders vaa naasten effacten gebleken zijn. Maar toch heeft da zucht om een probaat voorbehoedsmiddel tegen ia brekers te v;.n den hier tar «teds reeds l'.ng bastaaa. Zaa verhaalt men dat toen, in het eiade dar vorige of het begin dezer eeuw, bij het vatten eensr beside, het „zwartjesgoed" gena?md, omdat ze hunne inbraken en moorden mat roet onkenbaar gemnakt pleegden, de prosureur-generaal den ter dood veroordeelden aanvoeder der bande ^afvroeg, wat mea dan toch eigenlijk doen moest om zich tegaa inbraak te vrijwaren. Hij vroeg dit. na den maa op hst hart gedrukt te hebben, dat hij eu toch niets meer aaa zjjae wetenschap had, msar straks op het sshavot het zalige bewustïija hebben zou van

der menschheid nog een dieast te hebban bewezen. Het weinig bemoadigeud antwoord van den veroordaelde luidde, Baar men zegt: „Och, mijnheer! ik west geea aadar middel dan te bidden, dat het oog van ean handig inbreker maar niet op u valt." Ik herinner mjj een betoog, dat tot dezalf ia stotsom leidde, eenige jarea geteden in een Eigelsch tijdschrift te hebben gelezan. Daarin werd eena beschrijving gegeven van het, zoo ta zeggen, wetenschappelijk inbreken, zooals dat vooral ia E ïgehnd uitgeoefend wsrdi, wa&rvaa u da haren te berge rfzan, tenzij ge geen haren — of geea geldbadt. Ia dat artikel vondt ge da baschrij ving van een aantal werktu'gan, waarmede man zaader eenig geraas slatsn opannuak te, g'endels wegschoof of paaeelen doorboorde. Dezelfde wed strijd dien, ten koste der begrootingen van Marine, de scheepsbouwmeesters met da artilleristen voeren, wordt ook tusschen de slotenmakers en de inbrekers gavoard. Zoodra er zwaarder geschut wordt verdikken da scheepaconstructeurs da pantserplaten; daa maken de artilleristen het geschut nog zwaarder, en de scheepsbouwmeesters verdikken de ijzeren huid alweder; evenzoo komt de wetenschap den inbrekers ta hulp door hun bij ieder nieuw slot een nieuw werktuig te verschaffan, waartegen dat slot niet bestand is. Wanneer men da zaak badaard inziet, is eigenlijk deze staat van zaken niet zoo bitter treurig als hij oppervlakkig schijnt. Vooreerst welk eea prikkel voor de werktuigkunde en da ijzar-industrie lavert dit wetenschappelijk issbrekersbedriji! Hoevela gezinnen hebban door dezs, ia zich zelva zeer oneerlijke industrie, een eerlek stuk brood! Ea man moit ook dit niet vergetea, dat die volmaaktheid ea voortdurende verandering van werktuigen het inbrekersbadrijf, —» namelijk dat van dea inbraker, die voor niets staat, — van lieverlede tot eene kostbare onderneming maakt, waarvoor veel kapitaal noodig is. Daarenboven is de risico zaer groot, zoodat misschien juist in de hooge ontwikkeling vaa het vak het beste voorbahoedmiddal tegaa de beoefenaars er van te vinden is.

Het ia Nederland gelukkig zeldzaam geval van vergifdging eaner vrouw door haar man geeft oas aanleiding, aan de akta van bsschuldiging tegen J- H. Thuis, dia op 11 Januari 1. 1. voor bet Hof te Arnhem heeft terechtgestaan, het vclgenda te ontleenen. Den 6a Mei 1874 overlead zija vrouw G. A. Laakerman, aa een, voor zoover getuigen verklaren, niet ongelukkig huwelijk, althans zonder dat zij tag^n haar zuster ooit geklaagd had, en na siuds eenige jaraa een sukkelend leven te hebben geleid; de geaeesheer verklaarde, dat zij, sa langdurig zenuwlijden, was gestorven ten govolge van een beroerte; ia de laatste dagen vaa haar ziekte heeft da vrouw veel gebraakt. Biech. schreef die brakicgen toa aan een door wijlen dr. U. voorgeschreven vomitief; deskundigen vonden echter in diens recepten geen braakmiddel of arsanic-bereiding. Den las.tsten dag vóór haar dood wilde de vrouw de hulp inroepen van dr H.; besoh. had dit eohter geweigerd. Beeds spoedig aa hsar overlijden ontstond er een gerucht, dat tij ten gevolge van vergiftiging zou »ijn gestorven. De knechts ven den timmerman Lamers, die hat lijk hadden gekist, zeiden den volgenden dag onder elkander: „Dat is ean mooi praatje; vrouw Thuis zou vergeven zija en onze baas het vergift gebaald hebben". Ejnige dagen na de bagrafanis hoorden zij een heftige woordenwisseling tusschen den schilder Theisen en hun baas; des avonds zeida genoemde Theisen tegen een der knechten: „D*ï is een mooie baas, die vergift haalt om vrouw Thuia te doodea". Bij eea andere gelegenheid deelde hij aaa eea aaderen knecht mede, dat Lamers hem had verteld, dat hjj het vargift had gehaald, waarmede basch.'s vrouw vergevaa was. Die geruchten werden bevestigd door het fait, dat het l(Jk der vrouw buitengewoon was gezwollen, hetgaen besch. wist, maar niet wilde laten opmerken. Hot minder zedelijk van besch. gaf tevens kwade vsrmoadens, terwijl hij zelfs reeds vóór dea dood zijaer vrouw xekere W. H. v. D opaslSjk als xija toekomstige gade noemde en met deza in zaer vertrouwelijke batrekking verkeerde; zelfs de kinderen van beecb. waren met die intiemo verstandhouding bekend. Na het overlijden van G. A. L. maakte besch. zooveel mogelijk spoed met de bsgrafenis, waartoe hij zelfs het uur van sterven vioager aangaf daa waarheid was. Daags na het begraven was betch. volstrekt niet treureada meer, en «prak zelfs reeds vau zijn huwelijk met W. H. v. D. s dat n ook ruim 4 maanden daaraa werd voltrokken. Inmiddels hielden de geiuchten zoodanig aas, dat da I . ustitie ia Juni 1875 het l(]k deed opgraven. Verschillende \ deelen vaa het reeds ia vergevorderden staat van ontbinding verkeerend lijk weiden verzameld en san deskundigen tsr

onderzoeking gegevea, en

— In een der Hollandtche dagbladen laeat men de volgende advertentie: uitdaging in geometrie. De ijjavormige verhouding van dea cirkel tot d«n kwadraat. Aan de mestkuadigea in Europa en Amerika. — Nadat ik ia de steden Moatreal, Canada- en Londen [Eagelaadj eene meetkundige verhandeling onder den titel! „De cirkel ea de rechte l|jn," in het licht gegeven heb, waarin ik da verhouding van dsn omvang dea cirkals tot de opp«vl«kte van het quadraat naar het door Eaelid neergelegde stelsel ia de elemanten der gaometrie aangewezen heb, en ik varder, volgens da ragelea dar maetk.u-.st, heb bswszen dat de tegenwoordig varondareteWe en door da maetkundigan algemeen aangenomaa verhouding vaa den inhoud des cirkels tot dien vaa het quadr&at als da niet riohtige verhouding te baschausven is, verklaar ik nu open' lijk, door mtja batoog, dat da zekere verhouding van dea omvang des cirkels tot de oppwvHkte vaa het quadraat 10 tot 9 (tien tot neger.) is. En hierm3de roep ik nu elkan meetkundige in alle lauden vaa Europa ea Amarka, profassjlijk

deza watensahap beoefanende, op, mijae publiek gemaakte b&wjjzaa ta oadarzoeken ea dia te wederleggen, als zij dit kunaen. Taveas maak ik bekend, dat wannaer gaen mestkundige in et; at is m-jae ba wij een volgens het strikte stelsel van Eaelid, binnen twee maanden vanaf da bokendmjking vaa dsza mijae uitdaging ia hunne respectieve landen, mat redenen ta wederleggen, ik op mjja rscht zal aandringen, volgens da regelen dar maatkuade te hebban bewezen, dat m^jne verhouding openlijk erkend en mestkuadig vastgesteld ia da rechte verhouding te zija. Kilburn Square, Londen, 29 Novembsr 1876. John Habkis.

Exemplaren van dit werk worden onmiddellijk aan de volgeade boekhandelaren in de voornaamste stedan vaa Europa versoaden; Parijs: E. Leroux; Barlijn: Bchneidar en Co; Wesnen: Gerold en Ca; Napals: Datkea en Bochall; Botterdam: Kramer»; St. Petersburg: C. Bötger; Kop jahagea: Gyldendal; Brussel: C. Muquard!; Madrid: E. Hoiai; Chïistiania: Cappelen. Ia Amerika, is het boek ta verkrjjgaa vau da Lovell Printing en Pablish'ng Comp&ny, Montraal, Canada, en mede b£j Van Nostrand en Co. Nieuw-York. Ia Engeland bij Trübner en Co. te Londen. (Soer. EB) — MeH zal zich dea moord herinneren, duor zekeren Prancesconi te Weeaan op daa brievenbastelier Gurga geplaagd. Nu hesfc P.ancetconi voor die mis'iaai mst zija lavea geboat. Sadert acht jaren was te Waensa geena terechtstelling gezien, en ook nu geschiedde, ingevolge eane wijziging in het strafwetboek, de voltrekking van het doodvonnis niet opaabaar maar op een binnenplaats vaa de gevangenis. Hettreurige schouwspel werd slechts bijgewoond door een speciale commissie, balast met het toezicht over de détails der terechtstelling, alsmede door een klein getïl personen, aaa wie toagangskaartea waren verschaft. De ter dood veroordeelde gedroag zich kalm. Voor da galg gekomea, groette hij driemaal de aiawezigea op hat pleio, omhelsde vervo'gms dan aülmoazaniar, pster Kobizek, die hem mst daa opparstan Rechtar had varzoesd, ea herhaalde nog eenmaal den smaitkreet, dien hij sinds den vorigen dag onophoudelijk had doea hooren : „Mijne moaderl" Daaraa stelde hij zich in handan van dsn scherprechte en weinige ooganbiikken latar had hjj opgahoadon ta lavea, Op den dag dat te Weeaen aaa den moordenaar Erancatconi het doodvonnis voltrokken is — den 16aa jl., des morgens te 8 uur —, werden de lotterjjbureaux vau den morgen tot dea avond bestormd dsor lieden, messtal

dienstboden en vrouwen uit de volksklasse, die alles, loader uitzondering, de numme.s 47,16 eu 8 namen. Het eerste getal beteekent, ia loterijstijl, dood en leven, ea wat 16 en 8 aangaat, dit zal nna reeds begrepan hebben. O negentien de eeuw, eeuw vaa oogverblindende verlichting, wat zijt gij groot, hoa v&r verhevea boven uwa lusterea, dia voor u sija heengegaan!!!

Z. Exc. de Gouvekneur Generaal nuari goadgevoadan ea varstaan : E^rstelijk: To bepalen, dat de gosdkeuring, dia volgens de voor liet rjjk Siak Sri Iardrapoera vigeerende coatrectuaela bepalingen vaa gouvemementswege wordt verei;cht op landIbouwcoatrscten iu dat rijk, nist zal wordea verloend, tenzij die ooatracten ia overeeastemmiug zija mat het aan dit besluit gehecht model: wordende op daa resident der Oostkust van Samatra de bavoegdhsid overgedragen, om de op dien vost geslotea landbouwcoatracten namens hat' Nederlaadsch-Iadkch Gouvernemont van de bovenbedoelde goedkeuring te voordon, Tan tweede: Genoemden resident uit ta noodigen om: a. do bepalingen, in het bij artikel 1 van dit besluis vastb.

gesteld modrl vervat, ook te dsen opvolgen bij de concessiëa voor landbouwondernemingen in da andere inlandsche staatjes der Oostkust van Sumatra; en zjji goedkeuring — welke a ! dasr vereischt wordt naar &»£leiding van het voorkomends ia da acten, door de verschillende vorsten gepasseerd — te weigeren cp zooösn'ga contracten waarin die bepalingen niet zjja opgenomfn. Van al da bij artikelen 1 en 2a bedoelde overeenkom sten terstond na haro goedkeuring aan de Begcering af chrift toe to zenden. Tan derde : enz. Afschrift, enz. Ter ordonnantie van van den Gouverneur-Generaal Netlerlasdpch-Indië: De Al (ren? eene Secretaris, LEVYSSMN NORMAN.

Model Contract. Overeenkomst "«floten tuasc'ien Z H. den sultan en de rijksgrooten van S'ak S'i Indrapoera eenerzijds en den beer ter andere zijde. Art. 1. Da sultan en da rijksgrooten van Siak Srie Indrapoera staan aan den contractant ter andere zijda, voor eene landbouwonderneming, eea stuk woesten grond af van bouws, gelegen te....en grenzende aan de bouw gerekend os vijf honderd vierkante rhijalandsche roeden. Art. 2. De duur vaa den afstand dezer gronden is bepaald op vijfenzeventig jaren. B{j overlijden van den contractant ter andara zijde vóór het eindigen dezer overeeakomït, gaan zijne rechten en ver plichtingen over op stjsa erfgename of rechtverkrijgenden. Art. 3. De contractant ter andere zijda mag deze overeenkomst in «tja geheel, doch niet btj gedeelten, overdragen aan een ander persoon of aaa eeae maatschappij, m ! ts deze overdracht door den resident der Oostkust van Sumatra worde goedgekeurd. Art. 4. De contractant tsr ardera zSde verbindt zich om geen papaverplanten te zullen teelaa op da aan hem afgestane gronden. Art 5. Voor dan af

Ds sultaa en zijne rijksgrooten verbinden zich, om alsdan eene gelijke uitgestrektheid woeste gronden aan de coacassie toa ta voegen ter vervanging, mits zoodanige gronden — geheel ter baoordaeling van den sultan en rijksgronW ■— aanwezig en beschikbaar zijn. Wanaesr binnen da groszen dar coacassie vïuch'boomen worden aangatroffan, behoorende aan vroegere bewoners, verbindt de contractaat ter andera zijda zich de waarde dier vruchtboomen naar billijkheid aaa de rechthebbenden ie vergoeden. In geval van verschil baslissen da sultan en zijne rijksgrooten, desverkiezenda in overleg met het hoofd van gewestelijk of plaatselijk bestuur. Art. 7. Da contractant ter andere zijde zal met de ontginning der in artikel 1 bedoelde gronden zoodra mogelijk aanvangen. Wanneer binnen vier jaren na de goedkeuring van deze overeenkomst niet minstens een vijfde gedeelta der afgestane grinden is ontgonaen, wordt de overeenkomst als ontbonden beschouwd, ter zij de contractanten ter eenre genegen mochtoa zijn dan contractaat tar andere zijde nog uitstel te verleenan. Art 8. Da contracteerende partijea verbinden zich, hare geschillen omtrent da tanuitvoerlegging vaa dit contract te onderwerpen aan de beslissing van arbiters, ta benoemen volgens da voor Nedsrlandsch-Iadië vigaerends voorschriften van hst burgerlijk recht. Art. 9. Het zal aan de bsvolking tan alleen tijde vrijstaan

in het nog niet ontgonnen gedeslte dor aan den contractant ter andara zijda afgestane gronden rotting ea andera boschproductea te verzamelen. Art. 10. Deza overeankomst wordt gerekend aai te vangan mat dan dag, dat zij door dea Besident dar Oostkust van Sumatra is goedgekeurd. HOOGl-GEllEOHTSHOP VAN NE0.-IND1E, (Eerste Kamer). Zitting van 4 Januari 1877. Voorzitter: Mr. D. L. F. de Pauljr. Raadshearen: Mrs. Jhr. van Barastaijn, Essars, Sibenius Trip en van Bees. Inontvangstneming tan gekochte goederen. Uitlegging eener overeenkomst. Indien omtrent den t{jd en de plaats dar lavering eener aanzienlijke hoeveelheid handelsgoederen is overeengekomen, dan moet het iaoatvangstnemaa dar gekochte goadaren niet alleen als een recht, maar tevens als eene verplichting das koopers aaagemerkt warden. De woorden: „eeae lading petroleum." (in het Maleisch omichreven door: „apa mjeatnja itoe kspal"), bateekenen niet, dat het schip, waarmade da petrolaum wordt aangevoerd, gaene petroleum voor andere geconsigneerdei z»l mo;en innemen. Aaa het beding, luidende : de ladiag zal in dan loop van Saptember 1874 van Nieuw-York zailaa, is voldaan wanneer hst schip den 2an Oetober is uitgezeild, Da woorden : „itoa kapsl moasti djalaa troas", betaekenen alleen, dat het schip geen buitaslandscha haven mag aandoen, niet, dat bet ai-at gadeaHeljjk zou mojea lossen te Batavia. Kaa de kooper de gekochte zaak weigeren ta ontvangen, op grond dat da varkojpar zij nar tij'is niat aaa de bedingen der koopovereenkomst heeft voldaaa, of moet hij eena zalf, standiga actie tot ontbinding instellen ? Wiet beslist. Goei Som Ham & Co, appellante, comparcerende bij Mr. van Oosterzee, contra E. Graszhoff & Co., geïutimeerde, eampareereade bij Mr. Gerritzen.

BAAD VAN JUSTITIE TE BATAVIA. (Eeks'je Kamer). Zitting van 5 Januari 1877. Voorzit'er: Mr. L, Hoey. Ladea: Mrs. da Joagh ea Vaenstra. Hat transport van goederen uit een schip n*ar den wal door dan agaat van dat schip, is eena handeling, waaruit ean rechtsband tuaechsn den eigenaar van het schip en dien dar verroerde gocdiran, doah gaene rechtsbetrekking tus schan dien agant in privé en laatstgenoamien eigenaar ontstaat. Khoaw Gek Je.eiseher, eompareerende bij Mr. Eaabrechts, contra Taa Koag Boen, gedaagde, eompareerende bij Mr. C. A. Henny.

Uit Batavia , 30 Januari 1 877. Mat het stoomschip Merapi, kapitsia Wessels, is aliiier aangebracht di p verloraa achtonde, b «loot het mat zijn tquipage te verlaten. Nauwelijks was dit echter geschied, zoo beweert kapt. Edluad, on hadden da echspeliagen V03t aan wal, of i'e havesmaaster vaa Muntok daagde op mat een paar fconderö man ea begon te beproeven ha' vaartuig vlot ta krijgen, dat ham ten laatsta ook gelukte. Het echip is nu door dien amb enaar iu ztjne quslitait vau strandvonder goeden p-ijs verklaard, masr wij varceman, dat naar die handeling een onderzoek zal geprovoceerd warden. — Men weet dat drie Pranschsn, behoorende to'; de tqu'page vaa de Praascha mailboot Emirne, wagons opiumsmokkelarij waren veroordeeld en langer.da bet hoosier b -rne» zjjn ontvlucht. Het Indisch Weekblad van het Recht uo. 709 vaa 29 deier bevat het vonnis van dan Raad vau Jusdtie

Rlhisr, waarbij J. Cbuscv, poinfeur, en G. Bleek, rB6gsz(j a , meester, te di-r zake den 6en dezer waren veroordeeld d» eerste tot ƒ 8000 bonte en 3 maanden gevangenisstraf end» tweede tot f4000 boste en 5 Kaande, n gevangenisstraf. Dj derdo beklaagde werd vrügesp'oken. — 31 Ja». Kapitein E Uung, van het bij Mun tok gestras, de !ch : p Ercnpins Gnstof verzoekt te willen m'.dedeelen, dat bij geese kltchfen wegens gemis van tulp van de sQ. de van den strandvonder heeft inyebvacht. — Naar wij vernemen is tot adjunkt-hcefddjaksa van de nolit'e voorgedragen een f«milie-!id vaa Mooranitf Abdul Haliek, kcmffiar .dart vaa Pasae -Ssnin. (/. B.) .. j)g Java-Bode ven gisteren deed in sijn derde arti. kal over den Opiuai-Smokkelbaadal ta Batavia de volgende madedeeliug: Ta Batavia zalf schijnt Passer Sanin Let middelpunt d-rr smokkela

Uit Batavia telegrafeerde mea aan da Soer. Ct. den voleenden afloop der kofiisinschrijviug va? da Osst-Inditche Maat schappij van Administratie ea Lijfrente ia liquidatie: Mediaikoffie, hoogste bod ƒ 64.12, West-Iad. bereiding Djattikalasgan „ 61.19, Msngir „ 62.12. Gewone bereiding Djattikalangan „ 55,12, n „ Galas H 68.12, „ „ Ngasinan » 55.12. West-Ind, bereiding id ,, 61.61. Mannej'askoffia „ 64.12' Niets gegund, omdat delifeitaprijzen waran respectievelijk: f 65, ƒ 63i ƒ 63, / 60, ƒ 60, ƒ 63 ea ƒ 65. Uit Soerabaxa , 1 Pcbr. Onlangs maakten wij malding vsn de vala diefstallen in hat ofïicierskampement bjj 't Port Prins Hendrik; het is te verwachten, dat deze nu veel sullen verminderen. Ean psar dagen hseffc nsmaljjk schout Kok eau Madu« •eeschen koali aangehouden, an dezen in 't bezit gevonden van niet minder flsn tien sleutels van verschillende officierswoningen. — 't Laat zich nu wel verklaren, dat er üu en dan iets vermist werd, zonder dat man den dader kon amwijsaa, of eenig teakan van inbraak ta bespeuren wat. Da kceli in quasstia is, voor «ij se liefhebberij in 't varzamelen vaa sleutels, gestraft mat 3 maanden tenarbaid«tsllinsr. (Soer, Ct.) — Gebrek aan regen geeft een treurig vooruitzicht voor den aanstaanden padioogst in den Oosthoek; in de residentie Piobolkggo schijnt de toastand het ergst ta zijn. Stellig jal dit jaar rijst voor da consumtie te kort komen en de aaadsl wd doen daarin tijdig ta voorzien,

— Da onzekerheid, waarin de coatroleur der inkomande an uitgaande rechten heeft verkeerd tan opzichte van hagel an musaahenstof als oo logsmateriëel, heeft den importeurs da moeite bezorgd, om aan den resident per request het verzoak om invoer te doen. Da Rasidsnt heeft echter dia j «htprojectilen niet onder verboden ocrlogsmateriaal gerangschikt, en den invoer toegestaan op een zegel van f 1. (Soer EB.) — Overtuigd van de algemeene belangstelling in de bewaarschool, welke, sooals men weet, gevoegd wordt bij de inrichting dar dames Hutjgens en van Os alhier, vertrouwen we, dat de volgende mededeeling niet ontwelkom zal zijn. Aan het hoofd der bs^aarschool op dan voat van art. 17 der statuten zal staan mejuffrouw J. C. A. R. Thtban Tervile, onlangs uit Nederland gearriveerd, die aan de kweekschool ta Leiden werd opgeleid, en daar ter plaatse ia 1874 acta vc!kreeg om aan hat hoofd eeser bewaarschool te staan. In Nederland stoad za reeds aan hat hoofl eener school. Tot asdstentie zal haar eaa jong meisje worden toegevoegd, dat oader hara leiding zaer zaker belangrijke hulp zal kunaen verleeaea. ( Soer. Ct.) Uit PaoBOLiNGGO. Zoo we ons niet vergissen was hat alhier, dit we niga jarea galaden de ingenieur van den Waterstaat op ztkeraa morgen verklaarde, dat het werk wel door een maadoar kon worden wanrgenoman. Sadart dien t£jd is veel verasidard ea we gelooven niet, d*t hat tegenwoo'dig personeel van der» Waterstaat over gebrek aan werk heeft ta klagen. Allea ia de laatste drie jaren werd hier voor het gouverasmeat gebouwd: eea nieuwe gevangenis, een kweekschool voor inlandsche onderwijzers mat bijbehoorendo onderwijzarswoning en kamars voor 100 kweekelingen,

terwijl het Residentiekantoor grootendaels werd vernieuwd en uitgebreid ea aan de regentswoning balangr$ke reparatiëa werdan gedaan. Dat het hier niet aaa ondernemende particulieren ontbreekt, blijkt uit hst feit, dat van al het borenganoemda alleen da eigealljke kweekschool en de helft der kweakelingenkamars door den Waterstaat zei ven werd gebouwd. Al het aadare ward aanbesteed. Voor particuliere rekening zijn op dit oogenblik drie groota en viar of vijf klainere huizaa in aanbouw, terwijl voor de Ned. Eandebmaatschappij, die hiar omstreeks een jaar geleden weder een oBdersgantschap vestigde, eea pakhuis wordt gebouwd. Aanbouw van woonhuizen was dan ook dringend noodiig door de gedurige toenamiag vaa het aantal ambtenaren en particulieren. Mat de vestiging der kweekschool voor inlan Iers kwamen hisr niet minder dan 5 Earopaascha onderwijzers; vanwege de topographische opsame vestigdaa zich hier twee officieren mat onderhebband personeel; niet lang galcdan word Proboliaggo da standplaats vaa eea amb" tenaar bij het bwehwezan; een, voor omstreeks twea jaren, opgericht mudakcorps miakïe een Europaasch kapelmeester noodzakelijk; de Ned. Handelmaatschappij vastïgde bier een ondaragentschap en onlangs werd door de firma Vaa der Wielen 8c Co. eene fraaie toko gsopend. Al het bovengemelde wijst et op, dat Proboliaggo maar en maer aea belangrijke plaats wordt, ea het laat zich dan ook sandan, dat het binsea ean isiat lang tijdsverloop het naburige Pasoerosas. zoo niet vooiuit daa toch op zijde zsl strevas. (^. D.)

Militaria . Volgens telegram van dea Bevelhebber van Atfjin, dd, 27 Januari, zija geëvacueerd naar Padang de Luit. kwartierm. J. R. G. da Veer, en naar Batavia de kapiteins dar lof, J. Arnolöij en P. de Lanoy, banarena de Luit. kwartierm. G. Marealles. (Soer .Ct.) Studiefonds . Ten vervolge op een vorige bekendmaking wordt medegedeeld, dat de onderstaande hseren zich de benoeming tot agant van hat Studiefonds voor Middelbaar Onderwas in Ned. -Iidië hebben l&tan welgevalleai Amboina J. J. Claijp'ol; Bandjarmasia T. W. G. Ktrnman; Bezoaki P. C. Arende; Cieriboa P. vna Teuten; Grissee ea Madjokerto M. Burgersd^k (Soarabaia); Muntok J. H, Manten, mijn-ingen.; PalembEn^ A. A. Hoos, ass.-res.; Patti ea Rembang C. Bintzea (Joana); Paanroredjo J. P. Thieme, predik.; Ssrang Juttins; Tagal J. H. L. Bruinier (Pakslongan); Temanggoang J, C. Kummar (Magelasg); Timor Koepang W. M. Donsalaar; Willem I I). Hasselaar; Riouw C. vaa Zijp, Sscrat.; Makassar G. C. Klarck do Reu?; Kediri P. Se^del; Ternate P. Ligiag Tobias. (J. B.)

Een vbeemde historie . Otdjr dit opschrift komt in da Sumatra Courant vaa 20 Jan. oen schreven uit Atejia voor geteekend B., waarin h:t gedeelte vaa ons mail-overzicht van 22 D.cambar jl,, b',treffende den kolonel van der Heijden is ovargeEomeu, voorafga gaai en gevolgd door da volgende redenaeringen, als: „Da zaak is avenw< l nog niet uit" —- „om hat al^emseu vortr -uwon te herstellen" —- „Als da gebeurtenissen alzoo plaats gehad hebben" —• ti dat is een vreemde historie." Gaen oogenblik hebben wij sr aan gatwiJfeld cf het door oas medegedeelde zou niet onopgemerkt blijven; het moest indruk maken. Dat nu aan nader oa-Je zo k door B. noodig wordt geacht cm de gtmoadersn tot beduren te brangen en de waarheid in eea beider licht :e doara schijnen, i» natuurlijk, sn wij baamen de wenschal$kheid daarvan tea volle, msar wij kunnen ons volstrekt niet vereenigen met het denkbeeld, dat zoodanig onpartijdig onderzoek op geheimzinnigs «ijs,j plaita hsbb,-; oadet'ohands ta t y ash'.en inlichtingen te bekomsü omtrent daden doar officiaren, ja, zelfs daden door militairen geplaagd, is tea strengste af te keuren; — althans indien het do p?rrcoïlijke eer betreft. Volgens ocia biichoidaaa maonieg is het vooigevalS .ne te Atsjin met don

golonol ran dtr Hejjdea van «eer teederen aard, en wfö achten Ijjgt noodig, dat indien een nader onderzoek moet plaats Rebben, dan zulks geschiede door een commistie, samange,teld bÖT. uit twee militaire leden van het Hoog-Gerechtehof, ^gestaan dcor een flink rechterlijk smbtenaar, want het ia bepaald ocmogeljjk een commiseie mat dit doel uit het leer Z tlf te nemen, om reden het hier een onderzoek gsldt jj #a r handelingen van twee Opper O.'ficieren. Op bovengezegde w$Jïa behandeld, zou zeer zeker vo lgena jon wonsch van B. de vreemde historie tot klaarheid kunnen „orden gebracht. (A, I))

M et wijziging in zooverre van het daaromtrent voorkopende, opgenomen in de JavascJte Courant van 2, 5 en 9 öeisT, maakt de Directeur van binnenlardsch bealuur b|j de Directeur van deza bekend, dat van af lo. Februari 1877 s< de bestaande maandelijkeehe dienst tustchen Padang en Goenoeng Satoelie (Nia») en de noordelijke havens ter Westkust van Sumatra zal worden uitgebreid tot Pstfy; met dien verstande dat die dienst, welke aanvargt 2 X 24 uren na aankomst van de boot welke in de tweede helft van iedere maand uitsluitend den dienst verricht tusschen Batavia, Telok-Bstong, Kroë, Benkoolea en Padang, zal plaats hebben als volgt: de eese maand van Padang over Priaman, Aierbargies, Natal, Sibogha, Baros en Siogkel naar Goenoeng Sstoelie, van daar rechtstreeks naar Patly en over Analaboe, Tampal Toean, Troemon, 8inkel, enz. terug naar Padangr; en de andere maand van Padang over Priaman, Aier-bangies, Natal, S bogha, Baros, Singkel, Troemon, Tampat-Toean, Analaboe en Patfy naar Goenoeng-Setoelie en vandaar over Singkel, Baros, enz. terug naar Padang. i, de bestaande maandeljjkeche dienst van Soerabaia en iuiechenliggende plaatsen naar Bali-Boeleleng zal worden uitgebreid tot Sumanap, Kangean en Ampanan met dien verstande, dat die dienst zal worden verricht als volgt: van Soerabaia over PASoeroean, Bezoekie, Sumanap, Kangean, Bscjoewangie en Bali Boeleleng naar Ampanan en over dezelfde plaatsen terug naar Soerabaia. !, de bestaande maandel^jkeche dienst door de Molukken zal worden gewijzigd ah volgt in de maanden Januari, Maart, Mei, Juli, September en November vau Sjerebaia naar Makassar, Amoerang, Menado, of Kema, Gorontalo, Ternate, Boeroe, Amboina, Banda, Timor-Deli, Kospaeg, Nangamessie, Bima, Mskaesar en terug naar Soerabaia; in de maanden Februari, April, Juni, Augustus, Ootober en December van Soerabaia naar Makassar, Bima, Larentoeka, Koepang, Timor-Deli, Banda, Amboioa, Boeroe, Ternate, Gorontalo, Kema of Menado, Amoerong, Makassar en terug naar Soerabaia; en zulks met ingang van 15 Februari e. k. eene geregelde maandeljjksche vaart zal worden geopend: den lsten van elke mtand van Makassar naar Koetei [Zuid- en Ooster-afdeeling van Borneo] en terug naar Makassar; den léden van elke maand van Makassar over Bonthain, Boelekomba, Saleier en Sindjai naar Boeton, en 0V3r die plaatsen terug naar Makassar. (Jav. Ct) d. Ie. 2e.

D e Javasclie Courant van Dinsdag 30 dezer bevat, behalve het besluit dat wij in extento opnamen: 1. Een besluit, wattbij wederom wordt opgericht esn hydrografisch bureau te Bataria en de formatie daarvan wordt vastgesteld. De functie van bewaarder van het depot van zeekaaiten, wordt voortaan opgedragen aan den sous chef van genoemd bureau. 2. Esn besluit, bepalende, dat te Probolinggo, b$j het op te richten havenlicht aldaar, wordt in dienst gesteld een lichtwachter op een tractement van f 25, met 3 driejaarljjt jche verhoogingen van f 5, tot een maximum van f 40. 3 Een besluit tot vetmserderiag van het getal vaccine teurs in de residentie Bdzoeki met ééi, en verdeeling der Afdeeling Bondowosso in drie vaccinedistricten. 4. Drie besluiten tot oprichting van openbare inlandsuhe scholen ta Midanang (Tjilatjap), te Karang-lo en Peaaaggoa Egan (Malang) en te Batang Taroe (Tspanoeli); en tot overne ming der gesubsidiëerde bijzondere ml. school ta Pasir (Poerwokerto.) 5. Twee basluiten tot overneming der bijzondere inl. icholen te Pitoeroeh (Koetoa?djo),te Supoaran [Ledok], t» fiombong (Karang-isjar), Kali-Wiro (Ledok), te Ardjowinangoen, Koetoe en Poaloeng (Posorogo) en te Oeteran en Bagi [Madioen.] Ter politiekol werden gisteren veroordeeld: tot 3 maanden taiarbaidstelling: de Javaan Pak Banten, wegens diefstal ten huize van een inwoner der kam poog Baroe; de Javanen Morodrono en Pak Tisno, en de Chinees Lim Oh Tj&n, wagens het bezit van clandestiene opium; tot 2 maanden tenarbeidstellisg: de Chinees Ho lam en de Chin. vrouw Kimnio, meda ter zake van 't bezit vsn gesmokkelde opium; tot 7 dagen tenarbeidstelling: de Chinees Pik Pian, die zonder vergunning iemands wosing binnendrong.

Landraadzaken . Heden stonden voor den Landraad al hier terecht: 1. De Javaan Soerodongso, uit de dessa Boiri, district Singèn-lor, betchuldigd van diefstal van diverse goederen, tot eene waarde van ƒ 100, ten nadesle van sjja broeder. Na verhoor van vele getuigen vond de Landraad geen schuld, en sprak htJ den beklaagde vrij. 2. Da Javanen Ksssn ea Mertowidjojo, balden woonachtig in het district Kotta-Samarang, beschuldigd van diefstal met inbraak ten huize van P

.... . , . , , M et GEN0E8BN vernemtm wij, dat do Justitie sich einde- i lijk bemoeid keefi mot daa baironer fan 't Zseet.&nd, die < 'icli bij herhaling, tot groata ergeiais ïjjner buren, tchuldig jj "'s&kte san m sliandeliag ztjuor eeatgeaooto en een dasr s WO-ie.'.d Ld hï .re. !. m.lie, I Het laitige hesrecbap i« gisteren op bevel vau dec Um-i lier f*n Justitie een ülaats verleend in de C.nirde ö;- \ > Ya Dgeni» alhier. _ I Het ge&ccht, voor eenigeu tijd. te Simaiatlg vereprei'1, | dat een Wedhcno in e-a naburige efdeeliag een desw- f cen vveancno m e.n nsuu.,go b 5 , ®0ofd een schop ÏOU hebben toegebracht, dia n* venoep • De Ovebheid heeft het nood ; g geacht — geenezine tot algemeen genoegen van het publiek —- om alle waroeboomen in de stad geheel van huu takken te beroove*. Ofeeboon da vraag gewettigd is : waarom men die boomen *" aargenomen dat dcor hun schaduw den weg bederren of door de af rellende bladeren do goten v .rstoppen — niet liever geheel omhakt, dan zj tot ontsiering der stad op eene 'oo onbehouwea w^ta te mishandelen, willen wij alLsen M een enkel woord wjjzsn- op den plicht om de afgekapte takken en bladeren terstond weg te ruimen, en ze "iet dagea ling tot ovedast vau hen, die boomen voor hun huizsn hebben staan, te laten liggen. De op vele puntea 4er stad toch al niet seer suivere atmospheer wordt door 4» rottende bladeren nog meer verontreinigd. Heden is alhier gevankelijk binnengebracht de Javaan Sapin, uit do desea Trogo, distriet Siagen-koeloa, be'cbaldigd van diefstal door middel van or-dergraving tea | ^uieo van hadji O emir, ia de dessa Baaganosa.

t van drie dagen den dood van den gekwetste ten gevolge had, is m»ar al te waar- Ein plaatselijk onderzoek, door ons ingesteld, heeft het gerucht geheel bavestigd, en te vens ann het licht gebracht, dat de bewuste ambtenaar zich aan meer handelingen schuldig maakt, die niet overeenstem men met de algemeene beginselen van het op Java gevoerde bestuur. Mirschien zou hfl onder de Chineezen en Javanen, waarmede o'ze beiittingen in Deli bevolkt zijn, mesr op ïjjn plaats wezen. Litteratuur . Eerstdaags verichjjnt in Holland het drama „Mary Jon es of de Vrouwenbeweging in Amerika". Het was voor de Gids bestemd, maar werd alleen om zt)n uitgebreidheid daar ?oor minder geschikt geo jrdeeld. De auteur noemt zich „Euphorian;" als wij ons niet vergissen, is dat de pseudoniem van een Indisch predikant, aan wien de Tijdspiegel reeds veel verdienstelijke bedragen te danken heeft.

Uit Solo werd oos geschreven, dd. 22 dezer: Een kapitein, in het Fort alhier woonachtig, verloor gisteren een prachtig Ssndelwoodpaard, op een wijze die mij wel der vermelding waardig toeschijnt. Toen de staljongen, na het dier in de rivier gewasschen te hebben, bij de poort van het Fort terugkwam, maakte het paard eenige vroolijke sprongen en liep ten slotte regelrecht aan op den bij die poort staanden schildwacht, 't Zij tot zelfverdediging, 't zij alleen uit gewoonte, de soldaat ve'de het geweer, met het ongelukkig gevolg dat een oogenblik l&ter het paard met volle kracht in de bajo&et liep en een zeer diepe wonde in de borst bekwam. Twee uren later was het een lijk. Nog altijd komen hier ter plaatse van tijd tot tijd gevallen voor, die de eerlijkheid van het posipersoneel in verdenking brengen. Ean paar dagen geleden verzond iemand, ten behoeve van een zijner kinderente Samarang, een postwissel groot ƒ 20 en een bankbiljet van ƒ 10, masr de brief, welke de afzender zelf alhier in de bus wierp, kwam tot heden niet terecht. De som van ƒ 20, zijnde het bedrag van den postwissel, is, volgens ontvangen tijding, te Simsrang bij het postkantoor behoorlijk aangekomen, maar de wissel zelf en het bankb'ljet ijja zoek. Door denzelfden persoon werd op denzelfden dag per briefkaart aan iemand te Samarang bericht gezonden, dat hij over eenige dagen ten zijnent zou komen. De briefkaart is evenmin aan het adres bezorgd ah de brief met het bankbiljet. Uit Eembang werd ons geschreven: In den laatstsn tijd ztjn hier kleine diefstallen, die des nachts gedaan worden, nogal talrijk. Het zou goed ztjn, dat er evenals onder de residenten Becking en Lawick streng patrouille werd gehouden, met last aan de hoofden, om 's morgens bij den Resident rapport uit te brengen. Uit Grogol schrijft men ons: Het gebrek aan regen, en gevolgelijk de onmogelijkheid om de snwah'g te bawerkea wordt door da deseabevolking toegeschreven aan het dagel

Scheepsberichten. SAMA.RANG, tavia. AANGEKOMEN: 3 Eebr. Engelsche bark Alill Muir, R. Sieker, BaVER1ROKKEN: 3 Febr. Duitsche brik Diana, Janssen, S1MARANG, Aangek, en vertr. Passagiers te Batavia. Yan PALEMBA.NG en MUNTOK, per stooms. Merapi, Wessels, lste luit. Happé,