NRC Handelsblad

Door een onzer redacteuren DEN HAAG, 11 april — De arbeidsvoorwaarden van ambtenaren en trendvolgers en werknemers in het bedrijfsleven zijn met elkaar te vergelijken. Het onderzoek daarnaar, de zogenaamde pakketvergelijking, zal zich dan moeten richten op functies en beperkt moeten worden tot zes niveaus. Tot deze conclusie komt het organisatiebureau Bakkenist, Spits en Co. in een rapport over de resultaten van het vooronderzoek naar de pakketvergelijking. Dat vooronderzoek is verricht in opdracht van de Commissie Pakketvergelijking onder leiding van prof. drs. J. Weitenberg. Het rapport bevat voorstellen voor modellen en werkwijzen voor de uitvoering van de pakketvergelijking. De rapporteurs zijn tot de conclusie gekomen, dat het vergelijkend onderzoek het best kan worden verricht op zes niveaus met als laagste de eenvoudig uitvoerende functies als archiefmedewerker en als hoogste de topfuncties zoals die van financieel directeur. Op die zes niveaus zullen de arbeidsvoorwaarden worden gemeten waarbij als werkdefinitie geldt "alle uit dienstverband voortvloeiende op geld waardeerbare door de werknemer in de actieve, in-actieve en post-actieve periode te genieten voordelen." Teneinde enige orde te scheppen in de zeer uiteenlopende arbeidsvoorwaarden van de verschillende groepen werknemers stellen de rapporteurs voor over te gaan tot rubricering. Daarbij zou onderscheid gemaakt kunnen worden tussen: — in geld uitbetaald vrij besteedbaar inkomen (salaris, vakantiegeld, dertiende maand, vaste gratificatie, toeslagen en werkgeversbijdragen in sociale verzekeringen); — in geld gedane uitkeringen ter vergoeding van met de functie samenhangende fictief of reëel gemaakte kosten (onkostenvergoedingen, telefoonabonnement, variabele vergoedingen); — doorbetaalde vrije tijd (vakantie, vaste extra vrije dagen, roostervrije dagen, bijzonder (studie)verlof; en — door de werkgever beschikbaar gestelde faciliteiten (koffie, maaltijden, medische hulp, korting op eigen produkten, auto van de zaak, premiespaarregelingen).

Daarmee is men er dan nog niet, omdat de onderling verschillende inhoudingsregimes en de eigen ontstaansgronden het soms onzeker maken of er vast op kan worden gerekend. Daarom wordt voorgesteld de arbeidsvoorwaar-' den per functie te registreren in een samenstel van bedragen („pakketformule"), waarbij het 1 eigen karakter herkenbaar blijft. Als referentieperiode voor het onderzoek is gekozen de periode 1 juli 1983 - 30 juni 1984 en als referentietijdstip 30 juni 1984. Het rapport zal in de komende weken o.m. door de ambtenarenbonden worden besproken. Ook zal het oordeel worden gevraagd van twee grote vakcentrales, CNV en MHP. Abva/Kabo en FNV hebben laten weten niet aan het onderzoek te willen meewerken. Volgende maand zal de Commissie-pakketvergelijking dan moeten beslissen of opdracht tot het hoofdonderzoek zal worden gegeven.

Door een onzer redacteuren ROTTERDAM, 11 april — Bij het openbaar onderwijs in Rotterdam is aan ruim tweehonderd mensen ontslag aangezegd per 1 augustus. In totaal gaat het om honderd volledige betrekkingen bij kleuter-, lager en buitengewoon onderwijs. De belangrijkste reden voor de ontslagen is het teruggelopen aantal leerlingen. Wethouder Simons (onderwijs) verwacht dat het dieptepunt nu is genaderd. Voor het kleuteronderwijs is de situatie nu gestabiliseerd, maar de doorwerking van het teruglolpend leerlingenaantal zal het komende jaar het voortgezet onderwijs bereiken. De voorzitter van de ambtenarenbond Abop in Rotterdam, L. van der Waals, noemt het aantal ontslagen "dramatisch". Landelijk zal het aantal werkloze onderwijzers naar zijn verwachting toenemen van dertig- tot vijftigduizend.

zakelijk gezien BEDRIJFSKLEDING HUREN? Verhuur van bedrijfskleding, handdoek- en 0 zeepautomaten en de revolutionaire Dust-O-Mat" WÉ/ D€ SCHOONSPRINGFRS VAN MED€Ki SPRING GROVE SERVICES B V. Nieuwe Haven 83, 3116 AB SCHIEDAM. Telefoon (010) 269134 Willemstraat 9. 7122 BK AALTEN. Telefoon (05437) 1022

VERBOUWEN EEN GOEDE ZAAK METCOORS b.v. Plekstroot 77 Rotterdam010-859566 Vfertxxjwingen.lnterieurv Puien Artifort - Gelderland Interlübke - Leolux - Montis Pastoe-deSede, kortom de bekende merken vindt u bij: De Spits Hoogstraat 85/87/95/99/101. 3011 PJ Rotterdam, tel. 010-13.70.12. 25 JAAR cr DE SPITS

I RISICOKAPITAAL IN DE PROVINCIE OVERIJSSEL ZL mölDf BASIS VOOR IMHSlt Zelfs een "gouden" plan kan bij tekort aan risicokapitaal niet gerealiseerd worden. Overijssel biedt u een betere kans van slagen. Want de OOM kan risicodragend deelnemen in uw bedrijf. Deze deelneming kan van doorslaggevend belang zijn voor succesvolle realisering. En ook daarna staat de OOM op financieeleconomisch, technisch en commercieel terrein voor u klaar. W Overijsselse ontwikkelings maatschappij nv Postbus 561, 8000 AN Zwolle. Tel. 038-214722. mmim iNomussm bh at oom . m 214722.

beveiliging) mcER onn 50 jaar het vertrouwde rorez! hano-cn /lultiuvrh /of*/ kluizen hekwerken •lektronl/ch* beveiliging II gratl/ odvle/ ijzerhandel vlietlaan ex vlletlaan goud/er yweg rotterdom 522544 (6lynen) ZUID-HOLLANDSE BLIKINDUSTRIE Blikverpakking Blikken bussen in diverse uitvoeringen, tevens stampwerk. Snelle levertijden. Zestienhovensekade 168, 3043 KV Rotterdam. Tel. 010 - 151044 - telex 22319 ZEE - CONTAINER VERHUUR - VERKOOP gebruikt/nieuw, voor div. doeleinden: opslag, éénmalige verpakking etc. ECR bv 2e Rosestraat 3 ROTTERDAM 010-865766 Voor inl. en/of documentatie over adverteren in deze rubriek kunt U bellen 010-147211 tst. 3249; de heer J. v.d. Heiden.

Door onze sociaaleconomische redactie DEN HAAG, 11 april — Sinds 1973 is in ons land geen stimulerend beleid meer gevoerd. Tot deze conclusie kwam PvdAfractieleider Den Uyl na vergelijking van de groei van de wereldhandel en de ontwikkeling van de binnen- en buitenlandse afzet van ons land en de bruto investerin-, gen. Volgens Den Uyl is vooral de binnenlandse afzet ver achter ge-! bleven sinds 1977. Die ontwikkeling heeft een belangrijk aandeel gehad in de sterke stijging van de werkloosheid. Den Uyl zei dat gisteren tijdens een gastcollege aan de economische faculteit van de Erasmus universiteit te Rotterdam. De veel gehoorde stelling dat met name de groei van de collectieve uitgaven (overheidsuitgaven, sociale zekerheid, volksgezondheid, ambtenarensalarissen) in de jaren zeventig tot stagnatie heeft geleid noemde hij niet onderbouwd. De groei van de collectieve sector was in de jaren zestig groter. De groei was in de jaren 1974 tot 1977 tijdens het kabinetDen Uyl het laagst in vergelijking tot die in de rest van de periode 1961 tot 1981. Impulsen Den Uyl wees erop dat de sti(mulerende impulsen aan de economie in de jaren 1974 en 1975, in de omvang van 2 a 3 procent van het nationaal inkomen, ertoe hebben geleid dat gedurende vijf jaar (de periode 1975 tot 1979) de werkloosheid werd gestabiliseerd en herstel van het economisch evenwicht mogelijk werd. Den Uyl signaleerde dat Nederland met Zweden de grootste collectieve sector heeft van de geïndustrialiseerde landen. Naar zijn mening zal in het algemeen de collectieve sector groter zijn naarmate de dienstensector in een land in omvang toeneemt. Volgens hem mag uit de omvang van de collectieve sector niet geconcludeerd worden dat deze aansprakelijk is voor de economische stagnatie en werkloosheid. Wel van belang daarvoor noemde hij de groei van de collectieve sector. Hij beriep zich op uitspraken van de directeur van de Nederlandsche Bank Wellink en de hoogleraar economie Halberstadt.

INCEST HET LAATSTE TABOE Het gaat om DUIZENDEN slachtoffers per jaar. Er is GEEN HULP, geen onderzoek. Het voorbeeld van Utrecht. DEFABELVANDE COMPENSATIE-ORDERS Nederland koopt voor MILJARDEN wapens in het buitenland. Wie kent de TEGENORDERS? Niemand. AVRO PANIEK IN DE SLANGENKUIL De ambities van WALLIS DE VRIES, de schnabbels van FRED OSTER, de arrogantie van SIEBE VAN DER ZEE en de angst voor WIBO. VERDER DEZE WEEK in De Tijd: Jan Schmeitz bij het VERZET IN EL SALVADOR - Beeldbericht: de buurt van PETER MARTENS - JAN VAN KILSDONK over het pausbezoek - Jan Mulder over THEO KOOMEN - Afscheid van SANDBERG. 'N WELDENKEND MENS NEEMT DE TUD. OPINIE-WEEKBLAD

Door onze correspondent WYNOLD VERWEY LUXEMBURG, 11 april — De EG zal zichzelf effectiever beschermen tegen „ongeoorloofde" handelspraktijken van derde landen. De ministers van buitenlandse zaken hebben dat gisteren in beginsel besloten.

Het is de bedoeling dat de Gemeenschap daardoor kan reageren op handelspraktijken die schade opleveren aan het Europese bedrijfsleven. Bovendien moeten de rechten van de Gemeenschap in handelsconflicten onverkort worden gewaarborgd. Dit betekent dat een bedrijf of persoon bij de Europese Commissie een klacht kan indienen (tegen een ander niet-EG-bedrijf of een derde land) indien het kan aantonen schade te lijden van de handelspraktijken van dat bedrijf of land. Ook een EG-land kan zo'n klacht indienen en de Commissie vragen een onderzoek in te stellen. Indien het onderzoek uitwijst dat er inderdaad schade is geleden kan de EG bijvoorbeeld handelsconcessies intrekken, douanerechten verhogen of kwantitatieve beperkingen doorvoeren. Het bijzondere van dit „nieuwe handelspolitieke instrument" is niet zozeer dat de EG tot tegenmaatregelen

*.an overgaan, maar dat zoiets binnen een vast omlijnd tijdschema kan gebeuren. Nederland is geen groot voorstander van deze politiek omdat de kans op protectionistische maatregelen daardoor groter wordt. Met WestDuitsland, Groot-Brittannië en Denemarken heeft ons land zich gisteren echter in de ministerraad laten overstemmen. De Europese Commissie krijgt nu grotere bevoegdheden bij eventuele onderhandelingen met derde landen over beperking van uitvoer naar de EG. Nederland vond dat de Commissie aan de teugel gehouden diende te worden, maar een meerderheid van de EG-landen vond dat niet. Staatssecretaris Van Eekelen zei overigens te geloven dat dit nieuwe instrument niet al te vaak gebruikt zal worden omdat er nogal wat overlappingen met de algemene overeenkomst inzake handel en tarieven (Gatt) in voorkomen.

be°g L S e speed-o-pane I levering ■ binnen 24 ulit gereed " b.v. glasunie, t, bewerkt en onbewerkt glas IKOMO-KEUR ■ 10 jaar garantie Boezembocht 37, Rotterdam 010 - 116075 Dordrecht gelegen aan de E10/A16, op 14 km -75 ha nat industrieterrein -35 ha droog industrieterrein -voortreffelijke kantoorlocaties van Rotterdam -108.000 inwoners -uitstekende weg-, rail- en waterverbindingen -zeehaven met laad-, los- en overslagfaciliteiten Inlichtingen en documentatie E.F.M. Kersbergen/ Th.N.J. van Rijmenam, Stadskantoor, Postbus 8, 3300 AA Dordrecht. Telefoon 078-11.61.41 10% Effektief rendement Algemeen Vermogens Rendement 'Nederland . direct opvraagbaar. .geen opname Rosten. • fiskaal aantrekkelijk. Het is plezierig te weten dat u iedere dag en op elk moment uw belangen kunt uitbreiden of weer te gelde kunt maken. Deze financiële vrijheid is gekoppeld aan meer voordelen. Het rendement is fiskaal bijzonder aantrekkelijk door het aankopen van participaties in het besloten fonds en komt voort uit een hoge vaste rentevoet d.m.v. onder andere staatsobligaties en schatkistpapier en tenslotte maar niet minder belangrijk, het profijt uit renteverschillen. Bel nu en vraag vrijblijvend de prospektus aan bij een van de 7W.R. Nederland kantoren: AMSTERDAM Herengracht 495 020- 23 33 47 ROTTERDAM Avenue Concordia 68 010-11 73 55 DEN BOSCH Stationsweg 12 073-1411 68

Door GHISLAINE VAN LOOKEREN DEN HAAG, 11 april—„De FNV heeft eindelijk besloten via de benoeming van commissarissen medeverantwoordelijkheid te aanvaarden voor de gang van zaken in structuurvennootschappen. Daarom is het belangrijk dat het bestaande recht van ondernemingsraden, aandeelhouders en directie om aanbevelingen te doen voor de raad van commissarissen bindend wordt gemaakt". Dit zegt prof. mr. G. H. A. Schut, kroonlid van de Sociaal, Economische Raad (Ser) over de. wijzigingen die volgens hem en volgens de vakcentrales FNV en CNV moeten worden aangebracht in het systeem van de benoeming van commissarissen. Professor mr. W. J. Slagter, hoogleraar aan de juridische faculteit van de Erasmus Universiteit en eveneens kroonlid van de SER, voelt niets voor de verandering die zijn collega voor ogen staat. Hij stelt dat de ondernemingsraad en aandeelhouders weliswaar bezwaren mogen opperen tegen kandidaat-commissarissen maar dat de wetgever het daarbij moet laten. Bovendien lijkt het hem geen goed idee de structuurwet van 1971 — gebaseerd op een unaniem SER-advies over de samenstelling van de raad van commissarissen — radicaal te veranderen. Slagter: „Deze regeling kan ook in de toekomst heel redelijk functioneren mits de leden van de ondernemingsraad en de commissarissen beter met elkaar communiceren. Hierdoor kan de controle van dit college van toezicht en advies op de directie van het bedrijf alleen maar beter worden". Discussie Schut en Slagter weren zich in de discussie over de uitbreiding van deze vorm van inspraak op de werkplaats. Een discussie die al jaren op de agenda van de sociale partners staat. Al in 1968 sprak de voorzitter van de katholieke vakcentrale NKV, P. J. J. Mertens, over de noodzaak de gesloten club van tweehonderd personen die kapitalistisch Nederland bestuurden open te breken. In 1984 wijzen de bonden naar de verwikkelingen rond de commissarissen van bedrijven als RSV, Volker Stevin en de Tilburgsche Hypotheek Bank om hun argumenten voor een ander benoemingstelsel kracht bij te zetten. Kroonleden, werknemers en werkgevers zullen op 13 april

opnieuw de degens kruisen over een ontwerp SER-advies over de samenstelling van de raden van commissarissen. De adviesaanvraag van de betrokken bewindslieden (justitie, economische zaken en sociale zaken en werkgelegenheid) stamt uit 1978. Profielschets Het toenmalige CDA-WDkabinet ging bij de SER te rade omdat in het CDA-programma een uitbreiding van de invloed van ondernemingsraden in de benoemingsprocedure was toegezegd. Bovendien speelde in die periode het feit dat de Europese Commissie (het dagelijks bestuur van de Europese Gemeenschap) de vijfde richtlijn voor de harmonisatie van het vennootschapsrecht in de lidstaten had gepubliceerd. Ondanks de vele jaren die de vakcentrales en werkgevers is gegund om overeenstemming te bereiken over een geschikte vorm voor de procedure liggen de standpunten van de partijen nog steeds ver uit elkaar. De kern van het probleem is dat FNV en CNV het huidige systeem van gecontroleerde coöptatie willen veranderen. Dit systeem houdt in dat de raad van commissarissen zijn eigen leden benoemt. De ondernemingsraad, de aandeelhouders en de directie hebben een niet' bindend recht van aanbeveling: zij mogen een profielschets van een geschikte kandidaat of raad optekenen. De leden van de ondernemingsraad en de aandeelhouders mogen alleen bezwaar maken tegen kandidaten die door commissarissen worden voorgedragen. De benoemingsprocedure die FNV en CNV willen introduceren zou de ondernemingsraden en de aandeelhouders van de 381 Nederlandse structuurvennootschappen — bedrijven met minstens 100 werknemers en een vermogen

van tenminste 20 miljoen gulden — het recht geven ieder zelf een deel van de commissarissen aan te wijzen. Want, zo zegt J. Bloemarts van de FNV: „dat zou ervan getuigen dat de ondernemingsraad werkelijk serieus wordt genomen als verantwoordelijke instantie die het toezicht op het beleid en de gang van zaken in de onderneming mede ondersteunt". De werkgeversorganisaties VNO en NCW verwerpen dit alternatief van de vakcentrales. Zij beroepen zich op het 'no-nonsense' klimaat in ondernemersland. S. J. van Eijkelenburg, voorzitter van het NCW: „In deze tijden van deregulering is het niet verstandig om de zeggenschapstructuur zo ingrijpend te veranderen. De door de ondernemingsraad benoemde commissarissen zouden zich wel eens kunnen gedragen als mandatarissen van het personeel". Dit is, volgens de werkgevers, een gevaarlijke ontwikkeling omdat het belang van het personeel niet noodzakelijkerwijs hetzelfde is als dat van het bedrijf. Verdeeldheid Ondanks de verdeeldheid in de SER over de benoemingsprocedure zijn de partijen het de afgelopen jaren wel eens geworden over de uitgangspunten van het SER-advies. Zo mag de onafhankelijke positie van de commissarissen niet worden aangetast. De raad van commissarissen moet bovendien eenstemmig naar buiten treden. De zittende leden moeten elkaar in hun werk kunnen aanvullen en de kandidaten mogen niet alleen meer uit de ondernemershoek komen. Tenslotte moet het vertrouwen in de raad en haar leden buiten kijf staan. "Als je deze uitgangspunten toetst in de praktijk blijkt dat de invoering van de structuurwet in 1971 zijn uitwerking niet heeft

gemist en dat het contact tussen commissarissen en ondernemingsraad niet zo slecht is als het debat doet vermoeden", zegt Slagter. Hij illustreert zijn betoog door te wijzen op de resultaten van een studie die het Van der Heyden-instituut in opdracht van de 1 SER heeft uitgevoerd. "Dat onderzoek heeft aangetoond dat de gesloten orde van mensen die in aanmerking komen voor commissariaten mede door de bemoeienissen van de ondernemingsraad, afbrokkelt. "De beroemde tweehonderd van Mertens bestaan eigenlijk niet meer. Het rapport uit 1979 laat weliswaar geen spectaculaire verschuivingen zien maar de tijdspanne van het onderzoek was relatief kort. De wet is pas in 1973 in werking getreden en een aantal commissarissen is toen nog eens vier jaar aangebleven. De ondernemingsraden hebben zich in die gevallen vaak soepel opgesteld onder het motto: die man zit er nu eenmaal en wij krijgen later wel een kans om onze stem te laten horen", verklaart Slagter. Naast deze plooibare houding van sommige ondernemingsraden signaleert Slagter ook nog een praktisch probleem waarmee de personeelsvertegenwoordigers worden geconfronteerd. Een factor die volgens Slagter de introductie van een direct benoemingssysteem bemoeilijkt. "De ondernemingsraad kan vaak geen kandidaten vinden die over vol-' doende bestuurlijke ervaringen in het bedrijfsleven beschikken. Kandidaten met de kwaliteiten als van bijvoorbeeld Albeda liggen nu eenmaal niet voor het oprapen. Je kan natuurlijk streven naar het aantrekken van commissarissen uit een bredere maatschappelijke kring maar het niveau van de controle door de raad van commissarissen op de bedrijfsvoering mag hierdoor geen schade ondervinden."

Een gesprek met mevrouw Sevenhuijsen-Hoogewoning, commissaris van de verzekeringsmaatschappij De Centrale, geeft deze probleemschets van Slagter wat meer perspectief. Zij vertelt over haar eerste stappen in de wereld van de schade- en levensverzekeringspolissen: "Ik ben voorgedragen door onze ondernemingsraad wegens mijn politieke achtergrond. Ik heb tien jaar voor de PvdA in de Haagse gemeenteraad en tien jaar in de SER gezeten. Dat betekende natuurlijk niet dat ik ervaring had met het verzekeringswezen", zegt Sevenhuijsen. "Gedurende die eerste periode als commissaris had ik wel eens het gevoel dat ik werd ondergesneeuwd door de informatie die ik kreeg van het bestuur", vervolgt zij. "Ik heb toen grote moeite gehad om iemand te vinden die bereid was om mij de ins en outs van bijvoorbeeld beleggingsanalyses uit te leggen." Op de vraag of zij de ondernemingsraad heeft benaderd voor verzekeringstechnische bijscholing, antwoordt Sevenhijzen: "Dat heb ik indertijd niet gedaan omdat ik wilde voorkomen dat het etiket van werknemersafgevaardigde achter mijn naam werd geplakt. Ik ben ingehuurd om het totale beleid te controleren. Je vraagt om een hoop ellende met je collega's en met het bestuur als er ook maar het vermoeden zou bestaan dat ik regelmatig verantwoording over het beleid ga afleggen aan de ondernemingsraad die zo haar eigen stokpaardjes heeft." Niet schuwen Sommige leden van ondernemingsraden vinden echter dat commissarissen die op voordracht van de ondernemingsraad in de raad van commissarissen zitten contacten juist niet mogen

schuwen. C. Manse van de centrale ondernemingsraad van het aannemersbedrijf Boskalis Westminster Nederlnd BV zegt: "Wij zijn bereid om verantwoordelijkheid te dragen voor het beleid van Boskalis Nederland en wij; willen inspraak hebben in de besluitvorming van de moedermaatschappij Koninklijke Boskalis Westminster NV. Het is namelijk flauwekul om te zeggen dat fusies, bedrijfssluitingen, overnames en de gang van zaken bij het werk dat in uitvoering is ons niet zouden aangaan. Het personeel kan geen centen verdienen of kan zelfs op straat komen te staan bij een internationale aannemer die met verlies draait door de onverstandige besluiten van de raad van bestuur. Als wij de commissarissen via overleg of directe benoemingen kunnen prikkelen om hun huiswerk beter te doen dan zullen ze, het beleid ook beter in de kijker kunnen houden." Directe benoeming Heeft Manse het idee dat directe benoemingen van commissarissen door ondernemingsraad en aandeelhouders binnenkort zal worden ingevoerd? Manse: "Ach de tijden zijn er niet naar. Volgens mij wordt Van Veen van het VNO nagewauweld. Waarschijnlijk blijft het voorlopig zoals het nu is. Dat systeem van voordrachten dat bij ons pas in 1978 werd ingevoerd functioneert gegeven onze specifieke omstandigheden best wel goed." Manse legt uit dat de centrale ondernemingsraad weliswaar bevoegd is om commissarissen voor te dragen voor de Nederlandse holding maar dat hij met de kandidatuur van de commissarissen die het werkelijk voor het zeggen hebben in de Raad van commisarissen van de moedermaatschapij niets te maken heeft. "Boskalis Nederland is een gematigde-structuurvennootschap en dat levert de nodige inspraakproblemen op. Wij hebben een oplossing voor die problemen gevonden door regelmatig te gaan praten met de president van onze raad van bestuur die tevens lid is van de grote raad van commissarissen. We praten ook met één van onze commissarissen die president van de raad van bestuur van de internationale N.V. is. Je moet roeien met de riemen die je hebt", vertelt Manse. "Maar, ik heb toch het idee dat het personeel zich enorm gesterkt zou vpelen als we via directe benoemingen in de kleine sn grote raad van commissarissen een formeel grotere medezeggenschap krijgen".

Voorzitter S. J. van Eijkelenburg

Prof. W. J. Slagter (Foto Ger Dijkstra)

Prof. G. H. A. Schut