NRC Handelsblad

Vandaag 40 pagina's

Deze krant is niet van gisteren

Groentelefoon. In Zwolle is een "groentelefoon" in bedrijf gesteld die bellers informatie geeft over onderhoud en verzorging van tuin, plant en dier.

C. HOEN D ZN CV MAKELAARS O.G./ASSURANTIEN De Lairessestraat 117, Amsterdam. lel 020 - 646436* telex 14023 LAATSTE NIEUWS 1 dag in de Bijenkorf: Briljant-facet Rotterdam - Alle merken briljant-facet brillen van Nederland zijn één dag - vandaag - te zien en te passen bij de opticiens van de Bijenkorf. Briljant-facet brillen geven de toon aan in de brillenmode 1984. Luigi Colani. Ook de creaties van de top-designer Luigi Colani zijn vandaag in de Bijenkorf te bewonderen. Een wereldprimeur. Voorjaarsbeurs Al deze nieuwe modellen worden pas zondag op de Utrechtse voorjaarsbeurs officieel gepresenteerd.

Ten gevolge van een werkonderbreking door een deel van ons technisch personeel kon onze krant gisteren niet verschijnen. Wij betreuren dit zeer en bieden onze lezers daarvoor verontschuldigingen aan. Het Cultureel Supplement zal aanstaande dinsdag verschijnen. De Directie.

Door onze sociaal- economische redactie DEN HAAG, 10 maart — De pensioenen, ziektegeld- en wachtgelduitkeringen van ambtenaren moeten flink omlaag. Nieuwe bezuinigingen op volksgezondheid, volkshuisvesting en milieubeheer, verkeer en waterstaat tot een totaal van honderden miljoenen staan voor de deur. Bij de sociale zekerheid moet een aanvullende ombuiging vooral in de Ziektewet-uitkeringen worden gezocht.

Door een onzer redacteuren AMSTERDAM, 10 maart — Sham Chatterpal, de veertienjarige Surinaamse jongen die vandaag ons land uitgezet zou worden, is vanochtend vrijgelaten. Omdat het niet zeker was dat er voor de jongen in Suriname passende opvang gevonden kon worden, besloot staatssecretaris Korte-van Hemel in overeenstemming met haar toezegging aan de Tweede Kamer, de bewaring van de jongen op te heffen. Hij zou aan zijn advocate, mevrouw A. Vosman, worden overgedragen. De staatssecretaris nam die beslissing na uitspraak in kort geding van de vice-president van de Amsterdamse rechtbank, mr. H. van Breda dat het gezin Chatterpal geen aanspraak kon maken op verder verblijf in Nederland. Pag. 3: Moeder meldde zich niet bij politie

Dit blijkt uit ambtelijke adviezen die aan het kabinet zijn uitgebracht als mogelijkheden om de nieuwe bezuinigingen van drie miljard gulden extra die minister Ruding (financiën) voor 1985 wil, in te vullen. Het "onaanvaardbaar' van enkele bewindslieden tegen de bezuinigingen die Ruding aan hen had toegedacht in zijn brief van begin deze week aan het kabinet, heeft al geleid tot bijstelling van de ambtelijke adviezen. Voor de overplaatsing van de PTT naar het noorden zal financiële ruimte worden gezocht. Volgend jaar moet er volgens de minister van Financiën op de arbeidsvoorwaarden voor het overheidspersoneel een extra bedrag van 700 miljoen gulden worden bezuinigd, op sociale zekerheid eveneens 700 miljoen en op volksgezondheid 300 miljoen, ervan uitgaande dat de voor 1984 afgesproken bedragen allemaal worden gehaald. Als inzet in het kabinetsberaad over de nieuwe bezuinigingen die nodig zijn om het financieringstekort volgend jaar volgens de afspraken in het regeerakkoord te verlagen, heeft minister Ruding voor de uitgaven van de departementen een totaalbedrag van 1,3

miljard gulden opgevoerd. Hij wil dat er op onderwijs en wetenschappen 278 miljoen wordt bezuinigd, op volkshuisvesting en milieubeheer 241 miljoen, op verkeer en waterstaat 155 miljoen en op welzijn, volksgezondheid en cultuur en ontwikkelingssamenwerking respectievelijk 90, 96 en 95 miljoen. Het gemeentefonds en het provinciefonds zijn samen voor een bedrag van 95 miljoen aangeslagen. Algemene salarisverlagingen worden voor de ambtenaren niet meer overwogen, maar wel komt er een drastische aa*.,,assing van allerlei andere voorzieningen. Die aanpassing zal volgend jaar moeten beginnen, en in de jaren daarna met grote bedragen doorwerken. De wachtgelden voor de werkloze en arbeidsongeschikte ambtenaren kunnen in gelijke mate omlaag als bij de sociale verzekeringen voor andere Nederlanders gebeurt. Ook de pensioenen, die nu soms 95 of zelfs 100% van het laatste netto loon bedragen, worden aangepakt. Bij deze maatregelen moet het kabinet een keuze maken of alleen "nieuwe gevallen" of ook bestaande wachtgelden pensioenuitkering worden beperkt.

Pag 11: vervolg

Ambtenaren moeten fors inleveren

Vervolg pag. 1:

In de pensioenen en wachtgelden van ambtenaren is volgens de ambtelijke adviezen de komende jaren een besparing van 750 miljoen tot een miljard te bereiken en door beperkingen in de ziektekostenregelingen kan nog eens 700 miljoen worden verdiend. In de sector sociale zekerheid wordt rekening gehouden met hogere uitgaven om de echte minimuminkomens in koopkracht op peil te houden. Extra besparingen, boven die van de stelselwijziging in de sociale zekerheid, moeten vooral komen van lagere ziektegelduitkeringen, waardoor zeker een miljard gulden wordt bezuinigd. In de departementale uitgaven worden besnoeiingen op een reeks van uitgaven voorgesteld, tegenover verhoging van allerlei tarieven. Een werkgroep van adviseurs van minister Ruding en begrotingsdeskundigen van de Haagse departementen heeft een lijst opgesteld waaruit door het kabinet een keuze moet worden gemaakt. Belangrijke posten zitten in verhoging van de PTT-tarieven, verhoging van collegegelden, invoering van schoolgeld, afschaffing van de subsidie voor isolatie van woningen, minder noodhulp in ontwikkelingslanden. Kleinere posten zijn bezuinigingen op rijks- en onderwijsgebouwen, het heffen van rente op belastingschulden, minder subsidie voor welzijn-, sport- en recreatievoorzieningen en verhoging van cursusgelden.

JOHANNESBl RG, 10 maart — De aanklachten tegen Allister Sparks, correspondent van NRC Handelsblad in Zuid-Afrika, en zijn vrouw Sue, zijn ingetrokken. Dat heeft de openbare aanklager in Johannesburg gisteren telefonisch aan onze correspondent meegedeeld. Het proces tegen Sue Sparks zou maandag worden her\at en dat tegen haar echtgenoot op 24 april. Sparks werd beschuldigd van overtreding van de Zuidafrikaanse censuurwet. De aanklacht tegen hem vvas ten dele gebaseerd op artikelen in NRC Handelsblad waarin hij mevrouw Winnie Mandela heeft geciteerd, de vrouw van Nelson Mandela, de leider van het verboden Afrikaanse Nationale Congres, die levenslag uitzit.

Weersverwachting van het KNMI voor zondag, opgemaakt zaterdag om 6.30 uur: Veel bewolking en kans op lichte sneeuw of regen, 's Nachts lichte vorst, middagtemperaturen omstreeks zes graden. Matige tot krachtige wind uit zuidoostelijke richtingen. Vooruitzichten voor maandag tot en met woensdag: Droog weer en kans op zonnige perioden, s Nachts lichte vorst, middagtemperaturen circa zes graden.

Door onze politieke redactie HEINKENSZAND, 10 mrt. De WD-fractieleider Nijpels Iaat ruimte voor een minder snelle terugdringing van het financieringstekort dan in het regeerakkoord is voorzien. Nijpels vindl dat de afspraak in het regeerakkoord om het tekort in 1986 terug te dringen tot 7,5 procent wel uitgangspunt moet blijven, maar "niet heilig is". Hij zei dit gisteren op een VVD bijeenkomst in Heinkenszand.

De mate van beperking van het financieringstekort speelt een rol bij de discussie in het kabinet over de begroting voor 1985. Premier Lubbers en minister De Koning (sociale zaken) hebben zich al uitgesproken voor een minder snelle terugdringing van het financieringstekort en pleiten in plaats daarvan voor beperking van premies en belastingen. Nijpels kondigde aan dat de VVD een deel van de bezuinigingen in 1985 wil benutten voor lastenverlaging van de burger. Hij zag hierin een mogelijkheid om de bestedingen voor de burger op peil te houden. De fractieleider van de VVD ziet in het pleidooi van CDA-fractieleider De Vries om de belastingen te verlagen goede mogelijkheden voor een gezamenlijke aanpak. De fractieleider van de VVD houdt daarnaast wel vast aan de in het regeerakkoord

overeengekomen lastenverlichting voor het bedrijfsleven van 1,5 a 2 miljard per jaar. Nijpels betreurde overigens dat over de begroting voor 1985 al een publieke discussie wordt gevoerd. Hij kritiseerde minister CDA-Deetman (onderwijs), die intern al gedreigd heeft met opstappen als de door minister Ruding voorgestelde extra bezuinigingen worden uitgevoerd. „Individuele bewindslieden zouden er verstandig aan doen zich nu niet in het openbaar te laten verleiden tot het rammelen met portefeuilles, hoezeer er ook begrip kan bestaan voor de geweldige problemen op sommige departmenten", aldus Nijpels. De fractieleider van de VVD kondigde zelf wel aan dat zijn fractie niet akkoord zal gaan met het stoppen van de spreiding van de PTT naar het noorden van het land. Dit voorstel van Ruding vindt Nijpels "een onverteerbare zaak". Hij meent dat het kabinet vast moet houden aan de afspraken die over de spreiding zijn gemaakt.

ATHENE, ANKARA, 10 maart — Griekenland heeft het gisteravond niet laten aankomen op een directe crisis met het buurland Turkije. Het ging uiteindelijk akkoord met een Turkse verklaring dat de salvo's, die donderdag in de Egeïsche Zee werden gelost door Turkse schepen, niet waren gericht op Griekse vaartuigen. "Wij hebben besloten dat er van de zijde van de Turkse regering geen intentie bestond een dergelijk gevaarlijk incident te veroorzaken", zo zei de Griekse onder-minister van buitenlandse zaken Yiannis Kapsis gisteravond na een gesprek met de Turkse ambassadeur Fahir Alacam. Hij zei dat Griekenland zijn eerdere besluit om zijn ambassadeur uit Ankara terug te roepen had ingetrokken. Griekenland verklaarde eerst dat een groep van vijf Turkse marineschepen donderdag in de Egeïsche Zee drie salvo's had afgevuurd op een Grieks oorlogsschip en enkele Griekse vissersboten.

De Griekse schepen, die in de Griekse territoriale wateren voeren, zouden bijna zijn geraakt. Athene bracht daarop donderdagavond zijn strijdkrachten in staat van verhoogde paraatheid, terwijl de regering van premier Papandreou vrijdagmorgen in spoedzitting bijeenkwam. De premier sprak toen van "de ernstigste Turkse provocatie sinds 1974". De Turkse regering sprak de Griekse beschuldigingen onmiddellijk tegen en verzekerde dat de Turkse marineschepen slechts routineuze schietoefeningen hadden gehouden. Ankara beschuldigde Athene van het scheppen van "een kunstmatige crisis". Gisteren kwamen ook de ambassadeurs van de Navolanden veertig minuten in Brussel bijeen om de Turks-Griekse ruzie te bespreken. De Griekse en Turkse ambassadeurs gaven elk hun lezing van het incident waarna de overige Navo-afgevaardigden beide landen met klem verzochten

om "uiterste terughoudendheid" te betrachten. Waarna de Grieken gisteravond inbonden en genoegen namen met de Turkse lezing van het incident. "De nieuwe verklaringen die vandaag door de Turkse regering werden gegeven waren aanzienlijk anders dan die welke wij gisteren verwierpen", zo zei de Griekse onderminister Kapsis. Het incident vond donderdag plaats 24 uur nadat de twee Navo-lidstaten elkaar hadden gewaarschuwd tegen elke poging om in de Egeïsche Zee de status quo te wijzigen. Het valt ook samen met de discussie in het Amerikaanse Congres over de hoogte van de militaire hulp aan de twee landen. Het Griekse ministerie van buitenlandse zaken ontbood gisteren de Amerikaanse zaakgelastigde Alan Berlind. Deze kreeg te horen dat de genereuze Amerikaanse hulp aan Turkije de Turkse regering impertinent had gemaakt, wat leidde tot incidenten als dat in de Egeïsche Zee. (AP, UPI, Reuter)

Door onze redacteur F. G. DE RUITER SLIEDRECHT, 10 mrt. — Een consortium van drie Westeuropese bedrijven — Boskalis Westminster in Sliedrecht, het Duitse Mannesmann Anlagebau en SpieCapag in Parijs — heeft de Commissie (dagelijks bestuur) van de Europese Gemeenschap in Brussel subsidie gevraagd voor een uitvoerige studie naar een pijplijn om industrieel advalwater van Bazel naar de Noordzee te transporteren. Die pijp zou in de bedding van de Rijn of in de oever moeten komen te liggen. Het betreft hier een project onder de naam „Eau claire" (helder water), waarvoor Boskalis al in 1980 het initiatief nam.

Projectleider is drs. G. A. Schreuder van de Sliedrechtse baggeronderneming. Eind vorig jaar bracht hij met andere vertegenwoordigers van het consortium een bezoek aan Francois-Xavier Ortoli, vice-voorzitter van de Europese Commissie en daarin belast met economische en financiële zaken, krediet en investeringen. Volgens Schreuder was Ortoli, een Fransman, „gegrepen" door het idee, waarna in overleg met zijn

ambtelijke staf de aanvraag voor subsidie is ingediend. De studie, die volgens Schreuder enkele miljoenen guldens gaat kosten, zou uit vier delen moeten bestaan: een inventarisatie van de legale lozingen op de Rijn, een inventarisatie van de technische mogelijkheden om chemische stoffen aan het eind van de pijp af te breken of te vernietigen, onderzoek naar de juridische problemen die een dergelijke leiding meebrengt

en onderzoek naar een Europese beheersvorm voor de pijp. De heer Schreuder schat dat de studie ongeveer anderhalf jaar zal duren. Er zullen tien medewerkers bij betrokken worden. Verder is het de bedoeling om verschillende Europese onderzoeksinstituten in te schakelen. Het ambitieuze plan voor een pijplijn in de Rijn dateert uit de tijd, toen er ernstige verwikkelingen waren rond de massale lozing van afvalzouten door de kalimijnen in de Elzas. „Rijkswaterstaat", zegt de heer Schreuder, „heeft ons toen benaderd met het verzoek een goedkoop middel aan de hand te doen voor transport van die afvalzouten naar de Noordzee".

Pag. 13: Vervolg

Smeerpijp van Boskalis in de bedding van de Rijn

Vervolg van pag. 1

NAast de mogelijkheid van vervoer per schip, wat te duur uitviel, werd de pijplijn als oplossing gepresenteerd. Dat gebeurde op de internationale ministersconferentie over de Rijn in 1981 te Parijs. Boskalis had eerder Mennesmann en Spie-Capag bij de zaak betrokken, waarop „Eau claire" als gezamenlijk idee naar buiten kwam. Toen was het echter al te laat. Om de afvalzouten — althans voor een deel — weg te werken, kozen de ministers definitief voor injectie in de diepe ondergrond van de Elzas. Zo was het trouwens ook geregeld in het Rijnzoutverdrag. In de Elzas is altijd heftig bezwaar gemaakt tegen die inspuiting. Men vreest daarvan verzilting van de bodem. De oppositie, gedragen door gemeentebesturen, milieugroepen en vakbonden, heeft ertoe geleid dat ratificatie van het verdrag werd uitgesteld. Pas vorig jaar ging ook het Franse parlement akkoord met het injectiesysteem. Dossier weer open Intussen was „Eau claire", naar drs. Schreuder zegt, op de plank gezet: „Het dossier was gesloten". Thans is het weer geopend, onder meer na verzoeken in die richting uit het Europese Parlement en opmerkingen n de Franse senaat. Bovendien heeft het Elzasser actiefront om nadere informatie gevraagd. Een delegatie van het consortium is november vorig jaar naar die landstreek afgereisd om de gevraagde inlichtingen te verstrekken. Daarop volgde in december het onderhoud met Ortoli. „Nadat we overal voor gesloten deuren kwamen, is bij hem de deur weer op een kier gezet", aldus Schreuder. Industrieel riool Via de voorgestelde pijplijn (aanvankelijk vooral bedoeld voor het zout) kan volgens de projectleider industrieel afvalwater van uiteenlopende samenstelling worden getransporteerd. Hij gebruikt de term „industrieel riool": een buis met aftakkingen naar alle mogelijke — chemische — fabrieken langs de Rijn. Wat ze nu nog, met vergunning, aan schadelijk afval in de rivier storten, zou voortaan rechtstreeks naar de monding worden gebracht. Het vuil zou dus in de Rijn geen kwaad meer kunnen stichten. Het probleem van het vervuilde havenslib zou bij de bron worden aangepakt. Ook voor vermenging van de

verschillende soorten vuil hoeft volgens Schreuder geen angst te bestaan. Het systeem, dat technisch uitvoerbaar is gebleken, werkt als een soort buizenpost: kurken van kunststof houden de diverse ladingen van elkaar gescheiden. Vernietigen Wat er met die ladingen aan de monding van de Rijn zou moeten gebeuren, is voorlopig nog een open vraag. Drs. Schreuder acht verschillende procédés denkbaar om het afval te neutraliseren, te verwerken of te vernietigen. Dat laatste zou misschien kunnen gebeuren bij de chemische poot (in oprichting) van de Afvalverwerking Rijnmond (AVR). De studie, waarvoor bij de Europese Commissie

geld is gevraagd, zou mede daarop gericht moeten zijn. Schreuder benadrukt dat behalve subsidie ook de medewerking van de Rijnoeverstaten onontbeerlijk is. Hij zegt overigens sterke aanwijzingen te hebben dat de nationale overheden zich bij een eventueel Europees initiatief voor een pijplijn zullen aansluiten. Oeso. Van alle 24 bij de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) aangesloten industrielanden heeft Japan vorige maand met twee miljard dollar het meeste geld in het buitenland geleend. Daarna kwamen achtereenvolgens GrootBrittannië met 1,2 miljard dollar, Frankrijk met 1,1 miljard dollar en de Verenigde Staten met een miljard dollar.

Meer dan duizend burgers uit Oost-Duitsland mogen in de maanden februari en maart het land verlaten. Het is een ongewoon hoog aantal, volgens Bonn een gevolg van recente acties van Oostduitsers, die hun toevlucht op de Amerikaanse ambassade en de Westduitse permanente vertegenwoordiging zochten. Sociale werkers vangen de Oostduitsers op in Giesseu.; 1 'uto DPA)

Een reddingsteam van de FBI oefent op de trainingsacademie van Quantico in de Ver. Staten voor eventuele calamiteiten bij de Olympische Spelen van komende zomer in Los Angeles.

WASHINGTON, 10 maart — Een Senaatscommissie heeft een verzoek van president Reagan afgewezen om 21 miljoen dollar beschikbaar te stellen voor heimelijke noodhulp voor anti-sandinistische opstandelingen in Nicaragua. Reagan wil ook 93 miljoen dollar aan noodhulp uitgeven voor de door Washington gesteunde regering van El Salvador, maar de stemming over dat verzoek is uitgesteld tot dinsdag, samen met de stemming over een voedselhulpprogramma voor Afrika ten bedrage van 150 miljoen dollar. Het verzoek om extra heimelijke hulp voor de Nicaraguaanse opstandelingen was gekoppeld aan wetgeving waarbij 200 miljoen dollar aan spoedeisende brandstofhulp beschikbaar wordt gesteld voor de armen in delen van de Verenigde Staten die met streng winterweer hebben te kampen. Laatstgenoemd wetsvoorstel werd met algemene stemmen aangenomen door de Senaatscommissie voor financiële toewijzingen. De commissie, waarin de Republikeinen de meerderheid hebben, besloot evenwel met 15 tegen 14 stemmen het amendement inzake Nicaragua te verwerpen. Senator Pete Domenici, een Republikein uit New Mexico die doorgaans het regeringsbeleid inzake Midden-Amerika steunt, waarschuwde Reagan dat toekomstige verzoeken om geheime hulp eveneens zullen worden afgewezen als de president opnieuw probeert dergelijke verzoeken via omwegen door het Congres te krijgen. (Reuter)

Door een onzer redacteuren ROTTERDAM, 10 maart — Als gevolg van een conf lic t van het technisch-grafisch personeel van NRC b.v. met de directie van het bedrijf zijn gisteren de avondbladen NRC/Handelsblad, Het Vrije Volk, De Dordtenaar en de ochtendbladen Algemeen Dagblad en Rijn en Gouwe niet verschenen.

Volgens ondernemingsraadvoorzitter K. M. de Jong ontstond het conflict door de plannen van het bedrijf over twee, drie jaar een redactioneel systeem van beeldschermen in te voeren. Daardoor worden circa 50 arbeidsplaatsen bij de afdeling techniek en correctie van NRC overbodig. De heer H. N. Appel, directeur van de NRC en van de Nederlandse Dagbladunie, bevestigt dat te zijner tijd voor zo'n 50 werknemers andere plaatsen binnen het bedrijf gevonden moeten worden. „We streven ernaar", aldus Appel, „dat er geen ontslagen zullen vallen, maar daarvoor kunnen we geen garantie geven. Als werknemers een andere functie krijgen aangeboden, dan zouden er flinke inkomensverschillen kunnen ontstaan. Daar zit 'm de pijn en de oorzaak van het conflict. Werknemers willen nu een inkomensgarantie en die kunnen we niet zonder meer geven." Omdat employés van de afdelingen techniek en correctie vrezen dat zij er in de toekomst weieens 30-40 procent in inkomen op achteruit zouden kunnen gaan door het verlies van onregelmatigheidstoeslagen,

stelden zij de directie vorige week een ultimatum om met een herplaatsingsnota te komen. Toen die door de directie werd ingediend, viel de inhoud daarvan bij het personeel zo slecht, dat donderdagavond werd besloten om op produktiegevoelige uren actie te ondernemen. Dat leidde ertoe dat de ochtendbladen en uiteindelijk ook de avondbladen van NRC b.v. niet konden uitkomen. De directie besloot daarop haar nota weer van tafel te nemen en met de ondernemingsraad en vertegenwoordigers van de betrokken afdelingen te gaan onderhandelen over de vraag hoe er in de komende jaren inkomensafbouw of -afkoop kan plaatsvinden. "Daarbij gaat het", aldus directeur Appel, "erom hoe we aan de regelingen die binnen het Elsevier-N DU-concern bestaan een eigen NRC-huiskleur kunnen geven". Inmiddels heeft het technisch-grafisch personeel gisteravond besloten zijn acties te beeindigen en af te wachten met welk nieuw sociaal plan de directie per 1 mei aanstaande op tafel komt.

Als u onderstaande bon invult, ontvangt u voortaan elke dag NRC Handelsblad. Een krant die u royaal van informatie voorziet Onbekrompen andermans opinie laat horen. De feiten objectief en helder weergeeft Maar vooral een krant die onontkoombaar is voor wie de nuance zoekt "X/ 3 | ~| I Bezorg mij NRC Handelsblad twee weken gratis. Aansluitend neem ik | □ een kwartaalabonnement a f78,15. □ een jaarabonnement a f291,40. Ik betaal nadat ik bencht van u heb ontvangen. Naam: Adres: Postcode: Telefixinnr.: Plaats:. (Voor controle op de bezorging.) NRC Mk HANDELSBLAD Bon in open envelop zonder postzegel naar NRC Handelsblad, Antwoordnummer 1168, 3000 VB Rotterdam. Of bel (010) 14 6666 (tot 20.30 uur)

Enige aspecten van de islam voor ongelovigen verklaard: □ De Zuilen van de islam: prof. dr. mr. J. Brugman. □ Naar een Nederlandse islam: prof. dr. W. F. Heinemeijer. □ Abd Al-Ghaffar Snouck Hurgronje: F. Schröder. □ Allahdaags Kairo; en islam waarheen?: Harm Botje. □ Moslimvrouw in het westen: Emma Brunt. □ Fundamentalisme, het recht van de s terkste: dr. J. J. G. Jansen. □ Verder: veel boeken over Het Onderwerp, een Moslims Dagboek, de gebruikelijke columns, pittige puzzels, brieven en ... het Zaterdags Bijvoegsel op de bon. □ Agendapagina