NRC Handelsblad

Door onze correspondent BEN KNAPEN BONN, 31 maart — Het is niet geheel zonder ironie wat er tussen Bonn en Brussel dezer dagen gebeurt: met de grootste spoed gaan stukken, telexen en telefoontjes heen en weer en heeft de Europese commissie in Brussel nog ter elfer ure de Duitsers dit komende Paasweekeinde respijt gegeven. Dinsdag wenst de EG het saneringsconcept op tafel t« hebben voor de Westduitse staalindustrie, waarvoor de Commissie volgens het EG-verdrag verantwoordelijk is. Deze gejaagdheid van de laatste dagen is derhalve zo verrassend omdat alle betrokkenen drie jaar geleden al wisten dat ze uiterlijk vandaag — 31 maart 1983 — een plan moesten indienen, waarmee sanering en subsidiering van de staalindustrie plausibel zouden kunnen worden gemaakt. Het relaas van de laatste jaren is er voor de Duitse industrie en voor de overheid een van vrome voornemens, harde pokerspelletjes en misverstanden. Een eclatant misverstand lag bijvoorbeeld bij minister van economische zaken Otto graaf Lambsdorff. Deze liberaal en fiere kampioen van het spel der vrije krachten dacht geruime tijd de staalindustrie met de geldbuidel onder zachte druk te kunnen zetten. Meer gesaneerd In verenigde onenigheid gebeurde evenwel het omgekeerde en op het laatst hadden de staalbedrijven de bewindsman zover dat deze desnoods ook genoegen neemt met een vrijblijvend saneringsplan: slechts dienend als vijgeblad voor Brussel om een alibi te hebben teneinde de noodlijdende industrietak zo snel mogelijk onder de arm te kunnen grijpen.

Nog altijd geldt dat de Westduitse staalindustrie in het verleden meer heeft gesaneerd dan bedrijven elders in Europa en dat zij voor een deel efficiënt kunnen produceren. De Duitse staalindustrie protesteerde dan ook het luidst tegen Brusselse decreten om de staalproduktie in de EGlanden aan quota te binden — het gold en geldt voor Bonn als een vorm van concurrentievervalsing, waarmee staalbedrijven in landen als Italië, Frankrijk en Engeland worden beloond voor het feit dat zij nooit voldoende hebben gesaneerd. Desondanks hebben Duitse staalindustrie en overheid geleidelijk aan ook boter op hun hoofd. Via de achterdeur werden staalbedrijven gesubsidieerd en nog maar anderhalve maand geleden kwam de regering-Kohl de ArbedSaarstaal te hulp met 175 miljoen D-mark. Dat Bonn nog veel dieper in de beurs zou moeten tasten stond vorig jaar vast toen uit de staalbranche de ene jobstijding na de andere zich aandiende. Otto graaf Lambsdorff deed het aanbod om 3 miljard D-mark te betalen aan een gesaneerde staalindustrie met een redelijk bedrijfsperspectief: met andere woorden — er moest worden gefuseerd, produktiecapaciteit worden verminderd en het aantal arbeidsplaatsen wordt gereduceerd. De gevestigde namen in de staalindustrie (Thyssen, Hoesch, Krupp, Salzgitter) knikten instemmend en begonnen te beraadslagen. Aan de lippen Helemaal vrijblijvend was het fusiespel "Wie met wie" voor de betrokkenen niet omdat sommigen het water aan de lippen stond. Hoesch in Dortmund verkeert latent in gevaar voor zover het de

staalproduktie betreft, en Klöckner-chef Gienow speelde aanvankelijk met een nog aanvaardbare bedrijfsbalans het spel mee maar intussen kan ook hij niet meer verhelen dat zijn bedrijf met 30.000 werknemers in acute ademnood verkeert. In januari moest Willy Korf uit Baden-Baden uitstel van betaling aanvragen. Hij is een kleine ondernemer (1500 man personeel) in de staalsector maar zijn val leek de staal-ondernemers even tot een voortvarender besluitvorming te doen geraken. Korte tijd later presenteerden drie wijze mannen een algemeen saneringsconcept. Volgens dit plan zouden de welvarende Thyssen en Krupp samengaan in één Rheinstahl. Deze Rheinstahl zou zonder twijfel de beste perspectieven hebben, en wat de wijze mannen betreft mocht de overheid het meeste geld ook daarheen dirigeren. De beteuterde rest — Hoesch, Salzgitter en Klöckner — zou een tweede concern moeten vormen. De kritische echo op dit concept is illustratief voor de moeilijkheid om staalconcerns in Duitsland aan elkaar te lassen. De deelstaat Noordrijn-Westfalen vreesde voor de arbeidsplaatsen van Hoesch in- Dortmund, de deelstaat Nedersaksen weigerde Salzgitter-kantoren naar het Roergebied te laten vertrekken, de IG Metall protesteerde, de gepasseerde directies eveneens. Woede En omdat de directie van Thyssen nogal snel besloot "om alles te doen teneinde het fusieplan met Krupp tot een goed einde te brengen" (waaruit triomfgevoelens waren af te leiden) was de woede in enkele andere steden van het Roergebied navenant groot. Ten einde raad verzamelde

Lambsdorff vorige week vakbondsleiders, directeuren en politici uit het Roergebied om zich heen voor spoedoverleg. Daar bleek al ras wat zich en passant geruime tijd had afgetekend: dat namelijk diverse staalbedrijven niets voor een saneringshuwelijk voelen en goede hoop hebben ten langen leste ook als single het geld uit Bonn te kunnen incasseren. De rekening is intussen opgelopen van drie miljard tot negen en mogelijk zelfs tien miljard D-mark. Staalreus Het "concept" dat nu dit weekeinde naar Brussel wordt gestuurd stelt een fusie voor tussen Krupp en Thyssen. Dit zou straks een staalreus worden: Thyssen produceerde in 1981 twee keer zoveel ruwstaal als de nummer twee, Hoesch. Voor nieuwe investeringen ter waarde van 4,7 miljard D-mark vraagt de nieuwe Rheinstahl 2,8 miljard aan de staat. Het concept bevat verder 'een samenwerking tussen Hoesch en Salzgitter". Klöckner daarentegen blijft alleen in zijn financiële nood. Na drie jaar pokeren krijgen ze alle overheidsgeld, want ook, Lambsdorff kan de logische con^ sequentie uit zijn vroegere eis - eerst saneren dan incasseren - niet trekken. Dat zou een "executie ter plekke van tienduizenden arbeidsplaatsen betekenen. De sociaal-democratische minister van economische zaken in de deelstaat Noordrijn-Westfalen oordeelt over de hele gang van zaken als volgt: "Als ze allemaal het geld binnen hebben begint de hele staal-ellende spoedig opnieuw. Want de sterken worden door de subsidies nog sterker en voor de anderen is het slechts stervensbegeleiding".

Een beeld van de werkzaamheden bij Hoesch Hiittenwerke. (foto Hoesch)

poor onze sociaal-economische redactie VELSEN, 31 maart — Hoogovens wil voor het Europese Hof van Justitie in Luxemburg een klacht indienen tegen de beschikking van de Europese Commissie over het produktie-contingent van het ontvlochten staalconcern Estel. Het gaat om de verdeling van 350 duizend ton walserijprodukten, waarvan Hoogovens maar dertig procent mag maken en de voormalige partner Hoesch de rest.

Hoogovens is zeer teleurgesteld over de dinsdag door de Europese Commissie genomen beslissing, die volgens een woordvoerder „volstrekt voorbijgaat aan de opvattingen en argumentatie van het Nederlandse staalbedrijf, de Nederlandse regering en de vakbonden". Er kunnen ernstige gevolgen uit voortvloeien voor de financiële resultaten, waar toch al regelmatige werktijdverkortingen voor groepen van het 18 duizend man sterke personeel de onderbezetting van het produktie-apparaat moeten opvangen. Als de tekst van de beschikking binnen is en bestudeerd zal definitief worden besloten of tot een klacht bij het Hof zal worden overgegaan. Een beslissing door de Commissie was noodzakelijk omdat Hoogovens en ex-fusiepartner Hoesch het niet eens konden worden over de produktie van walserijprodukten. Die beslaan overigens maar vijf procent van de totale quote die aan Estel was toegestaan in het kader van de sanering van Europese staalindustrie. Hoogovens leverde halfabrikaten — zogenaamde coils en plakken — aan de Hoesch-fabriek in Dortmund, waar ze werden uitgewalst en geleverd op de markt. „De verwerking tot eindprodukt had ook kunnen gebeuren in de eigen walserijen in IJmuiden,

daarvoor was en is voldoende capaciteit aanwezig, maar binnen Estel was het een goede werkverdeling", aldus een woordvoerder van Hoogovens. „Toen Estel ruim een jaar geleden uit elkaar viel moesten er over de produktie van de twee afzonderlijk verder gaande industrieën nieuwe afspraken komen onder het Europese systeem van verplichte produktie- en leveringsbeperkingen, maar wij staan op het standpunt dat het hele pakket walserijprodukten aan Hoogovens toekomt", aldus de woordvoerder. Bij de onderhandelingen over de ontvlechting van Estel liep men vast op juist de walserijprodukten. Onderhandelingen binnen een driemanschap — een lid van Hoogovens, een van Hoesch en een onafhankelijk lid — brachten geen oplossing en de bemoeienissen van de Europese Commissie leverden ook niets op. De nu eenzijdig door de Commissie genomen beslissing komt erop neer dat Hoogovens de dertig procent van de betwiste tonnage mag maken, met de verplichting dat voor de eerste drie kwartalen van dit jaar de warmgewalste rollen en koudgewalste plaat geleverd dienen te worden aan Hoesch. Pas als na 1 oktober het nu geldende EG-staalregime herzien wordt, kan Hoogovens deze afzet zelf op de markt brengen.

ZURICH, 31 maart — De Zwitserse financiële groepering Pargesa Holding SA en de Belgische Groep Brussel-Lambert (GBL) hebben het plan eind juni in de Verenigde Staten een financiële houdstermaatschappij met een kapitaal van 300 miljoen dollar in het leven te roepen. Dat heeft Pargesa gisteren bekendgemaakt. Het belang van veertig procent van GBL in de Amerikaanse makelaardij Drexel, Burnham, Lambert vormt de kern van de nieuwe onderneming en zal ongeveer zestig procent van het aandelenkapitaal uitmaken. Pargesa brengt twintig procent in en andere Europese deelgenoten nemen de rest voor hun rekening. De Amerikaanse houdstermaatschappij zal zich in eerste instantie bezighouden met financiële dienstverlening, onroerend goed en energie en op de lange termijn met het algemene bankiersbedrijf. In de verre toekomst wil zij zich ook in het Verre Oosten vestigen. In oktober 1981 kreeg Pargesa het als gevolg van de nationalisaties in Frankrijk voor het zeggen bij Banque de Paris et des Pays Bas (Suisse) SA, die verleden jaar volgens deskundigen tachtig procent van de winst van Pargesa

heeft opgebracht. Pargesa heeft een belang van twaalf procent in GBL terwijl verscheidene aandeelhouders GBL belangen in Pargesa bezitten. (Reuter)

Mees & Hope presenteert de nieuwe spaarrente-percentages voorde maand april '83 Guldens Spaarrekeningen Vreemde Valuta Spaarrekeningen Dc Obligatierentcrekening (was 5) Dc Surplusrcnterekening (was 5 1 2) 5 *4 Dc Mees DM rente-rekening (was 5 1 s) 4>: De Mees Am. Dollar Dc Mees Yen rente-rekening rente-rekening (was 8 1 4) 8 3 (was 6) 6 De Meesrente rekening (was 6' 2) De Kapitaal renterekening (was 7M) ^ (was 7 >4) ^ De Mees Zu Fr. renterekening (was 2i 4) nng 2 3 4 De Mees Eng. Pond rente-rekening E 101. BANK MEES & HOPE NV Alblasserdam/Amsterdam/Arnhem/Delft/Dordrecht/Eindhoven/'s-Ciravenhage/Cironingen Haarlem/Haren/Heerlen/'s-Hertogcnbosch/Rotterdam/Schiedam/l'squert/L'trecht Vlaardingen /.altbommel /.eist

maart — De Nesche l 6 m ' n ' ster van economioj t e za *en Gijs van Aardenne is g en eren na afloop van besprekinv JT 161 de Japanse premier tnnr, 0 Nakasone en andere rep P a - an ® even ^ e Japanners uit de riio/'i 1 ® en ' let bedrijfsleven te"ggekeerd naar Nederland. l and " nct ' onar ' s sen van de NederV an S A, arr, b as sade omschreven c esvnp ar ^ enne s bezoek a ' s "suc* e iden maar we '8 erc ^ en U ' 1 te zoet^ j Cn ,^ e z 'J n drie-daagse bea d Van Aardenne ontmoetingen

met Nakasone, minister van buitenlandse zaken Shitaro Abe en minister van internationale handel en industrie Sadanori Nakayama, alsmede functionarissen van Japanse bedrijven die handel drijven met Nederland. Daaronder bevond zich Nissan Motor co., de op één na grootste autofabrikant van Japan. De vice president van Nissan, Masataka Ókuma, had maandag een ontmoeting met Van Aardenne. Op de vraag of Van Aardenne en Okuma van gedachten hadden gewisseld over de mogelijkheid een Nissan-fabriek in Nederland te vestigen, zei een woordvoerder van Nissan daarop geen commentaar te kunnen geven. (AP)

Scheepvaart. Eind januari was van de wereldtankervloot achttien procent opgelegd.

PRAAG, 31 maart — De Tsjechische deelstaatregering in Praag heeft een laatste poging ondernomen om de door de "zure regen" aangetaste bossen in het grensgebied te redden. Men wil "zonder acht te slaan" op de kosten het bosgebied herstellen. Dit heeft de Tsjechische pers gisteren gemeld. In Bohemen en Moravië moeten dit jaar 28.500 ha bos worden aangeplant. In het Ertsgebergte, waar de schade vrijwel al onherstelbaar is, zouden de grenzen van de bossen behouden moeten blijven ook al worden andere boomen struiksoorten geplant dan die welke daar sedert 1.000 jaar groeiden. Behalve de aanplant van nieuwe houtgewassen in de getroffen gebieden zou ook dit jaar in het hele gebied van Cheb (Karlovy Vary) tot de Schneekoppe, de hoogste berg van het Reuzengebergte, met vliegtuigen chemische middelen worden gesproeid ter bestrijding van het schadelijke dioxide-afval. (DPA)

LONDEN, 31 maart — "De stakende arbeiders bij Ford en British Leyland zijn uit op hun eigen ondergang. Er zijn duizenden mensen die hun banen graag zouden hebben." Aldus reageerde de Britse premier Margaret Thatcher gisteren op de staking bij Ford in Halewood (bij Liverpool) en bij British Leyland in Cowley (nabij Oxford). De staking bij Ford, waar vierduizend man het werk hebben neergelegd, brak uit nadat een werknemer werd ontslagen die moedwillig een auto zou hebben beschadigd. Het conflict bij British Leyland — vijfduizend sta/

kers en ruim drieduizend ontslagen — brak uit nadat de directie besloot een werkpauze van 15 minuten op te heffen. Terence Duffy, de leider van de Amalgated Union of Engineering Workers, één van de 15 vakbonden in de auto-industrie, noemde de twee stakingen gisteren een 'tragedie'. Hij riep de stakers op weer aan het werk te gaan en vroeg het management de onderhandelingen te heropenen. Volgens Ford zal de staking ;ind deze week 77,5 miljoen pond hebben gekost. British Leyland "ekent op een verlies van 10 miljoen pond.

zakelijk gezien TRANSPORT NEDERLAND-ITALIË Wij zoeken voor 2 van onze volume opleggers, 90 m3, luchtgeveerd, WEKELIJKSE LADING van Nederland naar Noord- en Midden-ltalië Wij bieden u eigen modern materiaal en terzake kundige en vertrouwde chauffeurs. Wij zijn bereid u een scherpe vrachtnotering te geven voor passende ladingen. J. BOLK TRANSPORT B.V. Kerkhofsweg 3, 7603 ND Almelo Telefoon: 05490-62262 Telex: 44500 In verband met de lage rentestand nu hoge kontante waarde voor uw spaarbrieven, pandbrieven, etc. Bij tussentijdse verzilvering. Direkte kontante afwikkeling ook bij grote partijen. Inlichtingen: Fibax Financiers B.V. Anjelierstraat 39, Wijk en Aalburg., Tel. 04164 - 2651. TANDY laat u meer van computers weten. Op dinsdag 5 april start de nieuwe basic cursus in ons computercentrum, Keerweer 11, Rotterdam. Gedurende 4 avonden, nl. 5, 12, 19 + 26 april stellen wij u in staat de basisbegrippen te leren van basic. Kosten zijn ƒ 299incl. lesmateriaal. Voor inlichtingen 010 - 121585 TANDY COMPUTER CENTER INBRAAKALARMINSTALLATIE Voor woonhuis, kantoor en winkel. Voor stil en luid alarm. ELBERO, voor gratis priisopqave 010-373230. HOGE GASREKENING...? 085-229155 DAN SPOUWISOLATIE...! Kapitaalkrachtige financiële instelling vraagt te I koop tegen kontante betaling een makelaarskan- I toor in Amsterdam, Den Haag of Utrecht. Binnen I 14 dagen onder nr. D 9235 bur. van dit blad. I I Inlichtingen over adverteren in deze rubriek (010)14.72.11 toestel 3249

AMSTERDAM, 31 maart — Zes leden van de Franse afdeling van de internationale milieuorganisatie Greenpeace zijn gisteren een actie begonnen tegen de Franse lozing van cadmiumhoudend afvalgips in de Noordzee. Dit heeft Greenpeace bekendgemaakt. De actievoerders hebben zich in drie kano's vastgeketend aan schepen die in de buurt van Rouen voor anker liggen en die het gips in de monding van de Seine dumpen. De Greenpeace-leden zijn vastbesloten hun actie vol te houden totdat ze de garantie krijgen dat uiterlijk in 1984 de lozing van afvalgips wordt beëindigd. De actie is onderdeel van een grotere campagne

van Greenpeace voor een schonere Noordzee. Afgelopen maandag werd in Engeland geprotesteerd tegen het dumpen van afvalzuur. Cadmium is een gevaarlijke stof die voorkomt in afvalgips. Dit gips ontstaat bij de produktie van kunstmest. Volgens Greenpeace is het dumpen van cadmium krachtens alle internationale overeenkomsten en nationale wetten over zeebevuiling verboden. Frankrijk loost per jaar drie miljoen ton afvalgips waarin ca. twintig ton cadmium zit. In Nederland loost de kunstmestindustrie jaarlijks tussen de twee en 26 ton cadmium.(ANP)

Door onze correspondent E. G. LACHMANN PARUS, 31 mrt. — Volgens twee conjunctuurinstituten kan het nieuwe Franse bezuinigingsplan niet voor blijvende genezing van de Franse economie zorgen en biedt het slechts uitkomst op korte termijn.

Blijkens de computerberekeningen van Data Resources kan door de beperking van de vraag het tekort op de handelsbalans, dat nu 75 miljard franc bedraagt, in '83 verminderen tot 48 miljard en in '84 tot 26 miljard. De werkloosheid die nu 2 miljoen bedraagt zal stijgen met 80.000. De consumptieverlaging, aldus de berekening, heeft een negatief resultaat op de industriële activiteit en de winsten zodat de nodige investeringen erdoor worden vertraagd. Het eindresultaat zal een stagflatie zijn die volgens het instituut des te moeilijker te dragen valt naarmate in de volgende maanden het herstel in de buurlanden duidelijker wordt en het soberheidsplan een economisch risico inruilt tegen een groot sociaal risico. Volgens het Franse conjunctuurinstituut Gama is het soberheidsplan onvoldoende voor blijvende genezing. Door een vermindering van de binnenlandse vraag met 65 miljard franc in de volgende twee jaar dreigt een sterke recessie en komt de verwachte economische groei in 1984 te liggen bij 0,3 procent. Het aantal werklozen zal dan met 140.000 stijgen. De daling van beschikbare spaargelden zal in ieder der volgende twee jaren de investering nog doen verminderen met 3 procent. Door de recente devaluatie kan de export dit jaar wel met 5,4 procent stijgen, maar door de aanhoudende inflatie wordt die stijging volgend jaar al minder. Het tekort op de handelsbalans, aldus Gama, kan dit jaar met 20 en volgend jaar met 40 miljard franc verminderen. Daarmee is het gestelde doel nog niet bereikt. Wel is het tekort dan wat meer in overeenstemming met de schuldcapaciteit van het land. De verhoging van de openbare tarieven en de verwachte salarisverhogingen betekenen dat de inflatie dit jaar niet 8 procent bedraagt zoals minister Delors zich tot doel had gesteld, maar 9,7 procent, terwijl de inflatie in '84 zelfs tot 10,2 procent oploopt. Het plan geeft dus alleen tijdwinst, aldus het instituut, aangezien niet is voorzien in industriële

vernieuwing. Het voortduren van de inflatie en de voortschrijdende veroudering van het industriële produktieapparaat beletten het aanpakken van structurele proble~

Door een onzer redacteuren BODEGRAVEN, maart — Bij de orgelfabriek Eminent Electronics moet het personeelsbestand met 130 mensen worden ingekrompen. Volgens de directie moeten op korte termijn 100 medewerkers met gedwongen ontslag. De resterende dertig zouden voor het einde van dit jaar via vervroegde uittreding en dergelijke moeten afvloeien. Eminent, waar een kleine 400 mensen werken, werd vorig jaar onder meer met overheidssteun overeind gehouden. Ook het personeel stak één miljoen gulden in het bedrijf. In ruil daarvoor werden tot het einde van dit jaar 325 arbeidsplaatsen gegarandeerd. Directeur J. Wolters verklaarde desgevraagd van die garantie niet op de hoogte te zijn. „Die ken ik niet", aldus Wolters. De betrokken vakbonden en de ondernemingsraad van Eminent Electronics hebben in eerste instantie afwijzend op de saneringsplannen van de directie gereageerd. Zij zijn niet overtuigd van de noodzaak van de thans voorgestelde ingreep. Medio januari vroeg Eminent voor 300 personeelsleden al een werktijdverkorting van vijftig procent aan voor een periode van zes weken. Volgende week heeft de directie een vervolggesprek met bonden en ondernemingsraad. Opec. De leden van de Organisatie van Olie Exporterende Landen (OPEC) hadden in het derde kwartaal van het afgelopen jaar tien miljard dollar in contanten over voor investeringen, zo heeft de Britse centrale bank berekend.