NRC Handelsblad

I)oor een onzer redacteuren ARNHEM/GENÈVE, 12 nov. — In een open brief aan minister-president Den Uyl heeft de Raad van bestuur van Akzo de premier ervan beschuldigd het Nederlandse bedrijfsleven en daarmee het Nederlandse volk een slechte dienst te bewijzen. De raad van bestuur doelt hierbij op de rede, die drs. Den Uyl zaterdag op het congres van het NVV-jongerencontact in Beekbergen heeft gedaan, en waarin hij nadrukkelijk stelde dat het internationale Akzoconcern met de internationale vakbeweging moet onderhandelen over de sanering van de 'Akzo-dochter Enka Glanzstoff. N-VV-voorman Kok noemt de Akzo-brief propaganda van de klassenstrijd.

Het bestuur van Akzo zegt dat „juist in deze tijd het bedrijfsleven zo goed mogelijk moet functioneren", en voegt eraan toe: „U bereikt het tegendeel, u bederft het klimaat". In een eerste reactie heeft de internationale vakbondsman Charles Levinsohn, secretarisgeneraal van de Internationale federatie van chemie-arbeide'rs (ICF) zich over de inhoud van de open brief niet verbaasd getoond. Tegenover onze correspondent in Ge/iève, Steven de Winter, zegt Levinsohn dat Akzo, net als alle andere multinationale ondernemingen, „het scenario stelt dat er geen wettelijke of traditionele of welke andere basis voor internationaal overleg bestaat". Op de open brief, die vandaag ter kennis is gebracht van Akzo's 30.000 werknemers, zegt de raad van bestuur o.a. dat hij „geen representatieve internationale bond van vakverenigingen kent" en dat hij ook niet ziet „vanwaar een controle of een verantwoordelijkheid zou moeten komen anders dan vanuit de bestaande structuur van de onderneming". Den Uyl had in Beekbergen gezegd, dat de internatiónale vakbeweging het recht heeft op controle op investeringen van multinationals als Akzo, en dat dit „doorgedrukt en doorgezet moet worden." Akzo vindt „dat er geen internationale controle op vakbonden is en dat er daardoor een geheimzinnige macht ' naar willekeur zou "kunnen ontstaan, juist zaken, die u te vuur en te zwaard bestrijdt". Belachelijk De voorzitter van het NW, Wim Kok, noemde de opmerking van het Akzo-bestuur over het ontbreken van controle op de internationale verbondsmacht belachelijk. Hij stelde de vraag of de arbeiders soms wel het recht hebben controle uit te oefenen op de kapitaalverschaffers, die diep ingrijpende beslissingen nemen over reorganisaties en bedrijfssluitingen. „De arbeiders die bij het Akzo-conflict zijn betrokken worden juist geconfronteerd

met beslissingen die al genomen zijn. Zij moeten een tegenkracht ontwikkelen tegen de macht van de multinationale ondernemingen". Kok concludeerde uit de brief dat de ondernemers er ook politiek blijkbaar hard tegen aan willen gaan. Hij noemde de brief van het Akzo-bestuur het beste bewijs dat de ondernemers zelf de klassestrijd propageren. Kok ontkende met kracht dat er op Europees niveau geen representatieve internationale vakorganisaties zouden bestaan. In alle democratische landen van Europa zijn er op het terrein.

Pag. 12: Vervolg

Akzo/Den Uyl

Vervolg van pagina 1

dat het Akzo-concern bestrijdt sterke vakbewegingen de nauw internationaal samenwerken en die volledig representatief zijn voor de werknemers van Akzo". Vokbondsleider Levinson zegt over de mate waarin zijn ICF de arbeiders werkelijk vertegenwoordigt: „De ICF vertegenwoordigt momenteel zes miljoen arbeiders verenigd in meer dan 120 bonden in 65 landen. Bij deze bij de ICF aangesloten bonden is de grote meerderheid van de Akzo-arbeiders aangesloten in Nederland, Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk, België, Zwitserland, Grot-Brittannië, Ierland, Spanje, Brazilië, Argentinië, Mexico en de Verenigde Staten. En wij wernaar een nog betere vertegenwoordiging in de Verenigde Staten en Japan" Dit te beschouwen als niet representatief kan, volgehs de secretaris-generaal van de ICF, alleen maar een interpretatie zijn van de Akzo-directie, „die echter onmogelijk geduld kan worden door welke objectieve waarnemer dan ook". AKZO is, meent Levinson, kennelijk „de internationale samenzwering van de multinationale ondernemingen aan het uitdragen, om een gezamenlijk standpunt in te nemen tegen internationaal overleg, en elke grote onderneming tegen te houden die overweegt om toch intematinaal overleg te voeren om aldus het scheppen van een precedent te voorkomen". „Het zou interessant zijn, een publieke verklaring te horen van de Akzo, met betrekking tot berichten in de pers, dat andere grote Nederlandse multinationals

(Philips, Shell, Unilever | gedwongen hebben om ti discussie met de int( vakbondscommissie vanj te stoppen", zegt Levl Akzo zal net als andertl tinationals stellen, dat el gecentraliseerde bes:J worden genomen en dat i] nationaal niveau gebi gens nationale wetgevi: hij. „Maar he zit het darrj internationale investen: gram?", vraagt Levinson J „Waarom ontstaan de s overeenkomsten om de p::J over te brengen naar i waar arbeiders geen fedfl ben zich in een vakbond i enigen of te staken? Wij ^ graag een publieke ver horen van de heer over de plannen om brieken voor de produkt kunstvezels te bounM Sowjetunie en' later in Bu| Over de regels, die volij zo nodig zijn, Indien het k een controle op het g« de multinationale nden door de internationale va) ging, zegt Levinson dat l| daag nog bereid is met l de tafel te gaan zitten ( dergelijke regels, die -H Akzo aanvaardbaar zijn", derhandelen. „Ik geloof echter geen! de dat de verklaring vfll een andere betekenis hef het dienen van de publitl tions van het bedrijf omj achter zijn arrogantie tf bergen", stelt hij tenslottel Wat betreft investerirJ de Sowjetunie en Bulgafl .j een Akzo-woordvoerder" er in deze landen geen 1 ringen van Akzo bestaar l

Pag. 11: Letterlijke tekst brief aan drs. Den Uyl

Alsu beseft dat cotevrije koffie beter vooruit KOFFIE Hflü is de echte

Door onze politieke redactie DEN HAAG, 12 nov. — De Nederlandse regering is niet bereid nu een keuze te maken uit een van de drie Angolese bevrijdingsbewegingen en bijvoorbeeld de door de Sowjetunie gesteunde MPLA te erkennen als de vertegenwoordiger van dat gisteren onafhankelijk geworden land.

Noch de MPLA, noch de FNLA of de UNITA (die steun van andere mogendheden krijgen) voldoet aan de voor erkenning geldende criteria wat betreft macht over grondgebied of vertegenwoordiging van de bevolking. Minister Van der Stoel (buitenlandse zaken), die dit vanmorgen in de Tweede Kamer zei. wees erop dat ook de andere landen van de Europese Gemeenschap, een land als Zweden en leden van de organisatie voor Afrikaanse eenheid (OAE) een afwachtende houding aannemen. . Feitelijk is er in Angola een burgeroorlog gaande. De minister betreurde dat de OAE geen verzoening tussen de drie bewegingen heeft kunnen bereiken. Voorlopig zal de OAE op dit punt nog een rol blijven spelen. Nederland is wel bereid te bemiddelen, bijvoorbeeld in de VN, maar een eventueel plan tot interventie van de

VN zou waarschijnlijk stuiten op een veto in de Veiligheidsraad, zei hij.. Pronk De bewindsman wilde niet reageren op een vraag van de VVD'er De Koster, die zei dat minister Pronk (ontwikkelingssamenwerking) voor de KROrariio al voor de MPLA had gekozen. Het was mr. Van der Stoel niet bekend wat de heer Pronk hierover had gezegd. Erkenning van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO kan pas worden overwogen als die de bereidheid uitspreekt het voortbestaan van Israël achter veilige grenzen te erkennen. Ook zou de PLO eerst duidelijk het terrorisme moeten afwijzen. Maar de Nederlandse regering erkent dat een duurzame vrede in het Midden-Oosten niet mogelijk is zonder erkenning van de rechten van het Palestijnse volk en de nationale identiteit daarvan.

Inwoners van dc Angolese hoofdstad Luanda vieren feest nadat de linkse bevrijdingsbeweging MPLA daar gisteren de „Volksrepubliek Angola" had uitgeroepen. Op de Avenida da Brasil paradeerden onder andere leden van de vrouwenorganisatie van de MPLA (boven). In de nacht van 10 op 11 november hadden onderdelen van de militie van de MPLA in Luanda zwaaiend met kapmessen de onafhankelijkheid van Angola begroet. (Onder) Zie ook pagina 4. (Foto's AP)

AMSTERDAM. 12 nov. — Vijfenzestig Nederlanders hebben krachtig geprotesteerd tegen de resolutie van de Verenigde Naties die zionisme gelijkstelt met racisme. Zij - hebben een desbetreffende verklaring gestuurd aan de minister-president, de minister van buitenlandse zaken en de voorzitter van de Eerste en die van de Tweede Kamer. Zionisme, aldus de verklaring, is geen rassenleer, maar een streven de staatsrechtelijk gefundeerde basis van het joodse volk in Israël te versterken. De resolutie is het resultaat van een „monsterverbond" tussen de Arabische landen en het communistische blok. „Juist deze lauden discrimineren hun minderheden op grond van afkomst". Dit monsterverbond dreigt het nuttige werk van de VN te ondermijnen, vrezen de ondertekenaars: daarom vormt het een ernstige bedreiging - van de wereldvrede. Zy verzoeken de Nederlandse regering deze „desastreuze ontwikkeling te blijven bestrijden". Tot de ondertekenaars behoren het Israëlcomité Nederland, het Genootschap Nederland-Israël, mr. W. Aantjes, rar. F. Andriessen, dr. R. J. II. Kruisinga, mevrouw H. V. van Somercn-Downer, mevrouw C. van den Heuvel-de Blank, mgr. II. C. A. Ernst, prof. dr. H. Berkhof, Simon Carmiggclt en Paul Steenbergen. In vrijwel alle reacties op de resolutie is- voorbijgegaan aan de zwaarwegende ïnhoudelyke argumenten voor de resolutie, heeft het Palestinacomité meegedeeld. Volgens dit comité is er zowel in de fundamentele wetten van de staat Israël als in de dagelijkse praktijk sprake van systematische discriminatie van niet-joden. Arabieren in Israël hebben daarvan veelvuldig melding gemaakt, maar internationaal zyn hun klachten doodgezwegen. „VVjj verheugen ons over de resolutie, die deze muur van stilzwijgen iloorbreekt. Wij eisen van de Nederlandse regering dat ze dc inhoudelijke argumenten die voor de resolutie- pleiten, publiekelijk weerlegt, of indien zy daartoe kennelijk niet in staat is, de consequenties daaruit trekt' en niet probeert met officiële verontwaardiging dc kern van de zaak zorgvuldig onder tafel te schuiven", aldus het Palestinacomité.

Door onze politieke redactie DEN HAAG, 12 nov. — Minister Van der Stoel kan zich geheel vinden in een motie waarin de VVD'er De Koster namens de overgrote meerderheid van de Tweede Kamer (met uitzondering van PSP en CPN) de aanvaarding van de VN-resolutie die zionisme en racisme gelijkstelt „in hoge mate betreurt".

Mr. Van der Stoel herhaalde bij de gisteren begonnen behandeling van zijn begroting nog eens het Nederlandse besluit om in verband hiermee niet meer aan het VN-programma tegen racisme deel te nemen en ook niet in 1978 naar een daaraan gewijde vergadering in Ghana te zullen gaan. Mr. Van der Stoel benadrukte dat de VN een orgaan van samenwerking moet zijn, niet een van confrontatie zoals het dreigt te worden en waarvan de Arabische pogingen om Israël te verwijderen een voorbeeld zijn. Ook de VN-resolutie waarin het Zuidafrikaanse bewind als kolonialisme wordt bepaald is een voorbeeld van zulke polarisatie, reden waarom o.a. Nederland zich van stemming heeft onthouden. Nederland moet echter niet toegeven aan de tendens om de VN te verlaten, maar binnen de volkerenorganisatie vechten voor behoud van de geest van het Handvest, aldus de minister. y' Van der Stoel kreeg van zijn partijgenoot Ter Beek kritiek te verduren op het stemgedrag inzake de Zuid-Afrika-resolutie.

Ter Beek, die Nederland graag had zien voorstemmen, had overigens wel waardering voor het beleid van de Nederlandse regering in de VN. Dat had ook mr. De Gaay Fortman (PPR), die de kwaliteit en de inzet van het Nederlandse ambtenarenkorps prees. Zijn vertrouwen in „de aanspreekbaarheid van de bewindslieden was, bij alle verschillen van mening", ook gegroeid. Na een verblijf van enige weken in New York had de PPR-fractieleider trouwens de indruk dat er in de „machtspolitieke polarisatie" in de VN een „weerzinwekkende uitruil van mensenrechten", „mensenrechten als voorwerpen van ruilverkeer" op gang is gekomen. De ongebonden landen van de Derde wereld blijken daarbij zeer gebonden aan de machtsblokken, de oude of de nieuwe (van bijv. olieproducenten).

Pag. 3: Vervolg

y. d. Stoel

Vervolg van pagina 1

De progressieve regeringspartijen en de PSP, maar tot op zekere hoogte ook de ARP'er mr. -T N". Scholten, vroegen de minister Dij de eventuele erkenning van het gisteren onafhankelijk geworden Angola de onder meer door de Sowjetunie gesteunde MPLA als de werkelijke vertegenwoordiger van het Angolese volk te zien. De KVP'er Van Amelsvoort daarentegen voelde er weinig voor mee te doen aan het „zwart-wit-beeld" dat zijns inziens in Nederland over Angola wordt gepresenteerd, met de MPLA „als held" en de beide andere bewegingen, FNLA en Unita, als „schurken", zoals in een „Wild-Westfiim". Kerncentrales PvdA, PSP en ook ARP menen dat Nederland niet moet meewerken aan de levering van reactorvaten voor kerncentrales aan Zuid-Afrika, of ten minste de eis moet stellen dat dit land eerst toetreedt tot het nonproliferatieverdrag. De PSP'er diende op dit punt alvast een motie in. Ter Beek (PvdA) wilde, voordat hij een Kameruitspraak zou vragen eerst het antwoord van de minister afwachten. Drs. Van Amelsvoort zag geen redenen zich tegen de levering verzetten „bij de nu bestaande gegevens." Anders leveren andere landen wel, Nederland moet geen Pilatus-houding aannemen, meende hij.

Door een onzer redacteuren RIJSWIJK, 12 nov. — De rijkssubsidies voor het jeugd- en jongerenwerk zullen voor circa tien procent worden gefinancierd uit de bijstandspot (bijna ƒ 4 miljard) van,het ministerie van CRM. Dat blijkt uit de nota met wijzigingen in de CRM-begroting, die minister Van Doorn en staatssecretaris Meijer aan de Tweede Kamer hebben toegestuurd. Voor bijstandszaken wordt ƒ 75 miljoen minder beschikbaar gesteld. Daarvan gaat het grootste deel, ƒ 65 miljoen, naar maatschappelijke ontwikkeling (gezinswerk). Het restant gaat naar het jeugdwerk als dekking voor te royale toezeggingen in voorgaande jaren. De nota met wijzigingen geeft ook antwoord op de uiterst kritische

vragen over het jeugd- en jongerenwerk, die de bewindslieden waren gesteld bij het mondeling overleg met de TweedeKamercommissie voor CRM. Enkele Kamerleden verwonderden zich er toen over dat het vrij uit te geven begrotingsbedrag in deze sector betrekkelijk klein was, in vergelijking met de stijgingen bij andere posten. Oorzaak daarvan zijn de toezeggingen aan jongerenorganisaties in 10.74 en 1975, waardoor de ontwerp-begroting van CRM voor 1976 al met ƒ 10 miljoen zou worden overschreden. De financieringsproblemen hebben verder tot gevolg dat de post voor experimenten in het jeugdwerk met de helft is verminderd. Voor nieuwe initiatieven wordt nu toch nog ƒ 2,5 miljoen vrijgemaakt, onder meer uit de bijstandspot,

Pag. 5: Aversie in VS tegen VN vergroot

Pag. 5: Rabin reageert beheerst

Pag. 5: Assemblee-voorzitter verwacht „kwalijke gevolgen"

DEN HAAG, 12 nov. — De partijbesturen van PvdA. PPR en PSP hebben de Volksbeweging voor de bevrijding van Angola (MPLA) gelukgewenst met de onafhankelijkheid van de vroegere Portugese kolonie. Felicitaties aan het adres van de MPLA zijn ook verstuurd door de Novib, het Angola-comité, de Mondlane-stichting en het Nederlandse komitee voor -internationaal jongerenwerk. Zij zeggen te hopen dat het Angolese volk spoedig zonder buitenlandse inmenging en agressie zal kunnen profiteren vr;i. 'de herwonnen vrijheid. Het Angola-comité heeft de Nederlandse regering gevraagd direct over te gaan tot erkenning van de dóór de MPLA samengestelde regering voor Angola. (ANP)

De afwezigheid werpt soms een duidelijk licht op dingen waarmee we zeer vertrouwd zijn. Stel u voor dat NRC Handelsblad zou ophouden te verschijnen. U zou haar missen. Niet weinig, nemen wij aan. > Nog-niet-abonnees die dit een wat overdreven opmerking vinden, zouden wij willen vragen eens een bescheiden proef op de som te nemen. Hoe anders zou u kunnen weten wat u nu nog mist. Eerste hokje. I I II II ja, ik wil best NRC Handelsblad vrijblijvend op proef: vier weken voor de halve prijs (7,90) O kwartaalabonnee worden (50,55 per kwartaal) Ik betaal nadat ik bericht van u heb ontvangen. Naam: Adres: Plaats: Bon in open envelop zonder postzegel naar NRC Handelsblad, Antwoordnr. 534, Rotterdam. ut I I I bel(010)14 72 11 -(020)23 98 11. J MiC ^3 HANDELSBLAD

MADRID, 12 nov. — De toestand van generaal Franco is vanochtend verslechterd. Franco heeft vannacht een nieuwe maagbloeding gekregen, waarvan de artsen vanochtend zeiden dat ze die onder controle hadden. Latere berichten duiden er echter op dat het bloeden opnieuw begonnen is. Het officiële communiqué, dat normaal uitgegeven wordt om half acht werd vandaag uitgesteld. Het eerste rapport kwam pas tegen 10 uur en zei dat Franco een onrustige nacht heeft gehad door nieuwe bloedingen. Een grote maagbloeding afgelopen week deed de artsen besluiten tot een operatie, waarbij tweederden van Franco's maag verwijderd werd. Vannacht werden plotseling enige medewerkers bij Franco's ziekbed ontboden. Het bericht dat gisteren in de pers verscheen over hoop op herstel van Franco blijkt de wereld ingestuurd te zijn door Franco's schoonzoon, de markies de Villaverde. Aldus welingelichte kringen. De normr.le medische bulletins spreken voortdurend van een ernstige situatie. Wel heeft Franco gisteren enige ftijd overeind gezeten. (UPI-Reuter)

Pag. 4: Moskou breekt met Amin

Pag. 4: Mislukte aanslag op Neto

MOSKOU, 12 nov. — De Russische dissidentenleider en winnaar van de Nobelprijs voor de vrede van dit jaar, Andrej Sacharow, krijgt van de Sowjet-autoriteiten geen toestemming om op 10 december zijn prijs in Oslo in ontvangst te nemen. Het hoofd van het Moskouse visumbureau deelde hem mee dat toestemming is geweigerd omdat hij „in het bezit is van staatsgeheimen". Tegelijkertijd is bekendgemaakt dat aan de schrijver Wladimir Maksimow, die indertijd voor een jaar naar Frankrijk mocht, de Russische nationaliteit is ontnomen wegens „besmeuring van de Sowjetunie". .