NRC Handelsblad

f ^ van de leden van Se Kamer wil aan ''^noemen parlemenIbudsman ruimere Lieden geven dan de ftvoorstelt. Dit bleek '■ n( j bij een debat Opleiding van een in gediende regenngs1 de mogelijkheden * IS tot het inbrenbezwaren tegen al vermeend onjuist Optreden. *»nng d« nkt aan aanstel " ■^^een ombudsman die m et het parlement ijn c onj eiden gisteren de Ka^ Rietkerk (WD), Boot Haars (CHU), Goudsmit Stemerdink (PvdA): elementaire „zeef" is ongewenst. In een mozij hun opvattingen cjoogen zij er in deze aan dat de ombudset vertrouwen van de B ie krijgen, geheel onaffa zal zijn en zijn werk 0 zo breed mogelijk teran overheidsoptreden zal k uitstrekken. Zo zou hij iet alleen moeten bezign met bestuursdaden van Op > m het' ri

de centrale overheid maar in beginsel ook met het door lagere overheden, zoals provincies en gemeenten, gevoerde bestuur. (De regering voelt voor deze laatste mogelijkheid voorlopig niets.) De ombudsman zou ook, zonder dat bij hem een klacht is ingediend, op eigen initiatief een onderzoek moeten kunnen instellen. Inconsequent De regering kreeg gisteren in min of meer bedekte termen het verwijt van inconsequentie te horen: hoe is de machtiging tot het in behandeling nemen van klachten te verenigen met volstrekte onafhankelijkheid? De regering lijkt enerzijds af te stevenen op de geheel onafhankelijke figuur naar Deens model, maar anderszijds geeft zij een knipoog naar het Engelse stelsel, aldus mr. Rietkerk. (De Engelse ombudsman is te zien als verlengstuk van het parlement — red.) Het Deense systeem genoot gisteren in de Kamer verreweg de voorkeur. Afwijkende opvattingen van drs. Franssen (PvdA) en prof. Diepenhorst (ARP) kregen niet veel steun. De heer Franssen zag in de eerste plaats het parlement zelf als instelling die acht moet slaan op de belangen van de bevolking. Het gaat volgens hem om de parlementaire controle op het bestuur.

CENTIMETER flatbewoner of concertpiastreven naar maatwerk in '' ezen Daarom nemen wij de Uw problemen te verwaarom hanteren wij naast vor k ook de duimstok. Uw "k' ^ ucf 9 e t of extreme eisen ons het vinden van een ! oplossing. Neem bij Bender m zelf te ervaren. bender sklJ ndig in klank 32 - lei. 138113 hem " Bf eda - Leiden

601ste Staatsloterij 'uari 1971 rde klas 2i J n gevallen *'J n Bevallen Sevallen op het nummer 9evallen op het nummer is 9 eva| len op het nummer gevallen op het nummer, gevallen op het nummer: j! 9 ev allen op het nummer: ■ mika k ? eva " en op het nummer: is ^ eva " en op het nummer: '«trj 9 ev allen op het nummer: " t,erie B onV 5000 °0.— is gevallen »S%r " Ummer * ' Sn de JS ;,^j n f 5.000, — op nummer and ere series. op nummers eindigende op: 9 op nummers eindigende op; 05 op nummers eindigende op: 06 op nummers eindigende op 50 op nummers eindigende op: 18 op nummers eindigende op: 93 op nummers eindigende Op: 006 op nummers eindigende op: 132 op nummers eindigende op. 938 op nummers eindigende op: 0569 085139* 081087 024736 060782 077511 065913 063366 004727 094994 055486 055486 einr| CIJ t 6rS is tevens een P r 'J s van nilm c üfers 0569 is tevens een prijs van ^er 085139 is tevens een prijs van f 50 gevallen. f 25 gevallen. f 25 gevallen.

Door onze correspondent MAASTRICHT, 4 febr. — Opperwachtmeester N. de Jong uit Herten in Noord-Limburg is niet ontvankelijk verklaard in zijn beroep bij de Centrale raad van beroep in Utrecht tegen zijn overplaatsing, enkele jaren geleden, van commandant van de rijkspolitie in Herten naar de rijkspolitieschool in de Noordlimburgse plaats Horn. Al eerder had de opperwachtmeester bij het Ambtenarengerecht in Roermond geen gehoor gevonden op zijn klacht tegen de overplaatsing. De heer De Jong was indertijd overgeplaatst omdat hij zoals werd gezegd af en toe weerstanden opriep bij zijn superieuren.

DEN BOSCH. 4 febr. — Twee Turkse werknemers hebben bij de politie in Den Bosch bekentenissen afgelegd inzake de steekpartij in een cafetaria, waarbij in de nacht van zaterdag op zondag jl. de 26-jarige H. van de Polder uit Rosmalen het leven liet. De 29-jarige S. K. heeft toegegeven dat hij Van de Polder met een mes heeft gestoken. De 31-jarige B. O. zegt wel bij de vechtpartij betrokken te zijn geweest, maar geen mes te hebben gehanteerd. (ANP).

Vandaag het laatste artikel van een serie van vier die een onzer redacteuren heeft geschreven over de problemen in de huizen van bewaring en over de pogingen die vraagstukken op te lossen. De drie eerste artikelen werden gepubliceerd in de krant van 1, 2 en 3 februari Door H. SMITS AMSTERDAM, 4 febr. — De 21-jarige Jos Schrijver uit Huissen, die in het jeugdhuis van bewaring De Sprang in Den Haag in voorarrest zat wegens dienstweigering (hij werd ten slotte afgekeurd en uit dienst ontzet) heeft de minister van justitie onlangs in een strafklacht verantwoordelijk gesteld voor vier pogingen tot zelfmoord in De Sprang. De officier van justitie in Den Haag zal het nagaan. De zelfmoordpoging is geen onbekend verschijnsel in huizen van bewaring. Het lijke adviezen van de directie Gevangeniswezen is bezig met een onderzoek naar de mogelijkheden tot voorkoming van zelfmoorden en zelfmoordpogingen.

Prof. dr. N. Speijer, hoogleraar in de sociale 'psychiatrie te Leiden, heeft in zijn boek „Het zelfmoordvraagstuk" (1969) geschreven dat eerl uitvoerig onderzoek, zowel in gevangenissen, huizen van bewaring als in militaire dienst, na strafoplegging zeer gewenst zou zijn, ook in Nederland. In 1970 registreerde het Gevangeniswezen: 4 zelfmoorden, 29 pogingen, 19 gevallen van mutilatie (zelfverwonding) en 14 „slikkers van vreemde voorwerpen". In totaal 62. Vijf jaar geleden waren er drie zelfmoorden en 52 pogingen. Geen onrustbarende stijging, maar wel cijfers die een nauwgezet onderzoek rechtvaardigen. Het merendeel van de" zelfmoordpogingen wordt ondernomen in de huizen van bewaring, Prof. Speijer noemt de hechtenis „zelfmoordgevaarlijk", met twee toppen: bij de inhechtenisneming en na de uitspraak. Slikkers Het „slikken van vreemde voorwerpen" is een merkwaardig verschijnsel, dat volgens dr. J. Vermeyden, hoofd van het centraal ziekenhuis van het Gevangeniswezen te Vught, vrijwel uitsluitend voorkomt bij gedetineerden. Hij schreef in het Tijdschrift voor Geneeskunde, dat van de 141 mannelijke gedetineerden die tussen 1949 en 1969 in hef , gevangenisziekenhuis werden opgenomen wegens „slikken" (van messen, spijkers, glas, ballpoints enz.), 25 pet. direet na de arrestatie op het politiebureau had geslikt, 50 tot 60 pet. in het huis van bewaring, meestal in de eerste weken, en de resterende 15 tot 25 pet in de gevangenis of het asiel. „Door het slikken doet men een beroep op de medicus om hulp", aldus dr Vermeyden, die deze handeling typisch noemt voor de „opgesloten, ingesloten

en uitgesloten mens, omdat deze vorm van zelfschade toebrengen veel meer mogelijkheden inhoudt dat men aandacht en behandeling krijgt dan wanneer men zich eenvoudige snijwonden toebrengt, die met een verbandje of hechtingen kunnen worden afgedaan." Volgens drs. P. Allewijn, hoo|fd van de directie Gevangeniswezen, wordt in elke inrichting veel aandacht besteed aan een zelfmoordpoging: „Dat verschijnsel is niet typisch voor een huis van bewaring of gevangenis, je kan ook zeggen dat het door de maatschappij wordt veroorzaakt. Maar natuurlijk is er vaak iets aan de hand met de psyche van mensen, die tot criminaliteit komen. ..Er moet een duidelijk onderscheid worden gemaakt, hoewel dat soms niet meevalt, tussen de serieuze poging en de zelfverwonding als verzet tegen opsluiting, zoals ook vernielingen voorden gepleegd De serieuze poging komt meestal volkomen onverwachts. „Van elke poging Wordt een

rapport met toelichting gemaakt. Er is overleg met de rechterlijke macht en de districtspsychiater. „Het zal nooit mogelijk zijn zelfmoordpogingen afdoende te voorkomen, want als je een gedetineerde daarvan met alle middelen wil afhouden zou dat klachten geven over beperkingen van persoonlijke vrijheid. „Er zijn trouwens ook gevallen waarin wij vrezen, dat iemand zelfmoord pleegt wanneer hij uit de detentie wordt ontslagen en terugvalt in eenzaamheid. In een huis van bewaring wordt er immers genoeg met de mensen gesproken: door de directeur, door de geestelijke verzorgers, door de voorlichtingsambtenaar van reclassering, door de psychiater." Personeelsprobleem Drs. P. Allewijn wijst erop, dat de speciale problematiek in een huis van bewaring, met zoveel onzekerheden, ongelooflijk moeilijk is voor het personeel. „In gevangenissen heeft men houvast aan voorlichtingsrapporten, aan interne rapporten, aan selectie-advies. In een huis van bewaring krijg je iemand, zonder iets van hem te weten. „Door een ongunstige leeftijdsopbouw zal in de -komende tien jaar de helft van het gevangenispersoneel moeten worden vervangen. Het verdwijnen van bewaarders met enorme ervaring zal vooral in de huizen van bewaring pijnlijk worden gevoeld. i,Er zijn overigens sollicitanten genoeg, maar de selectie is streng en de opleiding vergt tijd, zodat er nog wel een tijdje van een personeelsprobleem sprake zal zijn." Er is een categorie preventief gedetineerden, voor wie in de toekomst wellicht een speciale opvang nodig zal blijken. Dat zijn de druggebruikers. Uit een eerste onderzoek van Gevangeniswezen is gebleken, dat 7 pet.

van de gedetineerden in de huizen van bewaring druggebruiker is, lang niet allemaal overtreders van de Opiumwet („handelaren"), maar wel vaak tot een delict gekomen in verband met drugs (bijv. inbraken in apotheken, receptenvervalsers). Aangenomen wordt, dat dit percentage druggebruikers in werkelijkheid dichter bij de vijftien dan bij de tien procent ligt. Dat geeft, bij eventuele verslaving, speciale problemen. De dood van een Amerikaan in het huis van bewaring aan de Havenstraat in Amsterdam, eind november, die van een trap naar 'beneden viel, nadat hij een paar keer had geprobeerd zelfmoord te plegen (naar zijn zeggen omdat hij niet buiten drugs kon), vormt een bewijs voor de noodzaak druggebruikers anders op te vangen dan in een kil huis van bewaring. Machinekamer De schrijver, die beter dan welke ex-gedetineerde dan ook de sfeer in een huis van bewaring in woorden heeft gevangen, kwam overigens ook in verband met drugs in de cel: Steve Davidson. Een citaat uit zijn „Lessen in overleving": Bij binnenkomst kreeg ik een sterke zeepgeur in m'n neus en een zwakke spermalucht bezwangerde de centraal verwarmde ruimte. Het complex deed aan een machinekamer van een immense boot denken: stalen trappen, balustrades langs de ringen, buizen voor warme en verse lucht, de gedetineerden in overalls, de bewakers in uniform. Cel A4-11 is identiek aan alle cellen in het H.v.B., ook de buitenkant. In het midden van de deur bevindt zich het luik dat naar binnen toe openklapt, vlak daarboven bevindt zich het 'oog' waardoor je ieder moment van de dag geluidloos bespioneerd kunt worden."

ingang van „Breda"

J. Schrijver

UTRECHT, 4 febr. — De „morning-after" pil is een betrouwbaar middel om zwangerschap te voorkomen. Tot deze conclusie is de Utrechtse gynaecoloog prof. dr. A. A. Haspels gekomen, na de resultaten te hebben bekeken van het gebruik van deze pil door 800 vrouwen. Twee van de vrouwen ziin wèl zwanger geworden. Een van hen was pas 45 uur na de geslachtsgemeenschap begonnen met de morning-after pil, die gedurende vijf dagen moet worden gebruik'. Een nieuwe conclusie van dr. Haspels is, dat de 48-uur grens, die. aanvankelijk werd aangehouden, waarschijnlijk moet worden teruggebracht tot 36 uur en tot 24 uur voor wie helemaal zeker van haar zaak wil ziin. Bij de tweede vrouw" was een dosis lynoral toegediend van 2 milligram, die vermoedelijk te klein is. De hoogleraar gelooft dat de dosis op 3—5 milligram in plaats van 2—5 milligram moet worden gesteld. De pil voor „the day after the night before" moet niet alleen als een gewoon anticonceptiemiddel worden gezien, maar als een uitkomst in noodgevallen. De pil, die inplanting van het eventueel bevruchte eitje in de baarmoeder voorkomt, heeft

soms onaangename bijwerkingen, zoals misselijkheid en verstoring van de menstruatiecyclus. Op langere termijn behoeft de vrouw volgens prof. Haspels echter geen schadelijke gevolgen te duchten. Het middel is — in andere doseringen — al twintig jaar in gebruik om zwangerschappen in stand te houden, nooit met nadelige gevolgen. Enkele jaren geleden werd de pil alleen gegeven aan vrouwen die waren verkracht. Later is de indicatie uitgebreid tot „bijtijds ontdekte mislukte anticonceptie". De gemiddelde leeftijd van de bij het onderzoek betrokken vrouwen was 22 jaar, wat de betrouwbaarheid van de pil ondersteunt, omdat dit een zeer vruchtbare groep vrouwen betreft. (ANP)

DEN HAAG. 4 febr. — De eerste twee dagen van deze week is op nog slechts zeven bedrijven pseudo-vogelpest uitgebroken, nadat de afgelopen week nog 59 gevallen waren aangegeven. Prof. drs. J. Mol, secretaris van de gezondheidscommissie voor dieren van het Landbouwschap, deelde dit gisteren mee in de bestuursvergadering van het schap.

DEN HAAG, 4 febr. — Het Tweede-Kamerlid Geurtsen (VVD) wil dat het Wetboek van Strafrecht zodanig wordt gewijzigd dat het mogelijk wordt langs strafrechtelijke weg op te treden tegen het kraken van woningen („een vorm van — de privaateigendom aantastend — onmaatschappelijk gedrag"). Dit zegt het Kamerlid in een schriftelijke vraag aan de minister van justitie. Het aanbrengen van een wijziging in het wetboek op dit punt wordt thans door het kamerlid aan de orde gesteld omdat de Hoge Raad het kraken van leegstaande huizen niet heeft beschouwd als een overtreding van enigerlei bepaling van het wetboek.

Zie ook het hoofdartikel op pagina 7.

LEEUWARDEN, 4 febr — Een jaar en drie maanden heeft de officier van justitie voor de rechtbank te Leeuwarden gisteren geëist tegen de 49-jarige J. C G. D uit Gouda, die in de jaren 1965 tot 1970 bedragen tot 73.000 gulden zou hebben verduisterd ten nadele van de heer W. van der Gang uit Dokkum. De verdachte zou gelden die hij als vertegenwoordiger van Van der Gang had geïncasseerd, hebben achtergehouden en met gefingeerde papieren zijn werkgever een rad voor ogen hebben gedraaid. (ANP)

DEN HAAG, 4 febr. — De Tweede Kamer heeft vandaag met 60 tegen 48 stemmen een motie-Voogdvan Den Bergh (pvda) aangenomen, waarin wordt gevraagd om een regeling, die is gebaseerd op een jaarlijkse subsidie aan kerkgenootschappen en genootschappen op geestelijke grondslag. Vóór waren de fracties van de KVP. de CHU, de GroepAarden en het grootste deel van de PvdA. Met deze regeling zou een eind komen aan de oude grondwettelijke geregelde verhoudingen tussen rijk en staat. Met 77 tegen 31 stemmen ging de Kamer akkoord met een voorstel tot wijziging van de grondwet, strekkende tot het schrappen van de financiële relatie van staat en kerk uit de grondwet zelf en opneming van een additioneel artikel. Tegen stemden de AR. de SGP, de CHU, de groep-Harmsen, de Boerenpartij en zes leden van de PvdA-fractie. Het betreft hier een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing. Het voorstel van de regering om de financiële steun van de rijksoverheid aan de kerken uit de grondwet te scrappen en daarvoor in de plaats een overgangswet op te stellen die premieëring van de kerken regelt tot 1 maart 1975 heeft in de Tweede Kamer nog al wat tegenstellinge wakker geroepen, die dwars door regeringsfracties en oppositie heenliepen. Minister Beernink (binnenlandse zaken) zei gistermiddag te hopen dat de uitwerking van deze zogenaamde wethoudende vaststelling van een einddatum voor de premiëring zal lukken, nu het kabinet-De Jong besloten heeft dit „hete hangijzer"

van de financiële verhouding rijk-kerken aan te pakken. Zijns inziens dient de afkoopregeling van zestig miljoen gulden totaal in de eerste plaats te zijn gericht op diegenen die nu onder de werking van het huidige grondwetsartikel 185 steun van het rijk krijgen. Door aanneming van de motieVoogd—Van den Bergh behoudt het volgende kabinet en de na april aanstaande nieuw verkozen Staten-Generaal de mogelijkheid om tussen beide senstemen (afkoopregeling en voortzetting van de subsidiëring) le kunnen kiezen.

door onze parlementaire redactie DEN HAAG, 4 febr. — Volgens het rapport van de zogenaamde stuurgroep (een interdepartementale commissie) zal het begrotingstekort vQ9f . volgend jaar, 1972, circa 8ö0 miljoen gulden bedragen. Maar volgens het directoraat-generaal voor de rijksbegroting zal dat tekort 260 miljoen gulden minder zijn. De2e cijfers deelde minister Witteveen (financiën) gistermiddag in de Tweede Kamer mee naar aanleiding van mondelinge vragen van dr A. Vondeling (PvdA). Deze verschillende cijfers tonen aan, aldus de bewindsman, dat verschillende interpretaties van het begrip „ongewijzigd beleid" mogelijk zijn. Het directoraat-generaal der rijksbegroting is verzocht een nota te ontwerpen, waarin de gebleken verschillende interpretaties in beide ramingen zullen worden toegelicht. In antwoord op een vraag van drs. Th. J. Joekes (VVD) verklaarde de minister dat de ramingen voor de begrotingen van 1967 en 1968 indertijd rond

de anderhalf miljard gulden overschrijding hadden opgeleverd.

Door een onzer redacteuren ROTTERDAM, 4 febr. — Het bestuur van de Politieke partij radicalen blijkt niet vooraf geheel te zijn ingelicht over de recente plannen van het P.v.d.A.bestuur. Het heeft gisteren in een bestuursvergadering te Utrecht geconstateerd dat de PvdA en D'66 het gemeenschappelijk programma, nadat overeenstemming is bereikt tussen de drie progressieve partijen, nog willen voorleggen aan de confessionele partijen. In de eerstvolgende gesprekken met de PvdA en D'66 zal zeker nog gesproken worden over de kwestie van het voorleggen van het gezamenlijk programma aan de KVP. ARP en CHU, aldus het bestuur. De PPR zal dan speciaal aandacht vragen voor punten als: a. is bij het voorleggen van het akkoord sprake van een poging een duidelijke uitspraak van de confessionele partijen te krijgen over hun politieke voorkeur, of worden deze partijen nu reeds als radicaal vooruitstrevend gezien?; b. wat zijn de gronden waarop PvdA en D'66 tot de overtuiging zijn gekomen dat de vooruitstrevende krachten onder de confessionelen in staat zullen zijn hun partijen voor de verkiezingen vast te leggen op een radicaalvooruitstrevende regeringscombinatie? De PPR begrijp^ aldus de verklaring dat her bestuur, dat PvdA, D'66 en PPR alleszins reden tot trots zullen hebben wanneer deze partijen gezamenlijk een radicaal-vooruitstrevend programma zullen hebben vastgesteld. Daaruit zou ook de behoefte te verklaren zijn om zo'n

stuk ook aan anderen te willen voorleggen. De PPR wil daarbij de PSP en de ESP niet overslaan.

DEN HAAG, 4 febr. — Binnen tien jaar zal de PTT alle oude, lokale telefoonkabelnetten in Nederland zodanig op peil hebben gebracht, dat de toekomstige uitbreiding van telefoonvoorzieningen niet geremd zal worden door onvoldoende kabelcapaciteit. Iets meer dan de helft van de telefoonnetten moet in deze operatie worden betrokken. Het aantal woningen waarvoor tie oude netten op peil gebracht moeten worden, is ruim 1,3 miljoen. De kosten van het tienjarenplan zijn ruw geschat 160 miljoen gulden, aldus een mededeling van de PTT. De veranderingen betreffen de aansluitingen van vóór 1958. Na dat jaar is de PTT in nieuwe huizen standaardaansluitpunten gaan aanleggen, waarvan er inmiddels ongeveer een miljoen zijn. Het is een diepte-investering die echter op den duur goedkoper is dan wanneer de PTT achteraf moet gaan hakken, breken en graven. (ANP)

Door onze parlementaire redactie DEN HAAG, 4 febr. — De interpellaties van mej. Goudsmit (D'66) en drs. Wiebenga (PSP) over de onrust betreffende de eind van deze maand te begijnen volkstelling zullen volgende week woensdagmiddag na de lunchpauze in de Tweede Kamér worden gehouden. Zoals Kamervoorzitter Van Thiel meedeelde, had hij omwille van tijdsbesparing en om de onderlinge samenhang tussen beide interpellaties deze „vastgekoppeld". Op verzoek van Wiebenga zal minister Polak (justitie) worden verzocht samen met minister Nelissen (economische zaken) in de Kamer te verschijnen, omdat de PSP'er de bewindsman van justitie voornamelijk wil ondervragen over de boetebepalingen die in de nieuwe Volkstellingenwet zijn opgenomen.

NRC Handelsblad Handelsblad NRC Uitgaven van resp. Nieuwe Rotterdamse Courant NV, Westblaak 180, Rotterdam, Algemeen Handelsblad NV, N .Z. Voorburgwal 230-240, Amsterdam. Abonneeservice. Verzoeken om nabezorging en melding van onregelmatigheden in bezorging: Rotterdam 010,- 14.66.66, maandag t/m vrijdag tot 21 uur, zaterdags tot 19 uur, Amsterdam: in kantooruren 020 - 23.98.11; maandag t/m vrijdag vanaf 17 uur tot 20 uur, zaterdags vanaf 13 uur tot 18 uur: 020 - 6.29.00 of 6.72.00. Abonnementen ƒ 21,45 per kalenderkwartaal, ƒ 83,10 per kalenderjaar. Tel. abonnementsopdrachten, prijsaanvragen postabonnementen buitenland en andere informaties, voor beide bladen 010 14.72.11 toestel 31 10 (kantooruren). Ter voorkoming van fouten, met als gevolg stagnatie in de bezorging, worden adreswijzigingen niet telefonisch aangenomen. Stuur deze, ten minste 14 dagen tevoren, per briefkaart in: postbus 824, Rotterdam. Incasso Abonnees die ons niet machtigden tot giro-incasso (automatische overschrijving) gelieven uitsluitend te betalen d.m.v. de stortings-overschrijvingskaarten die hen worden toegezonden. Machtigingsformulieren giro-.incasso worden op aanvraag gaarne verstrekt. Losse nummers Nederland 30 ct, Belgiè 7 fr.