NRC Handelsblad

Door onze redacteur GERDA TELGENHOF OEN HAAG, 21 sept. — In de] provincie Zuid-Holland bestaan plaatselijk grote verschillen tussen ■W aanbod in de gezondheidszorg er ' de behoefte. Zo heeft bijvoorbee ld de regio Den Haag een ov erschot aan tandartsen van 40 P r ocent en van 23 procent voor et maatschappelijk werk. De re8'o Delft daarentegen moet het een tekort van 24 procent ' 1)or de tandartsen en 31 procent v °° r het maatschappelijk werk stellen. Dat blijkt uit een onderzoek «at de Provinciale Raad voor de olksgezondheid (PRV) in Zuideiland in samenwerking met on^ r zoeker dr. R. van Vliet van het Ne derlands Economisch Instituut ^El) heeft uitgevoerd. Onder°cht werden de — relatieve — '-hoefte en het aanbod in de zosnoemde eerstelijnshulp, dat wil e 8gen huisartsen, tandartsen, ,P°theken, fysiotherapeuten, giswerk en algemeen maat-lappelijk werk, alsmede in de ^bulante geestelijke gezond; ei .dszorg (RIAGG). Het rapport , '"middels aan de raad voorgec 8d. H ^at de consequenties zijn van f ongelijkheid, is nog niet be, en d. Het ontbreken van aanbod niet te betekenen dat bewo■ fs van een bepaalde vorm van 'P verstoken blijven. Als er in n wijk te weinig huisartsen zijn ^ w el een ziekenhuis, stapt men , 1 ?schien eerder naar het zieken1 ls - „Het kan best zo zijn dat

mensen uit Delft voor bepaalde voorzieningen naar Den Haag gaan", zegt dr. T. de Vries, directeur van de PRV in Zuid-Holland. „Soms wordt de vraag door alternatieve hulpvormen opgevangen. Uit een onderzoek naar vrouwenhulpverlening bijvoorbeeld is gebleken dat deelname aan een Vido-groep (gespreksgroepen voor vrouwen in de overgang, red.) vaak voorkomt dat een vrouw in een andere vorm van hulpverlening terecht komt". De onevenwichtige verdeling van de hulp geldt vooral voor tandartsen, fysiotherapeuten en maatschappelijk werk. De regio Midden-Holland heeft een overaanbod van 20 procent in de kruishulp en 24 procent voor het maatschappelijk werk. Rijnmond en Dordrecht hebben een tekort aan maatschappelijk werk van respectievelijk 6 en 21 procent. Rijnmond heeft 10 procent fysiotherapeuten te weinig, Delft 18 procent terwijl Dordrecht en Den Haag op dat terrein een overschot hebben van respectievelijk 10 en 16 procent. Kostenbesparend De resultaten van het onderzoek zullen worden voorgelegd aan de provincie en andere beleidsvoerende instanties. Aanleiding om vraag en behoefte in kaart te brengen was tot een betere afstemming te komen. Van oudsher, aldus De Vries, is men in de gezondheidszorg van het aanbod uitgegaan. Het aanbod bepaalde

de behoefte. Hoe het precies met de verhoudingen zat, wist men tot nu toe niet. Binnen de gezondheidszorg zijn de laatste jaren nogal wat verschuivingen opgetreden. Het huidige beleid is erop gericht patiënten in eerste

instantie door de eerste lijn te laten opvangen. Een goede spreiding van voorzieningen is van belang voor de toegankelijkheid van de zorg en zal naar verwachting op langere termijn kostenbesparend werken. In de toekomst zal

de stand van zaken periodiek worden gepeild en kunnen de ontwikkelingen aan de hand van de bevindingen zo nodig worden bijgestuurd. De Vries: „In Zuid-Holland woont een kwart van de Nederlandse

bevolking. De gezondheidszorg in de eerste lijn vertoont er een behoorlijk onevenwichtig beeld. De mogelijkheden voor de consument zijn nogal verschillend. Mensen met een bepaalde klacht of ziekte zullen in de ene plaats heel anders worden geholpen dan in de andere. Die gegevens zijn van belang bij het uitstippelen van een beleid". Onderzoeker Van Vliet concludeert in het rapport dat er per regio grote verschillen bestaan in de algemene gezondheidstoestand van de bewoners. Het slechtst komen Delft en Dordrecht ervan af. De regio Midden-Holland heeft de gezondste bevolking. De bewoners van dit laatste gebied maken relatief minder gebruik van huisartshulp, fysiotherapie en de apotheek. De levensverwachting is er hoog. De Vries: „Midden-Holland is een typisch plattelandsgebied met veel ruimte. Het is een welvarende streek. Het is bekend dat de gezondheidstoestand van mensen te maken heeft met hun sociaal-economische situatie. In de oude stadswijken in Rotterdam zijn de bewoners ongezonder. Dat kan iedere huisarts zo bevestigen. Dat betekent dat de behoefte aan voorzieningen groter is. Aan de andere kant is het ook zo dat mensen met een lagere opleiding vaak niet bij de juiste instanties terecht komen, omdat ze hun problemen minder goed onder woorden kunnen brengen. Dat geldt zeker voor veel buitenlanders". De onderzoekers noemen het opmerkelijk dat de minder goede

gezondheid onder de bevolking van de regio Delft alleen tot uitdrukking komt in een hoger aantal voorgeschreven medicijnen. Grote gezinnen Inkomen, gezinsgrootte en nationaliteit spelen een belangrijke rol bij de mate waarin van de voorzieningen gebruik wordt gemaakt. Mensen met een hogere opleiding (universiteit, HBO) komen aanzienlijk vaker bij de tandarts dan mensen met een lage opleiding. Het verschil is 70 procent. Personen uit een groot gezin komen minder vaak bij de huisarts, krijgen minder medicijnen voorgeschreven en komen ook minder frequent bij de tandarts dan mensen uit kleine gezinnen. Uitkeringsgerechtigden hebben weer een grotere kans dat ze medicijnen krijgen voorgeschreven en doen ook vaker een beroep op kruisverenigingen of het maatschappelijk werk. Buitenlanders komen vaker bij de huisarts, krijgen meer medicijnen voorgeschreven, maar gaan minder naar de tandarts. In Rotterdam en Den Haag is het aanbod van de RIAGG's veel groter dan op grond van de bevolkingsomvang zou mogen worden verwacht. Deze instellingen zijn volgens de onderzoekers waarschijnlijk juist in de grote steden sterk ontwikkeld door de typische problematiek van de grote steden: drugsverslaving, alcoholmisbruik, criminaliteit en etnische minderheden.

In Zuid-Holland zijn er plaatselijk vooral grote verschillen tussen vraag en aanbod in de tandartshulp. (Foto NRC Handelsblad/ Chris de Jongh)

Wijk aan Zee is dezer dagen de verblijfplaats van het internationale kunstenaarscollectief The Mutoid Waste Company. Langs de kust werkt het gezelschap aan een monument tegen plannen om het strand vol te storten met giftig slib en de bouw van nieuwe elektriciteitscentrales. (Foto NRC Handelsblad/ Chris de Jongh)

DEN HAAG, 21 sept. — De filmploeg van de Sovjetrussische televisie van wie 8 september tijdens een verblijf voor opnames in Amsterdam apparatuur werd gestolen, krijgt een nieuwe camera. Dit is het gevolg van een inzamelingsactie door het CDA-Tweede Kamerlid T. de Kok. De parlementariër, die een aantal jaren Oost-Europa in zijn portefeuille heeft gehad, verklaarde „met plaatsvervangende schaamte" kennis te hebben genomen van het bericht over de diefstal. De Sovjetploeg was in Nederland om een documentaire op te nemen over verschillende aspecten van de Nederlandse samenleving. Nadat het inzamelingsplan in de pers bekend was gemaakt, regende het volgens de De Kok telefoontjes van mensen die een bijdrage wilden leveren.

ZEIST, 21 sept. — De ziekenfondsen raken volgens de overkoepelende organisatie VNZ in financiële problemen als er in de toekomstige basisverzekering tegen ziektekosten een normuitkeringssysteem komt dat alleen is gebaseerd op verschillen in leeftijd, geslacht en regio. Volgens secretaris A.H. Slotboom van de Vereniging van Nederlandse Ziekenfondsen (VNZ) zouden de fondsen in dat geval met een tekort van 12 procent worden geconfronteerd, terwijl de particuliere verzekeraars ongeveer 15 procent zouden overhouden. Dat komt doordat ziekenfondsverzekerden ongezonder zijn dan de rest van de bevolking, aldus Slotboom gisteren op de algemene vergadering van de VNZ in Zeist. ^ Het is de bedoeling dat in een verzekeringsstelsel in de nieuwe opzet van de gezondheidszorg het verschil tussen ziekenfonds en particulier vervalt. Ziekenfondsen en particuliere verzekeraars worden 'zorgverzekeraars'. Om te voorkomen dat de verzekeraars zullen proberen vooral jonge en gezonde mensen als verzekerden aan te trekken, krijgen ze uit een centrale kas normuitkeringen voor het uitvoeren van de basisverzekering. Volgens Slotboom blijkt uit een onderzoek in opdracht van de VNZ door het Nederlands Economisch Instituut (NEI) dat de drie criteria — leeftijd, geslacht en regio — veel te globaal zijn. Het NEI heeft geconstateerd dat in vrijwel alle leeftijdscategorieën ziekenfondsverzekerden aanzienlijk minder gezond zijn dan mensen in de particuliere sector. (ANP) Verkeersdode. Een 75-jarige inwoonster van Aalsmeer is gisteren door een verkeersongeluk in de' Haarlemmermeer om het leven gekomen.

DEN HAAG, 21 sept. — Het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI) haalt vandmiddag de Davidster weg bij de woning van de nuntius in Nederland, mgr. A.J. Backis. Het CIDI heeft daartoe besloten nadat het Vaticaan heeft laten weten positief te staan tegenover verplaatsing van het klooster in Auschwitz. De Davidster werd vijf weken geleden bij de nuntiatuur opgesteld uit protest tegen het besluit van de aartsbisschop van Krakow, kardinaal Frantisek Macharski, om in strijd met een eerdere afspraak de verplaatsing van het klooster uit te stellen.

HILVERSUM, 21 sept. — De kabelexploitanten stappen naar de rechter als het Commissariaat voor de Media het doorgeven van de commerciële zenders TV 10 en Véronique via de kabel verbiedt. De voorzitter van de Vereniging van exploitanten van centrale antenne-installaties (VECAI) heeft dit gisteren gezegd. Binnenkort beslist het Commissariaat of de twee zenders in strijd zijn met de mediawet. Volgens de VECAI willen de exploitanten in geval van pen verbod via een proefproces tot op de bodem uitzoeken wat wel en niet kan op het Nederlandse kabelnet.

Door een onzer redacteuren pEN HAAG, 21 sept. — Voor eind oktober moeten de belangrijkste partijen die betrokken zijn bij de geneesmiddelenvoorziening met extra maatregelen komen om een einde te maken aan de fraude bij apothekers. Dat is hun bisteren opgedragen door minister De Korte (economische 'aken) en staatssecretaris Dees (volksgezondheid).

Volgens beide bewindslieden biedt het omnipartijenakkoord dat malversaties „iet de garantie binnen het apothekerswezen binnenkort tot het verleden zullen tthoren. De overheid dringt aan da maatregelen nadat de EconoJnische Controledienst (ECD) in ;, { t voorjaar na uitgebreid onderzoek tot de conclusie kwam dat apothekers en apotheekhoudende artsen op grote schaal de tariefrejels overtreden. Op jaarbasis zou er ongeveer 90 tot 100 miljoen gulden onrechtmatig in de zakken tan de apothekers verdwijnen. In het omnipartijenakkoord, een in april gesloten overeenkomst die volgend jaar tot een besparing van 420 miljoen gulden op de kosten van geneesmiddelen, moet leiden, zijn onder meer afspraken gemaakt over premies aan apothekers. Volgens de deelnemers gisteren aan het onderkoud met De Korte en Dees, waaronder de apothekersorganisatie K.NMP, de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV), de associatie van de farmaceutische injustrie (NEFARMA) en de Bond van Groothandelaren, is de handel in geneesmiddelen met de invoering van het akkoord een stuk inzichtelijker geworden. Er zou ook niet meer zo rijkelijk met premies tn kortingen worden gestrooid.

Uit het onderzoek van de Economische Controledienst bleek dat in 74 procent van de gevallen de Wet Tarieven Gezondheidszorg (WTG) werd overtreden. Het ging daarbij vooral om het ten onrechte berekenen van administratiekosten, het op grote schaal incasseren van kortingen en bonussen, prijsovertredingen en substitutiefraude, waarbij de apotheker een goedkoop geneesmiddel aflevert, terwijl hij een duur preparaat bij de patiënt in rekening brengt. Direct nadat de resultaten van het ECD-onderzoek bekend werden — eind mei — riepen Dees en toenmalig staatssecretaris Evenhuis van economische zaken de betrokken partijen ter verantwoording. Zij kregen opdracht zo snel mogelijk met plannen te komen om een einde te maken aan de misstanden. Voor zover dat nog niet is gebeurd, hebben de partijen daar nu tot eind oktober de tijd voor gekregen. Nadrukkelijk is er gisteren niet gesproken over de mate waarin de doelstellingen uit het omnipartijenakkoord tot nu toe zijn verwezenlijkt. Het is de bedoeling dat het besparingsplan medio oktober door overheid en ondertekenaars wordt geëvalueerd.

Ingezonden mededeling Want Unisys levert niet alleen hardware, maar ook software. Voor iedere branche hebben we een automatiseringspakket op maat. Samengesteld door een team van specialisten. Wie met Unisys automatiseert, kiest kortom voor een totaaloplossing. Voor meer informatie: 020-56.57.585. UNISYS Betere informatie. Betere beslissingen.

Ingezonden mededeling KUNST Wie behalve van rust en natuur ook wil genieten van kunst en cultuur komt naar Gelderland. Zeker dit najaar, want dan organiseert deze boeiende provincie een groot najaarsfestival. Gelderland bruist dan van de activiteiten op het gebied van theater, muziek, dans, literatuur en beeldende kunst. Met andere woorden: "Gelderland in Cultuur". In de gratis Festivalkrant vindt u het volledige programma. Vraag die krant dus aan bij de Provinciale VW Gelderland, tel: 085-513713. jiiiiinik GELDER rvnp ~öoUf> variatie

ROTTERDAM, 21 sept. — De officier van justitie bij de rechtbank in Rotterdam, mr. W. Hendriks, heeft gisteren vier jaar gevangenisstraf geëist tegen een 47jarige vrouw. Zij wordt er van verdacht acht vrouwen vanuit de Dominicaanse Republiek naar Nederland te hebben gehaald waar zij gedwongen in de prostitutie terecht zijn gekomen. Volgens de officier gaat het om tussen de dertig en veertig vrouwen. Behalve gevangenisstraf eiste hij ook dat de vrouw het financieel voordeel van de handel, ten minste 40.000 gulden, teruggeeft. De vrouw ontkende. Slechts twee gevallen die niet ten laste waren gelegd, gaf zij toe. Maar daarin ging het volgens haar om meisjes die er zelf om gevraagd hadden en die wisten wat hun te wachten stond. Tegen vier andere verdachten werden straffen van negen maanden tot drie jaar geëist. Vaak werd hun een goede toekomst in een fabriek of als hulp in de huishouding in Nederland voorgespiegeld. Om het eenvoudiger te maken werden de vrouwen erkend als zijnde een kind van een Dominicaanse vrouw die al in Nederland woonde. Op die manier kregen de vrouwen moeiteloos een Nederlands paspoort, dat hun overigens in Nederland in de meeste gevallen onmiddellijk werd afgenomen. Volgens de officier doet het er voor de wet niet toe of de vrouwen vrijwillig in de prostitutie aan het werk gingen. Hij beriep zich daarbij op een uitspraak van de Hoge Raad uit 1986 dat elke daad die er toe leidt dat een vrouw in de prostitutie terecht komt, aangemerkt kan worden als vrouwenhandel. De raadslieden van de verdachten betoogden dat de aangeefsters hun belastende verklaringen pas hebben afgelegd nadat de politie hun een verblijfsvergunning had beloofd, sinds enige tijd gebruikelijk voor vrouwen die het slachtoffer zijn geworden van vrouwenhandel. De uitspraak is op 4 oktober. (ANP)

Door een onzer redacteuren DEN HAAG, 21 sept. — Staatssecretaris Dees (volksgezondheid) vindt dat de particuliere stichting Gyneprevent in Amsterdam met onvoldoende waarborgen voor kwaliteit borstkankeronderzoek bij vrouwen verricht, maar hij kan er weinig tegen doen. Dit blijkt uit antwoorden van Dees op schriftelijke vragen van het Tweede-Kamerlid Netelenbos (PvdA). De stichting exploiteert op het terrein van het voormalige Wilhelmina Gasthuis in de hoofdstad een instelling waar vrouwen van elke leeftijd, zonder tussenkomst van de huisarts, een onderzoek op borstkanker kunnen ondergaan en waar ook röntgenfoto's worden gemaakt. De staatssecretaris schrijft dat

de stralenbelasting die de stichting hanteert bij het maken van mammogrammen voor het borstonderzoek weliswaar in overeenstemming is met een norm die de Gezondheidsraad daarvoor heeft vastgesteld, maar dat het röntgenapparaat en de ontwikkelmachine niet dagelijks worden gecontroleerd. Bij Gyneprevent wordt dat ontkend. Volgens het Staatstoezicht op de volksgezondheid neemt de stichting Gyneprevent een tamelijk geïsoleerde positie in. De Amsterdamse huisartsenvereniging en het Integraal Kamercentrum stellen zich afwijzend tegenover de stichting op. Het Staatstoezicht acht de controle van de apparatuur die de stichting gebruikt niet in alle opzichten in orde. Daarom vindt Dees dat er onvoldoende

waarborgen zijn voor de gewenste hoge kwaliteit van het onderzoekswerk, en van de sceening en continuïteit van de zorg aan de betreffende vrouwen. De Wet ziekenhuisvoorzieningen biedt de staatssecretaris echter geen mogelijkheden voor een verbod. Voor een wettelijke regeling van het bevolkingsonderzoek is een wetsvoorstel ingediend. Ingrijpen langs de weg van kwaliteitscontrole is dus nog niet mogelijk. Wel heeft Dees de Vereniging van Radiologen gevraagd niet mee te werken aan screeningsactiviteiten waarvan de kwaliteit niet gewaarborgd. Ook heeft hij burgemeester en wethouders van Amsterdam gevraagd in de gemeentelijke gezondheidsvoorlichting aandacht te geven aan de ongewenstheid van de voorziening bij de stichting.

Door onze redactie onderwijs

DEN HAAG, 21 sept. — Vier jaar hoger onderwijs is voldoende voor de opleiding tot ingenieur. Pogingen van vooral Zuideuropese landen om minimaal vijf jaar te eisen als voorwaarde voor erkenning als ingenieur zullen schipbreuk leiden. De voorzitter van de Europese federatie van ingenieursverenigingen (FEANI), de Nederlander ing. L.G. de Steur, Eur. ing., verwacht dat landen als de Bondsrepubliek en Engeland zullen weigeren hun ingenieursopleidingen met een jaar of meer te verlengen. Dit zal volgens De Steur in december blijken als de FEANI opnieuw vergadert over het concept-voorstel aan de Europese Commissie voor een Bijzondere Richtlijn die de wederzijdse erkenning en bescherming van de ingenieurstitel moet regelen binnen de twaalf EG-landen. Zo'n Bijzondere Richtlijn wordt nodig gevonden als aanvulling op de Algemene Richtlijnen waarmee de Europese Commissie eind vorig jaar de wederzijdse erkenning van diploma's in het hoger onderwijs regelde. De erkenning volgens de Algemene Richtlijnen geschiedt op basis van drie jaar hoger onderwijs. Dat is onvoldoende voor

een behoorlijke ingenieursopleiding, vindt de federatie. De commissie onderwijs van de federatie stelde tijdens de laatste vergadering als compromis een initiële opleiding voor van vijf jaar hoger onderwijs als minimumeis voor de Europese ingenieur. Daarmee werd tegemoet gekomen aan de verlangens van landen als Griekenland, Italië en Spanje waar de (universitaire) ingenieursopleidingen zes jaar of meer vergen. De leden van de FEANI moeten zich in december over dit voorstel uitspreken. In Nederland zien de drie ingenieursverenigingen, die alle lid zijn van FEANI, niets in verlenging van de cursusduur. Deze is hier vier jaar. FEANI zelf hanteert al geruime tijd vier jaar als minimum en voegt daar drie jaar gedegen beroepservaring aan toe wil een ingenieur in aanmerking komen voor erkenning als 'Europees ingenieur'. De beroepstitel werd door FEANI in 1985 ingevoerd en inmiddels zijn er ruim drieduizend van deze ingenieurs. Deze zijn alle afzonderlijk door landelijke controlecommissies beoordeeld. Op hun beurt staan de commissies onder toezicht van een internationaal controle-orgaan.

DEN HAAG, 21 sept. — Alle landelijke organisaties voor de zorg voor geestelijk gehandicapten hebben een dringend beroep gedaan op informateur Lubbers om in het regeerprogramma van een nieuw kabinet met voorrang de knelpunten in deze sector aan te pakken. De organisaties wijzen in een memorandum aan de informateur op de enorme wachtlijsten, de tekorten bij de thuiszorg en de te zware werklast in de instellingen voor geestelijk gehandicapten. De Hoofdinspectie geestelijke volksgezondheid heeft in haar jongste jaarverslag gesproken van verwaarlozing van gehandicapten. In een regeringsnota die dit voorjaar aan de Tweede Kamer werd gestuurd, heeft het kabinet-Lubbers II de knelpunten en tekorten geïnventariseerd, maar daar nog geen plan van aanpak bijgevoegd. Volgens de organisaties is voor een goede aanpak een stapsgewijze toedeling van extra middelen tot een totaal van 1 miljard gulden nodig.

AMSTERDAM, 21 sept. — De 22-jarige man die ervan verdacht werd minister Deetman van onderwijs op 9 november vorig jaar in Amsterdam tijdens een studentendemonstratie in de buik te hebben geschopt, is gisteren door de Amsterdamse politierechter vrijgesproken. Voornamelijk vanwege tegenstrijdige getuigenverklaringen vond de politierechter het „niet overtuigend bewezen" dat hij de dader was. Twee politieagenten getuigden dat ze hem als dader herkenden, terwijl drie studenten verklaarden dat ze de „echte dader" gezien of gesproken hadden en dat dat niet de verdachte was, die altijd heeft ontkend. Er was een boete van duizend gulden en een maand voorwaardelijke celstraf geëist.

AMSTERDAM, 21 sept. — Frits Bom, de voormalige ombudsman van de VARA, hoeft 28 september niet voor de rechtbank in Hilversum te verschijnen omdat hij VARA-voorzitter M. van Dam afgelopen februari in het openbaar voor alcoholist heeft uitgemaakt. De smaadzaak is geseponeerd, zo is gisteren bekendgemaakt door de Amsterdamse persofficier van justitie, mr. L. de Wit. De Wit deelde mee dat de advocaten van beide partijen er de voorkeur aan gaven het niet op een openbare behandeling te laten aankomen. „Het openbaar ministerie is van mening dat er ook overigens geen aanleiding bestond de vervolging van Bom door te zetten."