NRC Handelsblad

beloven terwijl iedereen weet dat de financiële positie van ons land soberheid en bescheidenheid noodzakelijk maken". Andriessen heeft die soberheid in het confessionele programma wel aangetroffen. Hij ziet bovendien ernstige verschillen van mening over het abortusvraagstuk. De zeer drastische verlaging van de defensieuitgaven tot 3 procent van het netto nationaal inkomen noemt hij een slag in de lucht. Twijfel heeft hij over het realisme en de haalbaarheid van de 170.000 woningen die de linkse partijen in 1976 gebouwd willen zien. Het afschaffen van de huurliberalisatie en -harmonisatie zoals de drie linkse groeperingen willen, zet de klok naar de mening van de heer Andriessen terug naar het verleden.

boor onze parlementaire p acteur • DEN HAAG, 14 sept. — )iepenveen heeft het pleit p. de Tweede -Kamer ver-m- De Kamer ging giste- en akkoord met de volleopheffing van deze 4 Iverijselse gemeente, nadat « en amendement-Fiévez KVP) ten gunste van een eperkte gebiedsafstand aan leventer was verworpen | iet 53 tegen 74 stemmen,

De ' scheidslijnen liepen dwars door de meeste fracties heen. Voor het amendement stemden drie leden van de PvdA, 20 KVP. 4 WD, 8 D'66, 7 CHU, 2 DS'70, 3 CPN, 3 SGP, 2 GPV, één NMP. Tegen: 31 PvdA, 10 KVP, 10 VVD, 10 ARP, één D'66, 3 CHU, 4 DS'70, één PPR, 2 PSP, één BP en De Jong (één). Het gros van de PvdA-fractie had ten slotte voor integrale opheffing van Diepenveen gekozen om de woningzoekenden in Deventer niet de dupe te laten worden van vertragingen die — zoals ook de ministers Geertsema en Udink nog eens met klem betoogden — zouden voortvloeien uit aanvaarding van het amendement, dat alleen het gebied Colmschate wilde overhevelen van Diepenveen naar Deventer.

De voorstande/s van het amendement lieten zich in het algemeen leiden door overwegingen van landschapsbescherming. Vrijwel unaniem aanvaardde de Kamer een motie Voogd (PvdA) om toch te laten blijken dat het natuurschoon niet alleen de minderheid ter harte ging. Bebouwing van het natuurgebied Rande, aldus deze motie, is onaanvaardbaar; woningbouw in of rondom Steenbrugge (een ander deel van Diepenveen) moet zoveel mogelijk het karakter van Steenbrugge onaangetast laten. Tegen het wetsontwerp tot ophefing van Diepenveen waren bij de eindstemming alleen BP, SGP, NMP en drie leden van D'66 (Terlouw, Imkamp en Visser).

■ het hart van randstad Holland... in rfijnd-comfortabele. moderne ka»rs, met uitzicht (uit alle kamers) over Nieuwe Waterweg... le.ard 1S Vtaardingen Tel (010)345477 ' uds Gracht 9 bandag t/m vrij9 00 uur en zater°< 3.01.31 vnjdag tot saterdag tot • r kalenderkwartaal, P er kalenderjaar ^ementsopdrach^ager. POSt . ifórm , Uitenland Ttormaties, 010 - s,el 3110 -kan>«n den " Mèch ' u, ^'den 9 lr o-incasL0s«l Verstre kt P aanvraa 9 !'"er!a„H U " M ERS

NIEUWSANALYSE door L. JORDAAN DEN HAAG, 14 september — Voor de tweede keer binnen één jaar zijn er haarscheurtjes ontdekt in delen van de Starfighters (Lockheed F-104 G) van de Koninklijke Luchtmacht. Eind vorig jaar besloot de luchtmachtleiding om in drie jaar de onderhuid van de vleugels te vernieuwen. Kosten : ca. 10 miljoen gulden. Gisteren werd bekend dat röntgeninspecties uitwezen dat de hoofdliggers in het verticale staartdeel van zo'n 40 a 50 Starfighters eveneens wegens haarscheurtjes vervangen moeten worden. De kosten hiervan zijn nog niet bekend omdat alle 118 F-104's nog niet zijn geïnspecteerd. Vermoedelijk bedragen ze dit keer enkele miljoenen. In tegenstelling tot de problemen met de vleugel, heeft de zwakte van de staartligger (de ruggegraat van de staart) ook operationele gevolgen. De luchtmacht had n.1. een hele reeks vleugels in voorraad. Als een toestel in onderhoud ging werden reservevleugels gemonteerd. En werden de oorspronkelijke vleugels naar Ypenburg vervoerd, waar Aviodiepen (een dochteronderneming van Fokker-VFW) ze van een nieuwe huidlaag voorzag. Deze vleugels werden na het opknappen dan op hun beurt benut als reservevleugel. De vervanging van de staartdelen geeft meer oponthoud. Na demontage van de staart tijdens een inspectie, wordt het hele geval ook weer naar Aviodiepen opgestuurd. Daar wordt de nieuwe ligger gemonteerd waarna de staart teruggestuurd wordt naar de vliegbasis waar hij vandaan kwam om opnieuw

aan het toestel bevestigd te worden. In die tussentijd staat het .desbetreffende vliegtuig echter werkloos aan de grond omdat er geen voldoende staarten in voorraad zijn. Ondanks deze problemen noemt de luchtmacht de F-104 het beste en veiligste toestel waarmee ze ooit gevlogen heeft. „Er is nog nocit een toestel geweest dat tien jaar meeging, laat staan 15 jaar zoals nu de bedoeling is. De nu ontdekte scheurtjes zijn geen gebrek van het toestel; alleen gaat de leeftijd nu meespelen. Door die leeftijd (de Starfighters werden in gebruik genomen tussen 1962 en begin 1965) en als gevolg van het gebruik treedt er een z.g. interkristallijne stresscorrosie op. Dit betekent dat er door de grote zwaartekracht die regelmatig op essentiële punten van het vliegtuig wordt uitgeoefend (bijv. na een duikvlucht) corrosie ontstaat tussen kristallen van het metaal. „We houden zeer scherpe veiligheidsvoorschriften aan, zodat bij ons dergelijke onvolkomenheden direct worden verholpen. Nu kan het toestel tot de tachtiger jaren (behalve onvoorziene tegenslagen in andere delen) weer mee", zo laat de luchtmacht weten. Inderdaad werden na de oorlog de meeste straaljagers van de luchtmacht na zo'n zes a zeven jaar vervangen, zoals de Meteors, de Thunderjets. de Hunters, de F-86 K's, de Thunderflashes en de meeste Thunderstreaks. Het gisteren geconstateerde voorval en dat van een klein jaar geleden toont wel aan dat ook een vrij intensief gebruikt gevechtsvliegtuig — zeker bij de extreme veiligheidseisen van de luchtmacht — aow-verschijnselen gaat vertonen. De exploitatie gaat meer geld kosten, terwijl de tactische capaciteit vermindert. Een beslissing over de opvolger van de Starfighter staat ■w<- Hp r'eur. Maar dan zal het toch zeker tot l976-'77 duren voor rf» perste sauadrons Starfiahters vprvangen worden. Om financiële redenen wordt er ook wel eens in Den Haag aan gedacht om de F-104's-opvolgers over vijf jaar gespreid aan te kopen. Maar dat zou betekenen dat alle Starfighters de volle 15 jaar mee moeten. Met alle daarbij behorende explóitatiestijgingen waarvan de eerste zich nu al voordoen.

DEN HAAG, 14 sept. — Bij het staatsbezoek dat koningin Juliana en prins Bernhard van 20 tot en met 23 september aan Joegoslavië gaan brengen, zal het Koninklijk paar de eerste twee dagen in het historische Dedinjepaleis in Belgrado logeren. De eerste dag zal de Koningin het militair museum in het fort Kalemegdan bezoeken. Prins Bernhard ontvangt dan in het Dedinjepaleis leden van de Federale kamer van koophandel. De tweede dag wordt een bezoek aan het park van de Vriendschap in Novi Beograd gebracht waar de Koningin een boom zal planten. Voorts staan een bezoek aan het museum van moderne kunst, een bezichtiging van een draadkabelfabriek en een bezoek aan het Matica museum op het programma. De derde dag neemt het Koninklijk paar officieel afscheid van de Joegoslavische hoofdstad, waarna zij per vliegtuig naar Sarajevo, de hoofdstad van de republiek Bosnië en Herzogevina vertrekken. Op het programma staat o.a. een bezoek aan het museum Gavrilo Princip. Prins Bernhard zal de vliegtuigfabriek Soko bezoeken. Zaterdagmiddag aanvaarden Koningin en Prins de terugreis naar Nederland.

(volledig pension + vervoer) NA 15 SEPTEMBER 1972. 3 dagen vanaf ƒ 45,— 5 dagen vanaf f 85,— 8 dagen vanaf ƒ135,— EXTRA reduktie voor 65-plussers Boekingen: WV-Texel • Postbus 3 Den Burg - *g 02220 - 2844

het nieuwe deel van Het standaardwerk in wekelijkse afleveringen, met veel kleurrijke reprodukties op groot formaat. Geen geschiedenisboek in de gangbare betekenis, maar een levend relaas over zeventig eeuwen wereldgeschiedenis. Voor slechts ƒ 1,95 koopt u dit deel: / Het Oostromeinse rijk Constantinopel was het : middelpunt van de wereld geworden; de lastige bondgenoten waren de Ostrogoten. Hun leider Theoderik kreeg van de keizer toestemming Italië te veroveren waar Odoaker heerste. Na de verovering werd Theoderik tot koning uitgeroepen. Toen Justinianus in Constantinopel keizer werd, wilde hij het verloren westen weer onder Romeins bewind brengen. Zijn generaal Belisarius veroverde het Vandaalse koninkrijk in Africa en trok daarna naar Italië, waar hij gedurende twintig jaar een oorlog voerde tegen de Ostrogoten. Onder Totila versloegen zij de Byzantijnen. Justianianus verving Belisarius door Narses, die na enige tijd zijn keizer een verarmd en uitgeput Italië kon bieden. ~ U kunt zich ook abonneren. Inlichtingen hierover worden u op aanvraag graag toegezonden doon Abonnementenadministratie Avontuur van de Mens. Postbus 824. Rotterdam. Tel. (010) 14.72.11 - toestel 31K'.

door J. W. M. VAN SPAANDONK „Het moet duidelijk zijn, dat het college van bestuur onder alle omstandigheden ervoor waakt, dat het gecompliceerde apparaat, dat voor een juist functioneren van de universiteit noodzakelijk is, zijn werkzaamheden ongestoord kan uitvoeren." Het bestuurscollege van de universiteit van Utrecht schreef dit aan de USF, die de boycot tegen betaling van het verhoogde collegegeld voert. In dezelfde brief zet het bestuur uitvoerig uiteen het volledig eens te zijn met de studenten, dat die verhoging principieel onjuist is, dat de desbetreffende wet op dubieuze wijze tot stand is gekomen en de uitvoering daarvan wegens de overhaaste en slordige wetgeving „tot chaotische toestanden moest leiden". Het meent dat verontschuldiging moet worden aangeboden aan „die jongeren die zich ongetwijfeld veel hebben voorgesteld van hun entree in de universiteit en daarvoor jaren hebben gewerkt" Kort gezegd: ProtesterenT Best, maar maak er geen troep van. Desondanks heeft de USF het toch niet kunneji laten de plechtige opening van het academische jaar te verstoren, ofschoon het bestuur hen had uitgenodigd hun standpunt in de universiteitsraad (waarin de studenten onder druk van de USF geen zitting hebben willen nemen) te komen verdedigen, voorzover dat gezien het standpunt van het bestuur nog nodig zou zijn. Nog verder In Leiden is het college van bestuur zelfs zover gegaan een principiële beslissing te nemen, nl. om het nieuwe parlement nu al te verzoeken intrekking van de wet op het collegegeld aanhangig te maken en de besturen van andere instellingen te vragen hetzelfde te doen. De universiteitsraad heeft dat besluit nog harder gemaakt door dit verzoek te doen zonder daaraan de voorwaarde te verbinden van gelijktijdige voorstellen tot regeling van de hele studiefinanciering. Uit de discussies in de Hogeschoolraad van Delft vorige week bleek ook daar het bestuur bereid aan alle eisen van het studentenprotest tegen de inning van collegegeld en controle daarop, voor zover wettelijk mogelijk, tegemoet te komen. De vraag werd gesteld of het bestuur gerechtigd is bepaalde protestactiviteiten te verbieden op grond van met de wet strijdige inhoud van vlugschriften, affiches en leuzen. Tast het daarmee de grondwettelijke

'vrijheid van meningsuiting aan en zou alleen het motief van ordeverstoring mogen worden gehanteerd? In Utrecht wil het college van bestuur zich duidelijk tot het laatste beperken en karakteriseerde het optreden in de Domkerk bij voorbaat als ordeverstoring. Dat zelfs hiervoor bij de studenten geen begrip blijkt te zijn, wijt het bestuur aan een communicatiecrisis in de universiteit, vooral tussen bestuur en de geleding van de studenten. Groningen Die al dan niet bewust gewilde communicatiecrisis heeft eerder al geleid tot verscherpte t egenstellingen tussen bestuur en studenten in Groningen. Daar werd prof. Wattel belet zijn rectorale rede uit te spreken. De rector magnificus had zich tot voorafgaand overleg bereid verklaard maar niet tot handelen „op bevel van studenten" en „met het mes op tafel". „Ik protesteer", zegt hij in een brief aan het personeel van de universiteit, „met grote nadruk tegen de aanhoudende pogingen om de geestelijke vrijheid aan te tasten. Ik doe een beroep op allen dit protest in woord en geschrift, houding of gedrag, waar onverhoopt nodig in de toekomst, op waardige wijze te ondersteunen." Hij weet zich gesteund door groepen en andere organisaties van studenten die de handelwijze van de ordeverstoorders „met grote verontwaardiging" afwijzen. Dat geeft hem het vertrouwen „dat de academische gemeenschap voldoende zelfreinigend vermogen heeft om zich op passende wijze teweer te stellen tegen dergelijk optreden". Tweeslachtig , Wie het tot nu roerend eens was met de colleges van bestuur, dat protest tegen collegegeldverhoging gerechtvaardigd is en binnen de mogelijkheden van de wet op hun steun kan rekenen zolang verstoring van de orde vermeden wordt, zal zich na lezing van het verslag van het overleg van die colleges met de minister toch wel enigszins teleurgesteld voelen. Ook de minister hebben zij hun loyale medewerking toegezegd om iedere mogelijke ontsnapping aan de toepassing van de wet te voorkomen. Dat gaat niet alleen tegen hen die erop uit zijn de orde te verstoren, maar ook tegen hen die eerlijk protesteren. Het is het gped recht van de besturen — mogelijk ook wel hun wettelijke plicht — aan de kant van de minister te gaan staan. Het is echter niet in overeenstemming met hun toezeggingen aan de studenten.

confereren en recipiëren in de Tritonzaal van het Delta Hotel... waar feesten feestelijker, recepties gastvrijer, party's gezelliger en zakelijke bijeenkomsten altijd vruchtbaarder zijn... Maasboulevard 15 Vlaardingen Tel (010) 345477

Door een onzer redacteuren AMSTERDAM, 14 sept. — De blindenbibliotheek in Amsterdam meldt in haar jaarverslag afnemende groei en gebruik van het „gesproken boek" (op geluidsbanden opgenomerr boeken). De braille-afdeling vertoonde wel een stijging. Deze ontwikkeling valt moeilijk te verklaren, aldus het verslag. De toeneming van het aantal mensen die op hogere leeftijd het gezichtsvermogen verliezen, zou juist een stijging van het gebruik van het gesproken boek doen verwachten. Maar de geluidscassettes zouden door hun kwetsbaarheid nog wel eens teleurstelling veroorzaken. Vast staat, dat geroutineerde braillelezers voor allerlei doeleinden en zeker voor studiemateriaal aan braille de voorkeur geven bovD/ftluilUmnteriaal.

dineren in panoramarestaurant Aegir van het Delta Hotel... met op fijnproevers afgestemde keuken en wijnkelder... tal van gezellige arrangementen... Maasboulevard 15 Vtaardingen Tel (010) 34 5477

Door een onzer redacteuren UTRÉCHT, 14 sept. — Minder ludiek dan indertijd Provo in Amsterdam, verschijnt er in Utrecht al 119 weken lang een muurkrant. Opgeplakt tijdens nachtelijke uren, met anonieme artikelen zonder de humor die Provo in de jaren zestig kenmerkte. Maar de muurkrant heeft toch een verspreiding die die van een flinke krant benadert. Iedere keer weer veroorzaken de opgeplakte stencils irritatie bij de stedelijke overheid, terwijl de Utrechtse bevolking ze gnuivend leest, v

Tot voor kort wist de aangevallen overheid die irritatie redelijk te onderdrukken. Nachtelijke plakkers van de muurkrant werden wel eens aangehouden (het aanplakken zonder toestemming is verboden bij algemene politieverordening), maar de organisatie achter de muurkrant bleef — en blijft — anoniem. Evenals uiteraard de auteurs van de artikelen. Zelfs binnen de — leiderloze — groep van muurkrantvervaardigers, schijnt er niet over gesproken te worden wat wiens bijdrage is. Vorige week sloeg de politie toe. Naar aanleiding van klachten („uit de universitaire wereld" zoals de officier van justitie in Utrepht, mr. J. C. van de Berg omschreef) over een artikel „Professoren-sexclub blootgelegd" deed een dozijn rechercheurs vergezeld van de officier een inval in een drukkerijtje. In een kelder op de hoek van het Wed en de Korte Nieuwstraat werden papier en een drukpers in beslag genomen. Kennelijk hoopte de justitie daar ook aanwijzingen te vinden wie de schrijvers zouden zijn van de illegale journalistieke doorn in het oog van de steeds tegen de schenen geschopte Utrechtse machthebbers. Belangrijker dan het zogenaamde signaleren van het sexleven van keurige professoren van de Utrechtse Universiteit vond de — weer anonieme — muurkrantschrijver dat er wel eens afspraakjes gemaakt zouden kunnen worden die bestuurlijke gevolgen kunnen hebben. Gevolgen die uit de openbaarheid zouden blijven, ondanks het ingrijpende karakter, tot het te laat zou zijn. ,,Ondergronds" Het is een voorbeeld van het voornaamste doel van het „ondergrondse gebeuren" zoals de Utrechtse politie de muurkrant noemt, in zijn twee jaar oude bestaan. Actie ondernemen tegen „autocratische beslissingen, die eigenlijk democratisch genomen zouden moeten worden.". Inlichtingen spuien die een betere meningsvorming mogelijk maken, en voorkomen dat alleen een kleinere groep van de beslissingen profiteert. Niet de overheid of het establishment wordt tegen de schenen geschopt,

maar het gaat tegen mensen die eigenmachtig besluiten zouden nemen op overrompelende wijze en zelfs met achterhouding van essentiële gegevens. De muurkrantmakers vormen geen ideologisch geschoold groepje, maar zij werpen zich op namens vele teleurgestelde eenlingen. Spontaan krijgen ze gegevens, rapporten, hele en halve waarheden in handen gespeeld, die in de muurkrant worden gepubliceerd. Resultaat: „onthullingen", schandalen die de kop op steken, acties die van de grond komen. Zo schreef de muurkrant herhaaldelijk over het college van B en W van Utrecht en de NV Bredero (die een te grote invloed zou hebben op de sanering en herbouw van de binnenstad), het metrostation in Amelisweert, de boycot tegen de verhoging van het inschrijfgeld van studenten. Maar ook minder bekende, maar daarom niet minder belangrijke zaken werden aan de orde gesteld. De muurkrant stimuleert wijkbewoners, en wellicht ook wijkcomitès, zich bewust te worden van wat er in hun buurt aan de hand is. Utrecht zit bijvoorbeeld vrij krap in zijn gemeentelijke jasje. Daardoor is stadssanering noodzakelijk. Alleen de manier waarop gesaneerd wordt, ondervindt nog al eens kritiek. De muurkrant wijst er duidelijk geschreven op, welke gevolgen papieren uitspraken hebben in de straat van de lezer. De muurkrant stimuleerde ook de PAK-gemeenteraadsleden in de Utrechtse raad eens te onderzoeken in hoeverre de PAKwethouders zich houden aan de programma's van deze drie partijen (PvdA, PPR en PSP). Het is duidelijk dat wat bestuurbaarheid heet, hierdoor vermindert en dat de irritatie bij de bestuurders toeneemt. Met als resultaat — na een reeks plaagstootjes — nu het krachtige politieoptreden, waarbij processen-verbaal opgemaakt werden wegens belediging tegen de nog altijd even onbekende verspreiders van de muurkrant. Censuur „Een dergelijke wijze van optreden van het openbaar ministerie

riekt naar preventieve censuur", schreef een Utrechtse krant prompt. Toen nog onbekend met het feit, dat twee dagen na de inval het volgende nummer van de krant toch weer op tientallen plaatsen gelezen kon worden. „De hoge heren hoopten de muurkrant voorgoed kapot te krijgen, terwijl dit een van de weinige middelen tot geweldloos verzet is", becommentarieerde de krant zelf. De makers van de krant toonden daarmee aan door te willen gaan met hun signaleringen die economische en bestuurlijke machthebbers in het defensief moeten. dringen. Gesteund (ook financieel) door een brede onderlaag van ontevredenen. Die onvrede lijkt veel verontrustender dan het bestaan van de muurkrant.

Nadat dc politie vorige week in een Utrechtse kelder het drukkersmaterieel van de muurkrant in beslag had genomen bleek op 8 september toch weer een aflevering te zijn aangeplakt. De makers van de krant toonden darame aan te willen doorgaan met hun signaleringen „die economische en bestuurlijke machthebbers in het defensief moeten dringen".

Door een onzer redacteuren DIEPENVEEN, 14 sept. — „Barbertje moest hangen", zuchtte burgemeester S. Crommelin van Diepenveen gisteravond na verwerping van het amendementFiévez. „Ik ben diep teleurgesteld. Ik heb geen enkel steekhoudend argument voor het verlies van de zelfstandigheid van mijn gemeente horen aanvoeren. „Vol vertrouwen waren we naar Den Haag gegaan. Maar de landelijke partijpolitiek eiste de opoffering van Diepenveen. De inzet van het opgaan van Diepenveen in Deventer was immers het kunnen bebouwen van Diepenveens grondgebied. Terwijl wij juist sterk pleitten voor het behoud

van het natuurschoon in onze gemeente." „Na het rapport van de Club van Rome hebben alle partijen wel de mond vol over het behoud van natuurschoon, maar zeggen en doen is nog altijd twee. Een lid van een der regeringspartijen heeft gezegd, dat hij om partijpolitieke belangen tegen het amendement-Fiévez moest stemmen." „Overigens heb jk bewondering voor de moed van de indieners van de motie en de manier waarop ze haar hebben verdedigd, Juffrouw Goudsmit en de heren Tolman, Fiévez en Kroese hebben gedaan wat ze konden."

• De stichting Twents Psychiatrisch ziekenhuis te Enschede mag in Twente een psychiatrisch ziekenhuis bouwen met een capaciteit van 350 bedden. • „Niemand alleen het bos in", maar met een boswachter, zo beveelt de bezorgde VVV Apeldoorn hen aan die een tweede vakantie op de Veluwe willen houden. • Gedetineerden die een straf van twee maanden of langer hebben ondergaan, moeten niet meer op een zaterdag, zondag of feestdag in vrijheid

worden gesteld, zo heeft minister Van Agt voorgesteld in een desbetreffend wetsontwerp. • De commissie Leerplan Russisch vindt het belangrijk, dat meer mensen Russisch kennnen en wil het daarom als vak op de middelbare scholen. • De Onderwijsraad wil op korte termijn een instructieve omroep voor hen die in hun opleiding zijn blijven steken, werkende vrouwen en pensioengegadigden. • De bond van landpachters en hypotheekboeren had voor haar gouden jubileum gerekend op minister Lardinois en 3000 bezoekers. Maar gisteren bleven in Leeuwarden de minister en 2600 bezoekers weg. De historische terugblik van het Tweede-Kamerlid Egas vergoedde

echter veel. • Er kunnen in Leiden meer dan de 200 toegelaten studenten medicijnen studeren, aldus de Actiegroep medicijnen. Morgen houdt zij daarom in het LSB-gebouw een vergadering als begin van een solidariteitsactie met de uitgeslotenen. • „De mens baggert tegenwoordig in de modder", aldus paus Paulus op zijn wekelijkse audiëntie; hij doelde daarbij op geboortenbeperking, abortus, huwelijksontrouw, psycho-analyse en seksuele opvoeding. • De Vereniging tot behoud van de Waddenzee heeft de politieke partijen gevraagd zich vóór de verkiezingen in „klare, heldere" taal uit te spreken over de toekomst van die zee.