NRC Handelsblad

# een onzer redacteuren 0TERDAM, 9 dec. Robert Blackwell, plaatsvervangend staatssecretaris voor a ritiem e zaken, is uit Moskou teruggekeerd niet de mededeling dat de Russen zulke Jilies hebben geïntroduceerd dat het voor de Verenigde Staten onmogelijk is een • scheepvaartverdrag af te sluiten. Deze mislukking zou er z.i. ook toe kunnen lei0 «WH' m de Amerikaanse graanverkopen aan Rusland worden geblokkeerd. dal

het kader van een over"■ " t die Blackwell in seph°r met de Russen tekende overeengekomen dat Amense schepen ifen minste een van het door Rusland - e h te graan zouden vervoei0C Nl i komen de Russen ech'met tarieven die het ons mogelijk maken om in de Aanvaart mee te doen. Pnleens de overeenkomst van 'te-nber zouden de Ameri■ 38 tankschepen kunnen ';.. e n die waren opgelegd mpi geen vrachl meer !d® aantrekken. jloyd's List geeft de nodige honderheden over de mislukonderhandelingen in Moskou. Russen zouden alleen van ichten hebben gewisseld over vrachtprijs van tien dollar ton terwijl in september L < overeengekomen een tarief n zestien dollar. Blackwell: „Onze schepen nen eenvoudig niet varen pi een prijsniveau van tien 'ar. Amerikaanse bemanninn worden nu eenmaal beter •aald; de exploitatie van onze •epen is duurder, wat samenngt met de hogere levensstandaard

in de Verenigde Staten. de hogere loonkosten." Blackwell merkte op dat de Russische voorstellen de essentie van de scheepvaartovereenkomst raken, ook al hebben zij alleen betrekking op de graanverschepingen. De besprekingen over 'n nieuw scheepvaartverdrag voor de periode van zes jaar, dat een vroeger verdrag (getekend in 1972) zou moeten vervangen is nu voorlopig van de kaart. Tegen het einde van de maand wordt een Russische delegatie verwacht in Washington om andermaal te trachten tot een akkoord te komen. Blackwell gaf als zijn me. ning dat de Russen wel kunnen doorgaan graan te vervoeren, ook na 31 december — (wanneer het lopende scheepvaartverdrag van drie jaar expireert —) zowel met eigen tankers als die gecharterd van derden, maar dat er dan alle kans is dat de bonden zullen weigeren schepen met bestemming in Rusland te beladen. Boycot Vakbondsleider George Meany heeft, reagerend op de mislukte besprekingen, aangekondigd dat hij alle dokwerkers zal oproepen graanverschepingen naar Rusland te boycotten wanneer er nog langer discussie is

over de vrachtprijzen. „Wanneer zij terugkomen op de overeengekomen prijs van zestien dollar, d^n dienen wij ons deel van het verdrag te herroepen." De Herald Tribune van gisteren signaleert dat de Russen, hoewel kampend met een duidelijk graantekort, harde onderhandelaars zijn. Zij voelen er weinig voor om zaken te doen vanuit een zwakke positie en de omstandigheid dat me'f graan aankomende schepen soms een maand moeten wachten in de haven van Leningrad en Riga alvorens te worden gelost duidt erop dat de Russen geen haast hebben. Kleine broden Het Russische regeringsblad Izwestija maant de burgers om vooral geen brood te verspillen, los van de vraag of de oogst nu wel of nieti goed is. Aandacht wordt geschonken aan de suggestie van een lezer om kleinere broden te bakken en aldus verspilling te voorkomen. De oproep tot zuinigheid — te vinden in alle bakkerswinkels — is een eerste duidelijke reactie op de geringe oogst; de slechtste sinds een decennium. De Russische autoriteiten hebben laten weten dat de oogst 137 miljoen ton heeft bedragen; d..i 80 min. ton of meer dan een derde beneden het nagestreefde volume.

'Ekofisk City' is de bijnaam van deze gecompliceerde verzameling van (boor)eilanden en een betontank midden in het Noorse deel van de Noordzee. Ekofisk belooft het meest profijtelijke olie-en grasveld in de Noordzee te worden.

)e werknemersorganisaties en ondernemingsraden hebben ledig met de transactie ingend. De activiteiten van Viha-Staal (53 personeelsleden) len onder dezelfde leiding ^ndig worden voortgezet wijl de nauwe relatie met Vinij-Buttinger bij de uitoefevan de handelsfunkties geidhaafd blijft, aldus de bedrijIBNHEM. 9 dec. — Dikema Chabot's Handelmaatschappij Sotterdam en Vihamij-Buttin(technische groothandel) in ihem hebben volledige overstemming bereikt over de irdracht van de aandelen Vilij-Staal in Nijmegen aan Dib en Chabot tegen betaling contanten, aldus een gezailijke mededeling. r ema en Chabot, een volledige hteronderneming van het Eische Cockerill concern heeft gingen In Deventer en Mid™g en beschikt over een toal magazijn in Rotterdam.

Door een onzer redacteuren GORINCHEM, 9 dec. — Nederhorst Staal — de staaldivisie van Verenigde Bedrijven Nederhorst — moet zich verder begeven op de exportmarkten met grote gecompliceerde projecten. Nederhorst Staal kan dit niet alleen. Voorkeur zou verdienen een samenwerking op te bouwen met andere grote bedrijven uit de branche, waarbij onder meer door een herstructurering van de branche een versterking van de internationale concurrentiepositie kan worden opgebouwd. Gezamenlijk moet worden gezocht naar het verder ontwikkelen van hoogwaardige produkten in de groeimarkten.

Dit schrijft de divisie-directie in een speciale editie van Profiel van Nederhorst Staal. De directie vindt dat de potentiële mogelijkheden van Nederhorst Staal groot zijn en dat reeds en aantal belangrijke stappen, die veelal gepaard gingen met hoge kosten, gezet zijn op het hiervoor aangegeven pad. Basis „Dit in combinatie met de vele mogelijkheden die elders in de branche aanwezig zijn, vormt een goede basis om weer te kunnen komen tot een gezonde bedrijfstak." Om dit te kunnen bereiken, aldus de directie, is het echter noodzakelijk dat deze strategie als uitgangspunt aanvaard wordt door alle betrokken partijen en dat de tijd en de nodige middelen worden verkregen om de uitvoering van deze plannen in alle rust te kunnen realiseren. Bij de plannen speelt onder meer ook een rol dat Nederhorst Staal op een aantal punsingende buiten de organisat

ten afhankelijk is van beslissingen buiten de organisatie. „Helaas zal dit dan ook leiden tot een periode van grote onzekerheid." De directie schrijft verder dat het vertrouwen van opdrachtgevers en potentiële opdrachtgevers geschokt is als gevolg van de officiële mededelingen van het ministerie van economische zaken en de daaropvolgende kranteberichten. „Hierdoor is het op dit moment bijzonder moeilijk om de voor vele miljoenen uitstaande offertes om te zetten in opdrachten." Ook de bedrijfsvoering is na het bekend worden van de opsplitsing van het Nederhorstconcern aanzienlijk ingewikkelder geworden, omdat veel beslissingen in overleg met of door de bewindvoerders genomen moeten worden. Vertrouwen „Bij Nederhorst Staal is een ieder in de afgelopen weken druk doende geweest om deze extra problemen het hoofd te bieden. Met hulp van de be~

Door onze beursredacteur AMSTERDAM, 9 dec. — Er komt weer een 15-jarige staatslening volgens het tendersysteem met een rentevoet van 8,5 procent. Het bedrag van de lening wordt na de inschrijving op 18 december bepaald, evenals de koers die de inschrijvers bij het tendersysteem zelf kunnen opgeven. Omdat er al een eerdere lening was tegen 8,5 procent wordt dit de lening 1975-11. De vorige bracht ƒ 407 min op en werd uitgegeven tegen 99,5 procent. De lening zal worden afgelost in 15 vrijwel gelijke jaarlijkse termijnen, te beginnen op 15 januari 1977. De storting heeft plaats op 15 januari 1976. De inschrijving sluit ditmaal een uur eerder dan normaal het geval is: derhalve om 15 uur op donderdag 18 december. Er is daardoor meer tijd beschikbaar voor het uitzoeken van de inschrijvingen en de toewijzing. Met de vier voorafgaande staatsleningen in 1975 heeft de minister van financiën al een bedrag van ƒ 1,9 miljard op de openbare kapitaalmarkt opgenomen. De voorafgaande leningen droegen coupons van 9 en 8,75 procent. windvoerders en de door de regering verstrekte boedelkredieten moesten leveranties aan bedrijven weer op gang komen. Ook is getracht het vertrouwen bij de opdrachtgevers te herwinnen zodat zij alsnog bereid zijn orders bij Nederhorst Staal te plaatsen.

Door prof. dr. F. HARTOG Er is aanleiding nog eens terug te komen op een bepaald punt uit de discussie tussen Vonk, Lanjouw en mijzelf over particulier en openbaar vervoer (zie NRC Handelsblad van 28 nov.). Mijn reactie op de commentaren van beide collegae is namelijk nogal verminkt overgekomen. In de eerste plaats is weggevallen de aanduiding „Naschrift bij Lanjouw", zodat het verweer tegen Vonk en dat tegen Lanjouw onbedoeld in elkaar overlopen. In de tweede plaats zijn ook enkele tussenhoofdjes in mijn reactie op Lanjouw weggevallen. Daardoor zijn de afzonderlijke punten waarop ik commentaar geef niet allemaal duidelijk gemarkeerd. Intussen zijn dit omissies die voor de aandachtige lezer niet onoverkomelijk geweest zullen zijn. Ernstiger is dat mijn laatste punt helemaal is weggelaten. Dat was zeker niet het minst belangrijke. Het was een reactie op het slotbetoog van Lanjouw, waar hij stelt dat de olievoorraad eindig is en dat het eind binnen betrekkelijk korte tijd zal komen, zodat dit alleen al een sterke inperking van het autogebruik met zich mee zal moeten brengen. Het weggevallen stukje van mijn betoog dat daarop betrekking had luidde als volgt: „Natuurlijk is er een absolute grens aan de totale aardolievoorraad. Maar die grens kent niemand. De zichtbare grens, die we wel kennen, schuift steeds op. Zij is in belangrijke mate een functie van de prijs. Nu die aanzienlijk is verhoogd, Is er een verdere opschuiving aan de gang. Daarmee hebben we te maken. Een speculatief betoog over de onbekende absolute grens heeft m.i. geen zin." Ik heb nu de gelegenheid, dit iets verder uit te werken. Waar het in hoofdzaak op neerkomt is dat de gevolgen van de drastische verhoging van de producentenprijzen van olie sterk plegen te worden onderschat. Er treden vijf effecten op, die alle schaarsteverminderend werken. In de eerste plaats is er zoveel van de verhoogde producentenprijs tot de consumenten doorgedrongen, dat we alleen daardoor al zuiniger met olie omgaan. In de tweede plaats vindt er een proces van uitwijken naar minder in prijs gestegen energiesoorten plaats, voorzover zij elkaar kunnen vervangen. In de derde plaats is er een sterke prikkel geschapen voor het zoeken naar nieuwe energievormen. In de vierde plaats zijn er op

grote schaal reeds bekende mogelijkheden tot oliewinning rendabel geworden. Te noemen vallen met name de olie uit Alaska en de Noordzee. Verder Is de olie uit teerzand en leisteen binnen onze gezichtskring gekomen. In de vijfde plaats is er een sterke prikkel geschapen voor nieuwe zoekacties naar olie. Natuurlijk nemen de meeste van deze ontwikkelingen enige tijd in beslag. Op het eerste gezicht maken we daarom nu een dode tijd mee, waarbij schijnbaar weinig gebeurt. Maar op middellange termijn zal blijken dat er heel wat gebeurt. Het Etngelse weekblad „The Economist" publiceerde indertijd een indrukwekkende lijst van alle dingen dóe in de jaren 50 schaars waren en juist daardoor in de jaren 60 overvloedig werden. Daarom voorspelt dit weekblad dat nu de basis wordt gelegd voor energieovervloed in de jaren 80. Dat weten we natuurlijk niet zeker. De geschiedenis werkt niet langs wetmatige weg. Maar degenen die niet geloven in toenemende olieschaarste hebben in ieder geval meer de geschiedenis mee dan degenen die daar wel in geloven. We hebben nooit meer dan 10 a 20 jaar olietoekomst gehad. Maaj- ook nooit minder. De — overigens sterk voorwaardelijke — voorspelling van de club van Rome is een voorspelling die zichzell weerlegt. De vervier- a vervijfvoudiging van de producentenprijs van olie is enerzijds een uitdrukking van de heersende schaarste, en anderzijds een middel tot overwinning daaruen. In zekere zin is olie tegen deze prijs niet schaars meer. Of, nog sterker gezegd: de schaarste is nu en in de afzienbare toekomst kleiner dan vóór de oliecrisis. We kunnen onze gedragingen dan ook beter niet laten bepalen door apocalyptische visioenen van een binnenkort optredende absolute beëindiging van het olietijdperk. Dat moment schuift verder op dan ooit. Iets anders is dat wij voorlopig nog overgeleverd! zijn aan mogelijke embargo's van de Arabische olielanden. Maar dat is een politieke aangelegenheid. Gesteld kan worden dat de dreiging op korte termijn — het weer dichtdraaien van de oliekraan — opgevangen moet worden door nooddistributieschema's, en dat de dreiging op middellange termijn juist door het aan den dag treden van de schaarste krachten tot afwending oproept en dat de dreiging op lange termijn niet of nauwelijks een leidraad kan zijn voor de huidige beslissingen.

— Ghana en Japan zijn onderhandelingen begonnen over een aantal gezamenlijke projecten, waaronder een aluminiumsmelterij, in Ghana. Er zal vermoedelijk een tweede waterkrachtproject nodig worden als aanvulling op de Akasombo-dam in het oosten van het land. — Het aantal werklozen in Japan is toegenomen van ca. 990.000 in september tot 1.030.000 in oktober. In oktober 1974 waren er 750.000 werklozen. Het is de eerste keer in zeven maanden dat er meer dan één miljoen werklozen zijn.

Door onze redacteur F. den Houter

IVfÜJrn . } 9 dec. — Een groep blikkende politiefunctiostond dezer dagen aan van een goed geschoren :, n ,, Waaro P twee heren van Jlbare leeftijd bezig waren ■l' met een voetbal als met een Ui,?? ^randbal, die zij — aaf » — langzaam naar J t0 ® rolden dan wel snel . ',, n a ' gooiden. Een vreemd aarbij nu eens, dan weer , ee , n Pieptoon uit de struiio2? *? e ogenschijnlijk tv. "ezigheid werd onverb Voort gezet ook toen hel'■ ca? wierpen op w 0n en een regengordijn stelden. aeJn r werd het beeld te de heren, gestoken le r . s ^jS ee l zeilpak, eerst in kn e ,' ) ' ep klonk en vervolgens i u U 'P® an g over S STUmon i-l ■ Iki het gras ■ ^jpen totdat er een dui:y e " t . s overdeed door hetij 0m ajec t af te leggen, rolzijn lengte-as. Geen Wist i Knopen tenzij '•iemnJ * 1 ? et hier om gratie van een nieuw 'straal t vvaarbij een raerd e ,.,.', Ussen twee gecamouwien — zender en ont* Jlkt 7 een bepaald gebied Ja fPn een alarmtoon geeft ^'akto °? rwer P met bepaalri stieken Haarin worHt Sai^^'ieken daarin wordt j%°ndere van het nieuw M 0 t! ;r V s dat het niet rea%j n „ e Paalde natuurlijke re e L n die veroorzaakt ' vlipc ' ^agel, sneeuw, een "ie, l niie vogel, een koM n ' dat zou leiden tot Üet darf 0( ? iëe alarmering. en „ s Pel voor twee te t n en bal" was bedoeld . netl wat er gebeurt Heer Wa t £ man d in CLSt. kru: het bewaaki? vl oed krui Pt, rolt; welv ee n voorwerp ter voetbal heeft ü en do* 01 sne * wordt bej snoi v bewaakte get- n te , bew egende voetbal a v 'ieepti ', erge lijken met een -A vogel als bijvoorsyst«T raai - k* e bode!? fei Hoos bij een . v an 2 nr? ~~ beeft een be, de j) P Weter. De hoogte v en % 1 ^de zone is twee SV e n > edte ' Va n ' ^ankelijk ^nni evoeli gbeid achter. een tot van de Meer naast

en boven elkaar worden toegepast bij de beveiliging van munitiedepots, benzine-opslagplaatsen, fabrieksterreinen, computercentra, overheidsgebouwen, vliegvelden, hangars. Het Britse systeem van terreinbeveiliging met radar — waaraan meer dan vier jaren van Intensieve research zijn voorafgegaan. — is in Nederland geïntroduceerd door AES in Vught (Alarm equipment supplies Nederland BV) die tot nu toe vijf orders heeft o.a. voor het Brabantse Provinciehuis. — Of het systeem werkelijk afdoende is? Directeur R. J. J. Th. Schraven knikt bevestigend. „We zouden er het passeren van een mier mee kunnen signaleren, een gegroeide grashalm, maar dan krijg je te veel alarmeringen.

„Het basisprincipe is eenvoudig. Aan de ene zijde staat een zender en aan de andere kant een ontvanger. Wanneer er nu in de ontvangen hoeveelheid energie een bepaalde verandering ontstaat, dan wordt een alarmcircuit in werking gezet. „Bij de tot nog toe bekende systemen wordt die ontvangen hoeveelheid energie bepaald door de directe straling en door het totaalbeeld van de optredende reflecties. Dit heeft tot gevolg dat bij wijzigingen in de omstandigheden mogelijke veranderingen in het reflectiebeeld ervoor zorgen dat het detectieniveau aanzienlijk verandert.

Dat nieuwe detectieniveau is niet waarneembaar zonder de nodige tests. Daardoor is deze wijze van detecteren „onbetrouwbaar" m die zin dat de gevoeligheid van het systeem wijzigingen ondergaat die de gebruiker niet in de hand heeft. Toepassingen binnenshuis zijn wel betrouwbaar omdat de omstandigheden daar constant zijn, dan wel te regelen. Buitenshuis is het moeilijker". Bij het nu geïntroduceerde systeem wordt invloed van reflecties op de bodem teniet gedaan en het werkpunt is alleen afhankelijk van de directe straling en de eventueel opgewekte horizontale reflecties. Het resultaat is een detectiesysteem dat voorwerpen die zich in horizontale richting bewegen zeer goed detecteert terwijl verplaatsingen in verticale richting

weinig effect hebben. De gevoeligheid kan worden ingesteld op „laag", „normaal" en „hoog" waarbij respectievelijk 45 pet., 22 pet. en 10 pet. verandering in het ontvangen energieniveau alarm veroorzaakt. Het knappe is dat bij verandering van de gevoeligheid het detctievermogen constant blijft. Zo kon worden bereikt dat het systeem niet wordt beïnvloed door regen, mist, sneeuw of hagel. Het is zö gevoelig dat het binnen 1/700ste seconde zich aanpast aan nieuwe omstandigheden (regen). — Heeft een mens de kans de radarstraal te passeren zonder ontdekt te worden? „Een theoretische. We hebben berekend dat het lukt wanneer geen beweging wordt gemaakt

die sneller is dan 20 meter per uur. Het is een goed getraind man van de genie eenmaal gelukt dat te doen. Daarom is als extra beveiliging toegevoegd een geringe drempel in de te bewaken zone. Die kon hij niet passeren zonder een snellere beweging te maken en: het alarmsignaal klonk. Door de zuilen zo te plaatsen dat zij elkaar overlappen kun je een onneembare zone maken. Verder zijn natuurlijk combinaties mogelijk met versperringen, weer een radarzone e.d. — Zou je in theorie, waar de hoogte van de radarstraal twee meter is, eroverheen kunnen springen bijv. door een vrachtwagen terzijde van de zone te plaatsen en dan van het dak af te springen? „Nee, want de reflecties van die vrachtwagen worden gesignaleerd. Bovendien moet je dan nog altijd zeven meter ver springen. Belangrijk in dit verband is ook dat de radarbaan niet zonder meer is te vinden." — Zou dit systeem een einde kunnen maken aan overvallen, gijzelingen e.d.? „Wanneer we denken aan de overval op de ambassade in Wassenaar dan zou je kunnen zeggen dat met dit systeem in ieder geval is te voorkomen dat iemand ongemerkt een tuin betreedt. Je zou een entreehal op een zelfde wijze kunnen beveiligen; een systeem uitwerken waarbij elke bezoeker een soort sluis moet passeren — niemand ziet, maar wel wordt gezien — met de mogelijkheid in die sluis via afstandsbediening snel-bedwelmend gas toe te laten zodat in het geval van gijzeling allen snel bewusteloos raken waarna de „goeden' van de „kwaden" zijn te scheiden." — Wordt er voldoende gedaan aan beveiliging? „Er wordt veel gedaan, maar lang niet altijd op de juiste wijze. Tal van goede systemen worden toch vaak verkeerd toegepast. Er wordt te veel gebeunhaasd. Van een loodgieter wordt verlangd dat hij bewezen heeft een vakman te zijn, maar op de markt van beveiliging kan iedereen zijn gang gaan. Er zou een soort TNO moeten komen die uitmaakt welke installaties goed zijn en welke niet."

Een nieuw detectiesysteem waarbij een radarstraal tussen twee zuilen (zender en ontvanger) het tussenliggende gebied bewakt. Alarm klinkt zodra een voorwerp met bepaalde karakteristieken wordt ontdekt. Het bijzondere van het systeem is dat het niet reageert op natuurlijke verstoringen als hagel, regen, een snel vliegende vogel, maar wel op een mens mits die een snellere beweging maakt dan 20 meter per uur. Op de foto: een (vergeefse) poging om heel langzaam de bewaakte zone te passeren.

Hoe slagvaardig reageert uw bank op het dollar-gedrag in de wereld? Een oriënterend gesprek met de Bank of America kan verhelderend werken. ra BANKof AMERICA Man-on-the-spot service worldwide. BANK OF AMERICA NT & SA. AMSTERDAM: HERENGRACHT 237-239. TELEFOON: 020 - 22 10 22. ROTTERDAM: BOOMPJES 57. TELEFOON: 010 - 14 37 77.

Door E. Da-men EEN jaar geleden begonnen de internationale effectenbeurzen met een ongekende koersstijging. Toen werd verwacht dat de grote geldschepping die vrijwel overal op gang kwam, het economische leven tot grotere activiteit zou stimuleren. De hausse heeft een paar maanden geduurd en was tamelijk spectaculair, maar daarna was het een groot deel van 1975 toch weer kwakkelen geblazen, hetgeen de Duitsers en de Zwitsers, die toch over hun beurzen niet mochten mopperen, karakteriseerden met de term „Schaukelbörsen". Daarna kreeg de hausse in oktober en in november nieuw élan, hoewel daarbij de in deze notities al verschillende malen gesignaleerde differentiatie zich aftekende: in het ene land ging het beter dan het andere. In december hebben zich enkele twijfels gemanifesteerd, vooral in Wall Street. Ondanks de pseudo-redding van de stad New York uit haar moeilijkheden ziet een aantal Amerikaanse analisten het helemaal niet meer zitten en was omstreeks het afgelopen weekeind het nodige pessimisme te beluisteren, zoals de voorspelling van een Dow Jones Index beneden de 300 punten in een der komende maanden van 1976 in verband met een woeste inflatie die het gevolg zou zijn van al die geldschepping die er sinds eind 1974 is geweest. Dit soort profetieën is even goedkoop als het optimisme van politici die nauwelijks weten waarover ze praten, zoals de politici die van een economisch herstel in de Verenigde Staten het grote heil voor de hele wereld verwachten, of die denken dat Duitsland en Japan bij een binnenlands economisch herstel de rest van de wereld wel zuilen meetrekken. Centraal staat namelijk het herstel van het volume van de wereldhandel In zijn geheel. Als bepaalde landen met een natuurijke voorsprong of met voorsprongen in loonkosten, technologie of reserves tot grotere economische activiteit komen, is dat natuurlijk goed voor hun buren en andere commerciële relaties. Naarmate deze crisis voortschrijdt, wordt echter hoe langer hoe meer duidelijk welk een belangrijke oorzaak toch de verhoging van de olieprijzen is geweest.

Daardoor is zowel verdere ontwikkeling van veel landen afgesneden, als een nieuwe impuls aan de toch al aanzienlijke inflatie gegeven. Geheel afgezien van de behoeften, is de koopkracht in een groot aantal landen zo enorm gedaald dat er met het herstel jaren gemoeid zullen zijn en geen maanden, zoals een jaar geleden nog wel werd gedacht. Het heeft weinig effect voor de wereldhandel wanneer enig ontwikkelingsland de yoorkeur zou geven aan een Duit*e, Japanse of Amerikaanse werktuigmachines,

maar de middelen niet heeft die machine te kopen. Er is met krediet en geldschepping wat aan te doen, maar naar nu blijkt toch niet zo erg veel. Bovendien is het de vraag of het krediet en het geld' wel goed worden verdeeld. De problemen met de IMF-kredieten aan Engeland tonen dat aan. Het geld dat Engeland eventueel krijgt, kan een ander niet krijgen, hoewel die er moreel en economisch wellicht meer recht op zou kunnen doen gelden. De middelen voor bestedingen moeten nu eenmaal worden verdiend. Voor bestedingen kunnen ook reserves worden gebruikt, of bodemschatten, zoals Rusland en Nederland doen, de Russen met goud tegen graan en de Nederlanders met aardgas voor de financiering van invoerkosten. De Britten financieren zichzelf met krediet, de Duitsers en de Zwitsers met monetaire reserves en de Amerikanen nog altijd met het drukken van dollars. Daardoor wordt de wereldproduktie nog enigszins op peil gehouden en ook de wereldhandel. Er groeit echter twijfel aan, of het allemaal op de goede manier gebeurt, hetgeen weerspiegeld wordt op de kapitaalmarkten, op de effectenbeurzen, zelfs bij de goudprijs. _

— Norske Petroleum trekt zich terug uit de ontginning van de oliereserve „Thistle" in de Britse sector van de Noordzee. Zij heeft haar belang van 2,5 procent voor 47 miljoen kroon overgedaan van Santa Fe International. De verkoop van haar belang levert Norske Petroleum een verlies op van 13 miljoen kroon. De suikerbietenoogst in de Sowjetunie bedraagt dit jaar vermoedelijk 78 miljoen ton. De beoogde produktie was 94 miljoen ton. Vorig jaar was de oogst van suikerbieten 77,9 miljoen ton groot.