NRC Handelsblad

Svonri an h , 6t KNMI enkoi '. Wisselend h,''9e 6 buien. Matige lN*rati lr 01 ■i' (e wind. l? 8 tot ® n Va n 6 gran£ reek s 2 gra^Vnl^streaks 2 graSt e n plaatse' q lfixiniur ntempera" «faden.

Door onze correspondent E. G. LACHMAN WASHINGTON, 20 okt. — „We halen op". Dat was gisteren voor het eerst het optimistische bericht dat circuleerde op het hoofdkwartier van de Democratische presidentschapkandidaat McGovern die volgens de opiniepeilingen nog altijd 26 percentagepunten achterligt op Nixon (Nixon 60 procent, McGovern 34 procent).

De reden voor het optimisme was niet alleen dat volgens berichten uit Saigon de waarschijnlijkheid kleiner wordt dat Nixon nog voor de verkiezingen op 7 november een bestand of een regeling in Vietnam kan afdwingen. Een betere stemming was vooral gevolg van het rapport van de politieke experts dat de Republikeinen op 7 november noch in de Senaat noch in het Huis van Afgevaardigden een meerderheid kunnen krijgen. Daarmee werd een omgekeerd slippen-effect voor McGovern mogelijk. In de meeste staten, behalve in Illinois waar de beruchte burgemeester van Chicago Dailey zijn Democratische kandidaten in gevaar acht door de grote meerderheid die de Republikeinse senator Percy er krijgt, laten de Democratische kandidaten voor Senaat of Huis van Afgevaardigden zich niet graag met McGovern zien. Dit omdat zij hun eigen naam niet met de zijne willen associëren. Meeslepen Maar daar waar met machines wordt gestemd en waar de kiezers te lui zijn om aparte hefbomen over te halen of aparte hokjes op het stembiljet in te vullen, kan een winst van een Democratische afgevaardigde of senator McGovern automatisch meeslepen. Een andere reden voor optimisme is dat de grote campagne ten behoeve van McGovern om nieuwe kiezers in te doen schrijven

goed is_ gelukt, vooral in Californië waar meer dan twee miljoen namen aan de kieslijsten werden toegevoegd door McGoverns organisatie. Naast verschillende andere referendumsvragen op het stembiljet in Californië (onder andere over legalisatie van bezit van marihuana) is er ook een referendum tegen de pornografie. Daar de uitgever van het bekende tijdschrift Playboy een grote actie voert tegen dit voorstel, zou dit McGovern ten goede komen. De jongeren die op deze vraag neen zullen antwoorden, zullen zo neemt men aan, ook op McGovern stemmen. Peilingen • Een derde factor ziet men in de opiniepeilingen. McGovarn blijkt nu ongeveer dezelfde positie in te nemen als Humphrey op dezelfde datum in 1968 tegen Nixon, indien men de Wallacestemmen van die van Nixons geheel aftrekt.

zie verder pag. 4

Vervolg van p agina {

Nixon heeft nu Rn McGovern 34 pro cp ^ 0 had in 1968 op g* procent, Nixon 4 , ^, Humphrey 31 Pt, heeft nog steeds g ee n kozen en geen enkel* aan zijn volgelingen L tan McGoverns medewet ger: nen nu hopen dat een k s deel van deze stemmen S bij McGovern terecht wijze van protest tee<>„ 5 ring. Dat kan betel. McGovern weliswaar 6n maar met m— een veel marge dan tot nu toe genomen. w "a Een goed teken is 0olf wl ." e Y?. 1 ? P° st met kiei ne ciele bijdragen die d 7 dagen het hoofdkwar ovèrn averstoi„i Uief sinds de waarin om McGovern overstelpt t- -. 'e televisieac ->m geld »«-■ dagelijks een aresïg brieven binnen. In éfefr 1 teren, bleek de inhoud 5 alleen al 852.000 dollar to - gen. In de laatste kwam op die manier 2 5 dollar binnen. Totaal'^ gisteren meegedeeld' campagne tot 7 november tig miljoen dollar hebb-, gebracht, voor tweederd», kleine bijdragen onder a. aerd dollar. Terugkeren Tenslotte blijkt de laatst» gen dat een groot aantal] craten, in de sleutelstad, forme, New York, IilinoiiiL syivania en Ohio „naar rugkeren", dat wil zeg 2er dreiging me: waarmaken Nixon te stemmen. Volgens, scheidene locale opinieJ, gen waren dit twijfelaars nu toe uit irritatie wei ver) den dat ze op Nixon stemmen, maar die dit nu berouwen. Het merkwaardige is daalles niet vee! te maken te hebben met de hardt pagne die McGovern - voer: gens de Watergate-affaire geheime spionage en sabotaj tie van de Republikeinen 1 de Democratische kandid, McGovern kwam op deze de laatste dagen bij een door Texas', Ohio, Pennsyh New Jersey en New York weer terug. Hij noemde Nixon-regime een ift^L ploeg die de misdaad <9 straat naar de politiêk^J had gebracht. Nixon dienijej zelf verantwoordelijkheid te nemen of te bewijzen dal er niets van wist en dus

r lunch catering Management van kantine en drankenvoorziening. Dagelijkse levering van lunches, snacks en diners. Party catering. Voor uitgebreide informatie belt u 020-225222 of 070-649920

, STOCKHOLM, 20 okt. — De Nobelprijs voor natuurkunde is dit jaar toegekend aan drie Amerikanen. De 480.000 Zweedse kronen zullen worden ver-' deeld tussen John Bardeen, hoogleraar aan de universiteit van Illinois, Leon Cooper, hoogleraar aan de Brownuniversiteit te Providence, Rhone Island, en John R. Schrieffer, hoogleraar aan de universiteit, van Pennsylvanië. Ze krijgen de prijs voor hun werk op het gebied van de suprageleiding, het verschijnsel dat de elektrische weerstand van sommige metaallegeringen bij temperaturen in de buurt van het absolute nulpunt plotseling geheel verdwijnt, zodat een eenmaal geïnduceerde elektrische stroom altijd blijft rondlopen, zonder verliezen. Het verschijnsel is in 1911 ontdekt door Kamerlingh Onnes, die voor dit werk ook een Nobelprijs heeft gekregen.

Twee maanden te vroeg hgeft de winter gisteren in de Ver. Staten zijn intrede gedaan. Voor het eerst in 103 jaar tijd viel in New York op 19 oktober sneeuw. In talrijke steden, zoals Minneapolis, Kansas City en Rochester, werden de laagste temperaturen sedert mensenheugenis gemeten.

efficiency beurs 17 tm 25 oktober geopend: dagelijks van 10 tot 17uur, maandag 23 en dinsdag 24 oktober ook van 19 tot 22 uur. zondag gesloten, toegang f4.amsterdam Unieke Show met de kortste Europese 4-deurs PEUGEOT 104 en olie andere 1973 Peugeot modellen! Nog vandaag en morgen (zaterdag) van 9-18 uur JOHAN DE HEER FILIAAL GEBR. NEFKENS OOSTZFEDIJK 330 tel. 010 - 1 1.06.48

•jPSpfej-. 'Jp I • r. s Deze week aankomst bij de Chinese muur. - Haal de gratis 3-D foto op het Shell -station en plak 'm in het Shell wereldreisalbum Shall

Door onze correspondent S. VAN DER ZEE BONN, 20 okt. — CSU-Ieider Strauss en dc Springerpers hebben kritisch gereageerd op de toekenning van de Nobelprys voor literatuur aan Heinrich Böll. Strauss waarschuwde ervoor dat de prijs voor politieke doeleinden misbruikt zou worden. Het Springerblad Die Welt betoogt in een commentaar dat er bij de verlening van de prijs niet is uitgegaan van de literaire merites van Böll. Het zou hierbij om een politieke onderscheiding gaan. De president van het Oostenrijkse PEN-centrum, Alexander Lernet—Holenia, heeff. uit protest tegen de toekenning zyn functie neergelegd. Als schrijver zou hij die niet meer kunnen uitoefenen nadat Böll eerst tot president van de internationale PEN benoemd werd en daarna de Nobelprijs kreeg. Volgens Lernet-Holenia zou Böll niet het recht hebben gehad op te

komen voor „de misdadige Baader-Meinhof bende". Nadat gisteren de toekenning bekendgemaakt was, is Böll telegrafisch gefeliciteerd door bondskanselier Brandt, president Hcinemann en ook oppositieleider Barzel. De schrijver Günter Grass, zelf ook kandidaat voor de prijs, zei dat die niet aan Böll alleen was verleend, maar aan de hele naoorlogse literatuur in de Bondsrepubliek. Böll zelf, die voor een particulier bezoek in Athene is, heeft meegedeeld dat hij een deel van de prgs van 322.000 gulden beschikbaar zal stellen voor het Noodfonds voor schrijvers in ballingschap, dat beheerd wordt door leden van de Nederlandse PEN. Hg wil zo de wereld opmerkzaam maken op de situatie waarin gevangen schrijvers zich bevinden in Indonesië, Griekenland, de Sowjetunie, Brazilië en Turkije. Bovendien kunnen hun familieleden ermee geholpen worden, die veelal onverzorgd zijn achtergebleven.

Böll

Strauss

LEIDEN, 20 okt. — De bom die gisteren naast de hoofdingang van het Leidse belastingkantoor werd gevonden was een nepbom. Dit is de conclusie van het gerechtelijk laboratorium in Rijswijk, waar de bom is onderzocht.

De lading van de nepbom was niet meer met zekerheid vast te stellen. Deskundigen van de politie verklaarden donderdag dat men te maken zou hebben met een bom van dezelfde makelij, als in Rotterdam, Utrecht en Eindhoven (ANP).

OverC-Film lopen de meningen soms nogal uiteen... de voordelen blijven echter duidelijk. geen uitgebreide (remmende) voorzorgen, onbelemmerd samenzijn, lost tijdens het samenzijn geheel op, na afloop niets te verwijderen, vrijwel nooit bijwerkingen Uw drogist heeft een uitvoerige folder tot uw beschikking waarin alles staat wat u over C-Film moet weten. Ook zal het C-Film Adviesbureau (postbus 52, Diemen) deze folder op aanvraag graag toesturen. Cjilm een nieuwe anticonceptie-methode.

Het Europees Fonds voor monetaire samenwerking dat 1 april volgend jaar wordt opgericht zal onder meer gaan optreden als gemeenschappeiyk elearingsinstituut voor de verrekening van schulden tussen de EG-landen met inbegrip van schulden die in Europese valuta's luiden. Het Fonds zal de Europese rekeneenheid gebruiken voor verrekening van deze schulden en het beheer van kortlopende monetaire steunmaatregelen die al tussen de centrale banken van de landen zyn getroffen. Het Fonds zal de beschikking krygen over 1,4 miljard rekeneenheden (een rekeneenheid is ƒ 3,62). De centrale banken moeten voor eind 1973 verslag uitbrengen over de mogelykheid van gedeeltelijke samenvoeging van de nationale reserves van de EG-landen in het fonds.

Door onze correspondent E. BOOGERMAN PARIJS, 20 okt. — Met een persconferentie van Pompidou voor de 1200 geaccrediteerde journalisten komt omstreeks zes uur vanavond een einde aan de Parijse Topconferentie van de Negen. Die afsluiting zal worden bekroond met een gemeenschappelijk communiqué, dat zal worden voorafgegaan door een verklaring over de beginselen der Europese politiek.

De eerste dag van de „top" werd gekenmerkt door „hard werken" (de Franse premier Messmer), door „een goede atmosfeer" (premier Biesheuvel), en door een besluit betreffende de oprichting en de functionering van een Europees monetair fonds (zie kader). Bij die positieve beoordeling van de eerste conferentiedag moet echter wel in ogenschouw worden genomen, dat gisteren vooral is gesproken over 1. economische en monetaire aangelegenheden, waarvoor de ministers van financiën vorige maand te Home al de nodige fundamenten hadden gelegd; 2. de algemene principes betreffende het milieubeheer en de verbetering van de kwaliteit van het bestaan. Daarentegen zijn de negen delegaties pas vanochtend begonnen aan de bespreking van twee controversiële problemen, nl. de politieke samenwerking en de institutionele aspecten. Verwachting De verwachting is hier overigens dat de Negen een harde confrontatie over deze zaken uit de weg zullen gaan. Om uiteenlopende redenen bestaat er namelijk bij de deelnemers een algemene wil om deze — onder matige voortekenen begonnen — „top" toch tot een nuttige bijeenkomst te doen uitgroeien. Het gaullistisch partijorgaan La Nation spreekt vanochtend in dit verband van de wenselijkheid om „de theoretische problemen opzij te schuiven teneinde voorrang te geven aan concrete

vooruitgang op weg naar de Europese unie". Over het verloop van de eerste conferentiedag kan het volgende worden geconstateerd: 1. Het Europese fonds, waarover de ministers van financiën van de Negen in september te Rome in beginsel overeenstemming hadden bereikt, zal op 1 april 1973 in werking treden. De plaats van vestiging zal zeer waarschijnlijk Brussel worden.

Zie verder pag. 5

„Pompidou wil Europese Unie"

Vervolg van pagina 1

Dit fonds kan worden beschouwd als een eerste steenlegging voor een Europese centrale bank. Het fonds is o.m. bedoeld als middel tot bescherming van de koersmarge van 2,25 procent, die er voor de EG-valuta's is vastgesteld. Het rapport over de pooling der reserves van de centrale banken moet voor eind 1973 gereed zijn. 2. De strijd tegen de inflatie. Aangenomen wordt dat de „top" dienaangaande geen specifieke besluiten zal nemen, maar dat zij zal volstaan met het formuleren van een dringend beroep op de ministers van financiën der uitgebreide Gemeenschap om op hun bijeenkomst van 30 en 31 oktober te Luxemburg concrete besluiten tot beteugeling van de inflatie in de leden-staten te nemen. 3. „Het Europa van de burger". Opvallend is de nadruk, waarop het Europa van de Negen plotseling de nadruk legt op het sociale beleid, de noodzaak tot milieubescherming en, in het algemeen gesproken, de menselijke aspecten in dit Europa. President Pompidou sprak in dit verband van „het Europa in dienst van de mensen", dat in plaats van het „Europa van de kooplieden" moet komen. Kanselier Brandt lanceerde een „actieprogram voor de sociale vooruitgang". Verbetering De Fr» nsen wilden niet achterblijven en dienden voorstellen in

tot de oprichting van een Europese stichting voor de verbetering van de arbeidsomstandigheden, zomede van een instituut voor sociale studies. Anderzijds verklaarde Nederland er zich voorstander van dat het hele milieubeheer onder verantwoordelijkheid van de Gemeenschap gaat vallen en niet meer zoals nu, een zaak van intergouvernementele belangenbehartiging blijft. Natuurlijk spelen overwegingen van binnenlandse politieke aard (in West-Duitsland, Nederland en Frankrijk staan verkiezingen op het programma) een belangrijke rol in deze plotselinge stortvloed van sociale belangstelling. Hetgeen niet wegneemt dat deze tendens meer tot de verbeelding van de mensen zal spreken en een beeldender propagandathema voor de Europese eenwording zat vormen dan zaken als de gemeenschappelijke landbouwmarkt of de afschaffing van heffingen op industrieprodukten, die nu eenmaal door de doorsnee Europeaan als te technisch worden ondervonden. Overigens zouden pas vanochtend de werkelijk belangrijke problemen ter sprake komen: politieke samenwerking, versterking van de instellingen der gemeenschap, de betrekkingen van de EG met Amerika. Uit de redevoeringen van Pompidou en Biesheuvel bleek gisteren al. dat er een duidelijke kloof is blijven bestaan tussen de Franse en Nederlandse standpunten. De Franse president weigert de Europese commissie ook maar enige werkelijke politieke bevoegdheid loe te kennen, terwijl hij bovendien in alle talen zweeg

over de mogelijkheid van aanwijzing van het Europese parlement door middel van algemeen kiesrecht. Dit is nu juist een van de punten, waaraan de Nederlandse delegatie is gebonden vanwege een daartoe strekkende motie van ons parlement. Politieke controle Voorts valt Pompidou's opmerking dat „de politieke controle tot de bevoegdheden van de nationale parlementen moet blijven behoren", moeilijk te rijmen met het officiële Nederlandse standpunt, dat het begin van de tweede fase der Europese economische en monetaire unie (per 1 januari 1974) moet samenvallen met een versterking der communautaire instellingen, een versterking waartegenover Parijs zich gereserveerd opstelt. Op desbetreffende vragen reageerden premier Biesheuvel en minister Nelissen hier gisteravond nogal ontwijkend. De eerste-minister wees er op dat de Fransen op de eerste conferentiedag hadden nagelaten om de Nederlandse these direct aan te vallen. Gezien het streven van Parijs om op deze Europese conferentie de netelige zaken zoveel mogelijk te omzeilen, verbaast deze Franse omzichtigheid geenszins. Waar het echter om gaat is, dat het Franse standpunt niet spoedig zal evolueren. De Fransen draaien in wezen het probleem om door te betogen dat er tegenover een Europees parlement met verregaande bevoegdheden dan ook een volwaardige regering zou moeten staan. Maar zoals bekend, weigert Parijs juist de Europese commissie te bewapenen met bevoegdhden, die haar later een status van volwaardige (federale) regering zouden kunnen geven. Ook het argument dat zo'n Europees parlement in geen geval

machtiger mag worden dan de (betrekkelijk machteloze) Assamblée Nationale, speelt in de' Franse denkwijze een geduchte rol. Weinig steun Anderszijds is het gisteren opgevallen, dat er van de andere partners weinig steun voor de Nederlande houding is gekomen. Dit geldt met name voor België. Wel liet Biesheuvel gisteravond doorschemeren, dat premier Heath in het gesprek dat deze woensdagavond met de Nederlandse eerste-minister op de Britse ambassade alhier had gevoerd, meer begrip voor het Nederlandse standpunt had opgebracht dan uit de tekst van Heath' rede op de conferentie zou kunnen blijken. Met name zou Londen voorstander zijn van versterking der bevoegdheden van het parlement in Straatsburg. Maar eerst wil Londen zich een periode • van inwerken gunnen, alvorens een geprononceerde houding inzake controversiélt kwesties te gaan innemen. Konijn Een van de konijnen die president Pompidou gisteren tijdens zijn rede uit zijn conferentiehoed toverde, was zijn pleidooi voor de opbouw van een Europese Unie gedurende de jaren zeventig. Maar veelbetekenend was het feit dat de president er niet bij zei in welk institutioneel of politiek kader hij zich zo'n Europese Unie had gedacht. Voor TV, radio en in de kranten wijzen Franse commentatoren deze week voortdurend op de noodzaak voor Europa om met één stem te spreken, nu Amerika en de Sowjet Unie steeds nader tot een monsterverbond geraken, en er zich in Azië een spectaculaire toenadering voltrekt tussen China en de economische kolos Japan.

Ook de fotografen namen de politieke scheidslijnen waar op de Europese topconferentie: Biesheuvel, hoewel het langst, blijft alleen staan, en zelfs zijn partners uit de Benelux, Werner en Eyskens (uiterst links) zoeken het liever, somberkijkend, bij elkaar. Uiterst rechts verstrekt premier Messmer het Latijnse element van de Negen door nog even met Andreotti van Italië te praten. Pompidou maakte van de gelegenheid gebruik om de Entente cordiale met Heath te verstevigen. En kanselier Brandt legt de noordelijke nieuw elingen in de groep. Lynch van Ierland en Jörgensen van Denemarken, uit wat er zojuist besloten is.

Film, theater en exposities krijgen in NRC Handelsblad waarschijnlijk meer aandacht dan in enig andere Nederlandse krant. En iedere vrijdag vindt u een extra Cultureel Supplement van maar liefst acht pagina's. Ja, ik wil best □ die krant vier weken op proef, voor de halve prijs (ƒ5.40). □ kwartaalabonnee worden a ƒ 35.- per kwartaal Naam: Adres: Plaats: 17 Ik maak nog geen geld over, maar wacht eerst uw bericht af. Deze bon in open envelop zonder postzegel naar NRC Handelsblad. Antwoordnr. 534, Rotterdam. U kunt ook bellen als u dat liever doét: 010 - 147211, toestel 3000 of 020 - 239811, toestel 100. NRC m HANDELSBLAD