NRC Handelsblad

Arnhem. 12 nov. — ds'7o heeft zaterdag verklaard dat alle eemeenteraads- en Statenfracties zoveel mogelijk en naar evenredigheid vertegenwoordigd dienen ^ zijn in de colleges van B en W, respectievelijk Gedeputeerde Staten. Deze uitspraak ten gunste van afspiegelingscolleges werd gedaan op een congres dat ging over de programma's voor de komende raads- en Statenverkiezingen. Na de verkiezingen zullen alle fracties in raad en Staten moeten trachten, het eens te worden ove r een basisprogramma, dat volgens DS'70 verder gedurende zittingsperiode moet worden uitgewerkt, waarbij dan aandacht kan worden geschonken aan nieuwe ontwikkelingen.

DS'70 zal haar deelneming aan de raadsverkiezingen beperken tot tachtig gemeenten, aangezien de partij in andere plaatsen nog niet sterk genoeg is, naar partijvoorzitter De Brauw meedeelde. Bij de vaststelling van het zg. raamprogramma voor de raadsverkiezingen kwam het congres tot de uitspraak dat de politieke voorlichting op scholen veelzijdig moet zijn en niet mag uitgaan van indoctrinatie. Het partijbestuur had deze uitspraak liever achterwege willen laten, omdat zulks een vanzelfsprekende zaak behoorde te zijn. De meeste congresgangers meenden evenwel dat het afgelopen moet zijn met „links extreem gedram op scholen". zoals iemand zei.

door van Spaandonk

"Natuurlijk gelooft prof. Haly in gelijke kansen voor ieder, , ^il zeggen tot aan zijn eigen voordeur." Mevrouw M. Thatp le ^ minister van onderwijs in wn ga * rïit snibbige antvpt 7 na dat zij duidelijk haar 1. f on . w aardiging had geuit over L Ie 't, dat ik tijdens een werken>°i 051 uitnodiging van de mot e re §ering, uitgerekend O , prof - Halsey wilde praten. h ' 1aar vraag „waarom?" zei ik dern w 't'en vragen of hij inkansen* §e ' 00 ^ * n ^' e Selijke 0^ !s .fy. hoogleaar sociologie in naai 1' geIdt vooral internatiohtu * u 'termate deskundig op venri em van de achterblijmaatt u milieus ' waarvan de om i , ppeliike achterstand dooM ♦ te zeggen discriminatie solicWi on A d , erw 'i s wordt geconUiterm,?' ^? .zodanig staat hij t e „ p e kritisch en afwijzend S in" hpf Ver c ' e alternatieven die Nikkei onderw ijs worden ontter«st=J,'1 zog enaamd om die achtypt, , nclen door gelijke kansen 8 te werken:

„In de eerste helft van de twintigste eeuw doet de liberale politiek met gelijkheid van mogelijkheden opgeld. Het betekent gelijkheid van toegang tot de voortgezette vormen van onderwijs voor alle kinderen ongeacht of het jongens of meisjes zijn, ongeacht ook de verschillen van milieu, ras, religie of streek. Die politiek werd uitgedrukt in maatregelen als verlengde leerplicht, afschaffing van het schoolgeld, ongedaan maken van het systeem van elitair secundair onderwijs voor de mindertheid door invoering van algemeen voortgezet onderwijs (de middenschool) en ten slotte het massaal toelaten tot het hoger onderwijs." In die omschrijving van de „liberale politiek" is het zogenaamde progressieve onderwijsbeleid, waar hier zo sterk op is aangedrongen en dat nu zijn kans krijgt en grijpt, duidelijk te herkennen. Als Halsey, die men vanwege zijn openlijk beleden marxisme nu niet direct in Oxford zou verwachten, dan

zegt „dat de logische uitloop van deze politiek, waarin gelijkheid van kansen en nationale efficiency worden gekoppeld, de meritocratie is", dan kijkt men wel even vreemd op. Het is namelijk de meritocratie, waartegen het progressieve beleid gericht heet te zijn. Hij verwijt die (liberale) politiek „het onderwijs te gebruiken als prullenbak voor een sociaal beleid, een uitvlucht voor maatschappelijke problemen, waar men geen raad mee weet of die men liever niet serieus aanpakt. Op die problemen plakt men' dan het etiket 'onderwijs' en verwijst ze naar de school om ze op te lossen. Maar het is al lang duidelijk, 'dat het onderwijs geen sociale hervormingen zoals de democratisering van de kansen kan verwezenlijken... nog duidelijker is dat de scholen zelfs worden gehinderd in hun eigenlijke traditionele doelstellingen als de noodzakelijke structuren en politieke organisaties ontbreken om aan de problemen in een snel veranderende

samenleving het hoofd te bieden." Halsey richt deze verwijten aan de conservatieve Britse regering, waarin Thatcher het onderwijs behartigt. Maar zij zouden net zo goed kunnen slaan op heel wat socialistische regeringen zoals de vorige in Engeland en ten dele de huidige in Nederland. De vraag is dan wat Halsey wel wil: „Het doel is niet gelijke kansen om aan het onderwijs deel te nemen naar gelijkheid van resultaat voor het gemiddelde lid van iedere identificeerbare niet-nderwijskundig bepaalde groep, d.w.z. dat de gemiddelde vrouw of neger, proletariër of plattelander hetzelfde niveau van onderwijsuitkomsten bereikt "als de gemiddelde man, blanke, witte boord of stedeling." Van zo'n nivellering van onderwijsresultaten naar een algemeen gemiddelde schrik je toch wel even. Je bent geneigd de uitspraak van Thatcher onvriendelijk zo te verstaan, dat die gelijkheid van resultaten in ieder geval bij de voordeur van prof. Halsey ophoudt. Koppig geloof Op de vraag of hij daar zelf werkelijk in gelooft, toonde Halsey zich zwaar beledigd. Hij reageerde erg geïrriteerd en was nauwelijks nog bereid tot een verder gesprek. Hij bleef nukkig volhouden ni'et te geloven in de aangeboren geldingsdrang en concurrentiezucht van de mens. Hij wilde er niet eens over praten, dat, als je iedereen kansen geeft op hoger onderwijs, iedereen

dat ook wil volgen en dat wie de studie met succes heeft beëindigd een gekwalificeerde functie wil en niet meer bereid is het vuile handwerk te doen. Hij ontkende glashard, dat hij met gelijke kansen het onderwijs tot een algemeen gemiddelde wil afvlakken. Halsey hield koppig vast aan het geloof in een samenleving, waarin de verschillen in macht en inkomen zijn opgeheven en ieder ongeacht zijn hogere onderwijsresultaten toch bereid is tot alle werk, dat in een samenleving moet worden gedaan. Wie op grond van de realiteit niet in deze utopie zegt te kunnen geloven, kan van Halsey het antwoord krijgen, dat er om het lagere kader van de arbeid op te vullen dan maar twee mogelijkheden overblijven: „of zoals Salazar in Portugal heeft gedaan 25 procent van de bevolking doelbewust analfabeet houden of nog meer goedkope arbeidskrachten uit de ontwikkelingslanden importeren." Of dit: , Als er een overvloed aan academisch geschoolden komt, prijzen die zichzelf wel uit de markt." Zo'n vlucht in de karikatuur en de goedkope demagogie verwacht men niet van iemand van het formaat van Halsey. Wie zo vlijmscherp de zogenaamde democratisering van het onderwijs als een schaalvergroting van de meritocratische diiplomajacht weet te ontmaskeren, moet toch betere argumenten bij de hand hebben om een onderwijs te verdedigen, dat een bredere functie heeft dan alleen maar ..als agentschap om de individuen in het arbeidsproces een plaats te ficvcs."

Aan die wat kribbige houding zullen de ervaringen met zijn beslist niet algemeen gewaardeerde experimenten met de „gemeenschapsscholen" (te vergelijken met wat Grandia in de Rotterdamse Afrikaanderbuurt en Van Calcar in de Amsterdamse Kinkerbuurt doen) wel niet vreemd zijn. In tegenspraak met zichzelf wil Halsey het onderwijs toch een sociaal-politieke functie geven „Het onderwijs uit de politiek houden is het onbehouwen ontkennen van het feit dat in een moderne of modern wordende samenleving de educatieve voorzieningen in hoge mate bepalend zijn voor het leven en het bestaan van individuen: onderwijs is het maatschappelijk distributieapparaat van levenskansen." Terzelfder tijd erkent hij, dat „het onderwijs de armoede niet kan oplossen", en dat „de maatschappelijke structuur, die de armoede produceert en daarmee ook het daarbij passende schamele onderwijs, eerst omgekeerd moet worden om dan haar eigen beter onderwijs voort te brengen." Het doet tragisch aan hem dan toch aan die hervormende taak van het onderwijs te zien vasthouden. Men is dan geneigd Thatchers uitspraak iets vriendelijker zo te verstaan, dat de gelijke kansen bij Halsey niet verder komen dan de voordeur van zijn studeerkamer, omdat zij. zoals hij ze waar wil maken, daarbuiten onmiddellijk levensgevaarlijk op de tocht staan. Begrijpelijk dat hij die voordeur angstvallig di'cht houdt, want hij is geen kamergeleerde, die de storm buiten niet hoort

Door een onzer redacteuren DEN HAAG, 12 nov. — De nationale raad van advies voor hulpverlening aan minder-ontwikkelde landen (NAR) heeft minister Pronk een voorstel gedaan om alle exportopbrengsten van ontwikkelingslanden te stabiliseren door een financiële regeling die de gedaalde opbrengsten \%n de export compenseert. De verdiensten die de ontwikkelingslanden uit hun exporten van vooral grondstoffen krijgen, schommelen sterk van jaar tot jaar. De oorzaak van die schommelingen

ligt in de prijzen, maar tevens in het onregelmatig verloop van de uitgevoerde hoeveelheden. Het voorstel van de NAR gaat uit van een voortschrijdend vijfjaarlijks gemiddelde van de exportopbrengsten, waardoor de compensatie kan worden vastgesteld. Of een daling veroorzaakt is door lagere prijzen of door verminderende exporthoeveelheden worc ten. Terugbetaling zou moeten gebeuren uit de opbrengsten die in

volgende jaren hoger liggen dan de norm. In gevallen waarin die terugbetaling, bijvoorbeeld in tien jaar, niet mogelijk is, zou het krediet kwijtgescholden kunnen worden. Op dit moment bestaat de mogelijkheid van een beroep op het internationaal monatair fonds (IMF) voor kredietverlening. Omdat het krediet binnen enkele jaren moet worden terugbetaald en het bedrag dat geleend kan worden nogal beperkt is. blijkt deze oplossing voor de ontwikkelingslanden niet afdoende.

In Middelburg is zaterdag gedemonstreerd tegen de bouw van een tweede Zeeland. kernenergiecen'.rale in

GRONINGEN, 12 nov. — „Wij zijn veroijsteid. Het is stijlloos verlopen." Dit zei burgemeester G. j. te Loo van Winschoten zaterdag in Groningen na afloop van een gesprek tussen een delegatie van de ministerraad en enkele belangengroeperingen over de aanleg van een kanaal in de Dollard. „Er was voor ons geen gelegenheid te discussiëren", aldus de heer Te Loo. „Wij werden geplaatst voor de keuze uit twee mogelijkheden: een tracé binnen de dijk en een tracé dat direct buiten tegen de dijk aanligt. Het oude plan, dat toch al helemaal vaststond, brachten de ministers niet eens ter sprake." Het oude plan houdt onder meer in een afwateringskanaal door de Dollard buiten de dijk en de aanleg van een sluizencomplex. Een vertegenwoordiger van het waterschap heeft in het gesprek vastgehouden aan uitvoering van dit oude plan. „De veiligheid die het oude plan zal opleveren voor de bevolking moet zeer zwaar wegen bij de beslissing die de ministerraad zal nemen." Het Dollardcomité was evenmin te spreken over de bijeenkomst: „Van gedachtenwisseling was geen sprake-, het had meer het karakter van een hoorzitting", aldus een woordvoerder. De ministers hebben in het gesprek meegedeeld dat het kanaal zal worden gegraven maar dat het tracé dient te worden verlegd. — Mr. F. Mole-naar is met ingang van 26 september 1973 benoemd tot gewoon hoogleraar in het burgerlijk recht en handelsrecht te Tilburg. De heer Molenaar, geboren in 1928, was sedert 1970 gewoon lector in die vakken aldaar. Hij is op 26 september 1973 in Leiden gepromoveerd. \

NRC HANDELSBLAD #vestüidaK IÖU Rotterdam-2 ABONNEESERVICE Verzoeken om nabezorging en melding van onregelmatigheden

Hofnar, in alle oprechtheid.

Door een onzer redacteuren UTRECHT, 12 nov. — De stijging van de kosten in de gezondheidszorg heeft haar hoogtepunt wel bereikt, meent de heer H. Speleers, voorzitter van de Federaite VMZ, de ziekenfondsorganisatie waarbij de helft van alle fondspatiënten is aangesloten. Hij zei zaterdag in zijn jaarreden voor de algemene vergadering van de Federatie van door verzekerden en medewerkers bestuurde ziekenfondsen VMZ dat de tijd van grote ontdekkingen in de geneeskunde voorbij is. De expansie zal wel even doorgaan maar het stabilisatiepunt is nabij. Hij waarschuwde tegen de verwachting dat een andere structuur van de gezondheidszorg nodig is om de tekortkomingen van het bestaande systeem te verhelpen. Over de salarissen van de medewerkers in de gezondheidszorg zei hij dat de beloning al tot grote hoogte is gestegen. De schaarste op de arbeidsmarkt zal in enkele jaren zijn verdwenen en dan kunnen de beloningen weer tot een redelijk peil worden teruggebracht.

• Acht deurwaarders gaan de komende maanden op stap met ruim 4600 dwangbevelen van het zuiveringsschap Oostelijk Gelderland aan personen die de onlangs ingevoerde zuiveringslasten niet willen betalen. Het aantal dwangbevelen vormt bijna vier pet. van alle opgelegde aanslagen. • De begin dit jaar opgerichte 'Aktiegroep nieuwe partij' is opgeheven. Besloten is een werkgroep 'partij vernieuwing' in te stellen waarin de ideeën van de aktiegroep centraal zouden staan. • De 18jarige J. W. van Peer uit St. Willebrord bij Roosendaal is zondagavond door zijn evenoude plaatsgenoot W. M. van G. doodgeslagen. Beide jongens kregen ruzie over een brommer. Van G. is aangehouden. Hij heeft inmiddels bekend. • Op de jaarvergadering van de Vereniging voor facultatieve crematie te Utrecht heeft voorzitter Boone gepleit voor afschaffing van de wettelijk verplichte tweede lijkschouwing bij crematie die vooral in de grote steden als een last wordt ondervonden. De vereniging ziet hierin een discriminerende maatregel t.o.v. het begraven. • Het NS-statiori Lunteren is zondag voorgoed gesloten; het station zal worden gesloopt. • In Leeuwarden heeft de Friese commissaris der Koningin, mr. H. Rijpstra, zaterdagavond de Friese persprijs 1973 voor Koningin Juliana in ontvangst genomen.

Na de eindstemming over het wetsontwerp selectieve investeringsregeling zal de Tweede Kamer morgenmiddag verdergaan 1 net de behandeling van de begroting van justitie; staatssecretaris Glastra van Loon, die in de nacht van donderdag op vrijdag j.!. zijn betoog moest onderbreken, zal nog enige tijd aan het woord zijn, waarna re- en dupliek volgen.

Het zal wel avond worden alvorens minister Boersma kan beginnen met de verdediging van de begroting van sociale zaken. Naar premier Den Uyl vrijdagavond reeds aankondigde zal de minister nadere mededelingen doen over het regeringsstandpunt ten aanzien i>an het afspringen van het centraal akkoord. Woensdagmiddag zal de Ka-> mer stemmen over drie moties, die alle drie in het zelfde vlak liggen. De motie Roethof (PvdA) betreffende het te voeren overheidsbeleid ten zake van maatschappelijk ongewenst gedrag. De motie-Drees (DS'70) ten gunste van een effectievere pj even - tie en bestrijding van misdrijven en de motie-Scholten (CHüj inzake maatregelen ter bestrijding van de stijgende criminaliteit. Vervolgens komen aan de orde enige stemmingen betref fende de begrotingen van binnenlandse zaken en justitie, voortzetting van de agenda van dinsdag en de

eerste termijn van het begrotingsdebat over economische zo.-' ken. Als de agenda niet in de war loopt — om wat voor reden dan ook — begint de Kamer donderdag met de begrotingsbehandeling van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. Deze week hoopt da Kamer ook te gaan spreken over het wetsontwerp tot wijziging va(i het Wetboek van strafrecht, v. n de Wet op de economische delicten, van het Burgerlijk wetboek en van het buitengewoon, besluit arbeidsverhoudingen, kortom: de kwestie van het stakingsrecht.

poor ccn onzer redacteuren ROTTERDAM, 12 nov. — Op de Nederlandse wegen waS het gisteren nog rustiger dan vorige week. Dit kwam doordat ook de buitenlanders, die de eerste autoloze zondag in Nederland hadden aangegrepen om hun snelheidsdriften uit te leven, onder het rijverbod vielen. , Over het algemeen bestaat de indruk dat er langzaam een kentering komt in de houding van het publiek. Er waren meer overtredingen en i\ een aantal gevallen moest de politie harder optreden.

Ook viel er deze zondag een slachtoffer. De achtjarige H. J. p u l uit Barneveld werd door een tegemoetkomende auto, bestuurd j oor een arts, aangereden. De tongen was op slag dood. Vlak voor het zondagse rijverbod inging kwamen twee meisjes om het leven. Het zijn: Elisabet Bos (17) uit Schagerbrug e n Jacoba Bron (16) uit iMedernblik. De auto waarin zij zaten kwam in de Wieringermee r in een sloot terecht. Vermoedelijk heeft de bestuurder in een race tegen de klok de macht over het stuur verloren. Hij en nog een inzittende raakten ernstig gewond. Het ludieke karakter dat de perste autoloze zondag kenmerkte was gisteren minder aanwezig. Er waren minder fietsers op ie rijkswegen, het aantal kijkers was teruggelopen, er werd minder met koetsjes gereden. Vermoedelijk liggen de oorzaken aan een zekere gewenning, waarbij een aantal automobilisten zich aan de nieuwe situatie hebben aangepast en hun normale Tijschema's hebben verlegd, en aan Het vrij koude weer dat niet tot éen massale uittocht nodigde. In de vier grote steden waren gisteravond ongeveer zestig overtreders aangehouden. Op de autosnelwegen zijn vier zwartrijders gepakt — vorige week niet éién. Het openbaar vervoer kon, in tegenstelling tot vorige week, het grotere reizigersaanbod (ca. 40 pet. méér) goed verwerken. Er waren minder knelpunten doordat de NS een groter aantal treinen langer hadden gemaakt. Taxi's Een ander verschil met vorige week was de grotere vraag naar taxi's. Zo was in Rotterdam het normale aantal taxi's van 200 verdubbeld. Ook bij de Amsterdamse Taxicentrale bestond de indruk dat meer mensen van deze vorm van openbaar vervoer gebruik maakten. Over het algemeen slaagde men erin het aanbod — zij het rrtet enige vertraging — te verwerken. In Oost-Nederland constateerden verscheidene politiemensen dat er nogal wat invaliden waren die met hun ontheffing binnen een straal van twintig kilometer uitstapjes maakten, hun

wagen volgeladen met familieleden. Volgens de politie is aan een dergelijke ontduiking van het rijverbod niets te doen. Bij de grensposten was erg weinig verkeer. Vorige week passeerden nog negenhonderd buitenlanders. Deze zondag werden 59 auto's toegelaten. ' Bij Goes hield de politie enkele auto's aan met het bordje „taxi". Tegen de automobilisten werd proces-verbaal opgemaakt. De afdeling Grafschaft van de Junge Union, een jongerenorganisatie van de Westduitse CDU, greep de autoloze zondag aan om een demonstratieve actie in Ootmarsum te houden. De ongeveer vijftig jonge Duitsers drongen op de kermis in die plaats aan op een politieke eenwording van Europa. „Europa moet zich solidair weten ook met betrekking tot de nijpende vraag van 1 het energiegebruik en de huidige oliecrisis", luidde de tekst van de uitgedeelde pamfletten. Voorts worden overal nog steeds maatregelen ter besparing van energie genomen. Zo gaaf Hilversum de sterkte van de verlichting aanpassen aan de intensiteit van het daglicht. Een groot aantal tuinders in de Betuwe willen hun verwarmingsinstallaties, die met olie worden gestookt, uit economische overwegingen, op aardgas laten ombouwen. Amro komt met nieuwe lening AMSTERDAM. 12 nov. — Op de 8,5 pet. 15-jarige obligatielening van ƒ 75 min van de Amrobank, waarop donderdag de inschrijving heeft opengestaan, is voor een zodanig bedrag ingeschreven, dat de toewijzingen zeer gering zullen zijn. De uitgiftekoers was 100 pet. In aansluiting hierop heeft de bank besloten opnieuw een lening onder dezelfde voorwaarden uit te geven. Bij overtekening van deze lening van ƒ 75 min houdt men zich het recht voor, het leningsbedrag tot maximaal ƒ 125 min te verhogen. De nieuwe lening zal dooreen leverbaar zijn met de eerste lening. De datum van inschrijving is 22 november, de datum van storting 17 december.

Uw bezit veilig stellen: Alarma bellen! c^alarma!33 Propellerstr. 1-5, A'dam-W, tel. 020 -15 97 15 Beveiliging tegen inbraak en brand.

Door onze politieke redactie DEN HAAG, 12 nov. — Ex-premier Biesheuvel heeft de ARP opgeroepen de „diep ingrijpende" meningsverschillen over- de partijkoers en van de fractie in de Tweede Kamer ter discussie te stellen. In een brief in het Friesch Dagblad heeft hij de waarnemend voorzitter van de ARP „politieke bedrijfsblindheid" verweten. Biesheuvel, die deze zomer na de kabinetsformatie besloot zijn politieke carrière te beëindigen omdat het beleid dat hij als lijstaanvoerder in de verkiezingscampagne en later als fractievoorzitter had uitgestippeld niet door de meerderheid van zijn fractie werd gevolgd, zette in het Friesch Dagblad opnieuw uiteen dat hij die beslissing op zuiver politieke gronden heeft genomen. Drs. J. de Koning, waarnemend voorzitter van de ARP, had opgemerkt niet te kunnen begrijpen waarom Biesheuvel is opgestapt. „Als hij het om persoonlijke redenen heeft gedaan kan ik het begrijpen, maar een politieke motivering kan ik onvoldoende vinden. Het beleid van dit kabinet is een voortzetting van het beleid van het kabinet-Biesheuvel met hier en daar accentverschuivingen", aldus de heer De Koning. Die uitspraak zou ook door fractieleider

mr. Aantjes worden onderschreven. Mr. Biesheuvel noemt deze visie „een symptoom van politieke bedrijfsblindheid". Hij schrijft naar de pen te hebben gegrepen om elk misverstand uit te sluiten. „Persoonlijk was het mij liever geweest als ik, evenals in 1967, in de Kamer had kunnen terugkeren. Nu echter ging het om politieke geloofwaardigheid jegens de kiezers, en zijn politieke integriteit. Er was fundamenteel meningsverschil met de (kleine) meerderheid van de fractie, die in zee wilde gaan met de linkse drie, de partijen van Keerpunt '72 die voortzetting vkn het gevoerde beleid, van het vorige kabinet het slechtst denkbaar vonden en vinden." De ex-premier herhaalt dat hij de deelneming van de ARfractie aan het kabinet schadelijk voor het land en de partij vindt. Uitermate bitter is de toon van Biesheuvels brief waar hij de heer De Koning de vraag stelt: "Als ik niet was opgestapt had u dan van mij verwacht dat ik van het kabinet-Den Uyl-Van Agt een succes zou maken, zoals mijn opvolger dat nastreeft"?