NRC Handelsblad

TEL AVIV, 16 nov. — Terwijl de uitwisseling van Egyptische en Israëlische krijgsgevangenen ook vandaag voortgaat blijft Syrië weigeren, aldus Israëlische mededelingen, een overzicht te verstrekken van het aantal Israëlische militairen dat zich in Syrische krijsgevangenschap bevindt.

Tel Aviv en Damascus beschuldigen elkaar er van de conventie van Genève te hebben geschonden wat betra't de behandeling van krijgsgevangenen. Wel hebben, voor het eerst, enkele leden van de Wereldraad van kerken toestemming gekregen om in Damascus met twee gevangen Israëlische piloten te spreken. Beiden zouden in een goede gezondheid verkeren. Bovendien heeft een speciale vertegenwoordiger van Waldheim, secretaris-generaal van de VN, met de Syrische autoriteiten gesproken over o.m. de positie van krijgsgevangenen, naar wordt aangenomen. Deze vertegenwoordiger, Roberto Guyar, is van Damascus via de Golanhoogvlakte naar Israël gereisd. Volgens Syrische legerberichten is gisteren op de Golanhoogvlakte het vijfde artillerieduel in tien dagen geleverd. In Tel Aviv heeft minister van defensie Dayan gezegd „vergaande voorstellen" aan Syrië te hebben gedaan wat betreft de krijgsgevangenen. Maar hij ging niet nader op deze mededeling in. De Israëlische ambassadeur in Washington zal namens premier Golda Meir de „verbazing" van Israël tot uitdrukking brengen over de door Kissinger, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, gedane uitspraak in Peking dat Israël zich zal noeten terugtrekken uit „alle bezette gebieden". Volgens het Israëlische blad Maariv is de regering bevreesd dat de VS het plan-Rogers weer van stal willen halen dat voorziet

in geleidelijke terugtrekking met inbegrip van lichte grenswijzigingen die zouden inhouden dat de Sinal met uitzondering van de Gazastrook terugkeert naar Egypte. Het Israëlische ministerie van buitenlandse zaken zal een delegatie van twintig man naar West-Europa en Zuid-Amerika zenden om de Israëlische standpunten toe te lichten. De Amerikaanse Los Angeles Times bericht dat er geen spréke is van een feitelijke blokkade van Straat Bab el Mandeb die de toegang zou versperren naar de Israëlische haven Eilat. Een verslaggever van het Amerikaanse blad had een uur lang „bij zeer helder weer" Jjoven de zeestraat gevlogen maar geen enkel Arabisch oorlogsschip waargenomen, wel een kleine vrachtboot die naar het noorden voer. Buitenlandse journalisten hebben nog steeds de stad Suez niet kunnen bereiken. Eerst kregen zij geen en later wel toestemming van Israëlische militairen maar zij stuitten op een VN-patrouille die hen niet wilde laten passeren omdat zij niet konden bewijzen dat zij de goedkeuring van de Israëliërs bezaten. Israëlische militairen hebben het eerste convooi van 28 vrachtwagens met voedsel voor Suez laten passeren. Volgens een Israëlisch legerblad zijn zoveel Russische antitankraketten in de jongste oorlog buitgemaakt dat daarmee al verscheidene Israëlische eenheden konden worden uitgerust. Deze Saggerraketten zijn bij tankslagen in de woestijn een zeer doeltreffend wapen gebleken.

Een Israëlische krijgsgevangene, in een door de Egyptenaren verstrekte, pyama arriveert hij een ziekenhuis in Tel Aviv.

BEIROET, 16 nov. — Jasser Arafat, het hoofd van de Palestijnse guerrillabeweging, heeft risteren abrupt zijn voorgenomen reis naar Moskou afgezegd. Hier zou hij spreken over Palestijnse deelname aan een Arabisch-Israëlische vredesconferentie. Arafats reis gaat niet door omjat de Egyptische president Sadat hem had gezegd binnen enkele dagen opnieuw een uitbreken van de vijandelijkheden in Midden-Oosten te verwachten. Aldus meldt de Washington Post uit Beiroet. Arafat was afgelopen weekeind in Kaïro waar hij zondag m et Sadat sprak. In plaats van door te reizen naar Moskou bezocht hij Bagdad en Damascus voordat hij zich 'gisteren naar zijri hoofdkwartier in Libanon terug spoedde.

NICOSIA. 16 nov. — President Makarios van Cyprus heeft gratie verleend aan zeven Arabieren die in juli j.1. tot zeven jaar waren veroordeeld. Zij zijn gisteren vrijgelaten. Makarios kwam tot zijn besluit na een gesprek met de Libische leider Gaddafi. De Arabieren hadden in april van dit jaar een aanslag gepleegd op een Israëlisch vliegtuig op het vliegveld van Nicosia en op de woning van de Israëlische ambassadeur.

NEW YORK, 16 nov. — De Verenigde Naties hebben gisteren een krachtige veroordeling uitgesproken van alle proeven met kernwapens en aangedrongen op het stopzetten van deze I proeven. De politieke commissie van de Algemene Vergadering sprak zich met 92 tegen 15 uit voor deze resolutie en zei dat er geen enkele ..goede reden" bestond om een algemeen verbod op kernproeven nog langer uit te stellen. China en Frankrijk stemden tegen de resolutie, terwijl Engeland, de Sowjetunie en de Verenigde Staten zich van stemmen onthielden. — VS-Latijns-Amerika. Latijnsamerikaanse en Caribische ministers van buitenlandse zaken hebben in Bogota unaniem een document goedgekeurd waarin eisen op tafel worden gelegd voor de betrekkingen met de V.S. (Reuter)

door onze redacteur N. R. KLEIN Vandaag publiceren wij het tweede van een serie van drie artikelen van een onzer redacteuren over het Palestijnse vraagstuk. Het eerste artikel verscheen in de krant van gisteren. I

Zeer tot ongenoegen van vele Palestijnen is het Palestijnse probleem binnen het raam van de Verenigde Naties tot voor enkele jaren louter als een vluchtelingenprobleem behandeld. Ook in de Veiligheidsraadsresolutie nr. 242 van november '967, het document dat sinds de juni-oorlog van dat jaar nog steeds de basis vormt voor een vreedzame regeling van het gehele Israëlisch-Arabische conflict, wordt alleen maar gesproken van de noodzaak om te koeten tot „een rechtvaardige oplossing van het vluchtelingenProblemen". Het woord Palestijns" komt in;de hele rosolutie zelfs niet voor. In die situatie is verandering gekomen sinds het sluimerende Palestijnse nationalisme als een uitvloeisel van de juni-oorlog ^ duidelijker aan de oppervlakte Is getreden. Eind 1970 sprak de Senaene Vergadering van de Algemene Vergadering van de ■erenigde Naties als haar mening uit dat ,.respect voor de re chten van de Palestijnen een ° n misbaar element voor een rechtvaardige en duurzame vred e" is. Eerder in dat jaar was zowel 'ruien de Palestijnse gelederen 0 iS daarbuiten een debat op ?ang gekomen over de vraag of w li- ^ a ^ esti ] nse nationalisme ku gestalte gegeven zou unnen worden door de vorming t( ® n een afzonderlijke PalesJJis-Arabische staat, naast Isel. Dit plan, dat in de afgelo!.® n drie jaren op gezette tijden n stal is gehaald, werd telkens Weer verworpen door de leiders ,, n het Palestijnse verzet. Zij » van mening dat een der^ "Jke afzonderlijke staat niet zm rrieer een „Bantoestan" on~*- Z ' Jn ' en zij besloten telkens ™*uw hun strijd voort te zetv a orn te komen tot de stichting W- . n het gehele vroegere Pastaaj! nse gebied omvattende opvallend was evenwel dat name de laatste tijd vermet

scheidene leiders van El Fatah een minder fel afwijzende houding aannamen dan hun collega's

— en concurrenten — van andere verzetsgroepen. Intussen heeft de Grote-Verzoendagoorlog, die het zoeken naar een politieke oplossing van het Arabisch-Israëlische conflict een nieuwe dimensie heeft verleend, ook de Palestijnse factor in dit conflict een nieuwe inpuls gegeven. In de spectaculaire periocte waarin de Amerikaanse minister Kissinger het bestand tussen Egypte en Israël veilig stelde en de weg trachtte te effenen voor hét bijeenroepen van een vredesconferentie spande de Sowjetunie zich achter de schermen in om de Palestijnse commandoleiders tot een compromis te bewegen. (Het is overigens nog niet duidelijk of hier sprake is van een afzonderlijk Russisch initiatief danwel van een zekere Russisch-Amerikaanse taakverdeling.) Eind vorige maand verzocht het Kremlin de Palestijnse commandoleiders dringend de rijen te sluiten, zich als eensgezind blok bereid te verklaren tot deelneming aan vredesbesprekingen, en de voordelen te overwegen van de vorming van een , afzonderlijke Palestijnse staat samengesteld uit de westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Deze beide gebieden, dicht bevolkt met Palestijnen en sinds de Zesdaagse oorlog in Israëlische handen, zouden door een corridor met elkaar moeten worden verbonden, waarmee de romp van deze staat, de welvarende westelijke Jordaanoever, over een uitgang naar de Middellandse zee zou beschikken. Dilemma Volgens de Russische voorstellen zou de nieuwe Palestijnse staat moeten kunnen rekenen op omvangrijke internationale ontwikkelingshulp. Hoewel dat niet met zoveel woorden werd gezegd is het zeer wel denkbaar dat Israël. als onderdeel van een vredesakkoord, zou worden gevraagd

met geld en technische bijstand een belangrijk aandeel in deze ontwikkelingshulp te leveren. Dit Russische voorstel, dat naar verluidt de steun heeft van Egypte, stelt de Palestijnse guerrillaleiders voor een levensgroot dilemma. Stemmen zij ermee in dan geven zij daarmee de strijd op voor hun eigen visie van het toekomstige Palestina. Verwerpen zij het, terwijl de vredesbesprekingen op gang komen, dan lopen zij de kans volledig geïsoleerd te raken. Koning Hoessein, 'wiens onderdanen voor 72 procent uit Palestijnen bestaan, krijgt dan de gelegenheid om mede namens alle

Palestijnen aan het overleg over de toekomstige verhoudingen in het Midden-Oosten deel te nemen. Het is dan ook geen wonder dat Jasser Arafat, leider van El Fatah (de belangrijkste commandobeweging) en tevens van de overkoepelende Palestijnse Bevrijdingsorganisatie, dezer dagen zei: „Vandaag staat de Palestijnse revolutie op de drempel van een historische fase, die een historische beslissing vereist." Arafat zelf lijkt die beslissing al genomen te hebben. Alles wijst erop dat hij bereid is de realiteiten onder ogen te zien en genoegen te nemen met een compromis. Maar de door de

Russen gevraagde eensgezindheid is nog niet bereikt. Nayef Hawatmeh, leider van het maoïstische Democratische' Volksfront voor de Bevrijding van Palestina, weifelt nog. En George Habasj, de leider van het marxistische Volksfront voor de bevrijding van Palestina, is vierkant tegen. In een brief gericht aan Arafat schreef hij vorige week dat deelneming aan een vredesconferentie „zou betekenen dat de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie bereid is het bestaan van de staat Israël binnen veilige grenzen te erkennen". „De enige revolutionaire keus", aldus Habasj, „is de voortzetting van de strijd."

Habasj: Voortzetting van de strijd."

Hawatmeh — weifelt nog

Arafat: "Op de drempel van een historische fase."

PARIJS, 16 nov. — De Franse wapenexport was de eerste helft van dit jaar 5 percent minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Het huidige exportniveau zou nu gehandhaafd kunnen worden. Dit staat te lezen in een officieel rapport voor het Franse parlement dat gisteren vrijgegeven werd. Het rapport stelt dat een verhoging van de defensieuitgaven voornamenlijk veroorzaakt wordt door de ontwikkeling van het Franse nucleaire wapen en niet door de conventionele bewapening. De Franse wapenverkopen bedroegen de eerste zes maanden van dit jaar bijna twee miljard gulden. •

Het rapport vermeldt een terugval van de verkoop van Franse jagers, het belangrijkste exportartikel. De hogere Franse defensie-uitgaven worden vooral veroorzaakt door de ontwikkeling van nieuwe strategische ballistische raketten de S-3, die op de grond is gestationeerd en de M-20, marineraketten die tegen landdoelen kunnen worden gebruikt. De Fransen zijn ook bezig met het ontwikkelen van een nieuw gevechtsvliegtuig de „Avion de Combat Futur" (ACF), die binnen twee jaar operationeel moet zijn. (Reuter)

SAIGON, 16 nov. — Naar schatting 150.000 mensen hebben hun huizen moeten verlaten en ten minste 69 zijn verdronken bij overstromingen in de centrale kustprovincies van Zuid-Vietnam. Aan de oogst zou ernstige

schade zijn toegebracht en meer dan 5000 huizen zijn volledig verwoest. De overstromingen kwamen als gevolg van het overtrekken van de tyfoon Sarah. De regering heeft internationale organisaties gevraagd hulp te bieden. (Reuter)

Door onze correspondent drs. YV. S. A. COLENBRANDER LONDEN, 16 nov. — De acht leden van de bombardeerploeg van de Provisionele IRA die op 8 maart in Ldnden bij de Old Bailey en in WhitehdU de beide geruchtmakende bomaanslagen met geparkeerde auto's hebben gepleegd, zijn gisteren in Winchester door rechter Shaw tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld.

Bovendien kregen zij nog eens. twintig jaar voor samenzwering met elkaar en „met andere onbekende personen" om in Engeland explosies te veroorzaken die waarschijnlijk levens in gevaar zouden brengen en ernstige schade aan eigendommen zouden kunnen aanrichten. Het zijn de zusters Dolours (22) en Marion (19) Price en Hugh Feeney (22), alle drie uit „middle class" gezinnen en in opleiding voor onderwijzer, en tevens leiders van de groep. Dolours had het opperbevel, Marion was een van beide groepsleiders, Feeney trad als „bankier op. Voorts Robert Walsh. (24) een leidekker, Gerard Kelly (19), Martin Brady (23). eens een kelner in Londen, William Armstrong (29), een glazenwasser en Paul Holmes (19), eveneens leidekker. Allen behoorden tot de Provisionele IRA in Belfast, sommigen met de rang „vrijwilligers", anderen in meer verantwoordelijke functies. Vrijgesproken Een negende man, de negentienjarige William McLarnon, die bij het begin van het strafproces verklaard had schuldig te zijn, kreeg vijftien jaar. De jury had woensdag de jongste van de aangeklaagden, de achttienjarige Roisin McNearney vrijgesproken. Al behoorde Roisin tot de vrouwelijke sectie der IRA, zij wist van de eigenlijke plannen niets af; zij geloofde naar Engeland op een vakantiereisje te gaan. Roisin en McLarnon praatten beiden tegen de politie en hielpen in feite met het onderzoek; de anderen bewaarden tijdens de lange verhoren een volstrekt stilzwijgen dat zij pas gisteren toen rechter Shaw vonnis wees verbroken. Roisin had het met haar gedrag bij de anderen volkomen

verkorven: toen zij woensdag door de voorman van de jury werd vrijgesproken, neurieden de anderen Sauls dodenmars en wierp Feeney haar in de beklaagdenbank 4 zilveren tien pennies toe, roepend: „Neem je bloedgeld met je mee". Naar Ierland zal Roisin McNearney niet kunnen terugkeren. McLarnon zei echter gisteren tot de rechter braaf: „Ik vraag niet om clementie; „lang leve de Provo IRA". De vonniswijzing in de streng bewaakte Great Hall van het kasteel van Winchester ontaardde gisteren in een woordenstrijd tussen rechter Shaw en het woensdag door de jury schuldig bevonden achttal dat de rechter bij zijn uiteenzettingen telkens in de rede viel. Deze liet de beklaagdenbank ten slotte ontruimen en veroordeelde hen ieder apart. De meesten maakten van hun recht om voor hun veroordeling nog iets te zeggen gebruik om lange redevoeringen af te steken. Kelly, die daarbij niet op wenste te houden, werd tenslotte door vier bewakers weggesleurd. Een deel van de juichende publieke tribune werd toen ook ontruimd. Feeney, die eerst in het Iers begon te spreken, bracht in herinnering dat koning Hendrik II in 1155 in dezelfde Hall de verovering van Ierland had beraamd en dat die strijd nog altijd niet was beëindigd. Het volk van Ierland vocht voor zijn vrijheid, zei Feeney, en zou die weten te grijpen; het zou zich niet terugtrekken. Toeval en waarschijnlijk te grote zelfverzekerdheid bij hun aanslagen, waarbij 238 mensen verwond raakrten, heeft de bombardeerploeg parten gespeeld. Het toeval was dat de Londense politie die uit Noord-Ierland een algemene waarschuwing had ontvangen dat de IRA

op de achtste maart, de dag van het plebisciet in Noord-Ierland, over de „grens", in Engeland wel iets zou ondernemen, 's ochtends om half negen al bij Scotland Yard, het nieuwe hoofdbureau in Victoria Street, de aldaar geparkeerde Ford Corsair had ontdekt. Twee leden van de „speciale patrouille" merkten op dat

NEW YORK, 16 nov. — Met grote meerderheid heeft de speciale politieke commissie van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties vannacht een resolutie tegen de apartheid aanvaard waarin op de wereldgemeenschap een beroep gedaan wordt Zuid-Afrika te isoleren.

Volgens de.tekst zijn de bevrijdingsbewegingen de „authentieke vertegenwoordigers van de overweldigende meerderheid van het Zuidafrikaanse volk". Het voorstel werd goedgekeurd met 84 tegen drie stemmen bij 23 onthoudingen. De Verenigde Staten, Engeland en Portugal stemden tegen. Onder de landen die zich onthielden van stemming waren de Westeuropese landen, Australië, Canada, Israël, Japan en Mexico. De resolutie die door Algerije en 44 andere landen was ingediend pleit \ervoor dat de lidstaten van de Verenigde Naties alle contacten op het gebied van handel, militaire samenwerking en culturele uitwisseling met Zuid-Afrika vermijden. Gebruik van geweld De Zuidafrikaanse delegatie was bij de stemming niet aanwezig. De afgevaardigden van de Verenigde Staten en Engeland verklaarden tegen te stemmen omdat in de resolutie kennelijk . het gebruik van geweld

wordt gesteund. De vertegenwoordigers van Frankrijk, West-. Duitsland, Australië en Denemarken zeiden om dezelfde reden zich van stemming te onthouden. De Britse afgevaardigde Daunt zei verder nog dat zijn land tegen isolering van Zuid-Afrika' is. Volgens hem zijn „op het apartheidsprobleem dezelfde technieken van contact van toepassing als die welke gebruikelijk zijn tussen staten met zeer uiteenlopende filosofische systemen." (Reuter) Y erontschuldiging De Zuidafrikaanse premier Vorster heeft gisteren Rhodesië zijn verontschuldigingen aangeboden voor een artikel in de Rand Daily Mail, waarin' op zijn regering een beroep wordt gedaan druk op Salisbury uit te oefenen opdat de regering-Smith tot een regeling met Engeland komt. Dit zou moeten gebeuren in verband met de schaarser wordende olievoorraden. Rhodesië importeert veel olie uit ZuidAfrika. (UPI)

PRETORIA, nov. — In een scherpe verklaring hebben de Zuidafrikaanse bisschoppen geprotesteerd tegen het optreden van de commissie-Schlebus (CH), die een onderzoek instelt naar de activiteiten van een aantal organisaties die de apartheid bestrijden. De bisschoppen constateren dat de laatste maanden grote angst onder de bevolking leeft omdat de commisse ingrijpt zonder dat enig beroep mogelijk is. De verklaring is een steun in de rug voor de directeur van de Christelijk Instituut van ZuidAfrika, dr. Beyers Naudé, die

deze week in Pretoria voor de rechtbank moest verschijnen omdat hij weigert te getuigen voor de commissie-Schlebusch. Afranselen Kerken, oppositieleider! en kranten in Zuid-Afrika hebben de afgelopen dagen een beroep gedaan op de regering om een onderzoek in te stellen naar het afranselen van inwoners van Namibië, het vroegere ZuidWest-Afrika. De straffen wegens politieke delicten zouden door inheemse rechtbanken zijn opgelegd. (Reuter)

ATHENE, nov. — De demonstrerende studenten in Griekenland hebben via hun eigen radiostation de bevolking opgeroepen een algemene staking te beginnen. De studenten bezetten nog siteeds het technisch instituut in Athene dat ze hebben gebarricadeerd. De Griekse bevolking zou moeten staken uit protest tegen de „junta en de Amerikaanse sponsors". De uitzendingen vanuit het technisch instituut kunnen alleen in Athene en omgeving worden beluisterd. De 2000 studenten, die het technisch instituut in Athene nu al voor de derde dag bezet houden hebben genoeg voedsel in voorraad tot zondag. Op de campus zijn aanzienlijke hoeveelheden stokken, flessen, stenen en ijzeren staven opgeslagen, die zullen worden gebruikt als de politie een poging zou ondernemen om de studenten uit het gebouw te krijgen. Een student beweerde dat de bezetters de steun van het publiek genieten. „Ze blijven ons voedsel en sigaretten brengen ook al hebben we genoeg", aldus de student. De autoriteiten' hebben vanmorgen de telefoonverbindingen met het instituut afgesneden. Studentenleiders maakten gebruik van de telefoon om kleine groepen studenten in de hele stad instructies te geven. Ook met journalisten hadden zij telefonii • h contact: De Griekse regering schijnt met deze situatie in de maag te zitten. Na twee dagen van stilzwijgen heeft Papadopoulos de minister van openbare orde Therapon bij zich geroepen om de situatie te bespreken. Over deze bespreking, die gisteravond werd gehouden werden geen bijzonderheden bekend gemaakt. Premier Spyros Markezinis heeft echter laten weten dat

de politie de studenten niet met geweld uit het gebouw zal halen. De demonstraties van de afgelopen maand hebben de Griekse regering in toenemende mate in verlegenheid gebracht. De Atheense studenten eisen het aftreden van president Papadopoulos en van het kabinet Markezinis. De studentenonrust is inmiddels overgeslagen op andere universiteiten in het land. Een demonstratie bij de universiteit van Saloniki verliep rustig. In Patras hebben echter 1000 studenten de universiteitsgebouwen bezet. In beide steden hebben de studenten zich solidair verklaard met hun collega's in Athene. Een regeringsvertegenwoordiger heeft aangekondigd met de leiders van de studenten te zullen gaan onderhandelen over de beëindiging van de akties.

LONDEN, 16 nov. — De Engelse regering heeft gisteren de 54-jarige carrièrediplomaat Sir Peter Rambothan benoemd tot ambassadeur in de Verenigde Staten als opvolger van de graaf van Cromer. Een bekendmaking van buitenlandse zaken in Londen zei dat Rambothan, die heeft gestudeerd in Londen en de jongste zoon van wijlen burggraaf Sculbury is, in februari naar Washington zal vertrekken. Cromer, een vroegere gouverneur van de Bank of England, keert terug in de financiële wereld. (AP)