NRC Handelsblad

onzer redacteuren jjBfl -)j" CC 11 HAAG, 17 dec. — De beleidsnota over beperkin,g van de gevolgen van de I iC ] ia arste, die minister-president Den Uyl donderdag aan de Tiveede Kamer heeft ' ■d. heeft binnen het kabinet op verschillende onderdelen grote onrust veroor„•Klif fltans blijkt dat verschillende bewindslieden (o.m. die redactie van de nota, die bij nacht en ontij werd de betrokken zijn geweest. van CRM) bij de vaststelling geschreven, niet of onvolI

onder jjjeer de daarin voorX passages over versnel*n de aardgaswinning en ! fa aanvulling van artikel r de Wet op de ruimtelijke hebben irritatie geJ, Da ardoor is de reeds :ia " bestaande controverse tus" 3 ministerie van economie zaken en de NAM enerTT«i het ministerie van c.r.m. 7orgt voor de natuurbe" ! jng) anderzijds, weer ! voren gekomen. lutoister Van Doorn en staats1 tóris Meijer van c.r.m. zijn van mening dat aard* ,taning, hoe nod 'S uitbreivan "de produktie ook is, ! geval mag worden toeiLjj] in natuurgebieden, zo"Vmeland, Pirolavlak bij N.H. en Fochteloërveen „'zeldzaam stuk hoogveen op i L ns van Z.O.-Friesland en Jente)- . . ■Mocht de minister van econoChe zaken, die onder sterke tv staat van de NAM, die r kans schoon zou zien reeds slang bestaande boorplan' door te drukken, voorstelE tot boringen in natuurgeTjen doen, dan zullen de bellieden van c.r.m. zich jtegen fel verzetten; zelfs is C hun kant al gedreigd dat tot een breekpunt in het

kabinet zou kunnen leiden. Alle voorstellen voor versnel-» ling van de gaswinning zijn afkomstig van Economische zaken. Naar verluidt zijn de ministers van c.r.m. en van volksgezondheid en milieuhygiëne bij de voorbereiding daarvan niet betrokken geweest. Bij c.r.m. wil men niet zover gaan oppositie te voeren tegen iedere uitbreiding van aardgasr winning in Nederland, al kijkt men er wel uiterst argwanend tegen aan. Het hangt er vooral vanaf of booractiviteiten in waardevolle natuurgebieden of elders moeten plaatsvinden. Is het laatste het geval, dan bestaat er van de 1 Mint van c.r.m. weinig bezwaar. Dat geldt o.m. voor de voorgenomen booractiviteiten in Middelie (N.H.) en Emmen. Tot voor kort verwachtte de NAM dat in deze beide concessiegebieden rekening moest worden gehouden met vertragingen in de planologische onderhandelingen van plm. drie jaar. Door de aankondigingen in de Beleidsnota is nu de mogelijkheid opgenomen de onderhandelingsprocedüres aanmerkelijk te versnellen. Minister Gruijters, die daarvoor aanvulling van artikel 65 van de wet op de ruimtelijke

ordening (waardoor hij vrijstelling kan verlenen van de bepalingen van een bestemmingsplan) noodzakelijk acht, zal voorstellen doen dat de centrale overheid ook zelf bouwvergunningen voor boorinstallaties kan afgeven. Door het ANP in Emmen is zaterdag het bericht verspreid dat minister Gruijters al zou hebben beslist dat de NAM in Emmen door mag gaan met haar boorplannen. De minister heeft al laten weten, dat dat bericht volkomen onjuist is en dat hij nog geen enkele beslissing heeft genomen. Bij het ministerie van c.r.m. wordt opgemerkt dat de beleidsnota vooral veel ongerustheid en irritatie heeft veroorzaakt onTflat deze met grote spoed moest worden klaargemaakt en er daardoor onduidelijkheden in voorkomen. Verzekerd wordt dat er nog geen enkele beslissing over versnelling van de aardgaswinning is genomen en dat de democratische inspraakprocedures bij wijziging van bestemmingsplannen niet zullen worden veronachtzaamd. Dr. Terlouw (D'66) zegt van minister Gruijters te weten dat deze alleen van artikel 65 van de wet op de ruimtelijke ordening gebruik zal maken als economische zaken hem keihard weet aan te tonen dat versnelling van de aardgasboringen op bepaalde plaatsen noodzakelijk

t 0r t an Spaandonk

^ zich " aa ndient? structuren ontontwikkeling te of moeten wij de ontwikkeling en de geëigende als een rijpe »• ÜNponi recteur "g e neraal sche S° stelde sarVah da § aan rfp mr — vraor, L ae die sarjJ atl Eurnn aan de cor >feren1] ' rt s > die v° e onderwijsmi„ 6 eerste de tw eede maal c op Z as 01 1967 in We " itk C ° beel n °? iging van de t re st W p5ï deze maand in ]to nd d erd gehouden. Poli-J ir -g L Europese samenAUe „° nde rwijsgebied vertegnwoorüa \vare n \ t Oost " en Westen het er over eens:

• dat alle landen -met dezelfde problemen zitten en de oplossing in dezelfde richting van kortere studies, buitenschools onderwijs en permanente educatie zoeken: • dat er meer gelijkwaardigheid in diploma's moet komen en uitwisseling van studenten en docenten tussen de Europese staten; • dat de Europese samenwerking in het onderwijs een constructieve bijdrage kan leveren aan de toenadering van de volkeren. Zolang het bleef bij praten was iedereen het met iedereen eens. Maar zodra het om concreet handelen ging stapelden de

moeilijkheden en tegenstellingen zich op. Gelijkwaardigheid van diploma's zou nooit kunnen betekenen inter-Europese tewerkstelling op grond daarvan. Uitwisseling van studenteh en docenten stuit behalve op onderwijs-technische op hele reeksen economische, sociale en bestuursrechtelijke bezwaren. De landen van het Oostblok vooral Roemenië en Hongarije steunden ijverig het voorstel van Maheu om een permanente onderwijscommissie te vormen, die om de twee jaar tussen de meer technische ministersconferentie in bijeen zou komen. Met Frankrijk voorop, dat voor geen prijs ook maar iets van zijn souvereiniteit aan supra-nationale

organisaties wil prijs geven, kwam het verzet hier vooral van Engeland, Nederland en België, Van Nederlandse zijde werd een suggestie gedaan om de UNESCO te laten fungeren als coördinatiepunt tussen bovennationale organisaties zoals dé Raad van Europa, de Europese Gemeenschappen, de OECD, die zich allemaal met eigen bureaus en commissies met het onderwijs en de internationale samenwerking daarvan bezighouden. Er werd instemmend geknikt maar onmiddellijk kwamen de bedenkingen over competenties en bestuursstructuren ter tafel. Over de ambities van Polen om in Warchau een Europees centrum van post-academisch technisch onderwijs te vestigen werd nog vriendelijker gezwegen. Een door Maheu zelf niet zo aanbevolen voorstel om binnen de UNESCO een bureau van Europese samenwerking voor onderwijs en cultuur te vestigen werd afgedaan met te verwijzen naar het internationaal onderwijsbureau in Genève en het in 1972 door de UNESCO in Boekarest gevestigde Europees centrum voor hoger onderwijs. Maheu wees op de beperkte mogelijkheden en taakstellingen van die instellingen. Duidelijk geïrriteérd door de negatieve opstelling deed hij dit punt af met te

zeggen, dat de oprichting van zo'n bureau in het secretariaat van de UNESCO binnen zijn competentie lag. Het uiteindelijke resultaat van deze conferentie, die een week duurde, was wat de Europese samenwerking betreft een aanbeveling „om gunstig te adviseren tot de organisatie van periodieke, zo mogelijk twee-jaarlijkse conferenties van • vertegenwoordigers van de aangesloten landen bij toerbeurt telkens in een van die landen". Doel van die conferenfies zou dan moeten zijn „de problemen van samenwerking bestuderen om te komen tot voorstellen om concrete programma's om die samenwerking te versterken". Op de algemene vergadering var. 1974 zal de UNESCO dan voorstellen moeten doen tot instellen van die conferenties „rekening houdend met de" ontwikkeling van de algemene discussie over de versterking van de Europese samenwerking". Daarmee werd duidelijk verwezen naar bijvoorbeeld de veiligheidsconferentie in Gepève en andere samenwerkingsactiviteiten als bijvoorbeeld in Kopenhagen. Waarbij Le Monde opmerkt, dat, als die niets opleveren. het magere resultaat van Boekarest al bij voorbaat te niet is gedaan.

• In Suriname wordt sinds donderdagmiddag de Nederlandse student L. Franssen (26) uit Wageningen vermist. Hij was tijdelijk werkzaam bij de hydrologische dienst. Franssen wilde in een bootje de rivier de Corantijn oversteken, maar het vaartuigje sloeg om en Franssen en een Surirjaamse arbeider verdwenen in de diepte. Zij zijn nog niet teruggevonden. • De 24-jarige beroepssergeant H. B. Evers uit Arnhem is zondag in de Arnhemse rosse buurt „Het Spijkerkwartier" met een aantal kogels uit een pistool gedood. De politie arresteerde kort daarna de 44-jarige weduwe T.G.M.T.-van B. die zichzelf telefonisch bij de politie had aangemeld. Aanleiding tot de schietpartij was vplgens de verdachte het voorgenomen huwelijk van haar dochter met de sergeant, waar zij het niet mee eens was. • Het Centraal bureau voor de statistiek heeft becijferd dat dit jaar voor ƒ 330 miljoen directe schade door brand in ons land is aangericht. In 1972 bedroeg de directe brandschade ƒ 295 min.

Door onze politieke redactie ROTTERDAM, 17 dec. — De partijraden van KVP, ARP en CHU hebben zaterdag in principe besloten tot een federatieve samenwerking van de drie partijen onder de naam Christen-democratisch Appel en tot de indiening van één kandidatenlijst bij de volgende Tweede-Kamerverkiezingen.

De CHU stelt echter voorwaarden. In een motie sprak de c.h.-Unieraad, de besloten vergaderde, uit dat de ene kandidatenlijst te zijner tijd afhankelijk zal zijn van de dan bestaande politieke situatie. Voorts keurde de Unieraad unaniem het beleid van de oppositionele Tweede-Kamerfractie goed. Fractieleider dr. . Kruisinga en partijvoorzitter Van Verschuer lieten na afloop uitkomen dat zij, gesterkt door deze uitspraak, zullen volharden in hun houding tegenover het kabinet. „Wij vragen ook niet van de KVP en ARP dat zij hun steun aan het kabinet opzeggen", aldus mr. Verschuer. In de bijeenkomsten van KVP en ARP hadden de partijleiders zich met succes verzet tegen het binden van het beginselbesluit tot één kandidatenlijst aan allerlei voorwaarden. De KVP-partijraad dwong het partijbestuur via een motie om voor 7 januari a.s. uitdrukkelijk haar oordeel te geven of het voorbehoud dat de CHU hanteert een „fundamentele" en dan onaanvaardbare afzwakking van het beginselbesluit is. De samenwerkingsresolutie kreeg met deze toevoegingen de instemming van alle c.h.-Unieraadsleden en van de overgrote meerderheid in de KVP-partijraad. De a.r.-vergadering reageerde aanvankelijk zeer verdeeld op de resolutie, die tenslotte met 135 tegen 37 stemmen werd aanvaard. Voor de uitvoering van verschillende onderdelen, zoals instelling van CDAbestuursorganen en overdracht van bevoegdheden daaraan, is echter statutair nog de instemming van een tweederde meerderheid van de a.r.-kiesverenigingen vereist. Het verzet onder de anti-revolutiónairen der partijraad kwam vooral van de Kamercentrales Leeuwarden en Zwolle. Een van hun woordvoerders was het Tweede-Kamerlid drs. A. Schouten, die vooral de grondslag van het CDA bekritiseerde

als te weinig evangelisch. Hij meende dat de samenwerking een „schijneenheid" zou opleveren, „die ons van mistbank tot mistbank voert". Vice-voorzitter dr. D. Kuijper, drs. R. Zijlstra, voorzitter van de Kamercentrale Zeeland en fractieleider Aantjes wisten de partijraad echter in meerderheid te overtuigen. Volgens mr. Aantjes wordt het met de dag duidelijker dat het verschil tussen ARP en KVP enerzijds en de CHU anderzijds „meer dan een incident" is en dat daarom op het CDA een zware hypotheek rust. Maar het CDA is bedoeld voor de langere termijn. Het dient te steunen op "een enigszins duurzame overeenstemming over het beleid, aldus de fractievoorzitter. De vorming van één christen-democratische Tweede-Kamerfractie zou overigens alleen met unanieme instemming van de a.r.-fractie kunnen, en overdracht van bevoegdheden aan het CDA kan niet ruimer zijn dan de fractie zelf zou goedkeuren, zei Aantjes. Hij wees erop dat verschillende a.r.-Kamerleden bezwaren hebben tegen het CDA. KVP-fractievoorzitter mr. Andriessen hield zijn gehoor voor dat de opstelling van de drie 1 christen-democratische fracties deze week bij de behandeling van de ontwerpmachtigingswet "een belangrijke testcase" voor de kansen van het CDA zal zijn. De KVP-leider nam CHU-fractievoorzitter Kruisinga enigszins in bescherming tegen de soms felle kritiek van partijraadsleden en partijvoorzitter dr. De^eeuw; deze laatste meende: "De heer Kruisinga is niet de CHU, ik hoop dat dat vanmiddag zal blijken." Andriessen wees op de moeilijkheden die voor elk van de christen-democratische fracties aan de huidige politieke constellatie verbonden zijn. Hij vond dat hett te ver gaat, die moeilijklijkheden aan één man te wijten.

Andriessen en Krujsinga (links) op weg naar de lunch tijdens het congres van de CDA, zaterdag in Rotterdam.

Baldadigheid met vuurwerk door een tienjarige jongen heeft Woudenberg van de openbare kleuterschool Constanten beroofd. Het grotendeels houten gebouw ging zaterdagnacht in vlammen op.

Door onze politieke redactie DEN HAAG, 17 dec. — Tien dagen voor een eventueel ingrijpen in de lonen (bedrijfsleven en overheid) of de dividenden wil het kabinet ervoor zorgen dat de zakelijke inhoud van de maatregel wordt meegedeeld. De machtigingswet wordt zo gewijzigd dat vaststelling van de regeling pas na tien dagen haar beslag kan krijgen. Maatregelen inzake buitenlandse werknemers en huren zullen bij wet moeten worden bekrachtigd (daarover wordt dus in ieder geval In het parlement gedebatteerd). Voor prijsbeschikkingen en pachten worden voorshands geen bijzondere voorzieningen getroffen.

Op deze wijze komt het kabinet in de gisteren gepubliceerde memorie van antwoord tegemoet aan kritiek uit de volksvertegenwoordiging dat zij te weinig greep op eventuele maatregelen zou kunnen behouden als het wetsontwerp ongewijzigd zou zijn aanvaard. Het kabinet schrijft ook nadrukkelijk niet van plan te zijn de tijdelijke machtiging te gebruiken om rechtstreeks inkomenspolitieke doeleinden na te streven. Ook is het niet de bedoeling plannen door te voeren die in een normale parlementaire procedure geen goedkeuring zouden kunnen krijgen. Het , kabinet meent dat het parlement met de machtigingswet niet buitenspel wordt gezet. De Kamers blijven van alle maatregelen op de hoogte, zij kunnen het kabinet zonodig ter verantwoording roepen. Indien enigszins mogelijk zullen bepaalde maatregelen ook niet worden genomen zonder voorafgaand overleg met het bedrijfsleven, de commissies van overleg in de overheidssfeer en categorale organisaties en die van de vrije beroepen. Buitenlandse werknemers Bestaande rechten van in Nederland (legaal) verblijvende buitenlandse werknemers worden niet aangetast. Hun verblijfsvergunning komt ook in geval van vakantie buiten Nederland (bijv. met de Kerst) niet in gevaar. Wel zullen in beginsel nog slechts nieuwe buitenlandse werknemers wórden toegelaten en uit die landen waarmee wervingsovereenkomsten zijn gesloten. Maatregelen zijn in een vergevorderd stadium om het in dienst hebben van illegaal in Nederland verblijvende arbeidskrachten tegen te gaan. Distributie van gas of elektriciteitsgebruik wordt niet overwogen, wel een regeling van elektriciteitsgebruik voor bepaalde verlichtingsdoeleinden. Het kabinet verwacht dat begin '75 de aardgasreserves van het continentaal plat (geschat op 155 miljard kubieke meter) in gebruik kunnen worden genomen. Nagegaan zal worden in hoeverre afremming van de aardgasexport mogelijk zal zijn. Prijscompensatieregelingen in de cao's zullen onverlet gelaten worden. Reeds lopende contracten (individueel en collectief) kunnen worden doorbroken. De per eind november '73 geldende anciënniteits- of dienstjarentoeslagen worden niet

veranderd (met deze mededelingen komt het kabinet tegemoet aan bezwaren van de vakbeweging). Werktijdregeling moet zonodig in overleg met lagere overheden, het bedrijfsleven, vervoersbedrijven en het ministerie van verkeer en waterstaat tot stand komen. Enquête Drs. Ed van Thijn, fractievoorzitter van de PvdA in de Tweede Kamer, zei zaterdag op een PvdA-vergadering in Assen veel te voelen voor een parlementaire enquête naar de olievoorraden in ons land. Op verschillende gewestelijke vergaderingen van de PvdA kwam dit weekeinde tot uiting dat de socialisten zich achter het standpunt van de vakbeweging stellen: de eerder door het kabinet toegezegde loonsverhoging van 30 gulden per 1 januari moet niet in tweeën geknipt worden (ƒ15 per 1 januari en eventueel nog ƒ15 per 1 april). Het hoofdbestuur van D'66 heeft zondag verklaard met de progressieve partners van PvdA en PPR te willen overleggen over aanpassing van het regeerakkoord Keerpunt '72, omdat dit nog grotendeels uit de „groeifilosofie" is geschreven. PPR-fractieleider De Gaay Fortman verzette zich vrijdagavond op de kerngroepvergadering van zijn partij in Utrecht nog tegen suggesties om Keerpunt te herschrijven, al riep hij wel op tot overleg tussen de regeringspartijen over opvang van de energiemoeilijkheden. Het D'66-bestuur meent dat de KVP en ARP als zij dit wensen, bij herziening van Keerpunt betrokken ^moeten worden, omdat het hier „de voornaamste programmatische grondslag" van het kabinet-Den Uyl betreft en deze partijen op een speciale manier verantwoordelijkheid voor het kabinet dragen. De bijzondere situatie maakt volgens het hoofdbestuur van de democraten bepaalde centralistische maatregelen onvermijdelijk, maar het kabinet zou daarbij zeer aan overtuigingskracht kunnen winnen wanneer het tegelijk ook de spreiding van macht met voortvarendheid ter hand neemt. Uiterste terughoudendheid is volgens D'66 nodig bij de hantering van art. 65 wet ruimtelijke ordening, vooral waar het gaat om kleine aardgasvelden in natuurgebieden.

De actuele crisisvoorstellen van het kabinet Den Uyl die deze week, een rol spelen bij de behandeling van de ontwerpmachtigingswet voor 1974 in de Tweede Kamer, kregen in de toespraken van de confessionele fractieleiders voor de partijraden ruime aandacht. Mr. Aantjes (ARP) liet opnieuw blijken dat zijn fractie niet wenst in te stemmen met de vergaande machtiging voor het hele jaar. Ook vond hij dat in de kabinetsvoorstellen teveel verantwoordelijkheden rusten op de schouders van minister Boersma. Spreiding daarvan over meer ministers achtte hij noodzakelijk. Andriessen (KVP) liet zich in gelijke zin uit./ De A.R.-fractie is in de huidige moeilijke omstandigheden bereid het kabinet meer steun te verlenen, als het beleid dit tenminste mogelijk maakt, zo liet mr. Aantjes weten. Kennelijk doelend op de CHU riep hij. „andere, van oorsprong gouvernementele partijen" op om hetzelfde te doen. Het is een nationaal belang om een dreigende recessie te voorkomen en daarvoor zouden partijpolitieke verschillen moeten wijken^ meende de ARP-leider. Het zou onverantwoordelijk en onwaardig zijn, zei hij, wanneer fracties in de Tweede Kamer alleen vanwege hun afkeer van het kabinet Den Uyl thans hun steun zouden weigeren. De A.R.-fractieleider prees het kabinet omdat het naast de andere crisisvoorstellen ook durft in te grijpen in de loonen inkomensvorming en dat het de zwakke in de versobering wil beschermen. „Het heeft mij zeer teleurgesteld dat NVV-voorzitter Kok dit niet zwaarder heeft laten wegen in zijn reactie", besloot hij.

HEERENVEEN, 17 dec. — Het bestuur van het Heerenveense ziekenhuis De Tjongerschans is unaniem van mening, dat de medisch directeur, G. B. P. van Dam, niet langer kan worden gehandhaafd; dezer dagen zal hem ontslag worden aangezegd. Volgens de algemeen directeur, mr. O. van Norbruis functioneert de medisch directeur niet meer, noch ■naar binnen, noch naar buiten. Twee ziekenfondsen, het APFZ en het ANOZ, hebben een klacht tegen de heer Van Dam ingediend bij de officier van justitie te Leeuwarden, omdat hij tussen '53 en '72 als apotheekhoudend arts te Gorredijk voor bijna een half miljoen te veel aan medicijnen zou hebben gedeclareerd. De fondsen hebben de heer Van Dam een rekening gestuurd van ƒ 594.179,37, het te veel gedeclareerde bedrag plus de rente. (ANP)

NRC HANDELSBLAD Westblaak 180 Rotterdam-2 ABONNEESERVICE Verzoeken om nabezorqing en meldinq van onregelmatigheden in bezorging: Rotterdam: 01.0 - 14.66.66, maandag t/m vrijdag tot 20.30 Tjur en zaterdag tot 18.30 uur. BIJKANTOREN Rotterdam: Maandag t/m vrijdag tot 19 uur en zaterdags, tot 15.30 uur. Mljnsheerenlaan 212-214. 84.76.08 en 85.60.67. lacob van Campenplein 33, 20.21.49 en 21.43.54. Stadhoudersweg 102, 65.47.44 en 65.65 44. Amsterdam: N.Z. Voorburgwal 234 - 240, in kantooruren: 020 - 23 98 11; maandag t/m vrijdag vanaf 17 tot 20 uur en zaterdag vanaf 9 tot '.8 uur: 020 - 6 29.00 en 6 72.CO. Delft: Oude Delft 111b. 12.00.99 maandag t/m vrijdag tot 19.30 uur en zaterdaj tot 17.00 uur.. Oen Haag: Parkstraat 27 (Het Vaderland) 18 22 81, maandag t/m vrijdag tot 19 30 uur en zaterdag tot 17.30 uur. Haarlem: Ged. Oude Gracht 9, 31.18.19, maandag t/m vrijdag tot 19.00 uur en zaterdag tot 16.30 ,uur. Leiden: Noordeinde 30. 3.0131, maandag t/m vrijdag tot 20 00 uur en zaterdag tot 18.00 uur. ABONNEMENTEN f 40,— per kalenderkwartaal, ƒ 140,— per kalenderiaar. Tel. ebonnement9opdrachten. prijsaanvragen, postabonnementen buitenland en andere Informaties 010 - 14.72.11, toestel 3110 fkantooruren). Ter voorkoming van fouten met als gevolg stagnatie in de bezorging. worden adreswijzigingen niet telefonisch aangenomen. Stuur deze ten minste 14 dagen tevoren, per briefkaart uitsluitend naar Postbus 824, Rotterdam. INCASSO Abonnees die ons niet machtigden tot giro-Incasso (automatische overschrijving) gelieven uitsluitend te betalen d.m.v. de stortlngsoverschrljvingskaarten die hun worden toegezonden. Machtigingsformulieren giroincasso worden op aanvraag qaarne verstrekt. LOSSE NUMMERS Nederland 40 ct. België 8 fr. POSTGIRO REKENING 51.06 05 t.n.v. Nederlandse Dagbladunie N.V. BANKIERS: Amsterdam-Rotterdam Bank N.V. Bank Mees en Hope N.V. Plusproduktlesverzending 020 - 23 93.11 toestel 21. Plusprodukties- 0 informatie 010 - 14.72.11 toestel 3006.