NRC Handelsblad

p o0 r onze correspondent mr. F. W. A. VISSER BRUSSEL, 19 dec. — Nog geen drie dagen na het met moeite en pijn bereikte compromis van de Kopenhagense topconferentie heeft Engeland gisteravond met zijn ve to de hele Europese Gemeenschap lamgelegd. Door de puur administratieve en organisatorische voorbereiding te blokkeren van een gezamenlijke aanpak van de energiecrisis. Sinds de dagen van de Gaulles beruchte veto's heeft men niet meer zo'n scherpe woordenwisseling in Brussel meegemaakt als die van gisteren tussen Engelsen en Duitsers over de omvang van het fonds voor regionale onticikkeling.

De Engelsen — die zes weken lang het woord solidariteit niet eens wilden uitspreken inzake de oliecrisis — eisten nu opeens het volle pond solidariteit voor hun achtergebleven gewesten. Zij wilden dat dit fonds bijna ƒ 11 miljard in drie jaar zou besteden, terwijl de Europese Commissie slechts om ƒ 8 miljard had gevraagd. Maar de Duitsers, die zoals altijd de grote geldschieters moesten zijn (met een contributie van 28 pet. in het fonds) kwamen met het uitdagende antwoord dat 2 miljard voor hen het maximum was en dat zij daarover niet verder wilden onderhandelen. Op de verontwaardigde reactie van de Engelse minister Home, dat de Duitse schraapzucht bij de Britse openbare mening een „ernstige schok" zou veroorzaken, kaatste de Duitse onderminister voor buitenlandse zaken Apel de bal terug door Home van een poging tot chantage te beschuldigen. Met solidariteit op energiegebied staat en valt de hele Europese gemeenschap, zo zei hij. Wij laten ons niet dwingen die solidariteit van Engeland te kopen. Wij hebben er genoeg van altijd en op alle gebieden Europa te financieren en ditmaal zullen wij niet wijken. Overdreven Ierland en Italië, die evenveel belang hebben als Engeland bij een flink regionaal fonds, lieten merken dat zij het Engelse veto een overdreven reactie vonden omdat er namelijk al was afgesproken dat de klok op 31 december zou worden stilgezet en

dat de ministers voor 7 januari alsnog een poging zouden doen het eens te worden. Frankrijk hield zich bijzonder koest. Een uitstel van enkele weken maakt geen verschil voor een regionale ontwikkelingspolitiek op lange termijn, terwijl Engeland gisteren in een zeer spoedeisende zaak een op zichzelf tot niets verplichtende organisatorische voorbereidingsmaatregel tegenhield op energiegebied, waar elke dag telt. Het Engelse veto geldt namelijk de oprichting van het crisiscomité van negen nationale hoge ambtenaren onder voorzitterschap van de Europese Commissie en de verplichting voor de lidstaten om ieder kwartaal alle statistische gegevens te verstrekken over hun situatie op energiegebied. Februari De werkelijke solidariteitsmaatregelen komen pas in februari aan de orde: „gecoördineerde en billijke beperking van de consumptie", voorstellen voor een „geordend werken van de Europese Gemeenschap voor energie" en de voorstellen voor samenwerking met de olielanden en voor overleg met Japan en Noord-Amerika. Pas nadat de Commissie, uiterlijk op 31 januari, haar voorstellen daarover heeft ingediend, zal de echte slag over «ie energiesolidariteit beginnen en zowel Engeland als Frankrijk hebben al duidelijk laten weten dat zij daarin allesbehalve toeschietelijk zullen zijn.

Pag. 5: Vervolg

Brits veto bij EG-raad in Brussel

vervolg van pagina 1

Het tijdstip voor het Engels'' veto was dan ook bijzondcslecht gekozen en een hoge Be'gische diplomaat merkte gisteren op dat Engeland een gevaarlijk spel speelt en dat h>" veto een politieke stunt was waar niemand van onder de indruk was. Het klimaat gisteren was d*" te ongunstiger voor de Enge 1 - sen omdat zij meer dan zes weken geleden hun angstige aeti' tegen iedere vorm van solidariteit op oliegebied waren begonnen uitgerekend op de dag dr' zij ook in het college van permanente vertegenwoordigers eesubstantiële verhoging van he l regionale fonds hadden gevraagd. Geheim Extra reden tot irritatie wa c het feit dat de Engelsen e" Fransen in Kopenhagen het geheim van het politieke beraa r " hadden doorbroken door de Ara bische staten te laten weten d?' Duitsland en Nederland zic 1 " hadden verzet tegen aanvaardin" van een voor Israël veel schérpere verklaring over het Midden-Oosten dan die er in werkelijkheid werd aangenomen. Door de tekst bekend te maken van de door de twee zwarte schapen verworpen zinsneder (waarin Israël gevraagd werc zich dankbaar te tonen voor de Arabische bereidwilligheid om in Genève te gaan onderhandelen) bleven Londen en Parijs doorgaan met hun spel dat erop is gericht bij de Arabieren in de gunst te blijven ten kóste van de rest van de EG. Nederland heeft gisteren zowaar nog gepoogd te bemiddelen tussen Duitsers en Engelser evenals trouwens de Deense voorzitter en de andere leden van de Raad. Maar de voorzitter van de Europese commissie, Ortoli, gaf gisteravond te verstaan dat hij alleen nog redding verwacht van bilateraal contact op hoog niveau. Kanselier Brandt is echter tot begin januari met vakantie en het is bovendien een publiek geheim dat Heath en Brandt zeer slecht met elkaar overweg kunnen. Het drama van gistermiddag toont aan dat Engeland precies dezelfde methodes poogt toe te passen als die men sinds lang van Frankrijk is gewend. Maar het Engelse veto van gisteren miste zelfs de Franse bravour en was bovendien uiterst onhandig. — Chili. De leider van de verboden Socialistische partij van Chili, Carlos Altamirante, heeft via radio Havana een beroep op alle Chilenen gedaan zich tegen de „fascistische junta" te verenigen. (Reuter) — Argentinië wil vier kernenergiecentrales bouwen en de voltooiing van hydro-elektrische projecten bespoedigen om de gevolgen van de energiecrisis te overwinnen. (AP).

Door onze correspondent PARIJS, 19 dec. — In een interview met Le Monde heeft de minister van oliezaken van Irak met zoveel woorden gezegd, dat de Iraakse olie — in zoverre die aan British Petroleum (BP) en aan de Compagnie Francaise des Pétroles toekomt — „vrij" is. Dat betekent dat het deze oliemaatschappijen vrij staat hun contingent Iraakse olie zogewenst te leveren aan de VS of aan Nederland, de twee landen die onder het Arabische olie-embargo vallen. Tot nu toe had Bagdad zich niet openlijk over deze zaak uitgelaten. Irak is de enige Arabische olieproducent, die uitdrukkelijk afstand heeft genomen van het door de Arabische olielanden afgekondigde embargo, en van de op 17 oktober in Koeweit aangekondigde beperking van de olieproduktie. De regering in Bagdad meent dat het hanteren door de Arabische staten van het oliewapen, onjuist is. Irak heeft gisteren zelfs aangekondigd dat het zgn olieproduktie drastisch gaat verhogen.

binnenland 3 Staatscommissie gaat studeren op beroepsleger Stratenboekje voor maatschappijhervormers buitenland 4, 5 Afwezigheid van Syrië in Genève winstpunt voor Israël. Zie pag. 5. Daar ook: Combinatie van apathie e n angst overheerst noq steeds in Praag. M kunst 4 ren?' tonee '9 roe P Podium verdwij-auw recital van fascinerende zan9eres opinie

Aut 'opool Op Pp 9' '0: Rapport over de Westeconomie ^ankrnS' 11: Reservepositie van J K aanzienlijk versterkt eind liïl ' SS ' e Muntendam (foto) wil aan groei van bevolking ^arom S°lidariteit, met wie en * len * en bedrijf 9, 10, 11 se er j"^. w °rdt centraal georganiTiaakt pa 9' 9 - ^aar °°k : CBS iaar k e ® Con °mische cijfers over dit

h , Vande ru tot donderdagavond: ^ar Wa . r IJ * e bewolking met hier en «9e wini/ 6 ® 6 "' ^ ati 9 e tot krachn 'Humt uit 2u idoost tot zuid. v 'ak aa n ePnperaturef1 van ^ graden P'aatseijji, 2ee t0 ' min 2 graden Ma*-^ et 00sten van het fefe» ' ma morgen ongeveer 5

YERSEKE, 19 dec. — De schade aan de mosselcultuur in Yerseke. Door de vervuiling van het Oosterschelde water met olie gaat in de miljoenen guldens lopen. De voorzitter van de Vereniging van mosselhandelaren in Yerseke, T. Vogelaar, spreekt zelfs van een ramp. De mosselhandel is zondagmiddag met onmiddellijke ingang stopgezet, omdat de smaak van de mosselen aangetast was door de olie. De schade is een gevolg van een aanvaring op 11 december i'n de Oosterschelde een aanvaring plaats tussen twee schepen, waarbij een Duits tankschip 80 ton gasolie verloor. (ANP)

Martell Médaillon V.S .O.P. de oude cognac voor moderne mensen. MARTELL koopmuns X Bruinier BM

Door onze luchtvaartredacteur KOEWEIT, ROTTERDAM, 19 dec. — Vanmiddag omstreeks één uur is in Rome een Lufthansatoestel aangekomen waarmee de overlevenden van de kaping terugreizen naar huis. In Rome zijn de vijf Italiaanse gijzelaars en een Ethiopiër van boord gegaan. Het toestel zou doorvliegen naar Duitsland met de zes Lufthansaemployés. De 12 gijzelaars werden gisteravond om ongeveer half zeven vrijgelaten na drie uur durende onderhandelingen tussen de kapers en de autoriteiten in de oliestaat Koeweit.

Na het vertrek uit Athene — gisterochtend en een kort verblijf in Damascus rond het middaguur, was de Boeing omstreeks half vier op het vliegveld van Koeweit geland. Ook deze keer hadden diverse staten in het Midden-Oosten hun luchtruim en vliegvelden gesloten voor het gekaapte toestel. De landingsbaan in Koeweit was zelfs geblokkeerd door jeeps en andere militaire vrachtwatens. Toch maakte gezagvoerder Jo Kroese — bijgestaan door tweede vlieger Kies, die in tegenstelling tot eerdere meldingen niet door de Arabieren was vermoord — er een landing. Daarbij werden wel enkele jeeps vernield. Via de verkeerstoren op het vliegveld begonnen toen de onderhandelingen die resulteerden in de vrijlating van de 12 personen aan boord. Behalve de vijf Italiaanse politiemensen en een Ethiopiër, waren dat de (Nederlandse) gezagvoerder, de tweede vlieger, de Westduitse stewardes Uta Ottman (28), de Franse stewardes Claude Poinsard (22), de Oostenrijkse grondstewardess Helene Hamel (32) en de Duitse

vliegtuigmonteur Rosenbusch. Al deze gijzelaars werden naar het Hiltonhotel gebracht, waar zij de nacht doorbrachten. De vijf kapers werden naar een militaire basis gebracht. Het is niet pbecies bekend, wat hun voorwaarden voor de vrijlating zijn geweest. Volgens sommige meldingen hebben zij vrije aftocht geëist en verkregen van de autoriteiten van Koeweit. 32 doden Het aantal doden, dat viel bij de aanslag van dezelfde kapers op een Panam vliegtuig op de Romeinse luchthaven Fiumicino is 30 gebleven. Daarnaast werd een Italiaanse politieman die zich tegen de aanslag verzette gedood evenals een grondemployé van Fiumicino. Volgens verklaringen van de stewardessen werd de laatste in het vliegtuig met een nekschot gedood en in Athene uit het toestel gegooid. Een van de omgekomen slachtoffers in het Panam-toestel is van origine Nederlander: Lambert Tuininga, die in Rome voor Panam werkte.

Odell over olie Prof. dr. Peter Odell, verbonden aan het Economisch-Geografisch Instituut van de Erasmus Universiteit van Rotterdam, zal de komende tijd. regelmatig een „column" schrijven over de olie en de energiecrisis. Zijn eerste artikel over het — nu versneld — ontstaan van de energiecrisis, zal morgen •verschijnen. In latere artikelen zal prof. Odell de toekomstige energievoorziening van verschillende standpunten bezien. Een onderwerp dat met grote nadruk om aandacht vraagt. (Evenals de bon hieronder.) | ja ik wil best □ NRC Handelsblad vier weken op proef, voor de halve prijs (f 6,15) □ kwartaalabonnee worden a f 40,- per kwartaal Naam: Adres: Plaats: Ik maak nog geen geld over, maar wacht eerst uw bericht af. Deze bon in open envelop zonder postzegel naar NRC Handelsblad, Antwoordnummer534, Rotterdam. U kunt ook bellen als u dat liever doet: 010 -14 7211, tst. 3000 of 020 - 23 9811, tst. 100. I I I I I I I I ^st. 3000 of 020 - 23 9811, tst. 100. NRC Handelsblad

EINDHOVEN, 19 dec. — Daf overweegt de produktie van de Daf-33 in Indonesië voort te zetten. De Eindhovense fabriek bestudeert op het ogenblik de mogelijkheid de fabricage in samenwerking met de Indonesische Mantrust te doen plaatsvinden. Resultaten van deze studie kunnen rond februari volgend jaar worden verwacht, aldus Dal

dWaOrid>iH3A-|VU3AO OS'U SdBlAIIAinN 3SS01 0=0^ iaunaaao uvvm :|j3a)uasa.id NA/' a l!||3/'3;e6j3|eM 3 subjj ap uea jfnjpAAneiq 'pjeueo 3"| :36EMod3u/ 3S!3b-zjBH sp eu jee! os l 'eujajipe sujan sps |3j usëuojsuiv uba ¥\|/ól ao lS J3 P uga uba j3||0)h0b|s :mo)jjnqi 3i -|e|je 3Q/ - us>j>jo6 3Mn3|u laq uba u3uiisms6 ')Od>pe! sp uba >|aoqt !aa :pu3||nmuo /'|j3a uhiu st asn ufi|/M puB| ujiui si >|J 8aa lij j bbm : iaddv |3jex |3w 6u30a )|n >tejds qaqig JBBI sz ui >|3!)s!|BU -jnof sspuBpspsN 3p |sms ||0 'ims -/ sssaupuv Auiuig uba s . ojoj u; 81>6U/ '•innpsNipjB sp us /wnoqdo -ispaM sq /'apjapuejaA jouinq sz -uo aoq ua 'puB|japaN uba Ja>|JOA M3N ap 'lupuen/'si nu ubjsiu -eq6)v IBM uao) se/« slued : j 3 ao 6 oou 3>| U ia uouiis/'pjaAit pjaau -0|su3ds6 8t6t u; sip pueiuai isuj >(3jdS33/'8fr6l. 6BBJd :dB|)( 3) s is3 30 / S!»n|OAau ap usösi apuad -bm U30) qojz puepspaN aoq sss-| 'us |3I |bu uajods ua ua|3ds Bou nu 3ip 8t6t tin U3)|ez 'nu-sm 'U30)-8f6t :dj3MJ3pU0 s|b isuj s6 -b |{ig uss lusuinoop jspuozljq siv pnoguj sp )in dssjB usg 'usBepisssj s 6 ub| sp jooa u3z3| 3) |ssa BJ )x3 )3|/\| 'US6BP US !)jssa jooa jsujujnu us3 1sui puepspsN |ua jjosm SZdp }u [|ipsj3a US||BA >(3SM Sp Uj U3pp|W US6ep )sj3>) ap IBpJOOQ aSBifiq^sjdM aiBioads )aui PUB[J9P9M ft JA 5J99M 9Z9p

WASHINGTON, 19 dec. — President Nixon zou persoonlijk voor een aantal veranderingen die hij in en om twee van zijn woningen heeft laten aanbrengen en 4oor de Amerikaanse staat heeft laten bekostigen, hebben moeten betalen. Dit schrijft de Amerikaanse rekenkamer vandaag in een lang rapport aan het Amerikaanse Congres. Het gaat om zijn particuliere huizen in San Clemente en Key Biscane. Nixon zei in een toespraak op 8 december dat aan verbetering hiervan bedragen van respectievelijk 68.000 en 635.000 dollar waren besteed, maar volgens het rapport van de rekenkamer bedragen de totale, kosten 1,4 miljoen dollar. (AP)

VVD antwoordnr. 1877, Den Haag (geen postzegel) tel. 070-614121 kijk ned.1 20.20 uur hans wiegel

Door onze luchtvaartredacteur SCHIPHOL, ROTTERDAM, 19 dec. — De veiligheidsmaatregelen op tal van vliegvelden is aanzienlijk verscherpt na de bloedige aanslag op de Romeinse luchthaven Fiumicino. Op Schiphol verschenen gisteren twee nieuwe pantserwagens, die evenals de al op de luchthaven gestationeerde wagens van de marechaussee worden gebruikt bij het bewaken van de platforms en de daarop geparkeerde vliegtuigen. OOk verschenen er weer scherpschutters van de rijkspolitie, die drie jaar geleden ook al ingeschakeld waren bij het patrouillewerk op de luchthaven. De nieuwe pantserwagens werden enige tijd geleden in Engeland gekocht, speciaal voor de op Schiphol werkzame rijkspolitieeenheden. Aangezien nu weer is gebleken, dat aanslagen niet noodzakelijkerwijs

in het douanegebied beginnen, is ook de bewaking van het stationsgebouw verscherpt. Voor de komende feestdagen is er een paraatheidsregeling gemaakt, die ook dan de grootst mogelijke veiligheid garandeert. De Coördinatiecommissie Beveiliging Burgerluchtvaart houdt er kennelijk rekening mee dat Palestijnse commando's zullen blijven proberen met acties de vredesconferentie over het Midden Oosten te torpederen. Want — volgens mededelingen van Arabische diplomaten in Athene — schijnt dat toch wel een der voornaamste doelen te zijn geweest van de actie van de commando's. Ondanks veroordelingen door de meeste Palestijnse verzetsorganisaties, en door Arabische persmedia, wilde de kapers van de Lufthansa Boeing in Griekenland hun actie niet beëindigen. Ook de diplomaten, ambassadeurs van verscheidene Arabische staten, praatten tegen een muur van onwil voor hun argumenten. Een woordvoerder van het Palestijnse bevrijdingsfront in Genève heeft aangekondigd, dat het front alles zal doen om dergelijke acties in het vervolg te voorkomen. Yasser Arafat, de voorzitter van het front, nam contact op met koning Hassan van Marokko en verklaarde de aanval — waarbij vier hoge regeringsleden omkwamen — te betreuren. Op de Westduitse luchthavens worden sinds gisteren nu ook alle charterpassagiers gecontroleerd op wapenbezit. Franse

luchtvaartautoriteiten hebben besloten op de luchthavens zowel aankomende- als vertrekkende passagiers te gaan controleren. Op de Zwitserse luchthaven zijn extreme maatregelen genomen in verband met de vredesconferentie over het Midden Oosten. Honderden veiligheidsagenten uit de deelnemende landen zijn al in Zwitserland gearriveerd om hun delegaties te bewaken. Tot nu toe zijn er al 113 slachtoffers gevallen bij diverse Palestijnse acties (afgezien van de doden van München, de slachtoffers van het neerschieten van een Libisch passagiersvliegtuig en de doden van Khartoem). Het feit, dat van de 110 commando's er — volgens Israëlische bronnen — 70 nog of meer op vrije voeten zijn, is aanleiding voor de Internationale federatie van transportarbeiders om contact op te nemen met de wereldfederatie van vliegers om zo snel mogelijk gezamenlijke acties te bespreken. Minister Westerterp ziet als enige mogelijkheid om te voorkomen dat er wapens mee wor»den genomen aan boord van een vliegtuig, het verbod om handbagage mee te voeren. Volgens de minister zou hierover internationaal een uniforme beslissing moeten worden genomen. Grondpersoneel van de luchthavens van Rome is gisteren een boycotactie begonnen tegen Arabische luchtvaartmaatschappijen. Dit als reactie op de gijzeling en de dood van een van hun collega's.

Viereneenhalve kilo explosieven cn wapens hadden de kapers van het Lufthansa-vliegtuig bij zich. Na afloop van het drama werd de voorraad aan de pers getoond door een politieman in Koeweit.

Door een onzer redacteuren PARIJS, 19 dec. Bij Renault wordt al geruime tijd gewerkt aan een automotor die waterstof als brandstof zou kunnen gebruiken. Volgens een woordvoerder van de fabriek is er een motor gebouwd die op waterstof loopt, maar er zal nog ontwikkelingswerk nodig zijn voordat er een commercieel bruikbaar stadium is bereikt. Het werk aan de motor is begonnen voor de huidige oliecrisis. Bij de meeste andere energiebronnen dan olie en kolen is een belangrijk probleem, dat de energie eigenlijk alleen op één plaats, en dan meestal in de vorm van elektriciteit, kan worden vrijgemaakt. Daarom wordt er al geruime tyd gedacht aan de mogelijkheid met behulp van elektriciteit water te scheiden in waterstof en zuurstof. Men kan dan zuurstof in de fabriek rustig naar de buitenlucht laten ontsnappen, en de waterstof in gasvorm of, bij hoge druk en lage temperatuur, als vloeistof vervoeren. Bij verbranding wordt er weer met zuurstof uit de lucht water gevormd. Waterstof heeft evenwel een aantal eigenschappen die het werken ermee, b^jv. in automotoren, uiterst moeilijk maken. De ontwikkeling van een automotor die op waterstof draait, zou kunnen betekenen dat het in beginsel — zij het met zeer grote kosten — mogelijk zou zijn voor auto's om te schakelen van aardolie naar bijv. kernenergie. Dit dan afgezien van de bezwaren die aan kernergie en autoverkeer verbonden zijn. — Veronicawetjes in senaat. De Eerste Kamer zal dinsdag 15 januari de Veronicawetjes in openbare behandeling nemen. — Moskou. Partijsecretarissen van communistische landen houden om onbekende reden een conferentie. Roemenië en Cuba zijn wel aanwezig maar Joegoslavië sdwt.

Door onze parlementaire redacteur DEN HAAG, 19 dec. — De ontwerp-machtiginswet tot het stellen van regels voor inkomensvorming en werkgelegenheid zal in de Tweede Kamer de eindstreep wel halen, maar niet zonder wijzigingen die vooral de mogelijkheden van controle nog wat nader zullen preciseren.

Het gisteren begonnen en vandaag voortgezette debat leverde wat de negen grootste fracties betreft in eerste instantie ongeveer het volgende beeld op De fractie van de PvdA (43 zetels) wil in beginsel „ja" tegen de machtigingswet zeggen, zij acht snel en flexibel reageren op veranderingen in de economie nodig. De KVP-fractie (27) onderschrijft weliswaar de noodzaak van bijzondere bevoegdheden, maar „niets meer dan dat"; het parlement moet volgens de KVP kritisch zijn. De fractie van de VVD (22) wil de regering de gevraagde bevoegdheden niet verlenen; er is wel een economische teruggang, maar geen noodtoestand en in elk geval vindt de WD een machtiging zonder voldoende parlementaire controle ongewenst. Bij de ARP (14) heeft men met de wet geen onoverkomelijke moeite, maar zonder amendering zou een te zware aanslag op de parlementaire democratie worden gedaan. De PPR-fractie (7) wil in principe de gevraagde machtiging verlenen, hoewel zij toch wat meer controle achteraf gewenst vindt. De fractie van de CHU (7) behoudt zich haar oordeel nog voor, maar heeft wel ook laten uitkomen „grote zorgen" te hebben met betrekking tot het wetsontwerp en het beleid dat zich daaromheen gaat afspelen. De CPN (7) acht de wet „gammel" en loonmaatregelen moeilijk aanvaardbaar. D'66 (6) vindt het verlenen van de machtiging verantwoord, maar niet om de regering haar politieke doeleinden buiten de Kamer om te kunnen laten verwezenlijken. De fractie van DS'70 acht voor „deze vage en brede machtiging" geen argumentatie aanwezig. Eerste Kamer De Eerste Kamer heeft gisteren een voorstel van de drie

progressieve partijen om de Machtigingswet toch op 27 december te behandelen met 40 tegen 21 stemmen verworpen. De openbare behandeling zal zijn op 8 januari, overeenkomstig een eerder genomen besluit van de Kamer. Premier Den Uyl had de senaat dringend gevraagd de wet voor het nieuwe jaar te behandelen, omdat het kabinet de wet op 1 januari wilde laten ingaan.

Zie ook pag. 3.

De regeringstafel

(foto Theo Meiierl