NRC Handelsblad

u GON /PHNOH PENH, 27 dec. In de Mekang&elta, de 'thuur van Zuid-Vietnam, is een grootscheepse strijd ! ' an d om het bezit van de rijstoogst.

zijn 1500 man troepen naar het gebied ge•Sat op Kerstmorgen een hataljon Zuidvietnamezen zLn de 500 man was uitf Lid in een verrassings? a troepen van het Be

verzorging voor gewonden onvoldoende was. Nieuwe regering Cambodja heeft nu officieel een nieuwe regering. Premier is de 40-jarige Long Boret, die tot nu toe minister van buitenlandse zaken was. Hij is de opvolger van In Tam en wordt beschouwd als een van de bekwaamste politici in PHnom Penh. Het nieuwe kabinet bestaat uit 16 leden, tien minder dan het vorige. De portefeuille van buitenlandse zaken is nu in handen van Keuk Ky Lim, die van defensie van Thappana. Sinds Lon No! in maart 1970 met Amerikaanse steun een staatsgreep ondernam tegen het staatshoofd van Cambodja, prins Norodom Sihanoek, hebben er in Phnom Penh voortdurend kabinetswisselingen plaatsgehad. Laos In Laos heeft de regering van prins Soevanna Phoema de Pathet Lao ervan beschuldigd 17.000 burgers in door deze guerrilla-organisatie beheerste gebieden te hebben bewapend en de dorpsbewoners te hebben gewaarschuwd „bereid te zijn zich te verdedigen". Anderzijds heeft prins Soevannoevong, de leider van de Pathet Lao, de regering in Vientiane ervan beschuldigd de garnizoenen van de Pathet Lao die volgens de vredesovereenkomst in Vientiane en de koninklijke residentie Loeang Prabang zijn gelegerd, omsingelt. Verwacht wordt nu dat de twee partijen zeer binnenkort de kwestie van de neutralisatie van de twee steden diepgaand zullen gaan bespreken. (Reuter-AP)

Voor het eerst sinds hij president is heeft Nixon gebruik gemaakt van een normale Hjnvlucht om zijn bezorgdheid over de energiecrisis te onderstrepen. Hier ziet men de president aan boord van een DC-10 op weg naar Los Angeles zijn medepassagiers groeten.

TOKIO, 27 dec. — Japan en Zuid-Korea hebben gisteren eindelijk de ministersconferentie gehouden die voor september op het programma stond, maar door het conflict over de ontvoering van de Zuidkoreaanse oppositieleider Kim Dae-Jung steeds was uitgesteld. De ontmoeting van gisteren, de zevende in de reeks van regelmatige contacten op ministerieel niveau tussen de twee landen, heeft zoals na afloop, werd meegedeeld „geholpen om het wederzijds vertrouwen en begrip

te verdiepen". De Japanners duidden aan dat zij van hun Zuidkoreaanse collega's de verzekering hadden gekregen dat gebeurtenissen als de ontvoering van de oppositieleider door de Zuidkoreaanse geheime dienst uit een hotel in Tokio zich niet zouden herhalen. Het incident lokte in Japan grootscheepse protesten uit tegen het dictatoriale karakter van het regime van president Park Chung-Hee en leidde tot de opschorting van de economische hulp van Japan aan Zuid-Korea.

De Zuidkoreaanse premier Kim Jong-Pil kwam vorige maand zelf naar Tokio om zijn excuses aan de Japanse regering aan te bieden. Sinds zijn ontvoering heeft oppositieleider Kim Dae-Jung in huisarrest geleefd maar er doen geruchten de ronde dat hem begin volgend jaar zal worden toegestaan het land te verlaten. Het ministersoverleg van gisteren ging zowel in Tokio als Seoel gepaard met betogingen van Japanse arbeiders en Zuidkoreaanse studenten. (Reuter)

MOSKOU, 27 dec. — Russische joden die spijt hebben van hun emigratie naar Israël, mogen niet terug naar de Sowjetunie. Dit valt af te leiden uit een commentaar van persbureau Tass. Eerder kregen enkele kleine groepen van deze joden wel toegang tot de Sowjetunie. Een deel van de 250 joden die in W^nen op terugkeer wachten, heeft enkele weken geleden aan zijn verlangen kracht bijgezet met een tijdelijke bezetting van het Russische consulaat. Volgens Tass zijn er ook joden in Rome, Brussel en Istanboel die terugwillen. „Niemand wordt gedwongen ons land te verlaten maar wij zijn ook niet van plan hen toe te laten die niet in de eerste plaats in de Sowjetunie willen leven", aldus Tass. — Rectificatie adoptie. In het artikel „Adoptie gevraagd van half miljoen Vietnamese wezen" in de krant van maandag jl. is het adres van de woordvoerster van de actiegroep voor adoptieop-afstand van Vietnamese kinderen niet goed overgekomen. Het juiste adres luidt: Rineke Knippenberg, Waddenstraat 230 te Haarlem, tel. 023 - 33 59 25. — Warschau. Polen en Oostenrijk zijn het eens geworden over een schadevergoeding van 71,5 miljoen schilling in verband met de nationalisering van Oostenrijkse bezittingen in Polen na de oorlog. (Reuter) — Olie. Zambia heeft besloten de benodigde olie niet meer via westerse oliemaatschappijen, maar direct uit Arabische landen te betrekken. (Reuter) — Weduwen. Negenhonderd Boliviaanse oorlogsweduwen wier echtgenoten in de oorlog van 1935 tegen Paraguay zijn gesneuveld, zijn een hongerstaking begonnen voor overheidspensioenen. (Reuter) — Pampabrand. De brand die de afgelopen week een half miljoen hectaren weidegrond in de Centraalargentijnse provincie La Pampa heeft verwoest is onder controle. (Reuter) — Naasting. De Filippijnse nationale oliemaatschappij (PNOC) heeft Esso Philippines en het meerderheidsbelang van Esso (57 pet.) in Bataan Refining overgenomen (Mobil heeft de overige 43 procent). De regering van de Filippijnen wil de aandelen van de hand doen „zodra er een particuliere Filippijnse maatschappij is met voldoende geld en bekwaamheid om de bedrijfsvoering over te nemen". (Reuter)

Verkouden? Otrivin neusdruppels helpen direkt

door H. MALTA

„In 1990 zullen wij de modernste landbouw ter wereld hebben." Dit ambitieuze plan wil Bulgarije verwezenlijken met een verdergaande mechanisatie van zijn zeer grote agro-industriële „kombinaten". Een voorbeeld van zo'n „kombinaat" is een onderneming aan de Donau waar de teelt van suikerbieten, de raffinage en verzending binnen één bedrijf worden uitgevoerd. In 1971 werden alle coöperatieve en staatsboerderijen, met een gemiddelde oppervlakte van 4.000 ha, opgenomen in 171 „kombinaten" die gemiddeld een areaal van 26.000 ha bestrijken. Dit voorbeeld trekt internationaal de aandacht. Men krijgt de indruk dat een dergelijk, plan

van Chroesjtsjow dat niet werd uitgevoerd, nu ook in de Sowjetunie — blijkens een recente mededeling van Brezjnew — ter hand zal worden genomen. In een uitvoerige reportage schreef vorige maand het Franse blad Le Monde dat de economische ontwikkeling van Bulgarije meer aandacht verdient dan zij tot voor kort kreeg. Het is waar dat het land, ondanks een snelle agrarische en industriële uitbreiding, nog het armste van Oost-Europa is en nog niet uitsteekt boven het niveau van Portugal. Wel is het inmiddels in een stadium gekomen waarin ook aandacht moet worden geschonken aan de consumptiebehoeften van de bevolking. De door het regime op dit punt gedane uitspraken verschaffen echter nog weinig duidelijkheid. Partijleider Zjiwkow heeft gesproken over „de eenheid van materiële en geestelijke behoeften". Men kan er uit afleiden dat het regime aarzelt, uit vrees voor liberaliserende invloeden, de binnenlandse markt sterk te ontwikkelen. Het voorbeeld van Hongarije, dat van alle Oosteuropese landen het verst is gegaan met economische hervormingen, spreekt Sofia niet erg

aan. Vooral de Hongaarse loonontwikkeling — de positie van de laagstbetaalden in Boedapest is er niet rooskleuriger op geworden — versterkt in Bulgarije een behoudende tendens. Onder de leiders van het land bestaat geen enkele neiging de zeer nauwe band met de Sowjetunie iets losser te maken. Een uitspraak om de banden nog meer aan te halen „omdat wij één hart, één stel longen en één bloedcirculatiesysteem hebben" is hier en daar in het buitenland opgevat als een meer dan gewone loftuiting aan het adres van Moskou. Maar de gevolgtrekking dat Bulgarije „de zestiende republiek van de Sowjetunie" zal worden, noemde premier Todorow een „insinuatie". Hij legde de nadruk op de officiële onafhankelijkheid van Bulgarije. Inderdaad zijn er geen redenen te bedenken waarom het land zijn staatkundigheid zou prijsgeven. Nationale trots behoort er tot de tradities en voor iedere buitenlandse bezoeker is waarneembaar dat er veel voldoening bestaat over wat de Bulgaren zien als hun eigei^ na-oorlogse prestaties. Daarbij wordt er niet aan voorbijgegaan dat de ontwikkeling van de laatste decennia tot stand is gekomen met een zeer omvangrijke Russische hulp. Toch zijn er onder de jongeren wel enkele verschijnselen te constateren die men' misschien als bescheiden kritiek op de Sowjetunie zou kunnen uitleggen. Vooral de nieuwe Russische houding inzake Macedonië moet enige bevreemding hebben veroorzaakt. Moskou steunt niet langer zonder voorbehoud de Bulgaarse aanspraken, ten koste van Joegoslavië, op Macedonië. Daarnaast is er een stroming die het Russisch-Amerikaanse samengaan wantrouwt en meent dat het streven van de Grote Twee de situatie in het Midden-Oosten te regelen, ten kosten van de Palestijnen gaat. Die bezwaren leven waarschijnlijk ook bij sommige leiders. Net als in het Kremlin is in Sofia de mening over de ontspanningspolitiek niet eensgezind. De Bulgaren volgen de Russen op dit pad slechts zeer langzaam. In tegenstelling tot in de Sowjetunie worden westerse radiouitzendingen naar Bulgarije nog steeds gestoord. Het regime houdt de banden strak, al zal het parlement de komende jaren iets grotere bevoegdheden krijgen en hebben in de culturele sfeer de aloude die-hards het niet langer alleen voor het zeggen.

ir onze correspondent INDEN, 27 dec. — De serie loedelijk door de provisioIRA of daarmee gcassocile anarchisten in Londen •leegde bomaanslagen sud|t verder zonder veel indruk Imakén." Zij hebben tot nu geen mensenlevens gekost maar weinig letsel veroor'tt. De materiële schade is lin uitzonderlijk groot. :otland Yard waarschuwde 'r vanochtend weer voor lelijke verdere briefbommen. isteravond was er eerst een in een bloemenbak buiten jcafé — de pub „The Stagelf" — bij het bekende VicPalace Theatre. Men 'de binnen de knal, maar [oorstelling „Carry on LonI ging ongestoord door. Toen de ster, de zangeres BarWindsor, komplimenteerde LT 8 * kal mte zei zij: „Stel aan, ik was een oorlogsdeze ontploffing was 1 waarschuwing ontvangen. | yoor een latere aanslag op | telefooncel in het station i ondergrondse in zeer alne bewoordingen gegej kerstavond werden twee Wn op druk bezochte 1 "°ord-Londen gepleegd. ®men werden respectieve1 een balkon en tegen de "" Seplaatst. Bij de laatste

liepen zeven bezoekers verwondingen op; twee zuster zullen wegens beenblessures een tijd in het ziekenhuis moeten blijven.

door onze correspondent drs F. G. VAN HASSELT

t y. w ,1 ! ij ? ïi. JANBOEL 27 dec. — Met „ Sjfü is een der laatste [L het tijdperk van Ata';i-L° ng , egaan ' de man die na ;f s dood in 1938 de beUblfu van Turkse ■ sk, zowel als regeerder 7. oppositie. air ln kmir geboren en i /„ °PS e leid, heeft Ismet laltH^ neraa ' * smet ). zoals hij l a i J wordt genoemd, Ata^Ijm^ hcf, minister van ter k Se za ^ en en eerstelt', bijgestaan. Pas in 1937 hm a u a ^ s regeringsleider w 11 voor Celal Ba y ar < «dien voortdurend zijn n .„ , en die nu, één jaar laatste overlevenliarH. ! tijdperk (de twee spioj en zic h ' enkele e ' e 5 ei J verzoend). Maar va. j t° c ii Inönü en on, 1 e Atatürk als preopvolgde. m a ?JT ü . die Isme t «5 p„ 3 koos, toen alle Jan n " ac hternaam moestorn ■ Saat terug op ' 6 « lQ9? ar , lli j tweemaal, in I v eM,l e Griekse invalP all e Tnri? 61 res Pect dat S ö (i-,„ en geniet dankt de j.^'litaire prestaties w a>plomatieke capaciTurkHp 66 h 'J. in 1923 het taus a i Sunstige Verdrag iet, p . 'ï® w ist te bewerkle 1,7 , er Turkije uit de alttf 1°S wist te Ie j ans tot kort voor ® 1 daarvan. e ?. st onverwachte wijv ■' daarbij soms zijn i^n h r a ' ans " ten toon, v o 0 r ri' °P de dag dat To!eg aa e Engelsen verloren P'ief .J de rennen osH arnk! n de loge van de assadeur plaatsnam

(die het slechte bericht zelf nog niet eens had gehoord). Hautain Bij het binnenlands bestuur, alsmede bij de leiding van 's lands enige partij, de door Atatürk opgerichte Republikeinse Volkspartij, wekte hij meer ontevredenheid en kritiek. Het logge, stedelijk-bureaucratische regeerapparaat werd door de boeren (70 procent van de bevolking) als hautain en drukkend ervaren; gedurende en vlak na de oorlog liet Inönü zich ook een wat totalitair gekleurde persoonsverheerlijking welgevallen. Alles wat dorstte naar vrijheid en ontplooiingsmogelijkheid, ook op economisch gebied, verzamelde zich in de Democratische Partij onder Bayar en Menderes die in 1946 de gemanipuleerde verkiezingen verloor. Na 1947, het jaar van de Trumanleer die de door Stalin belaagde republiek te hulp kwam, wist Inönü echter de bakens te verzetten. De verkiezingen van 1950 waren geheel vrij en werden dan ook door zijn partij verloren. Door onmiddellijk af te treden nagelde hij zyn land definitief vast aan de democratie. Deze, historisch gezien zijn grootste daad werd door het regime Bayar-Menderes dat erop volgde (1950—60) onvoldoende gehonoreerd. Als oppositieleider werd Inönü in toenemende mate gekoejeneerd, vooral tijdens de campagne van 1957 toen men treinen liet fluiten om zijn speeches te overstemmen en hem met stenen en andere projectielen liet bekogelen. ,

Na de „democratische" staatsgreep van 1960 en de verkiezingen van 1961 werd hij weer uitverkoren de regering te gaan

leiden. Daar zijn partij toch weer een teleurstellend resultaat had geboekt (35 procent van de stemmen) moesten het

echter coalities worden, die hij tot 1964 bijeenhield. In 1962 en 1963 moest hij nieuwe militaire revoltes, ditmaal van radicaler karakter, neerslaan. Na de verkiezingen van 1965, die de politieke „erfgenamen" van Menderes weer glansrijk wonnen, ging hij andermaal in de oppositie. De man die in Turkije de democratie had ingevoerd bleef echter binnen zijn eigen partij een potentaat; wie het niet met hem eens was kon opstappen en menige secretaris-generaal is daaraan opgebrand; alleen de laatste, Ecevit, niet. De leuze „links van het centrum" die Inönü zelf had ingevoerd bleek bij de verkiezingen van 1969 totaal niet te werken; het percentage daalde tot 27 procent. Pas Ecevit, die onder Inönü minister van arbeid was geweest, wist deze leuze enige geloofwaardigheid te verschaffen. Toen Ecevit in 1971 anders dan Inönü de militaire ingreep afkeurde kwam het tot een breuk die tot „politieke vadermoord" zou leiden: Ecevit wist zoveel aanhang te verwerven dat hij in mei 1972 de 88-jarige, dove en halfblinde „pasja" van het partijvoorzitterschap kon verdringen. Enige maanden later verliet deze de in zijn ogen te links geworden partij en werd, als oud-president, partijloos senator-voor-het-leven. Hij maakte nog mee hoe de parti* nu eindelijk van het image van aderverkalking en bureaucratie bevrijd, aan een wederopbloei begon. Toch maakte hij de laatste maanden niet de indruk van een geslagen man. Tot het einde was hij actief in Ankara's

society en een cocktailparty op een ambassade was pas echt geslaagd als ook hij verscheen, altijd geflankeerd door zijn zorgzame Mevhibe, het Istanboelse buurmeisje waarmee hij 54 jaar geleden in het huwelijk trad. „Ik ben een harde noot om te kraken", heeft Inönü meermalen gezegd. Nog tot voor kort placht hij in een voorhistorisch zwempak zijn beroemde „duik" in de Zee van Marmora te nemen, omstuwd door verslaggevers die niets van het jaarlijkse ritueel wilden missen. De grand old man, in wiens kleine hoofd naar men zei negen vossen rondslopen die elkaar met hun staarten niet raakten, werd dit voorjaar zelfs nog genoemd als kandidaat voor een hernieuwd presidentschap. Tijdens zijn vorige werd op het Istanboelse centrale plein Taksim een sokkel neergezet waarop nu eindelijk het standbeeld kan komen te staan dat hij bij zijn leven niet wenste. Kabinetscrisis De nationale rouw heeft intussen nieuwe stagnatie gebracht in de pogingen tot oplossing van de reeds twee en een halve maand durende kabinetscrisis. Kort tevoren had de partijloze formateur Talu zijn pogingen tot vorming van een door president Korutürk nagestreefde „nationale coalitie" moeten opgeven. Maar het wordt niet uitgesloten geacht dat Inönü's grootscheepse bijzetting morgen in Atatürks mausoleum eet sfeer zal bewerkstelligen waarin alsnog een formule voor zo'n coalitie --Kan worden gevonden.

Ismet Inönü

NEW YORK, 27 dec. — De Russische geleerde Waleri Chalidze, aan wie de Russen het paspoort ontnamen toen hij een serie lezingen in de VS hield, heeft in New York een tweemaandelijks tijdschrift „voor de mensenrechten in de Sowjetunie" opgericht. Het blad wordt als de voortzetting gezien van de Kroijiek, het illegale blad dat enkele jaren in de Sowjetunie verscheen, omdat Peter Reddaway — die een boek schreef over de Kroniek — er aan meewerkt. In de redactie heeft ook een Amerikaanse zakenman zitting die ais de financier wordt beschouwd. (AP)

Geen warmte'spuien' door het open raam. Natuurlijk, kamers moeten af en toe even nu we zuinig moeten zijn met aardaas HlAC/^rtn nnli inki Mn». _J ! .... worden gelucht. Maar draai uw radiator of kachel uit zolang het raam open staat. Anders vliegt de warmte naar Regel dat met de knop van uw kachel buiten. En die kunt u zélf best gebruiken of met uw kamerthe'rmostaat. met alle energie. Zet uw raam zéker niet open als het binnen te warm wordt. Uw aardgas- en elektriciteitsleveranciers hebben deze en andere aanbevelingen verzameld in een brochure die voor het einde van het jaar huis-aan-huis zal worden bezorgd. Publikatie in overleg met het Ministerie van Economische Zaken %]

SANTIAGO, 27 dec. — Voor de tweede keer binnen twee dagen heeft de Chileense minister van buitenlandse zaken gisteren in een scherp gestelde nota de Zweedse premier Olaf Palme inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van Chili verweten. Vorige week overhandigde Palme aan Beatriz Allende, dochter van de bij de staatsgreep van september omgekomen Chileense president Salvador Allende, 300.000 gulden die door de Zweden bijeen waren gebracht als steun aan het Chileense volk in hun strijd tegen de junta. Volgens Palme zou hij hierbij niet als premier maar als voorzitter van de Zweedse Sociaal-democratische

partij zijn opgetreden. Maar de militaire machthebbers in Santiago stellen in hun laatste nota aan de Zweedse zaakgelastigde in Chili dat „de minister-president heel goed weet dat hij zijn persoonlijkheid niet kan splitsen". De Chileense junta heeft dinsdag een Zweedse chirurg verzocht, zo spoedig mogelijk Chili te verlaten. De Zweed, Erik Kangstrom, arriveerde zaterdag in Santiago, nadat de Zweedse regering toestemming had gevraagd voor een behandeling door de chirurg van de voormalige Chileense minister van landbouw Rolando Calderon. Calderon, een lid van de afgezette

regering-AHende, werd op 19 december getroffen door een kogel, die was afgevuurd buiten het gebouw van de vroegere Cubaanse ambassade, waarin Calderon sinds de coup van september een toevlucht had gevonden. Zweden heeft de belangen van Cuba behartigd vanaf het ogenblik, dat de junta de diplomatieke betrekkingen met Havana, direct na de staatsgreep, had verbroken. (Reuter, AP) Afgelopen vrijdag was Beatriz Allende in Nederland, waar ze met actiegroepen die het verzet in Chili steunen ontmoetingen had. Ook sprak ze met minister Pronk, van ontwikkelingssamenwerking.