NRC Handelsblad

I O" 20 aCHMAN ifAS'HïNGTON, 13 aug. , e en eerste uitdaging iident Nixon in een ositie brengt heeft " rn eur Wallace van Algisteren een bevel jardigd dat regelindruist tegen een besluit iterlij k „ ,. desegregatie betrefvan |are scholen. fcallace beval een blank naar een geheel school te gaan die ""kilometer van haar huis 'verwijderd, in plaats van , sC (] 0 olbus naar de door de ,, e chter voor haar aangezen gemengde school op ,..jg kilometer afstand, ïijnzend meende de gouverneur

van Alabama na zijn bevel dat hij „juist bezig was Nixon te helpen en met de federale autoriteiten samen te werken. Dit is een goede manier om Nixons oprechtheid te beproeven." Wallace doelde op een schriftelijke en mondelinge aanwijzing uit het Witte Huis eergisteren waarin alle federale ambtenaren op straffe van ontslag wordt bevolen geen plannen op te stellen of goed te keuren die massaal busvervoer inhouden ten behoeve van afschaffing van het dubbele schoolsysteem. Enige dagen daarvoor had de president, nadat conservatieven vooral uit Texas grote druk op hem hadden uitgeoefend, zijn eigen ministers van onderwijs Richardson en van justitie Mitchell de politieke grond onder de voeten weggetrokken door een desegregatieplan van het ministerie van onderwijs te verwerpen dat zich hield aan het jongste bevel van het Hooggerechtshof.

De regering diende slechts plannen op te stellen die het busvervoer tot een minimum beperken om aan het bevel van het Hooggerechtshof toch nog te kunnen voldoen. Het Hooggerechtshof had in april besloten dat volledige schoolintegratie noodzakelijk was en dat daarbij busvervoer van de leerlingen als middel kon dienen. Ondermijning Gezien de duidelijke uitspraken van de president tegen busvervoer van leerlingen bij degregatie heeft de federale commissie voor 'burgerrechten onder voorzitterschap van de president der universiteit van Notre Dame, Vader Hesberg, gisteren een scherp protest laten horen. De zeven leden der commissie klagen dat juist aan het begin van het schooljaar de uitlatingen van de president het gehele streven naar schooldesegregatie ondermijnen. Bustransport, aldus de commissie is vaak essentieel

om rassenscheiding in de scholen te vermijden. In plaats van deze waarheid te aanvaarden hebben velen van dat busvervoer een emotioneel geladen woord gemaakt. Maar busvervoer is altijd een onderdeel geweest van de schoolgang in de Verenigde Staten. Wat het land nu nodig had was een oproep tot plicht en eer om een eind te maken aan het dubbele schoolsysteem. Jammer genoeg hebben de verklaringen van de president der Verenigde Staten het tegenovergestelde effect, aldus de commissie. Het gevolg van Nixons politiek is ook al duidelijk. In het rijkste schooldistrict van het land, Montgomery County (Maryland) dat eigenlijk een buitenwijk is van Washington verwierp het schoolbestuur een desegregatieplan van het ministerie van onderwijs dat busvervoer van 7200 leerlingen eiste. Maar het departement van onderwijs zal nu waarschijnlijk niet optreden tegen deze daad van verzet. De moeilijkheid daarbij is natuurlijk dat de federale regering slechts gemiddeld twaalf procent bijdraagt in de totale kosten van het openbaar onderwijs in de VS en dat de rest door de Counties en de schooldistricten zelf wordt opgebracht via de grondbelasting waarvan de hoogte door de lokale kiezers zelf wordt bepaald. Geen commentaar Het witte Huis had gisteren geen commentaar. Wat betreft de actie van Wallace liet het een reactie over aan het ministerie van justitie waar echter alle woordvoerders opdracht kregen te zwijgen. Wel wilde één ambtenaar van het ministerie van onderwijs toegeven dat de actie van Wallace Nixon in het defensief had geplaatst op een manier dat de president nu zowel de zuidelijke conservatieven als de noordelijke progressieven en de negers tegen zich in het harnas heeft gejaagd.

Amerikaanse neger-Congreslid Diggs, die een bezoek brengt aan Zuid-Afrika, is gisravond voor de ambassade van de VS in Pretoria door enkele Bantoes hartelijk begroet

NEW DELHI, 13 aug. —In nabije toekomst zal het in Pakistaans-Indiase crisis iet komen tot het internaonale conflict dat Monde sommiooin vreesden, noch tot de feitelijke ontmanteling m het Indiase subcontiat. 2e conclusie wordt getrokna het verrassende bezoek de Sowjetminister van bui®dse zaken Gromyko aan Zij verwekt een duidelijke «stelling bij de Indiase elite w wie de geboorte van een onsnkelijk Oost Pakistan een % zaak geworden was. ■Set is een omgekeerd Münzo zei gisteren in New een rechtse partijfunctio«nien geeft ons een Sowweer, maar op de uitdrukSK voorwaarde dat we het gebruiken". Met deze woor"ordt de desillusie samengev an hen die aanvankelijk in Moskou gesloten verdrag ta .. dtii ( ,

een omsingeling van Pakistan zagen en de dood van „de geest van Tasjkent'. het oude compromis tussen India en Pakistan. Waarschijnlijk zullen president Yayha Khan van Pakistan en zijn naaste medewerkers weliswaar wrok blijven koesteren maar toch niet ontevreden zijn over het resultaat van Gromyko's bezoek aan New Delhi, dat erop neerkomt dat de Sowjetunie ondanks haar waarschuwingen en krachtige termen net als India opnieuw de eenheid van Pakistan erkent. De Sowjetunie en India lijken echter van president Khan een gebaar te vragen, namelijk Mujibur

Hahman niet ter dood te veroordelen en wat later de Awami Liga, misschien onder een andere naam, te herstellen, die dan minder uitsluitend Bengaals zou zijn dan haar voorganger. Sommigen in New Delhi denken dat president Khan verblind genoeg is om niet te zien dat hem een hand wordt toegestoken.

MONTEVIDEO, 13 aug van beroepsvoetballers in tbL heeft zijn spelers ~ Wen medewerking te verle«n de door de voetbalbond * ch t gestelde controle gebruik van J^nde middelen. De voetm .Sanisatie meent dat de 3iio- let spelers, maar de tiirf lngen moet controleren aii "f de trainingen de spet r „ r ei behandelingen doen ojji aan ' die de bond later als - zou kunnen kwalificeren. 1." De

WASHINGTON, 13 aug. — De Amerikaanse regering heeft besloten de publikatie te bespoedigen van bepaalde geheime stukken betreffende de oorlog in Korea, de Amerikaanse interventie in Libanon in 1958 en wat Cuba betreft, de crisis inzake de Russische raketten en de invasie in de Varkensbaai. Dit besluit van president Nixon zelf is gisteren door het Witte Huis bekend gemaakt. (AFP).

Door onze correspondent S. M. BOUMAN TEL AVIV, 13 aug. — De Israëlische minister van buitenlandse zaken, Eban, meent dat het een illusie is te veronderstellen dat het bestand langs het Suezkanaal voor onbepaalde tijd kan duren indien er geen beweging komt in de huidige politieke impasse. Op 2 augustus liet de minister van defensie, generaal Dajan, zich in een televisieinterview in dezelfde zin uit. Minister Eban liet gisteren in een toespraak tot het centrale comité van de Arbeiderspartij m rpgj Aviv de politieke situatie in het Midden-Oosten de revue passeren. Hij wees erop dat een deeloplossing ter heropening van het Suezkanaal de voorloper van een totale oplossing van het Israëlisch-Arabische geschil kan zijn. , In dit verband noemde kban de Egyptische voorwaarde dat Egyptische troepen in het kader van een deeloplossing het Suezkanaal moeten oversteken voor zijn land onaanvaardbaar. „Als Egypte serieus naar de heropening van het Suezkanaal streeft dan moet het deze voorwaarde laten vallen", zei Eban. Minister Eban argumenteerde dat de grondidee voor de heropening van het kanaal het scheiden van de Egyptische van de Israëlische troepen is. Het legeren van Egyptische troepen op de door de Israëli's te ontruimen oostelijke kanaaloever omschreef Eban als „het brengen van de lucifer naar het kruitvat". Opnieuw maakte hij duidelijk dat Israël geen bezwaar maakt tegen de oversteek van Egyptisch burgerpersoneel ter bediening van de installaties langs het Suezkanaal. Minister Eban liet zich sceptisch uit over de ernst van de Egyptische vredeswil. Zijns inziens zoek de Egyptische diplomatie naar wegen om een wig tussen Jeruzalem en Washington te drijven. Het ministerie van buitenlandse zaken in Jeruzalem onthield zich vanmorgen nog van commentaar op de rede van president Sadat van gisteravond waarin de Egyptische leider zei dat zijn land vastbesloten was nog dit jaar tegen Israël ten strijde

te trekken. Politieke waarnemers spraken vanmorgen echter van een „ongewoon harde" rede. Naar het oordeel van deze kringen moet Sadats wijze van uitdrukken in de eerste plaats worden gezien als een „excuus voor de verdeeldheid in de Arabische wereld". Bovendien wordt er een psychologische voorbereiding in gezien voor de aanstaande Algemene Vergadering van de VN, waar Egypte en de Sowjetunie het Israëlisch-Arabische geschil aan de orde zullen stellen.

GENEVE, 12 aug. — Engeland stelt voor een internationale organisatie de vreedzame exploitatie van de oceaanbodem te laten regelen. Deze organisatie zal de oceanen in vakken verdelen en alle landen, ook al liggen ze niet aan zee, krijgen een met hun oppervlakte evenredig deel. De landen kunnen dan weer concessies verlenen aan maatschappijen, om bijvoorbeeld olie, nikkel en koper te delven. Frankrijk had al eerder voorgesteld dat een internationale organisatie zelf de zeebodem gaat exploiteren. Volgens John Simpson, leider van de Britse delegatie in de VN, zou zo'n organisatie zich ontwikkelen tot „een enorme bureaucratie, die het merendeel van de inkomsten zelf opsoupeert", zodat de landen die erin deelnemen er nauwelijks iets aan zullen hebben. De VN zijn zelf niet in staat het geld op te brengen voor het oprichten van zo'n grote „maatschappij" en de deelnemende landen zullen er weinig voor voelen er veel geld in te steken, aldus Simpson. Volgens het Britse plan regelt de internationale organisatie slechts de verdeling, waardoor de kosten voor de deelnemende landen beperkt zijn. Ook een nu nog onderontwikkeld land kan zo

deelnemen in het plan. Als een land zijn exploitatierechten doorverkoopt aan een maatschappij, kan het daar v/eel geld voor krijgen. De landen mogen ook zelf het hun toegewezen deel gaan exploiteren. Er zal een rooster opgesteld moeten worden, om te voorkomen dat bepaalde landen hun deel onmiddellijk „leegdelven", terwijl andere, arme, landen daar niet toe in staat zijn. Na de eerste stage, het onderzoek van de zeebodem, zijn dan eventueel nog correcties in de verdeling aan te brengen. De Britse voorstellen worden nu besproken in de zeebodemcommissie van de VN, die een internationale conferentie over het zeerecht in 1973 voorbereidt. (Reuter). Automodellen '72 DETROIT, 12 aug. — De verkoop-race op de Amerikaanse automobielmarkt is al van start gegaan nu General Motors zijn dealers toestemming had gegeven de 1972 modellen te gaan verkopen en Ford dat voorbeeld volgde. De oorspronkelijke introductie datum van de nieuwe modellen was 23 september. Ford heeft verklaard de introductiedatum te hebben vervroegd omdat er nog maar weinig 1971-Pinto's voor de verkoop beschikbaar waren. GM heeft geen nadere uitleg gegeven. (AP)

KAIRO, 13 aug. — De Soedanese vice-premier en minister van justitie, Babakr Awadalla, heeft gisteravond in een korte verklaring voor RadioOmdoerman meegedeeld dat zijn land de spanning met Moskou niet verder wil opvoeren, maar tot een normalisering van de betrekkingen met de Sowjetunie wil komen. Deze relaties zijn slecht als gevolg van de stroom van kritiek van Russische en andere Oosteuropese nieuwsmedia op het ter dood brengen van veertien Soedanese communistische leiders of sympathisanten. Deze executies volgden op de mislukte staatsgreep tegen het be_wind van president Numeiri. Uit protest tegen de communistische kritiek heeft Numeiri de Soedanese ambassadeur uit Moskou teruggéroepen en de Sowjet-vertegenwoordiger in Chartoem verzocht het land te verlaten. Het staatshoofd heeft echter herhaaldelijk laten weten dat hij geen volledige breuk met Rusland wenst, waarvan zijn land het merendeel van zijn bewapening krijgt. Gisteren zijn twee Syrische staatslieden in Damascus teruggekeerd van bezoeken aan Moskou en Chartoem. Het waren vice-president Machmoed elAjoebi en de minister van buitenlandse zaken, Abdel Halim Chaddam. Volgens waarnemers moet hun reis worden beschouwd als een poging tot bemiddeling tussen Moskou en Chartoem. Vice-president Ajoebi noemde de bezoeken vruchtbaar en succesvol. (Reuter)

NIEUWSANALYSE door L. JORDAAN

klok u de regelmaat van de Sin ^ aa 't de Britse vereni^*5 van Verkeersvliegers, r:a > Ve S Balpa, de voorpagiüiM rnet . ve elal onrustbarende ..indelingen, meestal over de "heiligheid. - y v er ,° zi in er in het recente ü 6s en Paniekerige publicavjj e en kamervragen over (ta = Vel 'den die onveilig zouZ1 i n , over een type Amerid re "? vliegtuig, dat een be!%. » zou zijn voor iedere h aal ® gler die het in zijn hoofd Veer er in te stappen en nu 3ejj' °ver de grote kans dat een? brieste militaire vlieger ourg e rtoe s tel ramt. het o ^ meer met rellen gev a fi 6Val is ' zij* 1 ook; in deze kernen van waarheid V v v f 'met een dusdanige V '' eid lawaai, overtroka ch argumentatie en twijfelv eris g geïnterpreteerde gegeW men a ' gauw door de 5 1 het bos niet meer ziet. val \ r ens 7? al ' Italië, ie-lu^K t geval van vakanPoft^ l havens (in Spanje. Oost. enrij'k Griekenland Innsbruck)

waren er inderdaad situaties die niet voor de volle honderd procent bevredigden. Maar daar stond tegenover, dat er in verschillende gevallen verbeteringen aan apparatuur waren beloofd (en ondertussen hebben plaatsgevonden), dat deze vliegvelden door hun ligging (in de bergen) toch al moeilijker gesitueerd .zijn dan bijvoorbeeld Schiphol in het vlakke land en dat — uitgaande van de vaste procedures die de luchtverkeersbeveiliging nu eenmaal kent — iedere gezagvoerder zelf de definitieve verantwoordelijkheid heeft van het vliegtuig dat hij bestuurd. Dat weten de luchthavenautoriteiten, maar ook de verkeersleiders, de luchtvaartmaatschappijen die een gezagvoerder opdracht geven ergens naar toe te vliegen, en dat weten ook de vliegers zelf. Het geval van de Boeings 707 was nog typerender voor de wellicht eerlijk gemeende, maar overdreven bezorgdheid van de Balpa-bestuursleden. Een type toestel, waaraan de fabriek een klein mankementje

had gevonden werd eensklaps „onveilig" genoemd. En er werd weer gedreigd met boycotacties, terwijl al de maatschappijen die met de Boeing 707 vlogen, wisten, dat er een vervangend onderdeel was ontworpen en (goed)gekeurd.

En dat terwijl al die maatschappijen — meestal op voordracht van hun (gespecialiseerde) technici — het niet nodig vonden om de 707's aan de grond te houden in afwachting van vervanging van het zwakke onderdeel. Zij wisten zelfs dat rustig gewacht kon worden, totdat bij een normale onderhoudsbeurt de vervanging zou kunnen plaatsvinden. En nu de meest recente rel.

Militaire vliegers zouden burgervliegtuigen hinderen, als doelwit kiezen, te dicht naderen, kortom bijna botsingen veroorzaken. Nu is het begrip „bijna-botsing" („near-miss" of „air-miss") nauwelijks omschreven. In de door verkeersleiders gecontroleerde luchtvaart (waaronder de vliegbewegingen van alle lijndiensten chartermaatschappijen vallen) wordt als vertikale afstand 300 meter en als horizontale afstand tien minuten (acht kilometer) aangehouden. Bij een zelfde zicht van acht kilometer mogen o.a. militaire vliegers volgens de Visual Flight Rules (VFR) door de bestaande luchtwegen vliegen (Bij minder zicht mag dat aileen na contact met een verkeersleidingscentrum). Gebeurt het nu eens, dat een vlieger een ander toestel op minder dan 300 meter of acht 'kilometer ziet (er vanuit gaand, dat zijn visuele waarneming juist is) dan kan hij spreken van een „air-miss". Een rapport hierover wordt

dan ingediend en komt uiteindelijk terecht bij een speciale „air-miss commissie", die als er inderdaad sprake is geweest van gevaar tegen de betrokkenen zware maatregelen neemt. Dat laatste hoeft in ons land echter zelden of nooit. Wat er verder nog wel eens kan gebeuren — en daarop doelt de Balpa in haar laatste klacht — dat een militaire vlieger op kilometers afstand in de richting van een „airliner'' vliegt. Een jachtvlieger heeft nu eenmaal geleerd andere toestellen te onderscheppen. Pas opgestegen zal het inderdaad wel eens gebeuren, dat hij een schijn-onderschepping onderneemt in de richting van een hoog-overvliegende „airliner". Maar aangezien alleen al zijn wapens zo ver dragen, dat het vertikaal op een kilometer afstand onder de airliner kan blijven, en verder een vlieger via een radarscherm van het militaire verkeersleidingscentrum zich gadegeslagen weet, zal geen enkele militaire vlieger zo gek

zijn de omstandigheden te tarten en te dicht naderen. Ook de militaire vliegers weten, dat zij de bestaande basis regels niet zonder veel risico's kunnen overtreden „Het is te vergelijken met het wegverkeer; als iemand ineens links op een drukke snelweg gaat rijden gebeuren er gegarandeerd vroeg of laat desastreuze ongelukken. We moeten er nu eenmaal vanuit gaan dat ieder zich aan de basisregels houdt", menen luchtverkeersb'aveiligers. Bovendien wordt in de basisregels met plotselinge situatie-bemoeilijkende factoren, rekening gehouden. Zodat men tot de conclusie moet komen dat de Balpa-officials zich star afsluiten van de werkelijkheid, ter wille van een utopische veiligheid in de lucht die alleen bereikt kan worden als alle toestellen aan de grond blijven staan. De Balpa raakt de spijker {is vliegveiligheid) niet op de kop, maar ramt op de plank (is luchtvaart.).

ISTANBOEL, 12 aug. — Voor een hof in Istanboel is gisteren een proces begonnen tegen 83 personen, onder wie een vijftigtal luitenants ter zee. Zij worden beschuldigd van piannen „met geweld de Turkse grondwet te veranderen of af te schaffen en het parlement te ontbinden of te beletten zijn functie uit te oefenen". De akte van beschuldiging eist de doodstraf tegen 41 verdachten. Tot de bekendsten behoren Irfan Solmazer (50), een van de deelnemers aan de staatsgreep van mei 1960 waarbij het regime-Menderes werd afgezet; Sarp Kuray (24) luitenant ter zee die ontslag kreeg wegens communistische activiteiten; Attila Sarp (25), oud-voorzitter van de Dev-Genc, de federatie van jonge revolutionairen, en twee hoge veiligheidsfunctionarissen. Volgens de aanklacht zouden begin 1971 geheime bijeenkomsten zijn gehouden tot oprichting van een marxistisch-Leninistische partij in Turkije. Doel hiervan zou zijn geweest te komen tot een volksrevolutie. (AFP)

MUENCHEN, 13 aug. — Karei Bocek, die van 1962 tot 1969 directeur-generaal van de Tsjechoslowaakse uraniummijnen is geweest, is uit zijn gevangenis ontsnapt en bevindt zich thans in West-Duitsland waar hij politiek asiel heeft gevraagd. Westduitse autoriteiten houden zijn verblijfplaats geheim. Aangenomen wordt dat hij belangrijke inlichtingen kan verschaffen over de Russische kernenergie. Uranium (waarvan Tsjechoslowakije een van de voornaamste producenten in Europa is) is een grondstof voor de kernenergie. Bocek wist te ontsnappen toen hij na een verhoor verlof kreeg naar het toilet te gaan. Volgens betrouwbare inlichtingen is er in heel Tsjechoslowakije jacht op hem gemaakt. In 1970 was hij gearresteerd. Hij was een aanhanger van Dubcek geweest en werd er van beschuldigd verantwoordelijk te zijn voor de houding van de arbeiders in de uraniumindustrie die de produktie traineerden na de invasie van 1968. Bovendien had hij onder Dubcek meegewerkt aan een rapport waarin werd betoogd dat in plaats van Russische, Britse kerninstallaties moesten worden geïmporteerd in ruil voor uraniumleveranties. (AFP/Reuter/AP)

Dr. Harrison Schmitt, de geoloog die is uitgekozen om als eerste geleerde-astronaut aan een Apollo-vlucht te gaan deelnemen

Een hartelijke begroeting voor Pompidou

President Pompidou niag zich ook tijdens zijn vakantie in een warme belangstelling verheugen. Nauwelijks is hij uit zijn auto gestapt of een jeugdige Francaise begroet hem hartelijk.

KAÏRO, 13 aug. — De Egyptische president Sadat heeft aanstaande zondag als uiterst tijdstip vastgesteld voor de Amerikaanse pogingen een oplossing van de crisis in het MiddenOosten tot stand te brengen, zo schrijft het semi-officiële Egyptische blad Al Ahram. Na zondag zou Sadat zich bezig houden met het nemen van een beslissing van Egypte omtrent oorlog of vrede. De Egyptische president zou de Amerikaanse minister van buitenlands e zaken, Rogers, meegedeeld hebben dat deze beslissing nog in 1971 genomen moet worden. Egypte zou een bezetting van zijn gebied door Israël voor nog eens vijf jaarlang niet toestaan, omdat er dan in de ogen van de wereld een voldongen feit geschapen zou zijn. Volgens de hoofdredacteur van Al Ahram, Heykal, heeft president Sadat in juli in een briefwisseling met president Nixon toegezegd dat Egypte zich tot 15 augustus nauwgezet zou houden aan het bestand langs het Suezkanaal. Hiermee gaf hij Amerika een „laatste kans" de impasse inzake een heropening van het Euezkanaal te doorbreken. (DPA-AFP)