CLEMENTE, 28 aug. ;.j en t Nixon heeft zijn Luring gehecht aan de ^.„overeenkomst ovei\ n e n beschouwt die als langrijke stap ter verlering van de spannin■ a je wereld, zo heeft westelijke Witte Huis , ren laten weten. ; bekendmaking van de ■rikaanse goedkeuring he t ontwerp volgt op .-ekingen tussen de prej en de Amerikaanse •ssadeur en West-BerKenneth Rush. ■ q zei te verwachten dat de inkomst „binnen enkele , door de VS, Engeland, ifijit cn de Sowjetunie zal ïji'ondertekend en noemde akkoord een „belangrijke «inning" voor de buiteni politiek van Nixon, omtnerika geen van zijn wet•echten in de verdeelde stad opgegeven, terwijl toch een jiakkelijking van de foetussen de beide delen van J( ) was verkregen. yoskou heeft de Oostduitse ter van buitenlandse zaWinzer, besprekingen gesmet zijn Russische collega -Vko. Officieel werden als 'èitsonderwerpen de Euroreiligheid en bilaterale be, n gen opgegeven, maar het
tijdstip van Winzers bezoek, zo kort na het slagen van het viermogendhedenoverleg, en nog geen twee weken nadat de Russische minister zelf in Oost-Berlijn was, maakt het waarschijnlijk dat het voornaamste punt van overleg het bereikte akkoord vormde. Neues Deutschland In een hoofdartikel in het Oostduitse partij-orgaan Neues Deutschland werd gisteren verklaard dat de overeenkomst over Berlijn voor het eerst erkent dat alleen de Grote Vier gezamenlijke verantwoordelijkheid voor West-Berlijn dragen. • „Voor het eerst", zo zegt het blad, „bestaat een vier-mogendhedenakkoord over West-Berlijn. een akkoord dat ook nog af te sluiten overeenkomsten tussen de DDR (en West-Duitsland en tussen de DDR en West-Berlijn zal omvatten". Het essentiële element in het bereikte akkoord — waarvan de tekst overigens nog niet is gepubliceerd . — is, aldus Neues Deutschland, de erkenning van
het feit dat West-Berlijn geen deel uitmaakt van West-Duitsland en niet door de Bondsregering mag worden bestuurd. Verder om het feit dat,de Westduitse aanwezigheid in West-Berlijn zal worden teruggebracht. Het Oostduitse partijblad vestigt er de aandacht op dat de vier -mogendhedenovereenkomst volledig rekening houdt met de soevereiniteit van de DDRIn het artikel wordt de Oostduitse interpretatie van het akkoord duidelijk benadrukt: Oost-Berlijn is de hoofdstad van Oost-Duitsland," West-Berlijn bezit een afzonderlijke politieke status en maakt geen deel uit van West-Duitsland. In SPD-kringen in Bonn kon men gisteren horen dat het nieuwe akkoord heeft vastgelegd dat de statu^ 'en de positie van de vier bezettingsmachten in de voormalige Duitse hoofdstad berusten op hun rechten als overwinnaars van de Tweede wereldoorlog. Men acht daar de erkenning van de rechten en verantwoordelijkheden van de Grote Vier als de sleutel van het
akkoord. In het verleden heeft Moskou vaak ontkend dat de Westelijke bondgenoten enige rechten zouden hebben in de stad als geheel. ,Èerst verkeer" Walter Scheel, de Westduitse minister van buitenlandse zaken, heeft gisteren gezegd dat zijn regering de verdragen met de Sowjetunie en Polen niet zal laten ratificeren voordat de besprekingen met Oost-Duitsland over een regeling van het verkeer naar en van Berlijn met succes zijn afgesloten. „De procedure voor de ratificatie van het verdrag met de Sowjetunie en dat met Polen zal in werking worden gesteld nadat de overeenkomst over Berlijn in al zijn onderdelen is getekend", zo verklaarde Scheel in een radio-interview. Na de ondertekening van het eerste gedeelte zullen de beide Duitse staten overleg over de nadere uitwerking van de overeenkomst over Berlijn beginnen. (Reuter - AP) ,
"Nixon hecht goedkeuring overeenkomst over Berlijn". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
"NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
INDEN, 28 aug. — De Britse ring heeft gisteren bepaald reders van tankboten tieni miljoenen guldens boete •en krijgen als hun schepen Iritse wateren en stranden olie bevuilen. tt ingang van 9 september den delen van de wet tegen .ervuiling van de zee van it, die een uitvloeisel is van in 1969 gesloten internatioverdrag dat door 29 landen itekend maar tot dusver aldoor Engeland is geratifi(i i en ander is het gevolg de ramp die zich vier jaar ien voor de zuidkust van rland voltrok. Toen brak de tr Torrey Canyon in tweeën tdoor duizenden tonnen olie iritse en Franse stranden tekwamen. (Reuter)
"sancties vervuiling olie gaan maand in". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
INIS, 28 aug. — In opdracht president Bourguiba gaat de ïsische minister van buitense zaken, Mohammed Mas«li. in Rome met paus Paurer Jeruzalem praten. r zijn vertrek zei de Tuneminister dat hij de paus iwijze van zijn land zal drengen op wat "hij noemde ■'■'erjoodsing van 'Jeruzalem" 'Israël. Deze kwestie is vol1 de minister voor de moBiedaanse en . de christelijke |d van groot belang. § e tijd geleden is Israël Arabische zijde ervan be"igd dat het plannen zou om onder andere de ^sa-moskee in Jeruzalem af om op deze plaats de wan koning Salomé te (Reuter)
"stap paus over ruzalem". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
[ARRAKESJ, 28 aug. - proces in Marrakesj, 193 Marokkaanse inuelen en vakbondsleiterecht staan op beging van „samenzwegen de binnenlandse van de staat", de openbare aanklager e / en tegen 49 verdachte doodstraf geëist. "eldt 17 van de 161 menaanwezig zijn, en alle 32 ltp n. die bij verstek worht. °Penbare aanklager eiste tegen enige tientallen str^f 11 ' evens ' an § e gevan"■"* die terecht staan, r ' beschuldigd van deelneaan een in december 1969 komplot tot omverweran - de regering van koning en het vestigen van een —sche volksrepubliek." er de verdachten bevinden °oraanstaande leden van PPositiepartij Union natioforces populaires ™- een socialistische beL d'e in 1959 werd opgeis de doodstraf geëist a e voorzitter van de stunisatie van de UNFP. j, te ?en de schrijver Moha'"Urkani, lid van de natiovan de U.N.F.P. is de , geëist. LI Un ondervraging hebben alle verdachten eerder : ?m Ver de politie afgelegde s , e nissen herroepen. Volwaren die bekentenisi^'wongen door marte~
"bij proces Marokko". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
Door onze correspondent E. BOOGERMAN PARUS, aug. — Het dynamische journalisten-duo Dominique Lapierre en Larry Colline, dat achtereenvolgens met Pari s-b r 0| e -t-i |? (Bevrijding van Parijs in 1944) en Ou tu porteras m o n d e u i I (Spaanse stierenvechters) al de nodige bekendheid had verworven, heeft met O Jérusalem een nieuwe prestatie van formaat geleverd *). Dankzij een grootscheepse reclamecampagne staat O Jérusalem al vijf weken lang bovenaan de Franse bestsellerlijst. Die reclame spreekt van „een gigantisch fresco, dat drie jaar aan onderzoek heeft gekost, en dat tot stand is gekomen met behulp van 20 onderzoekers, 2500 getuigenissen, en de analyse van 500 kilo geheime documenten". Dat O Jérusalem een even betrouwbaar als lezenswaardig boek is geworden, stemt gezien deze bombastische reclamemethode dubbel tot tevredenheid. De 600 pagina's beslaan de periode strekkende van het besluit van de Verenigde Naties op 29 november 1947 betreffende de deling van Palestina tot de wapenstilstand van 17 juli 1948. Een betrekkelijk korte periode waarin het plaveisel van de heilige stad door het bloed van joden en Arabieren rood werd gekleurd Lapierre en Collins (een Franse en een Amerikaanse journalist) laten geen gelegenheid voorbijgaan
om hun verslag in dit bloed te dompelen. Het is een manier van geschiedschrijving waaraan de lezer evén moet wennen. Hij wordt bedolven onder een lawine van feiten en wederwaardigheden, niets belangrijks in die bijna acht maanden wordt hem onthouden. Daarnaast bedienen Lapierre en Collins zich van een geromantiseerde verteltrant. Die formule is in dit genre alleen dan haalbaar indien aan eén absolute voorwaarde wordt voldaan, namelijk die dat alle informaties van historisch^ aard exact moeten zijn. Dit is onmiskenbaar het geval met O Jérusalem. Het is een historische studie die gepopulariseerd in vorm maar degelijk qua inhoud is. Neutraal De auteurs hebben een strikte neutraliteit weten te betrachten tegenover dit onderwerp, dat al een kwart eeuw lang zoveel hartstochten heeft doen oplaaien. Zij wijzen op het patriottisme en de bravoure van de Palestijnse Arabieren, maar ook stuit de lezer steeds weer op de onderlinge verdeeldheid van de Arabieren en hun latente gebrek aan organisatietalent. De pioniersgeest en het vernuft van de joden hebben kennelijk de bewondering van de schrijvers, die echter tevens een hallucinerend verslag geven van de door de joodse terroristenorganisaties Stern ën Irgoen gepleegde
massamoord op dé bewoners van het Arabische dorp Deir Yassin; wat omvang (254 doden) en ' gruwelijkheid betreft kan hier zonder overdrijving worden gesproken van een Oradour van de Palestijnen. O Jérusalem beschrijft een periode waarin de aankondiging van de Palestijnse deling en de daarmee samenhangende beëindiging van het Britse mandaat over Palestina in een fatale ontwikkeling leidde tot een oorlog tussen joden ' en Arabieren. De vraag die men zich bij het lezen van deze dramatische episode steeds weer stelt is of die burgeroorlog tussen joden en Arabieren van Palestina werkelijk onvermijdelijk is geweest, en in hoeverre de hetzes van de Arabische staten en de ambivalente houding van de mandaatmacht Groot-Britannië en andere westelijke landen van een waarschijnlijkheid een fataliteit hebben gemaakt. Dominique Lapierre en Larry Collins beschrijven, leggen uit; maar zij gaan het geven van een analyse uit de weg. Hun boek bevat vele interessante bijzonderheden. Zoals het feit dat David Ben Goerion eind 1947 de eerste uitroeping van de staat Israël op een stuk WC-papier heeft neergeklad. Of de geheime ontmoeting op 10 mei 1948 (dus enkele dagen voor de definitieve aftocht van de Britse troepen, die tot dan toe nog enigszins tussen de strijdende partijen in stonden) tussen
koning Abdoellah van Transjordanië en de als een Arabische vrouw verklede Golda Meir, Israëls huidige premier. Maar ook die ontmoeting kon het dreigende onheil niet meer afwenden. Toen op 14 mei 1948 het Britse mandaat over Palestina afliep, werd de staat Israël uitgeroepen en vielen de Arabische legers vervolgens Palestina binnen. Deling De eigenlijke slag van Jeru'zalem die toen Losbarstte, eindigde twee maanden later in een deling: de oude stad voor de Arabieren, de nieuwe stad voor de joden.. De rest van de geschiedenis is bekend. Tijdens de Zesdaagse oorlog in 1967 kwam Israël in het bezit van heel de stad. Sindsdien heeft de regering in Jeruzalem prioriteit gegeven aan een snelle „verisraëlisering" van de stad door middel van ambitieuze woonprojecten voor Israëli's in het vroegere Arabische deel van de stad. Om in 1971 tot een beter begrip te komen van het halsstarrige standpunt van Israël tegenover de kwestie Jeruzalem zomede van de Arabische weigering om deze Israëlische taktiek van het „voldongen feit" te aanvaarden, is kennis van de voorgeschiedenis van het huidige Midden-Oostenconflict noodzakelijk. O Jérusalem kan hiertoe bijdragen. *) Dominique Lapierre et Larry Collins: O Jérusalem; Robert Laffont, 1971.
Leden van het Arabisch Legioen doen een aanval op de joodse nederzetting Ramat Rahel, een paar kilometer "en zuiden van Jeruzalem
"Geromantiseerd maar degelijk verslag over Slag om Jeruzalem". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
DÜSSELDORF, 28 aug. — West-Duitsland heeft weer een gifschandaal: op een particuliere vuilstortplaats bij Wetter in het Ruhrgebied heeft men 200.000 ton chemische afvalstoffen met een hoog ammoniumgehalte ontdekt. Uit voorzorg zijn vier gezinnen die in de buurt van die stortplaats wonen, geëvacueerd. Het afval is afkomstig van twee aluminiumfabrieken in Essen en Wuppertal, die een jaar geleden van de eigenaar van het bewuste terrein toestemming hadden' gekregen hun afvalstoffen daar te storten. De eigenaar zegt nu, zich er niet van bewust te zijn geweest dat het een giftige substantie betrof. Er heeft zich in de Bondsrepubliek ook een ernstig geval van waterverontreiniging voorgedaan. Op de rivier de Leine dreef gisteren tussen Hannover en Neustadt een meer dan 25 km lang stookolieveld. De brandweer is de hele dag met speciale apparatuur en chemicaliën in de weer geweest om de olie te verwijderen.
"Weer gif gestort in Duitsland". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
ISTANBOEL, 28 aug. — Vanavond houdt de Griekse dictator Papadopoulos een grote rede bij de opening van de jaarbeurs van Thessaloniki. Vorig jaar werd deze rede op het laatste moment afgelast, naar verluidt vanwege een conflict met de zg. Revolutionaire raad, het lichaam waarin de ca. 30 officieren va nde oude junta zijn georganiseerd. Deze zouden zich toen hebben verzet tegen de politieke plannen die de junta-leider Papadopoulos in zijn rede wilde ontvouwen. Dit jaar is er meer kans dat de rede doorgaat, maar of zij al of niet onder Amerikaanse druk de liberalisaties zal brengen die voor de zoveelste keer een aantal optimistische waarnemers ervan verwachten? De ingrijpende kabinetswijziging die eraan vooraf is gegaan maakt allesbehalve een liberaliserende indruk. Weliswaar is de door de hele Griekse en buitenlandse pers verwenste onderminister voor informatie. Georgalas, die samen met de eveneens gevallen minister van arbeid,
Patras, verantwoordelijk was voor het absurde ontwerp ..code voor de journalist" naar het verre Heraklion verbannen, waar hij ..minister voor Kreta" moet worden, maar zijn opvolger blijkt de niet veel liberalere Byron Stamatopoulos die deze post al eerder heeft bekleed. Machtscumulatie Weliswaar zijn twee leden van het oude militaire triumviraat, Pattakos en Makarezos. nogal verrassend teruggevallen tot de positie van eerste en tweede vice-premier zonder verdere portefeuille (hun bevoegdheden zullen door de premier nader worden bepaald), maai - de alles overheersende indruk die blijft hangen is de langzamerhand niet meer te breidelen machtscumulatie voor de dictator Papadopoulos zelf. Deze was reeds premier, minister van buitenlands^ zaken en defensie. Hij neemt nu ook het nieuwe superministerie voor regeringsplanning. dat in de plaats komt van Makarezos' ineengestorte ministerie voor economische coördinatie. In het algemeen moet worden aangenomen dat hoewel er veel technocraten met portefeuilles zijn verblijd (het aantal ministersposten heeft jiet duizelingwekkende getal van veertig bereikt), het enbehagen dat nu in verschillende kringen is verwekt toch nog groter zal zijn. De decentralisatie van het land in zeven gebieden die elk een eigen minister krijgen gaat terug op een idee van Andreas Papandreou, maar nu deze ministersposten
worden aangeboden aan oud-junta-kolonels ter compensatie voor het verlies van hun sleutelposities in de hoofdstad 1 is het de vraag hoe het systeem zal werken. Het is uitgerekend de broer van de dictator die het ministerschap van het gebied rondom de hoofdstad verwerft. Mgar ook in de kring van de oude parlementariërs, die de laatste maanden soms ten koste van hun reputatie door Papadopoulos in audiëntie waren ontvangen, moet teleurstelling heersen dat geen hunner in het kabinet is opgenomen. Boot gemist Dat zij min of meer de boot hebben gemist kan een gevolg zijn van bezwaren op het laatste ogenblik geuit door de Revolutionaire raad die woensdag nog bijeen is geweest. Een regeringswoordvoerder deelde echter mee dat dit lichaam al sinds 1968 niet meer bestaat. De groeiende machtspositie van Papadopoulos maakt het langzamerhand kwestieus in hóeverre we nog kunnen spreken van ..het Griekenland van de junta" of „van de kolonels". De oude junta lijkt nog wel een faktor te zijn die een soort vetorecht kan uitoefenen. Het is niet ondenkbaar dat Papadopoulos de oude politici van secundair kaliber die de „tocht naar Canossa" naar zijn bureau schijnbaar vruchteloos hebben gemaakt nog zal gebruiken voor de politieke beweging, waarvan hij volgens sommige speculaties vandaag de oprichting zal afkondigen.
"Papadopoulos trekt steeds meer macht aan zich". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
BEIROET, 28 aug. — Kennelijk doelend op de Russische reactie na de mislukte coup in Soedan heeft de leider van Libië, kolonel Gadaffi, in een vraaggesprek met een Libanees weekblad de Sowjetunie ervoor gewaarshuwd haar betrekkingen met de Arabische landen niet te laten beïnvloeden door de activiteit van de communisten in deze lanlanden. Zou de Sowjet-Unie dat wel doen, dan zouden deze betrekkingen ernstig geschaad worden, zo zei Gaddafi, die erop wees dat de relaties van de Arabische landen met Moskou van com £ merciële aard zijn. „De Russen geven ons geen wapens voor niets, maar verkopen ze aan ons en wij betalen de volle prijs. Net als China'', aldus Gaddafi, „is de Sowjet-Unie een land waarmee de Arabische landen vriendschappelijke betrekkingen onderhouden. „Maar wij verwerpen inmenging in onze binnenlandse aangelegenheden, of die inmenging nu komt uit het oosten of het westen. Wij zijn tegen het communisme en het communisme is tegen de islam." De Libische leider meende dat de Russen zich terdege bewust zijn van hun belangen en daarom hun betrekkingen met de Arabische landen niet slechter zullen laten worden. Beducht jegens de Sowjetunie wegens haar. communistische ideologie en wantrouwig tegenover de Verenigde Staten wegens de hulp die dat land aan Israël verleent, moet de Arabische wereld volgens Gaddafi nauwere banden met Europa aanknopen. (Reuter-AP)
"Libië waarschuwt Rusland". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
MFUWE, 28 aug. — In een eerste reactie op de oppositie die president Kaunda te verduren heeft gekregen van de kant van Simon Kapwepwe, zijn vice-president, heeft het Zambiase staatshoofd Zuid-Afrika, Portugal en Rhodesië ervan beschuldigd de aanstichters te zijn geweest van Kawepwe's manoeuvre om een nieuwe oppositiepartij te stichten. Volgens Kaunda zijn de drie landen erop uit de stabiliteit van Zambia te ondergraven, en een eventuele staatsgreep te steunen. Zijn regering, aldus de Zambiase president, was echter gëreed om elke uitdaging tegemoet te treden. Kaunda waarschuwde dat als Kapwepwe zou overgaan tot subversieve activiteiten „hij niet werkeloos" zou toezien. De president verwierp Kapwepwe's beschuldigingen van corruptie en economisch wanbeheer, en achtte diens nieuwe oppositiepartij politiek geen groot gevaar. Kaunda verklaarde dat Zuid-Afrika Zambia „in Kleine Bantoestans" hoopte op te splitsen, door stammentegenstellingen uit te buiten. Rhodesië chanteerde Zarr.bia volgens Kaunda wat betreft de maïslevering, door over elke baal elders gekochte maïs met extra-heffingen voor het vervoer over liet Rhodesische spoorwegnet te dreigen. (Reuter) Zie ook De Toestand — De Jeugd-Alijah of Alijat Hanoar, een organisatie die de opvang verzorgt van jeugdige immigranten in Israël, zal van 30 augustus tot en met 15 september in een stand in de Bijenkorf Joodse nieuwsjaarskaarten verkopen ten bate van het overbrengen van kinderen tussen 12 en 17 jaar naar Israël, medische en sociale opvang en begeleiding gedurende de reis en scholing en opleiding in Israël.
"Kaunda reageert op ontstaan nieuwe oppositie". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
ressm ZWITSERSE RIVIÈRA De herfst is het mooiste jaargetijde in Zuid-Zwitserland, de tijd van de jonge wijn en de druivenkuren. zonneschijn, kleurenpracht en overal vrolijke bedrijvigheid. De maanden oktober en november hebben in Tessin nog een uitgesproken mild. zonnig, nevelvrij cn droog karakter. Er worden.daar in dat tijdperk gemiddeld 2 X zo veel uren zonneschijn geregistreerd als in de streken in de noordeli|ke Alpen. LUGANO: Feest van de wijnoogst: Wijnfeest - optocht: 3 okt. LOCARNO: 26 sept .: Druivenfeest. 10 okt : Kastanjefeesf. ASCONA: Internationale muziekfeesten: 26 aug. tot 11 okt. v Prospectussen: Reisbureau. Verkeersbureaus Lugano. Locarno en Ascona en Nationaal Zwitsers Verkeersbureau. Koningsplein 11. Amsterdam-C".
"Advertentie". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005
Door mr. P. O. NUMANS MACHT bederft de mens. En politieke macht doet dat nog des te sterker. Aan deze parafrase op een uitspraak van een Griekse wijsgeer doet de situatie in Zambia denken, waar de voormalige vice-president Simon Kapwepwe ëen strijd om de macht is begonnen tegen zijn voormalige strijdmakker, het Zambiaanse staatshoofd Kenneth Kaunda. De rivaliteit tussen deze twee strijders voor de onafhankelijkheid van Zambia, wier wegen nu definitief uit elkaar dreigen te gaan (zit hier niet een parallel in met Soekarno en Mohammed Hatta in Indonesië?), vormt een
bedreiging voor Zambia's eenheid. Want het ziet er naar uit dat Kapwepwe niet zal aarzelen de in ieder Afrikaans land bestaande stammentegenstellingen ten eigen gunste uit te buiten. Dat maakt het voor Kaunda moeilijk om dusdanig te reageren, dat hij enerzijds zijn nieuwe rivaal uitschakelt zonder anderzijds een stammenstrijd te doen ontbranden. Tot nog toe houdt Kaunda zich stil, en dat is waarschijnlijk het verstandigste wat hij kan doen. Kapwepwe, zoals gezegd jarenlang vice-preSident van Zambia en de tweede man naast Kaunda, voelt zich achteruitgezet en wil trachten het verloren terrein te herwinnen. In augustus 1969 trad hij vrijwillig af als vice-president, omdat hij naar zijn zeggen te weinig steun kreeg van Kaunda tegen aanvallen op en verdachtmakingen van zijn persoon. Volgens Kapwepwe lag dat aan het feit dat hij — een lid van de Bembastam — een hoge bestuursfunctie bekleedde, terwijl zijn stamgenoten zich in dit opzicht achteruitgesteld voelen. Kapwepwe verklaarde toen plechtig dat hij „zijn volk niet langer wenste op te offeren". Het achterliggende probleem hierbij is dat de Bemba's met een miljoen mensen de grootste stam van Zambia zijn, maar nu eenmaal vinden dat zij niet als zodanig aan hun trekken komen bij de verdeling van staatsbaantjes. KAUNDA — zelf geen Bemba — wist z'n oude strijdmakker in de regering te houden als minister van plaatselijk bestuur en cultuur. Maar al vorig jaar liet Kapwepwe op allerlei manieren blijken dat hij met deze ministerspost niet zo erg tevreden was en meer wilde. Door vorig weekeinde uit de Zambiaanse regering te stappen
en de leiding op zich te nemen van een gloednieuwe oppositiepartij, de Verenigde Progressieve Partij, probeert de gefrustreerde ex-vice-president zijn invloed te versterken. Hij werkt daarvoor samen met de door Kaunda ontslagen minister van justitie, Justin Chimba, die beschuldigingen jegens collega-ministers in het rond strooide die hij niet waar kon maken. Kapwepwe zegt dat zijn partij een socialistisch bewind in Zambia wil vestigen dat het kapitalisme het land uitdrijft en een einde maakt aan de bestaande corruptie. Dat klinkt allemaal nogal vaag. Veel vervelender voor Kaunda is dat Kapwepwe het gebrek aan maïs in Zambia aan de kaak heeft gesteld, waardoor het land maïs moet importeren uit het naburige Rhodesië. En dat. terwijl de regering van Ian Smith op het politieke vlak door dezelfde Kaunda fel wordt bestreden. Deze dubbelhartigheid in Kaunda's politiek ligt meer mensen in zijn land niet lekker getuige een hoofdartikel in het onafhankelijke blad Times of Zambia onder de kop: „Rhodesiërs verdienen geld aan onze hongersnood". DE VROEGERE vice-presiaan zijn overtuigingen, want hij heeft in het verleden nimmer geaarzeld de blanke minderheidsregimes in zuidelijk Afrika te hekelen. Kaunda daarentegen is gedwongen om zijn handen tegenover Rhodesië en Zuid-Afrika enigszins vrij te houden, omdat hij — zie de maïs — die landen zijnsondanks toch wel nodig heeft. Bovendien neemt de druk van Pretoria en Salisbury toe om Lusaka alsnog onder hun invloedssfeer te brengen. Na het succesvolle bezoek van president Hastings Banda van Malawi — ook een nabuurland van Zambia — aan de Zuidafrikaanse premier Vorster, zal de Zuidafrikaanse „omarmingspolitiek" van de zwarte staten in dit zuidelijk deel van Afrika ongetwijfeld toenemen. Om zich met succes daar tegen te blijven verzetten dient de eenheid in Zambia bewaard te blijven. En uitgerekend in deze omstandigheden graaft Kapwepwe de strijdbijl op, waarbij hij er van profiteert dat op den duur ieder land wel eens op zijn regeerder uitgekeken raakt. HET IS nog te vroeg om te voorspellen of Kapwepwe met zijn Verenigde Progressieve Partij een alternatief voor Kaunda kan bieden. Maar de politieke onrust in dit vroegere Noord-Rhodesische gebied zal ongetwijfeld stijgen. En dat alleen al is winst voor Vorster en Smith — en tegelijkertijd de zoveelste verzwakking van de stabiliteit en politieke rust in een zwartAfrikaanse natie. Zambia heeft het in economisch opzicht overigens al moeilijk genoeg. Politieke ambities echter zijn blanke politici nimmer vreemd geweest en er is geen enkele reden om te veronderstellen dat die mentaliteit onder zwarte politici niet zou bestaan. Kapwepwe is er in ieder geval het meest recente voorbeeld van.
"KAUNDA'S RIVAAL". "NRC Handelsblad". Rotterdam, 1971/08/28 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031743:mpeg21:p005