Provinciale Drentsche en Asser courant

DE OPPOSITIE DER MIJNEIGFNAARS. VERKIEZINGSRESULTATEN IN GRIEKENLAND

Onverzoenlijk 1 Steeds' weer 'heeft men in Engeland gemeend, 'n oplossing te naderen in 't geschil in de mijnindustrie, maar steeds ook is men teleurgesteld in die verwachtingen. En zoo spraken de jongste berichten uit Engeland dan weer over koppigheid der mijneigenaars. Ja, in telegrammen werd de term gebezigd „onverbiddelijke houding der mijneigenaars". Een man van karakter behoort op zijn stuk te staan, maar weigerachtige koppigheid, waar het betreft wat meer om de belangen van anderen te denken, dat is geen deugd.... Het wordt nu wet meer en meer waarschijnlijk, dat de mijnwerkers en de regeering te zamen een regeling zullen vaststellen, die het Parlement dan tot wet zal maken, zoo dat de mijneigenaars er zich aan onderwerpen moeten. Dat zal het eind worden van hun onwilligheid om aan billijke eisohen toe te geven. In den beginne werd ongetwijfeld veel van deze mijneigonaars gevraagd ; maar de houding der mijnwerkers werd allengs redelijker. Een goede toestand had geboren kunnen worden, als de eigenaars daarna tot het uiterste waren tegemoet gekomen. Thans zullen wij een optossing krijgen, die.... er toch eigenlijk niet een is. Want een oplossing met dwong kan de wantoestanden slechts! bemantelen, niet ze uit de wereld helpen. Het heeft de Britsche Regeering blijkbaar heel wat moeite gekost ten slotte een ti onding aan te nemen, die toch eigenlijk legen de mijneigenaren is gericht. Haar besprekingen met de mijnwerkersleiders hebben hier toe geleid : dat de Regeering voorwaarden heeft gesteld voor een onmiddellijke hervatting van den arbeid in de mijnen en dat zij daartegenover heeft beJoofdl eem wetsontwerp te zullen indienen, betreffende de instelling van een nationale scheidsreohtelijke commissie, waarop de partijen zich zullen kunnen beroepen voor haar belangen. Inmiddels is in de miinwerkersconferentie besloten de regeeringsvoorstellen naar de districten te verwijzen met de aanbeveling te aan te nemen. Deze aanbeveling der conferentie om de voorstellen te aanvaarden, ■wordt opgevat als een, neiging der mijnwerkers om zich voor het onvermijdelijke te buigen. Een stemming in tegenovergestelden zin wordt thans zeer onwaarschijnlijk geacht. Intusschen 'hebben de mijneigenaars krachtig geprotesteerd. Zij hebben te kennen gegeven, het nog geenszins met de Regeering eens te zijn. Dooh dit verzet der mijneigenaars schijnt de Regeering ditmaal niet te zullen afschrikken. Zoo blijft, hoewel er verandering intrad, tn Engeland het uitzicht toch nog steeds onzeker. In' een ander deel van Europa kan men dat ook zeggen in verband met de politieke toestanden. Na de jongste woelingen in Griekenland, zijn daar, zooals wij reeds gemeld hebben, de verkiezingen, die den nieuwen toestand moesten stabiliseeren, achter den rug. Wat hebben deze

Grieksche Verkiezingen opgeleverd ? Daarover heeft generaal Kondilis, de leider, zich als volgt uitgelaten. De verkiezingen waren noodig om uit te maken of het land republikeinsch of monarchistisch gezind was. Deze essentieele quaestie is nu gelukkig definitief opgelost. De groote meerderheid van het Grieksche volk' heeft zich uitgesproken vóór de republiek. De monarchisten kregen minder dan 200.000 stemmen, dus iets meer dan 22 |7 o % van heti totaal uitgebrachte stemmen. Er bestaat dus geen twijfel meer aan dat de natie de republiek verkiest. De verkiezingen waren de spiegel, waarin de nationale wil zich duidelijk heeft afgespiegeld, wat het regime betreft. Jammer genoeg echter was de uitslag niet duidelijk genoeg. Terwijl de republikeinen als geheel de meerderheid kregen, zal geen enkele republikeinsche partij alleen een meerderheid in het parlement hebben. Nieuwe verkiezingen zouden dus noodzakelijk kunnen worden, alvorens eem constitutioneele regeering gevormd kan worden. „Ik was bereid om af te treden", aldus Kondilis, „en de zaken in handen te geven van een regeering, welke het land constitutioneel zou regeeren. Indien Kafandaris en Mikalakopoelos, de leiders der Republikeinsche Unie, een coalitie kunnen vormen met Mefaxas, dan zal ik onmiddellijk aftreden. Indien zij echter geen coalitie vormen kunnen vóór dat de Nationale Vergadering op 26 November bijeenkomt, zal ik aan den leider der grootste republik. partij in het Parlement de taak overlaten, nieuwe verkiezingen uit te schrijven. In dat geval zal ik in het politieke strijdperk treden en mijn eigen partij, welke dkl ontbond toen ik het bewind in handen nam, opnieuw bijeen*brengen. Ik ben ervan overtuigd, dat de lepublikeinen dan een groote meerderheid zullen verwerven en dat alle kiezers, die op de kleine partijen stemden, thans hun stem zullen uitbrengen op de gemeenschappelijke republikeinen." Kondilis verklaarde voorts, dat een terugkeer tot de monarchie onmogelijk is. Het leger is zeer republikeinsch. De officieren zijn republikeinsch en zullen nimmer toestaan, dat de republiek omvergeworpen wordt. In zijn slotwoord sprak Kondilis de hoop uit, dat Griekenland de grootste moeilijkheden thans overwonnen heeft. Griekenland heeft enorme bronnen en mogelijkheden. Griekenland 'heeft echter tijd noodig om zijn wonden te genezen en zijn politieke gezondheid terug te krijgen. Wij kunnen slechts hopen, dat de verwachtingen van Kondilis in vervulling zullen gaan. Maar het zal in Griekenland wel evenzoo staan als in andere landen, die in de laatste jaren van monarchie tot republiek overgingen : nog veel onzekerheid — de oude liefde roest ook hier niet zoo spoedig, en.... zij weet de partijen in strijdbeweging te houden I

Riccïotti Garribaldi eni kolonel Macia zijn Zaterdag geconfronteerd. Garribaldi verklaarde, dat hij door SciroM van de Cataleensche beweging 'had gehoord. Hij ontmoette Macia 5 of 6 October te Colombes en beloofde hem den moreelen steun van de Garribaldianen. Garribaldi liet hierop volgen, dat Macia hem verzekerd had, dat de beweging van federalistischen aard was. Macia kwam onmiddellijk daartegen op en verzekerde, dat het integendeel om een afscheidsbeweging te doen was. Hij was in Augustus met Italiaansche kringen in aanraking gekomen, met name met Rizzoli, wien hij verzocht had hem mannen te bezorgen, die met een machinegeweer konden omgaan. Heden worden er nog 26 beklaagden van de Catalannschc samenzwering te Parijs verwacht. Te Barcelona zijn 15 lieden uit de vakbeweging en Catalanisten aangehouden, onder wie de vakvereenigingsleider Angel Pestana en dr. Jaques Auguadé, Catalanist, directeur van de catalaansche verzameling van medische monografiën. Deze Aanhoudingen staan in verband met de samenzwering te Perpignan.

AMERIKAANSCHE DRANKSMOKKELAAR SPRAKTIJKEN. Tooneelen die aan den grooten oorlog herinnerden, zijn te Harrisbun (Illinois) voorgevallen toen een bommen werpend vliegtuig gebruikt werd in een botsing tusschen twee machtige dranksmokkelbenden. Een vliegtuig wierp drie bommen op het hoofdkwartier van een concurreerende bende, maar slechts een ervan ontplofte en doodde een kip. De bombardeerders werden met hevig geweervuur ontvangen, maar ontkwamen ongedeerd. Het was het eerste geval waarin een vliegtuig bij zulke gevechten dienst deed Handgranaten en machinegeweren behooren daarentegen al lang tot de gewone uitrustig van de hedendaagsche Amerikaansche bandieten.

Vergelijkingen bederven de indrukken, zooals gelijkenissen de gezichten benadeelen

— Blijkens een telegram uit Stockholm, zal binnen enkele dagen de verloving van kroonprins Olav van Noorwegen met prinses Martha, de tweede dochter van den hertog van Wester Gotland (de prinses is de zuster van kroonprins Astrid van België) openbaar worden gemaakt. — Het Fransche stoomschip Hanoi is op weg van Honkong naar Haiphong door 26

zeeroovers aangevallen. Zij doodden een annamietische wacht en stalen 50,000 dollars benevens het hebben en houden der passagiers ter waarde van 20,000 dollar. — Vrijdag hebben de Amerikaansche bandieten een grooten slag geslagen. Niet minder dan 202,532 dollars is door hen buitgemaakt in verschillende deelen des lands. Er werd niemand in hechtenis genomen Een bank te Laporte (Idiana) verloor 140,000 dollars. — De Rijksdag heeft het crisis-bijslagontwerp ten opzichte der werkeloozen, in den oorspronkelijken vorm in tweede en derde lezing aangenomen met de stemmen der regeeringspartijen en sociaal-democraten, tegen de rechterpartijen en communisten. — Officieus wordt bekend gemaakt, dat de Portugeesc'he regeering een nieuwe Grondwet voorbereidt, die in overeenstemming zal zijn met de traditie en den historischen zin van de natie. Na de afkondiging van deze Grondwet zal er een nieuw staatshoofd gekozen worden. — Twee Fransche vliegtuigen van den postdienst van Casablanca naar Dakar zijn bij een landing bij Kaap Mogador- door Mooren overvallen en in brand gestoken. Ook de postzendingen ziin verbrand. De beide vliegtuigbestuurders zijn gevangen genomen ; men verwacht echter, dat zij spoedig zullen worden wijgelaten. — Het fascistische orgaan Foglia, publiceert een regeeringsmededeeüng dat vooratna iedereen verplicht zal zijn de fascistische vlag en de fascistische regimentsvaandels te salueeren. — Er heerscht groote bezorgdheid over den toestand van den Keizer van Japan, wiens gezondheidstoestand veel te wenschen overlaat. Overal in den lande wordt gebeden voor zijn herstel.

Zaterdag werd te Utrecht onder leiding van den heei C. M-enke een congres voor nijverheidsonderwijs gehouden, georganiseerd door den Ned. Bond var. leeraien en ieereressen bij dit onderwijs De Voorzitter stelde in het licht, dat groote bezorgdheid heerscht in de Nijverheidsonderwijskringen in verband met regeeringsmaatregelen, welke verkrege», werden hij het in werking treden der wet op het Nijverheidsonderwijs, gedeeltelijk weer te niet deden. Bedoeld werd datgene wat ir. artikel 25 en in artikel 39 dier wet is vastgesteld, nl. dat aan rechtspersoonlijkheid bezittende instellingen en vereenigingen, welke zich de bevordering van het nijverheidsonderwijs ten doel stellen en aan gemeenten een subsidie daarvoor uit 's Rijks kas wordt gegeven overeenkomende met zeventig procent van de r.etto-kosten en dat zij dit ook zullen ontvangen wanneer zij zich uitdrukkelijk hebben verklaard aan de ontwikkeling van het leerlingwezen mede te werken. Ook de salarissen voor het personeel konden slechts ten deele volgens de daarvoor vastgestelde leidraden worden uitgekeerd, deels door onmacht of or.wil van gemeente en provincie. De nijverheidswet kon hieraan een einde maken, door het grootste deel der uitgaven voor 's Rijks rekening te nemen. Een stopwetje waarin de clausule uit de Nijverheidsonderwijswet : „Het subsidie wordt verleend" werd vervangen door „Het subsidie kan slechts worden verleend" enz., maakte een einde aan de verwachtingen door de Nijverheidsonderwijswet gewekt. Bovendien werd door terugstorting van te veel ontvangen salarissen en belangrijke pensioenkorting de toestand van het personeel verbitterd. De heer Burger, secretaris van den Ned. R. K Bond van Bouwpatroons, betoogde dat stopzetting van het subsidie- schadelijk is voor de industrie, daar uitbreiding van het onderwijs hierdoor onmogelijk wordt. Bovendien achtte spr. het schadelijk voor het individu zelf, daar verheffing van den arbeid door cultureele en economische vakopleiding slechts den arbeiders individueel ten goede kan komen. De heer F. v. d. Walle, secr. van het Ned. Verbor.d van Vak vereenigingen, verdedigde de volgende stellingen : Ie. De zich gestadig uitbreidende industrie in ons land heeft behoefte aan goed geschoolde arbeidskrachten. Aangezien onze industrie als regel geen massa-fabrikaten aflevert, maar in hoofdzaak producten van hoogere waarde, heeft zij groot belang bij goed nijverheidsonderwijs. 2e. Goed vakonderwijs is een maatschappelijk belang en dus niet alleen van beteekenis voor de industrieelen, maar hierbjj is tevens een eminent belang der arbeidersklasse gemoeid ; daarom worde artikel 11 der wet van 28 Juli 1924 zoo spoedig mogelijk ingetrokken en uitvoering gegeven aan de artikelen 25 en 39 der Nijverheidsonderwijswet. Mevrouw H. A. var. Riel—Smeenge te Emmen, secretaresse van de Ver, tot bevordering van de vakopleiding voor handwerkslieden in Nederland, bepleitte de noodzakelijkheid van nijveiheidsonderwijs voor meisjes. De bestaande scholen kunr.en nog lang niet aan de behoefte voldoen. Na de aanneming van de wet van 28 Juli 1924 moeten voortdurend meisjos, die zich voor nijverheidsonderwijs aanmelden, worden afgewezen. Aan de scholen wordt de eisch gesteld, dat zij haar onderwijs meer op de practijk zullen richten. Als eerste eisch aan alle scholen moet echter naar spr. meenir.g gesteld worden, dat ze geven een algemeene vorming

als voorbereidende opleiding beoogende eenige algemeene ontwikkeling, eenige algemeene beschaming en het verkrijgen van vaardigheid. Reorganisatie van vele scholen is noodig, meer leerkrachten moeten worden gevormd, meer sr holen en cursussen opgericht. Art. 11 der wet van 28 Juli '24 zal moeten worden ingetrokken. Maar reeds dadelijk zou de minister gebruik kunnen maken van de hem ver'aende bevoegdheid om in bijzondere gevallen van het voorschrift der wet tot niet-uitbreiding af te wijken. En meer dan tot dusver zoj het gemeentelijk voortgezet onderwijs dan de opleiding tot de gezinstaak dienstbaar kunr.en worden gemaakt. Hiervoor zijn echter leerkrachten noodig. Wellicht ware de opleiding der onderwijzeressen bij het L. O. in deze richting aan te vullen, aldus spr. De heer Th. M. Ketelaar, lid der Tweede Kamer, besprak vervolgens het groote belang van het nijverheidsonderwijs, en verzocht regeeringsmaatregelen, die dit zouden bevorderen. Nadat van gedachten was gewisseld tusschen de verschillende sprekers en de heer De Groot, inspecteur-generaal bij het Nijverheidsonderwijs, besprak de heer G. de Boer, leeraar ambachtsschool te Dordrecht, de wenschlijkhc-id opneming van het personeel bij het nijverheidsonderwijs in het bezoldigingsbesluit. Mevr. Bakker—Nort, lid der Tweede Kamer, bepleitte gelijkstelling der salarissen tusschen mannelijk en vrouwelijk onderwijspersoneel bij dit onderwijs. De salarissen van het laatste achtte spr. onvoldoende. De heer Gerhard, lid der Tweede Kamer, hield een pleidooi voor de eenheid in de salarissen van de leeraren in de practische en in die in de theoretische vakken. Gevraagd werd een instelling van een bijzondere commissie voor georganiseerd overleg in leeraarszaken, en het geven van advies door de 4e afdeeling van den Onderwijsraad, inzake het Nijverheidsonderwijs. Tenslotte concludeerde het congres zich met de gehouden inleidingen te vereenigen. Daarna werd het congres gesloten. HET VERDRAG MET BELGlë. Bij zijn terugkeer uit Parijs heeft minister Vandervelde een onderhoud gehad met een vertegenwoordiger van de „Soir", die van het aannemen van het ratificatieontwerp van het Nederlandsch-Belgisch verdrag door de Tweede Kamer gewaagde. Vandervelde wenschte beide larden er mede geluk. Hij voegde er aan toe : „Ik wil de gelegenheid niet laten voorbijgaan om te zeggen hoezeer ik hulde breng aan minister Van Karnebeek. In de geheele aangelegenheid heeft hij het bewijs geleverd van een loyaliteit en flinkheid, welke men niet genoeg bewonderen kan." De 'Minister voegde er verder nog aan toe te verwachten, dat het verdrag toelaten zal de vriendschapsbetrekkingen tusschen Nederland en België nog te versterken tot een volmaakte solidariteit welke het vredeswerk ten goede moet komen. Naar het Volk verneemt, heeft rar. P. J. Troelstra van Minister van Karnebeek het volgende telegram ontvangen : „Mag ik u danken voor uw blijk van belangstelling, dat mij getroffen heeft en uitdrukking geeft aan gedachten, waarmee ik volkomen instem ?" ARMENZORG EN WELDADIGHEID. In de in het laatst der vorige week te "s Gravenhage gehouden algemeene vergadering der Nederl. Ver. voor Armenzorg en, Weldadigheid, waarvan de Donderdagmiddagbijeenkomst bijgewoond werd door H. M. de KoninginMoeder, werden in de bestaande vacatures in het bestuur gekozen de heer H. C. C. Franck, directeur der Rijkswerkinrichting Veenhuizen I; dr. C. P. Romme, bestuurslid van den Armenraad en van de St. Vincentius-vereeniging te Amsterdam; dr. F. J. Lisman, voorzitter van den Armenraad te Groningen ; de heer A. C. A. van Vuuren, lid der Tweede Kamer te 's Gravenhage; de heer H. Snijders, voorzitter van de Vereenigïng ter bevordering van de belangen der slechthooTenden te Middelburg ; dr. J. A. baronesse van Verschuer, te Arnhem. In 1927 zal in Zutfen vergaderd worden. In de huidige bijeenkomst werden prae-adviezen uitgebracht over den woeker en zijn bestrijding. DE LICHTING 1927. Bij ministerieele beschikking is bepaald, dat van de lichting 1927 de navolgende getallen dienstplichtigen voor onderofficiers-opleiding worden aangewezen : a. infanterie : 2235 (met inbegrip van 260 voor administrateur); b. wielrijders : 70 (met inbegrip van 7 voor administrateur); c. hospitaalsoldaten (ziekenverplegers) : 24; d. schoolcompagnie van den motordienst: U ' e. onbereden artillerie : vesting-artillerie 154 (met inbegrip van 4 voor administrateur); kustartillerie 42 (met inbegrip van 2 voor administrateur) ; luchtdoelartillerie 45 (met inbegrip van 2 voor administrateur); pontonniers 21 (met inbegrip van 2 voor administrateur), torpedisten 14 ; f. bereden artillerie: beredenen, Iste ploeg 90 (met inbegrip van 5 voor administrateur); 2de ploeg 80 (met inbegrip van 4 voor administrateur) ; onberedenen, 1ste ploeg 61, 2de ploeg 56; g. cavalerie: 1ste ploeg 39, 2-de ploeg 33, 3de ploeg 38 (met inbegrip van 1ste en 3de ploeg tezamen 12 voor administrateur); h. genie : 1ste bataljion, 1ste ploeg 34 (met inbegrip van 4 voor administrateur) ; Ilde bataljon, 1ste ploeg 17 (met inbegrip van 1 voor administrateur); 2de ploeg 8; lilde bataljon, 1ste ploeg 20 (met inbegrip rar. 2 voor administrateur)

; 2êe. ploeg T2; i. luchtvaartafdeeling : 12 (4 wor elk der 3 ploegen). EEN ONFORTUINLIJK REIZIGER. De Duitsche arbeider R. S. uit Hamburg had eenigen tijd geleden gehoord van de abnormale drukte in de Rotterdamsche havens en omdat hij zonder werk was, besloot hij hier zijn geluk te beproeven. Te voet is hij van Hamburgnaar hier gekomen, maar het is hem niet gelukt werk te krijgen. Daarna is hij naar Amsterdam geloopen, om het daar ook eens te probeeren, maar ook daar kor. hij geen werk krijgen. Hff wilde daarom de terugreis aanvaarden en vroeg naar een boot, welke naar Hamburg zou gaan. Men wees hem een schip en S. klom aan boord, verstopte zich tusschen de lading en maakte xoo als verstekeling de reis mee. Maar het' schip ging niet naar Hamburg. Het was bestemd voor Harwich en S. was heel verbaasd en teleurgesteld, dat hij in Engeland voet aart wal zette. Ben paar dagen heeft hij in Harwich' rondgezworven. Toen heeft de kapitein van een voor Rotterdam bestemd schip zich over den man ontfermd en hem naar hier meegenomen, Hij is gistermorgen te Rotterdam aangekomen! en ter beschikking van den vreemdelingendienst gesteld. Deze zal S. naar Hamburg terugsturen

— Te Amsterdam werd dezer dagen- een vrouw gearresteerd, die valsche chèques ter betaling aanbood. — Mgr. Nolens, het R. K. Tweede Kamerlid, heeft gisteren zijn 30-jarig 1 Kamerlidmaatschap herdacht. Van verschillende kanten werden hemi gelukwenschen toegezonden. — De Duitscher, die aangehouden is in ver* band met de inbraak ir.' de vorige week in Aerdenhout gepleegd, zou ook schuldig zijn aan een inbraak in Dordrecht. Hij ontkent echter. Hij heeft eerst geweigerd voedsel te gebruiken, doch heeft na twee dagen het hongeren opgegeven. — Het aantal typhusgevallen te Bredai eni omgeving neemt zeer snel af en bedraagt voor Breda nog 13, voor Princenhage 6, totaal 19. Men kan aannemen, dat het gevaar geweken is. —' Zaterdagmorgen is de 30-jarige spoorwegarbeider H. Spijkerman op het stationsemplacement te Gouda bij het rangeeren tisa» schen de buffers bekneld geraakt en doodgedrukt. Spijkerman laat een vrouw en drie kinderen achter. — In de Waalhaven vond men drijvende hef lijk van den 40-jarigen Franschen eersteni stuurman van het schip „Rhuys", die sedert 17 Oct. vermist werd. De Franschman is te Rot» terdam ter aarde besteld.

Te laat, om nog te worden opgenomen in ons vorig nummer, ontvingen wij Zaterdag telegrammen, dat een uitgebreid, doch onhandig opgezet communistisch complot in West-Java, Vrijdagnacht was ontdekt. De politie was reeds eenige dagen voorbereid, doch was niet bekend met de details. Over het uitbreken van het complot in da verschillende plaatsen, diene het volgende : Weltevreden : Sedert Vrijdagavond waren op vier plaatsen gewapende benden vergaderd, die de politie molesteerden. De vergaderingen werden uiteengejaagd, en verschillende personen zijn gearresteerd. Eén politieagent is gedood, twee politieagenten werden gewond. Tangerang : De politie-kazerne is aangeval* len door een vijftigtal in het wit gekleede personen. De aanval werd afgeslagen. Er zijn geen gewonden. West-Bantam : Bij het plaatsje Menes is de wedana vermoord. Benedenstad Batavia: Het telefoonkantoor is Vrijdagnacht door een. dertigtal communisten bezet, nadat hun aanval op de gevangenis afgeslagen was. Zij kregen hierbij vier gewonden, waarna zij zich in het telefoonkantoor terugtrokken. Nadat eenige salvo's gelost waren, werden velen gearresteerd, Hierbij vielen dooden, noch gewonden. Bandoeng: Bij Nagrek is de spoorlijn op vief punten opgebroken en werden de telegraafdraden doorgesneden. Communisten beletten den eersten trein uit Menes te vertrekken. Gemeld werd voorts, dat de toestand volmaakt rustig is. Geheel Weltevreden vernam Zaterdagochtend eerst wat er gebeurd was. De toestand was direct al zoo, dat het zeggen, dat de autoriteiten de situatie meester zijn, nog overdreven zou wezen. Omtrent het gebeurde te Menes vertelt de Aneta-correspondent nader het volgende : Honderden lieden, voorzien van vuurwapenen en electrische lantarens, drongen de woning van den wedana binnen. Zij vermoordden den wedana en twee andere inlanders, een kind

werd zwaar gewond, de vrouw van den wedana ent-we|ns een laboean Itvlucheen rs van geie ge^e Me5e inI bende fcn we|e omP^Sêran^TnTtT Menes is thans ai les volmaakt rustig. In den Volksraad heeft Mr. Schrieke gezegd, dat de regeering verklaren wilde, dat er geen reden voor ernstige bezorgdheid bestaat. De verklaring werd in diepe stilte aangehoord. Het onderstaande geeft een nader geregeld relaas van hetgeen Vrijdagnacht gebeurd is te Batavia, Weltevreden, Tangerang, Nagrek, Tjiamis en Laboean. Batavia en Weltevreden. De nachtelijke rust werd slechts verstoord door van het Paleis terugkeerende gasten. De politie, die sedert eenige dagen gewaarschuwd was, had de toegangswegen tot de stad van eenige afgelegen buitenwijken speciaal doen bewaken. Resident De Bergh kreeg omstreeks 9 uur bericht van een communistische vergadering op de grens van Meester Cornelis, welke door de politie uiteengejaagd werd. De troep viel twee politieagenten aan. Den een werd de schedel ingeslagen. Op verschillende plaatsen bleken communisten vergaderd te hebben. Tegen middernacht rukte een aaneengesloten bende van 60 man, gewapend met parabellums, karabijnen en klewangs, uit de zijde van het Chineesche kamp en uit de Javabankstraat naar de gevangenis op het Glodokplein. De sergeant, van de wacht wachtte de bende kalm af, tot de eerste schoten van de bende door 't raam binnenkwamen, waarop een verwoed schietgevecht van een half uur volgde. Er werden 200 schoten gewisseld. Nadat vier communisten zwaar gewond waren, reed de bende in speciaal daartoe gereed staande auto's naar de telefooncentrale in de benedenstad, waar zij het gebouw binnendrongen. De zes daar aanwezige inlandsche telefonisten werden met de revolver in de vuist bedreigd en gedwongen, 't werk neer te leggen. Twee van hen vluchtten, één bleek met de communisten te heulen. Om één uur daagde militaire hulp op. Een brigade soldaten nam stelling op de gaanderij van de Chartered Bank, aan de overzijde van den ingang van het telefoonkantoor, en loste een waarschuwend eerste salvo, dat daverend door de bankgewelven klonk. De communisten beantwoordden dadelijk het vuur, de eerste stormloop op het telefoonbureau werd beantwoord met knallend geweervuur, waarop de militairen besloten, het gebouw te omsingelen, aangezien het innemen ervan zonder verliezen onzerzijds in de donkerte van het gebouw onmogelijk scheen. Om halfdrie 's nachts deden de communisten, nadat ongeregeld geschoten was, een poging om uit te breken. Een deel van hen ontsnapte aan den kant van de kali, doch zeventien werden gearresteerd, Inmiddels waren meer militairen gekomen en werd de belegering voortgezet. Bij het aanbreken van den morgen, verlieten drie communiste» met de handen omhoog het gebouw aan de voorzijde. De schade is zeer aanzienlijk, doch essentieele onderdeelen van het bedrijf zijn niet aangetast, zoodat om 7 uur de meeste verbindingen hersteld waren. Een andere troep communisten molesteerde op Rijswijk een inlandsch politieagent, die licht gewond werd. Een rechercheur werd op Tanah Abang een hand afgeslagen. In 't posthuis Pedjagalan werden twee politieagenten overvallen en uitgekleed. Zij werden bijtijds ontzet. Het aantal arrestaties bedraagt ruim 100. Tangerang. Een troep van ruim 50 man trok naar de kazerne van de veldpolitie, waar toevallig slechts 5 inlandsche agenten aanwezig waren, die bij het gezicht van den grooten troep vluchtten. De bende richtte in de kazerne schade aan en trok vervolgens naar Tangerang, onderweg enkele Chineezen verwondend. De assistent-resident met drie man van de veldpolitie commandeerde, na een vergeefsche sommatie: schieten, waarop de troep terugtrok. Wegens de donkerte, de onmogelijkheid om een goed overzicht te krijgen en de geringe dekking, werd niet verder tot den aanval overgegaan. Nagrek. Bü Bandoeng is de spoorbaan op 5 punten opgebroken. Telegraafdraden werden doorgesneden, evenals overbrengdraden van 't radio-station Tjankring. 't Kamponghoofd werd aangevallen, een agent, die hem te hulp snelde werd gedood, een schrijver zeer ernstig gewond. Hij is vanmorgen, na het ondergaan van de operatie, overleden.. Een andere inlander is op de spoorbaan vermoord gevonden. Een dessa-béstuurder werd betrapt op het losdraaien van schroeven van de spoorbaan. Hij bekende en noemde 15 van zijn medeplichtigen. De express-treinen vertrokken met gering oponthoud. Tjiamis. De veldpolitie heeft de vernieling van t telefoonkantoor voor de woning van den regent verhinderd. Bü een salvo van de politie werden vier communisten gedood; aan onze zijde is een agent zeer zwaar gewond. Laboean. Een bende van 100 man doodde 3 politiemannen en verwondde een zeer zwaar. De assistent-wedana wordt vermist; in zijn huis werden bloedsporen aangetroffen. Versterking met infanterie is gevraagd. In totaal zijn op de politiebureaux ongeveer 200 gearresteerden. Het is overal zeer rustig, behalve te Laboean.

Naar ée N. 5. Crt. verneemt, heeft de misister van Koloniën «en telegram ontvangen van den Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië, waarin deze, onder verwijzing naar de berichten van ANETA, over de communistische ongeregeldheden op Java, mededeelt, dat er geen reden bestaat tot ongerustheid. De besturen van het Nationaal Arbeidsse. cretariaat en van de Communistische Partij Holland, in gecombineerde vergadering bijeen, hebben een telegram aan den gouverneur-generaal gezonden, waarin zij verklaren den opstand op West Java te beschouwen als een gevolg van het wanbeleid van den afgetreden gouverneur-generaal Fock. Het provoceerend optreden der autoriteiten bereidde h.j. deze uiting van wanhopig verzet voor. De ware schuldigen zijn de afgetreden gouverneur-generaal en zijne raadgevers. De besturen protesteeren voorts tegen de talrijke arrestaties gedurende de laatste periode en verlangen eene algemeene amnestie voor de politieke veroordeelden, vervolgden en verbannenen. % Met deze daad, zoo besluit het telegram, had het begin van den nieuwen koers op zichtbare wijze gedemonstreerd kunnen worden. Het telegram was onderteekend door de hh. Sneevliet en Dissel voor het N.A.S. en L, de Visser en Bergsma voor de C.H.P. Aan den minister van koloniën is een telegram van soortgelijken inhoud verzonden.