Provinciale Drentsche en Asser courant

Voor den tuinbouw in Zuid-Oost-Drenthe iras het gisteren een gedenkwaardige dag, waar op dezen datum door oud-minister J. B. Kan officieel werd geopend het warenhuis op het tuinbouw- voorbeeldbedrijf van de Centrale Vereeniging voor den Opbouw van Drenthe in hst Ermerveld, terwijl te Kiazienaveen aan de Molenwtfk door prof. dr. H. Visscher het tuinbouwvoorbeeldbedrijf „Minister Kan", van de Groen van Prinsterervereeniging officieel werd ge«pend.

Een spannend moment van d« Engelsche Oxford—Cambridge race.

RAADSAGENDA (14 April). _ In de vergadering van den Raad der gemeente Anloo op Woensdag 16 April 1930, 's namiddags twee uur, komen aan de orde : 1. Notulen. 2. Ingekomen stukken. 3. Behandeling in hooger beroep vai* een aanvrage van J. R. Regien te Eext om een plaatsje ingevolge de Landarbeiderswet. 4. Vaststelling van het vermenigvuldig gingscijfer voor de plaatselijke inkomstenbelasting voor het belastingjaar 1930/ 1931. Voorgesteld wordt dit cijfer evenals het vorige jaar vast te stellen op 3.3. 5. Wijziging van de begrooting van inkomsten en uitgaven voor 1929. 6. Wijziging van de begrooting' van inkomsten en uitgaven voor 1930. 7. Verzoek van de caféhouders in dezS gemeente om in de vergunningslokaliteiten meer gelegenheid om te dansen te geven. Adressanten wijzen er op, dat vele jongelui des Zondagsavonds naar andere gemeenten gaan om te dansen aldaar, *t geen scha» de voor de caféhouders in deze gemeente beteekent. Wordt voorgesteld dit adres voor kennisgeving aan te nemen, wijl regeling van deze aangelegenheid niet tot de bevoegdheid van den gemeenteraad behoort. 8. Verzoek van caféhouders in deze ge* meente om gedurende den zomertijd de sluitingstijd voor de café's te willen verlengen met een uur en te bepalen op 12 uur. Wordt voorgesteld dit ■varzoek af te wijzen. Teneinde zooveel mogelijk met de belangen van de ingezetenen rekening te houden, zal voor vergaderingen in café 's gedurende den zomertijd op daartoe gedane aanvrage van den caféhouder door den Burgemeester verlof gegeven worden het café tot twaalf uur geopend te houden. 9. Verzoek van L. G. v. d. Ploeg te Veendam om subsidie in de kosten van zijn agelijkschen autobusdienst Veendam sen. « h^nhlêrblj overwogen, dat het een 'dagelijksohe dienst betreft en een groOB ffpdedfe van deze gemeente b.j de mstandhoudin"' daarvan belang heeft, voorts, dat waar verschillende landbouwvereenigmgen dezen dienst eveneens subsidieeren een bijdrage van gemeentewege van f 150 voor den tijd van één jaar wel te motiveeren is, teneinde van de instandhouding van den dienst verzekerd te zijn. 10. Verzoek van Mej. R. M. Vredevoogd

om eervol ontslag als onderwijzeres aan de school te Anloo. Wordt voorgesteld het verzoek in te willigen. 11. Goedkeuring rekening en verantwoording over 1929 van de Gezondheidscommissie gezeteld te Borger. 12. Zoo mogelijk benoeming van onderwijzeressen aan de scholen te Gasteren en te Eexterzandvoort. ANNEN. BRAND (15 April). — Gisteravond omstreeks elf uur brandde het café G. Luth, alhier, tot den grond toe af. Zoo goed als niets werd gered. De oorzaak van den brand is onbekend. Hij begon in het achterhuis en hf.d weldra het geheele pand in lichte laaie gezet. Alles is verzekerd. De brandspuit kon geen dienst meer doen en het naastliggende perceel bleef met moeite behouden. Vermoed wordt dat kortsluiting de oorzaak is. BORGER. VARKENSMARKT (14 April). — Op de heden gehouden varkensmarkt waren aanvoer en prijzen als volgt: 147 biggen f 17— t 29; 17 loopers f33—f40. Handel traag. VOETBALVEREENIGING „BORGER" (14 April). — Gisteren vergaderden in het café Santing de leden van de V.V. „Borger", welke in gedwongen rust is door gebrek aan terrein. Besloten werd om te trachten zoo spoedig mogelijk een nieuw terrein te vinden. Het is te hopen, dat ze hierin zal slagen en Borger weer spoedig haar geel-zwart team in het veld zal kunnen brengen. ARBEIDSBEMIDDELING (12 April). - Bij de correspondentschappen der arbeidsbemiddeling waren heden als werkzoekenden ingeschreven : te Borger 112 landarbeiders (1 kleermaker geplaatst) en te Nieuw -Buinen 3 transportarbeiders en 67 landarbeiders. Geplaatst kunnen worden: letterzetter (2e klasse) te Dordrecht, schilders te Breda, Wieringen, Amersfoort, Amsterdam, den Bosch, Mijdrecht, Vinkeveen, Dongen en Horst; metselaar-tegelzetter te Breda, electriciën te Middelharnis, carosseriebouwer te Venray en plaatwerker aldaar; teekenaar met fabriekspractijk voor dienst der publieke werken te Amsterdam; idem een teekenaar; bouwkundig-teekenaar te Sliedrecht; kleermaker (broeken- en vestenmaker) te Amersfoort; machinist voor stoombootdienst te Medembük ; banketbakker te Amersfoort; behangers voor verschillende werkgevers te Amsterdam ; metselaar te Breda ; 2 timmerlieden en 2 metselaars te Zierikzee ; botermaker te Brielle; 2 kleermakers (grootwerkers) te Leeuwarden ; 2 electro-monteurs te Nieuwerkerk (Schouwen); 2 scheeps-ijzerwerkers te Zaandam; landbouwknecht te Schuddebeurs gem. Noordgouwe ; in verschillende plaatsen • eenige dienstboden; boerenknechten te Venray en omgeving en veenarbeiders in de Duitsohe grensveendeïijen. VOLKSHUISVESTING (14 April). - Blijkens het verslag ingevolge art. 58 der Woningwet, met betrekking tot verbetering der volkshuisvesting, werden in 1929 in deze gemeente 41 bouwvergunningen voor nieuwe woningen verleend, 8 voor herbouw en 23 tot verbouw van woningen. Het aantal woonverblijven vermeerderde door aan-, her- en verbouw met 17 woningen, terwijl dit aantal verminderde door slooping met 3 en verandering van bestemming, zonder verbouw met 6 woningen. Te Nieuw-Buinen werden ingevolge art. 21 der Woningwet 3 woningen onbewoonbaar verklaard, terwijl 2 aanschrijvingen tot woningverbetering plaats hadden, waaraan werd voldaan. Op de door den Raad gevraagde vrijstelling inzake vaststelling van een uitbreidingsplan, werd door Ged. Staten afwijzend beschikt. Met den Inspecteur der volksgezondheid waren zij van oordeel, dat een partieel uitbreidingsplan Voor het dorp Borger dient te worden vastgesteld. Door den Raad werd aan B. en W. een blanco crediet verleend voor het voorbereiden en opmaken van een zoodanig plan. VACANTIëN (14 April). — De voorJaarsvacantie der o.' 1. scholen is alhier dit jaar zoodanig gewijzigd dat deze, nu Pasohen zoo laat is, aansluit aan de kortere Paaschvacantie. Van 17 April—13 Mei zal nu de vacantie duren. VEREENIGING OUD-LEERLINGEN 14 April). — In een in het café Polling te dezer plaatse gehouden vergadering van oudleerlingen van de landbouwcursussen, welke alhier onder leiding van de heeren Aling en De Bie werden gehouden, werd besloten tot oprichting eener vereeniging van oudleerlingen. Aanvankelijk traden 17 personen toe, welk aantal men zal trachten uit te breiden. Als bestuursleden werden gekozen de heeren J. Eising Jr. en R. Pannenborg aihier en J. Kruit te Drouwen, die resp. de functiën van voorzitter, secretaris en penningmeester aanvaarden. COEVORDEN. P. "O. C., (14 April) — Hedenavond vergaderde in café Van Santen de P. O. C. ondër leiding van den voorzitter,, den lieer Jac. Bulthuis, die de aanwezigen welkom heette. Na vaststelling van de notulen der vorige vergadering werden door de heeren P. J. C. Pieters, secretaris en B. Feijen, penningmeester dt jaarverslagen over 1929 uitgebracht, welke met een woord van dank werden goedgekeurd. Tot leden der commissie voor het nazien der boeken over de jaren 1928 en 1929 werden aangewezen de heeren Tijink, Terpstra en Van Holthocn. In de plaats van de heeren P. Boon■tra en R. j. de Haan, die als lid bedankt hebben werden al% nieuwe leden gekozen de hee(ten 3. Valkman en Feenstra De heeren B.

Teijen en W. J. Nijhuis, die als bestuurslid aan de beurt van aftreden waren, werden met vrijwel algemeene stemmen herkozen. Hierna werden de plannen voor 1930 besproken en werd besloten op 30 April ter gelegenheid van den verjaardag van H. K. H. Prinses Juliana 's avonds een muzikale rondgang door de stad te houden, waarna door de muziekvereeniging „Excelsior' een concert zal worden gegeven. Voor 31 Augustus, waarop H. M. de Koningin haar 50ste verjaardag hoopt te herdenken zijn nog geen definitieve plannen vastgesteld. Algemeen echter was de vergadering van oordeel, dat er dit jaar een grootsch feest gehouden moet worden en het bestuur zal nader overwegen of het mogelijk is een historischeallegorische optocht, waaraan een uitgebreide reclame -optochtj moet worden verbonden, te organiseeren, terwijl verder de mogelijkheid eener opvoering van een openluchtspel onder oogen zal worden gezien. Kr heerschte op deze vergadering een zeer optimistische stemming en als alle leden krachtig meewerken en ook de ingezetenen hun steun verleenen, dan gelooven we, dat de P. O. C. dit jaar een prachtig feest zal organiseeren, dat uit verren omtrek belangstellenden naar Coevorden zal trekken. DALEN. WATERSCHAP „DE OSHAARSCHE RUIMSLOOT" (14 April). — Tot Secretaris-Penningmeester van het Waterschap „de „Oshaarsche Ruimsloot" is benoemd, de heer W. Berga, ambtenaar ter Secretarie der gemeente Dalen. DIEVER. VRIJSTELLING VERLEEND (15 April). — Door den Minister van Defensie is aan den ingeschrevene voor den dienstplicht der lichting 1930, Derk ten Cate, voorgoed vrijstelling van den dienstplicht verleend wegens kostwinnerschap. EM&15N DE EERSTVOLGENDE RAADSVERGADERING (14 Aprtl). — De datum der eerstvolgende vergadering van den raad der gemeente Emmen is bepaald op Woensdag 30 April a.s. VRIJSTELLING VERLEEND (14 April). — Door den Commissaris der Koningin in de provincie Drenthe is alsnog vrijstelling verleend wegens broederdienst aan Herman de Wit, ingeschrevene voor den dienstplicht, lichting 1931. LANDELIJKE RIJVEREENIGING (14 April). — De vorige week hield de landelijke Rijvereeniging „Emmen en Omstreken" een algemeene vergadering in het café „Centraal" te Emmen. De Voorzitter, de heer H. Haasken Hadders, opende met een woord van welkom de goed bezochte vergadering, waarna de secretaris, de heer J. Nijemanting de notulen en jaarverslag las, welke onder dankzegging werden goedgekeurd. In het jaarverslag werd met lof gewaagd over het eerste optreden der vereeniging op 31 Augustus 1929. Verder werd vermeld de benoeming van den heer Mr. J. L. Bouma, burgemeester der gemeente Emmen, tot eere-lid. Het verslag eindigde met het brengen van bijzonderen dank aan den voorzitter, voor de wijze, waarop deze de belangen van de vereeniging behartigt en aan den instructeur, den heer P. Slob, voor de gegeven lessen. De rekening en verantwoording was door een commissie, bestaande uit de heeren H. Elting en H. Haasken nagezien en in orde bevonden. De inkomsten waren f 1269.26'/ 2 , de uitgaven f 1218.87/ 2 , alzoo een batig saldo groot f 59.39. Door den Voorzitter werd dank gebracht aan de penningmeesteresse, Mej. E. J. Huizing, voor het goed gevoerde beheer. De aftredende bestuursleden, de heeren J Nijenmanting en H. Kuipers werden herkozen. Bij de rondvraag werd o.m. gesproken over den a.s. zomer door den A.N.W.B. te organiseeren rondrit te paard. Met een woord van dank sloot de Voorziter de zeer geanimeerde besprekingen. EMMER-COMPASCUUM. TEEKENSCHOOL, (13 April) — Gisteren had in de achterzaal van Mej. Pekelaer de jaarlyksche tentoonstelling plaats, van teeker.ingen der leerlingen van de teekenschool alhier. De tentoonstelling mocht zich in groote belangstelling verheugen. Er werden goede vorderingen gemaakt, zoodat de leeraren, de heeren R. Fostma en B. Stukjes ten volle over het gepresteerde tevreden waren. Onder de bezoekers merkten we op B. en W. dezer gemeente, wel een bewijs dat dit werk de volle belangstelling geniet van de autoriteiten. Door Burgemeester Bouma werd het woord gevoerd, terwijl de voorzitter, de heer W. E. Halm met een gepast woord de volgende prijzen uitdeelde. lste leerjaar, 9 leerlingen : le pr. ƒ 1.50 Joh Schrik; le pr. ƒ1.50 J. PTagt; 2e pr. ƒ 1 J. G Heinze B.J.zn. 2e leerjaar, 5 leerlingen: le pr. ƒ 2 J. Deters; 2e pr. ƒ1.50 H. Eilering. 3e leerjaar: 8 leerlingen: 4 eerste prijzen van ƒ2 aan B. v. Houten, J. Blaauw, H. Heine Joh.zn., en H. Kali. Geen verzuim hadden : J. G. Heine, H. Kah, J. Deters, J. Pragt en J. Blaauw, die hiervoor ieder ƒ 1 ontvingen. Aan G. Denekamp werd een diploma verstrekt, terwijl S. Eerkes voor vlijt en gedrag ten troostprijs bekwam groot ƒ!. ERICA. „ONS EELANG," (11 April) — Door de Coöperatie „Ons "Belang" werd een vergadering getonden in het Sint Jozefgebouw. De notulen werden onveranderd vastgesteld. Het jaarverslag

van den secretaris werd evenals de balans goedgekeurd. De aftredende bestuursleden, de heeren B. J. Sibon en B- Sijbon werden herkozen. Tot lid van de controle-commissie van den Raad van Toezicht werd benoemd de heer L. Reuvers. Besloten werd de boeken door een accountant te laten onderzoeken. Nadat de aanwezigen nog getracteerd waren, werd de vergadering gesloten. FABRIEKSONGEVAL, (12 April) — De arbeider M., werkzaam bij de bloempottenfabriek van den heer Veldkamp kwam zoodanig met de hand tusschen den stoomketel, dat geneeskundige hulp van Dr. Lodewijks moest worden ingeroepen. GIETEN. TREKHONDENKEURING, (11 April) — Van de op 11 en 14 April gehouden herkeuring van trekhonden in deze gemeente werden van de 72 aangeboden dieren zes stuks afgekeurd. ODOGRNERVEEN. EINDLES LANDBOUWCURSUS (14 April) — In de O. L. S. alhier werd heden de eindle.s gegeven van den landbouwwintercursus, uitgaande van de landbouwvereeniging Mede tegenwoordig waren Prof. Elema, 't bestuur der Landbouwvereeniging en belangstellenden. De vragen, welke de heer E. Stel, leider van den cursus, aan de leerlingen stelde werden vlot beantwoord, zoodat aan alle deelnemers dan ook een getuigschrift kon wordsn uitgereikt, voorzien van het praedicaat 'voldoende, goed of zeer goed. Een diploma verwierven de navolgende leerlingen: P. Hendriks, J. Tonckens, U. Tonckens, D Bakker, P. Bakker, E. Loman Mzn., J. S Loman, H. Drijf holt, Jac. Schuiling Rz., H. Stavast, A. Stavast, H. Beuker, K. Beuker, H. Ottens, A. Kruizinga, H. Eillert, A. Oving en G. Oving. Prof. Elema sprak de deelnemers toe en wees hen op het nut eener vereeniging van oud-leerlingen landbouwcursus, met het resultaat, dat tot oprichting werd overgegaan. Als voorloopige bestuursleden zullen optreden de heeren M. Wolfers, J. Bêuker, U Tonckens en J. Stavast, terwijl de heer E Stel zich bereid verklaarde de eerste vergadering te leiden. Hij sprak er zijn blijdschap over uit, dat dit een beste cursus was geweest, waar steeds met ijver was gewerkt. Namens de landbouwvereeniging voerde de heer J. Loman het woord. Den leider van den cursus werd namens de leerlingen bij monde van den heer J. Tonckens als aandenken een barometer aangeboden, waarvoor deze hartelijk dankzegde

SLEEN, 15 Apry. „Ruim 45 dienstjaren bij het O. L. enderwijs" plaatsen wij aan het hoofd van deze korte beschrijving der onderwijzersloopbaan van den heer K. de Boer, Hoofd der cJLs. te Sleen. De heer de Boer, gboren te Hoogveen den 15 April 1865, slaagde op jeugdigen ieeftijd voor de acte onderwijzer, waarop in Juli 1881 zijn benoeming volgde als zoodani? aan de o.l.s. te Hengelo (O.) In Juli 1886 legde hij met goed resultaat examen af voor de Hoofdacte en in Augustus 1889 voor de acte Fransch. Na in Hengelo ongeveer 6 jaren werk zaam te zijn geweest, volgde bij besluit van den Raad der gemeente Coevorden d.d. 15 October 1890 de benoeming als onderwijzer aan de o.l.s. aldaar. Van korten duur is echter zijn verblijf in Coevorden geweest. Bü besluit van den Raad der gemeente Den Ham d.d. 30 October 1&91, volgde de benoeming als hoofd der O.L school te Vroomshoop, welke betrekking in begin 1892 werd aanvaard. Na een verblijf van 18 jaren aldaar volgde de benoeming als Hoofd der O.L. school te Sleen, welker betrekking in Februari 1910 werd aanvaard en tot heden — bij het bereiken van den pensioengerechtigden leeftijd — is bekleed. Dat Vroomshoop's inwoners des heeren de Boer's verdiensten als Hoofd der school aldaar hebben gewaardeerd, blijkt uit het feit dat hem voor zijn vertrek een prachtig gouden horloge met dito ketting is vereerd met de inscriptie: „Aan K. de Boer ter gedachtenis aan Vroomshoop" ia92—1910." Woensdag 16 April a.s. is het de dag waarop thans het afscheid van Sleen is bepaald; het is de laatste dag waarop de heer De Boer onderwijs geeft en als Hoofd voor de klasse staat Ruim een 20-tal jaren is hij hier werkzaam geweest als opvoeder en vormer der jeugd. Hij heeft dus hier een geslacht zien groot worden en voorbereid tot verdere ontplooiing in de maatschappij. Was het belang der school in het algemeen — en dat van het kind in het bijzonder steeds zijn streven; in zijn particulier leven was de heer De Boer gedachtig aan de woorden : „Leeringen wekken, voorbeelden trekken." r

't Was of die woorden hem in zUn particulier leven altijd bezielden; daar hij ook buiten de schooltijden om steeds krachtig voorstond datgene wat den mensch tot goede burgers maken moet. We zullen niet in verdere bijzonderheden treden. Alleen mecnen we te kunnen volstaan met te schrijven dat hier een loopbaan is afgesloten waarin op eenvoudige, doch energieke wijze is gewoekerd met de gegeven talenten ten goede van anderen — en anderen ten voorbeeld. Aan den avond van den 16en April zullen Sleen's inwoners het vertrekkend schoolhoofd in het openbaar huldigen. WESTERBORK. BENOEMING RAADSLID (15 April). — Naar wij vernemen is tot lid van den Raad dezer gemeente wegens bedanken van den heer J. Riemersma benoemd verklaard de heer J. Koster te Nieuweroord. De heeren E. Kleine en L. Koops Jr., aanvankelijk in deze vacature benoemd verklaard, hadden hunne benoeming niet aangenomen.

Ruim 45 dienslfaren bij hst O. L. Onderwijs.

w as deze officieele opening bepaald op 12.30 uur. Op het nieuwe warenhuis wapperde de vaderlandsche driekleur toen de hooge gasten arriveerden. Oud-minister J. B. Kan was vergezeld van den Commissaris der Koningin in Drenthe, m r J. T. Linthorst Hornan, pastoor Jongerius •van Kiazienaveen en de heeren Meijer de Vries, Inspecteur der werkverschaffing in algemeenen dienst, en J. G. Legro, burgemeester der gemeente Eelde. Verder waren aanwezig mr. Bouma, burgemeester der gemeente Emmen, mr. Bontekoe, burgemeester der gemeente Sleen, de heeren Wiersema, Gorter en Engelsman, wethouders der gemeente Emmen, het bestuur van de Groen van Prinsterervereeniging, het bestuur der Veilingsvereeniging „Spes Nostra" te Nieuw-Amsterdam, het bestuur der vereeniging „Drenthe Vooruit", de heer Klimp, voorzitter van de vereeniging „Klein Grondbezit", de heer K. Brok, voorzitter van de tuinbouwcommissie van de Centrale Vereeniging, de heer Arriëns, burgemeester der gemeente Gieten, secretaris deiCentrale Vereeniging, de heer Kramer, adjuncteecretaris, Ir. Heemstra, rijkstuinbouwconsulent te Groningen, de heer Kliphuis te Hoogezand, bouwer van de kassen, de lieer v. d. Werf, chef van het voorbeeldbedrijf, alsmede vroegere en tegenwoordige arbeiders van het belrijf.

Zoekt U mannelijk of vrouwe ,; jk personeel, of heeft U een betrekking aan te bieden ? Een kleine adverter...e in dit blad voor 25 cent brengt U zeer zekor uitkomst.

Tot Aartsbisschop van Utrecht is benoema Mgr. J. H. G. Jansen, vicaris-capitularis van het Aartsbisdom,

Het eerst werd het woord gevoerd door den Commissaris der Koningin, mr. J. T. Linthorst Homan, als voorzitter der Centrale Vereeniging, die het volgende zeide : Ik heet u allen van harte welkom. Mr. Kan, het verheugt het dagelyksch bestuur van de Centrale Vereeniging ten zeerste, dat u vandaag heeft willen komen, omdat onder uw ministerschap en met uw hulp zooveel heeft kunnen geschieden om eenige verbetering te brengen in den na den oorlog zoo moeilijken toestand in Drenthe. Gij hebt met ons gevoeld, dat de pogingen om tot verbetering te geraken één richting moeten gaan, geen slechte tijdelijke hulpverleening maar opheffing van de bevolking van den grond af, een lange weg, maar de eenige, die leiden kan tot duurzame verheffing' en welvaart. Het is verleidelijk na te gaan het vele, wat de regeering vooral tijdens uw ministerschap voor Drenthe heeft gedaan, maar daarvoor is het nu noch de tijd, noch de plaats en ik bepaal mij tot het onderdeel, dat ons heden het voorrecht van uw aanwezigheid verschaft. Onder de vele maatregelen, die voor Drenthe's veenstreken op economisch gebied genomen zijn neemt de bevordering van den tuinbouw een steeds wassende plaats in. In hoeverre onze verwachtingen ten aanzien van een verdere ontwikkeling van dezen tak van bedrijf in vervulling zuilen gaan, valt niet te zeggen, maar de voorteekenen zijn gunstig. Bij het nastreven van 't deel, dat hier gesteld is, past een voorzichtig optimisme, dat is aanwezig in de harten der bevolking, ondanks de kinderziekten van het bedrijf, ondanks de sombere wolken, die zich over den vaderlandschen landbouw en tuinbouw samentrekken. Wij weten in Drenthe en wij willen dat vandaag uitspreken, dat men in moeilijke tijden niet versagen moet, integendeel, dat dan de broeksriem nauwer moet worden aangehaald en wat harder gewerkt. Wij weten uit ervaring dat men zich ook in vooral slechte tijden sterk moet maken voor een betere toekomst en wij zijn er dankbaar voor, dat door u, blijkens uw machtigen steun, die wil steeds is erkend. Pessimisten mogen vandaag zeggen : wat een tijd om zoo'n groot warenhuis te zetten en dan nogo wel plechtig te openen. Maar de regeering en de bevolking hebben geantwoord : juist nu ons klaar maken

tot den strijd, juist nu onze kracht zoeken in meerdere specialisatie en betere kwaliteit, juist nu meegaan met de voortschrijdende techniek. Gij, noch de Drentsche bevolking onderschrijft den versregel van Vader Cats : „Portuin slechts hem besoéekt, Die wacht en stille zit." Maar gij en zij weten, dat het toeval gemeenlijk slechts hem baat brengt, die gereed ls het de hand te bieden. De opening dezer kassen ons door de regeering verstrekt, zij het antwoord aan wie terzijde wil gaan staan en afwachten. Mr. Kan, u nogmaals dank zeggend namens de Centrale Vereeniging en bevolking voor uw bereidheid hiertoe, verzoek ik u beleeid de kassen officieel in gebruik te willen stellen.

Oud-minister Kan hierop het woord voerende zeide met veel genoegen de uitnoodiging van de Centrale Vereeniging te hebben aanvaard. Z.Exc. wees hierna op het veelzijdige doel dat deze vereeniging beoogt. Het eene oogenblik ziet men haar bezig met het prachtig werk der buurthuizen, gedachtig aan de spreuk „De mensch kan alleen bij brood niet leven", het andere oogenblik houcit zij zien bezig met de bevordering van den tuinbouw. Wij hebben dezen tak van bedrijf zien groeien van een kind tot een reus en al is het in den beginne niet steeds voorspoedig gegaan, verheugend is net echter dat men den onderbouw zoo goed mogelijk wil maken, aldus spr. De energie van de Drentsche bevolking is een waarborg voor de overwinning. Het mag daaroir. 'n gelukkige gedachte worden genoemd, de theorie hier straks aan c'je praktij, te kunnen toetsen. De commissie welke is ingesteld om liet doel zooveel mogelijk te benaderen, heeft met een buitengewonen ijver haar taak vervuld en spr. wensclite de commissie en vooral den heer Brok geluk met dit succes en sprak de hoop uit, dat het den heer Brok en zijn medeleden gegeven mocht worden dit werk te vervolmaken.

antwoordde dat het de tuinbouwcommissie verbazend verheugt dat de Commissaris der Koningin en Mr Kan de moeite hebben willen nemen deze kas te openen. Spr. uitte zijn dank voor de waardeerende woorden tot hem en de andere leden der commissie gericht en wees er op dat deze commissie, die samengesteld is uit leden van alle politieke en godsdienstige richtingen, den goeden geest Heelt weten te bewaren, "omdat het belang van den tuinbouw en het belang van de bevolking steeds op den voorgrond hebben gestaan. De commissie zal, voor zoover dit in het rr.enschelijk kunnen ligt, den tuinbouw in deze gemeente trachten te bevorderen. Hierna werden de vier kassen aan een bezichtiging onderworpen. Deze kassen zijn gebouwd in den winter van 1929—'30 ; daarvoor werd alleen cultuur uitgeoefend op den kouden grond. Het was een lust te zien hoe weelderig de verschillende tuinbouwgewassen tierden in dit bedrijf. Vooral de koolplanten en de sla zijn eenig. Ieder die een bezoek brengt aan dit werk — en het zijn er vele — zullen de beste indrukken hiervan naar buiten moeten uitdragen.

Na deze bezichtiging werd gereden over Nw.Amsterdam naar Kiazienaveen, waar de lunch gebruikt werd in het hotel M. Wieringa. Te half drie begaf het gezelschap zich naar het voorbeeldbedrijf aan den* Molenwijk, waar door

burgemeester van de gemeente Schoonebeek de begroetingsrede werd gehouden. Spr. heette allen hartelijk welkom op dit oogenblik, in hst bijzonder de reeds hier voren genoemde offic

Prof. Visscher het woord daarop nemende, zeide het volgende : Het ls mij een aangename taak, bij een gelegenheid als deze, namens de Groen van Prinsterervereeniging een woord te mogen spreken, dat aan onze dankbaarheid uitdrukking geeft bij den voortgang van het door haar aanvaarde werk. Op hoogen prijs stellen wij den daarbij genoten steun der regeering en gedenken daarbij hoe de tegenwoordige president van den Ministerraad Jhr. Mr. Ruys de Beerenbrouck vroeger en ook thans van zijne bijzondere belangstelling blijk gaf, maar het is mij tevens een oorzaak van vreugde hier de krachtige medewerking in het licht te mogen stellen, die wij van Zijne Exc. Minister Kan, hebben mogen ondervinden, zoowel in diens hooge positie in het ministerie, alsook tijdens diens ministerschap Voor uwe Exc. is een ure als deze er ongetwijfeld eene, aldus spr. zich tot den oud-Minister richtend, waarvan Ten Kate's wcord- gelden mag, dat er dagen zijn in ons leven, „duurzaam gemerkt met een ster of eeji^ kruis". In uw levensboek, Exc., mag deze dag het merk der ster ontvangen, want hij getuigt van het vele goede en vruchtbare werk, dat gij hebt mogen verrichten voor de opheffing der bevolking van Drenthe uit de diepte harer sociale nooden. En het moet u een aangename ervaring zijn, met eigen oog te zien hoezeer die arbeid vrucht begint te dragen en hoopvolle levensvatbaarheid toont. Voor de Groen van Prinsterervereeniging was echter dit alles de welkome aanleiding bij de opkomst van dezen ontwikkelingsvorm van haar arbeid den naam van Minister Kan daaraan blijvend te verbinden, als blijk van de waardeering voor hetgeen uwe Exc. voor dit sociale werk is geweest en heeft gewrocht. Wij zijn er dankbaar voor, dat uwe Exc. ons de vrijheid verleende op deze wijze uitdrukking te geven aan de gevoelens van erkentelijkheid, die ons bezielen voor hetgeen gij in deze hebt kunnen en willen doen. Ik zou bijkans zeggen, dat juist dit deel van ons werk zich het best ertoe leent met de eere van uw naam verbonden te blijven. Op treffende juiste wijze toch, komt hierin het eigenlijk karakter van het sociale beginsel uit, dat de Gr. v. Pr. vereeniging draagt. Welke was de leidende idee, die tot hare oprichting den stoot gaf ? De overtuiging, dat het sociale lijden, waaraan de bevolking van deze streek prijs gegeven was, niet alleen onmiddellijke hulp vorderde tot leniging, maar ook dat gestreefd moest worden naar de bestrijding van een kwaad, dat als een blijvend ziekte-proces in dit gedeelte van ons vaderland dreigde voort te woekeren. Als één lid lijdt, wordt gansch het lichaam aangetast. Voor ons A.-R. was dit de natuurlijke aanleiding, niet alleen om mee te strijden tegen dit euvel en de wonde te helpen heelen, die hier aan de sociale gezondheid werd toegebracht, maar ook op onze wijze de vraag te stellen, naar wat gedaan kon worden om in een blijvende verlossing het kwaad te overwinnen door in deze bevolking zelve de sluimerende geestkracht wakker te roepen en haar zelve te helpen mobiel maken om zich op hooger levenspeil te verheffen. Uit den aard der zaak is er aan het vele, dat in onze dagen gedaan wordt, om ons sociale leven tot een hoogere volkomenheid te brengen, ook een en ander op te merken, dat de twijfel wettigt, of niet soms door eenzijdigheid in het streven het ware wezen des menschen miskend wordt en door voorbijstreving van het doel zedelijk nadeel berokkend worden kan. De mensch is een sociaal wezen, maar niet uitsluitend sociaal. Hij heeft een zeer sterk ontwikkelden individueelen inslag. Voor de drijfkracht tot cultuur is het individu-zijn van de grootste beteekenis. Zooals in ons lichamelijk organisme de kleinste bloedvaatjes voor den opbouw van het geheel onmisbaar zijn, zoo heeft de ontwikkeling der individuen voor de gezonde vorming van het maatschappelijk organisme een levensbelang. Dit is de bedenkelijke schaduwzijde van een eenzijdig sociaal streven, dat het dan individuen kweekt, die de macht missen, om de zedelijke verantwoordelijkheid, die het leven aan eiken mensch oplegt, zelve te aanvaarden. De schaduwzijde van eenzijdige sociale voorzorg is de verkwijning van het besef van verantwoordelijkheid, want het leert den individu de zorgen, die van nature op hem rusten, af te wentelen op de gemeenschap. Het leert den mensch om in plaats, dat hij zichzelven zijn eigen levensvoorwaarden verwerft door nuttigen arbeid, als een parasiet te teeren op de gemeenschap, dus op de energie en arbeidskracht van anderen. Dit is voor de personen zeiven en voor de gansche gemeenschap een nadeel. Deze overweging bracht tot de Gr. v. Pr. vereeniging, die zich ten doel stelt de verheffing van hen, die gaven en krachten en energie bezitten, om zich een zelfstandige plaats in het leven te verwerven, de helpende hand te bieden, hun steun en aanmoediging te doen geworden in dien strijd om maatschappelijke zelfstandigheid. Onlangs heeft de gezant der Vereen. Staten een rede gehouden, waarin hij ons de geweldige energie teekende, die de Nederlandsche uitgewekenen in het midden der vorige eeuw ontwikkeld hebben in de oerwouden van Amerika. Die strijd heeft hun nageslacht de voorwaarden verworven om te worden, wat ze nu zijn. Dat moge het bezielend exempel zijn voor hen, die door de Gr. v. Pr. vereeniging en door al die andere vereenigingen gesteund worden. Dit geslacht moge den noesten strijd strijden, het toekomstig geslacht zal de vruchten plukken. Uit dit oogpunt gezien is wat de regeering in dezen doet, de reine toepassing van het „Gouverner c'est prévoir". Zij legt de zaden in Drenthe's bodem, die in de toekomst vruchten, veelvoudig voortbrengen, waarvan ook de regeering zelve iets zal zien terugkeeren in de rijpere ontplooiing van het Drentsche volksleven. Uit dat oogpunt is ook de arbeid van Z.Exc. den tegenwoordigen Commissaris der Koningin van zoo groote beteekenis voor de cultureele ontwikkeling van het gewest. In dit licht moet ook de opening van dit warenhuis-voorbeeldbedrijf, dat den naam van „Minister Kan" zal dragen, worden gewaardeerd. De opbloei van land- en tuinbouw hangt in onze dagen goeddeels af van vakkennis. Niet brute kracht, hoe onmisbaar soms, maar het licht der rede is hier

een voorname factor. Daarom was het advies door den rijkstuinbouwconsulent, lr. Heemstra, gegeven, om een voorbeeldbedrijf te creëeren, zoo juist, omdat daardoor aan arbeiders en landbouwers practiseh en theoretisch die kennis kan worden bijgebracht, die zij zoo noodig hebben om het bedrijfswezen op te voeren tot de hoogste capaciteit, het te maken als tot een ideaal land- en tuinbouwbedrijf. Hier zullen de arbeiders kunnen leeren werken in glascultures, terwijl practisch getoond zal worden, wat dalgronden produceeren kunnen. Door zulk een dagelijks leerend voorbeeld kan geheel dit bedrijfswezen op hooger plan worden geheven. De kleine kweekers zullen zich hier aan het voorbeeld zacht kunnen spiegelen, zonder zelf risico te beloopen. En ook kan er 'le prikkel van uitgaan tot het ontstaan van grootere bedrijven, die op groote schaal arbeidskrachten behoeven. Moge zich rondom dit voorbeeld een kolonie van kleine, en groote bedrijven ontwikkelen, waarvoor reeds de eerste pionier in het veld komt. Na dit weinig zal het duidelijk zijn, welk een schoon ideëel streven aan dit werk ten grondslag ligt; hoe hier zich een sociaal streven openbaart, dat de maatschappelijke verheffing van velen op den geestelijk-zedelijken grondslag der individualiteit nastreeft. Bij alle cultuurvolken ontbreken niet de elementen, die onder de ongunst der omstandigheden dreigen af te glijden tot pauperisme, doch gelukkig is het volk, dat in zichzelf een verweerkracht heeft tegen dit kwaad. Wat in Drenthe geschiedt is symptoom van de gezonde kracht, die nog in het Nederlandsche volk leeft en die een samenwerking tusschen de regeering en het particuliere mitiatief opriep om hier het dreigende pauperisme aan te grijpen door in de menschen zeiven het bewustzijn wakker te roepen tot spanning van kracht. Als uiting onzer dankbare erkenning van verdienste werd de naam uwer Exc. aan dit voorbeeldbedrijf verbonden. Het is bekend, dat wij, A.-R., eigen sociale opvattingen hebben. Wij mogen nu uitspreken, dat zulks geen hinderpaal was voor samenwerking met anderen aan onze zijde, aan de zijde van de regeering en van anderen, geene aanleiding blijkt, ons minder sympathiek tegemoet te treden. Ik weet bij ervaring welke intense belangstelling mr. Kan heeft voor elk degelijk sociaal streven. Ik herinner mij, hoe ik onder het ministerie Kuyper, jaren geleden, bij dr. Kuyper het pleit voerde voor een onzer stichtingen en zijn eenig advies luidde : „Ga naar mr. Kan". De ervaring leerde steeds, dat dezelfde intense belangstelling, waarmede hij blootshoofds de sport en barrevoets zelfs de zwemkunst volgt, hem in nog veel hoogere mate beheerscht in den strijd tegen maatschappelijk kwaad en in de worsteling orn ons volksleven te brengen op hooger plan. Zoo is dus deze dag voor uwe Exc. en ook voor ons een schoone dag. Toch ligt er een donkere schaduw, waarover ik niet geheel mag zwijgen. De crisis over het landbouwbedrijf deed ook hier haar invloed voelen. Onze menschen beleven geen rooskleurige dagen. De lage aardappelprijzen, die de onkosten aan bemesting niet eens dekken, maakt dit jaar tot een rampspoedig jaar. De malaise dezer crisis dreigt ook andere takken, als de contractteelt, aan te tasten. Ik weet, dat de zorgvolle omstandigheden van den landbouw de volle aandacht hebben van Minister Ruys de Beerenbrouck, en ik twijfel er niet aan of hij wordt daarbij door Mr. Kan gesteund, maar ik meende toch op deze donkere schaduw te mogen letten op dezen dag van vreugde. Iets is in die crisis merkwaardig beschamend. Men kan soms de vrees beluisteren, als kan de aarde nauwelijks genoeg produceeren om de steeds toenemende bevolking te voeden. En zie,, er is overproductie in de aller-ongunstigste omstandigheden, waarin Europa verkeert, nu een voorraadschuur als Rusland honger lijdt en niet meer leveren kan, wat het onder gelukkiger regeering, laat ik zeggen onder liberaler bestuur, dat den individueelen krachten ruimte geeft, zou kunnen leveren, nu is er zulk eep overvloed, dat de oogst niet kan worden verteerd. Doch die rijke wereldoogst baart de crisisbezwaren. Dus zou men kunnen vragen : Is het dan niet de ongeschiktste tijd een voorbeeldbedrijf te openen, dat op nog hoogere productie doelt ? Het oude Bijbelboek leert, dat landbouwcrisissen zelfs in Egypte niet ontbraken. Droomde niet Jozef van de vette en magere koeien, van de volle en de looze aren ? Doch Egypte had ook in Jozef den econoom, die overvloed en gebrek wist te verzoenen in de genoegzaamheid van het dagelijksch brood. Ook uit dit crisisdonker daagt een ander jaar. Wij mogen vertrouwen, dat er andere tijden komen en als zij komen, dan zal onze landbouwende bevolking paraat moeten zijn. Ook hier is de oude spreuk van toepassing : „Si vis pacem para bellum". Als de crisiswolk optrekt, zal de landen tuinbouw gereed moeten zijn om de vrucht te oogsten van den arbeid, die besteed wordt aan haar vorming tot hooger krachtsontwikkeling in dit warenhuis-voorbeeldbedrijf „Mr. Kan". In antwoord op de rede van prof. Visscher zeide mr. Kan gaarne het verzoek van de Groen van Prinsterervereeniging te hebben ingewilligd om bij deze opening tegenwoordig te zijn. Spr. wees er op hoe bij werk als hier wordt verricht, de overheid niet alles kan doen, zoowel uit finantieel als uit een moreel oogpunt beschouwd. Het is een uiterst nuttig werk waaronder de vereeniging haar schouders zet en spr. uitte de hoop, dat dit werk moge slagen tot het heil der streek. Burgemeester Bouma bracht namens »e » meentebestuur van Emmen den dan ® ve de uitnoodiging bij deze offfcleel> opanrngen tegenwoordig te willen ZIJ " e . , i1ke wer

samenwerking stelde spr. op zeer hoogen prijs, hoewel het gemeentebestuur van gezonde onderlinge wedijver goede resultaten verwacht. Na een woord van dank te hebben gebracht aan den Minister, die steeds steun verleende en nog verleent bij dit werk, besloot spr. met den wensch, dat deze arbeid moge strekken tot heil voor de betrokken bevolking. Als voorzitter der tuinbouwcommissie sprak de heer K. Brok de hoop uit, dat bewaarheid mag worden wat in den voormiddag is uitgesproken en dat de goede samenwerking mag worden bestendigd. Spr. heeft verder den toon beluisterd van de donkere schaduw, die er hangt boven de landbouw- en tuinbouwbedrijven, doch hier tegenover zou spr. willen stellen de gedachte : laat u niet ontmoedigen. De tijd 1» moeilijk en alleen door te komen als we een onverwoestbaar vertrouwen hebben in de toekomst en daarom zou spr. willen besluiten met den raad met opgericht hoofd de toekomst tegemoet te gaan. Nadat door Zijne Excellentie oud-Minister Kan een steen met de naamaanduiding „Minister Kan" in de tuinderswoning was geplaatst en door burgemeester Norbruis een woord van dank aan sprekers en de andere autoriteiten was gebracht, was hiermede de officieele ope- • ning van dit voorbeeldbedrijf beëindigd en maakte het gezelschap nog een rondgang door de keurig ingerichte en afgewerkte kassen. Tegen vier uur vertrok men van Kiazienaveen.